This material was created by the Text Creation Partnership in partnership with ProQuest's Early English Books Online, Gale Cengage's Eighteenth Century Collections Online, and Readex's Evans Early American Imprints.
MARMORA OXONIENSIA, EX Arundellianis, SELDENIANIS, aliisque conflata. Recensuit, & Perpetuo Commentario explicavit, HVMPHRIDVS PRIDEAVX
AEDIS CHRISTI Alumnus. Appositis ad eorum nonnulla SELDENI & LYDIATI Annotationibus. ACCESSIT Sertorii Ursati Patavini
De Notis Romanorum Commentarius▪
Illustrissimo Heroi & Honoratissimo Domino Domino Henrico Comiti Norwiciae, Comiti Marescallo Angliae, Baroni de Castle-rising, omnium
(que) Nobilissimae Familiae Howardiorum Norfolciensium Virtutum & Honorum, Haeredi dignissimo.
QUantum Oxonia nostra honoris, & literatus orbis praesidii ab illis, quae hic exhibentur, cimeliis foenerantur, id maximam partem Howardiano nomini acceptum est referendum. Quaecunque enim Vir immortalitate dignissimus Thomas Arundeliae Comes, legatione quasi solenni eam ob rem institutâ, infinitis impensis, & repetito saepius capitis periculo eruditissimi Viri Gulielmi Pettaei, cui procuratio ea demandabatur, Europâ Asiâque excussis, in Britannias nostras deduxerat, Nepos ejusdem tanto Avo non inficiandus, aeternitati & Musis hic loci demum consecrabat: reliquisque quotquot fuere eruditae antiquitatis Patronis autor extitit, ut ad tanti Auspicis morem, quaecunque apud se laterent ex temporum naufragio Tabulae, ibidem appenderent. Parum illustrissimo nimirum Heroi videbatur, quod pretioso atque splendido niteret Marmore Universitas nostra, nisi illud esset
[Page] & eruditum: atque istiusmodi praestaret decus, quod celeberrimum literarum Emporium deceret unice, & pariter faceret; ornaret admodum, sed magis instrueret. Quin & Athenarum rudera in Oxoniae fabricam accessisse mirabamur; quemadmodum post Persicam cladem Templorum saxa urbis moenia construxere ex mutatâ sede nihil de pristino cultu & religione deperditura. Spoliata porro Graecia ruinis gratulabatur suis, quod Academiae, melioribus auspiciis in Britanniis collocatae, instaurandae inservirent. Epocha etiam Paria, nobilissimum literatae antiquitatis monumentum, non tam elapsa retro saecula, quam haec ipsa, quibus postliminio orbi restituitur, tempora consignare gestiebat. Sacra demum Asiaticarum urbium foedera, olim frustra inita, jam primum rata videbantur; quando Areopago nostro praefixa, nec a perfido hoste, nec ipsis civibus, lubricae pariter fidei, deinceps sint violanda.
Patere ergo, Vir Illustrissime, quod dum Thesauros nostros in lucem proferimus, eorundem Auspicem, & tantum non Autorem gratanter profitemur. Insuper eundem, una cum filiis suis ad maxima quaeque natis, Municipes atque Alumnos vendicamus; quod quidem publico nomine, summa fide, & impensissimo obsequio, praestat.
Comes Illustrissime Virtutum vestrarum cultor humillimus Marmorum Oxoniensium Editor.
CVM Lipsius, Gruterus, Scaliger
[...], Seldenus noster, viri in omni Literaturâ consummatissimi, aliique his doctrinae famâ pares tantos in conquirendis antiquorum Marmorum Inscriptionibus, in iisque edendis extantlaverint labores, satis hoc convincit, me, qui in eadem jam paloestra exerceor, opus nec exiguum nec inutile suscepisse. Quis enim credet viros tam eximii ingenii, tam acerrimi judicii ad ineptias aut res parvi momenti tractandas velle unquam descendisse? aut circa exesa Marmora tantum temporis contrivisse, nisi ea non minus ob utilitatem & lucem, quam omni antiquae doctrinae afferunt, quam ob antiquitatem essent veneranda? Probant hoc omnium Philologicorum scripta; quoties enim hi, cum in explicandis antiquis Autoribus nullum aliunde habeant subsidium, ad Marmora confugiunt, ex iisque diu latitantem eruunt veritatem? Quoties ex his Historia non intellecta prius, lucem mutuatur; ita ut ea frustra saepe in libris praeservari videretur, nisi etiam explicaretur in Marmoribus? Foedera, leges, & decreta, de quibus in scriptoribus tantum legimus, in his saepe exhibentur integra. Per haec etiam victoriarum, rerum gestarum, rituum, aliorumque, quae ad intelligendas res antiquas maxime conducunt, novam quotidie acquirimus notitiam; per eademque Imperatores, Duces, Consules, aliique viri insigniores, quorum memoria per multa secula oblivione penitus fuerat deleta, è terrae visceribus, unde haec effodiuntur, quasi ad novam vitam resuscitati incipiunt iterum apud posteros suos gloriâ florere: Ita ut si eodem animo, si iisdem sumptibus, quibus Honoratissimus Comes Arundelliae, Honoratissimi Domini Comitis Marescalli jam superstitis Avus, alii etiam bonarum literarum fautores vetustas Asiae, Graeciae, & Italiae civitatum ruinas ad conquirenda Antiquitatis Monumenta, quae in iisdem obvoluta delitescunt, curarent perlustrandas; quantum Antiquae Historiae, quae cum libris temporis injuriâ periit, sperandum esset per haec Marmora aliquando iterum restituendum? Ea enim monumenta sunt, quae primam Historiae dederunt originem, quam maxime igitur idonea, per quae eadem interempta iterum resurgat? His
a Dionysius Halicarnasseus praestantissimae Historiae suae magnam partem debere profitetur. Ex his ea, quae de antiquis Graecorum temporibus tam eximie solus habet, omnia hausit Pausanias. His etiam usus est Livius, eademque omnes, qui apud antiquos de rebus historicis scripsere, saepissime consuluerunt; fidissimeque semper rerum antiquarum
[Page] memoriam invenerunt retinuisse. Hinc Manetho Historiam suam de Aegyptiorum regibus, cujus reliquias tam religiose colunt, cujus interitum tam impense lugent omnes literati, totam ipse
b fatetur transcriptam. Cum enim doctissimis illis Aegyptiorum sacerdotibus, quas
[...] appellabant, utpote sacris registariis, incumberet, omnia à Regibus suis gesta in Commentarios redigere; fidissima, quibus hos committerent, maximeque idonea, per quae incorrupti ad posteros transmitterentur, invenerunt marmora. In columnis igitur marmoreis sacris figuris, quas hieroglyphicas vocabant, quicquid eorum temporibus gestum erat, fidissime explicabant. Antiquitus igitur apud Aegyptios tota erat Historia in marmoribus, ex iisque quicquid illi
[...] aliis, quoties consulti erant, de rebus antiquioribus tradidere, prius hauserunt. Cum igitur
c Herodotus, &
d Diodorus Siculus omnia, quae de rebus Aegyptiacis scribunt, à sacerdotibus dicant accepisse, hinc agnoscendum est, unde primo harum rerum fluxit notitia, quantaque ideo eorum etiam Autorum pars marmoribus debetur. Quae in his stelis exarata erant transcripsisse primo dicitur
e Sanchoniathon, ex iisque hausisse ea, quibus Phoenicum illam apud doctiores antiquitatis indagatores toties decantatam, composuit historiam. Cujus exemplum secutus
f quidam ex Aegyptiorum sacerdotibus ob doctrinam Mercurius secundus dictus (usitatum enim apud Aegyptios erat, à Mercurio illo qui literas primo invenerat, doctiorem quemque Mercurium appellare) inde omnia ea, quae ad res Aegyptiacas pertinebant, etiam in libros transtulit, eosque in sacratissimis templorum adytis reponebat, ubi magnâ religione à sacerdotibus diu servati, sacri Mercurii libri dicebantur, fidissimique rerum antiquarum commentarii apud eosdem non immerito forsan existimabantur. Cum igitur à Ptolemaeo Philadelpho Aegyptiorum Rege, ut in instructissimâ suâ, quam ille condidit Bibliothecâ, uti aliarum gentium, sic etiam suae haberet historiam,
g Manetho unus ex his sacerdotibus jussus esset de rebus Aegyptiacis à prima gentis origine scribere, hos adiit libros, ex iisque totum composuit suum; atque ideo historia haec, cujus fragmenta, quae adhuc supersunt, ita venerantur doctiores, totam etiam marmoribus debuit originem; ea enim ex Mercurii libris, illi è stelis Hieroglyphicis componebantur. Stelae, quae hujus generis sunt, nonnullae ab Imperatorihus ex Aegypto magnis impensis Romam translatae, ibi adhuc manent videndae, figuris Hieroglyphicis ex omni latere exaratae. Si harum interpretes satis
[Page] periti dari poterant, iique restituendae antiquae historiae studio alia etiam inter Aegyptiacarum urbium ruinas hujus generis quaererent monumenta, illudque permisisset Turcica barbaries, non desperandum esset,
[...] aliquando posse inveniri ipsa autographa historiae, quae desideratur, multaque plura inde restitui, quam adhuc cognoscimus periisse. Sed quid in his immoramur? Nonne etiam per omnes gentes, & omnia secula fidissima semper rerum gestarum monumenta existimabantur marmora? Ab ipsa mundi origine horum noscebatur usus, iisque,
h si Josepho sit adhibenda fides, Sethus, primus ab Adamo, quicquid beneficio tam longae vitae in Astronomia aliisque item scientiis invenerat, commisit venturis seculis transmittendum, eaque ultra mundi ruinam ad sua usque tempora in loco quodam Syriade dicto idem Autor testatur durasse; per haec Patriarcha Jacobus divinae visionis illius,
i quam Bethele viderat; per haec foederis,
l quod cum Lab
[...]ne pepegit, memoriam curavit apud posteros suos semper celebrandam.
m Haec etiam post traductos Israelitas in terram iis promissam tam mirandi transitus per▪ multa secula fuere monumenta, in illisque non dubito, quin tota illius miracul
[...] sculpta erat historia, de iisque ideo prope
n Gilgalem positis vocem
[...] (quae sculptilia seu lapides sculptos significat)
o in libro Judicum, de quâ ita certant Critici, esse intelligendam.
p Per haec Absolom prolis defectum reparavit, & cum nomen suum per filios vidisset non posse fieri diuturnum, per columnam marmoream curavit nunquam interiturum. Sed quid in his exemplis verba terimus? Nonne ipse deus cum populo suo leges dedisset in Tabulis Marmoreis exaravit, iisque debuere postera secula, quod easdem semper habuere praeservatas? Nonne hoc exemplum secuti postea
q Graeci &
r Romani Legislatores eodem modo per
s Tabulas effecerunt, ut quas ipsi etiam tulerunt leges, quam diutissime apud eos, quibus latae fuere, permanerent incorruptae? quantum igitur humano generi profuerunt haec monumenta, hinc satis constat, quod ab iis, & Divinae, & Civilis Legis accepimus fundamenta. Sed ultra ad profanas progrediamur historias: quis Bacchum orientalem mundum, quis Herculem occidentalem subjecisse unquam memorasset, nisi hujus in freto Gaditano,
u illius in
t extremis Indiae oris positae columnae tantas per multa secula praedicassent
[Page] victorias? Quis Sesostris bellicas virtutes unquam cognovisset? Quem non felicissimi illius bellatoris semper laterent triumphi, nisi
x stelae ab eo in omnibus, quas victoriis suis pervagatus fuerat, positae regionibus Historiarum supplevissent defectum, earumque vice in illis semper victoris gloriam conservassent? Quod cum secunda Livii Decade nulla pars, Duilli, gloriae tuae periit,
y columnae debes, quae invitâ illâ edacis temporis injuriâ tua semper à Paenis parta in ea urbe, pro quâ vicisti, ostendit trophaea: pro tam insigni victoria
z Senatus tibi dedit per totam vitam, haec vero per omnia secula triumphare. Candelabrum, Mensa panis propositionis, & Sacrae Tubae quanta erant religionis Judaicae mysteria? quam necessarium ad sacros antiquae ecclesiae ritus, & leges, quas ei Deus dederat penitus intelligemdas, ut simul qualia essent haec divini cultus instrumenta, quam accuratissime cognosceretur? Frustra tamen in hac re sudarent doctissimi, nobisque in multis locis occulta semper manerent divina Oracula, nisi monumentum subvenisset marmoreum, & arcus Titi, quo de illis instrumentis triumphavit, eorum formas Romae adhuc indicaret quam exactissimè delineatas. Trajanum Imperatorem optimum & fortissimum praedicat fama, cum tamen res gestas illius una tantum Xiphilini abbreviata & nimis curta explicet Historia, quanta pars ejus gloriae periisset, nisi Columna Romae illius semper exhiberet triumphos? Marcum Antoninum in bello Germanico cum toto exercitu siti periturum, nisi preces duodecimae legionis fulminatricis dictae, quae tota Christiana erat, pluviam à coelo impetrassent, narrant
a Christiani scriptores: ne contradicant pagani, ne contradicant Athei, ecce in columna triumphali, quam post felicem reditum ob victos hostes, & liberatum è tantis periculis exercitum idem imperator, licet paganus ipse, Romae erexit, inter alias imagines milites Legionis Fulminatricis
b genibus flexis orantes, & Cruces religionis Christianae insignia in scutis suis gerentes usque ad hunc diem integre manent in tantae rei memoriam indicand
[...]; indeque quantum effectum est, ne hujus miraculi apud ullos homines unquam pereat fides? Infinita alia sunt hujus generis exempla, unde ulterius indicari possit, quantum antiqua nobis profuerunt monumenta: si omnia enumerarem, ipsius libri molem praefatio adaequaret: missis ideo his, ulterius observandum est Marmora sola esse antiquitatis Monumenta
[Page] fide semper dignissima, caetera, quae in libris habemus, non nisi hic interpolationibus illic defectibus vitiata, & ubique fere mendis & erroribus plena nobis transmittuntur, sed haec nullâ scribarum negligentiâ, nullis Criticorum conjecturis, & ineptis emendationibus mutata sincera & incorrupta semper per multa secula ipsa nobis exhibent Autographa. Quod in libris igitur corruptum est, quod in antiquis historiis injuriâ temporis vitiatum unde melius potest restitui, quam ex his monumentis, quae semper permansere immutata? Hoc Modernae doctiorum in antiquos Autores observationes satis indicant, cum in iis sive defectus restituunt, sive mendas corrigunt, ex his fidissime semper & felicissime praestant utrumque; ita ut à Marmoribus non tantum habemus, quod res antiquae ab interitu vindicantur, sed insuper hoc etiam, quod alia eorum monumenta fiant digna non perire. Sed nimis latus est hic campus in eo diutius expatiari; adeas Lipsium, adeas Gruterum, adeas Vrsatum, aliosque Antiquarum Inscriptionum collectores; apud eosque lege, & experire ipse, quantum est, quod Marmoribus debetur, ab antiquis, quod per ea memoria eorum virtutum & rerum gestarum ad posteros transmittatur, à nobis, quod easdem habemus in exempla. Adeas Autores, qui modernam describunt Romam, ex iisque disce, quantum vetusta conducunt monumenta, quae in ea adhuc exstant, ut quam plurima non ignoremus de antiquâ. Sed ut haec omnia ulterius experiaris, adeas etiam marmora, si placeat, nostra, quae non dubito plerisque aliis longius preferre, cum hoc de iisdem sub nomine Marmorum Arundellianorum prius editis omnes literati jam dudum tulerunt judicium, Haec Seldenus, haec Lydiatus, haec Palmerius, viri doctrinae famâ ubique celeberrimi, notis suis illustranda judicarunt dignissima. Ex his Petavius Doctissimus Jesuita, Reverendissimus Vsherius Ecclesiae Hibernicae Primas, Salmasius, Vossius, multique alii, viri in omnimodâ scientiâ peritissimi in explicandis antiquis rebus saepius, quam ex omnibus aliis, petiere subsidium; eademque cum Clarissimo
24 Gassendo encomiis suis celebrarunt. In uno horum plura de antiquis Graecorum temporibus, quam in omnibus fere libris, habes explicata. In eo enim Cecropis, Deucalionis, Hellenis, Cadmi, Danai, Minois, Triptolemi, Hesiodi, Homeri, aliorumque aeva, de quibus dubitavit adhuc orbis literarius, exactissime tibi indicantur: In eo etiam Trojani excidii, non tantum annum, de quo ita certarunt Chronologici, sed mensem etiam & diem tibi datum habes. Quodnam aliud Ariopagitici Senatus, Amphyctionici Concilii, & Mysteriorum
[Page] quae in Eleusine erant, tam optime exposuit origines? Quam multa praeterea è rebus Graeciae antiquis semper laterent orbem literarium, nisi hoc Marmor indicasset? Sed ad alia etiam progrediamur è monumentis nostris; inter ea foedus habes gratiâ Seleuci Callinici inter Smyrnaeos & Magnetes initum, quod aevum illius regis duobus fere millibus hinc retro annorum indicat exaratum, aliudque etiam in alio Marmore inter Priansum & Hieraputnam urbes Creticas, ut credo, multo antiquius, & ob dialectum, quâ inscribitur, inusitatam, & alibi nunquam, nisi in una aut altera apud Gruterum inscriptione, lectam aestimatione nostrâ dignissimum. Supervacaneum est cetera memorare: Ecce omnia habes in sequentibus tibi edita, minimeque dubito, quin ob res antiquas, quibus refertissima sunt, tanti pretii existimabuntur, ut ipsum etiam Librum, in quo continentur, non obstantibus Commentariis meis, doctiori cuiquam reddent gratissimum. Quantum igitur debemus Honoratissimo Domino Henrico Comiti Marescallo, qui praestantissima haec Antiquitatis Monumenta ab insignissimo Heroe Thoma Comite Arundelliae avo suo tam ingentibus impensis per Asiam, Graeciam, & Italiam conquisita, Illustrissimae Howardiorum familiae, cujus est decus, & Clarissimorum Majorum, quibus in omnibus est par, studium & benevolentiam erga bonas literas imitatus, in earum progressum hic in Academia nostra reposuit servanda? Si perpendamus, quanto in pretio haec Nobilissimus Heros, qui conquisivit, quantoque totus orbis literarius ob res antiquas tanti momenti per eadem restitutas merito semper habuere, quantum
(que) ideo illa familiae decus, quantum Palatii ornamentum forent, si intra ejusdem parietes semper servarentur; agnoscendum est hoc beneficium esse in nos, & bonas literas collatum, quod ob magnitudinem suam à solo tam eximii herois animo poterat prodire, qui inusitato his temporibus exemplo, contempto commodo suo, maxime ardet semper promovere publicum; cujus rei memoria ne unquam interiret, in illius aeternitatem grata Academia inter monumenta, quae ab eo dono acceperat, hanc stelam, cum nondum insignissimus heros titulos meritis suis debitos consecutus fuisset, curavit ponendam.
Sed praeter haec Arundelliana per totam Europam celeberrima aliis etiam Monumentis Ceimeliarchia nostra gloriamur ditata, ob res antiquas, quarum notitiam nobis exhibent, magni pariter pretii aestimandis: Horum VII
um. VIII
um. IX
um. X
um. XLIV
um. XLVII
um. XC
um. XCI
um. & CXXX
um. cum instructissimâ Bibliothecâ suâ libris omnium artium & scientiarum refertissimâ magnus Seldenus supremo Testamento suo, cujus insignissimos viros Mathaeum Hale Banci Regii, Johannem Vaughan Banci communis capitales nuper Justiciarios, & Rolandum Jucks Armigerum curatores fecerat, Academiae nostrae legavit. In cujus tam insolitae munificentiae memoriam in eadem Area, in qua illa Monumenta, hanc etiam stelam grati posuimus.
Haec Donaria viri etiam alii insignissimi, Reverendissimus scilicet Archiepiscopus Cantuariensis Marmore CXLVII
o, Dominus Hugo Cholmley Baronettus Marmore LXXXII
do, Dominus Andreas Ricchards Miles & Aldermannus Londinensis Marmore LXXIX
no, Gulielmus Denington Armiger, interioris Templi Baristarius, & Jurisconsultus doctissimus Marmore LXXXI
mo, & Franciscus Cholmley Armiger Marmore CXLVIII
vo, magna illustrissimi Comitis Marescalli, & Doctissimi Seldeni exempla secuti pari animi benevolentia auxere; unum etiam aut alterum in Angliam à mercatoribus Smyrnensibus forte illatum publicâ Academiae pecuniâ emebatur; Praeter Arundelliana igitur è marmoribus nostris circa viginti, Arundelliana vero plura quam
[Page] centum & triginta numerantur; Haec tamen vix ultra dimidiam partem eorum conficiunt, quae insignissimus Arundelliae Comes collegerat; cetera, cùm tempore nuperrimi belli civilis incendii in hortis Arundellianis Londini, pulsis inde dominis, diu neglecta jacuerint, aut furtim surrepta, aut servorum negligentiâ corrupta, aut à Lapicidis ad reficiendas aedes adhibita in magnum rei literariae damnum amittuntur. Ea illustrissimus Comes, dum in Italia degerat, (quae ei altera patria erat,) ex antiquarum Asiae, Graeciae, & Italiae urbium ruinis, operâ Doctissimi viri Gulielmi Pettaei in hac re usus, summis impensis conquisivit. Graecorum pleraque è Smyrna habuit, ea ibi
aGassendus (si fides ipsi hac in re habenda sit) narrat operâ Peireskii sui primo detecta erutaque fuisse, persolutis quinquaginta Aureis per Sampsonem quendem illius negotia Smyrnae procurantem; sed cum inde convehenda essent, Turcarum fraude Sampsone in carcerem conjecto, ibi detenta erant, donec ea illustrissimus Arundelliae Comes majori pretio per Pettaeum redempta cum aliis, quae per eundem procuratorem collegerat, Londinum in hortos Palatii Arundelliani, anno Dom. nostri
1627. curavit transferenda; quam primum illuc allata erant, instigante viro Clarissimo Domino Roberto Cottono Condo illo ac Promo vetustatis seculi sui locupletissimo, Eruditissimus Seldenus, in operis societatem ascitis Patricio Junio Bibliothecario Regio, & Richardo Jamesio Collegii Corporis Christi apud Oxonienses Socio, viris multijugâ doctrina claris, eorum auxilio Graecorum Marmorum viginti novem, & Latinorum decem, quae ei celebriora videbantur, transcripsit, in eaque sequente anno librum aureum illum, sub titulo Marmorum Arundellianorum omnibus literatis satis notum, non minus in commodum rei literariae, quam in famam suam scriptum in lucem edidit, qui ob insignissima antiquitatis monumenta, quae in eo publici juris facta erant, à Bibliopolis statim tanto literatorum concursu emebatur, ab iisque tam arctissime semper retinetur, ut totâ jamdudum exhaustâ impressione per postremos hosce annos non possit licet summo oblato pretio comparari; cum igitur Honoratissimus Comes Marescallus haec Monumenta ex ingenti illius munificentiâ in nostris Ceimeliarchiis reposuisset, instare statim doctiores, & impensius hoc à nobis flagitare incipiebant, ut ea una cum auctariis necessariis, tum in publicum rei literariae commodum, tum in honorem illustrissimi donatoris aliâ editione donaremus, quorum desiderio, cum re Typographica ingentibus Reverendissimi Archiepiscopi Cantuariensis sumptibus hic restaurata, ad
[Page] hoc maxime intendat, summeque jam curet Academia, ut libri quicunque insigniores à literatis desiderantur, hic iterum in eorum commodum prodeant impressi, justissimum arbitrabamur satisfacere; viro ideo cuidam apud nostros doctissimo hoc demandabatur opus, sed cum ille aliis negotiis implicitus per triennium distulisset, & tandem ob munus professorium, quo gravatus erat, negasset sibi ullum tempus ad alios labores posse vacare, mihi illud autoritate superiorum imponebatur tanto operi pro dignitate Academiae perficiendo, tum ob aetatem meam, utpote qui nondum tum sextum annum in his Musarum scholis compleveram, tum ob tenues meos in iisdem progressus, fateor, omnino impari; Conscius igitur tenuitatis meae tam grave recusassem onus, ab eoque humeros meos quam longissime statim subduxissem, si non ad illud me vidissem tantis obedientiae & gratitudinis vinculis obligatum fuisse, quantis nec debui nec potui reluctari. Cum ideo nullus daretur subterfugii locus, quid aliud agendum erat, nisi ut totas meas convocarem vires, summam excitarem diligentiam, ut quod mihi incumbebat opus, quamvis non ut merito forsan expectant literati, secundum totas tamen quae in me sunt, & doctrinae, & ingenii vires perficeretur? Ad illud igitur me accinxi, primoque, cum vidissem è centum & quinquaginta monumentis, quae in nostris Ceimeliarchiis reponuntur, tantum viginti septem in Seldeni libro inveniri, diligentiam adhibui, ut cetera ex ipsis marmoribus transcriberem, quod, cum inscriptiones sint in omnibus fere marmoribus, praesertim Graecis, sine vocum distinctionibus continuatae, in multis inusitato his diebus charactere exaratae, in aliisque ita vetustate deletae & erasae, ut vix litera manifeste tota appareat, non sine summa difficultate, & magno saepe occulorum periculo, totum tamen ipse sine ullis auxiliis solis viribus nixus meis perfeci, summamque adhibui curam, ut excripta exemplaria, quae in Typographi manus tradidi, licet quoad Orthographiam saepe satis culpanda, ipsis tamen marmoribus quam exactissime responderent, & nisi per Typothetarum forte incuriam aliquando contigisset, ut impressa à scriptis meis nonnunquam aberrarent, vix credo in sequentibus inscriptionibus, quas tibi edo, sive Graecis, sive Latinis una literula ab ipsis marmoribus, unde desumptae fuerunt, deviatum fuisse; quod ideo arbitror mihi necessarium hic testari, quia cum pleraque horum marmorum ita longa antiquitate exesa sint, ut in futurum, credo, vix ab ullo alio possint legi, tota lectionis eorum veritas à sola mea deinde pendebit fide. Sed non tantum ut haec, quin & ea etiam, quae in Seldeni libro prius edita fuere, in nostra editione quam correctissima prodirent, parem contuli
[Page] diligentiam; quamvis enim eorum exscripta exemplaria in viri Eruditissimi libro habueram, iis tamen non fidebam, sed ad ipsa marmora recurrebam, eaque, ut haec etiam tibi ederentur quam accuratissimè, eadem cura perlegi omnia, excepto uno tantum, eo scilicet, à quo incipit pars secunda, cujus cum dimidiam tantum partem habeamus (alterâ à lapicida quodam ad reficiendum focum in Palatio Arundelliano adhibitâ) eamque ita totam erasam, ut vix una literula in illa jam legi possit, pro vera illius lectione soli Seldeno est fidendum; illud ideo eodem modo quo in viri eruditissimi libro inveneram, curavi edendum in meo. Postquam, absoluto hoc labore satis difficili, omnia monumenta nostra transcripta habueram, Graecis, quorum sensus ob lacunas non erat omnino imperfectus, versiones addidi, qu
[...]s spero accuratissimas, & deinde ad componendas annotationes me accinxi, in animo habens nihil in publicum emittere, priusquam summo, quantum in me est judicio, omnia perpendissem; sed in proposito meo quam subito me falli videram? Vix enim sex aut septem folia notis meis impleveram, quin ea statim jussus essem in manus Typographi tradere, & in futurum etiam curare, ut schedae meae illius labori continuo praeberent materiam. Difficillima haec provincia, eoque mihi gravior, quod, cum conscius essem, quanta mihi ad hoc opus in honorem Academiae perficiendum deesset doctrina, non tamen mihi daretur tempus modicâ eâ totâ uti, quam habueram. Ad tantum resarciendum temporis defectum nulla diligentia, nulla industria poterat sufficere, totam tamen, quam poteram, adhibui; Quot dies non obstanti saevissima frigidae hiemis tempestate tot
[...]s in publica Bibliotheca absumpsi? Quos non pervolvebam libros? Quos non penitus perscrutabar Autores, unde aliquid, quod ad nostrum propositum spectabat, erat eruendum? peritiori cuiquam satis hoc indicabunt ipsae notae, in quibus componendis judicium deesse merito forsan, utpote in op
[...]re autoschediastico, multi possent objicere, industriam vero nemo. Quod ad ipsa Marmora spectat, illa eodem ordine, quo in nostris Cimeliarchiis collocantur numeravi incipiendo ab insignissimo illo foedere inter Smyrnaeos & Magnetes inito; per totum autem opus curavi, ut ne una Eruditissimi Seldeni periret linea; ad quaecunque igitur Marmora ille aliquas notas composuerat, ad illa eas apposui subjuncto autoris nomine; ubi vero ille nihil annotavit, aut quae annotaverat, non satis omnia mihi videbantur explicare, ibi etiam notas adjunxi meas. Secunda pars incipit ab insignissimo Chronico Pario. Quanti pretii sit hoc monumentum ob antiquissima tempora, quae in eo explicantur, quicun
(que) Seldeni librum unquam inspexerant, satis cognoscunt;
[Page] in eo ideo explicando prolixiores sumus. Primo posuimus Doctissimi Lydiati annotationes Chronologicas, quas proximo post editum Seldeni librum anno, dum in Regio Banco ob aes alienum gratiâ fratris contractum incarceratus erat, in hoc Chronicon composuerat, prius nunquam editas. Deinde notas Historicas subjunxi meas, in quibus primo lacunas suppleo in multis locis Doctissimum Palmerium sequutus, qui in hac palestra se prius satis feliciter exercuerat; ubi ab eo dissentio, dissensus rationem addo; & deinde post suppletas lacunas res historicas in Marmore memoratas ex antiquis autoribus explico. His nonnulla Seldeni interspersa sunt, quae illius nomine notantur, ubi de antiqua Musica agendum erat, quoniam in hâc re mihi minime benigna est natura, adjutorem habui magistrum Henricum Aldrichium, virum hujus, uti & aliarum Artium & Scientiarum peritissimum, eique, quae de hac re pag.
175, 176, 177, 178, 179, &
180. tibi eduntur, omnia debes accepta. Post notas Historicas habes apparatum Chronologicum, qui totus est Seldeni, ei subnectitur Canon Chronicus, quem in imitationem Canonis Chronici à Seldeno editi composui, sed ab eo, utpote novâ methodo formatus, multisque pluribus Epochis, unde melius pateat Synchronismus, insignitus, omnino diversus; post hunc Canonem curavi imprimendas etiam Seldeni Notas Chronologicas, quibus ipse etiam unam aut alteram interspersi Paragrapham. In componendis annotationibus in cetera, quae deinde sequuntur, Monumenta, eandem, quam in prima parte, observavi methodum. Sed cum in Seldeni libro Inscriptiones Graecae quatuor decim, & Latinae item nonnullae inveniantur, quorum Marmora, unde desumptae erant, in nostris Ceimeliarch
[...]iis non reponuntur, ne hae literato orbi perirent, in Appendice cum nonnullis aliis aliunde collectis adjeci, & deinde ut abbreviaturas, quae in Latinis nostris aliisque item Monument is occurrunt, possis intelligere, in fine apposuimus Sertorii Vrsati Indicem, in quo quam optime explicantur; & sic tandem post exactum anni spatium iisdem semper gradibus, quibus Typographus, progressus faciens operi meo citius timeo quam felicius finem imposui, illudque jam trado, Candide Lector, in manus tuas, si in eo invenias me aliquid rectius dicere, utere in commodum tuum, si in nonnullis errasse, ne incuses; spectes aetatem meam; spectes difficillimas scribendi conditiones: reputa, quam pauci sunt, qui in his circumstantiis positi possunt melius; iis igitur condona, quicquid in hoc opere culpandum est; à maturioribus studiis, si deus vitam dederit, & valetudinem ferendis laboribus idoneam, spera meliora.
In Marmora Arundelliana ab Honoratissimo Henrico Comite Norwicensi Et supremo Angliae Marescallo, Academiae Oxoniensi DATA.
SIquando insignis Coelo dimittitur Heros,
Seu sit pace potens, vel inexpugnabilis armis,
Protinus assurgit Vatum numerosa propago,
Quae canat aeternâ gentes in pace futuras,
Victorisque sacrâ frontem circundet Olivâ,
Vel labentis equo describat vulnera Parthi,
Captivosque Getas narret, pulsumve Niphatem.
Ascendit sacrum nemo sine carmine montem,
Sed sequitur partos Clio officiosa triumphos.
Ergo favens adsis, & vati praecine, Phoebe,
Translatas Orientis opes, & quicquid ubique est,
Quod cultu sacrum fecit longaeva Vetustas,
Pande mihi solido descriptas Marmore pugnas,
Urnas, Pyramidasque Heroum gesta tenentes,
Et statuas: siquas olim spectare solebas
Eois sublimis equis, miraris, Apollo,
Jam Vespertino ruiturus in aequora curru.
Et Tu, Mecoenas, audacibus annue caeptis,
Ambitiosa tuos dum Musa instaura
[...] honores,
Te tua dona canunt, spirantia saxa loquuntur,
Te narrat, Princeps, arcanus ubique character,
Non intellecto lateant dum Marmore laudes.
Artibus his olim longum durabat in aevum
Picta Aegyptiacis Heroum fama figuris.
Quo me Musa rapit praeceps, animumque sequacem
Insolitas jubet ire vias? feror aethere summo,
Vicinusque Polo subjectum metior Orbem,
Hinc juvat Italiae laetas specularier urbes,
Et siquos sapiens miretur Graecia campos,
Solvit divinos Tibi cultus utraque tellus,
Howarde, & quamvis à Te spoliata triumphat.
Marmoreaeque etiam postquam periere ruinae,
Nectet victrices tibi Smyrna & Mantua laurus.
Mantua, Te magni nutricem agnosco Maronis,
Aspicio vivosque lacus ac frigida Tempe;
Nec procul hinc sylvas saepe olim Numine plenas
Virgilii, ô quid non umbrâ meditarer in illâ!
Sed (quae Maeonio dedit incunabula vati)
Jam me Smyrna vocat,
Chronicumque tuentibus offert
Antiqui Veneranda ostentans rudera saxi.
Jam sileat Memphis surgentes aere columnas,
Sydereum frustra jactat Rhodos alta Colossum,
Attonito majora orbi miracula pandit
Nobilis haec moles, annos retinere fugaces,
Et revocare potens; duplici dum munere cogit
Venturos olim nostri meminisse nepotes,
Heroumque facit praesentia gesta priorum.
[Page]Pingitur hesterno tanquam sit vulnere caesus
Hector, quem bigis acer raptabat Achilles,
Crudelemque egit Trojâ inspiciente triumphum.
Foelix, qui potuit Trojae sub moenibus altis
Oppetere, & pulchram per vulnera quaerere mortem,
Cui modo res gestas, & non delebile nomen
Divini Lapidis tenet immortale volumen:
Tuque Lapis, toto tantum cantaberis orbe,
Quantum Smyrnaei durabunt vatis honores.
Jam non incerto labuntur tempora cursu,
Non Te decipiet, neve indeprensus abibit,
Muta licet figat vestigia, lubricus anguis
Fallacis volvens sinuosa volumina caudae.
Quem non audebit mordaci rodere dente,
Temporis ipse pater, metuendus falce minaci
Saturnus, quamvis lapides consumere suetus.
Te licet ingestis fecit latitare ruinis,
Obscurare volens Orbique sibique coaevum;
Multa licet retro perierunt saecula, virtus
Howardi tandem Te magna reduxit in auras,
Oppressum turpi postquam squallore situque
Vidit, & indigno jussit prodire sepulchro.
Sic infinitos tecum durabit in annos,
Munere dum grato modo quod dedit, accipit aevum.
Proxima Marmoreis erit inscribenda tabellis
Gloria, Floddenios olim quaesita per agros,
Emathiis quantam Caesar non vidit in arvis,
Rumperet adversas acies cùm marte secundo
Undique sanguineos spargens per gramina rores.
Musa, mihi causam memora, quae dira rebelles
Egit in arma Scotos, aut quae discordia cives
Cognatum impulerit malesuada sitire cruorem.
Henricus justa quondam cum concitus irâ
Duceret armatas in Gallica castra cohortes,
Amissosque diu titulos cum foenore magno
Posceret, Imperii sacras qui tractet habenas,
Absentisque vices peragat, qui pondera tantae
Sustineat molis, nutu populosque potenti
Qui regat, & poenas violatis legibus aequet,
Howardum videt esse parem; stat nobilis Heros,
Cui Regina, sui & commissa potentia Regni est.
Qualiter Iliacam peteret cum Jupiter Idam,
Desereretque polum, Superi quem mille sequuntur
Vexaturum armis Troas, Graiosque furentes,
Occupat alta thronum, & Coelesti fulminat aula
Juno tonans, Illam defendunt Numina circum
Gradivus Pater, & flexo Latonius arcu.
Interea Scoticum campo se effuderat agmen,
Ibat & ante alios Princeps ardentior omnes
Fatalem dextrâ crispans Jamesius hastam,
Impatiensque morae, quo praeceps ira vocaret,
Irruit, & medio se fervidus ingerit hosti,
Ingentes animos juvenili in pectore versans.
Dii tamen adversi, atque impar Fortuna sequuta est
Te, Rex, in duri certamina martis euntem,
[Page]Ter foelix, si non Tibi Causa inimica fuisset,
Howardus si non hostilibus iret in armis.
Si modo Te virtus ardens in bella vocasset,
Externos poteras, Juvenis, lenire furores,
Illis quanta seges laudum crevisset in oris?
Sed superi vetuere. Volat nam stridula cornus
Tempora per media, & Lethali vulnerat ictu:
Mox ruit, & sequitur, quo multas miserat ante
Pugnantum fortes animas, dum gloria facti
Ingens victorem Howardum super aethera tollit.
Tum vero multam nullo discrimine caedem
Suscitat, evertitque acies, pedibusque retundit
Scuta virum & galeas, stricto super intonat ense,
Has vestra (ingeminans) solvent perjuria paenas,
Et violata fides, & ruptae foedera pacis.
Protinus infestis nubes it densa sagittis,
Tum trepidare Scoti, perculsique ordine nullo
Accipiunt inimicum imbrem. Quis funera tanta
Enarret, Scoticoque undantem sanguine Tuedam?
Pauci vitabant venientia fata fugaces,
A letho paucos Nox opportuna redemit.
Interea victor per strata cadavera miles
Armorum exuvias, & praemia debita lustrans,
Scutaque loricasque auro tulit intertextas.
Ipse Heros caesum percurrens agmina Regem
Vestigat, curruque altus lugubre trophaeum,
Virtutisque suae monumentum insigne ferebat.
Accipiunt reducem laeto & clamore salutant
Augliadum proceres, quali olim Graeca juventus
Tydidem venientem à caede & sanguine Divûm.
Sed jam propositum mea Musa resume laborem,
Et magnum sacro dic carmine Mecaenatem.
Ille vel Howardos poterit superare priores,
Atque paterna suis replebit Marmora gestis,
Quotquot inexhausto largus collegerat auro.
Ite, quibus cura est peregrinum invisere mundum,
Qui petitis terras alio sub sole jacentes:
Plus licet hic spectare domi. Quaecunque Vetustas
Jam pretiosa facit, nostros quaecunque Parentes
Visendi studio varios duxere per orbes,
Angliacis cernit collecta viator Athenis.
Ignarus seu quis Romanum Pantheon intret,
Haeret, & attonito quum lumine circ
[...]mspexit
Tot simulachra Deum, gressu timet ire profano,
Et dubitat, primos cui religiosus honores
Solveret, atque animum nunc huc, nunc dividit illuc.
Nulla licet meritas poterit vis reddere grates,
Illud, Mecaenas, immensi pignus amoris,
Accipimus binos, ante omnia munera, natos.
Plus solito nostrae fulgent jam Palladis arces,
Quas pubes magnis exorta parentibus ornat,
Externi invideant populi: livore maligno
Aspiciat nostras in coelum exurgere laudes
Gens vicina, leves tantum exercere choraeas
Docta, vel ingenuam nugis vitiare juventam.
[Page]Jam mihi (nam quid non audax praedicere Musa
Tentabit?) taedas videor spectare jugales,
Et quales Thalamos Howardi filius ambit:
Ipsa tori praeses Juno sacra vincula nectit;
Venit Hymen, caecusque optati vulneris autor,
Et Paphiam niveae matrem advexere columbae:
Illam laeta cohors, & mille sequuntur Amores,
Qui magicis circum concentibus aëra mulcent,
Secum perpetuos instaurantes Hymenaeos.
Hinc nova, Mecaenas, expectat gaudia, plures
Atque sui similes visura Britannia natos.
Ast Howarde, Tibi mox aurea surget imago,
Qua Templum cingunt tua munera Sheldonianum,
Famaque Marmoreis stabit suspensa columnis,
Et picturatas expandet mobilis alas,
Mox medias pernix cum sese attollat in auras,
Howardo dignum dabit aurea buccina cantum,
Et juxta ex auro Pallas, solidoque Elephanto
Assistet, duplici frontem cinctura coronâ.
Nec procul, abductis Parnassi à culmine musis,
Immortale Tibi carmen renovabit Apollo.
Ed. Barbour A. B.
Aedis Christi Alumnus.
Monitio ad Lectorem.
CUM Preli correctioni non potuissem vacare, alii hoc negotium demandatum fuit, cujus incuriâ, fateor, nonnulla errata evasere incorrecta; sed cum ea plerumque sint in vocum Orthographia, & accentibus, spero non tanta sunt, quae erudito Lectori moram facient.
Foedus Smyrnaeorum & Magnetum, ad Majestatem Seleuci Callinici Asiae Regis tutius conservandam, circa annum ante vulgarem D. N. Jesu Christi Epocham CCXLIV, seu periodi Julianae MMMMCCCCLXX, percussum, columnis singulis incisum, & in fano Veneris Stratonicidis alibique apud utramque rempublicam ex pacto sacratum. Bina insuper Foedus comitantia Decreta Smyrnaeorum.
PLACUIT Populo, Ducum consilio. Postquam nuper, quo tempore Seleucus Rex expeditionem fecit in Seleucidem, multis magnis
(que) periculis civitati nostrae & territorio circumqua
(que) imminentibus, servaverit erga eum Populus benevolentiam & amicitiam, &, nec hostium impetu territus, nec rerum suarum cladem pensi habens, inprimis ante omnia optimum esse duxerit in hoc perseverare proposito, majestati
(que) ejus pro viribus adesse sicut ab initio susceperat; unde etiam Rex Seleucus, Deorum cultui religiose deditus, pius erga parentes, magnanimus, & ad beneficia benè de se merentibus rependenda alacris, honorem accumulavit civitati nostrae, tum ob benevolentiam & studium quo Populus ipsius majestatem affecerat, tum quod pater ejus, Deus Antiochus & mater patris, Dea Stratonice, consecrati apud nos essent & honoribus egregiis honorati, tum publice à plebe, tū privatim ab unoque civium; & stabilivit Populo libertatem & statum popularem:
[Page 6] quin porro scripsit ad Reges, Principes, Civitates & Gentes, sancivisse se non modo fanum Veneris Stratonicidis inspoliatam fore, sed & urbem item nostram sacram & inspoliatam; & cum nunc etiam, simulac expeditionem fecerat Seleucus Rex in Seleucidem, Duces cupientes ut rerum status commode Regi firmaretur, miserint ad Magnesiae incolas & eos, qui in castris vorsantur, equites & milites (amandato ex ipsis quodam Dionysio qui invitaret eos ad amicitiam & belli societatem cum Rege Seleuco servandam perpetuam) & promiserint, si conservarent, illius majestatem & eundem cum illo hostem & amicum aestimarent, fore eis & à Populo & à Rege Seleuco omnimodum favorem & benevolentiam, & redditum eis iri beneficia ejus modi optione non indigna; Magnesii vero invitati, etiam & ipsi ad servandam Regi Seleuco & amicitiam & belli societatem & conservandam ejus majestatem proni, ea, quae postulabantur à Ducibus, avidè amplexati sint, polliciti eandem animi se habituros sententiam cum populo nostro ad omnia Seleuci Regis commoda, & miserint ad nos Legatos, ex incolis scilicet Potamonem
[Page 7] & Hieroclem, ex iis vero, qui in castris versantur, Damonem & Apollonicetem, qui nobiscum tractarent & apportarent Foedus, juxta quod postulant iniri secum amicitiam; Legati vero introducti ad populum colloquium habuerint super omnia sigillatim, prout in Foedere sunt conscripta, cum Bona Fortuna censeri, ut amicitia contrahatur cum Magnesiis in omni quod Seleuco Regi commodum fuerit, & ut designentur ad eos Legati tres, qui Foedus quod populo placuerit apportabunt illis, & de iis, quae in eo scripta sunt, disceptabunt, & eos invitabunt ad ea adprobanda & perimplenda quae in Foedere conscripta. Postquam autem haec amplexati fuerint Magnesii, & Foedus sigillaverint, & juraverint, & Legati redierint, perimplentor item reliqua omnia quae in Foedere conscripta. Hoc ipsum porro Decretum, ut lex exigit, perscribitor. Perscribitor etiam in columnis, quibus ipsum Foedus perscribetur. Invitanto autem menstrui Senatus sacrificuli etiam Legatos, qui è Magnesia advenerunt, in
[Page 8] Prytanium ad sacras epulas. Designatis vero Legatis praebeto commeatum Callinus, aerarii praefectus, ex
publico in tot dies quot populus statuerit, de proventibus urbis. Dies statuti sunt quinque. Designabantur Legati, Phanodemus Mic......... F. Dionysius Dionytae F. & Parmeniscus F. Pytheae.
Smyrnaeorum & Magnetum Foedus.
PONTIFICE Hegesia, Stephanophoro autem Pythodoro, mense Lenaeone, tum Bona Fortuna, Hisce conditionibus amicitiam inierunt Smyrnaei & Magnesiae incolae, cum equites & pedites qui in urbe sunt, tum qui in castris, & habitatores ceteri. Civitate donarunt Smyrnaei Magnesiae incolas, tum qui in urbe sunt equites & pedites, & qui in castris, tum qui urbe habitant; ob quam rem, belli societatem & benevolentiam erga Regis Seleuci majestatem studiosissimè observabunt Magnetes Regi Seleuco idque perpetuo, & quaecunque acceperunt à Rege Seleuco, ea tuebuntur pro viribus suis, & reddent Regi Seleuco.
