DOMHNACH. 1.

1. CREVDIS crioch aride no phr­iondsipalta do bheathaidh an duine?

Atà na daoine féin abheith eolach ar andia sin ler chruth­uigheadh iad.

2. Créd an tadbhar fa nâbrann tu so?

Ar an adbhur gur chruthaidh DIA fánadhbh­ursin, & gur shuithidh san saoghalsa sind do chum go glórfluighthe ionnainn é, & go demhin is maith an resún, sinne, do chaithamhar n'uile bhe­athadh, (neoch d'an tossach é féin) do chum ahgló­iresin.

3. Achd créd is árd mhaith no is sonnas do n'duine?

Ata sin fein.

4. Créd é an t'adhbhur fa saoilinn tú gurab é sin an maith is mo?

Bhrigh gurab neamh shona go mór ar staidne ina fheagmhuis sin, ina staid na nainmhidhidh brúdeamhla neamerésunta.

5. Ʋime sin is follas go lór as sin nach bhféd én nj tégmhail don duine is mo is nemh shonna no gar dteachd adtír go taiteannach le DIA?

Is mur sin ata.

6. Achd créd is fior eolas Dé go ceart and?

Ata mur a n'aithnighthar é amhluidh as go dti­ubhthrar a onoir dhlestannach fén dó.

7. Achd créd é is modh onorvighthe go hi­om [...]bubhaidh dho?

Ma chuirthear ar nuile mhuinighine and son ma ni sian dhicheal and a serbhis thabhairt dó ina­bhur nuile bheathaidh ag geilludhadh dha thoil sin: ma g [...]aórmimnj air comhthric, agus theandas én riochtannas sind ag iarruidhe slainte andsin, agus gach én mhaith ar bhféd ar mian bheith: fadheo­idh ma aithnighim, ma aidmhighim le croidhe, agus le beul eision ina aonar mur aon vghdar an'uile mhaithís.

DOMHNACH. 2.

8. Achd do chum résunaigh, agus iomfhos­glaide na neithesa ni bhus saibhir créd is céd che­and insa randad areochtsa do rindis?

Ata sind do chur air n'uilé mhuinighinn, & dhóchas in ndhia.

9. Agas créd é an modh ar an bhfed sin bheit amhluidh?

Fêduidh mur naithnighim, & mur dtuigim ei­sion abheith vile chumhachtach, & maidh go foirfe

10. Ané nac lór so?

Ni headh.

11. Créd é an tadhbhar?

Ata thrid nach fiúth sinde eision do noch­tadh achumhacht inar gcuidiughadh, ina méd a mhaithis fhoilsiughadh inar slanughadh.

12. Fan'adhbhar sin Créd a rigmaoid aleas abharr ar soin?

Rigmaoid, umuro, gach aon againd a shiu­thughadh ina intinde fein gur ghradhuigh sei­sion é, & gurab dtoil leis bheith ina athair dô, &, na ughdar slainte.

13. Cia náite as biond sin follus dûinn?

As shocalsin, umuro, mur a nochtand sé ath­rócair fén duinn agcriosd, & mur a bhfuil se dé­namh fiaghnuise ar aghrádh fein d'ar draobh.

14. Ʋime sin is é fundameint, agus tossach na muinigin is jonchurtha jn n'Dia é féjn aithniu­ghadh?

Is é go demhin.

15. Anois budh mhian leam suím an'eolais so a chloisdin vait?

Ata shuím ar na comhchondmajl jn'admhajl an chreidimh no ann'a foírm na h'admhail ata aig na huile chriosduidhibh chomhchoitchiond etorra fén: gaoridhe daoine go coitchionna dhi Symbol no caismeart na n'Apstal, neoch aghabhadh o thos­ssach [Page 4] na heaglajsi aghnáth measg na n'uile dhaoine diagha, & neoch aghabhadh o bhéul na n'Apstal no cojmhthionoladh go firrinneach as an scriobhadh­son.

16. Aithris damh é?

CReidim an'Día Athair na nuile chumhachd, chruithaighthéoir nejmhe & talmhan. Agus a Níosa Criosd a éunmhacsan ar Dteghearnaine: noch do gabhadh ón Spiorad náomh, rugadh lé Mujre oigh, do fhulajng an fpháis fa Fpuinge Fphioláid, do crochadh, do céusadh, fúair bas & do hadhlaictheadh, do chuaídh sios go hifreand, do éirghidh ó bhás a gciond an treas lá, do chu­aidh fúas ar neamh, & atá anòis na shuidhe ar deis Dé Athair na nuile chumhachd: As sin thiocfas do bhreith breith ar bhéoghaibh, agas ar mha­rbhaibh. Creidim and sa Spiorad náomh, a Ne­aglais nàomhtha chomhchoitchionn, cumand na náomh maitheamh na bpeacthadh, eiséirghe cho­dla na marbh, & an bheatha mharthanach, Amen.

17. Do cum gu dhtuigfuighthe gach én chuid go huilidhe ca-med do chotdannâibh anna roindeamar a n'aidmhailsa?

Agceathra chotannujbh aride no phriondsapalt.

18. Aithris damh iád?

DOM. 3.

Beanaidh an chédchuid re Dia a Thair. Trach­daidh an dara cuid adtiomchioll a mhic josa Cri­osd neoch fós a chondmhas uile shuim saoruidh an chinnjdh dhaónna. An treas cuid adtiomchi­ollan Spioraid naómhtha. An ceathraimh cuid ad­thimchioll na h'eaglais, & tioghluiceadh DE ar no dórtadh urtha.

19. An mhed nach fhuil and acht aon Dia, créud fa gcomhiomh raigheand tu dhamh and so an tathair, an mac, & an spiorad naoimh?

Ar son gurab jon amhairc dhúinn an'én substaint no anáduir na dhjadhachta; an t'athair amhail tús & tosach, no amhail ced adhbhajr na nuile ní: jna dhjajdh sin an mac aghljocas siorujdheson, fad­heoidh an spiorad naomh, amhajl anert, & abhridh­son ata ar na dhórtadh & ar na chraobhscaoileadh as an'uile ní, gidheadh ata ag comhnaidh & ag an­mhuin and fén do ghnáth.

20. Ata tu ag ciallughadh & ag foillsiugha­dh as sin gan é gcnibheas ar bioth do bheit adtri per­sannaib edirdhaluighthe dobheth san naon diagh­acht, gidheadh gan Dia do bheth rointe uime sin?

Ata se mur sin féin.

21. Aithris a'nois an céd chuid?

Credim and an-dia Athair na nuile chumhacht cruthaightheoir nimhe & talmhan.

22. Créd fa ngoireand tu Athair dhe?

Goirim sin De, ar tús ag amharc ar iosa Criosd, neoch fós is è aghlioceason, neoch do choimhpre­adh úaidhe roimh gach tús nile aimsir, & ar mbh­eth ar na fhaoigheadh ar an domhansa dhó do fho­illsigheadh gurab é a mhacson: gidheadh cruind­eochaidh sind as so, ó sé Diá Atair Iosa Criosd, go bfuil se ina Athair dhuinne maráon.

23. Cia an seadh le bhfuil tu ag tabhairt a­inm vile chumhachtaigh dho?

Is e seadh as a dthabhruim sin dó, ni he ar an gcorsa go bfuil cumhachta aige, nach cleacht and [Page 6] se, ach go bfuil anuile ní aige fa láimh, & nert & jmpeirdhacht, go bfuil se, aguibhernoracht an do­majn le phrovidens, & le ré fhaicsin fen go bfuil se a comhshuidhiughadh na nuile do rér a mhiana & a thoile fen, & ag riaghladh na nuile da dhtea­gmhand amhail do chithear dó feín.

24 Maseadh ni bfuil tu a cuma no ag deilbh eumhachta Dé do bheth diomhaoin, acht ata tu ag brethnuhgadh a bheth ina lethed sin aga bhfuil al­ham do ghnath re hoibruighadh amhail nach dean­taoi én ní ach tréson & le dheerit?

Is amhluidh sin ata.

DOMH. 4.

25. CReud fa gcuirend tu les cruthaig­hteoir nimhe & talmhan?

Ar son os tríd a oibrighibh do fhoillsigh se e fein duinn is jniartha dhuinne maraon jonta e: oir ni fhuil ar naigneadh & ar dtuigse aibel do gabhail & dothuigse ashubstainte dhiadhason: uime sin ata an domhan fen ar na chur far gcomhair amhail scath­ain egin ina bhfedmaois amharc ar son an mhed is tarbhach & infheadhma dhuíne a aithne.

26. Tre neamh & thallamh nach dtuigeand tu do bhair an lion ata do chreatuiribh uile jonta?

Tuigjm cheana & ataid ar na gcomhchongmh­ail faoi an da ainmse vile an mhed go bfuilid ne­amhdha vile no talmhaidhe.

27. Achd creud fa ngoircand tu do Dhia cruth­dighteeoir a mhain an mhed gurab fe árr go mór na creatuir do choimhed & do chomhanacul ina staid fein ino én vair amháin a gcruthughadh?

Ni nochtar les an mbeag chuidse amhain dia do chruthughadh en vair a oibrighe; amhlaidh sin jondas gur thelg se agcui am dhe o sin amach acht is mo is jonghabhtha dhújnne ar an gcorsa am hail do rindeadh an domhan ar tús les gur ab amhlaidh sin anois ata se arna chomhchojmhed lis jondas nach seasand an talamh & an'uile ní ar chor ese, acht an mhed le neartsan & mur budhe le laimh chonda­imhthear suas jad: tuilleadh ele an med go bfuilid an'uile mursin aige fa lajmh; leanfaidh fos & crio­chnochar dhe sin gurab eissan ardriaghlaightheoir nimhe & talmhan e, is intuicte gurab e an taón ata le mhaitheas neart & ghliocas ag riaghladh vile chu­rsa & ordaighthe na naduire is vghdar maraon na fearthana & an tarta an chloichshneachta & na nd­oineand ele & na soinend, neoc do ní an talamh to­rrach, & do ní é arís ag tarraing a laímhe tar ahais aimrid o dtig id slainte & easlainte araón neoch fós fadheoidh, is fá chumhachtaibh, & fâ ghuibhernoracht, & fhlaitheas ataid na huile, & dá n'umblaighidh tré smédcagh.

28. Achd adtimchiol na ndaoine aingidhe, & na ndiabhol creúd breathnaigheand an' aibheo­ram ambhethson maráon fo mhaighthe dhoson?

Gen go bfuil se ga ngujbhernoracht le spio­raid fén gidheadh ata sé aga gcosg, & aga ri­aghladh mar budheadh le srian jondas nach bf h­edaid jad fén do ghluasacht acht an mhéd legeas se dhoibh: Tuilleadh ele do ni sé ina lucht freasdail a thoile jad, jondas, go dtabhair ortha da n'ain­dheoin agus tar agcomhairle sen a'ní do chio­thear [Page 8] dhósan do chriochnughadh.

29. Creud an tarbhtha ata ag teacht chug­adsa dhfios anechse?

Ata tarbhtha ro mhòr: oir do b'olc ar gcor, & ar gcorughadh da mbheth ní ar bioth ceadaige­ach dona diabhluibh no do na daoinibhaingidhe a n'aghaidh, & seach, toil Dé & ni mo do bhiadh ai­gneadhe sámhach feast againd ag smuaineadh sind fén do bheth arar gcur fa chomhair an'anmja­nasan achd andsin, fadheoidh, atamaid a gabhajl comhf hosa go sámhach ar mbheth dhuínn feas­ach frian do bheth arna chur ríu do rér toile De & a m'bheth mar budheadh arna gcomhcon­gmhail a gcumhgach jondas nach bf-hédaid ni ar bioth do dhénamh achd le cheadson: agas go spesialta o do gheall sé bheth fén ina dhideano­ir, & ina phriondsa slanaighe dhúinn.

DOMH. 5.

30. TIgmid anois gus an dara cuid?

Is se sin go gcred sind an'josa cri­osd a'aon mhacson ardtigearnane.

31. Creud chomhchondmhas anchuidse go ge­neralta.

Congmhaidh gurab é mac Dé is slánaighth­eoir dhuínn, & ata sé ag fosgladh maraón an mo­dha ler cheandaigh se sind on bhas ler chosain, & ler sholathair sè an bheatha dhuínn.

32. Creud chomharridhas ainm íosa le ngo­ireand tu é?

Slánajghtheoir; aghon, tug an Taingeal an tai­nmse ar mac n'Dé ar jaratus dé sén.

33. Ané gurab mho a luach so ino gurab dáoine do bheradh aire?

Is mó choidhce: oir an mhéd garab amhla­jdh do bail le DIA aghoirm do be'gin maráon abheth jnalethedsin ar gach aon mhodh.

34 Agas creud jna dhiaidh sin is fiú a­inm Chriosd?

Nochtar les an'epithetse a oific: oir is se se­adh dhó gur hongadh é on Atair jna rígh j­na Shagart, & jna Phaith.

35. Ciondas is aithnidh dhuitsin?

Is aithnidh dhamh é an mhéd gurab gus na trí hoificibhse ata an Scrioptur agnathughadh ongtha: arís ata se ag tabhairt na dhtrise adubh­rámar go minic do Chriosd.

36. Achd creud an gné ola ler hongadh é?

Nir le hola shaicseanigh mhecsamhla do bhi arna cur do coisreacadh na sean rioghradh sag­art, & phaitheadh achd le hola do bhfearr: a­ghon, le tioghlacaibh an spiorad naomh neoch is firinde do n'ongadh ata muigh.

37. Achd creud an rioghachtsa ar a bhfu­il tu a comhluadh?

Rioghacht spioratalta neoch ata arna comh­chongmhail le focal, & le spiorad Dé neoch do bher jondracus, & beatha maille leó.

38. Agas creúd éa shagartacht?

Is oific, & is vrraime é sén do thaisbeana­dh abhfjadhnaise Dé do chosnadh, & dhfaghail grasa, & fobhair d'uinn, & do shiothchanughadh a ferge le hofrail na hiodhbarta budh toileamhail les.

DOMHNAC. 6.

39. ANois cia an seadh le ngoireand tu Phait do Chriosd?

Arson an tan tanaic se anuás isin domhan do adjmh se é fén do bheth ina theachtair, & ina reachtair, a Athar a measg daoine, & a'ní sin do bheth do chum na críche úd dés toil an A­thair d'foillseochadh dô, go comhlán, go gcui­rfeadh se dereadh ar gach vile Phajtheadarachta.

40. Achd an bhfuil tú ag airiughad tarba ar­bioth dibhsin?

Atajm: ojr ni bheanjd na nethese ujle re ní ele, acht re'r dtarbhajne, & re'r majth: oir do thighlaj ceadh na nethese do Crjosd o Athajr fen, da gco­maojncohadh, & da gcomhpàrtughadh rinde, jondas go m'bjmjs uile ag tarraing as a lionmhu­reachtion.

41. Cuir agcéll a'níse dhamh beagan ni'issoil­lere na marsin?

Do lionadh e les an Spjorad naomh, & tugadh dójna mormheallajbh sajbhreas fojrfe a uile thio­ghlajccadhson, da dtabhajrt, & da dtjoghlacadh dhujnn, aghon da gach aon fo leth do re'r an mhjo­sujr, js aithnidh do na'thair do theact rinde, & do bheth jomchubhaidh dhuinn, jondas go bsuj­lmid ag tarraing as an tsaibhreassin (amhail as en tobar) gach uile mhaith Spioradalta ata againd.

42. Creud an tarbtha ata a rioghacht do thabhairt chugaind?

Ata, umaro, dés ar dtabhartha le dheaghmhai­theas do chum saorse chonsiasa do theacht adtír [Page 11] go diadha naomhtha, & dés ar gcúmdaigh, & ar gcludaigh le shaibhreasaibh Spioradaltason, ata cu­mhachta fos d'édeagh umaind neoch fhoghnas, & is lór dúinn do bhreth buadha, & uachtaranachta ar gnathnaímhdibh ar n'anmand ar an bpeacadh ar an feoil ar Shatan, & ar an saoghal.

43. Acht cia d'an dtarbhach a shagartacht.

Cuige so, ar son gurab ar an gcorsa ata se ina aidne dhúinn neoch ata ag denamh arsiothchana, & ar rêtigh ris an athair: ina dhiaidh sin gurab thríd­son ata entreas, & dul isteah f hosca [...]ilte againd gosoich an'athair, jondas go dtíseam fén ina f hi­adhnaise le dochus, & go bhfuraileam sind fèn, & ar n'uile ní ina u'iodhairt air, & mar sin ata se ag'­ar ndénamh inar gcomhlucht parta, & inar gcom­panacaibh ar ashagartacht fen ar chor égin.

44. Ata a phaithedoracht gan ragha?

An tan tugadh do mhac Dé dréacht, & tio­ghlacadh abheth jna mhaighistir ar adhaojnibh fén, is é is crioch dó so esean da shoillseochadh le fior eolus a athair, da dteagasg isin fhírinde, & da ndênamh jna ndescioblaibh teaghlaig Dé.

45. Maseadh tegid na huile dar labhrais go soich so go gcomchonghmand ainm Criosd and fén natri hoificeadha tug an tathair da mhac, do chum go ndoirteand sé ambhriodh, & a dtoradh ar adha­oinibh fén?

Tegaid mar sin.

DOMH. 7.

46. CReud fa ngoireand tu do mhac Dé aonghen an mhêd gurab fíu, & gurab airidhe le Dia sind vile ar an gairmse maraón?

Ni do thaobh naduíre atâ aghaind gurab cland do DHIA sind, achd do thaobh macacht ochta, & gras d'èn chuid, an mhed gurab fiú les ar mhbeth aige isin áitsin, achd an tighearna josa neoch do coimpreadh, & do gheneadh do shub­staint an Athair, & ata d'en naduire ris an Ahtair, is rolaghamhail ghoirthear aon mhac Dè de, an mhed gurab e ina aonar ata mar sin do thaobh­naduíre.

47. Maseadh ata tú ag tuigse gurab leason­an onoir airidhse ata dfiachaibh aige amuigh do rer lagha na naduire: achd gurab and do choma­oinaigheas se rinde í: an mhéd gurab sinde a bhoill?

Ataim cheana: & is le fêchain an chomaoin­ghe sin aderthar riosan an'aít égin an phrimh­ghen amesg morain brâthair.

48. Ciondas thuigeas tú gurab é ar dtigh­earnaine é?

Ar son amhail do hordhaigheadh ê le A­thair d'ar mbethne ajge fa impeirdhacht fén, do chum go bhfrithoileadh, & go bhfreastaileadh sê rio ghacht Dé ar Neamh, & ar talamh, & go mbjadh sê jna cheánd na n'daoine gcredeamh­nacha, & na n'Aingeal.

49. Creud é se adh a'neith ata ag leanmhuin?

Ata sé fo [...]ll siughadh, & ag lergheadh an mh­odha ar ar hongadh an mac le Athair, jondas go m'biadh se jna shlanaightheoir dhuinne: umaro, ar gabhail dó ar bhfeolaidhne ujme, gur chri­ochnaighe se jute na neche sin uile do binfea­dhma dar slanughadhne amhail ataid arna n'ai­thris and so.

50. Creud is seadh dhuit les an dá shenten­sasa a choimpert on Spiorad Naomh, & a bhre­th le Murie Oígh?

Gur fhoirmeadh é ambroind na hóige da sub­staintse, do chum go mbíadh sê ina shiol fíri Dha­vidh, amhail do re raigheadh le Phaitheadorhacht na bphaitheadh, & gidheadh, gur horbrigheadh sin le neart, & le brîdh jongántaigh shécrede an Spiorad Naomh, gan chomand, no chomh­chaidreamh fir.

51. Maseadh ané gur bhinfeadhma é do chur ar bfeolaidhne vimé?

Do bseadh ar gach aon chor: oîr do b'jom­chubhaidh, & do b'égin an esumhla do rinde­adh les an'duine an'aghaidh De, do ghlanadh, & do shiothchanachadh anadúir an'duine mhar­âon, & nj mó ar chor ele do fhêdfadh sé a bheth ina aidhne dhuinn: do dhenamh, & do chri­ochnughadh réte Dé, & daoine.

52. Ader tu maseadh gur b'egin Criost do bheth ina dhuine, do chum go gcoimlionadh se (mar udh­eadh inar bpearsainde uile chotcha ar slanaigene.

Is amhlaidh fin thuigim: oir is egin dhúinne gach en ní ata d'easbhaidh oraind inar bhfochair fen do ghabail auíasacht uaidhson a'ní nach budh fhedir a dhenam ar chor ele.

53. Creud far chorichnaigheadh sin les an Spiorad naomh, agas nach táosca is le modh gna taidh geinalaig?

Ar son go bfuil an síol daona uile thruaillighe do budh jomchubhaidh oibriughadh an Spiorad [Page 14] Noomh do dul eatorra anghenemhain mhic Dê jondas nachsailedhchaighte éles an tsalcarsa ach gombhiadh gloine ro fhoirfe aige.

54. Mas ead atamaid ag foghlum as so gurab égin a'neoch ata ag naomhthadh d'haoine cle abh: eth fen saor o n'uile sal, & gur b'égin dó ghloine (amhuiladeraind) tosaigh do bheth aige o bhroind amhathar do chum go m'biadh sé uile naomhtha do Dhia gan abheth arna shalchadh le sal arbioth an chinigh dhaonan?