[Page 9] Gubernabuntur autem cum Smyrnaeis juxta leges civiles à dissidio vacantes, & eosdem amicos & inimicos cum Smyrnaeis habebunt. Smyrnaeis vero jurabunt Magnesii, & Magnesiis Smyrnaei alterutrinque, jusjurandum in Foedere subscriptum. Praestitis autem juramentis, controversiae illis natae tempore belli universae perimantur. Neque alterutris liceat controversiam movere de iis quae tempore belli facta sunt, neque in forma judicii, neque ullo alio modo. Et si qua forte emerserit, plane irrita sit. Dari vero eis qui in Magnesia sunt incolis, tam scilicet, qui in urbe sunt, equitibus & peditibus quam qui in castris versantur, jus civitatis in Smyrna aequale nec dissimile reliquorum civium juri▪ Similiter dari jus civitatis etiam reliquis qui in Magnesia habitant, quotquot nimirum liberi sunt & Graeci. Exhibento autem populo cohortes eorum qui in Magnesia sunt, tam equitum quam peditum, sive in urbe siue in castris, ii qui sunt agninum Scribae. Reliquorum habitatorum descriptionem exhibento Viri à Magnesiae incolis designati. Cum vero repraesentant cohortes Scribae, & Viri designati descriptionem ceterorum incolarum, adjuranto
[Page 10] eos Quaesitores super ardentibus Fani Magnae Matris victimis, Scribas nempe se optima fide edidisse descriptionem eorum qui apud se fuerint incolarum, equitum sc. & peditum, tam in urbe quā in castris dispositorum. Viros autem qui ceterorum descriptionem retulerint adjuranto, se similiter edidisse ceterorum descriptionem qui Magnesiam incolunt & sunt liberi & Graeci. Exhibitas autem descriptiones Quaesitores tradunto actorū Senatus Populi
(que) custodi. Is publico archivo reponito. Sorte vero cooptanto Quaesitores in tribus edita nomina, & describunto in sortium tabulas. Quin participes sint ii, qui praescripti fuerint in sortium tabulis, rerū omnium quarū participes sunt reliqui cives. Utantor autem, postquā civiū numero adscripti fuerint, etiam in Magnesia, in contractibus & actionibus quae ad Smyrnaeos spectant, legibus Smyrnaeorum. Admittunto etiam Magnesii, numisma civitatis ut legitimum. Excipiunto item Praefectum quem miserit Populus, qui scilicet clavibus potietur, & praesidio erit Civitati, eamque tuebitur Regi Seleuco. Praebento Smyrnaei pro habitaculis, iis qui è Magnesia emittuntur, aedes (quibus Lectorum numerus sit pro
[Page 11] arbitratu Populi) ab eo tempore quo Foedus sigillatum fuerit, in tempus semestre. Conducito autem publici aerarii Praefectus cum Ducibus ades illas, datâ pensione ex urbis proventibus. Juranto vero qui Magnesiae sunt incolae, tam equites & pedites in urbe & castris dispositi quam ceteri in hanc administrationis formulam admissi, juramentum hujusmodi. Juro per Terram, Solem, Martem, Minervam, Martiam Dianam, Matrem Sipylenem, Apollinem in Pandis, & reliquos Deos Deas
(que) omnes & per Regis Seleuci Fortunam; stabo pactis conventis quae inivi cum Smyrnaeis in perpetuum, & observabo belli societatem & benevolentiam Regi Seleuco & Smyrnaeorum Civitati. Et quae accepi à Rege Seleuco tuebor pro viribus meis, & reddam regi Seleuco. Et nihil eorum quae in Foedere sunt transgrediar, neque in pejus pervertam quae in eo conscripta sunt, neque immutatione neque ullo commento. Vitam civilem institutam animo concordi, à dissidio vacans, juxta Smyrnaeorum leges & decreta Populi; & simul conservabo Libertatem & Statū Popularem & cetera quae indulta sunt Smyrnaeis à Rege Seleuco, summa animi promptitudine, idque perpetuo. Neque ipse eorum quempiam injuriâ lacessam, nec alteri cuipiam id facere permittam,
[Page 10] [...][Page 11] [...][Page 12] pro viribus nempe meis. Et si quem insidias aut Civitati aut Civitatis castellis struentem animadverto, aut Libertatem & Statum Popularem impugnantem, indicabo populo Smyrnaeo, & opem certatim feram, idque summo studio, neque eum deseram, quantum in me fuerit. Si sancte haec servavero, bene mihi sit; si pejeravero, exitium & mihimet ipsi & posteris meis. Smyrnaei vero juranto iis, qui è Magnesia advenerint, juramentū hujusmodi. Juro per Terram, Solem, Martem, Minervam, Martiam, Dianam, Matrem Sipylenem, Venerem Stratonicidem, & reliquos Deos Deasque omnes; stabo pactis conventis quae inivimus cum Magnesiae incolis, equitibus scilicet & peditibus tam in urbe quam in castris dispositis & ceteris in hanc administrationis formulam admissis, in tempus perpetuum. Nihil transgrediar eorum quae in Foedere sunt, ne
(que) in pejus pervertam in illo conscripta, neque arte, neque commento aliquo. Et benevolus ero Seleuco Regi & Magnesiae incolis, tam iis qui in urbe quam qui in castris dispositi sunt, & ceteris, qui in Magnesia habitant, liberis scilicet & Graecis; & faciam eos omnes, itemque qui ex iis nati fuerint, cives pari undiqua
(que) cum ceteris civibus
[Page 13] jure. Et in tribus eos sorte distribuam, atque in eam admittam quam unusquisque sortitus fuerit. Eorum neminem injuriâ lacessam, neque alteri cuipiam id facere permittam pro viribus meis. Et si quem animadvertero sive ipsis, sive eis qui ex ipsis nati fuerint, aut possessionibus eorum insidias struentem, indicabo quam primum potero & studiose opem feram. Et participes eos faciā tum magistratuū tum rerum ceterarū in civitate publicarū quarū reliqui cives participes sunt. Si haec sancte servavero, bene mihi sit; si pejeravero, exitium & mihimet ipsi & posteris meis. Designanto porro tum Smyrnaei tum Magnetes alterutrinque quot idoneos fore alterutri existimaverint ad plebem tum in Smyrna tum in Magnesia adjurandam. Hi vero pridie edicto caveant, ut in urbe haec maneat donec juxta Foedus juramentum perficiatur. Adjuranto autem jam descripto juramento ii quos designaverint Magnetes, Smyrnaeos. A Smyrnaeis vero designati, Magnesios. Victimas ad sacra juramenti praestanda in Smyrna praeparet Callinus, unde decreverit populus. In Magnesia autem, praefecti quibus id praeceperit plebs. Perscribunto etiam Foedus in columnis
[Page 14] utrique. Has vero consecranto Smyrnaei tum in Veneris Stratonicidis fano, tum Magnesiae ad Maeandrum in fano Dianae Leucophryenae. Qui vero Magnesiam incolunt, in foro ad aram Bacchi, & ad Regum statuas, & in Pandis in fano Apollinis, & in Grynaeo in Apollinis fano. Describito autem actorum Senatus Populique custos exemplaria Foederis in Archivum publicum. Insuper sigillanto Foedera; id scilicet quod ad Smyrnaeos dabitur, ii qui à Communi Magnesiae designati fuerint, tum suis sigillis, tum eo quod Communi est. Id vero quod dabitur in Magnesiam, sigillanto Smyrnaei & Duces & Quaesitores tum Civitatis sigillo, tum sigillis suis. Atque haec ab alterutra plebe perimplentor cum Bona Fortuna.
PLacuit Populo, Ducum consilio. Postquam Populus universis Seleuci Regis commodis constanter prospexerit, tum imperium ejus olim Promovendo, tum majestatem ejus conservando in quantum potis erat, & possessionum suarum multas circumspexerit deperditas & vastatas, multa item sustinuerit pericula ex eo quod conservavit amicitiam cum Rege Seleuco, quin nunc etiam summo contendens studio ejus conservare & tueri majestatem, in quantum possibile est, amicitiam iniverit cum Magnesiae incolis, tum qui in castris sunt equitibus & peditibus militantibus, tum ceteris qui Magnesiam habitant, ut nempe belli societatem & benevolentiam Regi Seleuco observent; perpendens vero necessarium esse Civitati, recipere etiam Castellum Palaemagnesiam, & praesidium in eodem collocare, ut scilicet hoc etiam recepto commodius firmarentur omnes quae vicinae sunt res Regi Seleuco, miserit ad castelli incolas & invitârit eos ad amplexandam amicitiam cum Rege Seleuco, & claves
[Page 16] tradendas Praefecto à Populo misso & excipiendum praesidium quod cum eis simul conservaret castellum Regi Seleuco, pollicitus si haec facerent, fore eis & à civitate, & à Rege Seleuco omnimodam benevolentiam & favorem; castelli autem incolae amicitiam erga Regem Seleucum summâ animi alacritate amplexati assensum praebuerint iis quae à populo praescripta sunt, & tum claves tradiderint Praefecto à populo misso, tum praesidium à civitate receperint in castellum; cum Bona Fortuna censeri, Cives eos fore, & ad eos eadem ipsa pertinere quaecunque etiam ad ceteros cives pertinent; quinetiam praedia eorum bina, tam illud scilicet quod Deus & Soter Antiochus eis concessit quam illud de quo Alexander scripsit, fore eis decimarum immunia; & si accesserit regio, quam occupant pristini Magnesiae incolae Civitati nostrae, fore eis praedia illa tria sine onere, & libertatem eis firmari eandem quam nunc obtinent. Quotquot vero eorum sunt quibus praedia nondum assignantur, traditum iri eis praedium equestre, sine onere, ex eis qui castello adjacent. Fore item Timoni & peditibus sub Timone dispositis, qui nempe ab acie
[Page 17] selecti sunt ad custodiam castelli, idem jus civitatis & eandem immunitatem quam alii obtinent; & permansuros eos in castello. Fore item Omani, & Persis sub Omane, & eis qui à Smyrna ablegati sunt in praesidium castelli, & Menecli & eis qui ei subjiciuntur, idem jus civitatis atque eandem benevolentiam quae & ceteris Magnetibus. Decretum etiam est, populum praevisurum, uti eis praebeantur, ex Fisco, demensa & annona, atque alia quaecunque ex Fisco praeberi eis solita. Hoc vero Decretum, descriptum iri in columnis quae sacrabuntur in fanis tum à populo tum à Senatu Magnetum. Quin & idem descriptum iri in archivis publicis.
De Seleuco Callinico; cujus Majestatis tuendae gratiâ Foedus inter Smyrnenses & Magnesios fuit initum.
SEleucus Callinicus Seleuci Nicanoris omnium Alexandri successorum felicissimi pronepos fuit, post eumque tertius Syriae, Babyloniae, omnibus
(que) aliis Asiae Provinciis,
a quae erant à mari Aegéo usque ad Indum fluvium imperavit. Seleuci enim Nicanoris (à quo qui ei successerunt Seleucidae dicebantur)
b filius erat Antiochus Soter, qui Stratonicem, quae in Marmore
[...] dicitur,
c patris Seleuci uxorem ab eo in remedium morbi, quem ex illius amore contraxerat, acceptam duxit, ex eaque genuit
d Antiochum,
e impiâ Milesiorum adulatione
[...], i. e.
Deus cognominatum, qui
f pater erat Seleuci Callinici, cujus gratiâ Foedus hoc in Marmore exaratum inter Magnesios & Smyrnenses initum fuit. Hujus mater erat
g Laodice, & praeter Seleucum peperit etiam Antiochum
h Hieracem cognominatum. Sed Antiochus
i cum post grave & diuturnum bellum cum Ptolomaeo Philodelpho Aegypti Rege gestum, illius taedio defatigatus coeperit pacem optare, ut eam felicius consequeretur, demissâ Laodice Berenicen Ptolomaei filiam cum ingenti dote in uxorem accepit, de quibus nuptiis
l Hieronymus interpretatur Prophetiam illam Danielis,
mPost finem annorum foederabuntur, filiaque Regis Austri veniet ad Regem Aquilonis facere amicitiam. Antiochus enim Aquilonis, & Ptolomaeus Austri reges fuere.
n Sed Ptolomaeo non diu post has nuptias defuncto, Antiochus Berenice iterum demissâ Laodicem priorem uxorem recipit, quae contumeliae memor, & viri inconstantiam verita, eum, quum in Regiam reducta fuerat,
o veneno tollit, filiumque suum majorem Seleucum Callinicum in patris loco Regem constituit,
p qui, quam subito in regno stabilitus fuerat, illius auspicia à parricidio exorsus Berenicen novercam suam cum parvulo ejus filio jubet occidendam: ea autem periculi admonita Daphnem fugâ elabitur, ibique clausis portis obsidionem patitur: quo Asiaticis civitatibus nunciato, omnes, exceptâ solâ Smyrnâ, quae in fide erga Seleucum constantissime manebat, hoc indigne ferentes ei auxilia misere. Frater etiam Ptolomaeus Evergetes, qui Philadelpho in Aegypto successerat, periculo sororis exterritus, relicto regno cum omnibus viribus advolat. Sed Berenice ante adventum auxiliorum, cum vi expugnari non posset, dolo circum venta cum infantulo filio trucidatur, ut praedictum fuit
q à Daniele,
Non obtinebit fortitudinem brachii, nec stabit semen ejus, & tradetur ipsa, & qui adduxerunt eam juvenes ejus.r Indigna res omnibus visa, maxime vero civitatibus quae defecerant, quae omnes, audito tam horrendo facinore, in illius vindictam se Ptolomaeo tradunt, qui cum ingenti exercitu, sororis caedem ulturus Seleuci, Provincias invadit,
s Laodicen captam interficit
t totamque Syriam, Ciliciam, omniaque trans Euphratem usque ad Babylonem, & Seleuciam occupat, totoque regno Seleucum exuisset, si non in Aegyptum domesticâ seditione esset revocatus. Eâ igitur redire
v coactus, constitutis praefectis in iis Provinciis quas occupaverat, ingentem praedam direpto undique Seleuci regno secum abducit, Argenti scilicet 40 millia Talentorum, vasa pretiosa, & simulacra deorum ad duo millia quingenta, in quibus erant & illa, quae Cambyses captâ Aegypto in Persiam portaverat. Atque ideo de hac expeditione Hieronymus bene interpretatur illud Danielis,
Et stabit de germine radicum ejus plantatio,x& veniet cum exercitu,
[Page] & ingredietur provinciam Regis Aquilonis, & abutetur eis, & obtinebit insuper & Deos eorum & sculptilia, vasa quoque pretiosa auri & argenti captiva ducet in Aegyptum.y Post discessum Ptolomaei Seleucus in Seleucidem maritimam Syriae regionem profectus, ingentem ibi praeparat classem civitatibus, quae defecerant, bellum illaturus. Sed cum omnia parata essent, ortâ repente tempestate, tota classis cum eaque omnes copiae, exceptis perpaucis qui cum Seleuco evaserunt, naufragio periere. Rem miseram dicit Justinus, sed Seleuco optandam, siquidem civitates, quae odio illius ad Ptolomaeum transierant, veluti Diis arbitris sibi satisfactum esset, repentinâ animorum mutatione in naufragii misericordiam versae imperio se ejus restituunt; inter quas una erat Magnesia, quae erga Seleucum deinde facta propensior, sequente anno, cum
z secundam expeditionem in Seleucidem fecisset, aliamque ibi parasset classem Ptolomaeum invasurus, cum Smyrnensibus fidelissimis illius partium fautoribus de ejus Majestate contra quoscunque hostes conservandâ hoc Foedus iniit, quod in Marmore exaratur.
a Eventus autem hujus secundae expeditionis à Seleuco susceptae aeque ac prioris infelix fuit: praelio enim victus, non multo quam post naufragium comitatior trepidus Antiochiam confugit; inde per literas Antiochi fratris auxilium implorat, oblatâ ei Asiâ intra Taurum pro lata ope. Ptolomaeus igitur hoc cognito, ne cum duobus eodem tempore dimicaret, in annos decem pacem cum Seleuco facit;
b sed pax ab hoste data interrumpitur à fratre, qui quamvis puer adhuc esset tantum 14 annos natus, supra modum regni avidus, ut illud sibi totum arriperet, iisdem copiis, quas frater in auxilium implorabat, ei bellum infert, insignemque obtinet victoriam Gallorum virtute, quos circa illud tempus in Asiam primo profectos mercenarios habuit. Hi autem praedae assueti, cum nunciatum esset Seleucum in praelio occubuisse, contra alterum etiam fratrem, pro quo modo vicerant, arma vertunt, ut exstinctâ omni stirpe Regiâ liberius Asiam popularentur. Antiochus igitur jam perfidiam erga fratrem luens, à militibus suis, ut à latronibus, cogitur semetipsum auro redimere; & mox ab Eumene Pergami rege, qui eum, copiis illius ex superiori praelio adhuc sauciis, invaserat, magnâ clade superatus, totoque regno exutus per multos annos apud Asiae reges profugus hospitium quaerebat, quod cum nullibi tutum invenisset, tandem ad hostem suum Ptolomaeum Aegypti regem decurrit, à quo carceri demandatus, dum inde operâ cujusdam meretricis adjutus, quam familiariter noverat, deceptis custodibus elabitur, in fuga à latronibus interficitur.
c Seleucus interim tot infortuni
[...]s defatigatus, Arsacis, qui Parthiam & Hyrcaniam, & Theodoti, qui Bactriam, dum fraterno bello implicitus esset, occupaverant, defectiones, postquam belli aleam
d cum Arsace semel infeliciter tentasset, ignave tulit, nec aliquid aliud post haec, quae circa regni initium gesta videntur, de eo narratum invenimus, nisi
e quod inter eos qui ad instaurandam Rhodum eo regnante ingenti terrae motu dirutam opes suas contribuere, numeratur. Postquam autem regnasset
f annos 20, minime in fine regni quam in initio felicior, domesticâ seditione oppressus,
g dum amisso regno salutem fugâ quaesiverat, equo praecipitatus, circa idem tempus quo frater Antiochus in Aegypto, occubuit.
h Filii illius erant Seleucus & Antiochus, Seleucus Ceraunus dictus, utpote natu major, primus regnavit & post eum etiam Antiochus, qui Magnus cognominatus ob bella, quae cum Romanis gessit, satis celebratur: qui deinde in Syria regnarunt, apud Appianum & Justinum habes successionis ordine numeratos, quos consule. Haec autem de Seleuco Callinico ut necessaria ad melius intelligenda ea, tum quae in praecedente habentur Marmore, tum quae in notis subsequuntur, existimavimus praemittenda.
Ad
Smyrnaeorum Decreta & Foedus ab eis &
Magnetibus percussum.
TAM de Smyrneorum & Magnetum Foedere ad Seleuci Callinici (qui Antiochus etiam dictus est, Eusebio teste, & Pogon, uti habet Polybius libro 2.) Asiae propriè ita dictae & Syriae Regis majestatem tutius conservandam inito, quam de praevio at
(que) illo quod subsequitur Decreto, altum est apud scriptores silentium. Res item sub eo gestae jejunè nimis & perfunctoriè traduntur. Ceterum occasionem unde consilium, quo tum in paciscendo tum in decernendo usi sunt, ortum est, haud difficile forsan fuerit elicere. Nam binae Regis in Seleucidem (Syriae regionem maritimam) expeditiones in Decreto praevio memorantur. Etenim
[...], bis in eodem Decreto usurpato expeditionem facere in Seleucidem fidenter vertimus, licet fateamur interim
[...] ea notione, pro
[...] scilicet, vix reperiri. Sed reperiri tamen non dubito. Diodorus Siculus non diverso sensu
[...] dixit.
[...] (inquit libro 1.)
[...]. Eadem hic notione
[...] usus est qua
[...] &
[...] quae non aliud significare voluit. Neque enim de privatorum peregrinationibus locutum esse, sed de Imperatorum expeditionibus (utcunque se aliter habet viri docti latina interpretatio) mihi persuasissimum est. Quin res ipsa (pericula scilicet Smyrnaeorum urbi agrisque circumjacentibus imminentia, quae in Decreto memorantur) non modo versioni hujusmodi favet, sed nec aliam admitti debere suadet, quàm ejusmodi in qua eductas à Rege copias intelligamus. Expeditionum vero harum Secunda occasionem Decretis Foederique praebuit. At
(que) ea, puto, erat qua bellum Ptolemaeo Evergeti Aegypti Regi non magis feliciter intulit Seleucus, quam civitatibus, quae defecerant, primo intulerat. Utramque ex Justino seu Trogi Epitomes libro 27. potissimum discimus. A parricidio auspicia regni coeperat Seleucus, Berenice novercâ suâ, Ptolemaei Philadelphi filia & Evergetis Sorore, & parvulo fratri ex ea suscepto, trucidatis. Daphne se clauserat illa, ut caedem, qua dolo circumventa paulo post erepta est, vitaret. Ibi obsidione cingebatur. In sororis auxilium advolans Evergetes ad Babylonem usque (quod scribit Appianus) ascendit; cui etiam Asiae civitates quamplures, & perpetrati sceleris odio ductae & crudelitatis exemplo territae, se tradunt. Adversus has, Evergete domestica seditione revocato, Seleucus ingentem classem comparat.
‘Sed repente veluti diis ipsis (quae verba sunt Justini) parricidium vindicantibus, orta tempestate classem naufragio amittit. Nec quicquam illi ex tanto apparatu praeter nudum corpus & spiritum, & paucos naufragii comites residuos fecit. Misera quidem res, sed optanda Seleuco fuit. Siquidem civitates, quae odio ejus ad Ptolemaeum transierant, veluti diis arbitris satisfactum fuisset, repentina animorum mutatione in naufragii misericordiam versae Imperio se ejus restituunt.’‘Atque haec prima, ni fallor, est expeditio cujus heic mentio. Secunda sequitur
[Page 22] in ejusdem verbis. Laetus igitur malis suis & damnis ditior redditus, veluti par viribus, bellum Ptolemaeo infert; sed quasi ad ludibrium tantum fortunae natus esset, nec propter aliud opes regni recepisset quam ut amitteret, victus praelio non multo quam post naufragium comitatior trepidus Antiochiam confugit.’ " Neque vero conjecturae fidem adeo minuit quod nulla Justino Seleucidis heic mentio sit. Etenim classe usum esse Seleucum tam in Secunda quam Prima Expeditione necessum est ut credamus. Nec fieri potuit ut aliter Ptolemaeum lacesseret, nisi per Judaeam aut Arabiam, immensis itineribus, in Aegyptum permeasset, quod nemo sanus autumet. Solvisse autem classem in utraque, ex portuoso Seleucidis litore, quod regni clavis erat, suadet opportunitas loci, qui tum in civitates quae defecerant, tum in Aegyptium copias commodissimè emittebat. Nec antequam se restituerant Civitates, aliunde emittere tuto potuisse Seleucum verisimillimum est. Id igitur quod in Decreto primo est
[...] intelligimus, pro eo quod est copiis militaribus tam ad navale quam terrestre bellum instructis in Seleucidis littora transire. Quod ita bis sub initiis regni sui Seleucum fecisse existimandum est. In civitatibus autem Asiae quae fidae ei semper remanserant, Smyrna fuit; urbs utpote, quae etiam, Romanis postea summa rerum potitis, constantissima fuit, eoque nomine ante alias omnes liberas Asiae civitates clarissima (quod memoratur in excerptis Polybii legationibus 25. & 26.) &
[...] &
[...], Ioniae
[...], &
[...] Aristidi, &
[...] Luciano in Imaginibus dicta. In iis vero civitatibus quae majestatem Regis comiter conservare desierant, & cum Smyrnaeis, vicinis nempe, bellum gesserant, Magnesia erat; quod ex ipsis Decretis & Foedere satis manifesto ediscitur. Post secundam igitur Seleuci expeditionem cladem
(que) secutam, Smyrnaeorum (qui à Seleucide quamvis longe dissiti, Regis tamen malis nimimum implicati erant) Duces, quibus nimirum belli pacis
(que) jus à populo permissum est, cum Magnetibus legatione egerunt, ut eorum amicitiâ, tum civium libertati tum Majestati Regiae provide consuleretur. Assentit Populus Magnesius, missis etiam legatis ad Smyrnensem populum qui totius rei fundus factus est. Sed civiliter & prudenter quicquid de alterutra expeditione ultra dici potuit, tam in Decretis quam in Foedere, omissum est, ne expressiori, sive invidiosae regii apparatus causae, sive infelicis exitus memoriâ, aut defectionem Civitatibus aut parricidium Regi oblique exprobrari videretur. Populus autem uterque aequè liber erat ante Foedus initum, uti etiam populus Palaemagnesius in Decreto, quod Foedus sequitur, memoratus. Eo scilicet modo liberos fuisse sentio, quo populi, qui, cum sui Juris sint, superioris nihilominus majestatem comiter conservare tenentur ad mentem Proculi L. 7. D. de Captivis & Postliminio. Neque aliter
[...] &
[...] heic intelligo quam
[...], quo loquendi genere utitur Polybius aliique Graeci pro eo quod est Imperium & Majestatem conservare, aut comiter conservare. De Phraseos illius vi, Politici & Jurisconsulti obiter. Ipsa vero Foederis, quod ex eorum genere est quae inaequalia sunt, formulâ plurimum minuitur Magnetum libertas. Et quod specie Foedus est, revera eis precaria erat servitus.
[...]. Etiam Psephisma Atheniensium de Legatis ad Philippum Regem mittendis, qui de Pactis servandis cum eo agerent, archonte Heropytho, apud Demosthenem oratione de Corona,
[...] factum est; uti illud quod ibi sequitur
[...], Polemarchi seu Magistratus qui bello praeerat consilio. Erant autem
[...], seu Duces, quos & Praetores recte dicas, atque etiam Polemarchi (hujus nominis unicus erat apud Athenienses, Magistratus ordinarius; illius
(que) decem)
[Page 23] in Graecis plerunque rebuspublicis, viri summâ fide & prudentiâ, quibus civitatis Praesidium Custodiaque, atque rei militaris administratio tam pacis quam belli temporibus, veluti ferme dictatoribus, mandabatur. Diserte de hujusmodi magistratibus locutus Aristoteles, Politicorum 6. capite 8,
[...] inquit,
[...], id Genus Magistratus vocant Polemarchos & Strategos. De Strategis item, apud Athenienses atque eorum in legationibus ordinandis (quae res ad Marmor nostrum spectat) munere, consulas Psephisma in Legatos aliquot, in quibus Antiphon Rhetor erat, quod habetur apud Plutarchum in Antiphontis vita. Sed vide Sigovium de Republica Atheniensium lib. 4. cap. 5.
[...]] Antiochum Antiochi Soteris filium, Callinici patrem, Theon, seu Deum dictum passim apud veteres legimus. Cognomen primo sortitus est (sic Appianus in Syriacis) apud Milesios, eo quod Timarchi tyrannide eos liberasset. Sed Stratonicem alibi Deam nuncupatam minime comperio. Sed nec hujus, aut illius apotheoseos vestigium ullum; quae tamen per
[...] heic innui videtur. Illud autem consecrari vertimus & intelligimus pro eo quod est fanis, delubris, seu
[...], aut statuis, ritu sacro positis, in Deorum album referri. Non dissimili forte ritu, ab eo quo Nicator relatus est ab Antiocho Sotere filio (de qua re Appianus) aut à Smyrnaeis Homerus poeta, de cujus apotheosi Strabo lib. 12. & Cicero Oratione pro Archia. Idem honos habitus est ab Atheniensibus Lemni incolis, Seleuco Nicatori & Antiocho Soteri, proavo scilicet & avo Seleuci nostri, quod scribit Phylarchus apud Athenaeum libro 6. De Stratonica autem hac, quae Seleuci Nicatoris indulgentissimi uxor Antiocho Soteri filio, Callinici avo, qui eam efflictim deperibat, concessa est, & de Erasistrati archiatrorum principis, in amore illo tum indagando tum promovendo sagacitate, visendi sunt Plutarchus in Demetrio, Lucianus de Dea Syria, Eusebius in Chronico Graece edito, Appianus, Suidas in Seleuco, Valerius Maximus lib. 5. cap. 7. Erasistrati etiam artificium istud tangit Galenus in
[...].
[...], seu Gentes, pro singularium provinciarum incolis, seu Provincialibus eodem jure utentibus, heic sumitur; non pro integris populorum nationibus. Ne
(que) enim solum modo Regibus & Principibus qui vicinis populis praeerant, sed etiam urbibus & singulis provinciis hanc gratiam suam de Asyli jure erga Smyrnaeos, merito indicari voluit Seleucus. Om nium enim illorum interfuisse eam scire nemo non videt. Eodem ipsissimo sensu
[...] saepius habetur apud Marcianum Heracleotem juniorem illum (non
[...] autorem) in Periplo; quem libentius heic laudo, ideo quod & urbes clariores, &
[...], seu Gentes, hac notione sumtas, quae insulae majores Britannicae seculis habuerint vetustioribus, accuratius enumerat cum fluviis, promontoriis & Insulis, idque quod sciam, solus; sed à rerum Nostratium Consarcinatoribus nimium neglectus. De Hibernia
[...], inquit,
[...], habet Gentes seu Provincias 16. urbes insignes 15. Promontoria insignia 5. Insulas insignes 6. Et de Albione, quam nunc magnam Britanniam appellant,
[...], ait,
[...].
‘Continet in se Gentes, seu Provincias 33. urbes insignes 59. fluvios insignes 40.’ Promontoria insignia 4. peninsulam insignem unam, sinus insignes 5. Portus insignes 3. Ptolemaeo recentior est hic Marcianus. Nam eum citat. Sed vero cum hisce numeris compara Ptolemaei Chorographiam Britanniarum.
[...]. Aphrodite seu venus Stratonicis, praeterquam Tacito, veterum nemini memoratur. Dictum autem à Stratonice puto, non aliter atque Aeneis ab Aenea appellata est Venus, cui extruxerunt Trojani
[Page 24] Italiam petentes fana bina, prope Leucadem alterum, alterum apud Actium▪ quod memorat Dionysius Halicarnassensis lib. 1. Nam rarissima sunt exempla quae Deos Dea
[...]ve à personis aliis quam majoribus suis denominatos exhibent, licet quae à locis sint passim obvia. Et satis obvii sunt etiam novi Dii, ex adulatione spurcissima nati, qui priscis cognomines, ut Pythonice Venus, Themaso Hercules, Julia Juno, & quae sunt ejusmodi. Videsis Casauboni Animadvers. in Athenaeum lib. 6. cap. 14. Hujus autem generis si haec nostra fuisset, Stratonice Venus, non Stratonicis, qui tantum denominativum est, dicta fuisset. Neque aliam opinor fuisse hanc Venerem quam ipsissimam Deam Syriam, Assyriam seu Hieropolitanam, quam à Stratonice longe ante alia numina cultam satis ostendit Lucianus, ubi illam per insomnium, dum adhuc Nicator
[...] cohabitaret, monitam, Hierapolim se contulisse narrat, templum Deae instaurasse & per triennium operi assidue, cum Combabo itineris comite, incubuisse. Smyrnaei autem, ut sive Stratonicen ipsam, sive maritos, sive filium, sive nepotem, sive hosce omnes simul demererentur, templo etiam eidem Deae sacrato, à Stratonice eam non immerito denominabant: obtenso forsan interea (quod in rebus hujusmodi fieri solitum) oraculi imperio, uti etiam Romae trecentis aut circiter annis postea obtendebant, quod ex Tacito mox ostenditur. Neque omnino obstat quod apud Lucianum non Aphrodite sed
[...] &
[...] Assyria Juno numen Hieropolitanum indigitetur. Nam, ut praetermittam notissimam illam Numinum apud Gentium Theologos confusionem, qua eis quae unius saltem sexus sunt, unitas etiam divinitatis plerunque tribuitur; Hierapolitana Dea non minus Aphrodite quam Juno nominanda erat; imo potius sane Aphrodite, quod etiam bene norunt Smyrnaei, indigitamentum ejus ad amussim proculdubio ab hierophantis antea edocti quam nomen sacratum evulgarent. Utut enim Junonis Graecorum speciem prae se maxime ferebat, aliarumque quamplurium Dearum quidpiam habebat; cesto etiam seu adumbrandi amoris illecebras tunicâ (nam tunica cestus erat, non cingulum; quod optime docet Nicolaus Rigaltius in Notis ad Onosandrum) induta sedebat. Indumentum autem illud proprium erat (quod ait etiam ipse Lucianus) duntaxat Uraniae, quae ipsissima Aphrodite seu Venus est.
[...], inquit,
[...]. Atque diserte Plutarchus Hieropolitanam, tam Aphroditem quam Junonem, seu
[...] dictum scribit in vita Crassi. Quin Ptolemaeus Deam Orientalibus quibuscunque nominibus vocitatam, Aphroditem fuisse ait in secundo Tetrabibli. Hoc autem nomen atque ejusmodi alia Graecorum vocabula Assyriis plane peregrina erant. Iis vero Uraniam hanc
[...], seu
[...] dictam esse testes sunt Herodotus in Clio & Hesychius.
[...] autem
[...], seu Genetricem denotat Syris, ut
[...] pro eodem numine Arabibus etiam, apud Herodotum loco citato, usurpatum. Ita omnia in Venerem conveniunt. Sed de Orientalium Venere, nos plura, in secundo. Syntagmate de Diis Syris.
[...]· Jus igitur Asyli, quo fruebatur Veneris Stratonicidis fanum, magis Callinici Regis beneficium erat quam ex oraculo Apollinis natum. Hoc tamen solummodo ut juris sui argumento usi sunt Romae, sub Tiberio Imperatore, Smyrnaeorum Legati in certamine illo de Graecarum urbium Asylis. Nam ubi, ex Decreto Senatus, civitatum quae in eo certamine & jura sua & Legatos miserant, aliae Regum qui, ante vim Romanam, valuerant, sancita, ad Asyla sua firmanda, ediderunt, aliae autem, quod scribit Tacitus Annalium tertio, obscuris duntaxat ob vetustatem initiis nitebantur; in his Smyrnaeos ponit, utpote qui oraculum Apollinis, cujus Imperio Stratonicidi Veneri Templum dicaverant (quae ejus verba sunt) praetexuere. Obscura scilicet numinis jussa magis quam expressissima hominum sancita, periclitanti causae patrocinari satis imprudenter existimabant. Sed cautius postea egit Polemon Sophista juris peritissimus. Nam renascente,
[...][Page 25] [...] seu de fanis Smyrnaeorum (quorum is Syndicus erat) fanorumque juribus controversiâ; orationi illius posthumae in judicio solum lectae tanta argumentorum vis inerat, ut secundum Smyrnoeos decerneret Imperator Antoninus, uti scribit in Polemonis vita Philostratus. Vix dubitare possum quin Asyli hujus jura in judicium tunc revocata fuerint & regia sancita (quorum in hoc Decreto mentio est) pr
[...]e futili superstitione sub Tiberio neglecta, in legitimas probationes à sophista ritè adhiberentur.
[...]. Ita non solum Fanum sed & Urbs tota & Deae sanctitatis particeps & confugii locus erat. E Fano scilicet nemo in jus erat vocandus, nedum rapiendus; ex Urbe, nemo qui vicinis damnum injuriamve intulerat, in deditionem repetendus. Sic
[...] jus in utroque intelligo. Templa autem aliquot Asyla, Lucos item, Aras, Statuas, apud veteres non raro habemus. Sed urbem totam asyli jure potitam esse, alibi quam apud Judaeos (quibus in hac re casus erat tantum singularis, fortuiti scilici homicidii) rarissimum est in scriptis veterum. Sed in Titi numismatis habetur
[...] & in Domitiani
[...]. Thapsacenorum Civitatiidem tribuitur in Trajani; Gabalitarum in Elagabali nummis. Et alia sunt ejusmodi. Nonnullis vero
[...] reperitur. Ita dicitur Caesarea in Septimii Getae nummis. Ita aliae aliquot. Etiam Senatus Smyrnensis in Augusti aliquot
[...] vocatur. Sed de Persicae Hierocaesariensium Dianae Templo & duobus millibus passuum tributa inviolabilis perfugii sanctitate, vide Tacitum annalium tertio. Quin incolas totius insulae quae sparsis circa Britanniam & olim desertis proximabat,
[...] à Britannis habitos ait Demetrius perlustratum sub Hadriano Imperatore missus, apud Plutarchum libro de Defectu oraculorum. Et, uti Proclus locum Plutarchi intelligit in primo libro ad Platonis Timaeum, insula ipsa cum fuerit sacra, erat
[...], ideo etiam à principibus, ut asylum habitum. Samothracia item insula, sacrae erat & augusti tota atque inviolati Soli, quod legimus apud Livium Decad. 5. lib. 5. Unde erat, quod Perseus ultimus Macedoniae Rex, à Paulo Aemilio victus, inviolatus extitit, uti etiam Plutarchus memorat in Aemilio. Ceterum licentia, quae in praetexendo per urbes Graecas (in quibus Smyrna) Asyli jure nimium crebuerat, sub Tiberio Senatusconsultis coercita est, & modus praescriptus. Facta, inquit Tacitus,
‘Senatus consulta, queis multo cum honore modus tamen praescribebatur; jussi
(que) ipsis in templis facere aras sacrandam ad memoriam, neu specie religionis in ambitionem delaberentur.’ Modus personarum qualitati, locorum spatio, tempori forte datus. Ita Asylorum jura per has Civitates tantum innovata erant, minime autem omnia quae usquam erant abolita, quod satis inconsiderate (ut recte notat Lipsius) Suetonio elapsum est in Tiberio cap. 37. Et frustra nimis facit Petrus Gambacurta, qui Taciti verba Suetonio non adversari contendit. Videsis eum de Immunitate Ecclesiarum lib. 1. cap. 17. Gentium autem Fana, seu templa, nonnulla tantum asyla fuere; unde Livius libro 35. fanum lucumque Apollinis Delii ea dicit fuisse religione & eo jure sanctum, quo sunt templa quae asyla Graeci vocant. Videsis Strabonem de Neptuni asylo in Calauria lib. 8. Templum item Meccanum, in Alcorano, asylum est; quod legitur Azoara 1. Sed Christianorum in universum omnia, post adultum fere Christianismum, templa confugis salutem praestabant. Et majestatis crimen erat eos abducere, etiam verberibus, tonsurâ, & deportatione luendum. Vide Titulos de his qui ad Ecclesias confugiunt in utroque Codice, & de crimine sacrilegii in Justinianeo; sanctionem item Theodosii & Valentiani Concilio Ephesino subjunctam. Consule etiam Petri Aerodii Rerum Judicatarum lib. 1. tit. 9. Atqui praeter juris tum Civilis tum Sacri utriusque Imperii commentarios & varios singularium Gentium mores quibus
[Page 26] & firmatum saepius est & mutatum asylorum in Ecclesiis jus, consulenda est Constitutio nupera Gregorii XIV. Pontificis Romani, qua modus etiam huic juri praescriptus est. Reperitur apud Laertium Cherubinum in Bullarii tomo 2. pag. 694. Quin ea editis Prosperi Farinacii & Petri Gambacurtae interpretamentis illustratur. Vide item Petri Sarpi de Jure Asylorum librum singularem. Nec vero omnino ingratum forsan fuerit si de singulari Asyli jure, quo etiam in universis suis aedibus gaudebat olim tam Templariorum, dum stetere, sodalitium, quam Hospitalariorum, decisionem Anglicanam, eamque non contemnendam, ex vetusto rerum Hospitalariorum Codice MS. heic obiter adjecero. Maxime cum in Commentariis juris nostri vix reperiatur id genus decisionum vestigium aliquod, sed decisio ejusmodi integra omnino nullibi. Anno Henrici quarti Angliae Regis decimo, qui vulgaris est Christi 1446. mense Julio, sedentibus pro tribunali Wintoniae Gulielmo
Hankeford & Gulielmo
Skrene, judicibus nempe ad reos, juxta patrium ritum, custodiâ liberandos diplomate principali constitutis, accusatus est furti Johannes
Gore, qui se minime judicio sistendum esse excipit, sed plane eximendum, eo scilicet quod à domo quadam vi abreptus fuisset, quae Hospitalariorum utpote possessio, jure asyli potiebatur, uti & eorundem ceterae; sive quod ipse (ut ipsissimâ juris nostri formulâ, utcunque barbarâ, utar)
‘pro felonia praedicta fugit ad quandam domum Prioris & fratrum Hospitalis S. Johannis Jerusalem in Anglia in
Burghton vocatam
Spittlehouse, quae quidem domus privilegiata existit, sicut ceterae domus ejusdem privilegiatae existunt, petendo in eadem domo privilegium hospitalis praedicti. Et dicit quod ipse ab eadem domo per Constabularios villae praedictae & alios aemulos suos manu forti contra voluntatem suam extractus fuit, & petit quod ipse ad domum praedictam restituatur.’ Adest etiam Hospitalariorum Procurator, qui domum eam fuisse asserit olim Templariorum, & Privilegia Templariis ab Innocentio..., Hospitalariis ab Urbano III. indulta exhibet,
‘ne quis in illos, qui ad domos eorundem fratrum pro salute sua confugiunt, vel in res eorum infra ambitum domorum ipsarum, manus injiciat violentas.’ Eos, qui contra fecerint, anathemate feriendos, appellatione omni cessante. Quin privilegio eodem perpetuo à tempore primae concessionis, tum Templarios tum Hospitalarios (ad quos etiam, extincto sub Clemente V. Pontifice Romano, Templariorum sodalitio, pleraque eorum bona, principum consensu, applicata sunt) ita usos esse, ut si quis criminis cujuscunque, Feloniae dicti, reus ad eorum domum quamcun
(que) confugeret, non minus inviolatam ibi pacem sortiretur, quam si ad sanctam Ecclesiam confugisset. Clementis Bulla de applicandis Templariorum bonis habetur in Laertii Cherubini Bullario, tomo 1. p. 149. Ut autem de veritate, ad ritum partium, constaret, evocant è vicinia indices duodecem viros, qui, jaramentis praestitis, de privilegii usu pronunciarent.
‘Hi dicunt super Sacramentum suum quod praedicta domus vocata
Spittlehouse, nuper fuit in possessione Praedictorum religiosorum virorum fratrum Militiae Templi, & modo in possessione praedictorum nunc Prioris & Fratrum Praedicti Hospitalis S. Johannis Jerusalem in Anglia existit. Et quod praedictus Johannes
Gore fugit us
(que)eandem vocatam
Spittlehouse pro Felonia praedicta, & petiit ibidem privilegium praedicti Hospitalis S. Johannis Jerusalem in Anglia, & in eadem domo extitit quousque ab eadem domo contra voluntatem suam per quosdam aemulos suos manu forti extractus fuit, prout idem Joh.
Gore superius allegavit. Et ulterius dicunt super Sacramentum suum, quod tam praedicti nunc Prior & Fratres Hospitalis praedicti necnon omnes praedecessores sui Priores & Fratres Hospitalis illius temporibus suis hujusmodi privilegium
[...] tempore concessionis ejusdem habuerunt & semper hucusque continuarunt, videlicet quod quilibet homo sive femina ad aliquam domum tam praedictorum fratrum Militiae Templi tempore suo quam praedictorum nunc Prioris &
[Page 27] Fratrum Hospitalis praedicti ac praedecessorum suorum Priorum & Fratrum Hospitalis illius temporibus suis pro aliqua Felonia, pro salute sua fugiens habuit in eadem domo ad quam sic fugit & in qualibet domo domorum praedictarum haberet hujusmodi privilegium & libertatem prout in Sacrosancta Ecclesia tunt temporis pro eodem delicto existeret; prout Willielmus de
Wakeffeld (is Hospitalariorum Procurator fuit) pro praedictis Priore & Fratribus Hospitalis praedicti superius allegavit. Et ulterius dicunt quod licet aliquis pro salute sua ad aliquam domum domorum praedictarum pro aliqua felonia in forma praedicta fugiens ab eadem domo extractus fuisset, ipse semper occasione privilegii praedicti ad hujusmodi domum à toto tempore praedicto restitutus fuit.’ De restitutione dubitant Judices, unde causa ampliata est etiam in aestivam anni proximi sessionem. Qua, postquam interea à procuratoribus regiis privilegium impugnatum est, & alterutrinque disceptatum, & res, à ceteris etiam qui judiciis praeerant, mature est perpensa, secundum reum, Asyli nomine, fertur Sententia. Neque haec sane indigna quae, formula forensi, interseratur.
‘Auditis & plenius intellectis tam Recordo praedicto quam diversis & non modicis legis peritorum rationibus pro Domino Rege in hac parte factis ac habito prius inde avisamento tam Justitiariorum Domini Regis in utroque Banco, quam servientium Domini Regis ad legem, necnon aliorum peritorum de ejusdem Domini Regis consilio per Praefatos Willielmum
Hanckford, & Willielmum
Skrene, pro jure Domini Regis in hac parte salvando ad hoc requisitorum, videtur Justitiariis hic quod praedictus nunc Prior & Fratres Hospitalis praedicti hujusmodi privilegium, prout ex parte sua in forma praedicta allegatum extitit, habere debeant. Ideo consideratum est quod praedictus Johannes
Gore, ad praedictam domum praedicti Prioris Sancti Johan. Jerusalem in Anglia vocatam
Spittlehouse in
Burghton, ad quam idem Johannes
Gore pro felonia praedicta fugit petendo ibidem privilegium Hospitalis praedicti & extra quam idem Johannes
Gore postmodum per Constabularios Villae praedictae & alios aemulos suos manu forti contra voluntatem suam in forma praedictâ extractus fuit, restituatur.’ Et restituitur per Vicecomitem Comitatus praedicti. Accusationis, Exceptionis, Ampliationis, & Sententiae formulam integram olim exscripsimus ex vetusto, quem diximus, Codice qui locupletissimus est rerum ad Hospitalarios spectantium Thesaurus. Sed sub Henrico, Angliae Rege VIII. legibus in ordinum Comitiis latis antiquata sunt hujusmodi Asylorum jura; & plane apud nos evanuere.
[...]. Bene ominandi causa
[...] & sermocinationibus Graecorum adhiberi & inscriptionibus praefigi solitum esse notissimum est. Haud alia notione quam
quod bonum felix faustumque sit, fors fuat, & quae sunt ejusmodi Romanis in usu erant. In utroque Decreto heic reperitur & ad extremum Foederis. Sed non ita multa sunt exempla hujusmodi, in Decretis aut Foederibus, usus. Vide annuas Atheniensium & Lacedaemoniorum inducias apud Thucydidem lib. 4. Ea
[...] pactae sunt. Laconum item Decretum, non dissimili auspicio fit, de Epictetae Grinni filiae legato, apud Janum Gruterum in Inscriptionibus pag. 217. Etiam pro eo quod est Romanis
quod felix faustumque sit expresse substituunt Graeci
[...] uti habetur apud Appianum lib. 4. de bello Civili. Id
[...] est Hellenistis Maccabaeorum primo cap. 8.23. Et Donatus ad Terentii Hecyram
fors fuat usurpari ait, pro
bona fortuna sit, unde etiam nos,
cum bona fortuna, verbum verbo reddentes heic vertimus. Pro eodem praefigebant etiam edictis Romani
Bonum factum, quod videre est (ut testimonia id genus cetera, quae satis obvia sunt, praetermittam) in reciproco illo mathematicorum edicto de Vitellii nece apud Suetonium cap. 14. Ubi tamen non solum edictorum formulam eos irrisisse puto, sed etiam sive artis suae, cujus item amantior erat imperator, vocabulis rite servatis ipsis (si Graecè scribebant, quod est satis simile
[Page 28] veri) sive intellectis & indicatis (si Latinè) homonymia acrius eum iugilasse.
Bonum factum (ita latine, ad formulam edicti, noctu ludebant mathematici, postquam ejusmodi formula interdiu eos Italia intra Kalendas Octobris excedere jusserat)
ne Vitellius Germanicus intra Kalendas Octobris usquam esset, quod graecè sonasset
[...]. Homonymia duplex fuisse videtur; tum in eo quod tam sensu indicativo quam optativo intelligi posset
[...], tum quia
Fortuna bona seu
[...], aut
bonum factum idem innuens, tam ex artis ritu quam ex edicti formula, petenda erat. Etenim Fortunam, quae in tota ratione mortalium sola utramque, ut ait ille, paginam facere existimabatur, sive
[...] & bonam, sive
[...] aut malam nominabant mathematici, prout siderum in thematis genethliacis positura &
[...] seu fortis Fortunae habitudo praedictionis argumenta subministrabant. Neque id solum in hominum sed & urbium & imperiorum thematis obtinebat. Aut igitur infelicem exitum,
[...]bonae fortunae seu
Boni facti (quod idem est) nomine Imperatori, cujus ex themate malam fortunam seu exitium compererant, ironia innuebant; aut consulto simul urbis seu Imperii Romani themate (uti artis illius praeceptis oportet) bonam ex tyranni nece Fortunam imperio, solennibus edicti vocabulis, quae eodem sono fere, non dissimili sensu, Astrologia propria erant, usi edicebant. Non sum nescius interim
[...] seu res externas plerunque à Magistris, Sorti Fortunae tributas esse. Sed, cum multiplex fuerit ejusdem Sortis significatio; in vitae etiam datoribus seu aphetis, teste ipso Ptolemaeo, primarium obtinet locum. Unde prout sive à locis sive à stellis anaereticis seu interficientibus laeditur, mortis genus ostendere putatur. Vide, si placet Hermetem in Carpo, Aphorismo 78. Et Vettius Valens Antiochenus, Astrologus vetustus, necdum typis editus, Sortem Fortunae, quam
[...] appellat, Lunam, Sortem vero Daemonis seu Genii, Solem (qui eidem Vettio
[...]) denotare ait. Hunc igitur
[...] sive res agendas seu athla (uti vocat Manilius) tribuit; illi
[...] sive quae ad corpus spectant; nimirum Sanitatem, Morbos, Pulchritudinem, necem, & quae sunt id genus alia. Ita scilicet
[...] sive Floridorum libro 4. Ubi
[...] agit juxta stellarum errantium periodos &
[...] seu in tempora missiones, quas vulgus hodie astrologorum prorogationes vocat. Adjicit insuper ibidem caput
[...], sive de rebus Sortibus Fortunae & Genii assignatis.
[...], inquit,
[...]. Ideoque
[...] velut Deos contubernales habemus apud veteres. Vide Aristidis orationem sacram primam. Et Poema sic inchoavit Diagoras ille atheos, sed antequam Deos esse negasset,
[...]. A Daemone seu Genio & Fortuna fiunt omnia; quod memorat Sextus Empiricus adversus Mathematicos lib. 8. Et
[...] Zasradi seu Zoroastri, id est Magorum scholis, Fortuna dicta est adeoque
[...], uti habet Theodorus Mopsuestiae libro
[...] apud Photium codice 81. Obiter autem alia quae apud Vettium nostrum habet Necepso, qui Aegypti Rex ante annos 2300. scripsit, de Sorte Fortunae subjungimus. Neque gratiam nos inde non inituros putamus non solum cum iis qui divinatricem illam artem frustra nimis venditant, sed etiam cum illis qui sobrie
[Page 29] philosophantes, & reverenter prisca indagando artium qualiumcunque sive deperditarum sive fugientium vestigia satagunt. Vettius, Floridorum primo, ad Felicitatem seu Infelicitatem nati dignoscendam, locum ejus ait
[...]. Et, ut sententiam firmet, Necepsonis Regis librum 13. citat. Ita inquit,
[...] (lege
[...])
[...] (depravatum esse puto ex
[...], qui abbreviante figura ex literis duabus primis &
[...] interdum adjecta, conscribi solitus est; nisi
[...] pro eodem illum usurpasse malles)
[...]. Atque eodem modo, ait, Petosiris locum explicat in Definitionibus sive
[...], inquit,
[...]. Extremo item libro tam ex Petosiride quam ex Necepsone eadem iterat. Et libro 3. caput habet de Sorte Fortunae, ejusque in Natorum vitae spatium imperio & legibus. Res ipsa satis futilis est & nugatoria. Sed quoniam ex eodem Necepsonis libro etiam desumuntur quae de ea tradit, ideoque vetustiora sunt quam quae alibi omnino legimus de Fortunae Sortis apud Astrologos interpretatione, & satis à vulgi Scriptorum sententiis diversa, etiam totum caput adjicere visum est, quod nec bonarum literarum studiosis injucundum fore credimus, certe Astrologiae magistellis pergratum. Lemma hujusmodi est.
[...] (inquit Vettius ille Valens)
[...] (lege
[...])
[...] [...] [...]. ♃
[...]. ♂
[...], ☉
[...] ♀,
[...], ☿,
[...][Page 30] [...] ☉ ♀
[...] [...] [...] ♄ ♐ ♃ ♈ ♂ ♍ ☿ ♌
[...]
Sequitur dein caput cui lemma est,
[...] (in ipso capite
[...] vocantur) seu de annis nati in quos Imperium obtinent stellae maleficae, pro variis quas ad Sortem Fortunae, sortiuntur ipsae radiationibus. Alia sequuntur
[...]. Nam
[...] habet triplicia;
[...], qui sunt anni superius sideribus tributi,
[...]. Sic apud vulgus Astrologorum eodem sensu occurrunt anni minores, medii, majores. Videsis Julium Firmicum Matheseos lib. 2. cap. 33. Ubi is de ejusmodi annis, & Chronocratoribus, in sequentibus, ut
[Page 31] ferme Vettius. Etiam ad has nugas, quae velut antiquissima omnium quae extant Astrologiae judiciariae specimina adduximus, fusius explicandas pluribus libro agit quarto.
[...] quae affert, Schematis Coeli ut & oculis facilius accommodentur, repraesentavimus. Planetarum autem & Signorum heic characteres non prorsus similes sunt eis quos Codex MS. exhibet. Quales in Typographi loculis reperiuntur, talibus usi sumus. Sed nec ita discrepant ut alios omnino esse sentias, nisi ductuum ejusmodi varietati, quae ad figuras easdem ipsas repraesentandas adhiberi solet, ignoscendum esse non velis. Varii sanè apud librarios, idem interea volentes, ductus sunt. Et codex MS. haud alios ferè habet quam Tetrabiblon Ptolomaei Graece editum. Sed hi & illi qui passim hodie in usu sunt, à veteribus scilicet, ut fieri amat, paulo deflexi, eadem ipsa, etiam quà linearum ductus sunt, significant, & earundem rerum Sideribus singulis respondentium sunt imagines. Saturni plane, in utrisque, Falcem tantum innuit, Iovis fulmen, Martis Spiculum, Solis sive Globum lucidum, ut vulgo pingitur, sive radium Solarem, ut frequentius in libris Graecis; Veneris speculum, Mercurii caduceum, Lunae ipsam novam: ita etiam in Signis, Arietis sc. Tauri & Capricorni, Cornua, quae tamen satis distincta; Geminorum, amplexus mutuos; Cancri, Chelas; Leonis, caudam; Virginis, pectinem; Librae, jugum; Scorpionis item caudam sed dissimilem Leonis; Sagittarii sagitam; Aquarii, lineas undulantes; Piscium, Pisces, ut in Coelestibus ejusce signi diagrammatis, connexos. Ita Sors Fortunae rota plerunque denotatur. Quae tamen omnia inartificialiter à Librariis solent formari. Tantum abest ut in hisce figuris, mysterii quidpiam latere sentiamus, cum iis qui nescio quos abditos naturae sensus inde expiscari se frustra (ne quid gravius dicam) credidere. Solenne erat Graecis etiam vocabula alia saepius occurentia ejusmodi figuris abbreviare, uti in descriptis etiam videre est; ubi
[...] [...] est, (cujus partem habent seu Sortem cum aliis pluribus, proeter Fortunae, Astrologi)
[...] &
[...] [...]. Etiam ☉ quod Solem vulgo indicat, Circulus est apud Vettium saepius. Id genus habet compluria. At demum perpendant haec & committant Ptolemaei caput
[...] in Tetrabibli tertio, astrologorum filii. Ita intelligent etiam quis
[...] fuerit quem ibi memorat Ptolomaeus. Necepso plane est
[...] ille, ita propter excellentiam dictus, uti
[...] &
[...] &
[...], & interdum
[...] etiam à Vettio nominatur. Citat item Vettius Timaeum, Abramum, Hermippum, Orionem, Critodemum, Astrologos, quorum plerique apud Firmicum item reperiuntur. Ideo autem Necepso
[...] dictus est, ni fallor, quia primus fuisse creditus est, qui astrologiae praecepta scriptis tradiderit. Quin is simul & Petosiris eadem causa simplici
[...] nomine nonnunquam appellantur. Videsis exegesim veterem quae Proclo tribuitur in caput quod diximus Ptolemaei. Scio
[...] diversam Astrologos obtinere notionem. Nam domum schematis coelestis quintam ita antiquitus vocabant, ut in Sexti Empirici quarto, Julii Firmici lib. 2. cap. 19. alibi item, legimus. Sed cum ea notione nihil huic loco est. Atqui Hesychius;
[...].
[...]. Antistites nimirum qui
[...], id est,
sacra Menstrua sive pro tota urbe sive pro Senatu peragi solita faciebant. Idque noviluniis. De sacris ejusmodi apud Graecos fusius, ex autoritate veterum, Iohannes Meursius in Graeciae Feriatae lib. 5. in
[...]. Ibi etiam de Epimeniorum nomine & functione in sacris illis. Doctissimi viri notis adjicio, ad ea, mense nimirum redeunte semper celebrata, epulas menstruales, Plauto ita vocatas, spectare. Ergasilus parasitus in Captivis.
Quibus solebam menstruales epulas ante adipiscier;
Nemo ridet.
Quin &
[...] sacrificulos ejusmodi aut sacrorum antistites generatim interdum denotare, uti &
[...]sacras epulas quae menstruae non erant, sed annuae, &
[...] ita
sacrificare. Id liquet tum ex testamento Epictetae Grinni filiae, in Marmorea tabula Venetiis, tum ex Lacedaemoniorum psephismate quo firmatur testamentum. Sacrae enim epulae seu
[...] plane ibi quotannis tantum celebrantur, idque diebus 19.20. & 21. Delphinii mensis. Et temere egit interpres qui
[...]‘Si quis mense suo sacris non ministraverit ibi vertit, &
[...] menstruatim sacro deservientes, &
[...] menses solennes. Debuit sane, si quis functioni suae sacrae defuerit, epularum antistites sacri, sacrae epulae, quod ex ipsis testamento & Decreto manifestum fit.’ Ea vise apud Ianum Gruterum. Ex frequentia scilicet sacrorum in noviluniis celebratorum, vocabula quae ratione stati temporis primo indita sunt, nulla habita postmodum temporis ratione, ad similia seu quaecunque periodica sacra, periodis dissimilibus celebrata, translata sunt. Inde est etiam quod Hesychio
[...] (ut scilicet sacerdotium id denotat, seu ut Brauroniis sacrificabant quolibet quinquennio antistites ita dicti, sive Eleusiniis majoribus, aut id genus aliis redeuntibus, sacris, apud Pollucem in octavo non ut
[...] vocabulum est apud Philosophum Politicorum sexto) redduntur
[...], quod sacros antistites simpliciter, ut diximus, significabat. Tantundem habet Phavorinus. Ita
[...] generatim tandem dies festi dicti; uti ex Demosthenis contra Timocratem ab Harpocratione & Suida observatur. Et Hellenistis pari forsan ratione
[...] quod novilunium est, &
[...] saepius vertitur, item
[...] seu
Festum eis redditur 3. Regum cap. 12. comm. 33. Idque festum à novilunio remotissimum; quinto decimo scilicet die Marwhescan mensis celebrandum. Scio
[...] pro mense ibi ab aliis sumi. Sed res ipsa quae narratur Seniorum interpretationi maximè favet.
[...]. Ipsa
[...], seu sacrae epulae per
[...] innuuntur. Tempestas enim adventus legatorum è Magnesia ejusmodi erat, ut instante novilunio opportune exciperentur.
[...] pro sacris ejusmodi epulis usurpatur apud Plutarchum in Demetrio. Decreverant misere adulantes Athenienses, Demetrium quotiescunque appelleret Athenas,
[...]Cereris & Liberi patris lautitiis seu
epulis sacris excipere. Eodem nempe ritu honorem Regi, ut Numini, exhibere, quo Deorum, quos diximus, sacra celebrabant. De ea re consulas porro Casaubonum Animadversionum in Athenaeum libro 6. cap. 15. Legati autem heic ad ipsorum deorum epulas tantum honoris causa invitandi; idque in Prytaneum, quod, uti ceteris Graeciae urbibus, ita Smyrnae proculdubio, erat locus, in quo tum victus publicus Hieronicis aliisque de republica optime merentibus dabatur, tum Vesta perpetuo sacrata, & publicae epulae pollucibiliter celebratae sunt. Doctissime item de Prytaneis Casaubonus dicti voluminis lib. 15. cap. 19.
[...]. Eminentioribus apud utrumque populum dignitatibus, iisque annuis, ni fallor, Foederis annus notatur, quemadmodum Ephororum simul & Archontum
[...] nomina annos signare solebant in Lacedaemoniorum & Atheniensium foederibus, quod ex Thucydide & Demosthene satis cognoscitur. Sed dignitas haec sacra est utraque. Et Pontificem summum par est ut credamus fuisse Hegesiam. Quin, de anno Sacerdotiis variis signari solito, vide Arrianum ad Epictetum
[Page 33] lib. 1. cap. 19. Flavium Josephum
[...] lib. 14. cap. 16.1. Maccabaeorum cap. 13. commat. 42. & cap. 14. comm. 43. Ianum Drusium ad locum penultimum; Ioannem Meursium in Archontibus lib. 3. cap. 6. de sacerdotibus Iunonis apud Argivos, & in Graeciae Feriatae lib. 3. festo
[...]. Et habet Dogma Melitensium, incisum Romae, hunc titulum
[...], quod videsis apud Gruterum in Inscriptionibus pag. 400. aliud item ejusmodi Agrigentinorum ibidem pag. 401. Adde Platonis de Legibus lib. 12. Plutarchum in vita Demetrii, Decreta aliquot apud Demosthenem de Corona, Castorem apud Eusebium in Chronicorum priore, de Sicyoniorum Carniis & in Canone numero DCCCLXXXIX in addendis etiam pag. 213. Consule porro Meursium dicti de Archontibus operis lib. 3. cap. 16. & 17. Et durarunt ejusmodi aliique varii distinctionis annuae characteres usque ad Justinianum Imperatorem; adeoque ut Civitatibus aliquot in more etiam tunc temporis positum esset, sine ulla alius notae adjectione, annos instrumentis publicis & contractibus, suo duntaxat ritu, designare. Neque aliud innuit ille Novella 47. ubi
[...]seu observationem in civitatum temporibus maxime Orientalibus habitam memorat. Eadem vero Novella primo sancitum est, ut non solum in Urbe, sed etiam in omnibus Provinciis & Civitatibus, actis singulis & instrumentis, actuarii, tabelliones, exceptores, & qui sunt id genus ceteri, praeponerent Imperatoris annum, Consulem, indictionem, Mensem & Diem, & demum, pro civitatum arbitrio,
[...],
annum, scilicet,
qui quocunque modo civitati proprius erat. Edita est haec Novella anno Justiniani 9. Salutis nempe reparatae DXXXVII. Dicebatur praeterea dignitas apud Smyrnaeos primaria, eaque, qua annos significabant, Stephanephorus, uti altera illa heic memorata, quae Magnetum est. Sed illius usus Smyrnae, puto, nondum inoleverat, seculis utpote aliquot post Seleuci tempora receptus; de qua re statim plura.
[...]. Stephanephorus heic seu
Coronam gestans, tum ex supremis erat, puto, Magnetum judicibus annuis, tum Solis & Apollinis sacerdos, isque primarius (nam plures etiam erant ejusmodi ibi sacerdotes) cujus nomen Fastis ad annum designandum adeoque Foederi huic, pro more, adjiciebatur, uti Archon primarius seu
[...]. Id sane elicere fas esse videtur ex Platonis lib. 12. de legibus, ubi de judicum Supremorum & Correctorum electione verba faciens exemplum affert de Magnetibus. Utrum de iis qui in Thessalia & vicinis Thessaliae Regionibus, an de nostris, non satis liquet. Cum vero ex veteribus doceamur, hosce illorum fuisse, idque diu ante Platonem, coloniam, non est cur dubitemus non ita diversa fuisse utrorumque instituta, maxime in sacris ceterisque quae solenniora erant. Neque opinor sane, Platonem dum Magnetas in civili illo de Magistratibus praecepto generali, meminit, ipsos, qui eis tunc fuere in usu, mores, non simul innuisse. Quotannis voluit in communi Solis & Apollinis templo, Civium conventu habito, post Solstitium aestivum, triumviros, qui supremi forent judices simul & utriusque Numinis sacerdotes, ex optimis civibus, suffragiis, hisque paritate turbatis, sorte eligi, &
[...] seu fronde viridi coronari; tum pronuntiari;
[...].
‘Quod Magnetum civitas, instaurata sibi divinitus salute, designatos suos soli triumviros optimos ut primitias, ritu veteri, Apollini & Soli communes consecrat.’ Ita nempe annum auspicabantur forte Magnetes. Triumviris autem hisce minorum, scribit, Magistratuum, correctorum scilicet seu
[...], censuram competere, atque ab his ad illos reis provocare licere. Quin exuta post annum dignitate, singulari, dum vixerint, honore haberi, hos solos civium Coronam lauream gestare, ac omnes Apollinis & Solis Sacerdotes perpetuo
[Page 34] manere.
[...], inquit,
[...],
‘Summum vero sacerdotem unum esse quolibet anno, atque cum qui primus renuntiatus est ex his qui illius anni fuerint sacerdotes. Hujus autem nomen perscribi ad tempora designanda dum civitas habitatur.’ Si haec ad Magnetas omnia spectant, Stephanephororum eis genus duplex erat. Alii, tam Magistratuum censurae quam Deorum sacris, annis suis electi, praeerant; alii exuta, post elapsum annum, dignitate, profana seu administratione civili, perpetuo tamen manebant sacerdotes honorarii. Saltem sacrorum cura ab his amplius haud erat exigenda, sed ultimo electis delegata. At Stephanephori non minus hi quam illi dicti. Universis enim iisque solis Coronam eamque lauream gestare fas erat. Primi autem generis tres duntaxat erant, quorum, is qui primus renuntiatus est, Pontifex erat maximus, &
[...] seu anni signator; unde illius nomen, quod sortitus est heic Pythodorus, cum Smyrnaeorum Pontifice Hegesiae Foederi praefigitur. In hanc dignitatem evectus est Themistocles cum sedes haberet Magnesiae, quam ut panem, sicut alias Orientis urbes ut vinum, obsonia, vestes, & stragula ei sigillatim subministrarent, dono à Xerxe acceperat. Ita Posis vetustissimus rerum Magneticarum Scriptor apud Athenaeum libro 12.
[...], ait ille
[...]. Neque vero est cur porro de vocabuli ratione soliciti simus. Tam notum est Coronas velut dignitatis maxime propria insignia gestasse sacros antistites, quam sacra eos fecisse. Atque inde vocabulum, ut fit, natum. Tarsi idem dignitatis nomen Herculis Sacerdotem denotabat, quod scribit Athenaeus libro 5. ubi Lysiam Philosophum Epicureum Stephanephorum ibi creatum ostendit &
[...],
Coronam lauream, quae aurea etiam erat, gestasse. Metrodorum item Hermogenis F. à mystarum conventu Stephanephorum seu Sacerdotem Matris Deum renuntiatum habes in veteri inscriptione apud Gruterum pag. 309.1. & pag. 1097.5. Vide, si placet, Carolum Paschalium de Coronis lib. 4. cap. 14. atque adde magni Casauboni animadversiones in quintum Athenaei cap. 13. & ejusdem notas ad Suetonii Octavium cap. 18. Ceterum non omnes Coronae Sacerdotum provincialium aureae erant, quod tamen ex Tertulliani de Idololatria cap. 18. ab eo ibi elici videtur. Fuere duntaxat nonnullae; neque aliter intelligendus Tertullianus. Nam aliae laureae in provinciis non minus quam Romae erant, aliae ex aliis frondibus, pro ritu vario. Etiam ipsi Atheniensium archontes myrto coronabantur, licet inde non denominati. Testatur Pollux in octavo; & videsis V. C. Iohannem Meursium Atticarum lectionum lib. 6. Postmodum autem & Smyrnaeorum Pontifex maximus, cujus nomine annum signabant, Stephanephorus, seculis aliquot nimirum transactis, dici coepit ad aliarum civitatum, quibus vox illa in usu, exemplum. Id comperimus sub temporibus Antonini Philosophi. Tunc enim Heraclides sophista (quod scribit Philostratus)
[...],
‘Coronatam dignitatem, seu eam quae Stephanephori est, apud eos obtinuit à qua annis suis Smyrnaei nomina imponunt.’ Et ad Smyrnam spectant, puto, & inde, ni fallor, translatae sunt illae, quas supra dedimus, inscriptiones aevi Foedere recentioris, in quibus habetur dignitatis hujus mentio. Vide 4.5. & 9. Arundellianarum quae Graecae sunt. A tam frequenti nominis apud Orientales usu, Stephanephororum & eorum qui, coronas gestantes, aliis tamen nominibus noti erant, sodalitio, & administrationis tum vicissitudinibus tum jure partario, dignitas haec
[...] seu
[...] dignitas cui coronam gestandi jus erat partiarium interdum dicebatur; quo scilicet distingueretur à fastigio vere regio seu monarchico.
[Page 35] Ita intelligo Ptolemaeum libro 4. Tetrabibli capite 2.
[...] seu
de fortuna dignitatum, quam à luminarium & comitantium seu stipantium,
[...] nempe planetarum, positu sumit. Si in masculinis signis, inquit, & in angulis luminaria fuerint planetis quinque stipata, Reges nascuntur. Si Planetae ipsi stipantes angulos occupent, orbis decernunt imperium. Si, ceteris ita se habentibus, Sol fuerit in masculino, Luna in feminino signo, atque horum alterum duntaxat angulum habeat
[...]‘Principes erunt solummodo non supremi, vitae tamen necisque potestatem habentes.’ [...], ait,
[...]. Ubi MS. codex in Bibliotheca Collegii Corporis Christi Oxoniis habet
[...].
‘Si ceteris ita se habentibus, stipantes planetae angulos non occupent, neque eis testimonium praebeant, magni erunt & dignitate, cui Coronam gestandi jus est partiarium, seu vicarii, seu castrorum praefecti, seu Sacerdotali, minime autem principali dignitate, conspicui.’‘Ita locus ille reddendus, quem depravarunt nimium Latini interpretes Gogava, Camerarius, horumque sequaces, dum Natalium splendore conspicuos aut in dignitatibus generis illustres pro
[...] plerunque ignoranter substituunt.’ Alii habentes magnum posse super aliquam villam. Sed veri sensus vestigia maxime habentur in versione illâ Aegidii Tebaldini ex Hispanico sermone in Latino-barbarum ante secula aliquot edita, ubi legimus,
‘Erit natus magni nominis tantum; & ejus valetudo velut illius, qui uni parti dominabitur, apparebit.’ Hispanica autem versio Alfonsi ..... Castellae Regis jussu ex Arabica sumta est, versione quam nondum vidimus. Sed partiarium dignitatis jus Arabem agnovisse ibi palam est, quod aut dissimularunt aut ignorarunt interpretes ceteri omnes. Neque doctius sane eorum, qui Commentarios ad locum consarcinarunt, quispiam. De alia quam hac ipsa Stephanephori dignitate mini
[...]e capiendum est illud in Hephaestionis Thebani atque aliorum aliquot Astrologorum priscorum excerptis. Quibus ascendit (aiunt) tertius Librae Decanus, eorum nonnulli
[...] (ita in Codice typis edito)
[...]. Plane legendum
[...].
[...]. Ut sacra pleraque ita etiam Temporum nomina, solennes rationes, atque alia compluria Athenis in Ioniam, in tertia Coloniarum è Graecia migratione (de qua consulendus Pausanias in Achaicorum initio) transfretarunt. Cuinam igitur tempestati mensis hic, Smyrnaeis & Magnetibus, puto & Ionibus ceteris, communis responderit, è moribus Atticis illuc traductis, cum Ionicis alias destituti simus, eruendum est. Mensium Atticorum laterculos habemus apud recentiores, varios. In iis Lenaeonis nomen non habemus, extra quam ubi à Grammaticis aliquot, accuratiores temporum rationes negligentibus, infarcitur. Et raro satis apud veteres omnino habetur. Apud Hesiodum occurrit. Versus notissimus est,
[...], &c. Boeotius erat poeta, ideoque mensem Boeotium ita dictum, sunt qui non absurde colligunt. Sed Boeotiis mensem ita aliquem vocatum negat eruditissimus Hesychius. Ianuarius pro eodem Hesiodi interpretibus plerumque substituitur, & nunc Gamelioni Attico nunc Posideoni tribuitur. Vide Ioannem Tretzen ad Hesiodum, & Theodorum Gazam de mensibus Atticis, qui
[...] eum, puto, appellat de hac re agens. Quin Etymologici autori mensium principium dicitur Lenaeon & Choiaco Aegyptiorum convenire. Sed Choiacus in fixo Aegyptiorum anno intervallum quod à 27. Novembris ad 26. Decembris interjicitur, occupat.
[Page 36] Hybernum interim fuisse, apud Hesiodum, nemo dubitare potest. Ionibus autem mensem Lenaeonem fuisse etiam tradunt & Proclus ad Hesiodum & Tzetzes in Trincavelli editione; qui porro inter menses Atticos eum tam bene forsan numerat quam male collocat. Ego vero, doctiorum pace, Lenaeona (si aut Athenienses spectemus, aut eos qui ab Atheniensibus mores suos accepere) ipsissimum fuisse Anthesterionem sive secundum mensem Atticis Hybernum, opinor. Etenim menses Atticos à solennioribus suis sacris plerunque denominatos esse manifestum est. Ut à Thargeliis Thargelion dictus, Pyanepsion à Pyanepsiiis, Anthesterion ab Anthesteriis. Non dissimili fere ratione priscis Danis
Christmanath Decembrem, & Saxonibus
[...] Aprilem denotabat; uti etiam à Februis, Februarius Latinis dictus. Certissimum autem est Atheniensibus Dionysia seu Liberalia triplicia fuisse. Ea quae
[...], seu Ruralia (ut eorum anni seriem observemus;) ea quae Anthesteria seu Dionysia simpliciter saepius & propter excellentiam, Dionysia Majora, & Dionysia in Limnis, dicta; & quae
[...] seu Urbana. Horum genus primum Posideone mense celebrabantur, teste Theophrasto
[...]. Secundum Anthesterione, quod à Demosthene contra Neaeram, Thucydide in secundo, Hesychio, aliis docetur. Tertium Elaphebolione, ut idem Hesychius, & alii. Atticorum mensium seriem, quae, ad hanc rem, extra controversiam posita est, vide supra pagina 69. Ubi si Maemacterionem excipias, nullum suo loco non tributum habes. Dionysiorum autem primum & secundum annua erant; tertium trietericum. At secundum genus, nostra sententia, dicebatur etiam
[...] seu Lenaea (quae adversantur heic, licet, à doctissimis viris oscitanter nimis recepta, & subjiciemus & cluemus) festum scilicet Liberi patris maxime solenne & vetustissimum; adeoque duplex Festi nomen binominem ipsum Mensem effecit. Ut ab Anthesteriis Anthesterion, ita Lenaeis Lenaeon formatus. Neque enim aliud sonat Lenaea quam Bacchanalia, Liberalia seu
[...] illa quae Anthesteria fuere. Expressissime de nomine, ad hanc rem, Lenaeorum, Hesychius.
[...]. "Limnas dicit locum esse Libero patri sacrum in quo sacra Lenaea peragi solita. At vero quae in Limnis sacra, ea Anthesteria ipsissima, seu Majora fuisse nemo dubitat. Itaque Lenaea & Anthesteria eadem. Idem Hesychius in
[...], inquit,
[...]. Nullum mensem Lenaeonem vocabant Boeotii. (Dum haec scripfit versum illum Hesiodi respexit)
‘Putatur autem Bucatius idem esse Plutarcho. Nam & is frigidus est. Alii Hermaeum esse Lenaeonem volunt, qui Bucatium sequitur. Nam etiam in eodem Lenaeorum Festum celebrant Athenienses.’ Mensis igitur, quo Lenaea peragi solita, Hermaeo Boeotorum respondit, id est, secundo eorum mensi. Nam Bucatius eis, annum à solstitio hyberno auspicatis, primus erat quod docet Plutarchus in Pelopida. Hic itaque Gamelioni Attico respondet. Secundus igitur, nempe Hermaeus, Anthesterioni; adeoque Anthesterionis sacra sunt quae Lenaea dicta. Videsis Proclum ad Hesiodi Opera & Dies, ubi male
[...] pro
[...] legitur, & à doctis aliquot viris patienter nimis excipitur. At diserte ibi de Hermaeo locutus, cui Lenaea Attica etiam tribuit,
[...], inquit,
[...], Iones mensem illum non alio quam Lenaeonis nomine appellant. Idem, ni fallor, voluit ibi Ioannes Tzetzes; tametsi veterum temporis rationum omnino expers, Romanorum Ianuarium, Aegyptiorum Choiacum & Lenaeonem temere confundat. Nam Lenaei seu Lenaeonis mensis nomen inde petit,
[...],
eo quod Pithoegia in eo peragebantur. Et expresse
[...], inquit,
[...],
Lenaeus Ionibus appellatur. Ita scilicet Tzetzes in Editione Trincavelliana seu veteri. Sed nuper haec verba nescio quare praetermittuntur, aliis eo in loco substitutis; & non
[Page 37] [...], sed
[...] in ea legitur. At vero Pithoegia 11. de Anthesterionis peragi solita, teste Plutarcho Symposiacon 3. quaest. 7. Sed & Hesychius, opinor, Anthesterionem ipsum Lenaeonem appellat, ubi de Liberalibus in
[...] agit.
[...], ait,
[...]. Triplicia proculdubio Liberalia Atheniensium docere heic voluit vir scientissimus. At Ruralia & quae Urbana dicta, seu trieterica, suis mensibus recte tributa videmus. Illud vero
[...] verba nihili sunt. Eemendarunt alii legentes
[...]. Sed ita duplicia tantum erunt ibi Liberalia, & ea quae Majora, annua, & maxime solennia, contra morem Hesychianum, prorsus omissa. Quin nec ita heic satis congrua tradiderat ipse iis quae, verbo
[...], dixerat. Alii
[...] ibi legunt. Sed in iis etiam sunt qui summa interim incogitantia Lenaea & Liberalia Ruralia etiam ipsi confundunt. Sed lectio haec est appositissima, quam etiam firmatam habeo perspicacissimo judicio Amplissimi & amicissimi viri Danielis Heinsiii. Ita castigandum illum Hesychii locum me amanter literis suis docuit Sidus illud orbis literati splendidissimum. Atque aequum certe est, ut aut eam lectionem amplexemur, aut
[...] (pro
[...])
[...] substituamus. Utroqu
[...] modo Anthesteria seu Dionysia in Lymnis, Lenaeone, id est, suo mense, rite collocabimus. Etenim Dionysia haec
[...] Thucydidi, ideoque
[...] seu vetusta, propter excellentiam & vetustatem dicta sunt. Sic triplicia Dionysia suis sigillatim mensibus pulchre ab Hesychio ordinata. Et non solum Mensis nomen, sed & nominis ratio ad Ionas nostros Athenis migravit. Iis enim Lenaea etiam, Liberalia illa Majora & vetusta, eodem Anthesterionis, 12. nempe die, quo Athenis, quotannis peragebantur. Locuples est hujus rei testis Thucydides libro 2. Ab australi arcis parte compluria scribit delubra Athenis fuisse sita; Jovis, inquit, Olympii & Apollinis Pythii, & Telluris sive Cereris
[...],
‘&Bacchi in Limnis cui vetustiora Liberalia fiunt 12. die mensis Anthesterionis, quemadmodum nunc quoque Iones juxta morem celebrant.’ Ibi Scholiastes
[...], inquit,
[...]. Vetustatis nimirum nomine, à ceteris Liberalibus haec signanter distincta. Atque haec ipsa sunt Liberalia quae
[...] celebrari solita etiam in Smyrna nostra, diserte memorat Aristides tum in
[...] tum in
[...], Ea scilicet quibus Triremis sacrae pompa fieri solebat, de qua & ipse Aristides & Philostratus in
[...] ta Polemonis Sophistae, ubi etiam expresse Anthesterioni mensi apud Smyrnaeos Liberalia illa tribuuntur.
[...], inquit Philostratus,
[...].
‘Pompa fertur mense Anthesterione,
[...]blimis Triremis in forum, quam dirigit Liberi patris sacerdos ut gubernator.’ Attamen male illi qui
[...] simpliciter dicta semper Anthesteria seu
[...] significare volunt. Dionysia simpliciter dicta Ruralia etiam nonnunquam denotant, & interdum Urbana; cum scilicet aut expresse à Lenaeis discriminantur, aut aliter ex ipsa, de qua mentio fit, re satis dignoscuntur. Thrasyllus apud Laertium in vita Platonis, Tragoedi, inquit,
[...] ▪
‘quatuor dramatis (seu tetralogia) certabant, in Dionysiis, Lenaeis, Panathenaeis & Chytris.’ Dionysia capienda heic esse pro aliis à Lenaeis manifestum est. Panathenaea mensem Hecatombaeonem occupabant, quod liquet ex psephismate Timocratis in Demosthenis, adv
[...]rsus eum, oratione. Chytrorum Festum Lenaeorum postride celebratum. Similis vocabulorum, ni fallor, ratio est apud Pollucem lib. 8. ubi Archontem Dionysia ordinare ait,
[Page 38] Regem vero Sacrorum Lenaeis praeesse. Sic Eupolis in Urbibus (Comoediae nomen est) tributa Athenasà sociis
[...] portari ex sancito solita ait apud Aristophanis Scholiastem in Acharnenses. Sed Anthesteria seu Lenaea ab Eupolide intellecta fuisse, sentire nequeo. Nam sub agonem Lenaeum tributa socii non afferebant; quod diserte docet Aristophanes, utcunque Scholiastes eum ibi de Ruralibus agere perperam censet. Et quod de Comici Babyloniis & Cleone traditur, ad Ruralia referendum est, non ad aliud Dionysiorum genus. Nam ad Urbana, quae trieterica erant, nequit, quoniam tributa annuatim persolvebantur, ut ex Aeschinis oratione
[...] scimus. Dionysia autem Galeno intellecta libro de Antidotis primo, ubi de iis qui
[...], agit, ipsa Urbana, ni fallor, seu Trieterica erant. Mensem enim Elaphebolionem indicare videtur qui Ver clausit. De eisdem Dionysiis intelligendus forsan locus ille Aristotelis Metaphysicorum 5. c. 24. ubi de variis modis dicendi, aliquid ex aliquo fieri verba faciens, unum affert de eo quod aliud sequitur, & proinde ex eo fieri, dicitur.
[...], inquit,
[...], ut ex Aequinoctio fit navigatio quia post aequinoctium fit, & ex Dionysiis Thargelia, quia post Dionysia. Certe Dionysia illa Elaphebolionis seu Trieterica proxime suis annis praecedebant, interjecto Mense Munichione, Thargelia.
i. e. alia non interveniebant Dionysia. Quod si de annuis Dionysiis capiendus sit Aristoteles, tunc Anthesteria seu Lenaea innuit, quae interjectis, praeter complures dies, mensibus integris, tam Elaphebolione, quam Munichione in anni Attici ratione Thargelia antevertebant. Crassum errorem aliquot interpretum, qui Thargelia ibi mense Februario collocant, & de iis nescio quid ignavum effutiunt, libenter praetermittimus. Sed vero doctissimis aevi nostri viris placere video, Lenaea sacra à Ruralibus, quae Posideone celebrabantur, non fuisse diversa. Nituntur illi plerunque autoritate Scholiorum in Acharnenses, quibus fateor Lenaea & Ruralia eadem sunt. Scholiis illis, & Marco Musuro, qui eorum pleraque congessit, plurimum debemus. Sed assensum heic praebere ego omnino nullus queo. Illud Dicaeopolis apud poetam in Acharnensibus.
[...]
[...].
"Ego bello malisque solutus rus me conferam & Liberalia agam Ruralia. De Lenaeis male interpretatur Scholiastes, & fallit dum fallitur. Nec melius eadem ipsa intelligi vult, quae in eadem Comoedia postea hisce verbis traduntur.
[...]
[...]
[...].
‘Nos ipsimet sumus. Certamen hoc in Lenaeo est. Neque adsunt peregrini. Non enim hac tempestate adferuntur tributa, neque ex urbibus adveniunt socii.’ Primo loco Posideonis sacra nemo non vidit. Sed de iis verba ibi fiunt à persona Acharnensi, quae gravioribus soluta curis, rus se conferre destinat. Et tempus in quo loquitur ad inducias, de quibus ibi mentio, spectat. Sed
[...] in secundo loco, ipsissima Anthesteria sunt seu Liberalia quae in Limnis agebantur, id est, Lenaea, quibus scilicet Comoedia illa, Acharnenses, docebatur Archonte Euthymene, quod legimus in ejusdem argumento.
[Page 39] Lenaeon enim, nempe
[...] in urbe erat, non rure, locus, in quo certamina celebrabant Athenienses ante Theatrum extructum. Ibi etiam Bacchi Lenaei fanum; adeoque à Limmis locus hic non diversus. Tantundem asserere videtur mihi omni exceptione major Hesychius in
[...], inquit,
[...]. Manifestissimus est ad secundum Aristophanis locum commentarius, quem recentiorum Scholiis praeponderare nemo dubitet. Atque inde etiam Suidas, Etymologici autor, & Favorinus intelligendi in
[...]. Etymologus item corrigendus. Adeo autem Aristophanis Scholiastem in hisce aberrasse nemo miretur, qui eundem etiam in Autumno Lenaea collocare adverterit. Etenim Liberaliorum triplicium nulli locus erat in autumno, neque ejusce rei apud veteres alibi vestigium occurrit. Alibi etiam in sacrarum ratione nimium fallit idem Scholiastes. Sed ab eo heic stat quod apud Stephanum de Urbibus legitur,
[...], & citatur Apollodori Chronicon. At quae supra attulimus satis persuadent, verba illa
[...] futile esse sive Hermolai Epitomatoris sive recentioris alicujus, magis glossema, quam sive Stephani, sive Apollodori (quorum uterque intercidit) mentem aperuisse. Et aut veteris Graeciae sacrorum ignorantia est, aut incogitantia est nimia Procli ad Hesiodum, ubi de Boeotorum Hermaeo mense locutus, eundem eum cum Attico Gamelione facit,
[...], inquit,
[...], "quo tempore Atheniensibus Lenaea celebrari solita. Quis unquam sive Lenaea sive Dionysiorum alia ulla Gamelioni antea tribuit? Adeoque nil satis obstat, quin demum Lenaea, Dionysia in Limnis, & Anthesteria eadem ipsa sacra fuisse concludamus, atque inde mensem Lenaeonem vocitatum, ac si Dionysion seu Bacchius dictus fuisset, quae idem sonant. Nam & Baccho mensis ipse ante alios sacer habebatur, uti notat Harpocration, & pro varia Embolismorum, prosthaphaeresium & Cyclorum ratione, à Januario per Februarium iu Martium, in Mensibus Julianis, diversimode vagabatur. Vide nunc, si placet, viros summos Josephum Scaligerum de Emendatione temporum lib. 1. capite de Mensibus Atticis & Canonum Isagogicorum lib. 1. pag. 57. & Isacium Casaubonum tum ad Theophrasti characterm
[...] tum de Satyrica poesi lib. 1. cap. 5. Adde Phavorinum in Lexico & Petri Castellani
[...]. Nemo est horum cui non heic adversamur; sed non sine ratione, qua aliter edocti sententiae libentissime renuntiabimus. De Liberalibus item Atticis consule Dionysium Petavium ad Themistii Orationem 12. Sed de Mense hactenus. De anno item videbimus. Annos quorum initia loca habuere circa Solstitia aestiva, cum ceteris plerisque Graeciae civitatibus, nostris hisce in usu fuisse, vix est cur dubitemus. Et quod ex Platone supra notavimus de Stephanephororum electione tantundem firmare videtur in Magnesia. Seleucidarum autem anni tam incerti sunt apud Scriptores, ut vix de eorum cujuspiam initiis & excessu exacte satis conseutiant. Sed si Eusebio fides, Seleucus Callinicus & Ptolemaeus Evergetes, hic Aegypto, ille Asia, regnare coeperunt anno 2. Olympiadis CXXXIII. qui periodi Julianae est MMMMCCCCLXVII. Si igitur in occasione Foederis supra non erravimus, quarto vel quinto Seleuci anno, seu anno 1. vel 2. Olympiadis CXXXIV. id initum esse non absurdum erit conjectare. Detur enim Seleucum circa initia anni 2. Olympiadis CXXXIII. id est, aestate, regnum accepisse. Auspicia regni à patricidio cepisse scribit Justinus; & tam Ptolemaeum in sororiam ultionem advolasse, quam Seleucum postea adversus civitates quae defecerant classem comparasse narrat, perinde ac si res, pro incoeptorum magnitudine, festinantius à neutro geri potuissent. Trinarum autem, quas memorat ille Expeditionum tempora, Ptolemaei scilicet in Seleucum, Seleuci primae in Civitates, secundae in Ptolemaeum, suos (si quod verisimillimum est, id sentiamus) habuere annos
[Page 40] saltem singulos. Quod non modo rerum gestarum ratio suadet, sed & usitatissimus ille tam in Oriente mos quam in Occidente, tum claudendi maris, tum aperiendi. Nam quin maritimae fuerint illae expeditiones, nullus dubito. Claudebatur autem mare ab Autumno ad tempus vernum. Verno aperiebatur. De Romanorum in hac re more, Vegetius, alii passim testes. De Graecorum, Hesiodus, Theophrastus. De Orientalium autem ipsorumque Syriae Regum, testimonium in sacris literis perhibetur 2 Samuelis cap. 11.1. & 1 Paralipomenon cap. 21.1.
‘Factum autem est vertente anno eo tempore quo solent Reges ad bella procedere Quod ad mare etiam classibus aperiendum spectat.’ Neque aliam praeter vernam tempestatem ibi denotari vult Rabbi Chimchi, quem merito sequitur etiam magnus Scaliger in prolegomenis ad Canones. Iu Ebraeo tempus illud vocatur
[...]tempus expeditionis seu
profectionis regum. Hellenistis
[...]. Vere igitur anni 2. Olympiadis CXXXIII. seu primi Seleuci, Ptolemaeus in sororis auxilium cum classe advolavit. Vere anni 3. Olympiadis ejusdem adversus rebelles civitates Seleucus classem comparat. Adeo enim accisae erant res ejus bello Ptolemaico, ut citius classem illam comparasse non sit credibile. Eadem anni 4. tempestate, instauratis post naufragium, quod misere passus est in expeditione adversus civitates, viribus, bellum in Ptolemaeum infeliciter redintegrat. Atque ita necesse est ut Foedus Anthesterione seu Lenaeone, sub Februario scilicet post hasce clades proximo, initum cadat in annum 1 Olympiadis CXXXIV. Qui ita erit Seleuci quartus. Quod si regnare coepit ille sub finem anni 2. Olympiadis CXXXIII. simili ratiocinio, Olympiadis CXXXIV Secundo,
seu periodi Iulianae MMMMCCCCLXXI. qui ante vulgarem Christi Epocham est annus CCXLIII. tribui possit. Et diserte, hoc forsan calculi genere ductus, Sethus Calvisius utriusque Regis res gestas ita distribuit, ut ultimam Seleuci cladem quae Foedus, uti nostra sententia est, proxime antecessit, quarto ejus anno collocet. Annus autem Olympiadis CXXXIV. primus seu quartus Seleuci, est Calippicae periodi secundae 11. adeoque secundus duodecimus. Si igitur periodus illa etiam Smyrnaeis in usu fuerit, etiam Anthesterionis seu Lenaeonis initium & finis, in Mensibus Julianis ad (quod satis est credibile) varias Chronologorum rationes, maxime Scaligerianas, & Petavianas, quorum laterculos consulas, facile reperiri possunt.
[...]. Quaesitores hi erant ad quos rerum repetundarum, interversae pecuniae publicae, atque aliorum quae in administratione publica committuntur, criminum judicium spectabat. Aliis
[...], dicti. Ita Aristocles Politicorum tertio cap. 8.
[...]. De civitatis donatione Attica, quae Ionicae, seu Smyrnensi, forsan non ita dispar erat, consule I. Meursium de Fortuna Attica, capite 5.
[...]. Fanum Magnae Matris seu Metroum in planitie urbis (nam pars etiam montana erat) memorat Strabo lib. 14. super
[...], quae etiam
[...] dicta, seu ardentes victimas, &
[...] seu animalium immolatorum profecta, aris etiam aliisve sacris sive tactis sive inspectis, solenne gentibus erat jurare, uti Christianis super sacrosancta Evangelia, Cruces, Reliquias sacras. Etiam
[...] inde
[...] est apud Hesychium. Et Alcidamas
[...],
juravit per Apollinem, tacta lauro, quod habetur ex Nicandro apud Antonium Liberalem in Metamorphosi prima. De variis jurandi ritibus, consulendi Brissonius in Formulis, Gulielmus Barclaius ad tit. de Jurejurando ff. Thomas Dempsterus & Baptista Hansenius libris de Juramento, praeter Petrum Fabrum in Commentario de Magistratibus Romanis, Danielem Heinsium ad primum Silii Italici, & Fredericum Lindebrogium in Glossario, verbo
Iurare. Adde porro Philippum Maussacum ad Harpocrationem pagina 243. ubi de juramento in
[Page 41] Agrauli aedibus ab Ephebis praestari solito. Nobis heic, quae ii adnotarunt, compilare religio est. De Judaeorum vero ritu in Juramentis veteri & satis portentoso, vide quod ex Tabulis Praefectoriis legitur in Juris Graeco
[...]Romani lib. 1. pagina 119.
‘Et Turcarum Imperator Achmetes Foedus cum Henrico Magno Galliarum Rege anno MDCIV. ictum firmat juramento per Veritatem Magni Dei, omnipotentis, creatoris Coeli & Terrae, & per animas avorum suorum & proavorum.’ Christiani autem aut tangunt plerum
(que) sacra; aut manum ad pectus admovent, sustollunt, aut protendunt, sacris inspectis. Nec dissimilem fuisse gentibus morem, cum non tangebant, aequum est ut opinemur. Quae vero ita sive tactis sive inspectis, & admota, sublata, aut protensa manu praestantur juramenta, Corporalia dicuntur seu Corporaliter praestita, ut in C. tit. Si adversus venditionem l. 1. & tit. Si minor se majorem dixerit lib. 3. Et Cuiacius ad Novellam 51. de Mulieribus scenicis; Corporaliter inquit, jurat, qui jurat tactis sacrosanctis Evangeliis vel manu sublata, quos Balsamon vocat
[...]. Quin vide, si placet, Linduvodum nostrum ad Constitutionem
Presbyteri, tit. de Jurejurando, verbo
inspectis. Et
[...] &
[...] est Sacramentum corporaliter praestare Jurisconsultis Graecis. Consule Basilicon eclogam 10. tit. 25. cad. 4. & Harmenopuli Procheiron lib. 1. tit. 12.