Is amlaidh sin sen thuigim.

8. DOMH.

55. Creud fa lémeand tuthairis go lúath ó aim­sir bhrethe Croíst do chum abháis, agfágbhail eache tra a'uile bheathadh addhiaidh.

Ar son nach fuilid nethe ar bioth arna lamhu­ghadh and so, ach nethe bheanas comhairidhe rer slaunghadne, jondas go gcomhchongmhand siad ar chor egin jonta fen a shubstainte.

56. Creud nach abair tu gon timchiol d'en fho cal gur ég sé, acht atatú acur les sin maraon anma an ghuibhearnoir fhar fnlaing sé an pháis?

Ata sin ag fearadh, nj he amhajn do dhaing­niughadh na heachtra, ach fos do chum go dtujg­mis a bháson do bheth abhfochair achele, & dha­mnadh.

57. Cuir sios, & minigh so in is soillere ina mur sin?

Do fuajr se bás dfulang, & do dhiol na péne do dlighead dhínne & ar an gcorfa dhar sooradh uaithe, & ar mbeth dhúinne (amhail atamaid uile jhar bhpeacahaibh) ciontach, & fooi bhre­amhnas [Page 15] Dé do chum go ndeacadh se jnar n'ait­ne do bail les é fen do thais-beanadh a bhfjadh­naise breatheamhain Thalmaidhe, & adhamnadh le bheulson d'ar Mbethne fuascoojlte, & dar legean fa scaoil abhfjadnaishe nimchathrach bretheamh­nais Dê.

58. Acht do ardlabhair & tug Pilatus amhail cert a bheth nemhchiontach, & uime sin nir damh­ain sê e mar chiontach, & fear dheanta uilc?

Is jntuicte an taon oile: oir is se adbhar as ad­tug an breatheamh fjadhnaise a nemhchiontaighe amach do chum gomadh lan follas nach do chi­onta mhituillteanasa fen, acht ar son ar lochtne do buaileadh e, & gidheadh do rer anosa ghnath­aighe do dhamhnadh e isin am sin fen le ragha, & le sentens an bhretheamhain chedna do chum gomadh follus a dhul fan mbhreatheamhnas, do­bhamairne do thuilleadh, amhaill ar n'urra do chum go saoradh, & go dteas argadh se find on phecadh, & on mhallchadh.

59. Maith adubhradh: oir damadh peacach é ni budh rádh dhiongmhalta e do diol pene, & pe­andaide peacaidh dhuine ele, gideadh do chum go rachadh a damnadhson dhuinne go fior fhuasgladh do b'égin a aireamh Ameasg lochta deanta uilc.

Is am laidh sin thuigimse.

9. DOMH.

60. AN mhéd do chésdadh é; an mó an spés, & an tabhacht, ata aige ina gomadh gné le bháis choitchiond do g hebhadh sé?

Is mó choidhche: amhail ata Pól maraon ag tabhairt rabhaidh uaidhe, ag scriobha dh gur ch­rochadh [Page 16] ê agcránd; do chum ar gcursaidhne do ghabhai ar fén dar bhfuasghladh uaidhe: oir do bhi an gné bháis úd arna damnadh le mal­lachadh.

61. C'reud? ane nach gcuirthear a scandail ar mac Dé an tan aderear go roibhe sé faoi mh­allachadh; & fos abhfiadhnaise Dé?

Ni cuirthear feast. Oir agabail an mhallaighe sin ar fén do chuir as, & do nemhf-nigh sé é, & nir scuir sé isin nam sin fen da bheth bean­daighe do chum go lan lionadh se sinde le bhean­daceadh fén.

62. Lean romhad?

An mhèd gur dioghaltus an bás do cuireadh ar an duine ar scàth peacadh do f-huilaing, & do iomachair Mac Dé é, & le fulaing rug buaidh, & vachtarancht air, & do chum gomadh fe­arde do shoillseochadh sé go bfhuair sé bás fi­rindeach do bail les, & do chondcus dó a chur abfiort a modh coitcheand daoine ele.

63. Achd ni faicfuithar tarbha arbioth do theacht chugaind Chriosd do bhreth na buadhasa, an med nach loigheide atamaid ag dul d'ég?

Ni bfhuil sin ag bacadh anadhbhair: oir ni ní ele an bâs anois do na daojnibh credeamh­nacha, acht dul tairis gus'an mbeathaidh is fearr.

64. Ata ag leanmhain de so nach ionbhethe uaimhneach rean bhás ni is mó inar um eaglach é: achd gurab mhó is ion leanta dhuínd ar gce­andfeadhna Criosd le hindtind nemhvamhnaigh, neoch amhail nar chlaoidheadh, & nar milleadh [Page 17] trés anmbás is amhlaidh sin mar an gcedna nach fuilcongaidh sé sindé do chlaoi les?

Is amhlaidh sin fén is indeanta dhuín.

DOM. 10.

65. ANí do cuircaidh les adtimchiol a­dul siós anifreand creud an seadh ata aige?

Gur fhuilaing sé ni he amhain an bas coit­cheand deallughadh anamna ris angcorp, achd gur fhulaing sé maraon crágh cumhgach, & doilgheas an bhais amhail ader Peadar: & les an fhocalsa atam ag tuígse na gcumhgach vamh­nach les gcumhgaigheadh, & comhchrepadh a anam.

66. Indis damh adhbhar anechse, & an modh arar fulaing Criosd an bás?

Bhrigh, arna thaisbeanadh fén dhó abhfia­dhnaise Chathrach bhreatheamhnaise Dé do dhénamh dioghluidheacht ar scáath peacach do bégin a choinsias do dhochrughadh les angcum­gachsa amhail do bhiadh sé ar na thrégeand O DHIA, & ni is mo, amhail do bhiadh se abhferg ris is na cumhgachaibhse do bi se an tan do ar­déigh se do chum Athar mo DHIA fein, mo DH­IA fein creud far thrêgis mé.

67. Ané go raibh an t'athair á bhferge ris?

Ni raibhe choidhche ach do imir sé an gh­airbhese jna aghaidh, & an aimhdeanas jondas go gcoimhlionta aní adubhradh roimhe le Hesaias gur buaileadh é le laimh Dé, ar son ar bpeaca­dhne, & gur loiteadh é arson ar nasiondhracais.

68. Achd ar mbheth dhó jna dhia ciondas do fhédfadh sé abheth arna chriothnughadh, & arna garbhghlacadh le lethed sin déagla, amha­il do bheradh Dia cul ris?

Is mar so is jntuicte é gurab do rer adhaon­achta rugadh do chum an'égentaise é, & jondas go n'deantaoi sin, do bhi adhiadhacht isin ám sin fein absolach, aghon, ni raibhe si ag noch­tadh a chumhacht fein.

69. Achd ciondas aris fhédas sin abheth, Cbriosd neoch budh shlainte don domhain do bheth fa ndamnadhsa?

Ni deachaidh sé amhlaidh fhaoi, jondas go n'anfadh sé faoi: oir is amhlaidh sin do ghar­bhghlacadh é les na huamhnaibh sin adubhradh, jondas nar claoigheadh é leo: acht is mó ar mb­eth dho a cruaidh charuidheacht, & a cruai­dhglec re neart ifreand, do chlaoi, do bhris, & do soledair é.

70. Atamaid ag tionol as so an t'eadardh­ealughadh ata edir an phian chinsiasa do fhuil­aing Criosd, & an phian le bpiantar na peaccaigh ar a bfuil lámh fheargach Dé ag jmirt dioghaltais: oir ani do bhi dhosan ré seal ata sé dóibhsan Su­thain, & aní do bi dhosan ar scath bhear dha bhrodadh ata sé dhoibhsan jna chlaoidheamh mar­bhthach (amhail aderaind) jna chlaoidheamh do chiorrfaidh a gcroidheadh?

Is amhlaidh sin a [...]a: oir ar mbeth do Mhac DE arna thimchiolachadh ifna cumhgacaibhse [...]ir, scuir sé do dhenamh dochais as athair, ach [Page 19] peacaigh arna ndamnadh le cert bhreathe amh­nas DE, tuitsaidh aneamhdhochus, béc faid ina agaidh, & lingfaidh amach dho thabhairt scan­daile fhollais dó.

DOMHNACH. 11.

71. NAch fédmaid atarraing, & a fhás­gadh as so créud an toradh ataid na daoine credeamhnacha dfhaguil do bhas Chriosd?

Fedmaid cheana, & ar tús do chiamaid go demhin gurab jodhbairt é lerghlan sé ar bpe­acaidh abfiadhnaise DE, & marsin désferge Dé rind do rethughudh rug sind abfhobhair, & an­grása maille ris, ina dhiaidh so gur nighe afhuil (le glantar ar nanmanda) sind o nuile shalchar: fad [...], eoidh gur cuireadh ar gcul cuimhne ar n'uile pheacadh, jondas nach dtigid feast abfiadhnaise Dé, & mar sin go raibhe an lamhscriobtha le roibhamar ceangailte arna chur as.

72. Ané do thuilleadh nach dtabhair sé ma­óin do bhárr tarbha chugand?

Do bher cheana. Oir le dheaghthioglacadh­son (ma sind go demhin boillfhrifi Chriost) ata ar sean duine, aghaon an peacadh agachea­sadh, ata corpan pheacaidh aga chur aneamhfi­ni, jondas nach bjaidh uachtaranacht ni ismó ag anmhianaibh na feola jondaind.

73. Eríg ar haghaidh isna helib?

Ata ag leanmhain gur érighsè fén an treas la o mharbhaibh do chum go nochfadh sé é fén do breth buadha ar an bpeacadh, & ar anmbas: oir le esérige do shluig siós an bhas do bhris [Page 20] O chéle cuibhrighe annaigh, bhearsoira, & tug go nemhfní a uile chumacht.

74. Ca méd toraidh ata ag teacht chugaind trés an esérigse?

Atri: oir trithese ata firentacht arna chosnadh dhuínn ata si jna comharrdha, & ina geall de­arbhtha arar neamhthrnaillaidheacht, & atamaid anois fén arar ndusgadh suas le brídh a esérghe­son go naoidheacht beathadh, do chum le teacht adtir go glan naomhtha go mbimisumhal dathoil.

DOMH. 12.

75. LEanhmaid na fuighil?

Do chuaidh se suas ar neamh.

76. Acht an amhail do chuaidh sé suas ar­neamh, jondas nach bfhuil se ni is mó ar talamh?

Is amhlaidh. Oir dés dó na n'uile do hear­badh ris, & do chureadh air O n'aithair, & fos do bha infeadhma dar slánughadhne, do chrio­chnughadh, ni raibh fédhm ar bioth bheth ar an talamhsa nj budh sia.

77. Creud an maith do ghéhheam don dul suasa?

Do ghebham maith, & toradh dupalta: oir am méd gurab jnar lethne, & arar son do chu­aidh Chriosd isdeach ar neamh, amail is arar sc­ath tanaic se anuas ar talmhain, do rinde sé én­treas fhosgailte dhuínne maraon gosoich an'ait sin, do chum go mbiadh an doras sin anois fo­saoilte dhuinne, neoc do bhi rhoimhe jata trid an bpeachadh arís ata sé do lathair aga thaisbe­anadh fén abfiadhnaise DE ar at soindne ina the­achtaire, [Page 21] ina aidne, & ina phatrun.

78. Achd a'ndeachaidh Criosd amhlaidh va­ind aga bhréth fén suas ar neamh, joudas gur scu­ir sé anois da bheth maille rind?

Ni deachaidh choidhche, oir go contrartha do gheall sé abheth fein maille rind go dereadh an tsáoghail.

79. Achd an med go bsuil sé ag aitreabh maille rind in a dtimchiol alátharrdacht corpor­ridha is jontuicte é?

Ni headh: oir is ní ele labhairt adtimchiolan chuirprugadh suas ar neamh, & ris ar gabhadh suas ar neamh, & na gcumhachta ata arna ger­aobhscaoileadh in gach vile aít.

80. Creud an seadh n'abair tu a bheth jna shuidhehr des Dé athar?

Is é seadh na bfocalsa an t'athair do thabhairt vachtaranacht nimhe, & talmhain dó, do chum go nguibhernoraigheadh sé an'uile

81. Achd creud shigneobhas duit an deflamh, & créud an suidheso?

Is cosamhlach é arnabhreth, & arnaghabheil an'iasacht O Phriondsadhaibh talmhaidhe, neo­ch danab gnath na daoine da dtaobhand siad an'aít do shuidhiughadh ar an'deaslaim.

82. Maseadh ni fhuil tu ag tuigse nech ele, achta nech ader Pol gur hordaigheadh CRIOSD jna cheand na Heaglaise gur tógbhadh suas an­airde é os ciond gach vile vachtaranachta, & Phriondsipaltachta, & go bfuair sé ainm os ci [...] ­nd gachvile anma?

Is amhlaidh ata, & ader tu.

DOMHNAC. 13.

83. GLuaiseam thairis gus na nechibh ele?

As sin thiocfas do bhreth bre­the ar bheodhiabh, ar mharbhaibh: na focail da seadh, go dtiocfa sé go follas dobharr nimhe do bhreth breatheamhuais ar an gcruinde, amh­ail do condarcus go follus é ag dull suas.

84. An mhédh nach biáidh lá an bhreathe­amhnais ré ndereadh an tsaoghail ciondas ader­tú go mbia cuid égin do na daoinibh béo ino ar marthain and sin, ar bfaicsin go bfuil cumtha or­daighthe dona daoinibh én'uair dul d'eg?

Ata Pól ag fuasgladh na ceisthese an tan ader sé an lion bheas béo, no ar marthain d'athnua­dhughadh le luath chlaochlodh, do chum jar du­la neamhbrídh, & as do chruaillaidheacht na feola, go gcuirfadh siad úmpa a'neamhthruaill aidheacht.

85. Maseadh ata tú ag tuigse an chlaoch­loidhse de bheth dhoibh a riocht, & ar son báis, an mhed go mbhiáidh sé ina chur as, jno arg­cul na céd nadúire, & ina thosach na naduíre naoidhe ele?

Is amhlaidh sin chuigim.

16. Abfuilied ar gcoinsiasane a gabail comh­fhurtacht no garrdighe as sin eghon mhiaidh CR [...] ­OSD én vair jna bhretheamh an domhain?

Ataid go demhin agabhail gairdighe ro oi irdherc gan choimeas: oir ata dherbhfios againd nach d [...]iocfa sé, ach do chum ar slanaighne.

87. Maseadh ni hion bhethe dhuínne naimh­neach ar ciond an bhreatheamhnais, jondas go gcui­reand sé eagla oraind?

ni hion bheith choidhche, an mheud nach seas­am, acht abfiadhnaisi Cathrach bhreitheamhnais an bhretheamh sin, atana aidhne, & ina Phat­run duínn, & do ghabh chuige sind ina fhirin­de, & ina anacul fein.

DOMH. 14.

88. TEagam anois go soich an treas cuid?

Ata an chuid sin adrimchiol an chredimh isin Spiorad naomh.

89. Agas creud ata sí do thabhairt chugaind?

Is ris so bhearras sí, jondas go dtuigeam, & go mbiadh af hios againd, amhail do cheandaigh, do shaor, & do theasairc DIA fínd trés an Mac, gurab amhlaidh sin ata se agarndénamh comh­aibel comhchumhachdach, & atamaid do gha­bhail an tsaortha, & an tslanaighese trés an Spiorad.

90 Ciondas?

Amhail ata glanadh againd abfuil Chriost: is amhlaidh sin is égin trés an Spiorad naomh ar ghcosnsiasne do bheth ar na gcumailt lé, & ab­ethse ar na crathadh orra, jondas go nglantaoi jad.

91. Ata vaidhe so, & duireasbhiudh air, miní ghthe nj is soillere jna so?

Tuigim gurab é Spiorad Dé, angcén aitre­obhchas fe jnar gcroidhne do ni & do bher or­aind, jondas go mothuigheam brídh Chriord: oîr is le soillseochadh an Spiorad na omh, do [Page 24] nithear, jondas go gcomhthuigeam tioghlaice Chriosd is le bhrostughadh comhairle, & per­suasion do nithear, jondas go nardshelaighthear jad inar gcroidhibh sadheoidh is esean amha in do bher dhoióh jonad jondaaind, ata agar n'a­thbhreth, & do ní gurab creatúre nuaidhe sind: vime sin na huile shurailtear tairgthear, & do bhearthar dhuínn agcriosd, is le neart an Spi­orad naomh ghabhmaid iad.

DOMHNAC. 15.

92. GLuaiseam romhaind?

Ata an ceathrugh cuid ag lea­nmhuin ina n'admhamaid go gcredmid én cag­lais naomhtha do bheth and.

93. Cr'eud is aiglais and?

Corp agas comand na ndaoinecredeamhnacha, neoch do roimhórdeigh Dia gus anmbeathaidh shuthain.

94. Ané go bfuil an ceandsa égeantach re crede amhajn maraon.

Ata cheana muna báil lind bás chriosd do dhenamh diomhaoin, & gan spes do bheth do gach sí do labhradh go ntrasta; oir is é so br­ídh na n'uile go bfuil eaglais and.

95. Maseadh ata tù tuigse gur lamhaigh­eadh cheana ughdair, no adbair an tslánaighe, & gur nochtadh afhuudament ar mbhetduit a cur sios gur le toilteanas, & le haidhneas: Criosd do ghabhadh sind a'ngrás le Déa, & gurab le bridh an Spiorad Naomh dhaingnithear an grásasa jo­ndaind: actanois go bfuil an'uile bhriodh so ar [Page 25] na bfosgladh, do chum gomadh demhnighthe da ri­ribh do bhiadh an creidimh ar na fhoillseochadh?

Atam, & is amhlaidh sin ata an tadhbhar.

96. Achd, creud an seadh le nainmhaighe­and tu an eaglais do bheth naomhtha?

An med, umaro, do thogh DIA ata sê aga bf hirènughadh, & aga nathchuma, no aga nath fhoirmeadh anaomhdhacht, & anemhchíontai­ghe beathadh, jondas go ndealraigheadh agh­lóir fén jonta; & is é so aní is ail le Pól ag tabhairt raibhthe vaidhe, gur naomh CRIOSD a­n'eaglais do cheanaigh, & do theasraic se, do chum go mbhiadh sí glóireamhail, & glan ó gach vile shalchar.

97. Creud is seadh depithet no dfocal na he­aglaíse Catholica no coitchiond?

Teagaisgthear sind les sin, amail ata én che­and no n'uile chredeamhnacha and, gurab amh­laidh sin is égin do n'uile comhfhas anen chorp, do chum go mbiadh én Eaglais tríd an gcru­inde vile, ar na craobhscaoileadh gan mbharr.

98. Achd, creud an tabhacht ata and súd do cuireadh les go haithghearr adtimchiol coma­oinighe na naomh?

Is vime do cuireadh so siôs d'soill siughadh ní is soillere na haonachta, & an comaoinighe a­ta edir ballaibh na Heáglaise: cuirthear agcéill maraon gach tioghlacadh da drug DIA da Eag­lais, go mbeanadh siád re maith choitchind na n'uile, an mhéd go bfuil vile ata comaoineach­adh comaontadhach comgheallach.

DOMHNAC. 16.

99. AChd an bfhuil a naomhtachtasa ata tu do thabhairt do Neaglais a­nois forse?

Ni fhuil fos umaro, an gcén bhias î a cathu­ghadh is in domhansa: oír ata sí do ghnáth an­mbfhand vireasbhuidh, & ni glantar vile í fe­ast ó fhuighlibh lochta, jno go raibhe sí ag lan leanmhuin re ceand CRIOST, ô naomhthair í.

100. Ané fós nach bfhédir an'eaglaise d'ai­thne ar chor ele acht an vair credthear í le dochus?

Ata Eaglais DE faicseanach and go demhin, neoch do chuir sé fein siós dúinn le dearbh cho­mhairdhaibh, & le notaibh, acht is ar comh­thionol na [...]daoine gcredeamhnacha ticthear and so go hairidhe, neoch do thogh sé le chomhai­rle dhiamhair fén do chum slanaighe, & ni fha­icthear an Eaglaise do ghnáth le súilibh, & ni mó aithneochar le comhairdhaibh í.

101. Creud leanas jna dhiáidh so?

Credim maitheamhnas na bpeacadh.

102. Creud an seadh ata dhuit abfhocal an mhaitheamhnais?

Go bfuil DIA da shaor mhaitheamhnas fein ag luidheachtughadh, & ag maitheamh abpea­cadh dona daoiuibh credeamnacha, suil goirthar ambreatheamhnas jad, no suile bhearthar, & ghabhthar dioghaltas dhibh.

103. Ata ag leanmhuin dhe so, nach ler ndi­ogh luidheact fén atamaid agtuilleadh maitheamh­nais na bpeacadh, atamaid dfaghail on tighearna?

Ata go firindeach: oír is é CRIOSD ina ao­nar (ag joc an dioghaltais) do rinde dioluidh­eacht: an mhed bheanas rinde, ni fuil coimhle­asughadharh biorh againd do bhermais do Dhía, achd is da fhior Phailteas fein atamaid ag fa­ghail an tioghlacaidh shaoirse.