‘Id ipsum vocabant
[...] seu ipsa veritate aut revera jurare, quo nempe corporaliter jurare distinguerent ab eo quod est
[...] sive
[...] pro quo sub Diocletiano Romae dicebant in instrumento per sacramenti religionem adseverare; ut in lege Codicis penultimo citata legimus.’ Non enim fiebat restitutio in integrum, si minor in instrumento per Sacramenti religionem se majorem esse adseverasset, nisi palam ex ipso instrumento constitisset illum nihilominus minorem fuisse. Sin vero corporaliter & revera praestitisset de aetate majori juramentum, haud restituendus erat omnino. De restitutionis illa seu
[...] lege, in dicta Basilicon Ecloga;
[...], quod non aliud sonat quam quod jam diximus. Putarunt igitur Graeci Jurisconsulti Sacramenti religionem instrumento insertam, nec corporaliter praestitam, non esse
[...]. Certe fidem interpositam sine corporali juramento, corporali aequiparari, video apud clarissimum Jurisconsultum Andream Gaillium quem visas lib. 1. Observationum practicarum 101 & lib. 2. observat 59. Adnotare heic non ingratum, puto, erit, ritum illum Londinensem veterem, quo, in Judiciis publicis, super mortuorum tumulos, de eo jurare solenne erat quod ipsi testarentur mortui, si in vivis superessent. In Tabulis publicis ab Henrico Angliae Rege III. Civibus Londinensibus confectis, anno ejusdem Regni 52, die Martii 26. legimus.
‘Concessimus eisdem civibus, quod de placitis ad Coronam pertinentibus, de hiis maxime quae infra civitatem praedictam & ejus suburbium fieri contingent, se possint disrationare secundum antiquam consuetudinem civitatis praedictae, eo tamen excepto, quod super tumulos Mortuorum de eo quod dicturi sunt viverent, non liceat praecise jurare, sed loco mortuorum qui ante obitum suum electi fuerint ad eos disrationandos qui de rebus ad Coronam spectantibus appellati fuerint, vel rectati alii liberi & legales eligantur, qui idem sine dilatione faciant quod per defunctos memoratos, si viverent, fieri oporteret.’
[...]. Exigit res ipsa ut Sortium Tabulas, quibus eorum, qui in tribus sortito cooptabantur, nomina perscripta erant, heic intelligamus. Nec tamen alibi hac notione vocabulum occurrere memini. Scriptoribus tam pro locis ubi Magistratus Sorte creati sunt, quam ubi ejusmodi Magistratus in theatro sedere soliti, usurpatur. Item pro Sortium urnis. Videsis Pollucem lib. 9. & 10. & Scholia ad Aristophanis Ecelesiazusas.
[Page 42] [...],
Contractibus & actionibus vertimus.
[...] eodem heic sensu capio, quod apud Aristotelem, in Ethicorum 5. cap. 5. ubi in
[...] &
[...] distribuuntur & totum illud satis comprehendunt, unde actiones apud Jurisconsultos nascuntur, quae sive ex contractu, aut quasi contractu, sive ex delicto aut quasi delicto competunt. Etiam tota justitia quae forensis est ita
[...] nititur. De Aristotelis loco consule inprimis Andronicum Rhodium in paraphrasi lib. 5. cap. 3.
[...]. Singularum aedium capacitas sit prout populo placuerit. Nam à lectorum sive discubitoriorum sive cubicularium numero heic tam aedium capacitas, puto (quae scilicet aut ad contubernalium numerum aut familiarum amplitudinem attinebat) quam alibi saepius oecorum & conclaviorum, aestimabatur. Oecorum aestimationem hujusmodi videre est maxime in Callixeni & Moschionis descriptionibus navium Ptolomaei Philopatoris & Hieronis Regis Syracusani apud Athenaeum lib. 5. Inde oecus ibi
[...] &
[...].
[...]. Ut Mater Deum Berecynthia, Idaea, Phrygia, dicta à locis cognominibus in quibus colebatur, ita Sipylene heic à Sipylo. Sipylus autem mons Phrygiae passim memoratur; Plutarcho de fluminibus in Maeandro, Hesychio, Straboni, & in proverbio
[...]. Atqui & urbs erat Sipylus Phrygiae, quod notat Stephanus, nomenque gentile esse
[...] &
[...]. Notat autem ex Hellanici libro primo
[...], seu de Sacrificiis Junonis Argivae. Aeschylus item in Niobe apud Strabonem in extremo libri 12. habet.
[...]Sipulum. Idaeo in solo. Urbs ea multis abhinc seculis, regnante Tantalo, terraemotu eversa est, uti & complures circumjacentes. At celeberrimam fuisse inde liquet, quod dum terraemotum hunc memorant Scriptores, Sipyli nomine potissimum designant. Ita Strabo lib. 1. Quin Aristoteles in 2. Meteorologicorum cap. 8. terraemotus meminit in quo
[...]Sypilus evertebatur. [...] ibi male habet Commentarius Alexandri Aphrodisiensis. Sed pejus multo facit vir doctus qui
[...]Phlegraeum campum eo in loco Sipylum, Philosopho appellatum in Thesauro Geographico scribit. Non minus campum à Sipylo quam regionem Ligusticam distinguit ibi Aristoteles.
[...]. Nec de Apolline in Pandis alibi legi, nec de ullo loco qui Pandi aut Panda dictus praeter Sogdianorum (qui sub alio Coelo locati) oppidum quod Panda vocatur apud Plinium lib. 6. cap. 16. & Solinum cap. 52. Fieri sane potuit ut etiam inde nomen in Ioniam deduceretur. Altaria enim ibi constructa sunt, non solum à vetustissimis illis, Hercule, Semiramide, Cyro; sed etiam ab Alexandro magno, velut trophaea metarum imperii eousque promotarum; eaque, ut videtur, Apollini. Ita enim conjectura est ex altaribus quae eidem Numini Iaxartem fluvium postea transvectus Demodamas Seleuci & Antiochi Dux Apollini struxit, ut terminorum scilicet imperii prolationis insignia. Sed ultra quid heic affirmare plane nugari est, si hoc non est.
[...]. Post insigniorum numinum nomina, pes omnes ita generatim jurabant, idque ex ritu Pontificio passim servari solito. Exempla sunt apud Homerum & Virgilium, ad cujus Georgicorum initium,
‘Post specialem, adnotat Servius, invocationem transit, ad geneneralitatem, ne quod numen praetereat. More Pontificum, per quos ritu veteri in omnibus sacris post speciales Deos quos ad ipsum sacrum quod fiebat necesse erat invocari, generaliter omnia numina invocabantur.’ Vide, si placet, jus jurandum quo foedus iniere Carthaginienses & Philippus Macedonum Rex apud Polybium lib. 7. & fragmentum Foederis in Creta effossi apud Janum Gruterum pag. 505.
[...]. Mos invaluit in Oriente jurandi saepius
[Page 43] per Fortunam, Salutem, Vitam, Caput Principis. Neque inter haec in Gentilitatis Theologia discrimen erat. Vetustissimum est exemplum in Geneseos cap. 42. Ubi Josepho
[...]vivit Pharaoh, seu
per vitam Pharaonis ▪ ad Ebraeorum &, qui cognatas habent linguas, morem adjurandi profertur. Nec aliter transtulit Aquila quam per
[...] ut & hodie Galli
vive Pharaoh. Atqui senioribus redditur,
[...]per salutem Pharaonis, quod retinet Latina. Nam vivere etiam est valere, laetari, felicem esse. Vetustissimum autem Geneseos exemplar MS. in Bibliotheca Cottoniana habet ibi,
[...].
‘Jurat etiam Urias Davidi Regi
[...] per vitam tuam & per vitam animae tuae, seu per salutem tuam & salutem animae tuae, ut in Latina editione.’ Habetur 2 Samuelis cap. 11. comm. 12. Et de capite Regis testatur R. Abenezra in Decalogum. Ubi eum capite plectendum, etiam suo aevo, scribit fuisse, qui apud Aegyptios
[...]per caput Regis pejeraverat, nec tanto auro, quantum ipse pendebat, redimendum. Sed haec omnia in
[...], pro veterum ritu, recidunt. Et Juramentum ita praestitum
[...] dictum videtur, saltem in Armenia▪ Adi Strabonem lib. 12. Ubi de fano Pharnacis mensis. Manavit mos ex Oriente ad Romanos. Decreverat Senatus Julii Caesaris
[...] quod scribit Dio lib. 44. Eo occiso, populus Antonii oratione de ejus dignitate habita (ut fit) irritatus, percussores furibunde quaesitum it, & Senatores incusat quod passi essent eum virum interfici, pro quo, uti quotannis publice vota conciperentur, decrevissent,
[...]& per cujus Salutem & Fortunam jurassent. Ex Decreto erat quod jurabant. Atque inde indiscriminatim per salutem jurabant & per Fortunam. Honor hic qui in juramentis tributus est Julio, mansit etiam Augusto; sed à Tiberio vetitus est, postea redivivus. Videsis Dionem lib. 57. de Tiberio. In Epistolae item Stationariorum Tyriorum, Puteolis ad Tyrios ceterasque Phoeniciae civitates sub Antonino Philosopho scriptae, fronte legitur
[...], quod videre est apud Janum Gruterum, in Inscriptionum corpore, pagina 1105. Et Aristo medicus, qui Romani martyris linguam Asclepiadis jussu sub Galerio Imperatore exsecuerat, accusatus (cum elinguis martyr summum Dei veri Optimi Maximi potestatem verbis, ut scribunt, copiose proferret) quod mercede ductus collusisset, nec linguae nervos omnes abscidisset,
Testor, inquit, salutem Principis, me simplici
Functum secantis arte, judex optime,
Servisse jussis absque fraude publicis.
Ita Prudentius Peri Stephanon hymno x. Inhumaniter autem aliquos plectebat Caius, quod nunquam per Genium suum dejerassent, teste Suetonio capite 37. Ita Genius seu
[...] idem cum Fortuna aestimatus. Nam &
[...]Virtus cum Fortuna conjuncta recte Ciceroni redditur. Consule, si placet, 5. 101. Danielem Heinsium ad Hesiodi opera & dies cap. 17. Quin Plutarchus in praeceptis politicis,
[...] inquit
[...],
‘Magni viri rebus praeclare gestis Genium & Fortunam, ut authores, secum inscribunt.’ Et in exemplis quae adducit utrumque confundit. Sed & tam Partis seu Sortis
[...] seu Genii quam aliarum complurium Sortium, quae in usu erant veteribus Astrologis, unica Fortunae sors (de qua supra) Ptolemaeo & ceteris plerisque, si Arabas & eorum sequaces excipias, vices sustinet. Per Genium autem Principis jurandi mos diu post Tiberium renatus, duravit. Vide acta Martyrii S. Polycarpi apud Eusebium hist. Ecclesiast. lib. 4. cap. 15. Et Ulpianus L. 13. si duo D. tit. de jurejurando sect. 6.
‘
[Page 40]Si quis juraverit in re pecuniaria per Genium Principis dare se non oportere, & pejeravit, vel dari sibi oportere, vel intra certum tempus juraverit se soluturum, nec solvit, Imperator noster cum patre rescripsit fustibus eum castigandum dimittere, & ita ei superdici
[...],
i. e. petulanter ne jurato.’ Nam pejerantibus per Principis Fortunam poena erat quam sustulit suo tempore Tiberius, uti est apud Dionem; minuit etiam ita Alcander Severus, ut, qui, calore animi, non consulto pejeraverat, is minime puniretur C. tit. de rebus creditis L. 2.
‘Periculum corporis vel majestatis crimen (ait Imperator) secundum constituta Divorum parentum meorum, etsi per Principis venerationem quodam calore fuerit pejeratum, inferri non placet.’‘Ita id quod primo in Juramentis Fortuna, salus, Genius erat Principis, in Venerationem etiam interdum immutabatur, uti postea in Majestatem (quod videre est apud Vegetium de re militari lib. 2. cap. 5.) item & in ipsum Principem, per quem non tam ut fidei testem, quam ut perfidiae vindicem dejerare in more positum erat etiam Christianis, qui nec tam per creaturam jurabant quam per auctorem creaturarum, nec in creatura aliud quam creatorem ipsius venerabantur, quod ait Gratianus C. 22. q. 1. c. 16.’ Et quemadmodum in dignitate seu potestate principum exprimenda, Majestas, Serenitas, Perennitas, & quae sunt ejusmodi in codice utroque alibique, ita forsan in votis de eorum felicitate (qualia ejusmodi juramenta sunt) Salus, Vita, Fortuna, Genius, ipsas principum personas revera denotabant. Exemplum forte deductum est ex sacris literis, ubi
per sanctitatem Dei, atque id genus alia pro Deo ipso usurpari notant viri docti. Vide Amosium prophetam cap. 4. & 1. Drusiii lib. 14. Observat. cap. 15. &
[...], seu
Majestate Dei apud Hellenistas ad eam rem & doctissime & ingeniosissime magnus Heinsius in Aristarcho Sacro Exercitatione 15. At vero salus Principis Christianis ita discriminabatur à Genio, seu Fortuna, ut per hosce jurare nefas, per illam fas fuerit olim aestimatum.
‘De Fortuna, vide Acta quae diximus martyrii S. Polycarpi. De Genio, Tertullianus Apologetici cap. 32. sed & juramus, inquit, sicut non per Genios Caesarum, ita per Salutem eorum quae est augustior omnibus Geniis. Nescitis Genios daemones dici, & inde diminutiva voce daemonia. Nos judicium Dei suspicimus in Imperatoribus qui gentibus illos praefecit? Id in eis scimus esse quod Deus voluit, ideoque & salvum volumus esse quod Deus voluit, & pro magno id juramento habemus. Ceterum daemonas, id est Genios, adjurare consuevimus, ut illos de hominibus exigamus, non dejerare ut illis honorem divinitatis conferamus.’ Et ubi Arcadius & Honorius Imperatores rescripserunt, eos qui 25. annis majores adversus pacta vel transactiones libero arbitrio confectas, & invocato Dei Optimi Maximi nomine firmatas veniendum putaverint, infamia inuri, & emolumento quod ex pacto fuerint consecuti prorsus carere.
‘Ejusdem etiam legis poenae subjiciunt eos qui (rescripti verba sunt) nomina nostra placitis inserentes salutem principum confirmationem initarum juraverint esse pactionum, quod legimus C. tit. de transactionibus l. 41.’ Si quis, & C. Theodos. lib. 2. tit. 9. Ubi vetus Scholium ejusmodi jurantes esse eos ait, qui
‘Dominorum nomina conjurant, placitis inserentes, diffinita implere neglexerint. Sed lege Cum jurant, placitis, &c.’ Ita emendo ex MS. codice Theodosiano quem breviario suo ante D. annos de Romanis Imperatoribus ex Haymone Floriacensi confecto intexuit Guilielmus Monachus Malmesburiensis. Ceterum pro
nomina nostra veteres Orientis Jurisconsulti
numina nostra proculdubio exemplaribus suis ibi legere. Vertebant enim
[...]· id est,
qui numen nostrum pactis aut transactionibus inserentes, &c. Vide Eclogam Basilicon lib. 11. tit. 2. cap. 49.
‘Item Marcellinus in causa Donatistarum, per admirabile mysterium Trinitatis, per incarnationis dominicae sacramentum, & per salutem supra memoratorum principum (Honorii & Thedosiii) secundum allegationes partium se judicaturum
[Page 41] promittit, in Collationis Carthagine habitae primae cap. quinto.’ De jurejurando hujusmodi per Principem locutus est Athalaricus Rex, literis ad populum Romanum.
‘Ecce, inquit apud Cassiodorum Variarum 8. formula
[...].) Trajani vestri claris seculis reparatum exemplum. Jurat vobis per quem juratis. Nec potest ab illo quisquam falli quo invocato non licet impune mentiri.’ Et Constantinus Harmenopulus, qui ante quingentos f
[...]rme annos Thessalonicae judex floruit, in Prochiri lib. 1. tit. 7.
[...].
‘Nemo qui per Deum jurat, periclitatur. Sufficit enim juramentum vindicem habere Deum, si per Deum praestetur. Quod si quis per Principem (per venerationem Principis, habet Joannis Merceri versio) animi calore motus juravit, veniam consequitur. Qui in re pecuniaria per Principem (per Genium Principis, substituit heic Mercerus) juraverit, & pejeraverit, fustigatur. Qui vero sive ex sententia judicis, sive adversario postulante, jus-jurandum in ecclesia praestiterit sacrosanctis tactis evangeliis, ei perjurii postea convicto lingua exscindatur.’ Idemque in testibus observetur. Verba usque ad
[...] excerpta sunt ex Basilicis. Videsis Theodorum Balsamonem ad Photii Nomocanonem tit. 13. cap. 18. Eclogas Basilicon. lib. 40. tit. 30. Cujacium observat. lib. 2.19. Cetera Harmenopuli fere in Ecloga Leonis & Constantini Imperatorum habentur, tit. 28. & apud Michaelem Athaliatam in Synopseos titulo 18. Sed de discrimine Juramenti quod per Deum & quod tactis Evangeliis praestatur, vide illud D. Chrysostomo tributum C. 22. q. 1. C. 2. & Sententiarum lib. 3. distinct. 39. cap. 5. & ibi Magistros. Sed haec obiter. Ceterum non modo per Salutem principum, sed etiam per suam litigantes ex praescripto legis jurabant. Uti & vetustioribus aevis per Capita, Oculos, & hujusmodi, tum sui tum parentum ex more passim jurabant, non aliter ac Hiberni hodie per manus sive parentum sive Domini. Videsis Brissonium Formularum lib. 8. De litigantibus vero per Salutem suam jurantibus, consule sis Ulpianum ff. tit. de Jurejurando l. 3. sect. 4. l. 5. & 33. Quin legimus in Basilicon Eclogis, lib. 22. tit. 5. cap. 30.
[...], quod translatum est à Graecis Jurisconsultis iisque Christianis aevi medii ex illis Ulpiani verbis loco jam ultimo citato.
‘Qui per salutem suam jurat, per Deum jurare videtur. Respectu enim divini numinis ita jurat.’‘Et Synesio non infrequens est in epistolis, jurare
[...], Eper sacrum tuum caput & per liberorum meorum salutem.’ Vide epistolas ejus 49, 85, 103, alias. Nec aliud puto voluit quam per Salutem suam aut Caput jurare Cosmas sub Alexio Comneno Patriarcha Constantinopolitanus, cum per suum nomen jurabat nolle se Patriarchali sede secedere, nisi Irene Imperatrix suis manibus insigniretur. Anna Porphyrogenneta in Alexiados lib. 3.
[...], quod idem sonat. Et per vitam suam jurat Avicenna Arabs lib. de Almahad cap. 3. Videsis item Balsamonem ad Canonem 84. Synodi in Trullo.
‘Idem autor
[...] seu Juramentum Episcoporum Aegypti quod fidejussionis vicem supplebat, in Synodi Chalcedonensis Canone 30. ita interpretatur, ut eam esse dicat,
[...], per Imperatoris caput, vel salutem suam quempiam jurare.’ Sed Zonaras ibi, per Imperatoris caput, & Salutem ejus ipsiusque jurantis jurare,
[...] esse notat. Obtinuit etiam mos per Filiorum Regis Vitam jurare. Sed in
[Page 42] Occidente, lege ante annos 800 lata, hujusmodi jura menta vetita sunt, at
(que) inde puto in judiciis exoluerunt. In Occidente dico. Nam in Oriente diutius mansisse scimus ex Graecis Jurisconsultis. Lex est,
‘Ut nullus praesumat per vitam Regis & filiorum ejus jurare.’ Habetur in Capitulis Karoli & Ludovici lib. 51. tit. 42. & Legum Longobardorum lib. 3. tit. 24.
[...]. Imprecationes ejusmodi, dirae, seu
[...], satis sunt frequentes apud veteres. Et Cicero de legibus lib. 2. "Perjuris poena divina exitium, humana dedecus. Unde & Diagoras ille
[...], quae verba sunt Sexti Empirici▪ adversus Mathematicos lib. 8. Jurisjurandi autem formulam cum adjecta imprecatione & vetustissimam & horrendam subjungo ex Vettii Valentis Antiocheni nondum typis vulgati Scriptoris▪ Floridorum seu Anthologi
[...] lib. 4. Ubi fratrem & ceteros omnes qui libro suo apotelesmatico initiandi erant, ita adjurat;
[...] ☉
[...] ☽,
[...]. Videsis Julium Firmicum Matheseos, lib. 7. in in initio. Praeter diras ejusmodi gentibus usitatas (quae obviae sunt apud rituum veterum consarcinatores) Vide eas quae Judaeorum Constantinopolitanorum juramentis adjectae erant ex tabulis praefectoriis, in Juris Graeco-Romani lib. 1. pag. 119. De iis etiam quae Christianis olim in usu, consulas Novellam 8. Adde Durandi speculum tit. de Juramento calumniae, sect. 3. Dirae autem illae horrendae 11. Novella 8. etiam ante Justiniani aevum vetustae erant & solennes, ut in tremendo, scilicet, die Judicii perjurus haberet portionem Judae, lepram Gehezi, & tremorem Caini. De hisce enim ipsissimis loquitur Procopius in Arcana historia,
[...], inquit,
[...], quod
Diris omnibus more majorum devovit non male vertit Nicolaus Alemannus. Diras scilicet congessit eas omnes quae veteribus solennes habitae. Juramenta autem per corpora coelestia solenniter praestita, uti apud Vettium nostrum per Coeli Systema, Zodiacum, Lunam, & quinque Planetas ceteros (adjectis item Providentia & Fato) satis raro occurrunt in scriptis veterum. Certe in Mahumedis Alcorano aliquoties ejusmodi habemus formulas▪ Azoara 95. (ut Latinae editionis numeri ducunt) seu Alburochu, legimus
[...] quod
per coelum signiferum vertit Retinensis. Ubi Paraphrastes Arabs, qui Mahumedicis explicationibus in ipso contextu intersertis, verba Alcorani, lineis miniatis notata, interpretatur, habet
[...]Sydera 12
antiquitus delineata in Alphurcan seu
Alcorano. Alia id genus occurrunt in Azoaris 96 & 63. Ubi
per Stellam Vespertinam juramentum concipitur. Et in Azoara 89
[...] seu
Per Auroram, [...] (inquit Paraphrastes ille)
[...]id est, per auroram diei cujuslibet. Azoara item 66, quae 56 est in Arabico, legimus.
Per loca occasus stellarum quod magnum sapientibus est Sacramentum, hic Alchoran optimus à Rege mundi compositus est. Id tamen (quod observavit nobis V. C. & doctissimus
[Page 43] Gulielmus Bedwellus) Arabicis minime convenit. Nec magis conveniunt quam plurima alia quae in Latina illa versione veteri obtruduntur. In Arabicis autem legitur
[...] id est,
Ne jura per occasus stellarum. Nam illud juramentum, si novericis, magnum est. Sed vetustissimum penes me exemplar Latinum non aliter eo loco se habet quam codex editus. Binis autem, quibus utor, exemplaribus Arabicis, ea quae transcripsimus verba locum illum occupant. Alias in Alcorano jurandi formulas satis portentosas vide Azoara 85. 87. 95. 96. 99. & 100. Adde Alcorani Epitomes veteris orationem quartam. Et de Perjurorum poena vide Azoaram 68. Sed juramentis, quae indicavimus, ipsum Deum Optimum Max. plerunque usum esse impie innuit impostor ille qui Alcoranum consarcinavit.
[...]. Duplex▪ Magnesia. Ad Maeandrum fluvium urbs altera erat, ad Sypilum montem altera. Neutrius est infrequens mentio apud autores utriusque linguae. Maeoniae urbs utraque. Haec autem illâ multo Septentrionalior.
[...]. Ita populus alter in alterius Numinum fanis Foedus ex pacto collocabant. Ideo autem hiatum Leucophryenes nomine supplevimus, quod tum elementorum numerus haud impar fuerit, tum quia Diana Leucophryne seu Leucophryene dicta impense Magnesiae culta est, Strabone teste.
‘In ea quae hodie extat urbe (inquit lib. 14. de Magnesia locutus) fanum est Dianae Leucophryenae, quod magnitudine quidem Templi & donariorum multitudine Ephesio cedit: concinnitate autem & artificiosa delubri structura longe illud superat. Magnitudine etiam omnia Asiatica superat duobus exceptis, Ephesio & quod Didymis est.’ De fano hujus Deae, quod nempe pseudodipteron erat, volumen conscripsit Hermogenes. Vitruvius in prooemio libri 7.
‘Edidit volumen Hermogenes de aede Dianae Ionia, quae est Magnesiae Pseudodipteros.’ Et Magnesiae Dianae nomine culta est, non dissimili fano, Alabandi, quae Cariae urbs erat, quod testatur idem lib. 3. Dianae Leucophrynes meminêre Tacitus, Clemens Alexandrinus, Arnobius. Videsis Lipsium ad Taciti Annalium lib. 3. Commentario 121. Sed non minus Leucophryene, ut in vetustis aliquot Strabonis exemplaribus, quam Leucophryne dicenda est. Apud Magnesios magis Leucophryene. Nam in Numismate Marciae Otacillae Severae Aug. Philippi Augusti uxoris nomine insignito legitur (si Occoni fides) ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΛΕΥΚΟΦΡΥΗΝΗ. A Leucophrynes nescio cujus funere nomen petitur ab Arnobio & Clemente. Fanum ejus etiam Asylum erat, teste, loco quem diximus, Tacito. Leucophryenem notari Dianam figurâ Dianae nudae arcitenentis in aereo Elagabali numismate cui inscribitur EΠI.....MAΓNHTΩN vix est cur dubitemus. Idem dicendum de Maximini illo cujus pars altera Julium Verum F. exhibet, altera vero ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΝΕΩΚΟΡΩΝ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ.
ΔΙΟΝΥΣΟΥ. Disrupto heic Marmore, elementorum ductus ferme disparuere. Sed ex apicibus reliquis non est difficile hanc lectionem elicere.
[...]. Vetustissimus est Sigillorum in Oriente usus, tametsi ante Iliaca tempora non annulis, id est, sigillis, sed nodi notâ Epistolas, alia claudi solita vult Plinius. Vide eum lib. 33, cap. 1. sed consule Geneseos cap. 38. commate 18. Exodi cap. 28.11. & 36. 1 Reg. cap. 21.8. Danielis 6. commate 17. Jeremiae cap. 32, 11. Esther cap. 3.12. Tobit cap. 7. commate 14. praeter historiolam Beli & Draconis. Adde Josephum Scaligerum in Elencho trihaeresii Nicolaii Serrarii cap. 11. Ante Sigillorum inventionem aiunt Graeci nonnulli, eorum vice in usu fuisse virgulas seu asserculos
[...] cimicibus variatim irrosos. Isacius Tzetzes, ad illud Lycophronis.
[Page 42] [...][Page 43] [...]
‘Reliqua vero vermiculis exesum, intactum aedium Sigillum observabit,
aut, Intacta vermiculata claxendix domos servabit alias—’ Ut vertit Josephus Scaliger:
[...], inquit ibi Tzetzes,
[...], priusquam sigilla reperta sunt, veteres sigillabant lignis cimicibus irrosis, eo quod plurima eis inerant puncta. Quasi vero seculum ejusmodi unquam fuisset in quo Cimices tantum sive foramina sive lineas qualitercunque ductas ligno incidebant, homines vero adeo stupidi ut incidere non possent. Atqui etiam ejusmodi virgulas seu asserculos Sigillorum officium saepius praestitisse forsan non est dubitandum. Etiam nunc forte interdum praestant. Ideone vero alia sigilla nondum inventa? Et intelligendus sane Lycophron potius ac si vetustatem duntaxat (cujus caries comes est) in sigillo notasset. Videsis autem Ammonium & Hesychium in
[...], & Suidam in
[...]. Herculem ejusmodi Sigillo Cimicibus exeso primo usum esse ait Philostephanus apud Hesychium. Ceterum ars etiam sculptoria cum sigillorum confectione speciatim occurrit in sacris literis, idque seculis plurimis ante quidpiam memoriae, de Graecorum moribus, traditum Exodi cap. 28. commate 11.
[...] quod
caelatura gemmarii antiquitus vertitur, Senioribus septuaginta est
[...]caelatura Sigilli. Et Munsterus ibi, quem recentiores plerunque recte sequuntur; Opere gemmarii & qui Sigilli caelaturas facit sculpe duos lapides, &c. Consulas etiam Exodi cap. 39. Neque infrequens est vocabuli
[...], pro eo quod est
sigillare, metaphora in veteri Instrumento, unde & sigillorum in Syria usus frequentia satis manifesta est. Sed Plinius annulos Sigillaritios (ut Vopisci verbo utar) in desuetudinem maxime in Oriente postmodum abiisse scribit. Libro 33. cap. 1. Nullos, ait, omnino annulos major pars gentium hominumque etiam qui sub imperio nostro degunt hodie habent. Non signat Oriens aut Aegyptus etiam nunc literis contenta solis. Sed de veterum Persarum Sigillis, vide excerpta de Legationibus ex Menandro pag. 296. Editionis Latinae, 1609.
[...]. Commune igitur Magnetum suum habebat sigillum; ita etiam Smyrnaeorum Civitas; uti & aevis citerioribus passim Corpora & Collegia. Sed de sigillo Communis alicujus populi alio in loco qui non fuerit plurimis seculis Marmore recentior, legisse me non memini. Etiam & sigillum hoc
[...] dictum à pari, uti par est existimare, forma cum iis qui personarum singularum digitis gestabantur. Ideoque etiam curiosulis nonnullis aevi nostri, qui omnia purioris aevi sermone pronuntiare studiosius quam par est, cupiunt, Annuli Sigilla sunt principum, tametsi revera non sint annuli sed crassiores laminae nihil omnino annuli prae se ferentes.
[...]. Quod Palaemagnesia, seu
vetus Magnesia dicitur non aliud puto fuit quam sive Castellum, sive Urbecula in ea Planitiei, cui Thorax mons imminet, parte sita, unde Magnesia Civitas quae tunc floruit & Foedus percussit in alium ejusdem Planitiei locum translata est. Strabo de Matris Dindymenes fano in veteri Magnesia & Thorace monte verba faciens lib. 12.
[...], inquit,
[...]. Ita Scepsis & Palaescepsis urbes erant vicinae in Phrygia & Mysia, ita Byblos & Palaebyblos in Phoenicia. Et sunt id genus aliae. Palaemagnesia igitur aut sui plane juris erat, aut ita saltem Magnetum, qui Foedus cum Smyrnaeis
[Page 45] percusserant, imperium detrectabant, ut, icto Foedere, Seleuci majestati haud satis prospexissent Smyrnaei, nisi singulari legatione etiam hosce ad illius amicitiam seorsim invitâssent.
[...]. Praedia illa seu fundi bini,
[...] dicti, Palaemagnesiae incolis à Seleuci decessoribus assignati (de quibus nemo frustra expectet ut plura cognoscere videamur) Decima immunes erant, id est, annuo censu qui sive jure tunc usitato, sive pacto convento, praestari solebat, ubi privilegium aberat. Ita agri assignati, Romanis olim omni munere & collationis onere vacui erant L. 3. C. de fundis Limitotrophis. Duplex autem plerunque erat veteribus Graecis Decimarum, quae, uti proventus publicus, pendebantur, genus. Portoria seu navium aut rerum importarum & exportarum vectigalia, alterum erat. Ea quae colonorum agri sive Scripturarii, sive Sativi reddebant, alterum. Decima quae portorium erat, memoratur Demostheni in oratione contra Leptinem quae &
[...] nominatur. Archebius & Heraclides, inquit, Byzantium Thrasybulo tradentes,
[...],
‘Dominos vos (Athenienses) fecere Hellesponti, adeo ut decimis inde frueremini.’ Ubi Ulpianus adnotat;
[...].
‘Decimam negotiatorum mercium in Hellesponto accipiebant.’ Et Publicanus qui Decimam hanc colligebat
[...], &
[...] dictus, uti & Arabibus
[...] eadem notione quod alicubi item legisse me memini, &
[...] pro ipso vectigali. Vide Harpocrationem & Suidam. Adde sis Joannis Meursii Atticarum lectionum lib. 3. cap. 2. Neque haec decima raro occurrit. Alterum genus quod huc spectat meminit Aristoteles Oeconomicorum 2. In Oeconomia Satrapica, docet ille, proventuum augendorum ratio est praestantissima ex agrorum fructibus. Proventum inde natum (pensionem scilicet à colono pro agro Sativo praestitam)
[...], inquit,
[...]· "alii tributum, alii Decimam appellant. Aliam rationem ex re pecuaria affert sive ex agris scripturariis iaut
[...] quae ejus verba sunt. Etiam & hunc proventum
[...] &
[...] dictum ait. Vide porro 1 Samuelis cap. 8. comm. 15. Ejusmodi Decima etiamnum passim in Oriente à Turcarum Imperatore exigitur. Neque de alia olim intellexi illud in Alcorani Retinensis Azoara 17.
‘De Decimis & beneficiis sume & inde secundum morem consuetū operare. Sed Arabs habet
[...] quod tibi indultum est & ea quae dari consuescunt.’ Paraphrastes, quem diximus, Arabs habet,
[...],
‘quod à benevolentia hominum obvenerit, aut eorum beneficio, ne
(que) ab eis quid extorque.’ In Arabico est Azoara 7. Verum & alibi Robertus ille Retinensis, locis non dissimilibus, Decimas substituit pro ejusmodi vocabulis. Et in Azoara 68, quae in Arabico est 58.
‘Oratores & Decimatores, inquit, Estote sequendo Deum omnium operum cognitorem atque Prophetam, ubi Arabs habet,
[...] id est, Preces celebrate & e
[...]eemosynas date obedientes Deo & Prophetae ejus.’ Sed haec obiter. Ex agris item Sativis Romanis, pendi solebat locatoribus Decima, quod ex Appiani Civilium primo cognoscimus. Nec dissimilis est Decimarum proventus qui tum ex annuis agrorum fructibus, tum ex fossilibus, Galliis, Hispaniis, alibi in Europa, etiam alicubi in Anglia, penditur. Videsis Choppinum lib.
[...]. de Domanio Franciae, tit. 1.
[...]. Ager, puto, veteri Magnesiae adjacebat quem possidebant ii qui Magnesiae olim fuerant incolae, id est, qui sedibus mutatis in Smyrnaeum agrum transmigrarant. Hunc si Smyrnaeorum Civitatis possessionibus accederet, Decretum hoc veteris Magnesiae incolis seu Palaemagnetibus assignat nomine
[...] seu praedii sine onere possidendi.
[Page 46] [...]. Praedium equestre heic non diversi fuisse generis autumo à fundis illis olim in Imperio Romano ad subministrandos rei militaris sumtus, assignari solitis. Eorum duae species. Nam aut tam tironibus quam veteranis in perpetuum sive beneficium & Stipendium, sive praemium donabantur, aut, ad annonae militaris duntaxat pensitationes, Colonis locabantur; idque plerunque fiebat in limitibus Imperii, unde agri limitanei dicti & fundi limitotrophi. De his videsis L. 15. Item si sect. 2. ff. de rei vindicatione & C. tit. de fundis limitotrophis. In Specie prima, planissima sunt Feudorum vestigia. Et, de vetustissima Feudorum natura, Consule quae occurrunt de Ducibus limitaneis apud Lampridium in Alexandro Severo, & de Cimbris apud Lucium Florum lib. 3. cap. 3. Nec discrepabant
[...] seu praedia militaria quae in Imperii Orientalis legibus habentur. Constantini Porphyrogennetae de iis Novella extat tum apud Leunclavium in Jure Graeco Romano tum apud Cujacium in Feudis. Sed emendatior apud Carolum Labbaeum in Constitutionibus Imperatorum Graecolatinis, & Joannem Meursium. Sed vero
[...] hic noster Equites tantum alebat ad hostes ab Imperii Magnetici seu potius, postquam icto inaequali Foedere servitutem induerant, Smyrnaei finibus arcendos; adeoque
[...] (si de prima Romanorum specie intelligas) ipsissima fere sunt Feuda quae phrasi forensi Feuda militaria seu
fees de Chivaler Anglis nuncupantur.
[...] autem, quod
sine onere vertimus, Decimas aut alias annonae pensitationes, non Militiae onus heic excludit.
HOc Marmor erat basis statuae, quam ex inscriptione discimus Pomponiam Claudiam Faustam Aureliae Faustae summae Sacerdoti Dianae & Amitae suae è decreto Senatus Smyrnensis posuisse. Statuas enim in publico habere apud Graecos, uti & Latinos, maximum erat, quod ab aliqua civitate bene merentes aut virtutis, aut benevolentiae praemium poterant accipere; atque ideo hunc honorem largiri penes eos solos fuit, qui reipublicae praeerant, nec eum apud antiquos aliquis unquam sine illorum decreto assequebatur. Statuas, quas civitates ob majora merita decernebant, ipsae etiam publicis erigebant impensis. Sic Athenienses
a Harmodio & Aristogitoni aliisque; sic Delii Alexandro Polycleti filio Marm. 132, & Reginae Laodicae Marm. 142, & Theophrasto Acharnensi Apend. Marm. 27; & sic ipsi Smyrnenses Pomponio Cornelio Marm. 78, & Lerennio Septimio Heliodoro Mar. 143, & L. Septimio Aurelio Apend. Marm. 15, & decreverunt & posuerunt statuas. Ob minora vero merita tantum ei, cui statua decernebatur, aut alicui ex amicis aut cognatis illius copia facta erat, ut erigeret ex propriis: at
(que) ideo hic statuam, quam Senatus Smyrnensis Aureliae Faustae decrevit, non ipsa civitas, ut in superioribus modo citatis, sed cognata illius Claudia Fausta, & sic Apend. Marm. 19, quam Senatus Thyatirenus M. Ulpiae Marcellae Andronicus & Stratonice, qui educarunt, ex propriis impensis dicuntur posuisse. Hic honos priore longe inferior erat, & plerumque non ob merita decernebatur; sed illi, qui in liberis civitatibus, qualis erat
b Smyrna, apud populum aut Senatum, in aliis apud principem aut provinciae rectorem gratiâ valebant, pro amicis & cognatis impetrabant, & sic Titinius Capito
c apud Plinium à Trajano dicitur impetrasse, ut sibi liceret L. Syllano statuam in foro ponere. Jus enim decernendi statuas, quod Romae salvà libertate penes solum Senatum fuit, eâdem amissâ ad imperatores translatum erat, illud autem sub Angusto & Tiberio, nondum satis firmiter stabilito imperio, neglectum fuit, ita ut quicunque vellet imaginem suam publicabat, donec Caligula
d edicto suo prohibuit, ulli nisi se consulto & autore statuam collocari. Cui simile etiam edictum edidit
e Claudius successor illius: totam vero rei curam ille Senatui remisit, jure autem non decessit suo, eo enim imperatores post Claudium usos fuisse ex modo citato Plinii loco satis apparet. Fallitur igitur Clatissimus Casaubonus, qui ad illum
f Aelii Spartiani locum, ubi Severus patri, matri, avo, & uxori priori statuas per se collocasse dicitur, notat,
Jus publice ponendi statuas penes Senatum fuit; at Severus ponit istas suis per se, i. e. siue decreto vel autoritate patrum. Quis enim credet Imperatores Romanos, quorum autoritas in imperio omnibus modis plena, & plane despotica fuerat, jus statuae honorem largiendi sine Senatus decreto non habuisse? Ea igitur Spartiani verba aliter intelligenda sunt. Per se enim dicitur Severus has statuas posuisse, quod cum sub omnium aliorum principum imperio prima esset Senatus adulatio summos honores illius amicis & cognatis decernere, Severus hâc non expectatâ seu potius spretâ, eosdem autoritate propriâ, quâ alii in hâc reprincipes ex modestia non utebantur, ipse suis conferebat. Si vero aliquis sine Senatus aut populi decreto, aut in iis civitatibus, qui Imperio Romano suberant sine Imperatoris aut provinciae rectoris rescripto amici statuam faciebat, in publico non licebat collocare,
g sed tales vel in Hortis, vel in Bibliothecis, vel in porticibus seu vestibulis aedium privatarum ponebantur,
h in iisque plerum
(que)[Page 57] Romani majorum suorum imagines, per quarum numerum nobilitatem suam aestimarunt, magnâ ostentatione publicabant.
Aureliam Faustam summam Dianae Sacerdotem fuisse, quamvis hoc non indicat Marmor (in eo enim solam legimus vocem
[...]) ideo supponimus, quia solis Deabus administrabant
i Sacerdotes feminae; in Ionia autem, inter cujus limites erat urbs Smyrna, maxime & fere sola dearum
[...]olebatur Diana, cujus
l Templum insignissimum totiusque
m Ioniae & Asiae commune Ephesi erat, secundum plerosque ab
n Amazonibus, cum Asiae imperium tenuissent, secundum
o Pausaniam vero à Creso indigena & Epheso filio Caystri, qui fluvio Caystro nomen dedit, multo antiquius conditum. Quantâ superstitione hic Diana, &
[...] illius (
p quod in Templo Ephesino ab Amazonibus positum tradit Pausanias) à Smyrnaeis ceterisque Ioniae & Asiae incolis colebatur, legimus in
q Actis Apostolorum. Ad eam promovendam multum conduxisse videtur Templi magnificentia, illud enim ab Herostrato quodam ex pessimâ ambitione, ut eo facinore celebris apud posteros evaderet, circa tempus, quo Alexander nascebatur, incensum,
r Ephesii ceterique Asiatici tam magnifice & splendide iterum exstruxerunt, ut merito deinde omnium apud Graecos Templorum maximum & praestantissimum judicatum inter insignissima totius orbis opera, &
s septem illius miracula numerabatur. Quae in hoc Templo Deae sacris & mysteriis praeerant, feminas fuisse constat inde, quod
t eas Massilienses &
u Mantinienses, qui Dianam iisdem sacris iisdemque omnino ritibus, quibus Ephesii, colebant, pro antistibus habuere.
x Illae autem Ephesi in tres Classes, eodem modo quo Virgines vestales Romae, dividebantur; quae in prima erant
[...], quae in secunda
[...], quae in tertia
[...] dicebantur.
[...] erant candidatae, quae tantum ritus & mysteria, quibus Dea colebatur, discebant, in quibus perdiscendis cum definitum tempus paregissent, ad Sacerdotium admissae
[...] factae erant, omniaque ministeria Templi per certum tempus peragebant: eo autem peracto, utpote sacerdotio defunctae, ab omnibus illius ministeriis & officiis liberatae in
[...] classem promovebantur, iisque deinde solum incumbebat prospicere, ut omnia Deae sacra à sacerdotibus rite peragerentur, eademque à candidatis discerentur. Unam ex iis, quae
[...] dicebantur, supponimus fuisse Ulpiam Marcellam, cui, cum sacerdotio defuncta esset, statua Thyatirae è decreto Senatus istius urbis, è qua forte fuit, erigebatur, Append. Marm. 19. Quae inter
[...] prima, seu potius
y unaquaeque illarum
[...] dicebatur, qualis fuit Aurelia Fausta, quam haec inscriptio statuam Smyrnae à cognata sua Claudia Fausta consecratam habuisse indicat. Eam enim potius Ephesi quam Smyrnae, ubi illius statua collocata fuit, summam Dianae sacerdotem fuisse arbitror. Iones enim omnes ad illam Deam colendam Ephesi conveniebant, atque ideo vix ulli eorum illius Deae fanum in propriis civitatibus habuere; & si qui forte habuissent, de sacerdotibus, quae in illis administrabant, haec eadem possunt intelligi,
z cum nullibi Iones Dianam nisi eodem omnino modo, quo Ephesi, coluerunt: sed Smyrnae hanc Deam Templum unquam habuisse in nullo autore invenitur.
[...]. Haec eadem verba Marmoribus 57 & 153, & in Appendice saepius inscriptionibus habes praemissa▪ significant idem quod apud Latinos bene vertat, seu sit Faustum felixque, seu cum bonis auspiciis, & apud Graecos
[Page 58] in omnibus fere statuarum basibus & cippis in alicujus viri bene meriti honorem, aut foederis promulgandi gratiâ erectis, bene ominandi causâ praefigebantur. De iis plura vide in notis ad Marmor primum, & etiam in Seldeni libro De Diis Syris Syntagm. 1. cap. 1.
[...], &c. Haec eadem verba de Smyrnaeorum urbe habes etiam in Marmoribus nostris 78 & 143, & in Append. Marm. 15. atque ideo videntur communis formula fuisse omnibus statuis in alicujus honorem, Smyrnae, è publico decreto Senatus istius urbis erectis, fuisse subscripta; & nomini titulisque illius cui statua consecrata fuit per modum praefationis praemissa. Si apud antiquorum inscriptiorum collectores aliquae è Smyrnaeorum Marmoribus transcriptae praeservatae essent, non dubito, quin in illis haec eadem legerentur; sed cum tales in Grutero omnibusque aliis, quos ipse praemanibus habeo, desiderentur libris, nullas possum invenire, in quibus habentur, praeter nostras.
[...]. Nomen Asiae ambiguum est & variae acceptum in antiquis autoribus, nunc enim pro ea Regione quae jam est quarta orbis pars, nunc pro peninsula maribus Euxino, Aegéo & Cilico inclusâ, quae respectu prioris Asia Minor appellata est, sumebatur; nunc etiam solius provinciae, quae Proconsuli Romano, nunc Dioecese
[...], quae Vicario parebant, saepissime vero solius Lydiae, quae nominis antiquissima est acceptio Asiam nomen esse invenimus. De singulis his agemus, & deinde inquiremus de quânam earum intelligendum sit
[...] nomen, quod in hoc Marmore habetur.
Quaenam sunt limites Asiae, quae ante inventam Americam tertia, jam quarta dicta est orbis terrarum pars, satis notum est apud omnes Geographos, unde vero est nominis origo variae discepatur. Multi
a ab Asia Promethei uxore dictam volunt; sed cum sola Mythologicorum nitantur autoritate, & ipsi etiam Mythologici non omnes consentiant, Promethei uxoris
b nomen Asiam fuisse, hanc opinionem utpote fabula fundatam merito rejicimus.
c Vir inter nostrates in doctrina Judaicâ nemini secundus cum Gigantes eos, qui ante adventum Israelitarum ex Aegypto montana Judaeae incolebant, in Samaritana versione,
d [...] i. e. Asaeos appellari inveniat, sic eos à Syris aliisque Orientis populis Syriace aut Chaldice loquentibus vocatos, & Asiam ab his, utpote in medio illius degentibus, & ob stupendam & monstrosam corporum molem prae omnibus aliis Asiaticis celeberrimis, nomen habuisse opinatur. Sed pace tanti viri nec à Chaldaeis, nec à Syris, hi Gygantes Asaei unquam appellati fuere, sed à solo Samaritano interprete quem indoctum & linguae Hebraeae non valde peritum satis arguit futilis ejus & nullius pretii versio. Ille enim vocem
[...] quasi à radice
[...]Sanavit, curavit dirivatam, interpretatus est per Samaritanam vocem
[...], quae non gentem aut populum aliquem sed medicos significat à verbo
[...] seu
[...] derivata, quod
e idem apud Samaritanos & Chaldaeos, quod
[...] apud Hebraeos significat, in quem errorem alios etiam interpretes incidisse invenimus, Psal. enim 88. v. 11. in versione Graecâ, Arabicâ, Aethiopicâ, & vulg. Lat. pro
[...] legimus
an medici resurgent, quae autem sit vocis
[...] in hoc loco, & Prov. 21. v. 16. significatio, vide
f Medum nostrum: In utrisque autem his locis secundum Judaeos Interpretes haec vox mortuos significat, in omnibus aliis vero locis Gygantes, Medicos vero nullibi; atque ideo
g Grammatici
[...] non à
[...] sanavit, sed à
[...] remisit deducunt, ideoque Gigantes sic vocatos volunt, quod quicunque eos aspiceret, manus ejus prae metu remittebantur. Sed concesso hoc, quod hi Gigantes Asaei appellati fuerunt, quis unquam dixit tam antiquum fuisse Asiae nomen, ut possibile sit illud ab his originem habuisse?