104. Creud fa bfaoigheand tu maitheamhnas na bpeacadh ris aneaglais?

Ar son nach fajgheand dujne ar bioth é muna raibhe sê ar tús ar na chomhaonughadh; aghon arna cómhthilughadh, & arna comhshnaidhm­eadh ré Phobal Dé, & muna coîmedaidh sê anaonachtsa go marthanach go dereadh abhe­athadh re corp Chriosd, & ar an modh sin sé dfoillsiughadh abheth fên jna bhall fírindeach do n'eaglais.

105. Ata tu ag suidhinghadh ar angcorsa nach fhuil ach damnadh suthain, & scrios leth [...]muigh do neaglais?

Ata [...] [...]hoidhche: oír ge bé ar bioth jad do dea [...]lughadh ré corp Chriosd, & ata ngear­radh as an aonachtsa le saobh chredeam, ata gach vile dhochas slanaigh arnagearradh uathadh an gcion anas siad jnalethed sin do dheallughadh.

DOMHNAC. 17.

106. AIthris abhfuil d'fuigheall?

Credim esérghe na feola, & an bheatha shuthain.

107. Creud an tadhbhear as a gcuirthear an ceandsa an admhail an credimh?

Iondas, go dtabharthaoi rabhadh dhuinn na­ch [Page 28] ch [...]sin talmhainse ata ar naoibhneas, & ar nar­dshonas neach is dupalta toradh, & tarbha afh­ios: ar tús ata maid ar ar dteagasg as sin gurab amhail deoradha isin atreobhtha dhúnn an domh­ansa, jondas gombimis do ghnath ag smuaine­adh adtjomchiol jmjrge, & gan sinde do legean dar gcroidhibh ambeth ar na n'imfhilleadh le himneadhaibh talmhaidhe: jna dhiaidh so ge bé ar bioth cor ar a bfuilan'ainmhfhios dúinn fós, & abfolach ar súilibh toradh an ghrása do cho­mhthoirbheradh dhuínn agcriosd, gan sin ar an­adhbhar sin do cháll ar mesnighe, ach sind dfh­uilang go foighidneach go soich lá an fhoillsighe.

108. Achd Ciabhus ordughadh de n'eserghese?

An lion do bhadar marbh roimhe sin aith­ghébhaid arís a gcuirp fein: aghon, na cuirp ché­na do imechradar, achd ar mbeth dhoibh qua­liteadh no cájleadh nuaidhe aca: aghon, gan a mbeth ni sia faoi bhás no thruailaidheacht, acht an lion bhias béo and sin tóigheobhaidh Dia a­nairde jád go miorbhuileach le luath chlaochlodh.

109. Achd ambí si coitchiond dona daoimbh diadha, & dona daoinibh aingidhe maraon?

Ata an én eserghe vile aca, acht biaidh asta­id, no agcor contrairdha: oír aithéreochaidh e­le dibh go slánughadh, & sonas, an ele go bas, & truaidhe imalaighe.

110. Creud maseadh fa gcomhluaidhthear and so an bheatha shuthain de'nchuid, & gan i­omrádh ar ifreand?

Ar fon nach faghar ní ar bioth and so, ach [Page 29] ní bheanas ré comhfhurtacht na nananmand Di­adha: ar an adhbhar sin aithristear, amhain [...]a tioghlaicte, & na tuillidh do roimhullmhaigh Día da sheruontaibh fén: & ar sin nj cuirthear les an crandchar, & an míamhantar, ata ag fe­theamh ar na daoinibh aingidhe, neoch is aith­nidh dúinn a mbeth amuigh ina nallmharacha­ibh O ríoghacht Dé.

DOMH. 18.

111. O Thuigmid an fundament ar an'­dleaghar an credcamh do shuid­iughadh, is ullamh, & is urasa definition an chre­dimh fhirindigh do tharraing as sin?

Is amhlaidh sin ata: & is amhlaidh is cead­aigheach adehfiniughadh, jondas go nabram gu­rab fios, & cohlus dérbhtha daingean deagh th­oile aithreamhla Dé oraind é: amhail fiadhnai­seas é trés an Soisgel abheth fén ino athair, & jua shlanaightheoir dhuinn tré deaghthuilltea­nas CHRIOSD.

112. In vainn fén do choimpir, & do gen sind an credeamhsa, no o Día atamaid da fhaghail?

Ata an scriorhtur ag teagasg gurab tioghlacadh oirrdherc Dé é, & ata experiens, no fiondacht­ain fên agdearbhadh anech sin.

113. Creud an experiens ader tu riom?

Ar son, umaro, gurab aimghére ar naigneadh jno dho fhédadh sé gliocas spiortalta Dé do ghabhail, & tuigse, neoc fhoillsighthar dhuinn tré chredeamh: & gurab vllmha thende ar gc­roidheadha go neamh dhó chus jno go hand [Page 30] dóchus do dheánamh jondaind fen, & agcrea­tuirebh ele go haimideach, ino do ghabhail fho­sa da ndheóin an Dia, achd is é an Spiorad na­omh le shoillfeochadh fein ata ag'ar ndénamh ai­bél do thuigse na netheadh, do rachadh ar modh ele go shada tar no ôsciond ar dtuigse, & isé ata ag'ar bfhoirmthadh, & ag'ar gcoimhdhénamh go dearbh dhochus daingean ag sélughadh geal­ta an tslanaighe jnar gcroidhibh.

114. Creud do mhaith ergheas duinn as an gcredeamhsa ar mhreth dhuinn en vair air?

Ata sé ag'ar bfeírenughadh abfiadhnaise Dé, & ata sé ag'ar ndeanamh jnar noighreadhaibh ar an mbeadhaidh shuthain les an bf hírenughadhsa.

115. Creud ané nach firenaighthar daoine le téacht adtir go diadha naomhtha nemhchiontacb an tan do ni'd stuidér, & dicheal ina ndearbh­adh fén do Día?

Da bfaghthaoi a chomfhoirfe do neoch ar bioth do fhédfuighe abhreathnughadh a bheth ina fhírenach go tuilteanach, acht ar bfhaicsin go bfhuilmid inar bpeacachaibh ciontach ar a lán do modhaibh abfiadhnaise Dé, is jniarrtha dhuinn diongmhaltacht do thaobh ele do fhêd­fadh ar siothchanchadh riosan.

DOMH. 19.

116. AChd ané go bfuilid vile oibrighe dhaoine comhshalach, & ni is mó gan mhaoin do shuím no do luach, jondas nachfedaid grás no fobhar do thuilleadh: absiadhnaise Dé?

Ataid, & ar tús gach vile obair shuidheas va­ind, [Page 31] jondas go nabarthaoi ar ngniomhne ris go hairidhe, ni tualaingid maoin, achd neamhtha­itneamh le DIA, & ambeth arna dtelgean va­idhe tar a'nais.

117. Ader tu maseadh res anám an aithbh­erthear, & an aithfhoirmthear sind le Spiorad Dé, nach dtualaingeam maoin, acht peacnghadh amail nach dtabhair an droch craobh, aohd dr­och mheas, & toradh vaithe?

Is amhlaidh sin ata ar gach aon chor: oir da bhréaghacht brat ar bioth, & scáile da mbía aca a súilibh daoine, gidheadh ataid olc an gcén bhusolc an croidhe ar a bfuil DIA os an'vile ag amharc.

118 Ata tu ag tionol as so nach bfhédmid dul ré ndia le tuilteanas no a dheaghmhaitheas do ghreandnghadh: ach gurab mhó gach ni da n'aidherhheam, & gabhmaid do laimh, nach de­andaois maóin acht afheargson dfadodh, & do las adh nj is mo, & ni is mó jnar n'aghaidh?

Is mar sin thuigim ar an adhbhar sin da shá­or thrócaire fén gan fhechain inar noibrigh­ibhne ata se ag'ar ngabhail, & ag'ar ngrádhugh­adh agchriost agabhail a fíréntachtason do bheth inar bfhíréntachtne, amhail do budh lind fén í, gan ar bpeacaidh dagra oraind no do chomhai­reamh dhuínn.

119. Ciondas maseadh ader tú ar bfhirénu­ghadh le credeamh?

Aderim sin ata, an tan do ghebham gea [...]ltha an thosgél le dôchus daingean an chroidhe atamaid [Page 32] ar chor éginag breth ar an bfhíréntachtsa aderim.

120. Is é so maseadh is ail leat, amhail ta­irgthear, & furailtear an fhiréntachtsa O Dhia trés an Soisgel gurab amhlaidh sin is jnghabh­tha dhuínne í?

Is amhlaidh sin fein do b'ail liom.

DOMHNACH. 20.

121. ACht ó nám jnar ghabh Día sind go grádhach, ané nac toileamhail les, & nach é beatha na noibrigheadh do niam aige, ar mbeth don Spiorad Naomh aga ndirgheadh?

Is toileamhail les jád, & tigid ris an mhéd gurab diongmhalta les an gabhail chuige go sáor, & nj le tuillteanus an diongmhaltachta fén.

122. Acht an'uair tigid amach on Spiorad naomh, ané nach féddaid fobhar do thuilleadh?

Ge tigdis amach uaidhe, gjdheadh ata méd e­gin do shalchar ó anmhfainde na féola arna mh­easgadh jonta le salchar, & le dtrnaillthear jâd.

123. Cia vaidhe, & ciondas do ujthear, io­ndas go dtaitnaid le Dia, & gurab é ambeatha aige?

Is é an credeamh amhain, a'neoc fhédas fo­bhar do chosnamh dhoibh, an tan leagas sind at gcudtrom ar an dóchasa, nach dtigdis go cún­tus an'ardiagha; an mhéd nach randsaigheadh Día jád do rér tinde, & cruas a rjaghla: acht ar bhfholach alochta. dó, & ar gtomhjothlacadh a shalchair le gloine Chriosd go mbédis aige lsin aítsin, & go measand sé jád, amail do bhé­dis forrfe, ceart go huilidhe.

124 Acht adtionoileam dhe sin Criosdaidhe d'fírenachadh le hoibrighibh dés a bheth ar na ghairm ó Dhia, jno fhaghail le tuillteanas a oi­brighthe, jondas gomadh jonmhuin le Día é, ne­och is é a aojmhaineas, an bheatha shuthain dúinn?

Ni tionoileam choidhche: ach gomadh mó choindeobham againd a'ní ata scriobhtha; nach bhfédfuighe duine truaillidhe dhfírénachadh abh­fiadhnaise Dé: vime sin is jonghérghuidhe dh­vínn gan é do dhul ambreatheamhnas maille rind.

125. Gidheadh ni breathnocham ar ashon sin oibrighthe maithe na ndaoine gcredeamhnacha do bheth neamhtharbhach?

Ni breathnocham cheana: oír ni diomhaoín­each ata DIA a gealleadh tuillmhidh, & tuaras­dail doibh isin mbeathaidhse, & isin mbeathaidh ata ag teacht, gidheadh is ó shaór ghrádh DE (a­mhail as tobar) ata an tuarastalsa ag brúchtadh, & ag sileadh an méd; umro; go bfuil se ar tús ag'ar ngabhail jnar gcloind dó fên: ina dhiadh so ar gcomhiodhlacadh, & ar gcur cuimhne ar lochtne ar gcúl, ata se ag leanmhuin, & agrádh­ughadh na n'oibrightheadh tig vainde le fobhar.

126. Acht ané go bhfédír an fhíréntachtsa, amhail dó scaradh ré deaghoibrighibh, jondas go mbíadh sife ag neoch bheas jna bfheígmhaisan?

Ni fhéd so a bheth: oír an vair do ghébh­am CRIOSD maille re credeamh, amhail thair­gheas, & fhuraileas sé é fén duínn ata se do gh­éalladh duínn ni he amhain saórtha, & súasgl­aidh on bhas, & ar sióthchanachadh re Día, [Page 34] acht maille ris sin grás agas neart an Spiorad naomh le ndiongantar ar n'aithbhreth go naoi­dheacht beathadh: is égin na nethese do chur a­bhfochair achéle muna b'ail lind CRIOSD do tharraing O chéle.

127. Leanaidh Dhe sin gurab ê an credea­mh an fhreámh, & an bun as adtigid, & a bh­fásaid an'uile dheagh'oibrigthe, ata an oireadsa mascadh vaide, & do bfada les ar ngairm tar ar n'ais O stuiderson?

Is amhlaidh sin ata ar gach ên chor, & js ar sin ata vile theagasg an tsoisgel arna comhcho­ngmhail isin da chuidse, aghon, agcredimh, & an'aithridhe.

DOMHNAC. 21.

128. CReud í an aithridhe?

Michédfaidh, & neamhthoil, & suath peacaidh, agas gáol jondracais ag teacht O eagla Dé neoch threoraigheas leo go soich ar n'á cheodh fén, & marbhadh ar bhféola io­ndas go dtoirbheram sind fén dar riaghladh le Spiorad Dé, & go gchomhullmhaigheam vile ghniomhatrdha ar mbeathadh go humhlacht a­thoileson.

129. Ach do b'e so an dara cuid do bi is in randadoracht do chuireamar síos ar tús an tan do bhadhais ag nochtadh modha onoraigh Dé go hiomchuibhaidh?

Is fior gurabé, & do chuireadh les maraon gurab é so an riaghail fhírindeach laghamail d'­adhradh Dé, sind do fhreagra, & d'umhlugh­adh da thoil.

130. Ciondas sin?

Ar son gurab é so fadheoidh an t'adhradh thaiteonas, & tig ris, ni he antí do chithear dh­vinue do chomhchuma, acht antí do chuir sé romhaind, & do roimhscriobh sé le deaghthoil diúnn.

DOMHNAC. 22.

136. AIthris an céd aithne no an céd ch­eand don lagh?

EIST a'Israel, js mese jehouah do dhiadh­sa, neoch do threoraigh amach thusa a­talamh na heghiphte, ateaghas na ser­bhontadh: Na biodh aon dona déibh ele agad um fhiadh [...]aisese.

137. Anois cuir síos seadh na bhfocal?

Ar tús ata sé agnathughadh mhec samhla tiondscanta égin gus an lagh go lér: óir an tan ainmeochas sé é fén jna Iehouah; ata se agabh­ail córa, & ughdarais chuige fén do chur aíth­ne amach: jna dhiaidh sin do chosnamh fobh­air dá lagh fén jnar bhfochairne ata sé acur les gurab é fén ar ndíane: oír is ojread js fíu na focailse, & go ngoireand sé ar slanaighthoirne dhe fén, & os airidhe les sind ar an deaghthio­ghlacadhsa js cneasda dhúinne fa gcuairt sind fén do thabairt jnar bpobal umhal freagarach dhósan.

138. Acht anj ata arna cur les go prap jna dhiaidh so adtimchiol saortha, & briste cuinge na daoirse Egyphtigh do bhi arna briseadh, nach ris an bpobal Israelta, & go demhin riosan amh­ain bheanas é go hairidhe?

Admhuim gúrabeadh; an méd bheanas ris an gcorp; acht ata gné ele shaortha and, neoch f he­arus argach aon duine go coimhchert: oir do shaor, & do theasairc se sínd ó dhaoirse Spio­radalta peacaidh, & ó fhoirégi [...], & fhoirneart an diab [...]aill.

139. Creud far chuimhnigh sé a'ni sin an tan do bail les a luadh adtosach a lagha?

Do chum go dtugadh sé comhrabhadh dhu­ínn go mbimis ciontach a neamhbuidhchus ro adhbhal; muna toirbheram sind sein go ler do chum a umhlason.

140. Acht creud jarris sé isin chéd cheandsa?

Iarradh sé sind do thabhairt a onora fein dó, jna aonar go daingean, & gan sind do thabh­airt parta ar bioth di do thaob ele.

141. Cia a onoir aíridheson bhus neamhche­adaigheach do thabhairt do thaobh ele?

Adghradh no feacadh do dhénamh ris ar ndó­chus do chur, & do chomhshuidhjughadh ánd: esean d'eadarghuidhe: gach vile ní fadheoidh jom­chubhaidh re mhorghalachtson do thabairt dó.

142. Creud far cnireadh an bheagchuidse les vmfhiadhnaishese?

Ar fon nach fhuil ní ar bioth comhfholaigh­each, jondas go bfhed sé abheth a'n'ainmhfiós dó, & gurab ê fein fear feasa, & bretheamh a­smvaineadh folaigheach; ata sé acur agcell go bfuil sé ag jarraidh ni he amhain onora na had­mhala amuigh, acht maille ris sin fiór dhia­dhacht an chroidhe.

DOMH. 23.

143. ERgéam thairis gus an dara céand?

Na déna grafaint dhuit, jno jo­mhaigh na netheadh, ata fuas ar neamh, no ad­talmhain shiós, no n'uisgeadhaibh faoi thalmhai [...], na haghair dhoibh, & na géll doibh.

144. Ané go bfuil sé a cronughadh go huili­dhe gan iomhaigheadh ar bioth do phaiteadh no do ghearradh?

Ni fhuil, acht ata sé a cronughadh dhá neth and so amhain, ag hon, gan sind do dhénamh fe­acaidh ríu.

145. Creud as nách ceadaigheach Día do no­chtadh le fioghair fhaicseanaigh?

Ar son nach fhuil maon do chosmhaileas ed­jr an tí is Spiorad shuthain neamhchongmhal­aigh, & an fhioghair is truaillighe marbh.

146. Maseadh ata tú ag breathnughádh go bfuil an égcoir aga dhenamh ar amhorghalachtson, an tan do bhearar aidherbe ar a thaisbenaidh ar an gcorsa?

Is amhlaidh sin atam ag bhreathnughadh?

147. Creud an ghné féacaidh no agartha a­ta and so ar na damnadh?

An tan jompoidheam sind fein do dhénamh urnaidhe re deilbh no re hiomaigh & thelgeam find fein siós jna fiaghnaise, no do bhéram on­or di le lubadh na nglún no le comardhaibh e­le, amhail do thaisbeanadh Día é fein dúinn leosan.

148. Maseadh ni he gach aon ghné phaite­oracht no gearrtoiracht ar biodh is jontuicte do bh­eth arna damnadh les na foclaibhse go huilidhe, acht atamaid arar gcronughadh amhain jomhai­gheadh do dhénamh gus an gcriese, jondas go ni­arram no go nonoraigheam Día jonta no (a'ní is jonand go) ngelleam doibh an'onoir Dé no go­míchleachtam jad ar chor ar bioth go superstiti­on [Page 39] no go hiotholacht.

Is fior sin.

149. Anois creud an chrioch gus an legfe­am an ceandsa?

Amhail do chuir se agcéll isin cheand os ci­ond gurab é fein an t'aon neoch; da madh é­gin gélladh. & aghradh is amhlaidh sin anois ata se ag nochtadh cia an fhoirm dhíreach agh­artha do chum go mberadh sé sinde ó gach vi­le shuperstition no saobhehredeamh, & ó gach vile mhacnasmeanman, no briongloidibh lo­chtaigh féolamhlá ele.

DOMH. 24.

150. ERgeam romaind?

Ata se acur bagair les: oir is me­se IEHOVA do Dhíasa ata laidir edmhar is me a­ta acontughadh aingidheachta na n'aithreach ar an gcloind go soich an treas, & an ceathrugh­adh na hoghaibh, & na hiaroghaibh don mhui­ntear aga bfuil imsuath.

151. Creud as an bfhuil sé ag luadh a Spi­onadh fein?

Ata sé a comharrughadh les sin go bhfuil ní is lór do chumhachtaibh aige do sheasamh a ghloire fein.

152. Creud ata se do chomharrughadh le fh­ocal an'êda?

Ata nach fédand sé fear comhchothruim no comhchomaind d'fhulang do bheth aige: oír a­mhail do thioghlaic sé é fein dúinn da mhaith­cas neamhchriochnaighthe js amhlaidh sin is ail [Page 40] les gurab les fein sinde go huilidhe, & js é so gloine, & geanmnaidhacht ar n'anmand; a mb­eth glan coisreaca dhosan, & ag leanmhuin ris, amhail aderear arís asalchadh le hadhaltras, an tan tegdis ar seachran uaidhe, & do bhêrdis cúl ris go hiodholacht diabhlaigh.

153. Cia an seadh le ndubhradh so a bheth ag dioghailt ajngidheachta na naithreach ar ag gcloind?

Do chur barr eagia jondaind, ata sé ag bag­ar go ngebhand, & go ndênand sé dioghaltus (ni he amhain) arna daoinibh fein do ní an lo­cht, acht maille ris sin go mbed asliocht mal­laighe maraon.

154. Acht an dtig sogo haontadhach ré cert Dé dioghaltus do dhénamh ar duine arbiodh ar seáth lochta dhuine ele.

Da smuainmis creud é staid, & cor an cinigh dhaona; biaidh an chest fuascailte: oîr atamaid vile do rér naduíre fa mhallachadh, & ni fhuil againd cuís do chur ghearain ar Día, an ta [...] fh­âgbhus sè sínd isin crandcharsa: acht anois a­mhail ata sè ag nochtadh aghradha arna daoin­ibh díadha, ag beandachadh asleachta: js amh­laidh sin ata sé ag imirt dioghaltais arna daoi­nibh aingidhe ag díthughadh a gcloinde fan mbheandachadhsa.

155. Lean romhad?

Do chum go dtairnge sè sind le mhaitheas gra­dhach chuige fein ata sè agealladh go rg [...]athai­dheand sé trocaire gus an mhíle genealach ar [Page 41] an'vile aga bf huil aghradh; agas ata a coimhed a aitheantadh.

156. An bhfuil sé ag tuigse go mbiaidh ne­mhcbiontaighe dhuine dhiadha jna shlanug hadh da uile shliocht gidh aingidhe iad?

Ni bfuil choidhche, acht ar an gcorsa: go n­doirteand sé amhaitheas sein go soich sin arna daoinib díadha, jondas go dtabhair fé é fein lan do mhaitheas da sliocht maraon ar a scáthson; nj he amhain acur a necheadh ar an'aghaidh, & ar bpiseach an mhéd bheanas risan mbeathaidh­se do lathair, ach maille ris sin ag naomhadh an'anmand, jondas gurab fhédir an'áireamh j­na thréd fein.

157. Acht ni fhaicthear so do bheth do ghnáth?

Admhuim: oír ata sé a congmhail anechse faor aige fein, aghon go bfhéd fé é fein do thaisbeanadh go trocaireach an vair is ail les, do chloind na daoine aingidhe, is amhlaidh sin nir cheanhgail sê aghrás comhór le cloind na ndaoine ndíadha, jondas, nach bhfédadh sé an lion dibh is ail les do thelgean vaidhe do rér amhian, & algais fein, gidheadh ata sé aga them­peradh, & aga shuidhiughadh so ar mhodh, jon­das gurab fhollus gan an gealladh do bheth me­allta no brégach.

158. Creud fa bhfuil se and so ag ainmiu­ghadh na gcéd ngenealach, & gan é a ndamna­idh na péne ag jomradh, acht trí, no ceathair d'enchuid?

Dha chur agcéll gurob mo ata sê fein teand vllamh go daonacht, & go sémhuidheacht, jno go gairbhe, & go cruas, amhail ata sé ag ragha; abheth fein sochoireach ro vra [...]a do thabhairt­mhaitheamhnais vaidhe, ach lesg ro mhall do chum ferge.

DOMH. 25.

159. TEgeam anois gus an treas aithne?

Na tabhair ainm IEHOVAH do Dhía go diomhaoineach.

160. Creud is seadh dona foclaibhse?

Ata se a cronughadh sind do mhichleachtadh anma DE ni he amhain le hethach, ach fós le lughadh gan shedhm.

161. Maseadh an bhfuil gnáthughadh ar bíoth laghamhaill ad tabhairt anma Dé mar mhionda.

Ata cheana: an tan do bhearar é a hadhbhar cneasda, aghon, do dhaingniughadh, & do she­asamh na fírrinde: ina dhiaidh so an tan bhías an tsuímse ag an ghnomhughadh; jondas gurab cneasda miond do thahhairt do chum ghradha, & tsiothchana jasachtaighe coinghiollaighe do chumhdach a measg daoine.

162. Ané nach faide téd si jno do bhaca­dh mhíond le bprofánar, & le salchar ainm Dê, uo le loigheadaighthear a onoir?

Ar g [...]ur én ghné lughaidh siós, ata sê ag ta­bha [...]t tabhaidh generalta dhuinn, gan ainm DE dothabhairt feasta go follus lind, ach le heagla, & le humhla, & gus an gcrîchsin, jondas go­madh ler go glóireamhail é: oír an mhéd go [Page 43] bhfuil ainmson naomhtha dlighear dhinne a bh­eth arar bhfaicil ar gach én mhodh suil dhearn­am tarcaisne air, no suil do bhéram adhbhar tar­caisne do dhaoinibh ele.

163. Ciondas do nithear so?

Mase nach smuaineam, & nach laibheoram jna thimchiol fein, na adtimchiol a oibrigheadh ar mhodh ele, ach do chum aghlóireson.

164. Creud leanas

Bagar, le n'abair sé nach biáidh an tí ghná­thuigheas a ainm go diomhaoin nemhchiontach.

165. An mhéd go bhfuil sé ag labhairt a n'áit ele go ndenadh sé dioghaltus ar lucht briste a lagha, creud chondajmhthear do bharr and so?

Do b'all les achur agcell, les sin méd spese ghloire anma fein, do chum go madh curamai­dhe bheam jna thimchiol an tan do chithfeam dioghaltas do bheth uliamh da mbriseadh ao­neoch í.

DOMH. 26.

166. TEagam gus an ceathrughadh ai­thne?

Cuimhnigh lâ na Sabboite, jondas go nao­mhtha tú é: oibrigh re sé laithibh, & dén hu­jle shaothar, acht is se an seachtmhadh lá Sab­boite Iehouah do Dhía, na dénse saothar ar bith and, na dénadh do mhac, no hinghin, no hóglaoch, no do bhanóglach, no hainmhi­dhe, no an coigcrioch bheas don taobh istoigh dod ghetaibh: oír re sé laithibh do rinde Ieho­vah fein, heamh, & talamh, an muir, & an'uile ata jantà, acht isin tsheachtmhadh lásin do ghabh [Page 44] sé fo [...] ar sin do bheandaigh Iehouah lá na Sab­boite, & do naomh sé é.

167. An bhfuil sé ag jarraidh oibriughadh re sé laithibh, jondas gongabhmjs tamh an se­achtmhadh la?

Ni bhfuil go huilidhe, acht ag légean shé la­jtheadh d'oibrighibh dhaoine, ata sé ag breth an tseachtmhadh lá asda do bheth ordaighthe do chum támha

168 An bhfuil sè ag toirmeasg gach en tsh­aothar dhuinne.

Ata ag an aithnese seadh áiridhe ar leth an mhed gurab cuid dona sean ceremoneadhaibh coimhéd an támha no an fhosa; ar sin do cui­readh at goúl é le teacht Chriosd.

169. Ané go bhfuil tú aga ragha gurab ris na hjudanaib go hairidhe [...]bheanas an aithnese & vime sin gurab [...]dh temporarrdha no sealai­gheach é dhen chuid?

Ata uma [...]o; an mhed gurab Ceremonialta í.

170. Creud maseadh ané nach bhfuil maoin do bharr ar an tcheremonia fuithe?

Ata cheana: oír is ar trí hadhbharaibh chugadh a mach í.

171. Tabhair & jndis damh iad?

D' [...]oghrughadh an támha Spioradalta do ch­oimhed Politia, no ordaighthe oirrdherce na h [...]aglaise: dfiondfhuarughadh, & dedtromugha lh reasa, & thromdhachta na serbhonatadh.

172. Creud ata tú do thuigse trés an támh Spioradal [...]a?

Tuigim gurab vime, thamhmaid o'r n'oibrighi­bh airidhe fein, jondas go gcriochnaigheadh Día a oibrighthe fein jondaind.

173 Ach Cía he modh an támasa?

Mase go gcésam ar bfeoil fein; aghon, mase go dtabhram thairis ar n'indtleacht, jondas go ng­uibhernoraighthe sind le Spiorad Dé.

174. Anê fós gurab lór sin do dhenamh ga­ch seachtmhadh lá go chele?

Ni lór ach do ghnath: oír O do thiondsg­eonamaois én uair, is égin, & is jondula dhu­ínn ar ar n'aghaidh ré huile chúrsa, & fheadh ar mbeathadh.

175. Maseadh creud as a bfuil lá beachth no sondraghach ar na ordughadh do signjughadh, & do chomharrdhughadh a'nechsin mheras duín­ne rer n'vile bheathaidh?

Ni hegin ar mhodh ar biodh an fhíorinde do theacht le chéle, & an fiogharr is in vile masé go dtegaid re chéle a bponcaibh égin.

176. Ach creud as a bfuil an seachtmhadh la arna ordughadh, & arna roimhforiobhadh ni is mó, jna gach lá ele?

Ata an vimhirse a comharr ughadh foirfeach­ta jsin Scrioptur: ar an adhbhar sin ata sî vlla­mh aibel do shigniughadh a'nethe mheras do ghnâth, ata sí agnochtadh maraon nach fhuil an támh Spioradaltasa, acht arna thiondsgnadh isin mbeathaidhse d'ên chuid, & nach bíaidh se foi­rfe, suil go drégheam jmerge as an domhansa.

DOMHNAC. 27.

177. ACh creud is seadh dhóso; an tigh­earna do bheth ag'ar n'aslach do ghabhail támha le estomlair fein.

Is ail les: ar gcur chríche dhó ar chruthugh­adh an domhain taobh istoigh do shé laithibh, gur ordaidh, & gur choisric se an seachtmhaidh lá d'amharc a oibrigheadh fein, & d'ar mbrodadh & d'ar sporadh nj bhudh ghére go soich ní-se, ata sé acur a esiom [...]ara fein f'ar gcomhair: Oir ni comhór js jn jorrtha dhúnn ní ar b [...]oth, ina ar mbeth fein ar ar bfoi [...]meadh & ar ar ndean­amh do rer afhioghrachson.

178. Acht ané nach dlightheach smuaine­adh oibrigheadh Dé do bheth dho ghnáth, ino a­bfoghnand as gach seachtmhadh lá ar bioth én lá do bheth arna ordughadh dhósan?

Is jomchubhaidh go d [...]jmhin ar gcleachtaidh­ne gach én lá jna n'amharcson, gidheadh ata ar seath ar na'nmh faindhe énlá airidhe ar na o­rdughadh; & is sé so an politia aghon, an t'o­rdughadh oirrdherce adubhras.

179 Maseadh cía an t'ordughadh ata ré choimhéd an lá sin?

An pobal do chruindjughadh, & do dhul agceand a chele désteacht theagaisg Chriord, do mhencughadh urrnaidhe coitchinde, & do noch­tadh admhala agcredeamh go follus.

180. Mínigh anois aní adubhras gnrb' ail le Dia féchain ro láiuth ar edtromughadh na ser­bhantadh les a na'ithnese?

Do bhail ga [...] amharo [...]; jondas go drabharth­aoi [Page 47] méd egin d'fuasgladh dona daoinibh ata fa chomas, & chumacht dhaoine ele: ata tabhacht ánd so maraon do chondmhail ar buil na po­litia; aghon, an'ordaighthe choitchind: oir, a­bhail agcomhairdhuighthe ar énlá don tamh, is amhlaidh sin ghnáthaigheas gach én duine e fein an chuid ele don'aimsir.

181. Fecham anois ca fad bheanas an'aithnese rind?

An mhed beanas ris an tceremonia ar son go raibhe fírinde ag Criosd. aderim gar cuireadh argcúl e.

182. Cíondas?

Ar son, umaro, go bfuil ar fean dhuinene; aghon, an pecadh aga chesadh le briogh a bháis, & go bfuilmid arar dtógbhail do chum naoidhacht bheathadh le esérghson.

183. Meseadh creud ata d'fhuighleach dhu­inne as an aithnese?

Ata, gan sind do dhénamh suairighe notair­caisne arna hordaigheadhibh naomhtha bhea­nas re politía na heaglaise, & go spesialta sind do chleachtadh na gcoimthionol naomhtha go menic; d'ésteacht fhocail Dé, d'soillseochadh na neitheadh ndiamhair secreteacha, do dbé namh urrnaidhe sollumhonta no coitchind, amhail ordaighthear jád,

184 Acht ané nach bfuil maoin do bhàrr dhuinne isin fhioghair?

Ata cheana: oir is jontuctha í do chum afhir­rinde fein, jondas (ar mbeth duínne arar n' [...] ­padh, [Page 48] no arar ngrafadh agcorp Chriosd, & arar ndenamh inar mballabh dô) go scuiream d'ar n'oibrighibh fein, & ar an modh sin go dhto­irbheeram sind fein d'ar nguibhernoracht le Dia.

DOMHNAC. 28.

185. ERghéam thairis gus an dara tabhail?

Is é a tosach, onoraigh t'athair, & do Mhathair.

186. C'reud chomharrdhas focal na honora and so dhuit?

An chland le trostamhlacht & le humhla do bheth modhamhaill freagarach da bparentaibh jad do ghelléamhain doibh go reuerensach: ag­cuidjughadh ina bfedhm: & asaothar fein do thabhairt doibh: oír condaimhthear les na trí ballaibhse an onoir dhleaghthear dona paren­taibh.

187. Erig romhad go luath?

Ata gealladh arna chur ris a'naithne, do chum go bfaideobhthaoi do láidhe ar talmhain, ata an tigearna do Dhia fein da dabhairt duit.

188. C'ía is se adh dho so?

Go mbéd anlion do bher, onoir dhligh­each da bparentaibh fada béo tré thioghla­cadh DE.

189. Ar mbeth don bheathaidhese arna lio­nadh le hiomarcaidh truaighe; creud as a bfuil Dia on'aít & ar scath deaghthioghlaice a geal­ladh a fadmarthana dhúine?

Da mhéd truaighe re bfuil sí ceangailte: gi­dheadh is beandachadh DE í dona daoinibh cre­deamhnach, [Page 49] muna bheth ach fa n'én adhbhar­sa, aghon, gurab comhairdha afhobhair aithre­amhailsan, & an gcén atá se aga mbeathugadh, & aga gcoimhéd isin domhansa.

190. An lean go contrardha dho sin a'neoch do bhearar go prap do bhárr an domhainse re n'áo­is bhfoirfe do bheth mallaighthe?

Ni leanand choidhche: acht is mó teagmhas vair égin, jondas dha mhéd do bharr ghradha bheas ag Día ar neoch, gurab luaithide do be­arar as an mbeathaidhse é.

191. Acht ag dénamh mar sin dó; ciondas choimhlionas se ghealladh?

Gach en dona maithibh talmhaidhe ata Día dho ghealladh dhúinn; is cneasda ngabhail ar an gcnndradhsa; an mhéd is tarbhach do mhaith, & do shlanughadh ar n'anma é: óir do budh neamh nadúrdha an tordughadh munab é cor, & cúram an'anma do ghébhadh an céd aít, & do reachadh ar tosach.

192. Creud ader tú adtimchiol an lion bhe­as esumhal da bparentaibh?

Go gciontaighear and sin jád ni he amhain i­sin bhreatheamhnas degheanach ach go ngebhand Dia dioghaltus ar an gcorpaibh isin saoghalsa maraon aga mhbreth vile a meadhon bhladha na haois oig as measg dhaoine no aga mbhualadh le gné scandalaidh bhais jno ar thoraibh ele.

193. Acht nach adtimchiol talmhan Chanaan ata an gealladh ag labhairt go hainmidhe?

Is amhlaidh sin, an mhéd bheanas ris na Hi­sraeliteathaibh: [Page 50] acht is lethne jna sin fhoscailtear dhúinne an focalsa, & dhleaghar ashineadh am­ach ni is siadh: óir ge bé ar biodh rand no du­thaigh aitreabham; an méd gurab le DIA an cruinde vile, ata se aga thabhairt, & a ga cho­mharrdhughadh dhuinne re shealbhughadh.

194. An bfuil maoin do bhárr d'fuighleach do n'aithnese?

Gen go bfuilid na focail ag fuadhmughadh, ach adtimchiol an athar agas na mathair, gidhe­adh ataid an vile ata ós ar gciond re dtuigse an mhéd gurab jonand agcor.

195. Cia é sin?

An mhéd gur thoigaibh DIA jad go grádh no go cém onora is aird íno an chuid ele: óir ni bfuil ughdarus Parentadh, no Phriondsadh no fos Imperdheacht, no onoir acht o dhecreit co­mhairle & ordaidh Dé, an mhéd gurab amhlaidh sin is toileamhail les an domhan d'ordughadh.

DOMHNAC. 29.

196. AIthris an seaseamh aithne?

Na dén marbhadh.

197. Ane noch bfuil se ag bacadh nethe e­le; ach marbmhadh do dhénam?

Ata cheana: an mhéd go bfuil DIA ag labh­airt and so, ni bfuil se ag indis sin, & a cur la­gha ris na hoibhrighthibh amuigh amhain, ach maill ris sin re smuaineadhaibh an Chroidhe, & na hindtinde, & ni is mó go mór riu so.

198. D [...] chiothear do bhethse ag bcagnach­tadh and so bfuil gné égin mairbthe Diamhair and [Page 51] O bfuil Dia agar ngairm t'ar air n'ais and so?

Is amhlaidh sin ata: óir breathnaighear fearg, fuath, & gach aon mhián chiorraighe jna mh­arbhadh abfiadhnaise DE.

199. Anê gurab lór de niam; mase nach biadh fuath agind ar dhuine ar biodh?

Ni lor choidhche: oir ata an tighearna le da­mnadh suthain, & miosgaise, & ler bfuadach o­gach pughar ar biodh le gciorrthar ar gcomair­soin ag nochtadh araón go bfuil se aga jaraidh so, sind ghradhughadh gach vile dhuine ler croi­dhe, & do dhenámh stuider fa n'anacul, & fa gco­mhéd go fiorindeach.

200. Anois teagam gus an seachtmhadh aithne?

Na'déna siurtaidheacht.

201. Foillsigh cia asuím?

Go bfuil, umrro, gach vile shiurtaidheacht mallaidh abfiadhnaise DE: vime sin; muna bail­lind fearg DE do ghreandughadh inar n'aghu­idh, & alán do thabhairt fuind; gurab jonch­ondaimhthe & jousheachanta dhuínne sind fein go dícheallach vaithe.

202. Ane nach bfuil sí ag iaraidh maoine do bhárr?

Is jon amhairc do ghnáth naduír fhir thabh­rtha an lagha amach, neoch nach amhairceand, & nach anand amhain, amhail adubhras ar an obair amuigh, acht is mó ata tulare aige ar dh­oimhne, & ar mhianaibh an chroidhe.

203. Cred masedh cbomhchongmhas si do bárr?

O ataid ar gcuirp, & ar n'anmanda jna dteam­pluibh [Page 52] don Spiorad Naomh, sind do thabhairt naomhgloine dhoibh araon: & ar an'adbharsin ar mbeth ni he amain náireach le seachna an vilc amhuigh, ach maille ris sin gurab egin dh­uínne ler gcroidhe ler bhfoclaibh, le hamhailibh, & le gniomharrthaibh ar gcuirp maráon abhe­th naomhtha, fadheoidh ar gcuirp do bheth glan on'vile lasan, & bhraise ar nanam ogach vile mhian, jondas nach biadh cuid ar biodh dhínne arna shalchadh le salchar mínaire.

DOMHNACH 30.

20.4 Tégam gus anochtmhadh aithne Na déna goid.

205. Ane nach fhuil sí acht ag bacadh mer­le amhain, neoch ata ar chiontughadh le lagha daona, jno an bfuil sí ag dul ara haghaidh agas ag rochtain nj is faide?

Ata sí acomhcongmhail fa ainm gadoidheacht droch cherde, aghon, gach vile ghne mhealta, & timchiollaighe le selgeam, & le ngabham ma­ith, & maoine dháoine ele: maseadh atamaid ar ar dtoirmeasg and so comhmhaith lingeas arégin ar maoine ar geomarson, & a'mbreath arégin & lámh do sháthadh jonta tre ghâois, & tre mh­ealtaracht no aidherbe do thabhairt ar bhreth orra ar mhodhaibh lúbach arbioth.

206. Ane gurab lór na lámha do chondmh­ail tar anais O dhénamh vile ino an bfuil antsa­int ar na dhamhadh maraon and so?

Is iontillidh do ghnâeth chuig so, os spiorda­lta fer thabhartha an lagha amach nach ar ail [Page 53] es merle amuigh amhain do chosg, ach maille ris sin an'vile chomhairle, & stuider do ní ne­amhtharbha dháoine ele ar modh ar biodh: & os an'vile antsaint fein gan sind do shantughadh dul asaibhreas tre dhioghbhail ar mbrathreacha.

207. Creud maseadh ata againn re dhénamh as go bfeudmaid umhalughadh do n'aithnese?

Ata saothar do chaitheamh do chum gach én­neoch dfaghail ashlainte fein.

208. Creud í a'naomhadh aithne?

Na dên fiadhnaise bhrége an'aghadidh do chomharson.

209. An bfuil se acronughadh éthigh do tha­bhairt abfiadhnaise bretheamhain amhain, no go ge neralta bréug do dhénam an'aghaidhar gcomharson?

An'en ghné ata teagafg gheneralta arna cho­mhchongmhal, gan sind do mhealladh ar gco­mharson go brégach, no gan sind do chiorrth­adh ambladha ler ndroch raitibh, & ithiomra­gh, no gan sind do thabhairt ghairtighe ar bi­odh dhó jna mhaoinibh.

210. Acht creud as abfuil se go hainmigh­the ag nochtadh; ethigh choitchind?

Do chum gomadh moide do chuirfeadh sé d'eagla an lochtasa jondaind: oir ata se ag no­chtadh; da'gcleachtadh neoch ar biodh dhroch­ráiteachus & mhealtoracht gurab sothuitime­ach é as sin go hetheach, da bfaghar âm do thabairt scandaile da chomharson.

211. Ane is aile les sind do bhacadh o dr­och raiteachas amhain jna bfuil sé agar mbac­adh [Page 54] ó dhroch amhairsibh, agas ó bhreatheamh­nasaibh clethe neamhchearta maraon?

Ata se aga dhamnadh and so araon do reir an ráison tugadh roimhedo dhearbhadh an adhbh­airse fein: oír a'ní is olc re dhenamh abfiadhnai­se daoine, is olc é re shantughadh abfiadnaise DE maraon.

212. Maseadh cuir siós creud do b'ail les go generalta?

Ata se agar mbacadh do bheth teand, no, vl­lamh do breathnugh go holc adtimchiol ar gc­omharson, no da scandalughadh: ach is mó ata se ag jaraidh oraind an chertuse, & na daonach­ta do bheth jondaind, jondas go mbreathnaigh­eam na dtimchiol san go maith an mheud diuil­ngeas an fiorinde, & sind do choimhed ambla­dha go dîcheallach jomshlan doibh.