[Page 51] Nulla hujus nominis mentio apud Homerū, quem aut Asiae aut Europae nomen cognovisse negat
h Stephanus Byzantinus; nec apud aliquem alium antiquum autorem, unde eliciatur illud ante Persicum Imperium, quod non nisi post 900 an. postquam hi Gigantes deleti erant, initium habuit, toti illi orbis parti, quae jam Asia dicta est, inditum fuisse. Praeterea quis unquam existimare potest totam hanc plagam à montanis his, qui unam tantum, aut alteram urbem in montibus Judaeae, angustissimo & obscuro angulo illius, tenuerunt, nomen accepisse? Quis credet eorum famam and Graecos, apud quos prima nominis origo, cum illi, prius quam Graeci extitere, periissent, unquam transiisse. Deliria haec omnia, in quae tam doctum virum nollem incidisse.
i Eustathius tradit, cum Asius quidam magicus Palladium Telesmanice praeparatum Troi, cum Trojam condidisset, in tulelam illius urbis obtulisset, illum Regem in Magici honorem totam Regionem, cui praeerat, Asiam appellasse, eamque primam fuisse nominis originem; quod idem etiam ex Johanne Malela refert Tzetzes in Scholiis ad Lycophronem; illudque in ipso Malela MS in Bibliotheca Bodleianâ invenio lib. 5. cujus verba haec sunt,
[...] (apud
l Eustathium
[...])
[...]. Sed haec, uti & cetera omnia istius autoris ex primo intuitu fabulam sapiunt. Liceat nihilominus hic notare, Artes Telesmanicas, quae à Zabiis (de quibus vide
m Hottingerum, &
n Clarissimum Pocockium) originem habuere, tam antiquas non fuisse, nec in Graecia ante Apollonii Tyanei tempora unquam notas.
o Bochartus Asiam dictam vult à
[...], quod dimidium & etiam medium sonat, quia media est inter Africam & Europam: quod falsissimum est; Asia enim non est inter Europam & Africam, sed à latere utriusque. Be
[...]mannus Asiam ab
[...]ignis derivat, quia in ea regione ignis à Magis colebatur. Sed nugae haec, ineptiae, nec nostrâ observatione digna, si non à viris summae famae & doctrinae traderentur. His igitur rejectis, verissimum videtur solam Lydiam, quae & Maeonia,
p antiquitus Asiam appellari, sicut ea
q sola Africae pars, in qua sita erat Carthago, primo Africa dicebatur, indeque nomen processu temporis ad denotandam totam continentem transiisse: & haec est
r Eratosthenis doctissimi inter antiquos Geographos opinio. Lydia autem Asia dicebatur,
s ab Asio quodam, qui in ea regione olim regnabat (hoc enim circa tempora belli Trojani non inusitatum fuisse in iis Asiae partibus virorum nomen, testatur
t Homerus)
v urbs etiam erat in Lydia sub Tmolo monte sita ab hoc Asio condita, ab illiusque nomine Asia appellata, eique & fluvio Caystro vicini erant, ab eodemque Asio sic denominati
x,
[...], quorum
y Homerus & post eum
z Virgilius meminere, in iisque
a usque ad Strabonis tempora, qui sub
b Augusto floruit, sacellum huic Asio consecratum ab incolis ostendebatur. Sardibus etiam
c Herodoti temporibus tribus erat Asias, quam Lydi ab hoc eodem Asio
d sic appellatam dicebant, eumque & Regem suum & nominis Asiae, quod tertiae tunc orbis parti inditum fuit, autorem fuisse contendebant. Sed non nisi multis post Asium seculis nomen Asiae in tam latâ acceptione notum fuit. Asius enim soli Regioni cui imperabat Asiae nomen indidit, secundum morem
[Page 62] tunc temporis apud omnes fere Reges usitatum, qui quam subito in aliqua regione regnum adepti essent, abolito antiquo nomine eam à suo denominabant. Sic Attica
e sub Actaeo Rege Actica, sub Cecrope Cecropia, & sub Cranao Cranaa dicebatur, quo exemplo etiam post Asii obitum, eadem Regio, quam ille à suo nomine Asiam appellabat,
f mox Maeonia, & deinde
g Lydia à successoribus illius denominabatur. Sed antiqui Graeci Asiae nomen retinebant, eoque solam eam regionem, quae ab Occidente mari Aegéo, ab Oriente monte Tmolo terminata, fluvios Maeandrum, & Caicum interjacet, denominarunt. Postea vero, sub Gygis posteris, Mermnadis dictis, ut auctum erat Lydorum imperium, sic latius etiam extendebatur Asiae nomen, donec tandem temporibus Croesi, quicquid cis fluvium Halym & Taurum montem, & mox, cum eo victo quicquid Lydi tenuerunt, Persico Imperio adjungeretur, totum illud & quicquid aliud Orientis erat trans Hellespontum & mare Aegeum situm, apud Graecos inceperat Asia appellari. Non tamen desiit Lydia (intra cujus terminos Ioniam & Aeolidem comprehendimus) stricte semper eo nomine dici, atque ideo sic habet Euripides in Bacchis,
[...]
[...].
Et Eunapius in vita Aedesii de Sosipatra, feminâ quâdam doctâ, dicit, quod erat ex ea Asia, quae circa Ephesum est, per quam currit fluvius Cayster. Et habet
h Hieronymus
Asia Regio, quae vocatur minor, undique circundata est mari; sed specialiter ubi Ephesus civitas est, Asia appellatur. Et hanc solam Eusebius in Ecclesiastica Historia per nomen Asiae, quod in ea saepius occurrit, videtur denotare, & non Asiam Proconsularem, ut
i plerique interpretantur; Libro enim quinto cap. 1. & cap. 14. Phrygiam ab Asia distinguit, Phrygia autem Asiae Proconsularis pars. Nec huic obstat, quod lib. 3. cap. 31. & lib. 5. c. 9. idem scriptor Hieropolin, quae intra Phrygiae limites fuisse putatur, urbem Asiae dicat. Cum enim
l Strabo tradat terminos Lydiae, Cariae, Phrygiae, & Mysiae, postquam hae regiones Romanis suberant, quod illi non per regiones, sed per conventus seu praefecturas Provinciam diviserunt, tam implicatos fuisse, ut discerni nequirent, incertum inde factum videtur, an urbs Hieropolis ad Phrygiam, an ad Lydiam,
m cum inter utramque sita fuit, pertineret: at
(que) ideo bene possumus opinari, eam à nonnullis huic regioni, ab aliis alteri attributam fuisse; ab Eusebio autem intra Lydiae terminos existimatam fuisse non dubito, praesertim cum
n Laodiceam, intra cujus conventum seu praecinctum haec urbs erat, in Lydia sitam inveniamus. Et non tantum Eusebius, sed omnes fere alii Christiani scriptores per Asiam stricte dictam solam Lydianam intelligunt, quod ideo ab iis factum videtur, quod hoc nomen in ea sola significatione in sacris scripturis invenitur. Quotiescunque enim ibi occurrit, stricte sumitur pro aliqua parte Asiae Minoris, atque ideo vel pro Asia Lydiana, quae ex sola Lydiâ cum Ionia, & Aeolide constabat, vel pro Asia Proconsulari, inter cujus terminos praeter Asiam Lydianam etiam Caria Phrygia & Mysia continebantur. Sed in Actis Apostolorum cap. 2. com. 9. & 10. Asia à Phrygia, & cap. 16. com. 6. & 7. à Phrygia & Mysia, & cap. 20. com. 16. & 17.
o à Caria distinguitur: sola igitur relinquitur Lydia cum Ionia & Aeolide (quae etiam intra Lydiae terminos ponuntur) quam nomen Asiae in iis ceterisque Sacrae Scripturae locis potest denotare, in eaque significatione in Apocalypsi Johannis hoc nomen accipiendum est,
p quoties ibi septem Asiae Ecclesiarum fiat mentio; omnes enim hae,
q Ephesus scilicet, Smyrna, Pergamus,
[Page 53] Thyatira, Sardes, Philadelphia, & Laodicea, in Lydia sitae fuerunt; de Pergamo enim
r Xenophon &
s Aristoteles, de Epheso Scylax Charyandensis &
t Herodotus, de Sardibus Philadelphiâ & Thyatirâ
v Ptolomaeus, de Smyrna
x Aristoteles & Scylax Charyandensis, de Laodicea (quam vis hunc
y alii Cariae
z alii Phrygiae ob terminorum confusionem attribuunt) Stephanus
a Byzantinus testantur. Et sic etiam Act. Apost. cap. 19. com. 27. ubi de Diana dicitur,
quam Asia tota & orbis terrarum colit, in omnibusque item aliis Sacrae Scripturae locis nomen Asiae est intelligendum; in eaque sola significatione in plerisque antiquis historicis, priusquam Romani exercitus Hellespontum transiissent, Asia, quoties stricte dicitur, accipienda est. Cum vero Romani Duce Scipione
b Antiocho victo hanc Asiam occupassent (à qua Scipio denominatus est Asiaticus) eam Regibus Pergamenis dedissent, quicquid deinde hi reges tenuerunt, inceperat extenso nomine Asia stricte appellari; atque ideo cum Romani
c ab Attalo horum regum ultimo regni illius haeredes scripti illud in Provinciae formam redegissent, Asiam Proconsularem nominabant, eaque est, quae apud
d Strabonem &
e Ptolomaeum Asia
[...] dicitur, quam
f Cicero ex Caria, Lydia, Phrygia, & Mysia constare dicit, quae eaedem etiam sub Augusto, cum Provinciae Romani Imperii de novo ordinatae essent, illius partes fuere. Dicit enim
g Strabo eam tunc continere totam illam Asiam, quae cis Halym & montem Taurum erat, praeter Galatiam, Bithyniam, Propontidem (cum Ponto) & regiones quae
h Amyntae regi paruerunt; iis igitur subductis remanent in Asia Proconsulari eae Regiones, quae ab
i Onuphrio illi Provinciae assignantur, Lydia scilicet, Ionia, Phrygia, Caria, Mysia, & Hellespontus Proconsularis (lege Consularis,
l Hellespontus enim nunquam fuit Provincia Proconsularis, sed Consularis) eaedemque hae sunt, è quibus Cicero supra dixit Asiam Proconsularem constare; Ille enim sub Lydiae nomine Ioniam etiam & Aeolidem, sub Mysiae utramque Mysiam, & sub Phrygiae utramque Phrygiam designabat. Nam Ionia & Aeolis intra Lydiae terminos continebantur, ut supra diximus, & sicut
m Phrygia, sic etiam
n Mysia erat major & minor. Phrygia major erat è parte Lydiae Orientali versus septentrionem usque ad Bithyniam, versus Austrum usque ad Lyciam & Cariam extensa; postea (circa Constantini tempora)
o in Phrygiam salutarem, cujus Metropolis erat
p Synnada, & in Pacatianam, cujus mentio est
q in subscriptione ad Epistolam Pauli ad Timotheum, dividebatur.
r Phrygia Minor Hellesponto, mari Propontide, & fluvio Aesepo, quo
s à Mysia Minori & sinu Adramyttico,
t quo à Mysia Majori dividitur, undique terminata, quicquid antiquitus erat Priami regnum, continebat, & sub Romanis etiam
v Epictetus, & ab Hellesponto, ad quem sita erat, Phrygia
x Hellespontia, & à Troade Metropoli illius (cujus frequens mentio in
y Sacris Scripturis)
z Troas dicebatur. Inter utrasque has Phrygias à fluvio Caico, qui
a Lydiam è parte septentrionali terminabat, versus septentrionem
[Page 54] usque ad Mysiam Minorem extendebatur Mysia Major, quae ab Olympi montibus in ea sitis
b Mysia Olympena appellabatur.
c Mysia autem minor, cujus Metropolis erat Cyzicus, ad ipsam Propontidem sita fuit, à Phrygia Minori seu Epicteto fluvio Aesepo disterminata. Utraeque hae Mysiae constituebant regionem,
d quae, ut à Mysia seu potius Maesia ad fluvium Istrum in Europa sita distingueretur, Mysia Hellespontia dicebatur,
e è qua & Phrygia Minori Hellespontiâ etiam dictâ constabat Provincia, quae post Constantini tempora, quod sub Consulari regimine erat, Hellespontus Consularis appellabatur, eaque est quam Onuphrius in Catalogo regionum Asiae Proconsularis supra citato per Hellespontum Proconsularem videtur denotare: ideoque ibi etiam Mysiam nominat, quod forte Hellespontum Consularem (quam ille Proconsularem vocat) pari errore è sola Phrygiâ Hellespontiâ seu Troade putabat constitisse. Hae sunt regiones, quas Asia Proconsularis à morte Attali Regis Pergameni usque ad Constantini tempora per an. circiter 450 limitibus nunquam mutatis continebat, eamque & ab Asia Lydiana, & ab Asia Magna continente bene distinguit Aristides Rhetor. dum de urbe Smyrna dicit,
f [...], i. e. secundum Canteri versionem, Perspicue apparuit quantum esset ipsa (Smyrna scil.) ornamentum Asiae, non ejus quidem, quae usque ad Maeandri fontes protenditur, nec quantam Praetorum (seu potius Proconsulum) complectitur jurisdictio, sed quam initio Graeci Asiam dixerunt, ac de tribus mundi partibus continentem praecipue appellarunt, ubi eum per Asiam, quae ad Maeandri ripas exporrigitur, Asiam Lydianam, per Asiam, quae erat
[...], Asiam Proconsularem, & per alteram Asiam tertiam tunc orbis partem evidenter apparet intelligisse. Et hae solae erant nominis Asiae acceptiones, quae
g illius temporibus notae erant, postea vero orta etiam est Dioecesis Asiae. Constantinus enim cum Imperii Provincias de novo ordinasset,
h quicquid penes Romanos erat trans Hellespontum & mare Aegéum Proconsuli Asiae, & tribus Comitibus (qui, quod sub dispositione erant Praefecti praetorio Orientis, Vicarii etiam nuncupati fuere) commisit regendum, easque Regiones, quae his Comitibus suberant Dioeceses appellavit, inter quas una fuit Dioecesis Asiana, quam supra diximus per nomen Asiae apud scriptores etiam denotatam fuisse, ceterae duae Pontica & Orientalis dicebantur; Dioeceses autem definiente
i Balsamone erant,
[...]. Multas enim illae continebant regiones. In Asiana primo hae fuerunt
l Pamphilia, Pisidia, Lycia, Lycaonia, Hellespontus Consularis (quae ex utraque Mysia & Phrygia Minori constabat) Phrygia Salutaris, Phrygia Pacatiana, Caria, & Insulae, quarum Hellesponto, Cariâ, & utraque Phrygiâ Salutari scilicet & Pacatianâ ab Asia Proconsulari detractis, illa Provincia ab eo tempore inter angustiores terminos coarctata
m solam Asiam Lydianam, Lydiam scilicet Ioniam & Aeolidem, & postea cum Lydia etiam Dioecesi Asianae Imperante Arcadio adjecta esset, tantum
n Ioniam & Aeolidem continebat. Lydia autem videtur Dioecesi Asianae ideo adjecta fuisse, ut compensatio fieret pro Hellesponto, quae Imperante
o Theodosio Arcadii patre, & Insulis, quae forsan eodem tempore à Dioecesi Asianâ abstractae dispositioni Proconsulis Asiae subjiciebantur, quorum ille has per Praesidem, qui Rhodi sedem habuit, illam per Consularem regebat; & secundum hanc distributionem quae diu in
[Page 63] Imperio immutata videtur mansisse in Notitia Imperii sub dispositione Asiae, Asia, Hellespontus, & Insulae; & sub dispositione Vicarii Dioeceseos Asiae
q Lydia, Caria, Phrygia Salutaris, Phrygia Pacatiana, Lycia, Lycaonia, Pisidia, & Pamphylia numerantur. E ceteris duabus Dioecesibus▪ quae trans Hellespontum erant, Pontica
r Bithyniam, Galatiam, Paphlagoniam, Honoriadem, Galatiam salutarem, Cappadociam primam, & secundam, Armeniam primam, & secundam, Helenopontum, & Pontum Polemoniacum; Orientalis Palestinam, Syriam, Arabiam, Mosopotamiam, Phoenicem,
s Osrhoenam, Isauriam, Ciliciam, & Cyprum insulam continebant. E duabus igitur Dioecesibus, Asianâ scilicet, & Ponticâ, & Provinciâ Proconsulari Asiae▪ si è Pontica utramque abjicias Armeniam, & earum loco Ciliciam & Isauriam è Dioecesi Orientali assumas, constabat ea Asia, quae minor dicitur.
tDucta enim à Tarso Ciliciae ad Themiscyram lineâ, quâ Geographi versus Orientem hanc Asiam terminant, intra eam provincias, quas ei assignamus, invenies contentas; Asiam scilicet Proconsularem, Dioecesin Asianam totam, & Dioecesin Ponticam, si Armenias auferas, cum Ciliciâ etiam & Isauriâ, quae Dioeceseos Orientalis partes fuere. Haec Asia maxime apud Geographos nota erat, & postea, cum Dioecesi Orientali
v à Saracenis occupata ea totum erat, quod in Oriente habuerunt Imperatores Graeci,
x ipsa tandem
[...], i. e. Orientalis Provincia, &
[...], & tandem corrupte omissa prima litera
[...], seu Natolia, quo nomine apud modernos nostros Geographos cognoscitur, inceperat appellari. Hae sunt variae nominis Asiae acceptiones, quas explicandas suscepimus, in quânam earum sumendum sit nomen
[...] quod in hoc Marmore bis habetur, jam restat inquirendum.
Nomen
[...] in latissima acceptione pro eâ, quae jam quarta est orbis pars, minime in hoc Marmore acceptum fuisse nemo potest dubitare. Nec Asiam minorem, cum ea esset apud solos Geographos nota, atque ideo in nullis Imperatorum legibus, aut decretis invenitur, per nomen Asiae in hac inscriptione denotatam fuisse omnino est probabile. Dioeceseos Asiae nomen, cum hoc Marmor exaratum fuit, nondum notum erat; Constantino enim Imperante, ut supra diximus, primo ortum fuit; eo autem Marmor antiquius esse inde apparet, quod in eo Smyrna dicitur
[...]; illius enim Imperatoris temporibus
y abolitâ Idololatriâ desinebant Civitates gloriari se Augustalium
z Aedituas fuisse. Vel igitur de Asia Proconsulari, vel de Asia Lydiana nomen Asiae hic int
[...]lligendum est, cujus Smyrna urbs pulcherrima, maxima, splendidissima, & Metropolis fuisse dicitur. Cum autem ut supra diximus, ante Constantini regnum, & ut infra indicabimus, post Adriani tempora hoc Marmor exaratam fuit, eoque intervallo maxime per ora hominum ferebatur Asiae Proconsularis nomen; nullam aliam Asiam in hoc Marmore credo intelligi. Publicum enim hoc Psephisma erat. In eo igitur Asia in illa sola significatione, quâ publice nota, & in publicis per ea tempora decretis & edictis usitata fuit, accipienda est. A morte autem Attali Regis usque ad Constantini tempora Asiae nomen stricte dictum pro sola Asia Proconsulari publice in omnibus Edictis & Decretis usitatum fuisse satis evidens est, cum in ea sola significatione Dominis Romanis notum fuerit, sub quibus per ea tempora omnes hujus Provinciae partes sic eâdem politiâ, ejusdem Magistratus consuetudine,
a communibus festis, ludis, & sacrificiis quotannis celebratis sic unitae fuerant, ut non tantum in unam Provinciam, sed etiam in unam quasi
[Page 64] Regionem coalescebant; atque ideo
b Strabo, qui Augusto, &
c Ptolomaeus, qui Antonino Imperantibus floruerant, eam
[...] vocant, ut quae maxime proprie eorum temporibus illo nomine nota fuerat; & in hac significatione Tacitus nomen Asiae accipit,
d cum dicit undecim Asiae civitates coram Senatu certasse, in quanam earum Templum Tiberio statueretur; harum enim urbium Ilium in Phrygia, Magnesia & Halicarnassus in Caria extra limites Asiae Lydianae fuerunt. Sed maxime de hâc re valet Aristidis autoritas, quoniam ipse Smyrnensis fuit, & eo tempore (
e Antoninis scilicet Imperantibus) floruerat, quo credo hoc Marmor exaratum fuit, quem, dum haec eadem, quae in Marmore habentur, de urbe Smyrna praedicat, eam scilicet fuisse,
f [...],
g [...], &
[...], in iis locis Asiam Proconsularem intellexisse satis constat, cum
h in alia oratione in qua his simillima de eâdem urbe repetit, dicat Chios, Teios & Erythras, quae in Ionia, & Hallicarnassum, quae in Caria sitae fuerunt, inferioris Asiae partis urbes fuisse. Secundum illum igitur pars superior erat Mysia & Phrygia, atque ideo per nomen Asiae totam Provinciam, quae tunc suberat Proconsuli Asiae intelligit, nec aliquam aliam in hac inscriptione denotatam fuisse omnino dubito. Smyrnam igitur totius Asiae proconsularis pulcherrimam, maximam, & splendidissimam fuisse gloriatur Marmor.
i De hac urbe tradit Aristides, quod à Tantalo primum sub monte Sipylo, deinde à Theseo propius mari, & postremo ab Alexandro in eo ubi nunc est loco condita fuerat. Ex aliis autem colligo autoribus, eam ab
l Ephesiis primo conditam fuisse. Ephesi enim urbis regio erat
m Smyrna, secundum plerosque à Smyrna
n Amazone, quam volunt hanc urbem occupasse, appellata.
o Porro qui eam incolebant in coloniam emissi Smyrnā, ei urbis Ephesi partis è qua migraverant cognominem, ad Meletem amnem condidere,
p quae postea ab Aeolibus occupata, multis illuc ex Aeolicis civitatibus deductis colonis magnum accepit incrementum; & ad hoc respexisse videtur Eusebius,
q ubi dicit regnante Athenis Thersippo Smyrnam in urbis modum ampliatam fuisse, quamvis in assignando tempore paululum aberraverit. Thersippus enim, ut in Canone Chronico infra in parte secundâ videre possis, Homero recentior fuit; priusquam autem hic Poeta nascebatur, Aeoles Smyrnam occuparunt: cum iis enim, qui ex Aeolicis civitatibus ad Smyrnam incolendam mittebantur,
r è Cuma migravit Critheis Homeri mater, è furtivo concubitu tunc gravida, & paulo postquam Smyrnam advenerat Homerum peperit ad ripas Meletis amnis, qui Smyrnam praeterfluit, atque ideo ille primo Melesigenes dicebatur, postea vero cum oculos amisisset, inceperat Homerus appellari.
s Qui Smyrnam ante Aeolensium adventum incoluerunt, inde pulsi Colophonem fugerunt, in eamque urbem recepti, ibi ipsi & posteri eorum diu manebant, donec tandem cum aliis Colophoniis per seditionem inde iterum exacti, in partem urbis à Smyrnaeis, oblitis hos esse, quos eadem olim expulerant, recepti fuere; sed antiquae injuriae, magis quam novi beneficii memores, observato tempore, quo Smyrnae omnes extra maenia Baccho Sacra peragebant, eam urbem, unde olim expulsi fuerant,
u portis contra hospites suos clausis, sibi iterum vindicarunt; ab eoque tempore, inito cum Ionibus foedere, Smyrna pro civitate Ionicâ, cum prius Aeolica esset, coeperat reputari,
x & ad commune Ionum concilium, & commune festum Panionium dictum admissa, numerum duodecim Ioniae civitatum explebat, inter easque satis celebris fuit usque ad tempora Gygis Lydorum regis:
y ab eo autem diruta, &
t[Page 65] in formam pagi redacta per 400 deinde annos, nec antiquâ gloriâ, nec urbis nomine recuperatis, satis obscura mansit; atque ideo nulla illius
z in antiquis Graecis historicis mentio. Cum autem Alexander contra Persas profecturus in has Asiae partes transiisset,
a in somnio, ut dicunt, monitus han
[...] urbem instauravit, novamque Smyrnam à veteri circa
b 20 stadia propius mori dissitam in eo quo nunc est loco condidit, quae ab eo tempore primo
c Antigoni & Lysimachi Alexandri successorum impensis (qui tantum hujus urbis incremento addidere, ut pro conditoribus illius à nonnullis reputantur) ipsorum deinde civium curâ, & Romanorum tandem benevolentiâ,
d quibus haec urbs semper fuerat fidelissima, sic continuo aucta & ornata fuit, donec tandem Strabonis temporibus
e ipso teste facta erat, ut de eâ gloriatur Marmor▪
[...]. Et sic testatur
f Lucianus:
[...].
g Plinius eam alterum Asiae lumen dicit. Smyrnae autem pulchritudinem maxime admiratur & optime describit Aristides Rhetor, qui ipse Smyrnensis fuit, eam
(que) vocat,
h [...], additque insuper,
i [...], &c. i. e. Interprete Cantero, si enim alicujus imago urbis in coelo deberet apparere, velut Ariadnes aiunt coronam, aliaque tum fluviorum, tum animalium diis dilectorum simulacra, hanc equidem (scil. Smyrnam) existimo ceteris praelatam iri, adeo videtur exemplar quoddam urbis esse, nec vel Poetâ cive, vel aliâ ad commendationem arte indigere, cum ipsa sui amorem omnibus conciliet, ac prae se cogat oculos non aures delectans: etenim supra mare extensa est perpetuum emittens pulchritudinis florem, quasi non paulatim constituta sit, verum tota simul è terrâ emerserit, &c. Hactenus de tota urbe: singularum etiam illius partium admirandam pulchritudinem & splendorem idem Rhetor summis laudibus describit, tam in oratione de Concordia ad civitates Asiaticas, quam in ea unde haec quae modo citata sunt transcripsimus; in quâ etiam de pulchritudine simul & magnitudine urbis, haec subjungit,
l [...], &c. i. e. Interprete Cantero, Magnitudinem vero non pro necessitate, vel occasione sortita est, sed ubique ampla, sibique similis conspicitur, & magnitudinem pro incremento pulchritudinis habet, neque multas esse urbes dixeris dispersas, sed unam multis respondentem, eamque sibi conformem, & concordem, nec aliter atque in humano corpore aptas toti partes exhibentem, &c. Ita ut hujus inscriptionis Autor non vane & sine aliis ei suffragantibus gloriatur Smyrnam omnium Asiaticarum urbium
[...] fuisse.
[...]. Vox
[...] non hic eâ, quâ olim significatione accipienda est. Primo enim eae solae urbes, quae aliis praebuerant originem, respectu illarum, quasi earundem matres,
[...] vocabantur. Et
[Page 66] sic apud
m Thucydidem Corinthus Corcyrae, & apud
n Dionysium Halicarnasseum Alba Romae
[...] dicuntur; & non tantum urbes, sed etiam Regiones, unde coloniae progressae alicui civitati aut genti originem praebuerunt, respectu earum sic vocatas invenimus.
o Apud Strabonem enim Dryopidem Regionem Thessaliae tetrapolin sub Oetaeis montibus sitam Dryopū, qui in Peloponneso habitabant,
[...] fuisse legimus,
p & Dionys. Halicarnasseus habet
[...]. Frequentius vero, & significatione magis propriâ solae civitates respectu Coloniarum Metropoles dicebantur. Sed cum apud antiquos Graecos hae Metropoles Regionum, in quibus sitae erant, semper urbes primariae essent, in iisque omnes publici conventus, concilia, sacrificia pro totâ gente facta, & festa communia celebrarentur, inde obtinuit tandem, sub Romanorum scilicet imperio, cum hic honos non antiquissimis civitatibus, sed maximis & opulentissimis deferretur, ut quaecunque civitas alicujus Provinciae regionis aut praecinctus, constituto ibi praetoris tribunali, facta erat primaria, quamvis nuperrime condita nullas emisisset colonias, mutuato ab iis titulo, qui antiquitus erant primariae, Metropolis diceretur. Et ea sola significatione videtur haec vox Romanis nota fuisse, atque ideo in eorum
q numismatibus nonnullas civitates simul Colonias & Metropoles appellari invenimus,
r aliasque, quam primum conditae fuerunt, hoc titulo insignitas,
s [...], & non tantum civitates gentis alicujus aut praecinctus primas, sed alias etiā sub primis constitutas, si modo insigniores & bene frequentatae essent, Metropoles dictas notat Commentator in
t Cod. Theodos. eoque forsan sensu Philadelphia & Thyatira, quamvis nullius praecinctus primae essent, Metropole
[...] titulos habuere, eorumque ideo Episcopi in
v Apocalypsi inter Metropolitanos Asiae numerantur.
In quanam harum vocis acceptionum Smyrna Metropolis dicitur, non difficile est investigare. In prima enim Smyrna minime Metropolis fuit, cum omnium Ionicarum civitatum
x recentissime fuerat ab Ionibus habitata. Nec vero in secunda totius Asiae, quia usque ad Constantini tempora in Romanis Provinciis, & sic etiam in Asia multae Metropoles erant aequalis dignitatis, nec priusquam ille Imperator Romanum Imperium de novo ordinasset, in singulis Provinciis una tantum erat, ubi Praetor omnibus Provincialibus jus dicebat, Metropolis,
y sed singulae Provinciae in multas jurisdictiones, quae Conventus dicebantur, divisae fuerunt, in singulisque earum una erat urbs ceteris insignior, quae primis nostrorum in Anglia comitatuum oppidis (quae
The Assize Towns vocantur) non dissimilis Conventus caput fuit, ad quam Praetor seu praefectus, eodem modo, quo ad ea prima Comitatuum oppida apud nostrates Judices Itinerarii, statis anni temporibus
z veniebat ad dicendum jus illius conventus incolis, qui sub ejus adventu omnes ad eam urbem congregati fuerunt, inde
(que) tota Regio unde hâc occasione conveniebant, Conventus dicebatur: maxime vero proprie & frequētissime urbs in qua hic congressus seu conventus celebratus fuerat eo nomine denotata erat, quae cum jurisdictionis cujus incolae ad eam conveniebant, fuit semper urbs primaria esset, etiam Metropolis vocabatur. Atque ideo bene observat doctissimus
a Scaliger, voces Conventum & Metropolin promiscue acceptas fuisse, & Conventum Uticensem apud Tertullianum nihil aliud quam Uticae Metropolin significasse. Tales Metropoles seu Conventus in Gallia Ammianus Marcellinus 12. Sextus Rufus 14. recensent. In Hispania Plinius lib. 3. multas numerat, uti & in
[Page 67] Asia lib. 5. inter quas una erat
c Smyrna, quae jurisdictionis seu praecinctus, qui Australem Aeolidis & Septentrionalem Ioniae partes continebat, caput fuit. Et hoc solo sensu, eo scilicet quem supra de secunda vocis acceptione agentes explicavimus, hanc urbem hic in Marmore, ut & alibi, in
d numismatibus scilicet, eam aliasque Asiae civitates Metropoles dictas fuisse evidentissimum est. Nullo enim alio modo explicandum est, quomodo Smyrna▪ Pergamus, Laodicea, Sardes, Ephesus, aliaeque inter ejusdem Provinciae Asianae limites sitae Metropoles possunt appellari. Errat igitur
e vir Clarissimus, qui ut explicet quomodo Smyrna & Ephesus, quae utraeque erant Ioniae civitates, Metropoles fuere, huic Asiae, illi Ioniae primatum attribuit. Sed si Ephesus Asiae prima esset, cur non etiam Ioniae? Hoc enim negare, idem mihi videtur, ac si dicerem Londinum Angliae, non vero Mediae saxae, aut Lutetiam Galliae, non vero Insulae Franciae urbes Primarias fuisse. Praeterea quis unquam dixerat Smyrnam totius Ioniae Metropolin fuisse? Omnium Ionicarum civitatum
f recentissima haec & nuperrime in Communitatem recepta, atque ideo summo inter eos honore indignissima. Nunquam Ioniae civitates Smyrnae festa, aut sacrificia communia, aut publica de tota gente concilia habuere; haec enim Ephesi semper
g celebrata fuerant: ubi etiam erat insignissimum
h Dianae Templum omnibus Ionibus commune▪ ad quod illi, eodem modo quo Judaei ad Templum Hierosolymitanum, ad deam colendam conveniebant, atque ideo haec sola, quamdiu libera erat Ionia, illius gentis Metropolis fuit; postea vero, quum Romani rerum potiti essent,
i Asia non per Regiones, sed Conventus dividebatur, & non quae olim Regionum, sed quae horum conventuum capita fuerant, Metropoles deinde dicebantur: ob quarum dignitatem
l cum Episcopi, qui in iis sedebant, praeeminentiam quandam supra Episcopos inferiorum civitatum (his sponte concedentibus) adepti fuerint, omniumque Controversiarum, quae in minoribus per singulos conventus seu jurisdictiones Ecclesiis ortae erant, ob tantum eo tempore, quo Praetor jus dicebat, Christianorum ad Metropolin congressum, quos in iis dirimendis consulere, & determinationis testes adhibere poterant, judices maxime idonei semper existimarentur; inde Episcoporum Metropolitanorum nomen & autoritas in inferiorum civitatum Episcopos habuit originem, quae in Ecclesia Christiana valde antiqua erat, atque ideo
m in Apocalypsi omnes Asiae Lydianae Ecclesiae per septem Metropolitanas repraesentantur. In Asia autem Proconsulari multo plures fuere Metropoles▪ quae omnes diu erant dignitate pares, nullâ earum à dominis
n Romanis aliis praelatâ, atque ideo saepe inter eas erant controversiae de Primatu, ut
o ex Dionis Chrysostomi, &
p Aristidis orationibus, quas ad eas sedandas dixerant, apparet; atque inde est secundum
q nonnullos, quod multae eorum in antiquis numismatibus se
[...] gloriantur, quia scilicet hunc titulum nulli datum omnes arrogabant. Alii autem
[...] opinantur idem esse ac
[...], easque civitates, quae in numismatibus
[...] dicuntur, revera eo tempore, quo ea numismata cusa fuerant, totius Asiae Metropoles fuisse: & sic vocem interpretatur
r Vir Clarissimus supra laudatus, atque ideo dicit Smyrnam totius Asiae Metropolin fuisse, quia Smyrnaei in Marmore Arundeliano nondum edito
[...] dicuntur. Sed si ad hoc Marmor, aut ad Marm. 143, aut ad Append. Marm. 15. (quae Marmora Arundeliana sunt & ante hoc tempus inedita) ut credo respiciat (nam inter Marmora Arundeliana,
[Page 68] quae Academiae nostrae dedit honoratissimus Comes Marescallus, in nullo alio aliquid tale invenio) foedissime iterum errat, quia in his Smyrna non dicitur absolute,
[...], sed
[...], prima Asiae civitas pulchritudine & magnitudine, i. e. pulcherrima & maxima. Quin ego numismata in quibus Asiae civitates
[...] dicuntur▪ aliter interpretor. Haec enim numismata eodem modo quo talia hisce nostris temporibus, non nisi magnis solemnitatibus aut ob actos Triumphos, aut Imperatorum nuptias, aut Templorum consecrationes, aut aliqua alia occasione, quam aut inscriptio, aut figura plerumque indicabat, celebratis edita fuere. In Asia autem frequentissimae horum edendorum occasiones erant festa communia, & publica Sacra: atque ideo in plerisque Asiaticorum numismatibus Civitates, à quibus causa erant,
s [...] dicuntur, quia scilicet ea, cum hae alicujus festi aut Sacri certaminis in Imperatoris aut numinis alicujus honorem celebrati curatrices essent, in vulgus spargebantur. Maximum autem in Asia Festum, & ob cujus celebrationem praecipue Asiae civitates
[...] dicebantur erat
[...], i. e. Commune Asiae: hoc enim in honorem Imperatoris celebratum fuit ab omnibus Asiae Proconsularis incolis, atque ideo civitas ad quam ad hoc festum celebrandum conveniebant, quod, hoc totius Provinciae ad eam facto congressu, honorem, qui inter civitates Asiae summus erat, consecuta earum Metropoleωs vice fungeretur, omnium primatum pro eo tempore sibi vindicans, ea tum in vulgus spargebat numismata, quibus se
[...] gloriabatur, atque inde est,
t quod nunc Ephesus, nunc Smyrna, nunc Pergamus in antiquis numismatibus hoc titulo insigniuntur; in omnibus enim his, ceterisque aliis Provinciae civitatibus Metropolitanis observato quodam cyclo, per vices celebratum fuit,
[...]. Smyrnae Marmor. III. & Marmor Farnesianum apud Gruterum, & Epistola Ecclesiae Smyrnensis de Martyrio Polycarpi; Ephesi Act. Apost. cap. 19. & Euseb. lib. 4. cap. 13. Pergami Aristidis Orat. ad civitates Asiae de Concordia, & in Phrygia Synnadae scilicet aut Apamiae ejusdem Aristidis Orat. Sac. 4. habitum fuisse testantur. Hae igitur civitates, cum in iis hic conventus celebratus fuerat, totius Provinciae, aliis autem temporibus tantum suarum jurisdictionum seu Conventuum, Primae & Metropoles fuere. Per
[...], igitur in Marmore intelligendum est, Smyrnam non totius Provinciae Metropolin, sed tantum unam inter illius Metropoles fuisse.
[...]. Imperatoribus Romanis per Imperii Provincias decernente Senatu Aras & Templa posita fuisse, & Sacros Ludos in eorum honorem institutos, & Historici, & alia prisci aevi monumenta testantur. Hoc olim in Romae urbis dominae honorem primo
x à Smyrnensibus, & deinde
y ab Alabandensibus factum fuit, ab illisque ei summa adulatione Templa & Arae ponebantur, Ludique Anniversarii ut Deae in eorum civitatibus celebrati fuere. Postea vero cum Roma inceperit servire, ad Imperatores hic cultus translatus fuit,
z qui primo in partem honoris, qui huic urbi olim dabatur, admissi illum tandem soli habuere. Hoc autem initium habuit temporibus Augusti, qui post victoriam Actiacam
a Ephesiis, Nicaeis, Pergamenis, & Nicomediensibus Romae urbi & patri Julio conjunctim Templa ponere, & Sacros ludos celebrare iis petentibus concesserat. Quod postquam semel factum fuerat, Provinciae exemplum secutae per omnium deinde Imperatorum tempora fere usque ad Constantini Regnum
b magno saepe conatu petiere, & pro summo semper beneficio habuere sibi jus dari, Imperatoris, qui tunc regnabat, Aras & Templa in aliqua suarum urbium consecrare, ubi communi nomine populi totius Provinciae honoris ejus causa & sacra facerent, & Ludos ederent. Tale Templum
[Page 69] Lugduni in Gallia erat Augusto consecratum, & ara ad quam sexaginta populos ad ludos in ejus honorem celebrandos convenire solitos refert
c Strabo. Tale etiam Athenis eidem Augusto
d Reges socii coeperant extruere. Tale
e Tiberio ab Asianis Smyrnae, Tale
f Adriano ab Aegyptiis Alexandriae, & in aliis Provinciis, al
[...]a tam his quam aliis Imperatoribus posita fuere tanto quidem studio & adulatione, ut earum urbium incolae, qui hujusmodi Templa apud se haberent, non alio magis nomine superbirent, quam quod essent istorum
[...] numinum aeditui, & Ludorum, qui in eorum honorem edebantur, curatrices. Atque inde est, quod Smyrna hic in Marmore, uti & etiam ea, aliaeque Asiae civitates, quae aut Templa imperatoribus consecrata, aut jus ludos in eorum honorem edendi habuerunt, in antiquis
g nummis toties se
[...] fuisse gloriantur.
h [...] enim est aedituus, quem Titulum Smyrnaei tunc primo obtinuisse videntur, cum
i Templum in honorem Tiberii condendi privilegium, quod à Senatu Provinciae Asiae datum fuerat, illi prae omnibus aliis Asianis ejusdem Senatus decreto obtinuere. De voce
[...] plura legas in iis quae infra annotantur ad Marmor 28.
[...], eandem Smyrnam
[...], apud Aristidem oratorem
l in loco, quem de pulchritudine Smyrnae agentes supra citavimus, invenies appellatam.
De tempore, quando hoc Marmor exaratum fuit, jam restat inquirendum. Observat Seldenus in notis ad Marm. XXVIII. post Gallieni tempora desiisse civitates se
[...] appellare. Gallieno igitur antiquius Marmor, in quo eo Titulo Smyrna insignitur, & tertia vice habuisse dicitur: atque ideo Adriano, cum illius tempore secundâ tantum vice Smyrna
[...] esset, recentius fuisse indicat Marmor XXVIII. Cui vero hujus intervalli parti prima Marmoris consecratio assignanda sit difficilius est determinare. Si post Terrae motum, qui Imperantibus M. Aurelio & L. Vero,
m Smyrnam totam destruxerat, aliquid ab antiqua illius urbis pulchritudine & magnitudine, ut credo detractum fuisset, ante hunc Terrae motum ex eo, quod Smyrna hic dicitur,
[...]; & si per
[...] intelligendum sit hic Smyrnam gloriari se primam totius Asiae Metropolin fuisse, ut nonnulli scio sunt interpretaturi, ante Antonini Edictum,
n quo sancivit omnium Asiae Metropoleωn primam fore Ephesum, atque ideo circa initium illius Imperatoris conjectarem hoc Marmor primo positum fuisse.
C. Ant. Septimius Publius, Pergamenus, Smyrnaeus, Atheniensis & Ephesius, Citharoedus, solus & primus, qui post homines natos vicit subscripta certamina. Smyrnae Olympia
[...], Adrianalia Romae II, Puteolos II, Neapolim III, Actia II, ex Argis clypeum, Nemea III, omnia ordine continuo. Smyrnae commune Asiae, Pergami Augustalia III, Trajanalia, Aesculapia, Commodalia II, Pythia in Delphis, Ephesi Adrianalia,
[Page 71] Ephesi ∷ Ephesia, Barbillea, Epidauri Aesculapia, Athenis Adrianalia, Sardis Chrysanthinum, Trallibus Pythia, Mileti Didymeia, Rhodo Halia II, Lacedaemonem, Mantineam. Omnia proposita praemia sua habuere & fuere difficillima. Certavit sub moderatore C. Aelio Agathemero Ephesio, Smyrnaeo & Pergameno, Citharoedo, Hieronice, & modis faciendis clarissimo, in omnibus benevolo; non aliter ac si naturalis pater fuisset.
Notae ad C. Ant. Septimii Publii Citharoedi Victorias, seu Marmorum Oxoniensium III.
EVanuere ex Marmore, superiores elementorum septem primorum apices. Sed ex reliquiis inferiorum conjecturâ
[...]. substituimus. Hujusmodi autem
[...] qualis erat in agonibus Musicis Septimius noster Publius,
[...] seu
Saxeae Hieronicarum descriptiones, ut vocantur Lycurgo, frequentes erant apud veteres. De eis autem videsis Scholiastem ad Pindari Olympiorum oden 7. & Marmor. 10. pagina 40. praeter ejusmodi alia aliquot apud Lipsium & Gruterum.
[...]. A plurium civitatum populis civitate donatus, tot habuit denominationes tum hieronices hic, tum moderator ejus C. Aelius Agathemerus. Sic Artemidorus & Daldianus erat & Ephesius, uti ipse testatur Onirocriticon, lib. 3. cap. 67. Sic alii.
[...] Bini scilicet Smyrnae erant, sub Adriano, agones Olympici seu quinquennales; id est, Olympia bina, praeter ea, quae, pro Communis Asiae votis, ibi saepius celebrari solita; de quibus etiam mox. Ea quae sic simpliciter dicta sunt, atque ea quae Olympia Adriania, ab Adriano nempe sive instituta, sive concessa, nuncupabantur. Neque haec alia, ni fallor, fuere, ab
[...] illo
[...] Smyrnaeorum, cujus, sub sequentis Inscriptionis finem, mentio est. Frequentia autem ejusmodi agonum à gliscente provinciarum, postquam servituti egregie litare coeperant, adulatione sub Octavio duxit initium. Suetonius in ejus vita, cap. 59.
Provinciarum pleraeque, super templa & aras, ludos quoque quinquennales pene oppidatim constituerun
[...]. Ex indulto nimirum aut jussu Principali constituerunt provinciae, urbes, oppida. Unde indiscriminatim sive à Principe, sive à Provinciis, urbibus, oppidis, certamina instituta fuisse saepius dicebatur. De binis quae diximus Smyrnae
[Page 72] Olympiis vide V. Cl. Claudium Salmasium ad Adrianum Spartiani. Adi item Hermodori illam Farnesianam, quae habetur in Lipsii Auctario & apud Gruterum est, pag. 314. & Philostratum in Polemonis Sophistae vita, praeter Pausaniam in Eliacorum primo & Philippi epigramma quod citat Petrus Faber Agonistici libro 3. cap. 27. Sed vero fallitur eruditissimus Faber, capite praecedente, ubi Farnesianae inscriptionis
[...] de ludis in Antinoi honorem institutis intelligenda esse, persuasum habet. Erant sane in Antinoi honorem ludi gymnici alibi instituti. Atqui non Adriania dicta sunt, sed Antinoeia, de quibus etiam postea. Quid vero sibi heic velint notae illae
[...] omnino nescimus nos. Nodum mihi hactenus inextricabilem, solvant eruditiores. Prima earum ita typis repraesentari debuit, ut superior, quae transversa est linea, sinistro
[...] apici conjungeretur, ac si T & H in unum coaluissent. De secunda
[...] sive
[...] sive Hebraico
[...] non prorsus est dissimilis, & non
[...] in sequentibus etiam iterari videtur, vide, si placet, Gruterum in Inscriptionibus pag. 585. 2. & Nicolaum Alemannum ad Procopium pag. 42. Sed nos heic planissime caecutimus, quod fateri, ubi aliter non suppetunt vires, nunquam pudet.
[...]. Romae, Athenis, Ephesi, Adrianalia vicit Septimius, quod testatur Marmor. Passim ferme certaminum sibi cognominum Autor fuit Adrianus. Xiphilinus;
[...], inquit,
[...]. Id ipsum Spartianus;
In omnibus pene urbibus & aliquid aedificavit, & ludos edidit.
[...]. Apud Puteolos Adriani memoriae sacravit Antoninus Pius
quinquennale certamen & Flamines & Sodales, & multa alia quae ad honorem quasi numinis spectarent, quae verba sunt Spartiani. Illud
[...] in Farnesiana dicitur seu Pialia, & certamen erat iselasticum. Hieronicis nempe jus erat singulare, dirutâ parte moenium, pompâ in urbem invehi. Videsis Casaubonum & Salmasium ad Spartiani extremum, & Josephum Scaligerum 5. de Emendatione Temporum, pag. 447. Melphitana autem, quâ ad hanc rem utuntur, inscriptio est apud Gruterum pag. 254. n. 4.
[...] hic memoratur etiam in Stationariorum Tyriorum Epistola, quem Gruterus habet pag. 1105. Stadium item hujus Agonis innuit Artemidorus Onirocriticorum lib. 1. cap. 28. ubi
[...] memorat, de cursore verba faciens, qui per insomnium se luminibus orbatum esse vidit, atque victor evasit.
[...] seu Augustalia agon hic dictus in Farnesiana, ut
[...], &c. Quinquennalis item erat & Octavio à Neapolitanis, ut videtur, sacratus. Memoratur Statio, Suetonio, Senecae. Consule si plura velis, P. Fabri Agonistici 3. cap. 26. & Scaligerum loco jam citato. Adde Julium Caesarem Capacium Historiae Neapolitanae, lib. 1. cap. 15.
[...]. Agon in Actio Apollini sacer erat; quem post victoriam Actiacam, conditâ urbe Nicopoli, instauravit Augustus; testibus Strabone & Dione. Videsis Fabrum loco nunc supra dicto, & Scaligerum 5 de Emendatione Temporum, capite de primo Agone Actiaco.
[...]. Etiam Nemeos ludos ab Argivis celebrari solitos esse, in quibus cum clypeis decurrebant armati, constat; quales
[...] vocavit Pindarus Isthmiorum primo. Romae item in vinea Cardinalis Carpensis
[...], corona circundatum exhibet Saxum quadratum. Vide Pausaniam in Eliacorum primo, Hyginum Fabula 170, & 273. quem in hujus agonis nomine depravatum recte emendavit V. Cl. Joannes Meursius in Graecia Feriata, verbo
[...]. Eum item ibi consule. Adde Agonistici P. Fabri libri 2. caput 23. praeter Farnesianam illam seu Hermodoti, apud Gruterum, inscriptionem.
[Page 73] [...]. Commune scilicet Asiae, quod ex pluribus eisque celebrioribus Asiae civitatibus conflatum; velut ex Ephesiis, Smyrnaeis, Pergamenis, Milesiis, aliis, qui concordiam foventes & societatem, & sacris eam firmare studemes, communia Asiae sacra certamina in urbe, de qua sive in comitiis omnium convenerat, sive aliter decretum erat, celebrabant. Atque hisce praefuere puto, Asiarchae; de quibus ad Marmor proximum. Ita nummum Caracallae interpretatur Scaliger 5. de Emendatione Temporum.
[...].
Communia, inquit,
tria, (unde unum item confectum)
Thraciae celebrabant Pythia Thracia. Vide in Farnesiana,
[...]. Et
[...] habetur agon quinquennaliis apud Gruterum pag. 1094, 5. Certamina haec Communis Asiae ipsissima esse,
[...], apud Philostratum in vita Polemonis Sophistae, vix dubitare queo, pace viri doctissimi qui ad Spartianum haec eadem esse cum Adriani Olympicis ibi institutis obiter affirmat. Neque obest quod Polemoni & posteris ejus datum sit Adrianeis,
[...] seu praesidere, & quod praesedit postea
[...]. Decreto civitatis duntaxat Smyrnensis est perpetua illa praesidendi Adrianeis praerogativa data. Sed Communis Asiae sacris Commune item Asiae tantum, aut Senatus-consultum Romanum, aut rescriptum principale, non civitas aliqua singularis eum praeficere, puto, potuit. Communia autem Asiae sacra haec fuere, opinor, uti alia saepius apud Graecos, Majora & Minora. Majora quae pentaeterica, Minora quae Annua. De hac distinctione, uti etiam de
[...], in Farnesiana, paulo post plura.
[...]. Postquam Pergameni Templum Augusto sacraverant, etiam iis permissum est ut sacros ludos, honori ejus ampliando, instituerent. Ita Dio lib. 51. Hi Augustalia seu
[...] dicta, adeoque quod in Farnesiana legimus,
[...], vertendum est,
Similiter in Smyrna, Olympia, & Adrianalia Olympia, Pergamo Augustalia 3. Neque erat sane cur de Augustalibus illis, quae plane Pergami collocantur, ita solicitus esset vir magnus in 5. de Emendatione Temporum. Qui item alii sive Farnesianam edidere, sive vocabula, quae adtulimus, citarunt, male hactenus ea intellexerunt. Apud Gruterum pag. 109. legimus ex Sepulchro quod via Appia, 7 ab urbe miliari, visitur,
[...]. Adjecta est corona hederacca.
[...]. Spectacula, Parthica dicta, sacravit Adrianus Trajano; teste Xiphilmo. Ea Romae celebrari solita. Gymnasium etiam erat Romae, Trajani opus, architecto Apollodoro. Utrum ad hoc an ad illa Trajanalium nomen heic spectet, non liquet.
[...]. Horum item in Farnesiana mentio. Et
[...] in alia, apud Gruterum pag. 410. n. 3. Atque etiam Aesculapia Smyrnae fuisse videntur. Aristides in Oratione sacra prima.
[...]. Tam Gymnasium quam Templum in Gymnasio extructum Aesculapio forsan sacrum ibi erat.
[...]. Commodaliorum seu
[...] mentio in Saxo Venetiis. Corona nempe ipsum vocabulum ΚΟΜΟΔΕΙΑ circumdat, sub Epigrammate in Achiristi athletae honorem. Vide Gruterum pag. 317. n. 1. Alibi, puto, apud Veteres, non occurunt. Instituta forte à Severo Imperatore Commodum in Divos referente.
[...]. Ut Smyrnae Adrianalia Olympia erant, ita Ephesi, quae heic memorantur, nec alibi, puto, omnino praeterquam in Farnesiana; ubi habemus,
[...].
[...]. In Festis deorum cognominibus enumerat Julius Pollux lib. 1.
[...]. Vide item Meursium in Graeciae Feriatae
[Page 74] lib. 3. de Ephesiis. Sed an ad hoc Dianae festum agon hic spectet, non constat.
[...]. In Farnesianae inscriptionis Editione Gruterianâ legimus ΒΑΒΒΙΛΔΗΑ quod ipsum in Lipsianâ, unde sumtum est, punctulis subnotatur, ac si de lectione inter exscribendum dubitatum fuisset. Marmor nostrum BARBIΛΛHA habet manifesto, quod ut in BABBIΛΔHA sive quadratarii, sive exscriptoris incuriâ migraret, non erat difficile. Sed non minus nescimus unde nomen hoc natum, quam hanc veram Marmoris nostri lectionem esse certo scimus. Vide lipsii Auctarium pag. 57. Hactenus Seldenus. Sed quod de origine nominis & agonis Barbilleorum profitetur se ignorasse vir eruditissimus, ex excerptis è Dione à doctissimo Valesio postquam Seldenus haec scripserat editis quam optime explicari potest; in illis enim de Vespasiano haec leguntur,
[...], i. e. Astrologos etiam urbe expulit, etsi peritissimis eorum uteretur, ut in gratiam Barbillii cujusdam Astrologi Ephesiis sacrum Agonem celebrare concesserit, quod nulli alii civitati indulsit.
[...]. Haec memorat etiam Farnesiana. Alibi occurrere non memini.
[...]. Adrianalia Athenis habentur in Inscriptione illa de Achiristo apud Gruterum pag. 317. quam vide item apud Scaligerum ad numerum Eusebianum 2147, sed emendatiorem in Salmasii Notis ad Spartianum. Fanum Adriano Athenis sacratum est, Panellenion dictum; atque is
[...], seu
juxta idem (ut scribit Xiphilinus) Certamen instituit quod ipsa Adrianalia heic fuisse existimo. Neque cur Panellenia id nuncupatum esse censendum sit video, tametsi, eo quod Fanum Panellenium dicebatur, ideo & agonem cognominem fuisse velit vir doctissimus. Memorantur, opinor, haec sacra certamina cum aliis in Farnesiana Hermodori;
[...]. Viro summo qui tum in libris de Emendatione, tum ad Eusebium, quatuor haec vocabula unum agonem, adeoque ipsa tantum Adrianalia Athenis denotâsse vult, nullus assensum praebeo. Quot vocabula, tot certamina magis innuuntur; atque omnia Athenis peracta. Per
[...] Panathenaea Pentaeterica, seu majora intelligo. Nam Minora (quae & vetustiora erant) quotannis, seu post minorem periodum elapsam, celebrabantur. De utrisque vide quae supra notantur in Notis Historicis ad Graecorum Epochas, praeter Harpocrationem, Suidam, & autorem argumenti Orationis Demosthenis adversus Midiam. Ut igitur justâ Certaminis distinctione expressior honoris Victori fieret accessio,
[...] dici videntur, pro
[...] sen
quinquennalibus. Neque ab alia ratione opinor
[...]. postea postea in eodem Saxo praefigitur
[...]. Quemadmodum enim Panathenaea (quo nomine signanter dicta sunt sacra Atheniensium, seu omnium qui Attici ruris accolae erant, Certamina Communia) & minora erant, & majora quae etiam quinqennalia; ita etiam in Asia minori, quae Atticos mores plerunque imbiberat, Communia sentiendum est sacra ad eundem modum quandoque divisa esse. Et Panionium, pro communibus Ionum sacris non dissimili notione legitur apud Philostratum in vita Apollonii lib. 4. cap. 2. Ita sit ut
[...], pro quinquennalibus Communibus Asiae capienda sint, non pro quinque communibus seu Civitatibus Asiae, ut volunt aliqui. Ita recte à minoribus etiam disterminata sunt. Olympia, quae in Farnesiana hoc loco sequuntur, Attica item erant, uti etiam Panellenia. Atque eorum origines Adrianum seculis plurimis antevertunt. Videsis Scholiastem ad Pindari Olympionicon Odem 7. Quin & Adrianalia ibi, Attica similiter puto erant; sed Athenarum nomine ideo forte minime notata quod, post Panathenaeorum
[Page 75] mentionem, cetera, quae continenter sequuta sunt, ad Athenas pertinere, neminem dubitaturum non immerito senserit is qui conscripsit.
[...]. Etiam Chrysanthina Sardis occurrunt in illa Hermodori. Item Nummus Alexandri Mammeae F. habet, ΧΡΥΣΑΝΘΙΝΑΣΑΡΔΙΑΝΩΝΤΡΙΣ ΝΕΩΚΟΡΩΝ, quod ex Occone discimus. Id ipsum innuit Martianus Jurisconsultus ubi Certaminis Chrysanthiani meminit, L. 24. D. de Annuis legatis,
‘Cum erat certa pecunia, inquit Martianus, id est centum reipublicae Sardianorum (in nonnullis Editionibus Pandectarum, male legitur Sardinianorum) relicta per quadriennium Certaminis Chrysanthiani, Divus Severus & Antoninus rescripserunt videri perpetuam pensitationem reliquisse testatorem per quadriennium, non in primum quadriennium.’ Sed Chrysanthini potius legendum.
‘Et certamen inde nomen habuisse putat Faber, quod è floribus aureis Coronae sertave contexerentur, atque praemii loco victoribus, sicut apud Tolosates poetico agone annuo argentei, praestarentur.’ Apollinis oppidum in Chrysa, & quod de Chrysanthide ex Pausania adnotat Dionysius Gothofredus huc spectare mihi parum videntur. Aliis à Chrysanthio, nomine instituentis Lydio, nomen hoc certaminis manasse videtur. Certe & summi Lydiae, cujus urbs primaria Sardes, Pontisicis, sub Juliani tempora, nomen erat. Et Certamina, sub nomine instituentium quandoque celebrari, non modo ex Adrianaliis liquet, verum etiam ex illo Lucii Titii Testamento apud Scaevolam L. 21. liberto D. de annuis Legatis sect. 3. Et sane
[...], sive
Sacrorum in Lydia
instauratio diserte ab Eunapio, apud quem de Chrysanthio, utpote ejus praeceptore, complura legimus, tribuitur. Sed hic ita multo recentior est quam cui Certaminis, sub Severo eodem nomine celeberrimi, origo aut nominis ratio assignetur. Adi Cujacium lib. 23. observat 7. & Petrum Fabrum Agonistic. lib. 3. cap. 26.
[...]. Gymnasium, quod terraemotu Trallibus collapsum esse memorat Strabo, libro duodecimo, satis ostendit seculis vetustioribus certamina ibi celebrari solita. Ad idem forte redintegratum spectant haec Pythia.
[...]. Apollini Didymaeo agonem sacrum fuisse, saltem ex illo nomine natum, non est cur dubitemus. Apollinis Didymaei oraculum in Branchidis apud Milesios, cultum habet Strabo, lib. 14. Stephanus de urbibus, Sozomenus Ecclesiasticae Historiae lib. 1. cap. 7. & Nicephorus Callistus lib. 7. cap. 45. De Didymaei nominis ratione consule Macrobium Saturnaliorum lib. 1. cap. 17. Neque de Didymaeis hisce alibi legisse me memini.
[...]. In Hermodori Farnesianâ legitur ΓΟΔΟΝΑΛΕΙΑ. Et tam recte in conficiendis ad Gruterum indicibus
[...] inter sacra Certamina inde numerat magnus Scaliger, quam male in castigationibus ex ΠΟΔΟΝ ii
[...] facit & ad ΑΣΚΛΗΓΕΙΑ, quod ibi praecedit, retrotrahit, ac si de cursu seu stadio Aesculapio sacro, locus foret intelligendus. Sed extra controversiam esse puto aut quadratarium Farnesianae, pro Graeco
[...] ibi perperam incidisse, aut Lipsium exscriptorem fugientibus elementi apicibus deceptum, pro ΠΟΔΟΝΑΛΕΙΑ, ΓΟΔΟΝ ΑΛΕΙΑ edidisse (uti videre est in ejus Auctario) quem secutus temere magis peccavit sive Gruterus, sive quis alius qui Latina versione Podonalia, quod verbum nihili est, substituit. Ad Rhodum plane pertinent haec Sacra: quae
[...] &, ad aevi citerioris scribendi rationem,
[...] eis dicta. Aristides in
[...], Rhodios alloquens
[...], inquit,
[...],
Ludos Halios, seu
Agonem Haliorum peragetis. Haud alias forsan erat agon hic ab illo, qui Tlepolemus item vocatus Soli seu
[...] (unde nomen, ut videtur, ortum est) sacer erat, & Corpiaei mensis die 24 celebratus seu 6 die à Nemeis. Corona in eo praemium erat populea. Videsis Scholiasten ad Pyndari Olympionicas, Od. 7.
[...]. Farnesiana Hermodori habet,
[...]. Lacedaemonis
[Page 176] etiam Hyacynthina memorantur Philostrato in vita Polemonis Sophistae.
[...]. Hinc emendanda est Farnesiana ubi ΔΙΑΝΤΙΝΕΙΑΝ, quod nihil omnino significat, occurrit. Doctissimus Petrus Faber ΔΙΑΝΤΙΝΟΙΑ ibi voluit substitui, Certamina nempe Antinoo sacra. Sed vocabuli sono deceptus est. Rem ipsam tamen plane tetigit. Vide eum Agonistici lib. 3. cap. 27. Certissimum est ΜΑΝΤΙΝΕΙΑΝ pro ΔΙΑΝΤΙΝΕΙΑΝ legi oportere. Mantineae quinquennale certamen in Antinoi honorem ab Adriano institutum est. Hoc
[...] seu
[...] dictum. Etenim patria Antinoi Bithynia erat. Bithyni autem ex Arcadibus ipsisque Mantiniensibus oriundi. Inde erat quod Mantinaea parentalia ejus annua haberi & sacrum Certamen quinquennale voluit Adrianus. Ita Pausanias in Arcadicis,
[...], inquit,
[...]. Atque haec sunt
[...] apud Gruterum pag. 317. n. 1.
[...]. Id quod praemii loco dabatur victoribus, seu bravium,
[...] dictum est. Nam certamina, obscuriora forsan compluria, praemia praeter existimationem, puto, alia non habuere, adeoque
[...] minime fuere.
[...] hoc sensu non semel legitur in Oraculis Sibyllinis. Omnes autem agones quibus praemia erant cujuscunque generis nominatim proposita,
[...] erant. In iis aliquot duntaxat
[...] seu Coronarii. Et ut à
[...] &
[...] dicebatur, ita à
[...] &
[...], pro eo quod est
[...]. Nec tamen
[...] alibi quam in Columna Farnesiana reperisse me memini.
[...] aliter Grammatici plerunque. Videsis Julium Pollucem sub extremum, lib. 3. Favorinum, id genus alios. Sed nemo melius de hac re quam Petrus Faber in Agonistico lib. 2. cap. 9. & lib. 3. cap. 13. Adde Scaligerum de Emendatione, lib. 5. pag. 446. Quae ad hoc Marmor, exceptâ Pariochâ, quam de Barbillaeis addidimus, uti & quae ad primum Marmor, exceptâ Seleuci vitâ, annotantur, omnia sunt Seldeni.
Omnigeni qui cognoveram praesentissimum remedium morbi.
Commune hoc mihi est & aeque Myrtalae conjugi
Monumentum; cum Piis autem nos sumus in Elysio.
V.
D. M.
L. PONTIUS HELENUS
MATRI SUAE
JUNIAE SATURNINAE
BENE MERENTI
FECIT
VI.
D. M.
L. ANNAIO FIRM.
VIXIT ANNIS. V.
M. II. D. VI. H VI.
QUI NATUS EST
NONIS JULIIS
DEFUNCTUS
EST IIII IDUS
SEPTEMBRIS.
ANNAIA FERU
SA VERNAE SU
O KARISSIMO.
[Page 78]D. M. i. e. Diis Manibus, quas voces aut integras, aut abbreviate per primas literas eodem modo quo in his Marmoribus signatas in omnibus fere Marmoribus sepulchralibus Epitaphio praefixas invenimus. Iis apud Graecos respondent,
[...], quae etiam abbreviate per primas suas literas Θ. K. frequentius exprimuntur, ut in Marmoribus nostris 28, & 143. habes exempla.
Hoc Monumentum quoad Inscriptionem simile est iis quae apud Sicyonios in usu fuisse tradit Pausanias lib. 2. ea enim sic describit.
[...]. i. e. Interprete Amasaeo. Ad hunc ferme modum suorum cadavera condunt Sicyonii Corpus terrâ contegunt, deinde lapideâ basi extructâ columnas erigunt, iisque fastigium imponunt, eo fere modo quo aquilas in Templis. Inscriptionem autem aliam addunt nullam, sed defunctum suo tantum nomine omissa patris mentione appellatum valere jubent.
QVI. V. A. XIII. M. XI. D. V. i. e. qui vixit Annis tredecim, Mensibus undecim, Diebus quinque. Sic supra Marm. VI. habes, Annis. V. M. II. D. VI. H. VI. Lege ibi, Annis quinque, Mensibus duobus, diebus sex, horis sex.
Cosmetae magistratum gerente
Sta Serapione Collidae filio
Et Cosmetae magistratum gerente Casi Apollonio Stiriensi
Sophronista Athenaeus Spendontis filius Eleusinius
Ephebis Herculem ob victoriam in Eleusine.
Paedotribâ Abascanto filio
Eumolpi Cephisiensi, anno 23.
Hoc Marmor Athenis positum fuisse, indeque huc allatum, Sophronistae Athenaei, & Steiriensis, Eleusinii, Cephesiensis,
[...] Atheniensium nomina, & causa consecrationis illius, parta scilicet in agone Eleusinio victoria, in quo soli certabant Athenienses, satis convincunt. Locum habuit in uno è Gymnasiis, in eâque parte illius, ut ipsum indicat▪ Marmor, in quâ Ephebi exercebantur, Epheb
[...]o dictâ; atque ideo Cosmetarum & Paedotribae seu Gymnasiarchae nominibus, qui tempore consecrationis illius eorum exercitiis praeerant, signatur.
[...]. Cosmorum Cretensium, qui decem erant, & non dissimile Ephoris Lacedaemoniorum tenuere imperium, fusius meminit Aristoteles Politicorum lib. 2. & de Protocosmis item Cretensibus plura habentur in saxis vetustis ex Lytti Cretae urbis ruinis erutis, quae Typis mandavit Gruterus, pag. 1084. num. 8, 9, 10, &c. & pag. 1094. num. 5. An
[...] hic iidem fuerint cum Cosmis illis non satis perspectum habeo. Hactenus Seldenus. Sed quare putaret vir eruditissimus hos
[...] eosdem fuisse cum Cosmis Cretensium nulla est ratio; non enim legitur
[...] sed
[...], atque ideo hic non de Cosmo, sed de Cōsmeta agitur.
[...] autem non fuere in republica, ut
[...] Cretensium, sed tantum in Gymnasiis magistratus. Eorum mentio in antiquis Marmoribus frequentius habetur, & vix unquam alibi: atque ideo ex his maxime intelligendum sit, quinam fuerat
[...] magistratus; apud Gruterum, in quibus de eo legitur, haec inveniuntur.
Exceptis his Marmoribus in solo Erotiano vocem invenies; dicit autem ille in Lexic. Hippocr.
[...] igitur erant boni ordinis & modestiae Epheborum in Gymnasiis curatores; vox enim
[...] utrumque, tam modestiam scilicet quam bonum ordinem significat. Athenis autem fuisse Magistratum, qui curabat, ne quid contra modestiam & pudicitiam puerorum & Epheborum in Gymnasiis fieret, testatur
d Aeschines.
[Page 86] Cum enim
e Athenienses Paederastiae pessime dediti fuerint, horrendumque illud lasciviae genus maxime iis in voluptate esset, atque ideo
f Gymnasia frequentare, & exercitiis, in quibus adolescentes certabant nudi, interesse eos maxime delectabat, ibique saepissime inceperint corrumpere, quos libidini suae subjiciebant, juvenes;
g Leges de praeservanda puerorum & Epheborum pudicitiâ latae erant severissimae, ne scilicet Gymnasiarchae ante ortum solis scholam aperirent▪ ut clauderent ante occasum, ut puerorum Gymnasiarchae nullum adultum in scholam admitterent, praesertim dum festa
[...] &
[...] celebrarentur (in quibus multa lascive agi solita testatur
h Diogenes Cynicus) sub poena capitali▪ Ut hae leges ceteraeque omnes in hunc finem latae observarentur, magistratus creabatur, cui incumbebat hoc curare, illeque videtur fuisse
[...], de quo in Marmore agitur, atque ideo, cum illius munus esset omnibus aliis Gymnasiorum curatoribus praeesse, cavereque, ut juvenes sub eorum tutelâ modeste & pudice agerent, & ut omnia secundum leges fierent, prae omnibus, qui in Gymnasiis aliquod munus exercebant, tam in hoc quam in aliis Marmoribus primus nominatur.
[...]. Hinc apparet duos
[...] fuisse, quod notat
i Petitus, dicitque unum
[...], & alterum
[...] fuisse, & hunc esse, qui
[...] (ut in primo Marmore è Grutero) & illum, qui
[...] simpliciter (ut in secundo Marmore è Grutero) appellatur. Sed quamvis hoc forsan verissimum sit, observandum tamen est, illum de Cosmetis haec sine ull
[...] autoritate asseruisse, cum nulla omnino nisi ex hoc Marmore, quod Petitus nunquam viderat, habenda sit, unde constare possit eos duos fuisse. Forsan voculis
[...] &
[...], quae Seldenus non explicavit, voces, quae diversas horum
[...] Provincias distinguunt, abbreviate signantur, cum quid aliud ea hic denotant, non omnino possum conjectare.
[...]. i. e. Apollonio▪ Stiriensi seu
[...] Stiriensis populari: in more enim erat Atheniensibus semper fere post nomen, cujus
[...] erant, adjungere. Atque ideo
l Themistocles
[...], i. e. populo Phreariensis.
m Pericles
[...], i. e. populo Cholargensis.
n Aristides & Socrates
[...], i. e. populo Alopecenses dicebantur, & sic Apollonius hic
[...] dicitur,
[...]o [...] Atticae Tribus Pandionidis, cujus
[...] populares etiam erant
p Theramenes,
q qui unus è triginta erat, qui post captas à Lysandro Athenas urbi praeerant, &
r Thrasybulus,
s qui expulsis his Triginta patriam ab eorum Tyrannide liberavit, & a scriptoribus pariter
[...] dicuntur. Ab hoc populo
t urbs Stiris in Phocide nomen habuit, quod ex iis, qui duce Peteo Ornei filio Atheniensi hanc urbem condidere, plerique Stirienses fuerunt.
[...]. Seldenus habet
[...], sed in Marmore manifeste legitur
[...] sine literâ
[...], Lacunam in initio lineae duabus literis recipiendis aequalem, literis
[...] suppleo, legoque
[...], i. e. Sophronista Athenaeus,
[...] enim non est
Atheniensis, ut interpretatur Seldenus, sed nomen viri, ut ex adjunctis constare observavit vir in omni doctrina summus
v Reverendus Episcopus Cestrensis.
x [...] igitur magistratum denotat, quem Athenaeus Eleusinius gesserat, cum hoc signum
[Page 87] consecrasset.
y [...] enim Athenis
[...], i. e. Sophronistae Athenis erant magistratus quidam populi suffragiis creati numero decim per singulas tribus, curam vero gerebant pudicitiae adolescentum. Idem igitur erat Sophronista in tribu sua, quod
[...] in Gymnasio: atque inde est quod
[...] apud
z Thucydidem aliosque, castigatorem seu monitorem significat, cum allusione scilicet ad hunc magistratum, cujus Athenis munus erat juvenum mores corrigere, eosque quoties deliquerint, officii monere.
[...], i. e.
[...].
a [...] enim Atticae
[...] erat Tribus Hipothoontidis, & urbs etiam totius Atticae post Athenas maxima, & ob Templum Cereris, & mysteria ibi celebrata olim insignissima: de ea Lege
b Pausaniam, & è modernis
c Johannem Meursium.
[...]. Hinc apparet signum hoc in Ephebeo, in ea scilicet Gymnasii parte, ubi Ephebi exercebantur, locum habuisse.
d Ephebi autem dicebantur juvenes, qui sub primis erant pubertatis annis. Varii enim erant aetatum gradus apud Athenienses: quam subito enim eorum filii in album
[...] inscripti in Tribus admittebantur, utpote jam Athenienses facti, publicis Magistris instituendi traditi fuere, sub quibus in Gymnasii loco
[...] dicto
e literis tantum, musicis, & palaestris exerciti usque ad decimum octavum aetatis annum
[...] dicebantur: eo
f autem completo in superiorem classem promoti,
g & ad tractanda arma admissi,
h per duos deinde annos Ephebi dicebantur, quibus robustioribus exercitiis & artibus bellicis, utpote,
i qui jam
[...] si quid ibi ingruente hoste gereretur bellum, tenebantur militare, studium & operam dabant, iisque sub proprio Gymnasiarchâ,
l qui
[...] dicebatur, instructi erant, donec tandem completo
[...] tempore post annum vigesimum
[...] facti,
m & Lexiarchico inscripti, inter viros deinde omnibus eorum privilegiis donati inceperant numerari. Sed de his aetatum gradibus contraria tradit Censorinus; dicit enim ille
n de tertia aetate adolescentulorum tres gradus esse factos in Graecia, priusquam ad viros perveniatur, quod vocent annorum quatuordecim
[...] autem quindecim, dein sedecim
[...], tunc septendecim
[...], cum quo etiam conveniunt Aristoteles
o apud Scholiastem Aristophanis, &
p Artemidorus, quod hic
[...] tempus per unum tantum annum durasse, & ille à decimo sexto aetatis anno id initium habuisse dicunt, nisi forte,
q ut opinatur Petitus, apud Scholiastem Aristophanis pro literis
[...], sint restituendae. Sed diversa haec ab his autoribus tradita bene conciliari possunt, si eos ad diversa tempora, aut diversas civitates, in quibus diversi mores obtinuere, supponamus respexisse. Athenis vero olim decimo octavo aetatis anno Ephebos primo factos, & ad militiam admissos fuisse, istius civitatis incolarum filios, cum à plerisque autoribus tradatur, iisque fide dignissimis, videtur verissimum.
[...]. Imaginem Herculis in Gymnasiis consecrare apud antiquos frequentissimum fuit (de qua re vide
r Petrum Fabrum)
s Hercules enim fuit Gymnicorum agonum Deus, & primus inventor, atque ideo
t [...].
[...]. i. e. Post victoriam in certamine Eleusinio partam. Gymnicum enim certamen erat in urbe Eleusine tempore celebrationis
[Page 88] mysteriorum singulis quinquenniis propositum: de eo vide, quae infra annotavimus ad Ep. Mar. 17. Athenaeus autem Sophronista, cum in hoc certamine victor extitisset, hanc Herculis imaginem, aut ab votum aliquod inter certandum ei Deo factum, aut in victoriae ostentationem, videtur consecrasse.
[...]. i. e. Paedotribae seu Gymnasiarchae munere fungente Abascanto;
[...] enim idem quod
[...], &
[...] idem quod
[...] significat; quamvis enim
[...] primo & sensu stricto solum Gymnasiarcham puerorum, eumque
v qui hos jaculandi arte, aliisque exercitiis instituerat, significasset, postea tamen aeque latam ac
[...] significationem obtinuit, cum eoque promiscue usurpatur pro quocunque exercitiorum in Gymnasiis magistro, atque id
x Pollux habet,
[...], & Hesychius, & Suidas
[...],
z & Alexander Aphrodisiensis dicit, Athletas, antequam luctatum veniant, oleo praemolliri
[...]· voces igitur,
[...], &
[...], eandem habent significationem, &
[...] idem est qui
[...]. Gymnasiarchae autem in singulis Gymnasiis multi fuere, alius enim
[...], alius
[...], alius in Palestrâ, aliique in aliis exercitiis Gymnasiarchae seu Paedotribae erant. Abascantum autem, de quo hoc agitur, ex eo, quod hoc Herculis signum Ephebis donatur, in eorumque scholâ, ut videtur, positum fuisset, Epheborum Gymnasiarcham fuisse manifestum est; eos enim proprium in Gymnasio locum, ubi exercebantur,
a Theophrastus, &
b Vitruvius, & proprium Gymnasiarcham
c Arrianus in Epicteum, & Marmor è Grutero supra allatum, in quo Flavius Statolaus Epheborum Gymnasiarcha dicitur, testantur habuisse.
[...], i. e. Populo Cephisiensis
d [...] enim, seu ut rectius scribi debuerat
[...], erat Atticae tribus Erichtheidis, cujus popularis
[...] dicebatur.
[Page 90]Exarata haec sunt in Marmore fere quadratae formae, & in tres columnas diviso, in quarum primâ ea habentur, quae in initio sub numero .I. posuimus multis in fine erasis. In secunda omnia fere evanida sunt praeter ea, quae sub Num. II. posita in fine columnae leguntur. In tertia vero columnâ pauciora desiderantur, ex ea enim omnia sub Num. III. habes transcripta, nisi pauca sub fine, quae fracto Marmore videntur deesse. De tempore quando hoc Marmor exaratum fuit non possum conjectare, antiquitate vero valde exesum est, & jam in plerisque locis vix legendum; atque ideo multa eorum, quae supra habes, etiam desiderata essent, nisi, quae inde transcripsit, cum literae minus evanidae essent, communicasset nobis Dominus Isaacus Vossius, vir in omni literaturâ stupendè doctus, & patre suo major, qui Angliam nostram, cujus jam est inquilina, Ecclesiae Windel
[...]oriae ob ingentia merita erga rempublicam literariam & Regiam familiam Praebendarius nuper constitutus, & aevum suum ornat. Marmor continet nomina eorum, qui ad publicum aliquod aedificium opes suas contribuere▪ in more enim fuisse antiquis Gymnasia, Balnea, Templa, aliaque publica opera junctis symbolis aedificare, & nomina eorum, qui ad ea aliquid contribuere in columnis incisa, in insigniori aliquo novi aedificii loco publicare, & sic ad posteros transmittere, testantur multa ex antiquis Marmoribus, & è nostris Marm. 28. & 80. De qua re etiam vide
a Diogenem Laertium, qui è tali columna, quae continebat nomina eorum, qui Balnei conditores fuere, probat Zenonem Philosophum Cittiensem fuisse, in ea enim inscriptus Cittiensis dicebatur. Cum vero hoc Marmor tantum propria nomina contineat, nec versione, nec ulteriori explicatione mihi indigere videtur.
D. IVNIVS. ANNIANVS. HYMENAEVS. ET. INVICTA. SPIRA. ET. HAEDIMIANA.
Inscripta sunt haec in superiori ostii parte, quod in fronte erat Fani Veneri Cnidiae consecrati, Venus autem Cnidia à Cnido
a urbe Doridis in Caria, ubi colebatur, eodem modo quo etiam
b Paphia &
c Erycina à Papho Cypri & Eryce Siciliae urbibus, appellata fuit; in iis enim Templa habuit, & prae aliis numinibus colebatur. Frequentissimū enim fuit apud antiquos Diis Deabus
(que) suis attributa dare ab urbibus ubi maxime colebantur sumta; atque ideo Jupiter
d Olympius,
e Larissaeus,
f Lycaeus, &
g Capitolinus; Juno
h Argiva,
i Samia, &
l Lacedaemonia; Apollo
m Pythius,
m Delphicus,
n Ismenius, &
o Grynaeus; Venus
p Cytherea,
q Erycina,
r Paphia,
s Cnidia, &
t Olympia cognominabantur. Veneris autem notissima attributa erant Paphia, & Cnidia, atque ideo Horatius habet,
‘
u O Venus Regina Cnidi Paphique.’ Paphii enim
x antiquissimi Graecorum erant, qui hanc Deam coluere: ejus cultum illi ab Ascalonitis, Ascalonitae vero ab Assyriis primis hujus Deae cultoribus
[Page 92] accepere; à Paphiis autem ad alios Graecos transmissus fuit; & uti in aliis urbibus, sic etiam
y Cnidi Templum habuit; quando vero ibi Dea primo coli coeperat, non satis constat. Religionem autem illius in eo loco maxime auxit statua ejus à Praxitele ibi consecrata, eaque primo effecit, ut Veneris Cnidiae nomen per Graeciam celebraretur,
z Perfectissimum enim hoc per totum orbem artis statuariae opus ab antiquis Graecis existimabatur, atque ideo multos Veneris cultores Cnidum traxit, effecitque ut ibi potissimum Dea coleretur. Statua haec tota nuda erat, nisi quod alterâ manu pudenda obtegerit, eam
a Praxiteles ad imaginem Cratinae Meretricis suae dicitur effinxisse, tantaeque pulchritudinis fecisse, ut eam à nobili quodam adolescente aliquando perdite amatam, ab eoque concubitu pollutam
b tradunt; eam & Templum in quo posita fuit prolixius describit
c Lucianus, quem vide. Haec autem Dea sub titulo Veneris Cnidiae non tantum Cnidi, sed aliis etiam in urbibus colebatur. Apud antiquos enim Graecos in more fuit, quoties aliquod numen excellentiori modo in aliqua civitate coleretur, illud sub titulo ab ea civitate accepto in aliis etiam civitatibus colere, eique Templa condere. Sic Diana Ephesina
d Massiliae, &
e Mantineae; sic
f Apollo Grynaeus, &
f Apollo Pythius Athenis; sic Venus
g Erycina Romae Templa habuere; & sic Venus Cnidia in aliis urbibus praeter Cnidum colebatur. De Templo, quod ea Athenis habuit, sic scribit
h Pausanias,
[...], i, e. Prope mare vero Conon extruxit Veneris Templum, postquam Triremes Lacedaemoniorum ad Cnidum in Cariae Chersonneso profligaverat; Cnidii enim maxime colunt Venerem, & apud eos sunt Templa Deae. Antiquissimum eorum erat Veneris Doritidis, post hoc aliud Veneris Acraeae, novissimum vero Deae, quam Cnidiam plerique, ipsi vero Cnidii Euploeam Venerem appellant. An vero Templum hoc supra cujus ostium haec scripta erant, quae in nostro Marmore habentur, Athenis, seu Romae, seu in aliqua alia civitate erat à D. Junio, Anniano Hymenaeo, Invictâ Spirâ, & Haedimiaenâ conditum, cum nescimus, unde Marmor huc allatum fuerat, nobis non omnino constat.
............................. Sub cujus praetura polliciti sunt; Cl. Bassus certaminum praeses Nemesium Dearum palatium tegere, Fuscus, opus facere minarum VII. Chersiphron Asiarcha hortos ad palmetum, Lucius Pompeius in palmetum Minas V. Lucius Vestinus eam Palatii partem tegere, quae curiae proximat, & ostia aenea facere, Smaragdus Prytanis Fortunae fanum extruere in palmeto, Claudianus Prytanis inaurare tectum loci ungendis Senatoribus destinati. Et alii in templi pulvinar
seu locum supplicandi Columnam cum capitulo tortili. Nymphidia sacerdos summa, Cl. Artemilla, Cl. Polla, Claudia Niceta, Theudianus Stephanephorus II. Fl. Asclepia, Isidorus Sophista, Antonia Magna, Cl. Aristion, Albidia Magna Minam I. Cl. Hedia Minam I. Cl. Charis Minam I. Cl. Leontion Minam I. Cl. Aurelia Columnas striatas, cum capitulis tortilibus, in Palmetum, LII. Qui nuper affuere Judaei Minam I. Metrodorus Nicanoris F. Dicenus in Palmetum, Denariorum VII M. F. Murmus & Cilianus Minas II. & quae accepimus à Domino Caesare
[Page 95] Adriano per Antonium Polemonem, secundum nempe Senatusconsultum, quo tempore bis aeditui eramus, Certamen sacrum, Immunitatem, Theologos, Hymnorum cantores, Myriadas centum quinquaginta, Columnas in ungendi locum Synnadaeas DCCCII. Numidicas XX. Porphyritas XC. Sed constructū est etiam Solarium in Gymnasio à Sexto Pontifice summo.
Notae ad Smyrnensem Donariorum, in Gymnasii ornatum, Recensionem.
[...]. Nemesium Fanum occurrit apud Pausaniam sub Achaicorum initio; idque ut Smyrnaeorum praesertim tutelarium Numinum. Et de Smyrnaeis ille.
[...].
Nemeses plures, pro una, statuunt; & earum matrem esse Noctem.
[...]. Asiarchae erant, qui ludis Theatralibus, certaminibus, seu spectaculis aliis, in Deorum honorem haberi solitis, praeerant; uti etiam Bithynarchae, Syriarchae, Lyciarchae, Phoenicarchae, Cappadocarchae, & id genus ceteri,
quorum nomen votiva Festivitatis solennia dedicavit, ut aiunt Honorius & Theodosius A A. in constitutione de Expensis Ludorum C. Theodos. lib. 15. tit. 9. L. 2. Horum functio Asiarchia, Bithynarchia, Lyciarchia, Cappadocarchia dicebatur. Etiam
Munerarius, quod munera seu spectacula edebat,
[...] vertitur Ruffino in S. Polycarpi martyrio apud Eusebium lib. 4. cap. 14. Quod vero spectacula seu munera, quibus praeerant, sacra erant, ideo
Sacerdotes indigitati sunt. Quin à ratione, tum nominis, tum dignitatis, quae eminentior erat, & honoris eximii;
Praesides etiam vocabantur, & functio tam
Praesidatus, [...], seu
Praefectura, quam
Sacerdotium denominantis Provinciae nuncupari solebat. Id videre est apud Papinianum, L. 8. D. tit. de Vacatione & excusatione Munerum, Ulpianum L. 6. sect. 14. D. tit. de Excusationibus & Strabonem lib. 4. ubi de Trallibus agit & paulo post ubi de Lyciis.
‘
[...], inquit, Lyciorum
[...], primo eligitur Lyciarcha; postmodum etiam qui sunt ceteri reipublicae magistratus.’ Nec erat sane cur vir summus, non tam
[...] quam
[...], dici voluerit hanc dignitatem, ad Strabonis locum ubi de Trallibus loquitur. Inde etiam
Principes dicti. Nam
[...], in Actis Apostolorum cap. 19. commate 31. in vulgata editione
quidam de principibus Asiae redditur; idque recte satis, puto, utcunque non sine reprehensione à nonnullis id excipiatur. Eodem ipso sensu Syrus
[Page 96] ibi habet,
[...] & Arabs
[...]. Utrumque
Principes Asiae denotat. Sed Principum vocabulum, uti etiam ejusdem notio in
[...], ex singulari usu loquendi, ad Asiam simul & ad sacra spectacula restringebatur; non aliter fere ac
Princeps in
Principe Dalmatiarum aliarumque sub inclinante imperio Romano provinciarum, singulari notione, provincias simul & acta tantum judiciorum Praefectorum praetorio, Comitum Provinciarum & hujusmodi aliorum quibus suberat, respexit. De ea re videsis Cassiodorum lib▪ 7. Formulam 24. & utriusque Imperii Notitiam. Ita
[...] seu
[...] &
Primates Provinciarum Christianis dicuntur sacrorum antistites summi; nullâ tamen, in nominis notatione, sacrorum ratione expressâ. Gallica autem versio tuto in Actis retinet
Asiarques. Sed vero & eadem vocabula tam
Principes quam
Sacerdotes saepius alias significant. Ebraeis
[...] utrosque denotat. Et tam Athenis, quam Romae
[...] seu
Regem fuisse qui sacris duntaxat praeerat, nemo nescit. Indiscriminatim etiam Pontifex Romanus Rex & Papa ab Arabico autore Geographiae Nubiensis appellatur
[...] "In urbe Romae sunt aedes Regis qui Papa vocatur. Locus est in parte 2. climatis 5. Alia sunt obvia quae huc spectant. Certamina autem sive alia spectacula quibus praeerant sacri hujusmodi Gentium praesides seu Principes (hac notione) provinciarum, ea, puto, erant quae à singularum Gentium aut Provinciarum Communibus, statis temporibus, Diis peragebantur. Et qui
[...] seu Communis Asiae ita propriae dictae, hujusmodi sacris (de quibus supra, ubi de Adrianaliis Atheniensibus) praefectus est, is Asiarcha dicebatur, uti qui
[...] sacris, Syriarcha. Ita Lyciarcha, reliqui. Communis autem Asiae, seu urbium (ex quibus, pro partium studiis conflatum est id quod Communis Asiae nomen obtinebat; quod idem est) id genus sacra, in Asianarum aliqua civitatum eminentissima haberi solebant: unde Asiarcharum Ephesi mentio in Actis Apostolorum, & Smyrnae in Policarpi martyrio. Ubi enim sacra celebrata erant, ut ibi officio suo fungerentur necesse erat sacrorum hi praesides; in comitiis scilicet, ut videtur, sive à Communis procuratoribus sive à civitatibus in quibus praeerant, sive alias undecunque legitime electi. Et sane auctor sanctus ubi Asiarcharum Ephesi meminit, Demetrii Fabri argentarii verba perinde refert, ac si ipsissimum
[...] seu
Commune Asiae, pro ritu provinciae, communibus sacris celebrandis adfuisse expressissime docere voluisset. Locus est Actorum capite 19.
[...], inquit Demetrius,
[...].
‘Et videtis & auditis quod non solum Ephesi, sed pene totius Asiae Paulus hic suadens avertit multam turbam, dicens non esse Deos qui manibus fiunt.’ Monet non modo Ephesiorum, sed & ceterorum ferme omnium totius Asiae (sic proprie dictae) incolas, tunc temporis Ephesi à D. Paulo in persuasionem novam tractos. Tot nimirum civitatum singularium cives, pro more, ad Communis sacra peragenda convenerant, ut
[...]ferme tota Asia non injuria dicerentur. Id quod inprimis etiam adstruit Syrus, qui pro
[...], &c. habet
[...]‘Sed etiam
[...] seu Communi Asiae persuasit iste Paulus atque illud pervertit.’ Nec quid rectius ibi sonat
[...], quod
[...] seu multitudo plerunque vertitur, notione haud discrepante. Neque aliter intelligo Eusebium, ubi
[...], ait,
[...], sacram Polycarpo exprobrasse doctrinam & Philippo Asiarchae inclamasse ut Leonem, qui discerperet virum sanctum, emitteret. Ruffinus vertit,
‘Universa multitudo tam Gentilium quam Judaeorum Smyrnensium civitatis. Rectius forsan; Commune Gentium & Judaeorum quod Smyrnae tunc agebat.’ Civitates enim, ex quibus Commune seu
[...] conflatum, illuc, ad Communis sacra spectacula celebranda, commigraverant.
[Page 97] Similiter pronuntiandum est de aliarum Gentium seu provinciarum, sive Asiarchis, sive
[...]. Videsis porro Gruterum, pag. 415. n. 1. 410. n. 3. & 1025. n. 4. de
[...] Galatiae & Galatarcha, & de Asiarcha, pag. 522. 1.
[...] apud eundem non alio sensu usurpari videtur, quam pro eo quod est
[...] sacris ejusmodi praeesse. Praeter ea quae citavimus consulas etiam de Dignitatis genere, C. tit. de Naturalibus liberis L. 1. Tit. de Officio Comitis Orientis L. unica, C. Theodos. lib. 6. tit. 3. de Praediis Senatorum L. 1. & lib. 12. tit. 1. de Decurionibus L. 103. Adi item Cujacium lib. 2. Observat. 13. Antonium Augustinum ad Modestinum, Petrum Fabrum Agonistici, lib. 1. cap. 18. & lib. 3. Semestrium cap. 1. Gabrielem Albaspinum lib. 1. Observat. 22. In desuetudinem, cum ceteris Gentium sacerdotiis, tandem abiit haec dignitas. Et postrema ejus, ut scilicet quae evanuerat, mentio apud veteres, est, ni fallor, in Justiniani Novella 89. S. Laurentium Archilevitam vocat, apud Prudentium, Praefectus (quo jubente passus est is martyrium) Mysteriarchen;
Bene est quod ipse ex omnibus Mysteriarches incidit. Nonne ad nomina illa, de quibus heic egimus, similiter terminata, allusit? Mysteria illa seu sacra, Christianorum
[...] seu communia erant. Ipsi Christiani, seu Ecclesia Commune erat. Et Laurentius,
—Primus è septem viris
Qui stant ad aram proximi,
Levita sublimis gradu,
Et ceteris praestantior,
Claustris sacrorum praeerat
Coelestis arcanum domus
Fidis gubernans clavibus
Votasque dispensans opes.
Non aliter fere se habuere forsan Asiarchae, Bithynarchae, & qui id genus alii, ad sacra, quae diximus, & proventus Gentilitatis sacros, quam S. Laurentius ad Christianorum thesauros.
[...]. Nonne hic Antonius Polemo, ipse Polemo Sophista est cujus vitam scripsit Philostratus? Certe Polemonem Sophistam, Adrianum Imperatorem adeo ad Smyrnaeorum (quibus charissimus sophista ille erat) favorem pellexisse prodit ille, ut uno die mille Myriadas in eorum Civitatem impenderit. Myriadas habemus in Marmore tantum 150. Ceteras forte columnarum, heic numeratarum, pretium supplet. Nam ex Myriadibus illis,
[...] (inquit Philostratus)
[...], "Emporia annonae & gymnasium omnium quae in Asia sunt praestantissimum constructa sunt; item Templum in promontorio situm.
[...].
‘Secundum Senatusconsultum per quod bis aeditui facti sumus.’ Ac si ita innui voluerint ii qui conscripsere aliud etiam praecessisse, idque sub Adriano, procurante Polemone, Senatusconsultum quo primum aeditui facti fuerant. Si ita intelligatur, tum
[...] in Provinciis Senatusconsulto Romano, interdum saltem, creati; quod alibi non lectum est. Quin & de jurisdictione data forte intelligi oportet, qualis permissa est Ephesiis
[...], ut mox ex Actis Apostolorum adnotamus. Sed libero fruatur quisque judicio. Ceterum de
[...], hac notione accuratius videndum est. Eos
aedituos latine vocamus, &
Neocoros interdum in Latio dictos scimus ex inscriptione, quae Romae in hortis Matthaeorum visitur, & apud Gruterum legitur pag. 1102.2. Ita dictos Templorum aedituos nemo nescit, seu
[...] uti interpretatur Theophylactus ad Acta Apostolorum, cap. 19. Sed quid nomen illud, cum illiusmodi
[Page 98] temporis characterismo conjunctum aut de Civitatum populis dictum, denotet, haud inter doctos convenit. Saepius ita in Graecis Numismatis occurrit. In libris, puto, nusquam; Si D. Lucam excipias. Neque praeter nonnulla, quae inter haec Oxoniensia nostra, & in Appendice habes, & unum mutilum apud Gruterum, ullum adhuc invenitur Marmor, quod observavimus vocabulum hoc sensu exhibuisse. In Numismatis autem, & sine temporis characterismo, & cum eo, de Civitatum tamen populis dictum, non raro habetur. In Augusti
[...]. In Caii,
[...]. Etiam
[...] legitur in Appendice Marmor. VII. Alia ejusmodi sunt in Nummis quamplurima usque ad Gallieni aevum. Interdum etiam vocabulo, ita usurpato, Numen adjicitur; ut
[...], quod legimus in Maximini nummis. Sacra quandoque item certamina simul memorantur, ut AKTIA
[...], quod videre est in nummis Septimii Severi, Caracallae, & Antonii Gordiani. Saepissime autem Temporis etiam nota conjungitur, ut
[...], aut B.