DOMHNAC. 31.

213. AIthris an aithne dhegheanach?

Na santaigh teagh do chomh­arson, na santaigh mnaói do chomharsoin, no chamhal no, bhanóglóach, no asall, no nî ar biodh is leson.

214. Os spiordalta an lagh vile, amhail a­dubhras go menic roimhe, & nach do bhacadh ná n'oibrighadh amuigh amháin ach do chertughadh thoileadh a n'anma. & an' aignidhe maraon do cu­readh na haitheanta roimhe; creud ata and so ar­na chur leo do bhárr.

Do b'ail les an tighearna is na haiteantaibh ele ar dtoil, & ar smuainighe do riaghladh, & [Page 55] do dhénamh bésach: acht and so ata se ag ba­cadh. & a cur lagha maraon ris na smuainibh tharngeas saint egin leo: gen go dtigeand siad go comharle shuidhighthe.

215. An bfuil tu ag ragha gurab peacadh na smuainigh is lugha ar bioth eloidheas arna da­oinibh credeamhnacha, & tig isteach ina ninttin­doibh gidh mó do bhidis ag seasamh rín do ghn­ath jno ag aontughadh leo.

Is follas go demhin an'uile dhroch smuaine­adh, gen go dtig comhaontughadh theachta a­mach o locht ar naduirene chuca, & á derima­n'oireadsa a mbeth arna ndamnadh les an aith­nese an'uile shaint lochtach ata agluasacht, & ag brosdughadh chroidhe an duine, gen go rothar­ngdis é go toil daingain shuidhighthe.

216. Maseadh ata tu ag tuigse go demhin gur bhacadh go soich so na hanmiana le ngabh­and daoine fos, & faoi bfuilngid jad fein do cbur: acht anois go bfuil foirfeacht comhghér arna jar­raidh oraind. jondas nach bfedis ar gcroidheadh droch shaint ar biodh do légean orra no do gabhoil chuca; le mbrosdar, & le sporthar jad do chum peacaidh?

Is amhlaidh sin ata.

217. Aithris as a chéle na dech aitheanta a­mhail do labhair Dia and sa bhfitcheadadh Ca­ipghidil do leabhar Exoduis?

EIST a'Israel, Is meis; do Thigherna Día, do thréoraigh thú ó thalamh na He­ghiphte, a teach na searbhfoghantachda. [Page 56] 1. Na biodh aon Dia ele agad, ach meis amhain. 2. Na déun dhuit fen jomhagh, na cosmhuil aoin­neith da bfuil thuas ar neamh na ar talmhain shi­os, na and sa n'uisge fa thalmhain: na cróm thu fén siós doibh, & na tabhair onoir dhoibh: oir as meisi do thighearna Dia, agus is Dia édmhar mé, leanas peaccaidh na Naithreadh ar an gc [...]o­ind go soith an treas, & an ceathrumhadh gein­ealach don druing fhuathuigheas me: agus do ni­trócair arna míltibh don druing ghradhaigheas mé, agas choimheúdas m'aitheanta.

3. Na tar thar ainm do Thigherna Dîa go diomhaóin: Oír ní búdh neamhchiontach a bh­fiaghnaisi an Tighearna, an té luáidhfeas a ainm go diomhain.

4. Cuimhnidh lá na Sabbóide do náomhadh, a sê laidhibh oibréochas tú, & do dhéuna tú hoibrighthe fein vile, achd as hé an seáchdmh­adh lá Sabbóid do Thighearna Día, ná déna o­buir ar bioth and, tú fein, ná do mhac, na hin­ghean, do tshearbhfhoghantaighe, ná do bhán­óglach; hainmhidhe, ná enduine coimhighth­each atá don táobh asdigh dod dhóirsibh. Oir is a sé laithaibh, do rinde an Tighearna neamh & talamh, an fháirrge & gach ní dá bhfhuil jonta, & do chomhnaigh se an seachdmhadh lá: Ar á nadhbharsoin do beannaigh an Tighearna an seachdmhadh lá, & do náomh se hé.

5. Tabhair onôir dod tathair & dod mhá­thair, chum go bhfaidéochthí do laithe ar an dtalmhuin, do bhéura do Thighearna Día dhuit.

6. Na déna dunmharbhadh.

7. Na déna adhaltrandas.

8. Na déna goid

9. Na deuna fiaghnaisi bhréige a naghaidh do chomharsan.

10. Na sandaigh teach do chomharsan, na sandaigh bean fphôsda do chomharsan, ná a oglách, ná a bhanóglach, ná a bhó, ná a assal, na nî ar bioth oile bhus léd chomharsain.

218. Nach ceadaigheach anois aithghiorra goirrid an uile lagha do thionol maraon?

Is ro cheadhaigheach; an mhêd go bfedmid athabhart go dá cheand: is sê an céd cheand sind do ghradhughadh DE o'r n'uile chroidhe, o'r n'uile anam, o'r n'uile bhrioghaibh: an dara, sind do ghaolughadh ar gcomharson mar jud fein.

219. Creud chomhchondaimhthar faoi ghrá­dh ndé?

Aghradhughadhson amhail is jomchubhaidh Día do ghradhughadh: aghon, a aithne araon jna thighearna, jna athair, & jna shlanaighthe­oir: vime sin ata grádh DE, a reuerens. a thoil do bheth umhla dô, & an mhuinighin is ion churtha and arna gcur a bfochair a chéle.

220. Creud ata tu ag tuigse tre vile chroi­dhe, uile anam uile bhriogh?

An teand & an teas serce sin & ghradha do bheth jondaind, jondas nach biodh áit jonda­ind ar chor ar bioth do smuainedhaibh, do mhi­anaibh, no do stuideraibh, dho fhedfadh cur an'aghaidh an ghrâdhasa.

DOMHNAC. 32.

221. CIA seadh an dara cuid?

Amhail atamaid do naduir co­imhtheand, comhrighthe d'ar nghrad hughadh fein, jondas go rachadh ag an nghradhsa ar gach grádh ar bioth: ar an gcor gcedna is cubhaidh grádh ar gcomharson do bheth amhlaidh agabh­ail vachtaranachta jondaind, jondas go nguibh­ernoiraigheadh se sind ar gach uile thaobh, & go mbiadh se jna riaghail an'uile comhairle, & gniomhdha againd.

222. Creud chomharrdheas ainm an gcom­arson duit?

Signighidh & comharrghidh sé ni he amhain cindeaghaigh, & cairde no daoine ata arna gcur abfochar achele, & sin le comand no companas égin, ach maille ris sin na daoine nach aithni­dh dhuínn, & fós do bharr ar n'asgairde.

223. Ach creud an comand ata aca maille rind?

Ata; umaro; go bfuilid arna gcur abfocair a­chéle, & sind les an tsnaidhinsin, ler comhshna­idhim Día an vile ghné dhaoine abfochair ach­éle, & ata an chomhshnaidhm sin naomhtha ne­mhionbhriste neoch nach fhédir le holcmarea­cht dhuine ar bioth do chur ar gcúl: no as.

224. Ader tu maseadh da raibh fuath ag duine oraind gurab ní airidh les fén sin, gidhe­adh nach loighide anas se jna chomharson duinn, sin, ach gurab in bhethe dhuínn againd é isin ait sin: do bhriogh gur b'egin ordughadh DE do sheasamh gan bhriseadh le ndiongantar an cean­gal [Page 59] & a comhchur maraonsa jnar measg?

Is amhluidh sin ata.

225. O ata an lagh ag nochtadh mhodha onora­ighe Dé go hiomchubhaidh: nach jndénta ar mbe­athaine do chaitheamh ag teacht adtír do rér aroimhscriobhadhson?

Is fior gurab jndénta go demhin acht ata an anmhfaind sin isin uile jondas nach gcriochna­igheand én duine aní dhligheas se.

226. Creud maseadh as an'jarraind Dia o­raind an'foirfe acht ata osciond ar gcumhacht?

Ni bfuil se ag jarraidh no ag teandadh neth ar biodh oraind; nach bfuilmid ceangailte re dhiol: tuilleadh ele mase go dtairgheammain an'fhoirm do theacht adtír ata arna roimhsrio­bhadh, & arna chur romhaind and so do roch­tain, gidh dho bhimis abfad or gcuspoir: ag­hon, o fhoirf heacht, ata an tighearna ag maith­eamh a neth ata vaind, & d'uireasbhuidh oraind.

227. Ina dtimchiol na n'uile dhaóine go ge­neralta, jna dtimchiol na ndaoine gcredeamhnacha dhenchuid ata se ag labhairt?

Aneoch nar hathnaoidheadh fos le Spiorad DE ni bhia se aibel (más beag) do thionds­gna an phoinc is ro lugha isin lagh: do bhárr ar so mase go dtiobhram no go ndeonaigheam go bfaighthaoi neoch ar biodh, do fhédfadh abh­eth umhal don lagh a gcuid egin: gidheadh ni bhreathnaighmid ar an adhbharsin gur coimh­lion se é abfiadhnaise DE: oir ader sé go follus an'uile dhuine do bheth mallaighthe nac gcoi­lionadh [Page 60] an'uile ata arna gcomchongmhail and.

DOMH. 33.

228. IS follus & is jnbhreaghnaighthe as so amhail ataid dá gné dhaoine and gu­rab amhlaidh sin ata oifice an lagha dúpalta?

Is jnbhreaghnaighthe choidhche: oir ni fhuil se ag dénamh réd ele abfocharr na nemhchre­deamhnacha ach ag roimhiadhaidh orra, & ag breath nadh gach uile lethsgêl abhfiadhnaise DE (& is se so ani comharradheas Pól, an tan gh­oireas se dhe ministreacht an bhaís & a n'dam­naidh) ach ata chlaochlodh sin do tharbha & do bhriogh aige dona daoinibh credeamhnach.

229. Cia hé sin?

Ar tús an gcen foghlumas siad; nach bfed­faid fein fírentacht d'faghail le hoibrighibh; ataid arna dteagasg go humla ar an gcorsa, neoch is fír roimhullmhughadh, & dheasughadh d'lar­raidh slanaighe agCriosd: ina dhiaidh so an mhéd go bfuil se ag jarraidh agas ag teandadh abh­arr go mor orra tar anní fhédas iad do dhénamh, & do dhíol, ata, se, aga, mbrosdughadh d'iar­raidh bhriogha & nerta ar an tigearna, & ata se ag tabhairt rabhaidh doibh maraon dtimichiol an ghnáth pheacaidh, suil, bhiadh do chroidhe aca ambeth uaibhreach: fadheoidh ata se amhail shrian doibh le gcondaimhthear jad an'eagla Dé.

230. Maseadh gen gó bfuilmid acomhéd, & ag freagra an lagha feast isin fhogra no isin deoruidheacht thalmhaidhse; gidheadh ni bhrea­thnaigheam gur fholamh, no gur dhiomhaoin a­níse, [Page 61] an mhéd go bfuil se ag jarraidh oraind ach­oimhthcand sin d'foirfheacht: oir ata se ag noch­tadh dhuín na harmaise, gus ar binsheélta dhuínn ar gcúimse, & an cuspoir arar coír dhuínn tel­gean, jondas go dtairgeadh gach aon dínn abheatha do chaithemh do rér mhiosuir an ghras tugadh dhó go soich ro ardhérghe, & go soich a'neamh­easbhuidh, ata an lagh d'iarraidh, & se d'ái­dhearbadh dul ar aghaidh ni is mó le gnath stuider?

Is amhlaidh sin thuigim.

231. Ane nach bfuil againd isin lagh riagh­ail an'uile jondracais?

Ata go demhin riaghail chomhfhoirfe againd, and jondas nar ail le Dîa én réd ele vaind, ach sinn da leanmhuinson, & arís gomadh diomha­oin les, & go gcuireand se uaidhe gach nî gha­bhmid dho lamh tar aroimhscriobhadh no aith­nesan: oir ni toilearnhail, ni haitneand, & ni he beatha jodhbartha ele aige, achd an'umhla, & an fhreagra.

232. Creud an chríoch maseadh da bfoghn­and Airead raibhthe, aiteanta, ataigh, ataid na Phaithe, & na haphstoil da ghnáthugadh?

Ni bfuilid acht jna nglanmhíniughadh an lagha, neoch g'ar gciulan, & gcar drreorughadh ar laímh go humhla an lagha; ni is mó ina do bhéradh siad úa tar ar n'ais sind.

233. Gidheadh ni bsuil se ag aithne nethe ar bioth ddtímchiol gharma naignighe gach aon du­ine fo leth?

An tan ata se d'iarraidh a'nech is les gach én [Page 62] duine do thabhairt dó fein; is ullamh, & is u­rasa thionol as sin, cia híad cotcha, & oifice gach aoin go huaigneach jna n'ordughadh fein, & j [...]a ghné bheathadh: & ata míniughadh, & cur sios na n'aitheanta arna craobhscaoileadh (amhail adubhradh) jn gach aon jonadh isin sc­riobtur: oír a'ní adubhairt, & do chondaimh an tighearna and so agsuimamhal ambeagan df­oclaibh, ata se ag leanmhuin, & aga chur sios ni is lía & ni is doirtaighe an'jonadaibh ele.

DOMHNAC. 34.

234. O Dodhespoireadh & o dho chomh­choilloideadh nj is lór adtimchiol an dara codach do n'onoir & don tservis diadha; ne­och ata arna suidhjughadh an gcélleamhain & an úmhla, labhram anois adtimchiol an treas codach?

Adubhramar gurab é sin an'eadarghuidhe, an tan do chomhthetheam chuigeson is in uile e­gcantus.

235. Ane go bhfuil tu ag breathnughadh gurab esean jna aonar is jn eadarghuidhthe?

Atam choidbche: oír ata se aga thin diairaidh sin dò fein, amhail onoir, & sheruis aîrithe adh­iadhachta fein.

236. Mas amhlaidh sin ata an tadhbhar cia an cor len cheadaigheach daoine d'aslách do thab­airt cujdjghe duínn?

Is mhor adhbhal an teadardealughadh ata e­dir an diasa: oir an tan eadarghuidheam Dia a­tamaid ag fiadhnaissiughadh gan armbeth agfh­eathamh mhaitheasa ar bjodh do thaobh ele, [...]ach da thaobhson, & gan ar mbeth acur ar n'vile mhuinine, & chadhais a'nait ele, ach andson: gi­dheadh atamaid isin ámsin fein ag jairaidh gcu­jdighe, an mhéd legas se dhuínn, & tug se cn­mhacht, & neart doibh ar gcuidinghadh.

137. Maseadh an mhéd go bfuilmid coimh­thetheamh do chum cuidighe, & firínde daoine a­der tú nach bacand sin maoin, jondas gomadh lo­ighide do fédmaois en Dia dheadarghujdhe: O nach fuil ar ndóchas feast agabail fosa jonta, & nach mó achuncheam ar mhodh ele jad, acht ar son ar mboth arna gcludach dhoibh le comas, & le neart do dhénamh mhaitheasa: gur hordaigh Dia iad ar modh égin jna ministribh adheagh th­ioghlaiceadh fein dhuínne, neoch is tre lamhaibh do b'ail les ar gcuiding ghadh & na conganta do chuir se adtaisge lamh riu, diairaidh tara nais duinn

Is amhlaidh sin thuigim: & ar son gach de­aghthioghlacadh ata maid d'fagail vadhadhson, is re Dia is coír dhuînn ambuidhe do bhreth a­mhail is se fein jna aonar ata aga dtabhairt vile dhuínne da ririhh tre bfreasdalson.

238. Gidheadh ane nach jn bhrethe abhuidhe re daoinibh coimhmenic do dhendaois maó in do shao­thar [Page 64] dhuínn: oir ata cothrum, &, ceart ua nad­uire, & lagh na daonachta aga dheachtadh so dhuínn?

Is coir & is in thabhartha bhuidheachas doibh ar gach aon mhodh; muna abheth acht ar son an'­en adbhair se, gurab fhiu, & gurab airidhe le DIA jad ar an onoirse, aghon, na maitheasa shî­leas, & shnidheas as tobar edtraidhtheach O a­oinighsin tre laimhaibhsin amhail: tsruthain tre thuiraidhe do tharraing chugaind oir ata se ar an gcorsa ag'ar gceangal ríu, & is ail les sinde d'­aithne aneach sin fein ar an adhbhar sin antí na­ch fhuil aga thabhairt fein buidheach do dha­oinibh; ata se ag nochtadh a nembhuidhechais maraon ar an modhsa do Dhia.

139. Ane nach ceadaigheach athionol as so gurab egcneasta eadarguidhthear ajngle no nao­mhsherbhontadha an tighearna do jmirighidh as an mbeathaidhse?

Is ceadaigheach: oir nir dhiuraigh, & nir thug Dia na cotchasa do dhaoinibh diadha, jondas go bfedis cuidinghadh linde: & an mhêd bheanas ris na hainglibh, ge ata se acleachtadh ashaothar d'ar slanughadhne, gidheadh nj hail les an'edar­ghuidhe lind.

140. Maseadh ader tu gach ni nach fhuil go des, & go haontadhach ag teacht les an or­dughadh, & ris an statuid do rindheadh le Dia, a bheth acathughadh an'aghaidh athoile?

Adirim marsin: oir is comharrtha dearbh ne­amhdhochais, & nemhchredimh gan abheth to­ileamail [Page 65] les na nethibhsin ata an tigearna da th­abhairt dhnínn jna dhiaidh sin mase go mbear­am sind fein go muinighin naomh, no Aingeal, abhail bfuil Dia ag'ar n'gairm chuige jna aon­ar, mase go dtiobhram thairis cuid égin don dó­chas sin do dhligh anmhuin, & suidhe vile an Dia amhain, atamaid ag faidshleamhnughadh, & ag tuitim síos an'iodholacht, an tan, vmaro; roindfeam eatoirason a'ní do bhi Dia da bhreth ch­uige fein go hairidhe.

DOMH. 35.

241. A Nois lábhram, & laimhaigheam adtimchiol modha gudhe do dhén­amh, an bfoghnand an teanga do chum guidhe do dhénamh; no an bhfuil an virnaidh ag a jarra­idh na hindtine, & an chroidhe maraon.

Ni fhuil go demhin an teanga egeantach do dh­ènamh guidhe do gnáth, gidheadh ni fnédand an'­orrtha no an ghuidhe fhírindeach, tuigse & gr­âdh an chroidhe do bheth vaithe feasta.

242. Cia an argument le ndearbhand tu so dhamh?

An mhéd gurab Spiorad Dia go demhin; ata se ag tindiarraidh an chroidhe do ghnáth ar dh­aoinibh ós anvile ní, ach go hairidhe isin vir­naidhe, neoch le gcomhpártaigheand siad ris an nethe is mian leo: ar an adhbharsin ni bfuil fe agealladh abheth fein angoire, ach don lion do ni eadarghuidhe abfirinde: & go contrarrtha a­ta se ag mallachadh an'vile, ata tre ch élg, & nach ô gcroidhe da ghuidhe.

243. Maseadh biaidh an virnaide aimide­ach [Page 66] & gan spése no do tharbha, gebe ar biod, do nith­ear, no do choimprear leas an teangaidh dhénchuid?

Ni he sin amhain, ach do nid aneamhthoil, & ne amhthaidhneamh rís go romhór.

244. Maseadh creud an taigneadh, & ani­ndtind iarras Dia re n'virnaidhe?

Ar tús sind do mhothughadh ar n'aimirt ar mbochtain, & ar dtruaighe fein, & an mothugh­adh sin do ghineamhain, & d'oibriughadh dhoil gheas, & bhróin inar nindtindibh: ina dhi­aidh sin sind d'fadodh & do lasadh le teandsh­aint admhail do riribh d'faghail fhobair, & gr­asa O Dhia, aní do fnédfadh fos teas, & ro sh­aint guidhe d'fadodh jondaind.

245. Inó intleacht nadurdha no duithche shru­thsnidhesh an tsaint no an taigneadhsa, ino ghrás DE tig se chuca?

Is egin Dia dar gcuidiughadh andso: oir ata­maid fein uile aimhgher neamhthuigseach chu­ca araon: is se Spiorad DE ata ag dùsgadh os­naighe neamhindsineach jondaind, &, ata ag fo­irineadh ar n'aigneadh gus an tsaintse, neoch (amhail ader Pôl) ata arna iarraidh isin uirnadhe.

246. In gus an gcrísce fhoghnas na teagaisgse; aghon; sind do bheth inar dtámh, & ag dul ales­ge armodh egin: ag fetheam arbrosáuhhadh an Spiorad naomh, & gan ao'neoch do bros dughadh fein do dhénamh uirnaidhe.

Ni headh choidhche: acht is mo is í so an chríoch; antan modhuighéas na daoine credea­mhnach iad fein ag fuarughadh, & leasg, & ni is [Page 67] neamhullamha do dhénamh guidhe go maith, ino do b'in bheth dhoibh, iad do choimhriodh, & do coimthetheadh go DIA an tighearna d'i­arraidh air alasadh le bearraibh teanneamhla a Spiorads fein, da ndenamh aibel do chum guidhe.