[...] aut Γ. ut
[...]· & interdum
[...] aut
[...], quod occurrit in Numismatis Crispinae Augustae Aurelii Commodi uxoris, Juliae Maesae Heliogabali aviae, Alexandri Mammeae & Licinnii Valeriani; ut
[...]. Et, in Thesauro Cottoniano,
Caracallae nummus hujusmodi visitur. Neque majorum numerorum notas vocabulo
[...] adjectas observavi. Sed
[...] habemus, &
[...], & in Aurelii Veri Nummo
[...]. Nam & Asia saepe adjicitur ubi
[...] mentio fit; ut
[...] in nummis Antonini philosophi; quomodo & Dianae nomen, cum temporis nota, aliquando additur, ut in Caracallae,
[...]. Temporis item nota, cum certamine sacro, nonnunquam apponitur; ut in illo Alexandri Mammeae F.
[...]. Vide supra, ubi de Chrysanthinis. In ejusdem item Imperatoris,
[...]. Et in Antonii Gordiani, eadem &
[...]. Atque ut ad Smyrnaeos nostros, quorum hanc recensionem Marmoream fuisse merito conjectamus, tandem revertamur; Ipsi sunt etiam
[...] in Gallieni numismatis. Vide item Adolphum Occonem, pag. 446. in Philippo. Haec scilicet ex Huberto Goltzio, Antonio Augustino, Sebastiano Eritzio, & Occone olim collegimus. Atque apud eos sunt alia ejusmodi plura. Quin figurae saepius, Numerorum hisce inscriptionibus, Numinum & Sacrarum aedium, interdum Victoriarum, Coronarum, rerum id genus aliarum accedunt. Et in illo Smyrnaeorum figura visitur turrita quae dextera lauream tenet; & Deûm mater est. Per adjectionem autem
[...] Colonias, ob quam rem nescio, fuere qui intellexêre. Alii vocabulo idem denotari volunt quod in DEVOTUS NUMINI MAJESTATISQUE EJUS exprimitur; & temporis notas sive Imperatorum Romanorum annos (certe ante Monarchiam Romanam cusa hujusmodi numismata nondum animadverti) sive quoties fuerint numismata in honorem sive Numinis cujuspiam sive Imperatoris recusa. Alii
[...] de gemino templo Julio scilicet
[Page 99] & Augusto sacro capiunt, perinde ac si Civitas (cujus nummi ita inscripti) utriusque se aedituos, pro solenni seculi adulatione, professi fuissent. Nam etiam in Augusti nummis
[...] legitur. Sed vero non est omnino cur
Numen Majestatemve Imperatoris Vocabulum spectare conjectemus. Dissuadent tum aliorum numinum saepius adjectae figurae, interdum & nomina, tum ipsi scriptores rerum Romanarum veteres, qui dum Magnitudinem Romanam & ingentem Imperatorum apud exteros gloriam satis ambitiose praedicant, divini hujusmodi honoris, quo nihil amplius, nihil pluris fuisset aestimandum, ne minimum quidem habent vestigium. Nec magis est cur annos Imperatorum aut numismatis recusi, numerorum notis, quae rarissime ultra quartum excrescunt & plerunque secundum exprimunt, signari putemus. De gemino autem Julii & Augusti Templo sententiae accedere nemo poterit, qui Imperatorum insequentium numismata ita inscripta in memoriam revocaverit. Sunt etiam qui ut rem inextricabilem, dum in veteris numismatis explicandis toti sunt, seponunt. Videsis tandem Antonium Augustinum dialogo 5. Sebastianum Eritzium parte secunda de Numismatis veterum, Ludovicum Nonium, Goltzium & Isacium Casaubonum ad Ancyranum monimentum in animadversionibus Suetonianis. Sed mihi persuasum satis est,
[...] heic ad panegyres illas seu certamina Sacra, sive pentaeterica, sive aliis tempestatibus annuis, pro vario ritu, innovata, quae Provinciarum Communium (de quibus superius aliquoties non nihil diximus) erant, attinuisse; etiam Numinum, quibus sacra illa dicata, plane aedituos fuisse, curatores, & vindices; ipsasque urbes velut aedes sacras ad Communium nempe sacra illa peragenda. Communium autem hujusmodi Majora erant alia, alia Minora. Majora ut Asiae, Syriae; Minora ut Lyciae, Lydiae, Phoeniciae, Galatiae. Nulla, neque in his neque in illis, Civitas proculdubio erat quae eximios se sortiri honores, & alia commoda quamplurima lucrifacere toties non existimabat, quoties intra moenia sua Communis illius, cujus pars erat, sacra, redeuntibus periodis, celebrabantur. Id quod aut Communis etiam vota, pro more patrio, aut Imperatoris, aut Senatus autoritas, statis temporibus decernebat. Inde evenit, quod Ephesi, Smyrnae, Magnesiae, celebratis Communis Asiae, puto, hisce sacris, eorum Cives
[...] in Numismatis dicantur. Ut enim persona singularis, qui aedituus est alicujus fani, illud curat, ita, non adeo disparili analogiâ, universitas Civium qui urbem suam panegyribus & in ea Gymnasium certaminibus (Numini, cui sacra ea erant, devoti) aptabant, aedituorum officium omnino praestabant sive aedituabant. Et Asiarchae, verbi gratia, in Communis Asiae sacris, quemadmodum alii ejusmodi terminatione & ratione nominis noti alibi, velut Agonothetae, publicis eisdem sacris praesidebant. De Asiarchis, supra diximus. Majoris id genus Communis, Aedituorum exempla habemus in iis, quae supra, ex Numismatis, memoravimus de Ephesiis, Magnesiis, forte aliis. Nam ad Asiae Commune, cujus sacra hujusmodi Dianae, ni fallor, erant, ea spectant. Et ad idem non alio modo, ni fallor, Smyrnenses
[...] in Recensione quae prae manibus est. Minoris Communis Aeditui, forte erant Sardiani. Chrysanthina scilicet pentaeterica, ut videtur, sacra erant Communis Lydiae. Haec Sardibus cum tertium (idque continenter, de qua re mox plura) celebrabantur, cives ter Aeditui seu
[...] fuere. Nam si
[...], in illo Alexandri Mammeae F. nummo, ad Chrysanthina pertinet, ut pertinere verisimillimum est, tunc sequi videtur, non Majus commune aliquod innui. Nam Chrysanthina ultra Lydos nullibi extendebantur; Nec ad Sardianos ita restricta esse videntur, ut alibi in Lydia celebrari nequirent, utcunque apud eos, primarios nempe Lydiae cives, saepius quam alia aliqua in urbe agebantur, quod indicari etiam, ad hanc rem, videtur à Martiano Jurisconsulto, loco supra adducto, ubi de Chrysanhinis seorsim. Atque ut Chrysanthina se habuere heic ad Sardianos, ita forte
[...], ad Perinthios, qui
[...] dicti in Numismatis
[Page 100] supra memoratis cum adjectione horum certaminum. Et ad agones illos quorum Numinibus illi
[...] erant, omnia illa Numismata quibus
[...] cum ea adjectione vocantur Perinthii, attinere, non inique censendum. Neque alio spectare idem, in inscriptione illa Auctarioli nostri, nomen sine Numine, Tempore, aut Sacris usurpatum. Neque enim horum ullum perpetuo addebatur; sed frequenter tamen. Et cum sine ulla hujusmodi distinctionis nota
[...] duntaxat civium nomini subjungeretur (ut in exemplis quae occurrunt non paucis) non dubito quin, à notissimo & patriae & seculi ritu, tam sacra singula quam Numina, quibus illa dicata sunt, in singulis ejusmodi monimentis, Communium maxime Majorum, satis liquido tunc temporis intelligerentur; utcunque ita jam plerunque non modo obscura sint sed & inaccessa, idque eruditissimis etiam viris, qui haec non aliter omnino scire possunt, quam veterum scripta, quorum pars ingens intercidit, suggerunt. Temporum autem Notae seu numeri saepius adjecti non annos, puto, non agones (continuos inquam) signant, sed tantummodo Muneris
[...] vices continuas; unde fiebat, ut intermissa prorogatione, aliâ nimirum ad aedituandum urbe suffectâ, cives qui hoc munere antea bis, ter, quaterve continenter functi essent, vices suas seu prorogationes denuo minime unquam dinumerarent, sed à prima vice, si quando iterum pluries
[...] fierent, similiter, ut primo, redauspicarentur. Ita tamen ut vicem primam, temporis notâ, raro satis distinguerent. Ne scilicet prorogationem forte ambitiosius sperare viderentur. Id quod etiam, in Consulatibus, olim observatum. Ceteris vero deinceps numeris, opus forsan erat, ad viciniora certaminum tempora, quae succedebant, sic breviter distinguenda. Ita
[...], sine Temporis nota, primam, autumo, vicem indicat, aut non continenter iteratam, quod heic idem est. Attamen & fuere qui etiam primis vicibus numerum adjiciebant, ut videre est, in nummis supra allatis, ubi Ephesii Αʹ. sunt, ac si forte tum prorogationem, ob egregiam urbis dignitatem, spe devorâssent, tum neque spem illam neque dignitatem in nummis non obtendi ambitiosiores noluissent. Quae pronius eos fecisse credendum est, quod etiam
[...] in Aurelii Veri Nummis (si Occoni fides) cum
[...] essent, ipsi se etiam dici voluerint. Sed forsan & Αʹ.
[...] male exsculptum habemus pro
[...]. Elementorum A & Δ numismatis & inscriptionibus maxime, maxima est similitudo. Ceterum de Numerorum heic notis, viderint porro eruditi. Quod autem de
[...] significatione diximus mire firmat D. Lucas in Actis Apostolorum cap. 19. Ubi etiam Asiarchas (de quibus supra) memorat. Sacrum tunc temporis agebatur Communis Asiae certamen seu spectaculum Dianae sacrum Ephesi. Praesidebant ut agonothetae publici aut certaminum Sacerdotes, Asiarchae.
[...] ideo seu aeditui dicti Ephesii; seu, quod idem est, Ephesiorum civitas
[...] erat. Expresissime sanctus autor, postquam de Demetrii Fabri argentarii monitis, sociorum ejus ira & clamore, Asiarchis, Theatro, & insano multitudinis ad asserenda Dianae sacra & D. Paulum, & comites ejus Aristarchum & Caium incusandos conventu, verba fecerat,
[...], inquit,
[...].
‘Et cum sedasset Scriba turbam, dixit, viri Ephesii
[Page 101] quisnam est hominum qui ignorat Ephesiorum civitatem
[...] seu Aedituam jam esse Magnae Deae Dianae & simulachri ejus è coelo lapsi? Cum hisce igitur contradici nequeat, oportet vos sedatos esse & temere nil agere. Adduxistis enim homines istos, qui neque Sacrilegi sunt neque Deam vestram blasphemia laesere: Quod si Demetrius & qui cum eo sunt artifices habent adversus aliquem causam, conventus forenses aguntur & Proconsules sunt. Agant invicem. Si quid de ceteris quaeritis, in legitimo conventu poterit absolvi. Nam periculum est ne seditionis hodiernae arguamur, cum nulla omnino sit causa, unde tumultus hujusmodi ratio reddi possit. Quibus dictis, dimisit eos qui convenerant.’ Qualesnam
[...] fuerint, ubi ita cives vocantur, hinc perspicuum esse videtur. Scribi, qui velut Syndicus erat urbis, ut sedaret tumultuantem de Dianae sacris Ephesiorum turbam à Demetrio, ut suo quaestui consuleret, excitatam, & in theatrum ruentem, monet eam ut in memoriam revocaret, Ephesi cives tunc temporis
[...] Dianae esse. Scimus enim ex Maximini numismatis Magnesios ejusdem fuisse alias
[...]; Ut Laodicenses Asiae
[...], quod idem est, ex Antonini philosophi nummis, & Ephesios bis dici Dianae
[...] in Caracallae, & semel in Aurelii Veri. Instat igitur Scriba, causam non omnino subesse cur in Aristarchum, Caium, D. Paulum, omnino inclamitarent; cum neque sacrilegi essent neque in Dianam blasphemi. Ne
(que) enim in Dianam illorum convitium haberi voluit Scriba, quod Deos esse denegasset Paulus qui artificum manibus confecti essent. Nam ne simulachrum ejus, quod colebant, ut manibus artificum confectum esse, sed ut de coelo lapsum venditabat civitas; unde diserte
[...] quod idem est, & ad rem maxime, mentio sit Scribae perquam opportuna. Et hisce sane
[...] horum munus non obscure indicatur. Honorem Numinis, aedes, vasa sacra curabant, & de eis etiam jurisdictionem exercebant, quod Senatusconsulto seu scripto principali forte permitti solitum. Et de eis solum. Nam si quam Demetrius aut socii ejus injuriam tulissent, actio eis competebat in foro propraetoris aut aliorum magistratuum Romanorum, quorum in potestate tunc erant cetera quaecunque judicia. Nam ita etiam scriba innuit. Si quid autem, inquit, de ceteris, de Sacrilegio puta, aut de blasphemia in Dianam, quarum rerum cognitio ad cives jure
[...] spectat; tempestive de eis agi poterit & judicari in legitimo civium conventu seu Comitiis eorum sacris, sive ut apposite Syrus vertit,
[...] id est,
in loco qui à lege destinatus est Comitiis habendis. Atqui tunc plebs coalescens tumultuose in theatrum (ubi simul cum primoribus civitatis aderat Scriba qui haec locutus est) irruerat, quin & idoneum illud Comitiis ad damnandos Christianos, utpote adversarios, habendis, locum imprudenter aestimaverat. Ceterum, monente Scriba seu Syndico, tempestive eis ostensum est, nec ejusmodi de qua civibus, jure nimirum
[...], jurisdictio erat, actionem adversus eos ne coeptam quidem esse, nec locum Comitiis habendis idoneum seu legitimum. Nihil puto in vetustiorum Scriptis munus
[...] ac singularem eorum juris dicendi potestatem aeque aperit. Vulgata editio pro
[...] ibi
cultricem habet, quod frigide vim verbi explicat. Syro melius vertitur
[...] quod plane
aeditua est aut
antistes sacra.
Ibidem,
[...]. De eo satis supra; ubi de Smyrnensibus Olympiis, ad Marmor 3.
[...], &
[...]. Hymnodos seu Hymnorum cantores Adriani indulto acceptos habemus etiam cum Theologis Marmore 28, & ad Smyrnenses ni fallor tam hoc quam illud spectat. Seld.
[...]. Quicunque erat
[...] seu
[...] (utroque enim modo vox scribitur) erat etiam
[...], sed non è contra.
a [...] enim omnes ii dicebantur, qui supremum urbis senatum constituebant;
b [...] vero ii erant
[...] Senatu electi, quorum curae
[...], omnibusque reipublicae rebus propius prospicere pro definito tempore committebatur. Et magistratus, & nomen
[...] apud Athenienses originem habuere. Theseus enim,
c cum omnes Atticae
[...] Athenis congregasset, Curiam, quam
d [...] appellabat, condidit, &
[...], quos in ea congregatos de publicis regni negotiis consuleret, & imperii (mutato jam ab absoluta monarchia urbis Regimine) quasi socios haberet, primo constituit. Postea vero
[...] dicebantur, qui è Senatorum numero electi per vices reipublicae, & Senatui praeerant.
e Senatus autem Solonis instituto è quadringentis Senatoribus constabat, centum scilicet è singulis Tribubus (quae tunc tantum quatuor erant) quotannis electis.
f Postea vero, cum Clisthenes post expulsos Pisistratidas Rempublicam de novo ordinasset, populumque Atheniensem in decem tribus distribuisset, Senatorum deinde Numerus ad quingentos augebatur, quinquaginta ex unaquaque tribu constitutis, qui à Tribulibus suis
g quotannis electi per unum annum summae rerum praeerant, illudque constituebant concilium, quod frequentius apud autores à Senatorum numero
[...] vocatur.
h Cum autem quingenti plures essent, quam à quibus simul reipublicae negotia sine confusione administrari poterant, non omnes simul, sed tantum una classis eorum eodem tempore imperabat. Senatorum autem classes decem erant, è tot enim tribubus eligebantur. Secundum harum igitur numerum annus in decem partes dividebatur, earumque unam singulae classes per vices secundum ordinem, quem in initio anni sortibus obtinuerant, accipiebant regendam. Singulae autem classes è quinquaginta Senatoribus constabant, tot enim ab unaquaque Tribu in Senatum cooptabantur, qui pro eâ decimâ anni parte, quâ imperium sortiebantur, Senatus Vicarii constituti, tota
(que) illius induti autoritate, maxima reipublicae negotia tractabant, ad quae curanda cum in publica civitatis Curiâ
[...] dictâ per totum imperii tempus plerumque versari tenerentur, atque ideo ibi
i publicis impensis alerentur, inde illa decima anni pars per quam imperabant,
l [...], & ipsi
[...] dicebantur, è quorum numero Caius Claudius Pompeius, de quo in hoc Marmore, & Smaragdus, & Claudianus de quibus in Marmore 28 agitur, quando ea primo exarata erant, fuere. Horum
[...] munus erat toti reipublicae prospicere, & curare, ne ea quid detrimenti acciperet,
m atque ideo penes eos fuerat, quotiescunque vellent, ob reipublicae negotia Senatum in Curiam, aut populum in concionem convocare. Utriusque etiam concilii
n hi praesides fuere, maxime vero Senatus: ab his enim omnia, quae in eo rogata erant, proponebantur,
o ab his Senatorum suffragia colligebantur; ab iisdemque quicquid à pluribus decretum fuerat pronunciabatur sancitum: atque ideo si aliquid in Senatu agendum
[Page 107] esset, ad hos primum, per eosque ad Senatum referebatur;
p qui aliquid à Senatu petituri erant, hos primum adibant, per eosque, si iis visum esset, in Senatum admittebantur; &
q si quid novi in republica accideret, aut aliquid in ejus politiâ ad commune commodum deesse deprehenderetur, ad Prytanes referebant, ut illi, si res gravior esset, indicto Senatu, aut populi concilio, novis legibus, & decretis contra omne damnum & reipublicae incommodum providerent.
r Senatum autem hi quotidie, nisi dies
[...] esset, Populum
s vero non nisi quater in Prytania sua ordinariè convocabant, extraordinariè vero quocunque tempore, si graviora reipublicae negotia requirebant, indictum fuit utrumque concilium. Populi conciones ordinariae, quae quater in singulis Prytaniis habita erant,
[...] vocabantur, ad quarum imitationem videntur Romani
t nono quoque die nundinas suas celebrasse. Ad has omnes cives conveniebant, in iisque, praesidentibus & omnia proponentibus Prytanibus, de summis reipublicae negotiis agebant. In
v prima
[...] Magistratus à populo approbatos confirmabant, & improbatos ob justam causam deponebant. In illa etiam
[...]. In secunda
[...] volentibus datum erat, supplicatione factâ, intrepide loqui de rebus privatis & publicis. In tertia
[...] Praecones & Legati introducebantur, quos ante concionem oportebat Prytanibus scripta sua tradere. In quarta
[...] referebant Prytanes de sacris & sanctis; illi enim in Republica Atheniensi,
x tam sacrarum rerum, quam civilium supremi curatores fuere.
y Unaquaeque autem Prytania per quam hi Prytanes imperabant, cum decima anni pars esset, è triginta quinque diebus constabat, Annus enim Atheniensis Lunaris erat. Annus autem Lunaris constat diebus 354, qui decies in se continent dies 35, & quatuor supra; Dies enim 35 decies multiplicati fiunt 350, ii igitur soli in Prytanias dividebantur, quatuor quae supererant in nulla erant.
z Ne igitur his diebus
[...] esset, per eos quatuor Senatorum classes, quae quatuor primis anni Prytaniis reipublicae praeerant, singulis eorum unum diem sortientibus, iterum erant in imperio, sub iisque
a per hos quatuor dies facta erat novorum Senatorum & Magistratuum electio, atque ideo illi
[...] dicebantur. Per has autem Prytanias, Prytanes non omnes simul imperabant, sed ipsi pariter
b per vices gerebant imperium: quinquaginta enim Prytanibus, qui per unam Prytaniam imperabant, in quinque decurias, & Prytania ad earum numerum in quinque partes, quarum singulae septem dies inde Hebdomades dictae continebant, divisis, per singulas Hebdomadas singulae Decuriae, & per singulos Hebdomadum dies, unus è Decuria prae ceteris, secundum ordinem, quem in initio Prytaniae sortibus obtinuerant, imperium habuere. Ii qui Decuriam constituebant, per illam Hebdomadem, quâ imperabant,
c [...] dicebantur: qui ex iis per unum diem ceteris praeerat,
d [...] vocabatur. Qui pro Imperii tempore
e Arcis, & quae in ea erant Aerarii publici, & Tabularii claves, & publicum sigillum custodiebat; atque ideo, ne inde arrepta esset occasio Tyrannidem occupandi, legibus cautum erat, ne aliquis hunc Magistratum ultra diem, aut bis in eodem anno gereret: illud enim, quod dicitur
[...], de eodem anno, & non de tota vita, ut volunt nonnulli, intelligendum esse satis inde apparet, quod si novus Epistates quotidie
[Page 108] eligeretur, idem
(que) iterum per totam vitam hunc Magistratū nunquā reciperet, numerus civium, qui tanto in Republica imperio digni erant, ei non omnino sufficeret, nec idem civis ultra secundam vicem in Senatum poterat cooptari, quod ex Atticis scriptoribus, in quibus multos invenies, qui per plures, quam duos annos,
[...] fuerunt, facile deprehendes esse falsissimum. Praecipuum vero Epistatae munus erat, si quod aut populi, aut Senatus conciliū illius majestratus die celebratū esset, in eo praesidere. Epistates enim &
[...], &
[...] tempore imperii sui primus erat, atque inde est, quod Paternianus Marmore 116. quia hunc Magistratum gerebat,
[...] vocatur. Si quod igitur illius imperii die, aut à Senatu, aut à populo decretum factum esset, ejus nomine signabatur. Sic in initio decreti apud Andocidem legis,
[...], &c. i. e. visum est Senatui & populo. Senatores Aiantidis tribus Prytanes erant, Cleogines scriba erat, Boethus Epistates: & apud
f Thucydidem,
[...], &c. i. e. visum est populo, Senatores Acamantidis tribus Prytanes erant, Phaenippus scriba erat, Niciades Epistates. Sic locus vertendus est.
g [...] enim est tribus nomen, ab Acamante Thesei filio sic dictae, & non viri, ut omnes Thucydidis interpretes ex ignorantia Atticae antiquitatis existimarunt; in quo errore etiam est Hobbius noster, non enim ille Anglicanum Thucydidem suum ex ipso Graeco fonte, ut gloriatur, sed è Latinâ illius versione ab Aemilio Porta editâ transtulit. Quicunque Hobbii versionem cum Latina hac, & ipso Graeco fonte comparaverit, facile hoc observabit, cum neglectâ Graecâ Phrasiologiâ Latinam hujus interpretis ab ea diversam in infinitis locis sequatur: quod hic ideo noto, ut sciant lectores, istum religionis contemptorem, quamcunque habet doctrinae laudem, aut in impietate, aut in furtis fundasse.
[...], ut supra dixi,
[...], quod Curia erat, in qua conveniebant de publicis rebus consulturi, nomen habuit. illa autem
[...], dicebatur secundum nonnullos, quia
h [...], in ea enim ut in Curiis Romanis
i perpetuus ignis in honorem Vestae asservabatur. Secundum alios vero
[...]l est quasi
[...], quia in eo recondebatur publicum frumentum, ibique illud accipiebant ei, qui publicis impensis alebantur;
m Athenis enim & in aliis Graecis civitatibus, iis, qui praeclarius à republica meruerunt, posterisque etiam eorum saepius in virtutis praemium datum erat in Prytaneo ali, sic Athenis Harmodii, Aristogitonis, & Cleomantis posteri ob majorum merita, & in aliis civitatibus alii in Prytaneo alebantur. In multis enim aliis civitatibus praeter Athenas, ut indicat
n Clarissimus Casaubonus, & Prytanea, & Prytanes fuere, sed saepe diverso sensu;
o Corinthi enim olim, qui ex Bacchiadis per annum urbi praeerat,
[...] dicebatur; sic etiam
p Rhodi, &
q Mileti Prytanis erat unus Magistratus, qui per annum in iis civitatibus summo in imperio erat, cujus tanta erat autoritas, ut
r Mileti regimen urbis à Prytanibus in Tyrannidem saepe versum fuit, &
s Rhodii, cum Alexandro urbis suae dominium tradidere, eum
[...] suum crearunt. Cum enim qui
[...] Athenis erant totum fere habuere reipublicae regimen,
t [...] deinde imperare (quo sensu vocem in Demosthene, aliisque Atticis Oratoribus, & in Philone Judaeo saepe invenies) &
[...] quicunque in aliquo imperio erat, inceperat significare, atque ideo
[...] apud Suidam est
[Page 109] [...]. Et sic etiam Hesychius & Phavorinus vocem interpretantur, iisque significationibus apud Autores saepe usurpatur; apud Athenaeum enim vinum
u [...] dicitur; & Sapientiae cap. 13. legitur
[...], i. e. mundi rectores, & apud
x Gregorium Nazianzenum,
[...], &
y [...]. Non vero lato hoc, sed strictiori sensu, quem supra explicavimus, vox
[...] in hoc loco sumitur, pro eo scilicet, qui unus è quinquaginta erat, qui è numero Senatorum electi per mensem praeerant, quod satis inde indicatur, quod qui
[...] hic,
[...] etiam appelletur. Nec
[...] hujus generis tantum Athenis, sed in aliis etiam Graecis civitatibus fuere; cum enim Athenienses post victum Xerxem Imperium Graeciae obtinuissent, in omnes fere civitates, quae illis suberant, politiam suam introduxere, quam civitates Ioniae, cum Atheniensium Coloniae essent, atque ideo eos in omnibus moribus & institutis imitarentur, tenacissime diu retinuere; una autem ex Ioniae civitatibus Smyrna erat, in qua Prytanes fuisse, & plures simul, eodem modo quo Athenis, indicant Marmor 28, (in quo duo nominantur, Smaragdus scilicet & Claudianus, qui eodem tempore urbis Prytanes fuere) & nummus antiquus apud
a Spanhemium, in cujus reversâ parte legitur
[...], è quorum numero C. Claudius Pompeius, de quo in hoc Marmore▪ agitur, cum illud è Smyrna huc allatum fuisset, videtur unus fuisse.
[...]. Aesculapium Medicinae Deum fuisse notissimum est: quae de illius parentibus, natalibus, vitâ inter homines, & Apotheosi ab antiquis Historicis, & Mythologicis traduntur, collecta legas apud
b Lilium Gyraldum, &
c Natalem Comitem. Apud Graecos
d Epidauri praecipue, quae urbs in Argolide erat ad mare Aegeum sita, hic Deus colebatur, ibique Templum habuit insignissimum, in quo, qui aliquo morbo laborabant, post sacrificia Deo oblata somnum capientes per illum, quo remedio sanarentur, à Deo doctos fuisse dicunt. Inter alios
e Archiam Aristaechmi filium Pergamenum à Convulsione membrorum, quâ inter venandum apud Pindasum correptus fuerat, Epidauri sic sanatum fuisse tradunt, atque ideo ille Pergamum reversus Aesculapii cultum in illam urbem secum transtulit, ibique ei Templum condidit, in quo quantâ religione iste Deus colebatur, in omni fere oratione docet Aristides Rhetor, maxime vero in Sermonibus Sacris, & oratione de Concordiâ.
f A Pergamo Smyrnam traducta fuit Dei religio, ibique etiam Templum ei conditum fuit, in eoque C. Claudius Valerius Licinnianus, de quo in hoc Marmore agitur, cum illud, ut supra monui, è Smyrna huc allatum fuisset, Aesculapii Sacerdos videtur fuisse.
[...]. Vox Alytarches in utroque Codice, Theodosiano scilicet & Justiniano, aliquoties occurrit. In Codice Theodosiano lib. 15. tit. 9. cum Syriarchis, Agonothetis, Asiarchis, aliisque quorum nomen votiva festivitatis solemnitas dedicabat, conjungitur, eodem igitur modo, quo hi, ludis sacris praesidebat, & ut Asiarcha in Asia, Bythinarcha in Bythinia, Lysiarcha in Lycia, sic Alytarcha Antiochiae
g sacerdos fuit, cui hoc munus demandabatur; ut enim Asiarchia Asiae, & Lyciarchia Lyciae, sic Alytarchia Antiochiae peculiaris fuit; nec si excipias Phavorinum & Etymologici autorem, ullam omnino habebis autoritatem, nisi ex hoc Marmore nostro (ut observavit
h Doctissimus Gothofredus, qui illud in Seldeni Marmorum Arundelianorum editione transcriptum legerat) unde constet in aliqua alia civitate Alytarcham fuisse. Sed revera Alytarchia Pisaeorum, cujus mentio fit in hoc Marmore, eadem est, quae postea Antiochensium fuit; qui enim apud
[Page 110] Antiochenses edebantur Ludi Olympiaci, & Alytarchae, qui iis praesidebat, sacerdotium
i à Pisaeis ad eos transferebantur, iidemque illi Ludi Olympiaci fuere, qui ab omnibus Graecis tanto conventu quinto quoque anno celebrati erant. Eos à Pisaeis primo institutos fuisse sub rege Pelope testatur
l Pausanias, atque ideo in eorum agro, postquam ab Iphito restaurati erant, semper edebantur, Olympia enim
m Pisatidis urbs; atque ideo Pindarus in victoriam Hieronis Siciliae regis, in ludis Olympiacis equo Pherenico dicto partam Oden compositurus canit
n [...]; & in Marmore Farnesiano apud Gruterum M. Aurelius Asclepiades dicitur vicisse,
[...]; quo etiam sensu Alytarches, qui his ludis praesidebat
[...], in hoc Marmore dicitur, in eorum enim agro ludi Olympiaci,
p Curatoribus autem plerumque Eléis, edebantur. Sed de Alytarcha in his ludis apud omnes antiquos autores altum est silentium, illius soli inter scriptores
q Phavorinus, &
q Etymologici autor meminere, qui de eo iisdem utrique verbis sic dicunt,
[...]. i. e.
Alytarches est qui in Agone Olympiaco bono ordini praeerat. Eléi enim, quos alii virgiferos apellant,
[...] vocabant, & qui his praeerat, Alytarcham. Sed de vocis Etymologia ab his differt
r Petrus Faber, & cum verbum
[...] laetari, exultare, gestire, ac dissolvi prae gaudio, significare invenerit, inde potius deducit vocis Etymologiam, & Alytarcham dici putat, quia publicae ludorum laetitiae praeerat, ipsamque pro suo arbitrio moderabatur, hujus autem conjecturae Grammaticorum, quos supra citavimus, praeferenda est autoritas. Sed cum Ludi Olympiaci qui apud Antiochenses celebrati erant, atque ideo etiam omnes ritus in iis edendis observati, & Magistratus, qui eos moderabantur, iidem essent, qui prius Pisaeorum fuerunt, inde maxime constabit, qualis erat Pisaeorum Alytarches, si cognoscamus, qualis fuerat Antiochensium. De eo apud
s Johannis Antiocheni Malelae librum manuscriptum in Bibliotheca nostra Bodliana haec invenio.
[...]. i. e.
‘Eodem ex edicto Imperatorio (Commodi scilicet) Antiochiae Alytarcha tunc primus designatus fuit Aphronius Ex praefectus civis Antiochinus, qui per eos dies, quibus habitum Alytarchae gestabat, colebatur & adorabatur, tanquam ipse Jupiter; per eos dies etiam nec domum intrabat, neque lecto se reclinabat, sed humi sub dio dormiens substratis ei stragulis mundis, & storeâ junceâ, supra lapidibus decumbebat, gestavit etiam stolam inauratam, albam instar nivis, & coronam capite carbunculis margaritis & aliis lapidibus pretiosis insignitam, manu gerebat sceptrum eburneum, & sandalia alba pedibus induebatur; diebus autem hisce sub dio dormiebat in Hypaethro Basilicae Caesariae à Julio Caesare Dictatore exstructae.’
Huic Alytarchae Antiochiae multa privilegia data fuisse ex legibus Imperialibus
o[Page 111] observant
t Jurisconsulti, cujusmodi erant. 1
o Quod ante alios omnes Agonothetas semper nominatur. 2
o Quod cupressi unius è luco Daphnensi excindendi, quod nulli alii datum fuit, jus habuerat, illud autem immutatum postea unâ librâ auri ex re privatâ principis accipiendâ. 3
o. Quod ejus Iudi majoris judicis curâ, puta Comitis Orientis, aliorum vero Agono
[...]hetarum minoris judicis, puta Provinciae praefecti aut praecinctas praesidis, exhibebantur.
Quuomodo autem Ludi Olympiaci, & cum illis Alytarchae, qui eos exhibebat, sacerdotium à Pisaeis ad Antiochenses transferebantur, historiam sic narrat idem supra citatus Johannes Antiochenus.
v Sosibius quidam Antiochenus vir ditissimus, Romae temporibus Augusti non diu post victoriam Actiacam diem obiens, omnes facultates & possessiones suas urbi Antiochiae ad ludos ibi omnifarios quinto quoque anno per 30 dies edendos testamento suo legavit, à quibus cum annuus reditus 15 Talentorum auri, i. e. nostrae monetae 8437
l. 10
s. (auri enim talentum Syriacum, cum contineat pondus 1500 drachmarum Atticarum, valet nostrae monetae 562
l. 10
s.) urbi obvenisset, tantae pecuniae beneficio ludi omnifarii, scenici scilicet, Athletici, Equestres, aliique in initio satis splendide quinto quoque anno exhibebantur: postea vero Magistratus, quorum curae his ludi edendi committebantur, sumtus iis destinatos in proprios usus convertentes eos penitus omisete, nec, quamvis
x Claudii edicto iterum restaurati essent, quinto quoque anno, sed aliquando decimo quinto, & aliquando vicesimo tantum edebantur:
y donec Imperante Commodo, Populus Antiochenus de hac re ad eum Imperatorem referebant, cujus decreto factâ copiâ Ludos Olympiacos ab Olympia Antiochiam transferendi, illi hos ludos dato Pisaeis pretio ex pacto ab iis per 90 deinde Olympiades seu annos 336 acceperunt celebrandos, cum iisque Alytarchiae etiam sacerdotium aliosque item Magistratus ad ludos edendos necessarios Antiochiam simul transtulerunt, ab eoque tempore quinto quoque anno sine intermissione Antiochiae ludi exhibebantur, & Alytarchia, quae prius Pisaeorum, deinde Antiochensium fuerat sacerdotium.
Praeter autem Alytarcham ludis hisce Olympiacis Antiochiae celebratis duo etiam alii praesidebant, ob habitum deorum, quem gerebant, aeque fere honorati, quorum alter
[...], alter
[...] vocabantur. De utrisque his sic dicit,
z idem Johannes Antiochenus,
[...]. i. e.
‘Scriba vero tum primum à Senatu & Populo electus fuit Pompeianus Quaestor è familia Senatoria Romae oriundus, qui & ipse stolam quoque candidam gestabat, & coronam ex auro solido in Laureae formam fabrefactam, hunc vero honorabant & adorabant tanquam Apollinem. Senatus insuper & populus Amphithalem designarunt nomine Cassium Illustrem, qui stolam similiter candidam holosericam gerebat, & coronam ex lauri foliis contextam, cujus in medio sigillum erat Jovis aureum, quem Amphithalem colebant, & adorabant tanquam ipsum Mercurium, sicut haec omnia sapiens Domninus Chronographus literis prodidit.’ Hactenus Johannes Antiochenus: apud alios vero scriptores nulla horum, nec
[...] scilicet, nec
[...], occurrit mentio. Si ante hos ludos Olympiacos Antiochiam translatos unquam fuissent,
[Page 112] apud Pisaeos solos, post vero eodem modo quo
[...] apud Antiochenses solos videntur extitisse; in nulla enim alia civitate eos fuisse ex aliquo scriptore patet. Errat igitur
a Gregorius noster, qui
[...], qui
b tumultum Ephesi contra Paulum excitatum sedaverat, eundem cum eo, qui à Johanne Antiocheno describitur, fuisse asserit; ii enim Ludi, in quibus Ephesi iste tumultus excitatus fuit, erant, qui
[...] vocabantur, non in Dianae ut tradit Gregorius, sed in Imperatoris Romani honorem ab omnibus Asiae Proconsularis incolis celebrati; in iis vero non
[...], &
[...],
c sed decem Asiarchae praesidebant. Interpretes igitur nostri vocem
[...] in eo Actorum Apostolorum loco, nequicquam reclamante Gregorio, rectius videntur reddidisse,
The Town Clerk, honoratiori autem titulo verti poterat,
The Secretary of the City, hanc enim esse vocis significationem apud omnes Graecos autores, ubi ea occurrit, evidentissimum est; maleque supponit Gregorius, illum qui hoc sensu urbis
[...] fuerat, non tantae esse autoritatis, ut populi tumultum potuisset sedare: cum enim
d ille omnes leges, Plebiscita, & Senatusconsulta in tabulas referebat, eorumque custos & interpres fuerat, & in omnibus plerumque Psephismatibus
e nomen suum, & ante Epistatae nomen, qui Senatus pro Magistratus tempore Praeses fuerat, praescriptum habisset, satis inde constat
[...] in Graecis urbibus summis Magistratibus, nec dignitate, nec autoritate, fuisse inferiorem. Atque ideo qui in Graeco fonte
[...], apud interpretes Syrum & Arabem urbis Princeps appellatur, & vocem
[...], quae praefectum seu judicem significat LXX Interpretes saepe, ut observat
f Drusius, per vocem
[...] interpretantur. Praeterea observandum est, qui Ephesi & in aliis Graecis civitatibus
[...] erat, eundem esse magistratum cum eo, qui Marm. 116.
[...] vocatur.
[...] enim secundum Pollucem erat,
[...], seu (ut tradit Harpocration) qui erat
[...] igitur
[...]. Cum autem idem (Onesimus scilicet Paternianus) qui Marm. 116. urbis Smyrnae
[...] dicitur, fuerit etiam
[...] (seu
[...])
[...], satis inde constat, qui in Graecis urbibus
[...] fuerant, non ex infima plebe, ut vult Gregorius, sed ex prima nobilitate, & honoratissimis plerumque viris electos fuisse.
Qui Alytarchiae Sacerdotium gerebant ex honoratissimis semper totius Syriae fuere; pro quanto enim honore hoc habebatur, ex iis, quae de Dioclesiano Imperatore Romano narrat idem supra citatus Johannes Antiochenus, satis constat, dicit enim ille,
g [...][Page 113] [...]. i. e.
‘Olympiacis autem appropinquantibus Antiochiae, Imperator Dioclesianus illuc ex Aegypto venit, & cum ludi Olympiaci celebrandi essent, ipse Imperator Alytarchae habitum suscepit.’‘Moris autem erat, ut Alytarcha Stolam albam holosericam gestaret, Imperator vero pro alba purpuream gerebat, in ceteris vero habitum Alytarchae per omnia referebat, sacram
(que) manu ferens virgam, & populum pro more veneratus, per dies constitutos omnes Olympica certamina spectabat. Itaque ex Optimatibus etiam ejus nonnulli in iis Olympiacis virtutis suae specimina exhibuere, quorum hi Palaestrâ, illi Pugilatu, alii Pancratio, Cursu vero alii decertabant: victoribus autem sacras dedit, omnibusque munera affatim dispertivit, uti sapientissimus Dometianus haec scripta reliquit. Dioclesianus autem Alytarcha Antiochiae factus Imperatorium habitum deposuit, nec amplius finitis Olympiacis Imperatorio fungi munere voluit, dicens, Imperio memet abdicavi, Jovisque immortalis habitum gestavi. Hunc itaque vitae statum deinceps amplexus est, naturae que tandem cessit annos natus LXXII.’ Haec eadem etiam à Maximiano Dioclesiani in imperio socio proximâ Olympiade Antiochiae facta, imperiumque simul post gestum Alytarchae habitum depositum fuisse idem narrat
p Johannes Antiochenus.
q Sed alii plerique consentiunt autores Dioclesianum, & Maximianum eodem anno utrosque imperium deposuisse.
Cum
r autem Justini Imperatoris temporibus Ludi Olympiaci Antiochiae ob frequentes tumultus & seditiones à Prasinis & Venetis inter se concertantibus ibi in iis celebrandis excitatas interdicti, & Imperatoris decreto penitus ablati essent, cum iis etiam Alytarchiae sacerdotium, postquam
s per 77 Olympiades Antiochiae durasset, videtur omnino periisse.
XLVII.
M. ANNI. AVCTI. ET.
SEMPRONIAE. SCVRRAE.
IN. FR. CVM. VSTRINO. P. LIIII.
IN. AGRO. P XXIIII.
M. ANNIVS. M. ANNI. FELICIS. F.
SATVRNINVS. VIX. ANN. XIIX. PIVS. ET
SANCTVS. IS. EREPTVS. MATRI. NEC.
ILLAE. POTVIT. GRATIAM. REFERRE.
XLVIII.
DIS. MANIBVS. N.
OGVLNIVS. FORTVNATVS.
V. A. VIII. M. VI. NOGVLNIVS.
FORTVNATVS. PATER.
PIISSIMVS. FEC. FILIO.
PIISSIMO.
XLIX.
SILVANO SACRVM SODAL
EIVS ET LARVM DONVM
POSVIT TI. CLAVDIVS AVG.
LIB. FORTVNATVS A
CVRA AMICORVM
IDEMQVE DEDICAVIT
ET EPVLVM DEDIT
DE CVRIS N IIII.
K. AVGVSTIS C. MINV
CIO FVNDANO ET
C. VETTENNIO SE
VERO COS.
[Page 114]Silvano Sacrum. De Silvanis tribus, quibus inscriptiones sacrae fieri solitae, vide, praeter alia quae magis obvia sunt, Josephum Scaligerum ad Festi
Marspedis. "Silvano sacrum sodalibus ejus & Larum donum posuit Ti. Claudius, &c. Ita lego. Sodales ejus, puto, erant Hercules plerunque, Liber pater, Mercurius, qui item Larum sodales. Silvanus igitur hic Domesticus erat & possessionibus consecratus, ut custos, quem & Silvanum Larum dictum esse vult Scaliger. Ex ipso hoc Saxo dum Romae in vinea quadam extra portam Flumentanam inter viam Flaminiam Tiberiumque visebatur, descripsit illud Smetius quod legitur apud Gruterum, pag. 63.1. quem vide item pag. 65.2. Quod autem pag. 66.1. habetur
Silvano sancto sacrum Philemon, legit Scaliger, loco jam citato,
Silvano Sancto Larum, &c.
Ibid.
A cura Amicorum. Inter Officia Domus Augustae erat
cura Amicorum Augusti. Et qui hoc fungebantur ministerio
A cura Amicorum dicti sunt; Et semper aut plerunque Liberti Augustorum erant. De iis vide Gruterianas Inscriptiones, pag. 70.2. & pag. 598. saepius. Eâdem notione Aurelia Liviae Augustae serva à
cura Catellae dicitur in saxo quod visitur Romae in hortis Carpensibus. Vide Gruterum pag. 578, 51. Amici Augustorum heic ii erant quos in contubernium & interiorem familiaritatem, atque à conciliis sibi adsciscebant Imperatores. Nec unius erant classis. Sed primae alii; alii secundae, item tertiae.
‘Lampridius de Alexandro Severo; Moderationis tantae fuit ut nemo unquam ab ejus latere submoveretur, ut omnibus se blandum affabilemque praeberet, ut Amicos non solum primi ac secundi loci sed etiam inferiores aegrotantes viseret.’ Quin sub Tiberio totidem item Amicorum ejusmodi classes; quarum extrema
Grati dicti; universi vero
Comites Peregrinationum Expeditionumque. Atque hinc nata illa Comitiva dignitas, quae ab hac origine etiam triplex est in Eusebio de vita Constantini lib. 4. cap. 1. Et hallucinantur viri docti, qui Constantinum triplicis illius differentiae autorem faciunt. De qua re nos fusius in Titulis nostris universae Europae Honorariis. De Tiberii autem Comitibus, vide Suetonium in ejus vita cap. 46. Et de Augusti Amicis porro Cl. Salmasium ad Spartianum.
Ibid.
Minucio Fundano & C. Vettennio Severo Coss. Minucius Fundanus & Vetennius Severus Consules erant, anno Claudii Imperatoris 11, non ordinarii, sed suffecti. Neque in veterum Fastorum quae extant fragmentis occurrunt. Sed annum eorum scimus ex Onufrii Fastis, ubi vetus legitur haec inscriptio,
Ti. Claudius Drusi F. Caesar Augustus Germanicus Pont. Max. Trib. Pot. 11. Imp. 24. Cos. 5. P. P. Restituit C. Minicio Fundano & C. Vetennio Severo Cos. Habetur item in Gruterianis, pag. 188.6. Quae in hoc Marmor annotantur omnia sunt Seldeni.
Cum bona Fortuna & Salute. Cosmi Magistratum cum Populo in Hierapytna gerentibus Hermeo..............imalii: in Priansio Sy..............chimero: mense Dromaeo, consensu mutuo haec pacti sunt Hierapytnii & Pryansii, inscripti olim quidem columnis proprie Gortyniis & Hierapytniis, jure consortii etiam Priansiis erectis, pro
(que) amicitia, bellandi societate, juramentis
(que)[Page 118] in iisdem stelis contractis, qui ex utraque parte & urbem incolunt, & in territorio dominantur, hujusmodi foedus conventumque in perpetuum inierunt. Hierapytniis nempe & Priansiis civitatum, connubiorum, & possessionum jura mutua fore, divinorum item ac humanorum omnium communionem, iis qui alterutrius populi indigenae erunt; vendentes etiam & ementes, foeneratò dantes & sumentes; aut quodcunque commercii genus exercentes, habituros jus civium utrinque, prout antea sancitum est. Hierapytnio seminare apud Priansios licitum esto: Priansio apud Hierapytnios idem juris esto, dummodo ut reliqui cives tributum penderit, secundum leges utrinque constitutas. Uter in alterius urbem intulerit quid, ejus importandi, atque adeo exportandi nomine nil quidquam solvat, nec illorum quae ab eo terra aut mari provenire poterunt. Pro iis autem pro quibus mari exportandis pendi vectigal solet, pro iisdem invehendis solvatur etiam, prout ab utrisque conventum est. Haec qui servassit, immunis esto; qui violassit, solvat is poenae nomine, quantum utrinque leges constitutae jubent.