247. Gideah ni bfuil tu ag tuigse gan tab­hacht arbioth do bheth ísin dteangaidh do déna­mh uirnaideh?

Ni thuigim choidhche: oir ata si ina cuidiu­ghadh go minic do thógbhail, & do chondmhail an'aighaidh, jondas nach dtairngnaidhe é go re o DHIA: tuilleadh elé os d'foillsiughadh ghloire DE do chruthaighadh í os na ballaibh ele, is cneasda ahuile neart, & chumhacht, d'foscladh, & do scaoileadh do chum an ghnathaidhse: do bhárr ar so, do bherméd, & adbhaile stuider ua­ire egin an duine go soich so, jondas go mhrise­and an teanga amach an'guidh t'ar acomairle.

248. Mas amhlaidh sin ata: creud an tarbha do nid na daoine, ata ag dénamh uirnaidhe dte­angaidh allamhartha ainmhfhe as aigh dhoibh fén?

Ni bfuil achlaodhchladh and sin, ach fochaid­mhe do dhénamh ar Día: uimesin tabhradh na criosdaidhe drúim ris angcelgse.

DOMHNAC. 36.

249. AN tan do njmid guidhe in do the­geamhadh no amhantuir, do nim­id í, ainmhfheasach adtimchiol abala, na creud tig dhí, jn'anengin duínn sin do bheth go démhin jna dhearbh shuidhe againd: go n'estéar sind les an tighearna?

Biodh so jna ghnáth fhundament uirnaidhe, go n'éstear lés an tighearna sind, & go bfaghm­aois gach ní dha n'iarram: an mhéd is maith, & is tarbhach dhuín: is ar an modhsa ata Pól ag teagasg; gurab ón gcredeamh shileas, & shru­thas ceart eadarghuidhe ndé: oir ni eadarghui­dheand éneoch feast é: ach antí ghabhas fós ar tús an dóchas daingean amhaitheson.

250. Creud maseadh theagmhas don mhuin­tir; ata ag dênamh ga hamharseach, nach bfuil agsuidhjughadh jna n'indtindibh, creud ghnodhai­ghidh no creud an tarbha do ghebhid re n'uirna­idhe do dhénamh: & fos ataid ainmhfeasach an'e­stear, jno nach éster an'uirnaighe le Dia?

Ataid an'uirnaidhe aimideach diomhaoin, an mhèd nach bfuilid arna gcondmhail an'airde le gealladh ar bioth: oir ata aithne arna tabhairt duínne jarraidh le credeamh daingean, & ata ge­alladh arna chur les, go dtabharthar dhuínn, gach ní d'iarmaid a credeamh amhain.

251. Maseadh ata d'fuighleach sind d'fech­ain cia O dtig an'oireadsa do dhóchas, & do dh­ánacht chugaind, jondas ar mbeth dhuínn ar mh­odhaibh jomdha nemhdhiongmhalta abfiadhnaise Dé; gidheadh go mbiadh do chroidhe againd sind fein do thaisbeanaidh jna shealladh?

Ar tús ataid gealladh againd le nab inearb­tha dhuínn air legean fa lár, & air bfagmhail ar ndiongmhaltacht fein jn'ar ndhiaidh: jna dhiai­dh sin, mas sind cland DE, ata a Spiorad ag­ar n'anmughadh, & ag'ar mbrostughadh gana [Page 69] bheth an'amharus ar biodh duínn sind fein do bhreth go companta caibhneasach chuige, amh­ail go soich ar n'athair: & suil (tríd go bsnilmid jnar mbiastibh, & arar múchadh le tuigse ar bpe­acadh) bhias gairbhe, & uamhana chumhacht gloireamhla oraind, ata se acur CHRIOST jna aidhne jnar gcomhair neoch ar mbeth dó ag foscladh entreasa, & dorais, nach inbethe dhuínn rochuramach fa ghrás, & fhobhar d'fhaghail.

252. Ata tu ag tuigse nach jonghuidhthe Dhia acht an'ainm Chriost jna aonar?

Is amhlaidh sin thuigim: oir is amhlaidh so aitheantar dhúinn le foclaibh soillere, & ata an­gealladh arna chur les go ndenand se fos le ai­dhneas, go bfagham na nethe jairmaid.

253. Maseadh ni hinagarrtha arscáhh luath ghaire no ardain an tí ar mbeth do n'aidhnese aige dho, tig go companta go Día. & chuireas an tI­osasa fa chomhair DE, & fa chomhair fein, ne­och trés agcluintear é?

Ni hinagartha ar mhodh ar biodh: oir an tî do ni uirnaidhe marsin, ata se mur bhudheadh agabhail, & ag deanamh uirnaidhe as a bheul­son: ar mbeth feasach dhó a uirnaidhe fein do bheth arna chuidiughadh, & arna furail tré aidh­neason ar an'athair.

DOMH. 37.

254. LAmhaigheam anois creud dhlighid uirnaidheadha na gcredeambuach do chomhchondamhail an gcedaigheach gach ni tig inar n'aigneadh, diarraidh ar Dhiá jna an [Page 70] bfuil riaghail áiridhe re chongmhail and so?

Do budh ro egcneasda an modh, no an t'or­dughadh ar nanmíana fein, & breatheamhnas na feola do leanmhuin: oir is aimhghere neamh­thuigsighe sind jna go bfedam creud is tarbh­ach dhuíun do bhreathnughadh, & ata lethéd sin do mhímhodh sainte jondaind, is egin do chosg le srian do chur riu.

255. Creud maseadh is indeanta?

Ata an t'enise d'fhuigheal re dhenamh: agh­on, Dîa fein do chur romhain ceart shoirm uirnaidhe do dhénam, jondas go leanam é a­mhain, ar mbeth ag'ar giulan dó ar laimh, & ag labhairt na bfocal romhaind.

256. Cia an riaghail do dhenamh uirnaidhe do chuir se romaind?

Ata go demhin isin scriobhtur teagasg farsing, saibhir adtimchiol a'nethse go hiomdha: ach do chum go saitheadh, & go gcuireadh se comha­irdha dearbtha romhaind, do rinde, & mar bu­dheadh do dheacht se an bheag fhoirmse, le'r chomhchondaimh se go haithghear, & le dtug se go beagan do cheandaibh an ordughadh gach ní is ceadaigheach d'iairaidh ar Dhiâ, & is tarbach dhúinne.

257 Aithris?

Ar mbeth do CHRIOSD arna fhiafraigh le dhesciblaib; cia an modh ar ar bhindenta gui­dhe, do fhreagair, an tan is ail libh guidhe do dhenamh; abraidh mar so.

AR N'atharne ata ar neamhdhaibh, go­ma naomhtha hainmsa, go dtí do righ­ese goma denta do thoilse adtalmhain mar ata ar neamh: tabhair dhuinne aniogh arn'a­ran laotheamhail: & maith dhuínne ar bfiacha. amhail mhaithmaidne d'ar bsécheamhnaibh: & na cíulaín ambuaireadh sind, ach saor sind ó n'olc: oir is leatsa an rioghacht, a'ncart, & an ghloir gus na saoghalaibh, biodh amhluidh.

258. Do chum gomadh ferde thuigfidhe creud chomchongmhas si, roindeam í agceandaibh?

Ata sé cotcha aice; da bfuilid na trí chéd chotcha agamharc ar gloir DHE dénchuid, amh­ail agcriche airídhe fein gan fhechain oirne: be­anaidh na fuighile rinde, & rér dtarbha.

259 Maseadh ane gur bhîn iarrtha ni ar bióth ar Dia, as nach fhedar maoion do mhaith theacht chugaind?

Ata sesean go demhin acomhshuidhiughadh na n'uile amhlaidh sin do rér amhaitheasa nemh­chriochnaighthe fein, jondas nach rachadh no nach dtigeadh maoín do chum aghloiresan, nach biadh fallan dúinne maraon: aran adhbharfin antan naomhthar ainmsan, do ní, & do bher fe go ni ompoidhear sin go naomhadh dhúinne ma­raon, nithiocfa aríghesan, gan sinde do bheth ar chor égin inar luchtghabala parta, & coda dhi: gidheadh an'athchuinche n'uile nîse, is ini­ártha ghloirson amhain, iar ndul seacha & iar bhfagbhail ar dtarbha fein inar ndiaidh.

260. Maseadh do rer an teagaisge ataid [Page 72] na trí hathchuinchse arna gcur abfochair achéle, & ar dtarbhaine go demhin, gidheadh nj dhligh­adh daoine aseolughadh, & andírgheadh ar cus­peir el, acht ar so, do chum go ngloirfidhe aínm Dé?

Is amhlaidh sin ata: & do bharr dligidh sind anghloir sin sein DE, do bheth jna churam o­raind is na trí hiarratasaibh ese maraon: gidh be ar bioth mar ataid arna n'ordughadh go haíri­dhe gus na nethibhsin, ata do chum ar flanai­ghe, & ar dtarbha fein.

DOMHNAC. 38.

261. TEgheam anois go míniughadh, & go hiomfhosgladh na bfocal: & ar tús creud fa mó do bhearthar ainm an'athar do Dhia and so jna ainm ele ar bioth?

O jarrthar do chum ceart mhodha guidhe dóchus sámhach daingean an choinsiasa os an'uile, ata DIA agabhail ananmasa chui­ge fein, ag nach fhuil maoin ac fuáidhm fiórbh­lastachta, do chum jar gcrathadh, & jar bfu­adach gách uile dhoilghise, & rochúraim as ar n'indtindibh go ndenadh se ar gcuireadh go com­panta caibhneasach chuige fein da eadarghuidhe.

262. Maseadh ane gurab dána lind; no am­biaidh achroidhe againd dul gach díreach ga Dia, mar ghnathaigheas an chland dhul do chum an'aitreadh?

Is dána choidhche; & fôs le dóchus fhagh­ala na netheadh járrmaid, ni is daingne go mór: jna téd siadson: oir amhail ata ar maighistir ag tahhairt rabhaidh; mase ar mbeth dhúínne olc [Page 73] nach fhedmaid nethe maithe do diultadh d'ar gcloind, & nach bfuileongam a ndul folamh, & nach sineam puindseon ar son arain doibh: ca mhéd an bárr maitheasa is infhethme dhúinne on'athair neamhdha, neoch fein ata (ni he amh­ain) romhaith, ach maille ris sin an maitheas fein.

263. Nach fedir argument do bhreth as an ainmse maraon, le bfedir a'ní adubhrais ar tús to dhearbhadh gurab air aidhneasa Chriost is égin a­n'uile uirrnaidhe do shuidhjughadh?

Fédir go demhin go ro dhaingean: oir ni fh­uilmid ag Dia an aít chloinde, acht an méd gu­rab sind boill Chriost.

264. Creud fa ngoireand tu do Dhia ar n'athair­ne go ciotchiond, ni is taosga, ino t'athair fén amhain?

Fédaidh go demhin gach aon dona credeamh­nachaibh a Athair fein do ghairm Dhe, acht is vime do ghnáthaigh an tighe arna an t'epith­et coitchiondsa, do chum sinde do chleachtadh ghrádha do chumhdach jnar n'urrnaidhibh: d'e­agla go mbiadh achùram fein ar gach aon fo­leth dés na ne'ele do dhearmad.

265 Creud is seadh don bheagchuidse ata ar­na chur les Día do bheth ar neamhdhaibh?

Is jonand é & go ngoireand se dhe fein ard­chumhachtach nemhghreamaighthe.

266. Creud fa n'abair tu sin, & cia an modh?

Ar an modhsa; vmaro, atamaid ar ar dteag­asg ar n'indtindeadh do thogbhail an'airde an tan eadarghuidheam é: d'eagla go smuaineam ní ar bioth feolamhail, no talmhaidh jna thimchiol: [Page 74] no go dtoimheosam le gabhail no le tuigse ar dtomhaisne é, d'eagla ar mbreathnugadh én nech vsîsil duínn; gur bhail lind atharraing, go hu­mhla, & freaidal ar dtoile fein, ach sind d'fho­ghlum ni is mô amhorghalacht ghloirmharrdh­ason dh'onorughadh le heagla, & le reuerens, & amhaic orra an'airde: is fíu, & is maith so ma­raon do d'húsgadh, & do dhaingneochadh ar nd­óchais andson, an tan chuirthear agcell gurab esean an tighearna, & an Priondsa, ata ag riagh­ladh na n'uile le mhían & thoil fein.

DOMHNAC. 39.

267. AIthris damh suím an chéd iarrtais?

Ata an scrioptur ag tuigse tre ai­nm DE aneolais, & an chlú le moltar ê ameasg dhaoine ar sin a tamaid aguidhe aghloiresan do dhul an'airde in gach aít, & is in vile.

268. Acht an fhédir maoin do theacht no do chur le gloír DE ino do dhul & do bhreth vaithe?

Ni chindeand, & ni mhetheand sí inte fein, gidheadh athchuincheam afoillseochadh ameasg dhaoine amhail is iomchubhaidh, jondas gach ní dha ndén Dia: aghon go dtarbharthaoi, & go bfaicthi auile oibrighthe comhghloireamhla, & ataid; jondas go ngloirfidhe éfein ar gach en chor.

269. Creud thuígeas tu isin dara hiarratus tre rioghacht Dé?

Ata sí acoimhsheafamh ar dha bháll go pri­ondsipalta: aghon, sé do riaghladh na daoine tóght ha le Spiorad fein, & se do leagadh sios & adtoirbhert da scrios na daoine mallaighthe [Page 75] diultaighthe, les nach aíl jad fein do thoirbhert dôsan do chum umhla; jondas go ndentaoi fol­lus mar sin nach fédadh nî ar bioth seasamh no cur an'aghaidh a'neart, no chumhacht.

270. Ciondas ata tu aguidhe an rioghach­tsa do theacht?

An tighearna do mhédughadh uimhire na gc­redeamhnach gach én lá: jna dhiaidh sin sé dho dhórtadh nuaidh thioghlaice a Spiorad fein or­ra, go lán lionand se jad: tuilleadh ele se dó dhénamh a fhirinde fein follus soiller ameasg dh­aoine ni is mó, & ni is mó do chum dhorch­adais Shathain d'fuadach, & dionarbadh jon­das ag tabhairt amach aiondraccais fein, dó go gcuirfedh se ar gcúl, agas go scriosedh se gach uile esiondracas.

271. Ané nach fhuilid na nechese aga nde­namh gach én la?

Ataid ar an modh úd; jondas go bfédthaoi aragha gur thiondsgain rioghacht DE: ar an adh­bhur sin atamaid ag aslach afhas achindeamhain, & adhul a nairde, no go reach sí gus an'ardmh­órmhullach a'níatamaid d'earbadh, & d'fheth­eamh do theacht fadheeoidh isin la dhêghea­nach ina n'ardaighthear, & a lérghoir DIA go follas ina aonar iar gcomhthiomain, & iar gcr­uindiugadh na n'uile chreatuiredha an'ordughadh dhô, & ni is mô gombiadh sé jna uile isna huilibh.

DOMHNAC. 40.

272. A'NI ata tu dh'iarraidh; go dentar a thoil creud an seodh ata aige?

Go dtabharthaoi na huile creatur fa chuing a umhla, & go mbedis coimhf hreagarach da smédadh, jondas nach déntaoi e'nî ach le th­oil, & le mhianson.

273. Maseadh a dtugeand tu go bfedir ni ar bioth do dhenamh tar a thoil?

Ni fuilmid a guidhe amhaín, a'neth do chon­darcus do jna shochair fein do theacht go crîch: ach maille ris sin ar gceansughadh, & iar gcur fa chuing gach uile asumhla dhô go gcurfadh se uile thoil na n'uile fa thoil fen, & go suidheoch­adh se jad jna umhla fein.

274. Ane nach fhuílmid, ag tab hairt cúil re'r dtoil f'en; an tan do nímid guidh' mar sin?

Atamaid choidhche; nj do chum na crichese amhaín, sé do chur do nemhfni gach uile mh­îan, ata 'iondaind a cathughadh an'aghaidh a th­oile, ach maille ris sin go bfoirmeadh, & go ndenadh sé jndtinde nuaidhe, & croideadha nu­ada jondaind, jondas nar b'ail lind maoin do dhenamh uaind fein, ach ni is taosca a Spiorad­son do bheth d'uachtaran ag ar dtoil do chum lan chomaontughadh do bheth aca le DIA.

275. Creud as abfuil tu ag asluch sin do bh­eth dénta ar talmhuin, mar ata ar neamh?

Ar son go bfuil an t'én phurpoise ag na nao­mh ainglibh, nech is iad a chreatuíreadha neam­dhasou; aghon, ambheth freagarach do isin vile & vmhal da bhriathribh, & vllamh ésgaidh do dhenamh a iarratuis go deonaighthach: atamaid ag aslach aléthed si [...] do dhíche al, & dhésgai­dheacht, [Page 77] fa bheth umhal, do bheth ag daonibh, jondas go dtoirbheradh gach duine è fein go huilidhe dò an'umhla dheonaigh.

DOMHNAC. 41.

276. ANois tigeam go soich an dara cuid: creud shignidheas duit an [...]aran laoitheamhail, ata tu dhíarraidh?

Go generalta gach ní is nfheadhma do choi­mhéd na beathadh latharrdhasa, ni he amhain da biathadh. & da hoileamhain no da chlùdadh ach maille ris sin do thabhairt di na n'uile ch­uidhiughadh ele, le gcon daimthear suas rioch­tanaisaleas na beathadh amuigh, jondas go n'­icheam ar naran go samhach, isin mhed is aith nidh don tighearna abheth tarbhach dhuinne.

277 Ach creud as anguidheand tû é tiogh­lacadh duit a'ní, ata se dhiarraid oraind a cho­snamh, & adhenamh le saothar arlamh?

Ge hin thaothraighthe dhuinn, & fos le'r hal­las do chosnamh bídh: gidheadh ni ler saothar fein, no le'r nésgaidheacht bhiathar, & beath­aighear sind, ach le beandachadh DE d'en ch­uid, neoch le ndentar sona saothar ar lámh: do bhiad folamh ar modh ele; aghon; abfegmh­ais anbheandaighthe sin: tuilleadh ele is ingha­bhtha, & is jontuige so ar an gcorsa; an'uair fein bheas saibhreas bídh lámh re'r láimh, & sind aga iththe, gidheadh nach le shubstaintson ach, le bri­dh, & le cumhachtaibh DE bheathaighear sinn: oîr ni fhuil alethéd so do bhrídh, & do neart aca arna gheneamhain jonta fein o naduír, acht is se Dia ata [Page 78] ag freasdal leo do bhair nimhe dhuinn, mar budhe­adh le ballaibh meadhonach a dheghthoirbhertais.

278. Ach cia an dligheadh le ngoireand tu haran fein de, an mhéd go bfuil tú agatach a tahhairt duit le dia?

Ar son, umaro: go dêntar ar n'araine de tre mhaitheas DE, gen go bfuil se d'f hiachaibh a­gaind amuigh ar mhodh ar bioth: ata rabhadh arna thabhairt duinne maraon, les an fhocalsa; sind d'ar dremperadh, & d'ar gcosg fein o shan­thughadh arain daoine ele, & ar mbeth comh­chondaimthe, no toileamhail les an'aran sin a­ta ag teacht chugaind, & ag rochtain oraind le cor ro laghamhail mar bhudheadh ó laimh DE.

279. Creud as agcuireann tû les laoidheamh­ail, & aniú?

Atamaid arar dteagasg go measarrdheacht, & go congmhalacht les an da bheagchuidse; d'ea­gla go rachdis ar n'anmíana, & ar dtoile tar mhodh an riochtanais a leas.

280. O dho dhligheadh so a bheth jna urr­naidh choitchind ag anuile dhuine ciondas fbédas sin abheth, jondas go n'iarrdis na daione saibh­re aga bfuil a'ni ag dul tarrta ag baile, & aga bfuil bjotaile adtaisgidh re fad daimsir aran do thabhart doibh gach laoi?

Is egin da gach saibhir, & do gach daiboir maraon so do thuigse, & adherbhf hios do bheth aca; nach dénand maoin da bfuil aca tarbha dh­oibh, acht an mhéd choimhdheonaigheas DIA a ngnathugadh do thabhairt doibh: & do ní sé [Page 79] le grhás a'ngnathughadh sin fein do bheth lân to­raidh, & briogmhar maraon ar an adhbhar sin ag selbheochadh, & ag mealadh na n'uile dh­uínn, ni fhuil maoin againd, acht an mhéd ata­maid do ghabhail gach én uair as laimh DE, isin mhéd riogar dho leas, & is lór dhúinn.

DOMH. 42.

281. CREVD chongmhas an chúigadh jarratus?

An tighearna do mhaitheamh ar bpeacadh dhuínn.

282. Ané nach faghar, neoch ar bioth don chineadh dhaona coimhiondraic ag nach fuil fé­dhm ar an mhaiteamhnasa?

Ni fhaghar ar mhodh ar bioth: oir an tan tug Criost an fhoirmse do dhénamh uirnaidhe da Astpolaibh fein; do ordaigh se í don cagluis go huilidhe: ar an adhbharsa ge b'e ar bioth len­ab ail é fein do bhreth amach as an'egeantasa, is egin dó dul amach acomand na gredeamh­nach maraon, & go firindeach do cluindmid, creud ata an scriobtur d'fiadhnaisiughadh, an tî: umaro, thairgeas é fein do ghlanadh an'en pheacadh abfiadhhaise DE, go bfagar ê cion­tach amîlltibh: ar sin ata én chadhas arna fh­ágbhail fa chomhuir a'uile, a throcaireson.

283. Ciondas bhreathnaigheas tu ar bpeac­aidh do mhaiteamh dhûinn?

Amhail ataid focail Chriost fein agfuaidhmu­ghadh; gurab anmanda, & fiacha jâd ata agar gcongmhail ceangailte le cîontibh bais tsuthain [Page 80] no go bfuasglaidh Día sind le fhior oineach fén.

284. Ader tu maseadh gurab anaisge, & do throicare Dé do ghebhmid maitheamhnas na bpeacadh.

Aderim choidhche: oir da mbeth piân no di­oghaltus en pheacaidh is ro lugha ar bioth re dhîol, & re joc; ni bhimis feast aibel do dhé­namh dioluidheacht ar á scáth: vime sin is egin dósan an'vile do mhaitheamh, & do chomhth­ioghlacadh anaisge.

285. Creud an tarbha tig chugaind as an mhaitheamhnasa?

Go mbeam isin ám sin fein comhthoileamh­ail dô, & gurab ê ar mbeatha aige; jondas go mbimis firentach, nemhchiontach: ata dôchus adheaghthoile aithreamblason, (as adtig dearbh shlánughadh chugaind) ar na dhaingniughadh d'ar gcoinsiasaibh maraon.

286. Ane is seadh don chundradhsa ata ar­na chur les (sé do thabhairt mhaitheamhnas du­ínn, amhail maithmaidne d'ar bfethe amhnaibh) go dtuill sind luadhaigheacht. no pardun ó Dhia, ag maitheamh dhuínn do dhaoinibh ma dho rinde­adar en pheacadh jnar n'aghaidh?

Ni headh choidhche: oir is amhlaidh anois ni bhiadh an maitheamhnas anaisge, & ni bhi­adh se arna shuidhiughadh, amhail bhudh coír; ar én dioluidheacht Chriost, neoch do chrioch naigh se arar son ar an gcroigh: acht arson ag dearmad na n'egcóra dhuînn do rindeadh or­aind an gcen atamaid ag leanmhuin a shémhi­dheachta, [Page 81] & a mhaitheasason, bfuilmid ag no­chtadh ar mbeth inar gcloind dó dha riribh: uime sin do bail les ar gcomhdhaingniughadh les an suaigheantasa & a nochtadh go contrarrtha mar­aon; muna tabhram sind fein vrasa vllamh, & so lubtha do thabhairt maitheamhnais amach nach infethmhe dhuí [...]n maoin ele, acht ardchruas, & tende, nach fhédir do thabhairt tar ais le guidhe.

287. Maseadh ader tu and so: go gcuir Dia dhe ambeth aige anáit cloinde an lion, nach bféd a lochta do chur fa lár ó gcroidhe, jondas nach binbhethe dhoibh dóigh aca na jonadh ar bioth dfaghail ar neamh?

Is amhlaidh sin thuigim: jondas go gcoimh­liontaighe súd, go n'ath dtoimhstear da gach a­on fo leth les an tomhas chédna sin ghnáthoi­gheas sé d'ar ele.

DOMH. 43.

288. CReud leanas jna dhiaidh so?

Gan an tighearna dar gciulan am buaireadh, acht ni is taosca, se d'ar saora­dh ó nolc.

289. An bfuil tu da dhruideadh so vile a­n'én iarratas.

Ni bfuil and, acht én jairatus, oir is miniugh­adh don chéd chuid, an chuid dhegheanach.

290. Creud chomhchongmhas se go suime­amhail?

Gan an tighearna do legean duînn tuitim, no sleamhnughadh abpeacadh, gan sé do legean [Page 82] don diabhol no d'anmhianaibh ar bfeola fein (ata acongmhail gnáth chogaidh jnar n'aghaidh) dul aca oraind, ach sé dargcludadh ni is mo le chumhacht, & nert fein do chur jna n'aghaidh, sé d'ar gcongmhail anairde le laimh, sé d'ar se­asamh, & dar gcoimed le garda; jondas go n'a­aitreabham amhlaidh sin fa dh'aingnibh fhírin­de, & dhideanson.

291. Acht cia an modh le n'déntur sin?

An tan (ar mbeth ar ar riaghladh le Spiorad son duînn) beam arar lionadh le lethed sin do gháol, & do shérc jondracais, le bfédam an pe­acadh, an fheoil, & Satan do chlaoi, & buaidh do bhreth orra, arís an tan bheam arar lionadh le lethed sin d'fuath peacaidh neoch do fhéd­fadh ar gcomhcondhamhail tearbaighthe ó n'd­omhan a naomhdachtghloir: oir is ambriogh, & aneart an Spiorad ata ar mbuaidh agcur catha acoimhsheasamh.

292. An bfuilid anuile abfédhm an chui­dighese?

Ataid: & cia do fhedfadh a bheth jna fhé­gmhais? Oir ata an diabhol agar niondsuidhe do ghnáth, & ag'ar dtimchiolladh, mar leoghan béceadhach ag'jarraidh a'neoch do fhédfadh sé shlugédh, & do uile thuitfadh sinde les go prap trés an anmhfainde ata jondaind, & ní is mò do mhillfidhe sind, & do rachadh as duínne gach aon mhoiment, muna chludadh DIA sind le edíth fein, & muna neartaigheadh sé sind le laimh.

293. C'reud is seadh dhuit dfhocal an bhuairig?

Gaois, & mealltoracht Shathaiu, le bfuil sé do gnáth dar n'ardherbeadh, & lenab urasa dhó ar mealladh go luath, & teacht jn'ar dtimchiol, muna cúidighthe sind le nert DE: oir ata ar nindtind do rér a haimhidheacht duitche fein fa chealgaibhson, & amhail ata ar n'aigneadh: & ar dtoil nj is tende righthe do chum uile, jno do chummaitheasa, is amhlaidh sin do racha­dh aigeson orra.

294. Ach creud as anguidheand tú gan dia d'ar gciulan amhbuarraidh ani do chiotar nach le Dia ach le Satan go hairidhe?

Amhail ata Dia a coimhed na gcredeamhnacha le dhidean fein, d'eagla go gclaoifidhe jád le Satain, jno go rachadh ag an bpeacadh orra: is amhlaidh sin an lion is ail les do sciúrsadh ni fhuil sé aga ndighughadh amháin fa ghrás fén, ach maille ris sin ata se aga dtoirbhert d'f hoire­êgin, & d'fhoirnert Shatain, aga mbualadh le doille, & aga dtélgean an'jndtind dhamainte mh­allaighe, jondas go mbedis jna seruontaibh da­ortha don pheacadh go huilidhe, & arna gcur amach fa chomhair gach aon ruáthair, agas a­mais buairidh.

295. Creud is seadh don chlausa jno don mbh­eagdhrudsa do chuireadh les: oir is leatsa an ri­ghe, anairt, & an ghloir go soith na saoighalaib biodh amhlnidh.

Atamaid arar dteagasg aris and so; gurab mhó ataid ar n'uirnaidhe arna gconda mhail fuas le [Page 84] neart, & le maitheas Dé, ina ler n'dóchas fein tuilleadh ele atamaid arar dteagasg ar n'uile ur­rnaidhe do dhrud le hadhmoladh Dé.

DOMH. 44.

296. ANe nach ceadaigheach maoin ar bioth diarraidh ar Dhia, acht an ni ata arna chomhchondamhail is in mbheag fhoirmse?

Ge ata ceadaigheach guidhe do denam le fo­claibh ele, & le modh ele: gidheadh is amhla­idh fo is jnghabhtha a'nîse nach bhféd uirnaidh ar bioth Día do thoiliughadh nach gcuirthear, & nach légthear go soich so amhail én riaghla do dhénamh guidhe go hiomchubhuidh.

DOMHNACH. 45.

301. CIA stighe le dtigthear go soich a­noireadsa do mhaith?

Do shagaibh sé afhocal naomtha fein againd go soich an gcríchse: oir is teagasg Spioradal­ta é, mar dhorras égin ar abhfuilmid ag dul isteach jna rioghacht neamhdhason.

302. Cáit jnar bin jarrtha dhuinn an focalsa?

Is na Scriopturibh naomhtha, agcomhchon­daimhthear é.

303. Ciondas is jnghnáthaighe, é jondas go bhfuighe tu tarbha as?

Da ngabham é le teand persuasion, & dear­bhdhóchas an chroidhe gan égcosmhaileas, acht­amhail an fhírinde tainic anuas do bharr nimhe da deoirbheream sinn fein sotheagaisgthe dhó: da gcuiream ar dtoile, & ar nindtinde fa umhlason: da gaoloigheam ê l'er n'anam: masé ar mbeth dhó arna chur én uair agcló inar gcroidhibh go mbia freamha sáite aige jonta; jondas go dt­abhradh sé toradh amach isin mbheathaidhse: fadheoidh mase go b'foirmthear, & go gcosmh­ailthear sind do reir ariaghlason: ted sé isin ám sin fein do chum slanaigh dhuinn amhail do hordaigheadh é.

304. Ané uach b'suilid na nechese arna gcur jnar gcumhachtaibhne?

Ni fhuil maoin dibh choidhche, acht is re Dia bheanas an' [...]ile nise adhubhras do chrioch­nughadh le grás a Spiorad fein?

305. Acht ané nach jndénta duinn dícheal [Page 87] & nach jontairgthe le gach uile stuider tarbha do dhénamh les aga léghadh, & aga esteacht, agas aga smuaineadh?

Is indénta cheana, & chumhdaig headh gach én duine é fein le lêghoracht laoitheamhail go huaigneach, & òs an'uile ní thigeadh siad go menic abshochair aehéle d'esteacht sermona go dícheallach abail abfhoscaoiltear teagasg an tsl­anaighe agcoimhthionol na gcredeamhnacha.

306. Maseadh ata tu ag aicheodh gurab lór, da léghadh gach duine é do lethoir jna thigh, muna comhchruindighidh an'uile maraon abfho­chair achéle go coithchiond d'ésteacht an teag­aisg chédna?

Is égin cruindiughadh abhail jnar geeadaigh­each é is se so, antan ghebhthar comas.

307. Ab'fedand tú so do dhearbhadh dham?

Dlighid én toil an tighearna fóghnadh arson dearbhtha dhuínú go hiomarcach, acht is amh­laidh ata gur furail sé an tordughadhsa ar a E­aglais fein neoch n'ar bhionchoimheda dhias no do thriur amhain, acht jna mbedis an'­uile go coitchiond: ader sé do bharr gurab é so én modh, & en cor ar adtógaibhthear & ar agcoimhédtar í: maseadh biadh an ria­ghail naomhtha nemhbhristese againd, agas na breathnaigheadh en duine gurab ceadaighe­ach dhó ghliocas do bheth aige os ciond a­mhaigistir.

308. Maseadh nach égin bu achaileadha do bheth aguibherrnoracht na heaglaise, & ambheth roimpe?

Is egin maille re mbeth and; an'esteacht ma­raon, & an teagasg sin Chriost ataid do chur gc'ell do ghabhail as ambèlaibh le heagla, & le reuerens ar an adhbharsa an tí ata aga dtarcais­neachadh, & les nach fiu, & dhiúltas an'ésta­cht ata sé ag tarcaisneochadh Chriost, & aga ghearradh fein ó chommand na gcredeamhnacha.

309. Ane gurab lór do Chriostaidh abheth én uair arna the gasg ó bhuachaile fein ino andlighe­and se an cúrsasa chondamhail arfeadh abheathadh gu huilidhe?

Is beag suarach tionosgna do dhênamh muna mhaire thu go buan: oir is égin duínn abheth in'ar ndesciblaibh do Chriost go soich dereadh no gandereadh: & tug sé anoificese do ministribh a Eaglaise dar dteagasgne ina aít fein, & ina ainm.

DOMHNACH. 46.

310 NACH bfuil meadhon ele on fhocal le gcomaoinighe and Dia éfén rinde?

Do chuir sé na sacramente maille re sermo­nachadh a fhocail.

311. Creud é an tsacacrament?

Comharrdha faicseanach amuigh dheaghtho­ile Dé oraind, neoch ata ag fioghrughadh grasa Spioradalta le suagheantus faicseanach do shelu­ghadh, [Page 89] & do, dhaingniughadh geallta DE inar gcroidhibh: jondas, goma fearde do chomhdh­aingeneocha bfírinde.

312. An bfuil an oirradsa do bhríógh, & do nert isin tsuagheantus fhaicseanaigh; jondas, gobf­edan sé na coinsiasa do dhaingniughadh and óchas an tslanaighe?

Ni fhuil sin aice dhi fein gan amharus, acht do dheoin, & do thoil DE arson gur hordai­gheadh les í gus an gcrichse.

313 Os obair airidhe an Spiorad gheallta Dê do shelughadh inar gcriodhíbh ciondas ata túsa do thabairt so dona sacramentibh?

Is fada, & is adbhal an teadardheallughadh ata eatorra sin: oir is ar an Spiorad naomh fhearus na nechese dariribh; aghon, na croidheadha do ghluasacht, do bhogadh, & do maothughadh, nahindtinde d'foillieochadh, na coinsiasa do dhé­neamh samach; jondas, go n'dleaghar aní sin uile do bhreathnughadh abheth ina ghniomhar­uidhe dhósan, & ambuidhechas do thabhairt dó gan amholadh do chur íul ele: gidheadh ní loighide ghnáthaigheas Día na sacramente mar bhalla meadhonacha, & go guireand sé jad gus an tarbha do chiothar dhó fein, & go dén sé sin ar mhodh; jondas, nach beartha maoin ó bhr­ígh an Spiorad.

314. An b'fuil tú ag breathnughadh nach isin element a muigh ata briógh na sacrament jata, ach gurab ó Spiorad DE ata sé agsruthshileadh, & agttacht go ler?

Is amhlaidh sin bhreathnaighim: amhail; um­aro, budhthoileach les an tigearna abhrígh & a'ne­rt fein do nochdadh le orghanibh no le ballaidh fr­easthail do chum na críche gus ar ordaigh sê jad a'ní ata sé do dhénamh go demhin ar mhodh jon­das nach ber sé maoin ó bhrígh a Spiorad fein.

315. An bféd and tú an tadhbhar as an'­dénand sê sin d'jndisin damh?

Fédaim ata sé: vmaro, ar angcorsa acuidiu­ghadh ler nanmhfhainde, & agabhail aice: oir da mbimis vile Spioradalta, mar aingle do fhédfa­maois é fein araon, & aghrása d'amharc go Spirodalta, acht ó tamaid arar dtimchiolladh les an mheallsa an chuirp thalmhaidhe, ata fe­dhem againd ar fioghraibh no ar comharrdh­aib; neoch do fhédfadh ar modh egin talmh­aidhe sealmhadh na necheadh Spioradalta, & neamhdha do thabhairt duínn; oir ni fédmuid ar modh ele teacht chuca, no rochtain orra, ata tabacht duinn maraon ar n'uile chédfaidh do bheth arna gcleachtadh jna gealltaibh, jon­das, goma fearrde do chomhdhaingneochaighthe dhuînne jad.

DOMHNAC. 47.

316. MAs firindeach gurab vime sin do hordaigheadh na sacramente le Dia, da mbeth jna gcuidiughadh ar bhfeadhma­idhne nach dligeach adamnadh go tuillteanach arson vaibhreachais an tí bhreathnaigheadh go bhsedand sé a bheth jnabhfhégmhais, amhail ne­che neamhé geantacha?

Is dligheach ar gach én mhodh; & ni is mô da seachna éneoc do dheoin an gnáthughadh mar nach biadh abf hédhem air, ata sé ag dén­amh tarcaisne ar CHRIOSD ag díultadh aghr­ás, & a cur as, & ag mùchadh a Spiorad.

317. Ach creud andóchas ata as na Sa­cramentibh do dhaingniughadh ar gcoinsiasa, & creud é dearbhthadh an tsamhdais, & an daing­njghe fhédir do chomhghabhail do ní ataid na daoine olca, & maithe maraon aga ngnathuga­dh go coitchiond?

Ge do chuirdis na daoine aingidhe maithe, & grása Dé, ata arna f'urail orra is na sacram­entibh (amhail aderaind) do nemhfnî, an mhéd bheanas ríu fein: gidheadh ni chriochnaighear ar ashon sin gan ambhridh fein & a nadvir d'a­nmhuin isna sacramentibh.

318. Cia an modh maseadh, & cuin leanas briógh na sacramenteádh anghnáthughadh?

An tan ghabham jad le credeamh ag iarra­idh Chriost jonta amhain, & aghrás.

319. Creud fa nabair thú gur b'in jarrtha Chriost jonta?

Artúsa ag tuigse nach jnghreamaighthe, & na­ch ion leanta ris na comharraighdhaibh faicse­anach: jondas go niomhaigheam, no go smu­afneam slanugh; aghon; bríogh an ghrása do bhe­th játa jonta, acht is mó is jnghabhtha dhuinn an comharrdha an'áit cuidighe; jondas go n'd­îrgheadh sê sind go dîreach go Criost ar mbheth dhuínn ag jarraidh ar n'ardaoibhnis, & ar slan­aighe [Page 92] dhaingin and.

320. O do jartharr credeamh do chum a ng­abhala; & a nghnáthaighe; ciondas ader tú ad tabhairt dûinn do dhaingneochadh ar gcredimh; jondas gó ndénnand siad sind ni as sbiondamhla, ino do bhimis go soich so adtimchiol geallta DE.

Ni fóghnand an chredeamh do bheth èn nua­ir arna tiondsgna jondaind muna bheathaighth|'ar, & oiltar jondaind é do ghnath, & muna mhèdaighar ni is mô, & ni is mô gach laoi jondaind e: ar an adhbharsin do hordaighdadh na Sacramente les an tighearna da beathugh­adh da sbiondughadh, & da tógbhail suas a'nai­rde, a'ní ata Pól do chomharrdhughadh antan ader se tabhacht do bheth jonta do dhaingnigh­adh, & do shelughadh geallta DE.

321. Ach nach comharrdha neamhdhóchais so, gan chredeamh daingean do bheth, againd angealltaibh Dé?

Ata so agnochthadh gan amharus anmhfainde an chredimh da bhfuilid cland DE fein fós­go tind, gen go scuirid uime sin gan ambheth credeamhnach: ge taid fôs ambeag chredeamh neamhf hoirse: oir an gcen aitreabham an do­mhansa, ataid fuighil nemdhòchais ag anmhuin do ghnath inar bfheoil, nachfedmaid do chur aiste ar modh ele, ach le gnath shaothar, & dul arar n'adhaidh go soich dhereadh ar mbeathadh ar sin is egin duínn dul arar n'aghaidh ni is sìa.

DOMH. 48.

322. CA lion ataid Sacromente na hea­glaise Criostaidhe?

Ataid dias argach eu mhodh neoch is coitchea­nd a nghnáthughadh ameasg an'uile Chriostaighe.

323. Cia hiad sin?

An baisteadh, & a naomh shuiper.

324. Ach creud an cosmhaileas, & an t'ég­cosmhaileas ata aca eatorra fén?

Ata an baisteadh againd amhail dul isteach egin isin eaglais: oir ata fiadhnaise againd and­son ar mbeth dhuínn jnar n'allmharachaibh, & jnar gcoicreachaibh ar mhodh ele ar ngabhail a­nois adte aghlach DE, do chum go mbreathn­aighthe sind ameasg alucht tighe: & ata an tru­iper ag fiadhnaisiug hadh Dia do bheth dathoir­bhert fein duinn ag béathughadh ar n'anmand.

325. Do chum gomadh soilleridhe do bhiadh abhfirínde araon duínn, lamhaigheam jna dtimchi­ol araon fo leth; artús cia é seadh an bhaishdigh?

Ata da chuid aigesin: oir fioghraighthear mai­theamhnas na bpeacadh, & an aithbhreth Spiora­dalta and.

DOMH. 49.

326. CReud an cosmhaileas ata isin uisge ris an nethibhse; jondas go daisbeanand se jad?

Is gné nighe maitheamhnas na bpeacadh neoch le nglantar ar nanmanda on salcharaibh fén amh­ail do nighthar les an uisge salchar an chuirp.

327. Creud ader tú adthimchiol na haith bhrethe?

An mhéd gurab é athoshachsa márbhadh ar naduírene, & adereadh ar mbeth jnar gcreatuí­readha madha: ata fioghar an bhais arna chur fa'r gcomar andson: an mhéd go gcuirthar an [Page 94] t'uisge arar gceand ach fioghair na naoidh beath­adh and sin; an méd nach fuilmid ag anmhuin fa n'uisge arar mhbhathadh, ach go bfhuilmid ag dul faoi re moment, amhail faoi fheart, jondas go dtiseam as, no anuachtar go luath.

328. An bfuil tú ag breathnughadh gurab é an t'uisge nighe an'anma?

Ni shuilim choidche: oir do budh égcnesda an'onoirse do bhreth ô fhuil Chriost, neoch de doirtadhe fa nadhbarsin, do chum ar mbeth dar nuile fhalchar arnaglanhadh le, go ndenadh sí sind glan nemhshalach abfhiadhnaise DE: & atamaid ag mothughadh tarbha anghlanta go demhin, antan chrathas, & choimhleas an Spio­rad naomh ar gconsiasne les an fhuil choifraca sin: acht ata shelughadh sin agind isin tsacrament.

329. Ané nach fhuil tu ag tabhairt nech ele do n'uisge, acht abheth ina fhioghair na nighe Spioradalta.

Is amhlaidh aithneochum abheth inafhioghar jondas go bfhuil an fhírinde ceangailte les ma­raon: oir ni fhuil Dia ar mbheth dhó ageallh­adh athi oghlacadha dhúin d'ar meallhadh: ar an adhbhár sin is demhin maitheamhnas na bpe­acadh, & naoidheacht beathadh do bheth arna bfhuirail oraind, & arna ngabhail lind isin mbhaisteadh.

330. An bfuil athabacht fén ag an grás i­sin'uile go coitchiond?

Ni fhuil; oir atáid môran ar mbeth doibh ag drud an roíd rompa fein; ag tabhairt ar abheth [Page 95] nemhtharbhach doibh; uime sin ni thiocfa athor­adh, ach do chum na gcredeamhnach amhain: gidheadh ni fhuil maoin da haithle sin dul do naduir na Sacramente.

331. Achd c'áit as adtig an aithbhreth?

O bhás, & ó esérghe Chriost araon: oir ata an bhrighse jna bháson; go gcésthair ar sean du­ine trisin, & go n'jodhlaicthear ar modh égin locht na naduîre suil chinneas se ni is mó jon­daind: acht an mhèd go n'aithshoirmthear sind anaoidheacht beathadh do thabhairt umhla d'fhi­rénthacht DE is do thighlachadh na heseréghe sin.

332. Ciondas bhearar na tioglaice, & na ma­itheasa dhúinn trés an mbaistadh?

An mhêd muna dearnam na geallta ata arna dtairgse dhuíun andsin nemhtharbhach le n'di­últadh go bfhuilmid arar gcludadh le Criost, & go fhuil a Spiorad arna thioghlacdadh dhuînn.

333. Ach creud is jn dénta dhúinn jondas go gnáthocham an baisbteadh go laghamhail?

Ata ceart gnáthugadh an bhaistidh arna chur agcredamh & anaithridhe: aghon, ar tús sind do bhreathnughadh ar mbeth dhuínn arar nglan­adh ó gach uile shalchar le fuil Chriost gurab toileamhail le Día sind, & gurab ê ar mbhea­tba aige: jna dhiaidh so sind fein do mhothugh­adh a Spioradson do bheth ag aitreabh jondaind, & sind da thaisbeanadh sin le hoibrighibh am­uigh abfhochar dhaoine ele; & gan sind dar clea­chdadh fein asmuaineadhaibh marbhaidh na feo­la, achd an'umhlug hadhfírentachra DE.

DOMH. 50.

334. MAse go bfhuilid na nechese arna n'íarraidh do chum gnáthaighe la­ghamhla an bhaistigh; ciondas do njthear lind an chland beag do bhaisteadh?

Ni hégin do ghnáth credeamh, & aithridhe do dhul rés an mbaisteadh; acht is ann jarrthar jad ona daoinibh ele amhain, neoch is aibel a­nois tré aois da ngabhail, & da dtuigse araon: ar an adhbhar sin is lór da dtughadh an chland­bheag amach bríogh, & toradh an bhaistadh jar dteasadh doibh go hois fhoirfe.

335. Nach bfhêdand tú a nochtadh le rés­ún gan égcneastacht ar bioth do bheth isin ní sin?

Fédir; da ndeonaighthear fós so dhamh; gan an tigearna d'ordughadh maoine ata asaontadhach re résún: oir an mhéd go bfhuil Maoise, & an'u­ile Phaith ag teagasg gurab é an timchiolteascadh comharrdha na haithridhe, & fós gurab é Sacra­ment an chredímh le tesdis Phóil, ach gidheadh do chiamaid nachar chongaibh se amuigh an ch­lannbheg uaidhe.

336. Acht; ané gurab inlêgthe an chlandbh­eag anois gus an mbaisteadh les an adhbharsin fein do bfiu, & do bhi ar buil isin timchiolteascadh?

Is inlégdhe choighche les an adhbhar chêdna; an mhéd go fhuilid na geallta do rinde DIA jar n'uair don phobul Israelta arna gcoitchionn­chadh anois trés an'uile chrninde.

337. Ach nach fhuil tú cruindeochadh as so, gurab inghnáithagh an comharrdha maraon?

Ge be ghêrrandsaigheas roimhe, & jnadhia­idh go maith, to bher sé dear a níso do leanmh­vin: oir ni dearna Criost dhîne lucht comh­parta ar an ngras sin tugadh roimhe d'israel ar angcunnradhsa jondas go mbiadh sé ni budh doirche dhuínn ino ar modh ar bioth arna loi­ghadhughadh, acht do chum go madh saibhride, & gomadh móide do dhoirtfedh sé oraind é.

338. Maseadh an saoleand tú masé go mbacar an chlandbheag on mbaisteadh go dtéd ar ashon sin ní ar bioth do grhás Dé, jondas go bfédfaidh aragha gur beaghadh é le teacht Chriost?

Ata sin go demhin arna fhosgladh go soil­lar: oir ar mbreth an chomharrdha vaind (ne­och do fhiadhnaisigh trocaire, & do chomhdh­ainguigh na geallta do bfiu móraon) do bhiadh­d'ar n'díth comhfhurtacht oirrdherc do meala­dar na sean daoin.

339. Maseadh is amhlaidh ata tú ag tui­gse: O do bail le Dia isin tseantiomna (do chum gó nochtfadh se ê fein ina athair na cloinde bige) geallta an tslanaighe do bheth ar na gcur agclo & arna ngrafadh le comharrdha faicse anach ina gcorpaibh: do budh nemhdhionghmhalta: da madh lugha do daingneochadh do bhiadh ag na dao­inibh credeamhnacha, dés teachta Chriost: an mh­éd go bfuil an gealladh cédna arna ordughadh dhuínn do bhi n'uair égin dona haithribh, & go dtug Dia comharrrdha aghradha, & a mhaithea­sa ni is soillaire dhuînn jna tug sé dhoibhson.

Is amhlaidh sin thuigim: & do bharr ar fo; [Page 98] os follus ni is lór briógh, & substainte (amh­ail aderaind) an baistigh do bheth coitchiond do na leanbaibh da n'diultaighe an combarrdha dhoibh, neoch is iochtraigh na an fhírinde: go ndéntaoi an tuil égcoir orra.

340. Cia seadh an cundraidh lenab ionbhai­stigh na lenimh?

D'fiadhnaisiughadh gurab jadson oighreagha an bheandaighe do ghealladh do shíol na n'd­aoine gcredeamhhacha, do chum (jar naithne fírinde an bhaistigh dhoibh ar dteacht go haois fhoirse dhoibh go dtuigidaois toradh as, & go dtabhradhdaois arís amach é.

DOMHNACH. 51.

341. ERgeam thairis gus an tsuiper, & ar tús do b'ail lium afhios d'fághail vaid creud asheadh?

Is ar an adhbhar sin do hordaigheidhe le Cri­ost é do chum go dteagaisghadhe sé sindar na­nmanda do thògbhail an'dóchas na beathadh suthaine le comaoineochadh a fheola, & afhola fein go ndénadh sé sin dearbhtha.

342. Ach creud as abhfioghraighear feoil no corp an tighearna les an aran, & afhuil les an bfión?

Teagaisgthear; umaro as sin sind cia an bhr­íogh ata ag an aran a n'oileamhain na gcorp do chongmhail suas na beathadh latharrdha: an bhrióghchédna do bheth ag corp an tighear­na do bheathughadh na nanmand go Spioradalta: & mar nithear mear chroidhe na ndaoine les an bhfion athchumdhaighear ambriogha, & amhail [Page 99] spiondaighear an duine go lér lés: gurab amh [...]aid sin ghabhthar na gnátha cédna le'r n'anman­dibh ó fhuil an tighearna.

343. Maseadh; ané go bhfuilmid acaitheamh chujrp, & fhola an tighearna?

Is amhlaidh sin thuigim: an mhéd gurab and­san ata vile dhochas ar slánaighe arna shuidh­iughadh, & go n'aireamhthear dhuîn an u'mhla do rinde sé do n'athair; amhlaidh, & go madh linde fein í: is égin ashelbhughadh, & amhel­adh lind: oir ni fhuil sé acomaoineochadh a mhaitheasa fein rind ar modh ele acht an mhêd ata sé da thabhairt, & da dhènamh fein duinn.

344. Acht, ané nach dtugse é fein duinn an­tan do chuir sé é fein fa chomhair an bháis, & do fhulaing sé é go deonaigheach, jondas (ar mbeth ar ar saoradh dhuínn ó bhreatheamhnas an bháis) go redhigheadh sé sind re athair?

Ata sin fírindiach go demhin: ach ni lór du­înn sin gan sind anois da ghabhail, jondas go bf­édfadh briógh, & torhadh abháis rochtain oraind.

345. Ach nach agcredeamh ata modh agh­abhala a coimhsheasamh?

Admhuim gurab and: & atam aga chur so ina cheand maraon, gurab vime do nithear sin an gcen chredmid nihe amhain a dhul d'ég do chum go dteasairgeadh sé sind on bhás & a esérghe do chum go gcosnadh sé an bheatha shuthain dúinn: ach maille ris sin an gcen aithneocham a­bheth ag aitreabh jondaoind, & armbethne ce­angailte riosan les an ghné aonachta sin, & com­aind [Page 100] le bfuilid na buill ag leanmhuin, & abhf­astodh re gceand, jondas go bfuilmid inar lucht parta auile mhaitheason le tioghlachadh na ha­onacht.

DOMHACHN. 52.

346. ANé gurab trés an tsuiper d'én chuid atamaid ag faghail an chomaonighese

Ni headh cheana: oir ata Criost fos arna ch­omhaoineochadh rind (le testis Phòil) trés an Seoisgel: & is cneasta ata Pól aga theagasg so an tan chluindeam ar mbeth fein inar gcnaimh da ch­namhaibh, & inar bfeoil da fheoil gurab esean an'­taran béo t'anaic anuas do bhárr nimhe do bhea­thugaadh ar nanmand; gurab áon sind maille ris amhail is âon esan ris an'athair & agcosmhaileas so

347. Creud ghébham do bhárr as an tsacr [...] ­ment, no creud an tuilleadh tarbha ata se do thabh­airt chugaind?

Agso fein, umaro, an mhéd go comhdhaingni­thear, & go médaighear dhúinn an comaoinea­ochadhsa adubhras: oir ge ata Criost arna tha­bhairt dhuînn isin tsoisgel, & isin mbaisteadh ma­raon, gidheadh ni ghabhmaid go huilidhe é, acht a gcuid amhain.

348. Maseadh creud ata agind a Symbol no agcomhairtha an arain?

Corp Chriost amhail tugadh én vair an jo­bajrt é dar síothchainachadh re Dia gurab amh­laidh sin anois ata se arna thoirbhert dhuínn ma­raon, do chum go mbiadh adherbhfios againd gurab rind bheanas an tsiothchain.

349. Creud ata agcomharrdha no a Sym­bol an fhiona?

Ata: amhail do dhoirt Criost én vair afhuil fein a n'dioluidheacht an bpeacadh, & a luach ar gceandaigh, & ar saortha: gurab amhlaidh sin anois ata se aga shíneadh, & aga tabhairt dhu­ínn re hibhe, do chum go mothaigheam an to­radh dhligheas rochtain chugaind di.

350. Do rer na bfreagradhsa ata agad, a­ta suiper naomhtha an tighearna ag'ar gour arís do chum abháis, jondas go mbiadh comaoineoch­adh a bhrîogha againd?

Ata choighche: oir do chriochnaigheadh a­n'én jodhbairt shuthain andsin, neoch budh lôr, & do fhoghain d'ar slanughadh; vime sin ni fhuil maoin d'suigheal, ach sind da mhealadh & da shealbhughadh.

351. Maseadh ni do chum na críchese do hordaigheadh an tsuiper, aghon, do thoirbhert cuirp a mhec fein do Dhia athair?

Ni headh jdir: oir is aige fein ata an urrai­mse, os sagart suthainé, & is se so ataid afhoc­ail fein do fhuaidhmughadh, an tan ader sé, ga­bhaidh, & ithaidh: oir ni fhuil sé ag tabhairt­aithne and sin corp a mbec fein do thabhairt an'iodhbairt dô, ach sind da ithe, & da chai­theamh amhain.

DOMH. 53.

352. CReud fa bhfuilmid agnáthughadh dá chomharrdha?

Do chuidigh an tighearna ar nanmfainde [Page 102] an sin, do chum go dteagaisgeadh sé sind ni budh soillere; abheth fein ni he amhain jna bh­iadh d'ar nanmandibh, ach maille ris sin ina dh­igh, deagla go siream én chuid don bheathaidh Spioradalta an'aít ele, acht andson amhain.

353. And dlighid an'vile agcothrum an­gnathughah araon gan edirbhreatheamhnas?

Is amhlaidh sin ader aithne Chriost, ó dtul égcoir aidherb do thabhairt ar maoin do bhr­eth vaithe ar mhodh ar bioth.

354. An bhfuil againd, acht comharrdha na dtioglacadh sin adhubhr as isin tsuiper d'êunchuid, jna bhfuilid na tioghlaice fein arna dtabhairt dhu­ínn da riribh?

Os sé ar dtigearna Criost an fhîrinde fein, ni hinghabhtha amharus go gaoimhlionfaidh sé na geallta tug sé dhuínn and sin; ar sin ni hamhair­seach lium amhail ata sé ag fiadhnaisiughadh le foclaibh, & le comarrd haibh go ndén se lucht comhparta dhîne ar a shubstaint fein, jondas go gcomht hasam maille ris an'én bheathaidh.

355. Achd, ciondas is fhedir so do dhénamh, ar mbeth do chorp CHRIOST tar neamh, & sin­de fós ar talmhain ar d'eoraigheacht?

Ata se aga dhenamhso le bríogh jongantaigh, mhiorbhuiligh, shécredigh a Spiorade fein, da nach deacair na nech ata anjonadaibh fad ó chê­le do chur abfhochair a chéle.

356. Maseadh ni hiomhaigheand tú an corp do bheth jata isin aran no an fhuil isin cupa.

Nj jmhaigheam choighche, acht is mó th­uigim [Page 103] mar so, jondas go selbheocham firinde n [...] comharrdha, gurab égin ar nind [...]inde do thog­bhail an'aird ar neamh, amball abfhuil Criost an­gloir athar, & jna shlanaightheoir: & aderim gurab égcoir, & gurab diomhaoin do jarrthar é isna duílibh talmhaidhese.

357. Do chum go gcruindeacham ani adubh­ras ata tu dearbhadh da ní do bheth isin tsuip­er; agon, aran, & fion, neoc do chiotar les na su­ilibh, greamaighthear les na lamhaibh, blaistear les an mbeul, ina dhiaidh sin Criost le mbeath­aighear ar nanmanda don taobh stigh (amlaidh marbhvdheadh) le beathaidh chorportha fein?

Is fior sin, & is jontuicthe so go soich sin go bfuil eserghe arna dearbhadh dhuínn and sin, ar bfaghail ornise duínn mar bhudheadh go bfuilid, fein ag faghail chomhaoinighe do chomharrdha na beathadh.

DOMH. 54.

358. CReud bhias jna thoradh direach laghamhaile don tsacramentse?

Mac samhla anech ata Pòl do dhefiniughadh, & dfoill siughadh; aghon, duine da chêsnughadh, & da dhearbhadh fein suil téd chuice.

359. Creud randsaigheas se isin dearbhadh sin?

An bfuil sé jna bhall fhirinneach do Chriost.

360. Creud iad na hargumente le dtig'se se go fios aneach sin?

Da raibhe aithridhe, & credeamh firindea­ch aige: da raibhe gáol achomharson aige le chroidhe: da raibhe juntinn ghlan aige O gach [Page 104] vile fhuath, & dhroch thoil.

361. An bfuil tu diarraidh isin dnjne cre­deamh, & grádh foirfe?

Is jomchubhaidh go demhin ambeth araon fa­llan jomshlan O gach vile chelg, acht is dio­mhaoin jarrthar foirfeacht coimhcheart is nach sedfaide ní ar bioth dhiarraidh: an méd nach bfedir anoiread sin dfaghail feast vadh nduine: ar an adhbhar sin do budh diomhaoin do bhi­adh an Sacrament arna hordughadh, muna bhe­th neoch ar bioth re ghabhail, ach duine foirfe.

362. Maseadh nj bfuil a neamhfoirfeacht ata fos jondaind agar mbacadh do dhul?

Acht is mo is inghabhtha; dá mbeam vile foirfe, nach, biadh gnathughadh no tabhacht ar bioth ag an tsuiper inar measg, neoch do dh­ligheadh abheth ina cuidiughadh d'ar neamh­fhoirfe achtne.

363. Ané nach bfuil crióch ele ordaight he ag an Tsacramentse do bharr?

Is comhairdha, & is suaigheantus mur bhu­dheadh ar n'admhala maraon jad: oir atamaid agadmhail ar gcredimh abfochair dhaoine ele: & atamaid ag fiadnaisiughadh aon chomhthoil chredimhe do bheth againd agcriost.

364. Da dteagmhadh den neóch tarcaisne do dhenamh fa gclea'chtadh, creud is indeanta ina dtimchiol?

Do bin' bhreathnaighthe so go tuilltenach a­bheth cám lùbach ag sènadh Chriost a bfirinde antí ata mar sin do bhriogh nach su les é fen [Page 105] d'admhail abheth na Criostaighe, is nemdhiong­mhalta é re aireamh ameasg na gcriostaigheadh.

365. Ané gurab lór angabhail én vair amh­ain rer nvile bheathaidh.

Is lór gan amharus en bhaisteadh, jondas gur­ab nemhcheadaigheach a jarraidh, no dhenamh arís, acht is contrairdha do sin modh an tsuiper.

366. Creud é an teadardheallughadh ata e­atorra?

Ag so é; ata an tigearna ag'ar ngabhail jnar macaibh ochta & agar mbreth isteach jna ea­glais fein trés an mbaisteadh, jondas mbimis aige ó sin amach nar lucht tighe, tarés ar ng­abhala dô ina bhuidhin: ata se ag fiadhnaisiu­ghadh gnath chúraim do bheth aige adtimchiol ar noileamhna trés an tsuiper.

DOMHNACH. 55.

367. ANé go mbeanann freasdal an bha­istigh, & antsuipar ris anuile go coitchiond?

Ni beanann feast: acht is les na daoinibh da dtuca aithne dhenamh teagaisg go coitchiond na cotcha sin go hairide: oir ataid na nechese ar a gceangla a bfochair chêle do ghnáth an'eaglais [...] do bhuachaileacht, no do sherbhisiughadh [...] teagasg an tslunaighe, & an tsacramenteadh do fhreasdal.

368. Bfedar leat a'níse do dhearbhadh dh­amh le fiadhnaise an Scrioptur?

Do thug Criosd aithne da Apstolaibh do dh­enamh baisd, ag tabhairt an tsuiper, amach; do [Page 106] iarr se oraind a esiomlair do leanmhuin, & ad­erid na Suighscel ar mbeth dó aga roind, go de­arna sé fein oific Ministir choitchiond.

369 Ane go n'dlighid na buachaileadha rer taobhadh an feadhmantasa ann gach aon aít, & gan togh do legean chuice?

Méd bheanas ris an mbaisteadh, do bhriogh nach dtabharthar aniuhé, ach do chloind bhig, ni bfuil eadardhealughadh and: acht is ju bhethe don Ministir faicilleach isin tsuiper; gan, a síne­adh do neoch, is follus do abheth nemhdhiong­mhalta.

370. Creud vime sin?

Do bhriogh nach dentaoj é abfégmhais scan­daile, & tsalchair na Sacramente.

Ane nach budh dhiongmhalta le Criost Iudas ar gcomhaoineochasa ar mbeth nemhdhiongmha­lta dhó?

Admhuim ar mbeth da ajngidheacht folaigh­each fos: oir gen go raibhe si an'ainmhfios do Chriost, ni tanaic si asoillse, & abfios daoine.

371. Maseadh creud do nithear ris na cea­lgoraibh?

Ni fedand an buachaile agcur t'ar anais, mar dhaoine nemhdhiongmhalta, ach dlighidh sé sine­adh do chur jonta, no go bsoillsigheadh Dia anolc jondas gomadh follus do daoinibh é.

372. Creud mas aithnidh dó fein, jno ma do ghébhadh se rabhadh neoch do bheth nemhdhiong­mhalta?

Ni lôr sin go demhin dagcur ar gcúl on gco­mhaoineochasa, [Page 107] muna tig fios; & tuigse laghamh ail, & breatheamhnas na Heaglaise maille ris.

373. Maseadh. is égin ordughadh daingean guibhernorachta do bheth is na Heaglaisibh?

Is firindeach sin: oir nj fédir ar modh eleam­bheth modhamhail deaghbhésach, no arna sui­dhiughadh go laghamhail: & is se so an modh; foirfidh no seanora do togha, do bheradh brea­theamhnas ar deaghbhésaibh, & ar mjbhésaibh, & do dhenadh coimhed, & gnáth fhaire fa scan­dailibh do sheachna, & an lion is aithnidh doibh gan a mbeth aibel jomchubhaidh do ghabhail an tsuiper ar módh ar bioth; & nach mo fédir angabhail chnice muna salchar an Tsacrament, jad sin do thelgean amach on gcomaoineochadh, finit.