[Page 119] Aerarium quidquid opus ad Legationes habessit, praebento Cosmi Hierapytniorum Priansiis; vicissim Cosmi Priansiorum Hierapytniis: qui nec fecerint, cives eorum Aerario stateres decē solvunto. Cosmus Hierapytniorum in Priansiorum curiam intrandi jus habeto, sedendique cum eorum Cosmis in concilio; nec minus Cosmo Priansiorum apud Hierapytnios jus esto intrandi in eorum Curiam, atque inter Cosmos sedendi. In Heroicis & aliis festis, qui alterutrinque supervenerint, ad Sacras epulas aeque ac loci cives intranto. Columnam pro tempore utrinque Cosmi existentes in Hyperboiorum festo quotannis legunto, decemque antequam legant dies mutuo nuncianto. Qui non legerint, vel nec indicassint, alteris stateres centum solvunto. Si quis haec pacta imminuerit, sive is Cosmus, sive privatus fuat, ei ad commune forum qui voluerit diem dicito▪ Iitis autem secundum noxam commissam aestimationem facito. Si vicerit, multae trientem capito, reliquum civitatum esto.
[Page 120]Porro si qui publicis privatisve auspiciis ex utravis parte expeditiones terra aut mari fecerint, virtute Deûm boni quid ab hostibus retulerint, sortiuntor utrique pro numero exeuntium, decimasque in civitatem suam vicissim ferunto.
Quod spectat damna atque injurias hinc inde factas, ex quo promiscua jura nostra exoleta sunt, compensanto ea cum Populo Communitatum, Cosmi antequam magistratu abeant, foro quo videbitur cunque ambabus civitatibus; nec non & vades eo nomine exhibento, abusque die ipsa qua haec pacti sumus. Si posthac damni quid illatum fuerit, Patroni ad sciscuntor, prout in decreto publico statutum est. Forum autem qui quotannis utrinque Cosmi erunt, eo loco stabiliunto, quem ex hinc utraque Civitas in examen delegerit; insuper sponsores danto ex quo primum Curiae praefuerint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . haec componentes omnia, dum in Magistratu sunt, prout uterque Populus auctores fuerint. Cosmi secundum scripta heic si non fecerint, solvunto singuli eorum stateras quinquaginta. Hierapytnii
[Page 121] Priansiorum civitati, Priansii Hierapytniorum. Porro si pro bono communi utrique quid mutandum censuerint, quicquid statuerint denuo, jus ratumque esto. Pilas autem qui ex utraque parte impraesentiarum Cosmi sunt, in Minervae Poliadis fano, antequam Magistratum exuant▪ collocanto. Utri non erexerint, tantum iis damni esto, quantum statutum supra est, ubi de Controversiis.
Hoc Marmor olim transcripsit Johannes Pricaeus, & in notis suis ad Apuleium in publicum edidit cum versione Latinâ, quam, ob famam & doctrinam viri, qui olim fuerat noster, totam retinuimus, notasque etiam illius subjecimus, quae ut à nostris distinguantur, ejus nomine notantur.
Aliud hujus foederis fragmentum paulo antiquius, extat apud Gruterum etiam pag. 505. Ejus etsi anterior pars non compareat, superest in altera tamen haud poenitendum quid. Sub nostri Marmoris initium juramenta occurrunt mutuo concepta: horum in fragmento eo specimen absolutum visitur, videturque à Priansiis praestitum Hierapytniis. Superest ut aliquid moneam de versione nostra, quae si non aliqua constaret, otiosa foret. Habe ergo, at quam potest brevissime, vel enim tribus (ut aiunt) lineis: nam hercle diu est quod extra orbitam sumus. Pricaeus.
[...]. Potui speciosius vertere,
Diis bonis faventibus. Et continuo,
Quod faustum, felix sit, ac salutare. Volui simplicius autem, idque ob
[...] (heic sub
[...] nomine expressi) &
[...] contubernium; quod me docuit Cl. Seldenus, pag. 130. ad Marmora Arundell. Pricaeus.
[...], i. e. sub Cosmis▪
[...] enim (quae vox infra in hoc Marmore saepe occurrit)
a in Creta Magistratus erant numero decem, penes quos fuit summum reipublicae imperium. Quamdiu in ea insula reges imperabant, iidem erant Cosmi in Creta qui Ephori Spartae▪ Regis
b scilicet potestatem moderabantur, & ei limites ponebant; postea vero ablatâ ibi Regiâ autoritate, totum Regimen penes Cosmos erat, quorum primus
[...] ▪ dicebatur. Qui hunc Magistratum gerebant, apud
c Gruterum multos invenies▪
[...].
d Hierapytna est urbs Cretae maritima in australi insulae parte sita, postea Hierapetra vocabatur: indeque mihi probabile videtur, apud antiquos Cretenses▪
[...] appellari, quod apud Graecos
[...], atque ideo unus è collibus Idae montis,
e [...] dicebatur, quod forsan totus saxeus esset.
[Page 122] [...]. Compositum alibi nusquam lectitatum: occurrit infra etiam lin. 59. verti utrobique
cum populo: & ut arbitror, toleranter: status Democraticos innui non est ut dubitemus. Pricaeus.
[...]. Priansum urbem Cretae etiam fuisse ex hoc Marmore constat; alibi autem illius mentionem non invenio. In Stephano Byzantino legitur,
[...], non dubito quin false, veramque lectionem ex hoc Marmore restituendam esse,
[...], tam
[...] enim quam
[...] in hoc Marmore occurrunt.
[...]. Ita disjunctim lego, ex solemni forma post Magistratuum nomina mensem appingendi. Mensis
Dromaeus haud an alibi occurrat, scio: nec eo minus tamen inter Cretenses locum occupasse putem, quam
Boedromionem mensem inter Atticos.
Menosdromeus autem pro appellativo sumtum, inconditum quid, vel etiam barbarum sonaret, remotumque quantum ego judico, ab omni consuetudine. Pricaeus.
[...]. Ita eam lacunam implendam censui, cum ob sententiam quam subesse suspicor, tum ob id quod infra, lin. 62. lego. Pricaeus.
[...]. Gortynii à Gortyne Cretae urbe, quam incolebant, dicebantur.
f Grotys autem inter tres maximas & potentissimas Cretae urbes numerabatur, ceterae duae erant Cnostus & Cydonia. Aliquando illa ambitum 50 stadiorum habuisse memoratur. Semper habuit cum Cnosso bellum, & quotiescunque illius partibus Cydonia accedebat, totius insulae habuit imperium.
[...]. Non video qui hoc trahi ad quae sequuntur potest, est igitur aequum ut ad praecedentia feramus. Si vertissem
Dominos, Patronos, aut quid ejusmodi, neque mihi, neque ulli sensui satisfactum essem. verti,
jus civium h
[...]bituros, non inconvenienter: si tamen hoc minus placuerit, potes ita,
pro indigenis habendos: nempe ac si
[...] opponantur
[...]· nec moreris ut haec notio insolentior sit: bene habet si praesenti loco non inconcinna sit. Sciunt doctiores usquequo heic progredi licet: scripta hoc genus non intra Lexicorum septa coercenda: satisque de Interpretis fide ac judicio constare, qui sciat ubi legem sequi, ubi dare oporteat. Pricaeus.
[...]. Mihi quae praecedunt proxime, hunc locum impeditiorem reddunt: satis non facit mihi versio mea, quia non satis sententiam video; & hoc sponte fateri malui quam ab aliis revinci. Pricaeus.
[...]. Verti ac si legerem
[...], at nil egi idcirco: cardo sententiae enim vertitur in praecedenti voce, cujus etsi initium superest in
[...] particulâ, ejus jacturam tamen non potui ad libidinem sarcire: sensum quem potui interim loco commodiorem
[...]inxi. Pricaeus.
[...]. Verti quasi scalptum fuisset,
[...] quum tamen Marmor exscriberem videbatur
[...] legendum. Pricaeus.
[...]Aerarium verti, sola serie sequentium nixus, alibi praesidium enim non invenire potui. Videtur simile fuisse Atticorum
Prytaneo, ex quo Legatis dabantur commeatus, quos heic
[...] nomine designari puto: quod nihilominus verti,
ad Legationes: salvus & sensus erit si sic vertas,
Legatis ultro citro meantibus ex Aerario Cosmi commeatum praebento: ego Syntaxi Graecae me astrinxi. Pricaeus.
[...], &c.
[...]. Plane haec scrupulum injiciunt de prioribus, modo sit eorum sensus is quem posuimus. Mulctae enim cum delicto fuisset nulla proportio, si quod Factum tanti constaret, infectum tam parvo lueretur (hactenus Pricaeus:) decem enim Stateres nostrae monetae valent tantum quinque coronas, nam
[...] apud Graecos idem valet quod dimidium coronae apud nostrates,
[...] enim
g ex quatuor drachmis constat; drachma
[Page 123] autem octava pars unciae, & uncia argenti est pondus coronae Anglicanae: dimidium igitur coronae Anglicanae valore idem est cum Statere Graeco: & ejusdem etiam valoris erat Siclus argenti Hebraeorum, quod ex
378 autoritate Josephi, qui dicit
[...]iclum Judaicum quatuor drachmas continere, et etiam ex 17 cap. Mathaei satis manifeste constat, ibi enim Petrus di
[...]itur pro Christó, & seipso
i unum Staterem Templo Hierosolymitano solvisse:
l singuli autem dimidium s
[...]li tenebantur dare▪ Stater igitur, qui pro duobus solvebatur, Siclus erat, cujus dimidium
m erat
[...], i. e. duas drachmas continebat.
[...]. i. e. Ad sacras epulas seu festa solennia.
n [...] enim festa erant apud Cretenses certis anni temporibus, eodem modo quo
[...] Spartae celebrata, cum hac solâ differentia,
o quod in Creta victus è publico paratus erat, Spartae vero ad illum omnes, qui ad epulas admitti voluerant, contribuere.
p Utraque festa olim
[...] dicebantur, postea vero cum Lacedaemonii post latas Lycurgi leges valde parci in his Epulis esse inceperint,
q ea deinde
[...] à
[...] parco appellabant, ab eoque tempore vox
[...] erat apud solos Cretenses nota. De his festis apud eos celebratis hoc tantum traditur à scriptoribus, quod Phiditiis Lacedaemoniorum similia erant; qualia autem erant Phiditia Lacedaemoniorum doctissime tibi ostendit Meursius in Misc. Lacon. lib. 1. c. 9. & 10.
[...]. Dorismus, ut ego puto, pro
[...]: itaque
pro tempore verti:
[...] certe saepius occurrit, at cum
[...] in fine, plane quid velit nescio, nisi si incognitus quis Dorismus sit, legebam ideo aliquando
[...]:
pro tempore & in posterum semper: singulis annis nempe,
[...] apud Dores pro
[...] frequens etiam. Pricaeus.
[...]. Verti
cum Populo Communitatum. [...] duplici Dorismo puto
[...] esse. Pricaeus.
[...]. Ita supplevi, favens potius conjecturae meae, quam quod vestigia Marmoris plene assequutus sum: nam profecto exscribere videbat mihi
[...]. Pricaeus.
[...]. Potui
arbitrum, placuit
Patronum vertere; neque tam privatum quam publicum, sive
Civitatis defensorem subintelligi velim. Pricaeus.
[...], &c. Ita haec supplenda censui & distinguenda:
[...] Dorismum puto pro
[...] esse. Pricaeus.
[...]. Alius Dorismus pro
[...], h. e.
[...]. itaque fidenter verti
deligere. Pricaeus.
[...]. Videor mihi difficiliores locos quosdam intelligisse, & tamen heic non potui expedire me: deest in fine apex quispiam, at hoc minime negotium facessit. Plane nil habeo quo hanc voeem explicare possim, sensum interdum somniavi istiusmodi esse.
Insuper sponsores danto ex quo primum Curiae praefuerint, nullibi quam eo foro cogniturumse. Excutiant doctiores, nos haec pauca non citra taedium attulimus. Pricaeus.
[...].
[...]. e.
[...]. verti
de controversis: nimirum iis de quibus supra lin. 57. & deincipitibus mentio, è quibus multae etiam heic non signatae modus constat, stateres 50. nempe. Pricaeus.
[...]. i. e. Minervae Poliadis seu urbanae, sic enim Minerva dicebatur in iis urbibus, in quibus maxime colebatur, & Tutelaris civitatis Dea putabatur; maxime vero Athenis Minerva
[...] dicebatur, de qua re legas Meursii Cecropiam, cap. 20.
[Page 128]Marmor, unde haec transcripta sunt, ita jam antiquitate exesum est, ut totum legi non possit; quae igitur tibi exhibuimus, accepta debemus viro Clarissimo Domino Isaaco Vossio, qui ea è Marmore, cum literae minus evanidae essent, transcripta nobis communicavit. Inscriptionem igitur habes, ut in Charta viri Clarissimi legitur. Sed cum in ea nonnullae literae sint, quas in nullas Graecas voces possum formare, peritioribus relinquo interpretandam.
Quae in priori Marmoris parte desiderata erant ex Marmoribus 2 & 143. restituimus; quae enim relinquuntur integra satis manifeste ostendunt, hoc idem cum illo initium habuisse.
LXXIX.
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
...........
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[
[...].]
Emens hoc Thoraceum &
tria in eo sepulchra, &
insuper extruens in eâ
Camaram Nilo Oeconomo
Asiae patri suo, & sibi,
& uxori, & filiis, &
nepotibus, & alumnis.
Hujus inscriptionis reponitur
Tabula signata in Smyrnae
Archivis.
[Page 131] [...]. De hoc Oeconomo nullibi nisi in hoc Marmore legitur. Marm. 129. vox
[...] occurrit, ibi vero intelligenda est de eo solo, qui urbis Smyrnae
[...] erat; sed alius Asiae
[...], quem ex vocis significatione apparet, eum fuisse, qui in publicis ludis, qui à tota Asia celebrati erant, dispensatoris munere fungebatur.
LXXX.
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
.......
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
[...]
....
[...]
.................
[...]
................
[...]..
....................................
Cetera delentur.
Hoc Marmor ejusdem formae est cum Marmore 16. eodemque modo in tres columellas dividitur. Quae in prima earum habentur hic exhibeo, quae in ceteris sunt, legi non possunt. Haec nec minore charactere transcripsimus, nec Latinitate donavimus: cum enim sint tantum nomina propria eorum, qui ad publicum aliquod aedificium symbola sua contribuere, nec hac, nec ulteriori explicatione videntur indigere.
P. BESIO. P. F. QVIR. BETVINIANO. i. e. Publio Besio, Publii filio Quirino, Betuiniano. Inter nomen enim & cognomen Patris nomen interponere apud Romanos in more erat. Betuinianus est nomen appellativum à loco seu urbe, è qua P. Besius fuerat, desumtum.
PRAEF. COH. I. RHAETORVM. i. e. Praefecto Cohortis primae Rhaetorum.
a Cohors militum manus erat in exercitibus Romanis, eaque duplicis generis, Legionaria scilicet, & quae nullâ Legione inclusa erat. Cohors Legionaria decima erat Legionis pars. Exercitus enim Romani ex civibus Romanis, & auxiliaribus constabant. Auxiliares immediate in Cohortes, Romani vero primo in Legiones, & deinde in Cohortes, dividebantur: atque ideo has Cohortes Legionarias voco, quales in singulis Legionibus decem erant, sed inaequaliter divisae; Prima enim ceteris multo major erat; Numerus autem militum, tum qui in hac, tum qui in ceteris continebatur, incertus erat.
b Legio enim cujus decimae partes Cohortes fuere in initio minor erat,
[Page 133] & tantum ex 3000 peditibus, & 300 equitibus constabat, postea ad
c 4000, & deinde
d ad 6000 augebatur. Numerus autem militum nunquam in ea certus erat, sed nunc major nunc minor, prout ducibus placuisset, secundumque illius incrementum & decrementum, Cohortes simul auctae diminutaeque fuere.
e Modesti Temporibus, qui Tacito, & Vegetii, qui Valentiniano Imperantibus de re militari Romanorum scripsere, legio ex 6190 peditibus, & 730 equitibus constabat; in prima igitur Cohorte tunc 1105 pedites, & 136 equites; & 555 pedites, & 66 equites in singulis aliis fuere, exceptis quartâ & septimâ, quae 600 pedites continebant: & haec proportio, cum Legiones minores essent, in divisione earum videtur semper fuisse observata.
f Cohortes autem sic dicebantur, quod Cohortibus, quae in villis erant, similes fuere; eae autem loca erant, ubi Gallinae servabantur, vox enim in exercitibus Romanis primario, non ipsos milites, qui decimam Legionis partem constituebant, sed Tabernacula eorum, ut sejunctim à ceteris sibi invicim copulata erant, significabat▪ cum vero ea sic in Castris disposita é pluribus Contuberniis simul conjunctis, eodem modo quo Cohors in villis ex pluribus tectis sibi copulatis constaret, inde Cohortis nomen in exercitibus Romanis habuit originem; primoque Tabernacula, in quibus una militum manus sejunctim à ceteris, simul, dum in castris erant, degebant, & deinde ipsos milites significabat.
g In singulis autem contuberniis decem milites fuere, qui cum in praelio semper
h conjunctis manibus pariter dimicarent, manipulus dicebantur, qui decima Centuriae pars erat; singulae enim Cohortes in tot Centurias, quot militum centuri
[...]s continebant, & Centuriae in tot Manipulos, quot decurias, dividebantur.
i Manipuli à Decurionibus, Centuriae à Centurionibus,
l Cohortes, prout Duci exercitus aut principi placuisset, aut à Tribunis, quales
m sex in singulis legionibus erant, aut à praepositis regebantur. Prima autem Cohors
n cum primaria Legionis esset, & non tantum ex pluribus, sed etiam ex fortioribus, & nobilioribus constaret, eique ideo Aquila, quae totius Legionis signum erat, & Imperatorum imagines committerentur, eum semper pro duce habuit, qui inter Tribunos primus erat, qui ideo dictus erat Tribunus Cohortis, Praefectus vero nunquam. Prima igitur Cohors haec, cujus praefectus erat C. Marius Memmius, non Legionaria fuit, sed auxiliarium. Rhaeti enim, è quibus constabant, non Romani erant, sed Transalpini
o Germaniae incolae, qu
[...] nunc
The Grisons vocantur: inter auxiliares igitur numerandi. Illi autem nunquam in Legiones, ut Romani, sed
p acceptis à Consulibus aut exercitus duce praefectis, sub iis immediate, si equites essent, in Alas, si pedites, in Cohortes dividebantur; atque ideo
q Tacitus Alas & Cohortes auxiliarium à legionibus distinguit. Dicit enim ille de Tito.
‘Tres eum in Judaea Legiones, quinta, & decima, & quintadecima, vetus Vespasiani miles, excepere. Tradidit & Syria duodecimam, & adductos Alexandriâ duo & vicesimanos Tertianosque. Comitabantur viginti sociae Cohortes, & octo equitum Alae.’ Cohortes igitur peditum, & Alae equitum auxiliarium extra legiones erant, quot vero milites in sociâ Cohorte peditum, aut alâ equitum continebantur incertum erat, ad numerum enim praefectorum, quos consul aut exercitus imperator dabat, Copiae auxiliares dividebantur in Alas & Cohortes. Si plures unius gentis Cohortes essent, eodem modo, quo Cohortes legionariae primae, secundae, aut tertiae Legionis, sic illae primae, secundae, aut tertiae illius gentis secundum ordinem, quem in acie tenebant, dicebantur, & sic deinceps; atque ideo in notitia Imperii est
[Page 134] Cohors tertia Galatarum, Cohors secunda Asturum, Cohors quarta Numidarum, Chamavorum undecima, & aliae hujus generis multae; eodemque modo Cohors cujus praefectus erat C. Marius Memmius Sabinus, prima Rhaetorum dicitur, quia ea inter Auxiliares Rhaetos primum in acie locum tenebat.
TRIB. LEG. X. G. P. F. i. e. Tribunae Legionis Decimae, Geminae, Piae, Fidelis. Tribuni autem Legionis erant, qui illius duces fuere. Quum enim exercitus scribendus esset, primo designati erant Legionum Tribuni, qui militum delectum faciebant, iisdemque in exercitu imperabant. In initio tres tantum in singulis Legionibus fuere. Cum enim Romulus primam Legionem scripsisset,
r 1000 pedites, & 100 equites deligebat ex singulis tribubus, quae tunc tantum tres erant, pro earumque numero Tres Legionis duces constituit, quorum singuli tribui suae imperarent, indeque
s Tribunorum & nomen & ternarius eorum numerus habuit originem. Postea autem cum Legiones ad numerum 4000 militum, quatuor, & cum ad numerum 6000 augerentur, sex Tribuni, qui eorum singulis imperarent, constituti fuere: & tot
t Polybius, qui historiam suam circa tempus tertii belli Punici scripserat, suo tempore fuisse tradit: nec deinde unquam aucti fuere, sed sex semper in singulis Legionibus erant, quorum in Decima Legione, Imperante Trajano, C. Marius Memmius unus fuisse hic in Marmore memoratur. Plura de his Tribunis legas apud
v Polybium, Modestum, &
x Vegetium, & Commentatores Polybii & Vegetii
a Lipsium, &
b Steweccium.
Legio Decima dicebatur secundum ordinem delectus, quia haec scilicet decimo loco delecta erat: sed cum pro variis imperii partibus diversi delectus habebantur, inde evenit, ut sicut
c tres tertiae, & duae sextae, sic
d duae etiam decimae Legiones in exercitibus Romanis essent, quarum una Fretensis, altera Gemina vocabatur; eaque est, cujus in Marmore est mentio. Gemina vero dicebatur,
e quod ex duabus aliis, quae clade forsan, aut aliquo alio casu diminutae erant, simul mixtis conflata fuerat, ob quam eandem rationem
f septima, decima tertia, & decima quarta Geminae etiam appellatae fuere. Legiones enim urbanae quae prius 25 numerabantur, postea in 22, & deinde, Dionis Cassii scilicet Temporibus, in
g 19 contractae fuere, quaeque earum ex duabus simul mixtis compositae erant, Geminae dicebantur.
Praef. Alae Dardanorum. Ut Auxiliarium pedites in Cohortes, sic equites in Alas immediate dividebantur, atque ideo equites auxiliares apud Livium Alarii dicuntur, per illudque nomen à Legionariis seu Romanis distinguuntur. Sic lib. 35. dicit,
C. Livium▪ Salinatorem, qui praeerat Alari is equitibus, quam citatissimos equos emittere jubet, & Legionarios equites in subsidiis esse. Et rursus lib. 40.
Alar i equites, postquam tam memorabile facinus Romanorum equitum viderunt, & ipsi virtute eorum accensi. Alae autem in Exercitibus Romanis primario & propriè erant equitatus ex utroque peditum latere in acie collocatus, quae ideo sic dicebantur,
h quod ad similitudinem alarum peditum aciem, quae in medio erat, ex utraque parte protegebant; ob quam rationem etiam Cornua exercitus vocabantur. Cum igitur antiquitus diu Romani exercitus
i ex duabus tantum Legionibus constarent, equitatu sic ad utrumque latus disposito, Equites unius Legionis unam alam constituebant; indeque obtinuit tandem, cum Romani exercitus auctiores essent, ut vox non tantum Cornua aciei, sed talem equitum manum, qualis ad unam Legionem pertinebat, significaret, & partes, in quas Equestres auxiliarium copiae immediate dividebantur, cum singulae earum plerumque unius Legionis equitatui responderent, alae dicerentur. Tot
[Page 135] autem in alâ sociâ, quot in unâ Legione Romanâ equites fuisse ex Livio pater, dicit enim ille,
lAla Campanorum quingenti equites, &
m rursus
Ala Numidarum quingenti equites: & totunius Legionis fuisse, cum ea tunc temporis ad numerum 4000, aut 5000 militum augeretur, proportio, quam equites in Legionibus Romanis ad pedites semper habuere, requirit. Hae autem equitum auxiliarium Alae,
o cum vexillis uterentur, vexillationes etiam appellatae fuere; vexillatio igitur & Ala apud Notitiam Imperii idem significat. Si harum plures ejusdem gentis essent, eodem modo quo Cohortes, primae, secundae, aut tertiae illius gentis secundum ordinem, quem in acie habuere, dicebantur: at
(que) inde est, quod in Notitiâ imperii habetur Ala secunda Armeniorum, Ala tertia Arabum, Ala octava Vandalorum; si vero una tantum alicujus gentis Ala in exercitu esset, Ala istius Gentis simpliciter dicebatur, cujus generis erant Ala Arcadiana in Notitia Imperii, ab Arcadia Aegypti urbe sic dicta, & Ala Dardanorum, cujus praefectus Marius Memmius hic in Marmore fuisse dicitur,
p Dardani autem gens Illyrica erat à Trojanis orta è parte australi Macedonibus, è parte occidentali Dalmatis contermina.
PROCVRATORI IMP. CAESARIS, &c. i. e.
Procuratori Imperatoris Caesaris Nervae Trajani, Augusti, Germanici, Dacici, Monetae Procuratori, Provinciae Baeticae Procuratori, Vicesimae haereditatum Procuratori. Procuratori Fisci Provinciae Mauritaniae Tingitanae. HER. FD. enim pro HERED. & FIG. pro FIS. Quadratarii errore scripta fuisse manifestum est.
Omnia haec Procuratoria munera sub Imperatore Trajano gessit Memmius noster. Procurator autem is erat apud Romanos, qui alterius negotia suscipiebat, pro eo
(que) curabat, inde
(que) Procuratoris nomen, quod jurisconsultis eâ significatione satis notum est. Procuratores vero aut publici aut privati fuere. Privati erant, qui alicujus privati negotiae eo delegante procurabant; Publici vero, qui publicos imperii reditus colligebant, aliaque iis ab Imperatoribus demandata per provincias exequebantur: ideoque hi Procuratores Caesaris & Procuratores Augustales vocabantur, qualis sub Trajano Memmius fuisse hic memoratur. Hi Procuratores ab Augusto primo constituti sunt, postquam devicto Antonio Senatus decreto Principatum acceperat, hic enim cum ordinatis imperii Provinciis alias Senatui populo
(que) reliquisset, alias sibi accepisset, regendas.
q [...]. i. e.
‘Procuratores (sic enim vocamus eos, qui publicos reditus colligunt, & impensas sibi mandatas faciunt) quorum alios ex equitibus, alios è libertis elegerat, in omnes pariter, & suas, & populi Provincias emittit, nisi ubi Proconsules ab iis, quibus imperant, tributa exigunt.’ Procuratorum igitur officium erat, in Provinciis, in quas mittebantur, Fisco, seu Aerario publico praeesse, idemque per illas praestare, quod Quaestores, seu Praefecti Aerarii Romae. Publici enim reditus eorum curae committebantur, ex iisque quascunque Provinciae res requirebant, aut Imperatores mandabant, ipsi omnes faciebant impensas; quaeque deinde supererat, pecuniam in Romanum Aerarium deferebant; ut ideo officia sua melius praestarent,
r Judices etiam erant in causis Fiscalibus, sed sine omni jurisdictione. Cum igitur Lucius Capito
s Procurator Asiae constitutus vim Praetoris usurpaverit, & manibus militum ad spoliandos Provinciales usus fuisset, in exilium à Tiberio mittebatur,
t [...]. i. e.
‘non enim tunc licitum erat Imperatorium
[Page 136] pecuniam Procurantibus aliquid, amplius facere, quam statûtos reditus colligere, & de litibus in foro, & secundum leges ex aequo privatis dicere.’u Poenas igitur non infligebant, sed si aliquis eorum sententiis non submitteret, aut debita Fiscalia non solveret, aut crimen aliquod in iis, quorum interrogatio ad illos pertinebat, commisisse deprehenderetur,
x in eo puniendo Praetoris aut Provinciae Praefecti, non suâ utebantur autoritate; nisi simul & Procuratores & Praesides fuissent, in Provincias enim Praesidiales frequenter mittebantur, qui utrumque magistratum habuere, ut ab Ulpiano discimus,
l. 8.
de Officio Proconsulis. Atque ideo Tacitus dicit,
Hist. l. 1. Duae Mauritaniae, Rhaetia, Noricum, Thracia, & quaedam aliae à Procuratoribus cohibentur. i. e. Procuratores habuere Praesidum autoritate indutos, aliter ab iis cohiberi non poterant. Et in antiquis inscriptionibus multos invenimus, qui simul Praesides & Procuratores fuere, & tales in Judaea Pilatus, aliique, qui eam Provinciam usque ad Hierosolymae destructionem administrarunt, fuere; aliter jus gladii, quod illi tam crudeliter saepe exercuerunt, non poterant habuisse. Illorum enim, qui tantum Procuratores erant, legitima autoritas tota ea est, quam supra descripsimus, intraque eos terminos in singulis Provinciis ad earum Praefectis diu continebantur; iis enim usque ad Claudii tempora suberant, sed postquam ille
y à Senatu exegisset, ut rata essent, quae Procuratores in judicando statuissent, ac si statuisset ipse, ab iis deinde nulla erat nisi
z ad ipsum Caesarem provocatio; ab eo igitur tempore ab omni alio imperio liberati latius evagari coeperant, omnimodamque in Provinciales autoritatem, summamque eorum facultates rapiendi libertatem arrogare; quoscunque enim vellent, sub praetextu debiti Fiscalis pecuniâ, praediis, ceterisque bonis privabant; atque ideo Procurationes sub Galba, qui post Neronem Claudio successerat, amplissimas vocat
a Suetonius, brevissimumque deinde iter,
b inquit Tacitus, credebatur acquirendae pecuniae per procurationes negotia Principum administrare. Merito igitur,
cquerebantur Britanni in formam Provinciae redacti, singulos sibi olim reges fuisse, nunc binos imponi, è quibus Legatus in sanguinem, Procurator in bona saeviret. Quid enim, inquit
d idem Tacitus,
non auderent illi, qui interiorem potestatem adepti sunt, & quorum acta gestaque sic comprobantur, quasi à Principe gesta essent. Atque hinc factum, quod in imperio Romano rapacissimum hominum genus, summumque ideo Provincialium gravamen diu Procuratores fuere, donec à melioribus principibus, Nerva scilicet & Trajano, reprimerentur: à quorum ultimo sic intra officii limites coercebantur, ut eo imperante, inquit
e Plinius, cives non alios judices mallent. Major igitur nostri Memmii gloria, quod sub tali Principe hoc officium gessit, qui nullos habuit Procuratores, nisi qui fuerant justissimi. Trajani exemplum
f Adrianus,
g Antoninus Pius, aliique item imperatores secuti sunt, donec tandem eorum legibus Procuratorum autoritati limites ponebantur, extra quos in Provincialium damnum non poterant evagari. Postquam Constantinus Imperii statum de novo ordinasset,
h dispositioni praefecti sacri Aerarii, qui tunc Comes sacrarum Largitionum dicebatur, subjecti fuere. Qui igitur prius Procuratores Caesaris, Comitis Sacrarum Largitionum deputati facti Procuratores summae rei, seu Procuratores summarum (i. e. pecuniae, quae Tributi nomine in eorum Provinciis solvebatur, summa enim pro pecuniae summâ accipitur) deinde vocabantur, eoque nomine ab aliis Procuratoribus apud autores distinguuntur; tandem enim multi Procuratores, praesertim post Constantini regnum, praeter eos Fisci Curatores, de quibus egimus, in omnes Imperii Provincias emittebantur,
i quorum alii Baphiorum, alii Linificiorum, alii Gynaeceorum, alii metallorum, alii vicesimae haereditatum,
[Page 137] alii rerum privatarum Procuratores dicebantur.
l Duplex enim aerarium Imperatores habuere, Publicum, & Privatum, quorum hoc privati Principi
[...] Patrimonii, illud publicos imperii reditus continebat: ex priori Imperatoriae domus, ex posteriori publicae totius Imperii impensae solvebantur. Qui huic praeerat Praefectus aerarii majoris, & tandem
m Comes Sacrarum Largitionum, qui alteri praefectus aerarii privati, seu minoris, & tandem
n Come
[...] rerum privatarum domus divinae dicebantur. Hi in urbe Imperatoria semper manebant; atque ideo in Provinciis deputatos habuere, qui redituum, qui ad utrumque aerarium pertinebant, curatores fuere; ei autem vel in totâ Dioecesi, vel in una tantum Provincia illius hoc munus gerebant. Qui per totam Dioecesim Fisci curatores erant, honoratiori titulo Comites Sacrarum Largitionum per illam Dioecesim, qui per unam Provinciam tantum, Procuratores vocabantur; quorum Procuratores summarum, Baphiorum, Gynaeceorum, Linificiorum, Metallorum, vicesimae haereditarum, & monetarum, Comiti Sacrarum Largitionum, Procuratores rerum Privatarum Comiti rerum Privatarum Domus Divinae suberant.
o Procuratores Baphiorum Baphiis, i. e. Officinis, in quibus purpurae tingebantur, Procuratores Gynaeceorum Textrinis, Procuratores metallorum tributo è metallis, Procuratores vicesimae haereditatum tributo ex haereditatibus defunctorum Principi debitis, Procuratores Monetarum monetae cudendae, Procuratores Linificiorum curae lini ad Principis usum comparandi praeerant. Sed haec de statu Imperii post Constantini tempora intelligenda sunt. Primo tantum publici Fisci & privati Imperatoris patrimonii Procuratores erant, quorum hi è libertis Caesarum, illi ex equitibus Romanis eligebantur. Priores in omnes Provincias sive erant Imperatoris, sive Populi, si modo in iis Imperator aliquod privatum patrimonium habuisset, posteriores vero in solas Imperatoris Provincias mittebantur, in iis enim solis Fiscus penes Imperatorem, in ceteris vero penes populum fuerat, qui earum dominium & regimen habuit. Et sic intelligenda sunt Dionis verba supra citata, ubi de Augusto dicit,
[...]. i. e. Procuratores publicorum redituum ex equitibus Romanis eligebat, & in solas suas, Procuratores vero rerum Privatarum è libertis, & in omnes Provincias tam suas quam Populi, si in illis res privatas habuisset curandas, emittebat. Posteriores hi obscuri erant, nec ullam jurisdictionem, aut autoritatem habuere. De prioribus igitur intelligenda sunt, quaecunque apud Suetonium, Tacitum, aut Dionem de Procuratoribus occurrunt. Equites Romani ii fere semper erant, Procuratorum enim munus equestrem nobilitatem vocat
p Tacitus, & tandem non nisi ex iis, qui apud Imperatores magno in honore erant, eligebantur,
q iisque saepe Senatorii honores, & insignia consularia decreta fuere, atque ideo non tantum rapacissimi ii, de quibus supra egimus, sed praestantissimi saepe viri, & honoratissimi inter Romanos hunc magistratum gessere, quales erant
r uterque Agricolae avus,
s Tacitus Historicus,
t Plinius, aliique; quibus Memmium nostrum idem Procuratorium munus sub principe optimo gestum, imperia, quae in exercitu habuit, & praemia, quae in bello à fortissimo Imperatore acceperat, probant nec nobilitate, nec virtutibus, nec favore apud Principem inferiorem fuisse. Hactenus de Procuratoribus in Genere, jam de iis quorum in Marmore est mentio paucis agendum est.
Monetae Procuratori. Monetae Procurator erat, qui Monetae cudendae praeerat, apud nostrates vocatur,
The Master of the Mint, quales in imperio
[Page 138] occidentali sex fuisse in Notitia Imperii memorantur, quorum primus Romae, secundus Sisciae in Pannonia, tertius Aquileiae in Gallia Cisalpina, quartus Arelatae ad ostium Rhodani, quintus Lugduni in Gallia Transalpina, sextus Treviris in Germania monetam cudendam procurabant; tot enim in Occidentali Imperio officinae monetariae fuere. Quot vero in Orientali erant Notitia Imperii non tradit: in aliis vero autoribus
u Constantinopoli,
x Cyzici,
y Alexandriae, &
z Antiochiae monetam cusam fuisse invenimus. Qui Romae olim officinis monetariis praeerant Triumviri monetales dicebantur. Eorum meminere Cicero Epist. famil. l. 7. Epist. 13. & Dio lib. 54. & Marmor
a Gruterianum, in quo Imperante Caracalla cujusdam est mentio, qui III. VIR. MONET. A. A. A. F. F, i. e. Trium vir Monetae auro, argento, aere flando, feriundo, dicebatur. Triumvirorum igitur monetalium nomen & autoritas usque ad Caracallae Imperium duravit. Memmius ideo noster, qui sub Trajano vixerat, non Romae, sed in aliqua alia Imperii urbe Monetae Procurator erat; nisi forte, qui Romae Triumviri, Procuratores etiam promiscuo nomine appellabantur.
Provinciae Baeticae Procuratori. Procuratoris Patrimonii per Baeticam meminit
b Codex Theodosianus, & Procuratoris Augusti Provinciae Baeticae Marmor, quod citat Salmasius in notis ad Pertinacem Capitolini. Per Procuratorem ideo Provinciae Baeticae hic etiam Patrimonii sacri, seu Fisci curator ille, quem supra descripsimus, videtur intelligendus.
Vicesimae Haereditatum Procuratori. Procurator vicesimae haereditatum is erat, qui vicesimam partem haereditatum defunctorum Imperatoribus ex Augusti lege solvendam colligebat. Augusti legem his verbis apud
c Dionem habemus,
[...], ab eo igitur tempore vicesima pars haereditatum, & legatorum, exceptis iis, quae proxime genere junctis ac pauperrimis morte aliorum relinquebantur, in aerarium inferebatur, quique huic Tributo praeerat, Procurator vicesimae Haereditatum dicebatur.
d Grave hoc tributum fuit, atque ideo
e Nerva ex clementia sua multos necessitate vicesimae absolvit,
f Trajanus &
g Antoninus eam temperarunt,
h Gratianus tandem omnino sustulit, sublatamque tempore suo
i Justinianus in Codice testatur.
Procuratori Fisci Provinciae Mauritaniae Tingitanae. Idem igitur Memmius in Mauritania Tingitana, quod prius in Baetica Procuratorium munus gessit, Publicos scilicet reditus Imperii procurabat, aerarioque istius Provinciae praeerat, atque ideo hic Fisci Procurator dicitur, Fiscus enim & Aerarium
l [...] non
[...] differebant.
m Fiscus autem dicebatur à Fiscis, Fiscinis, seu Fiscellis, quae Spartea sunt utensilia ad majoris summae pecunias capiendas, unde quia major est summa pecuniae publicae, quam privatae, ut pro censu privato loculos & arcam dicimus, sic pro publico Thesauro aerarii dicitur Fiscus, Fiscus enim pecunia publica est, ex quo confiscari dici solet.
Mauritania Tingitana Provincia
n Praesidialis fuit, & post Constantini Tempora inter Hispaniarum Provincias numerata. Sic dicta fuit à Metropoli illius Tingi, eoque nomine à duabus aliis Mauritaniis Caesariensi scilicet & Setifensi distinguitur. Tingis autem ad ostium Freti Gaditani sita est, & antiquissimae originis urbs fuisse dicitur.
p Eam à Seddedo filio Hadi, quem Regem antiquissimum, & totius orbis Monarcham volunt, ut ei regia esset, conditam, ab
[Page 139] eoque muris aheneis cinctum, & aedificiis ubique auro tectis ornatam tradunt Africani; unde cognosci potest, quanto in precio hanc urbem habuere, cum de ea tam magnifica fabulentur.
q Plinius, &
r Solinus illam Antaei opus dicunt, ab illiusque uxore Tingi
s secundum Plutarchum nomen habuit, qui etiam narrat, Antaeum ideo in eâ urbe magna religione diu cultum, illiusque sepulchrum ingentis magnitudinis molem ibi ostensum, illudque à Sertorio erutum cadavere 60 cubitos longo repleri inventum fuisse; In hac certe Regione Antaeum, de quo Poetarum Fabulae, olim regnasse omnes consentiunt; & Lixum Regiam illius
t à Tingi non longe dissitam ponunt Geographi, ibique secundum Mythologos Herculis cum eo lucta & Hesperidum horti fuere. Lixum & Tingin
u Eratosthenes confundebat, eandemque civitatem putavit, quem errorem etiam secutus est Silius Italicus, atque ideo habet ille, lib. 3.
Et Tingin rapido mittebat ab aequore Lixus.
Lixus enim condita erat ad ostium fluvii,
x qui etiam Lixus dicebatur, & urbi forte nomen dedit; iste fluvius nunc
Lecuz, & urbs
Larache vocantur. Prope Tingin vero nullus fluvius est, atque ideo incolae, ut infra ostendam, aquas è longinquo per canales sibi allatas habent. Procopius Cananitas, quos Josua è Palestina expulerat
y Tingis conditores dicit. Ejus verba haec sunt,
[...] (seu
[...])
[...]. i. e. Secundum interpretationem doctissimi
a Grotii.
‘Quando ad Mauros nos Historia deducit, congruens erit exponere, unde orta gens in Africa sedes fixerit. Quo tempore egressi Aegyptum Hebraei jam prope Palestinae fines venerant, mortuus ibi Moses vir sapiens dux itineris, successor imperii factus Jesus Navae filius intra Palestinam duxit popularium agmen, & virtute usus supra humanum modum terram occupavit, gentibusque excisis, urbes ditionis suae fecit, & invicti famam tulit. Maritima ora quae à Sidone ad Aegypti limitem extenditur, nomen habebat Phoeniciae. Rex unus imperabat,
[Page 140] ut omnes, qui res Phoenicias scripsere, consentiunt. In eo tractu numerosae gentes erant, Gergesaei, Jebusaei, quosque aliis nominibus Hebraeorum annales memorant. Hi homines, ut impares se advenae Imperatori videre, derelicto patriae solo ad finitimam primum venere Aegyptum, sed ibi capacem tantae multitudinis locum non reperientes, erat enim Aegyptus jam ab antiquo faecunda populis, in Africam profecti multis conditis urbibus omnem eam Herculis Columnas usque obtinuerunt, ubi ad meam aetatem sermone Phoenicio utentes habitant, etiam in Numidia Castellum posuere, quo loco urbs est nunc dicta Tingis. Hic duae stant è lapide candido columnae propter magnum fontem, inscriptae Phoenicias literas, quarum ex sermone Phoenicio haec est interpretatio. Nos illi sumus, qui Praedonem effugimus Jesum filium Navae. Ante aliae colebant Africam gentes, quae ob vetustatem habitationis terrigenae nuncupantur. Inde est, quod Antaeus, qui Afrorum Rex cum Hercule Clupeae luctatus est, Terrae filius dicitur.’ Haec Procopius: Ad ea omnes, qui de dispersione Gentium agunt, invenies respexisse. Ut igitur Autoris verba habeas, ea omnia tibi hic exhibemus. Phoenices equidem circa Fretum Gaditanum omnes Africae & oppositas etiam Hispaniae oras ab antiquo tenuisse ex historia certissimū est. Primum enim hi in mari Mercaturam exercuere, cujus studio ad has regiones ulterius
(que) navigasse, in iisque colonias ab antiquissimis temporibus posuisse,
b Diodorus Siculus,
c Strabo,
d Mela, aliique testantur: & ad Alfraganum notat
e Doctissimus Golius Mauritaniam secundum Arabicos antiquitatum scriptores Barbariam ideo appellari, quia ab extraneis, Philistaeis scilicet & Amalechitis, qui è patrio solo fugati illuc venere, habitata fuerat; Arabibus enim uti & Syris
[...] est
extra, foris, &
[...] inde derivatum
extranei,
[...]eregrini, & inde etiam vocem
[...], quâ Graeci omnes extraneos vocabant, deductam putat; sed hujus vocis ex ipsis Graecis, qui de ea optime statuere potuerant,
f infra aliam damus Etymologiam.
Sed quamcunque Tingis originem habuerat, eam antiquissimam fuisse, & totius Mauritaniae Tingitanae (quae omnem eam regionem, quae jam in regna Fezzi, Morocci, & Suzi dividitur) Metropolin certissimum est. Primo sub Phoenicibus, deinde sub Carthaginensibus, & tandem victis Carthaginiensibus sub Romanis fuit. Primo ab iis Tributariis Principibus data erat, deinde vero, Mauritaniâ post occisum à Caio
g Ptolemaeum Regem in formam Provinciae redactâ, Praesidi illius paruit, in eâque ille utpote Provinciae Metropoli sedem habuit. Eam Romanorum primus
h Sertorius vi cepit, deinde Julius Caesar occupavit, & incolarum partem
i in novam Coloniam in oppositis Baeticae oris traduxit, quae inde à Romanis Julia Traducta dicebatur, ab incolis vero Julia Joza;
[...] enim in lingua Phoenicia, quâ tunc utebantur
l Tingitani, idem est quod in Latina Traducta, nam Arabibus
[...]gawaza, & Syris
[...]guz, est
Trajicere, transvehere, uti observavit Doctissimus
m Bochartus. Hanc patriam suam fuisse dicit
n Mela Geographus, à quo etiam secundum emendationem
o Salmasii Tingis altera, secundum emendationem vero Doctissimi
p Vossii Tingis Cetraria vocatur; qui etiam duplicem
q Plinii errorem de hac urbe bene observat; primo quod ille
q hanc Juliam Traductam cum Tingi Africanâ contra
r aliorum Geographorum autoritatem confundit, & deinde
q quod Coloniam ibi à Claudio Caesare primo locatam dicit. Si enim à Claudio Caesare ea Colonia ibi primo locata esset, quomodo
s Strabo,
t qui Imperante Tiberio occubuit, illius mentionem facere, quomodo Mela, qui
v Claudii temporibus floruit, in ea
x nasci poterant? Sequimur igitur
y viri
[Page 141] clarissimi sententiam, Julium Caesarem hujus Coloniae, ut nomen satis manifeste indicat, & non Claudium autorem fuisse, primoque verisimilius esse in Plinii codicibus
à C. I. Caesare (pro Caio Julio Caesare)
Juliam Traductam primo appellatam, deinde Scribarum errore
à Cl. Caesare, & tandem
à Claudio Caesare scribi, & his gradibus in approbatum autorem faedissimam mendam irrepsisse.
Post Romanos Tingis dominos habuit
z Gothos, post Gothos Saracenos,
a qui Imperante Moawiâ filio Abu Sophiani Califarum septimo, Ducibus Moawia filio Amiri, & Bashero filio Artahi, anno Christi 669. Hegirae 49. totam Africam & Mauritaniam occuparunt. Primo sub his, Califorum Praefectis,
b deinde Ommiadis Hispaniae Regibus, & tum Xeriffis Fessensibus paruit;
c donec ab Alphonso Portugalliae Rege, ejus nominis quinto in tertia illius in Africam expeditione, A. D. 1463. susceptâ capta fuisset. Ab eo tempore penes Lusitanos fuit, qui eam frustra saepe oppugnantibus Fessensium Regibus usque ad annum 1662 tenuere; eo vero anno Lusitani bello Hispanico oppressi, urbique igitur diutius tuendae impares facti, illam in manus Caroli secundi Potentissimi optimique Regis nostri, qui tunc Donnam Catharinam Johannis Portugalliae Regis filiam in Reginam acceperat, pro parte dotis tradidere.
‘In quali statu sub Saracenis haec urbs fuerat, è Saracenicis discendum est autoribus, è quibus Abul Feda Rex Hamae in praestantissimâ Geographiâ suâ Climate quarto haec habet Tangia urbs antiquissima; incolae ejus novam sibi urbem à veteri circa spatium milliarii dissitam condidere supra montem, ut ibi se melius munirent. Aqua Tangiae canalibus è longinquo adducitur, fructibus abundat, praecipue uvis & piris. Incolae ejus stolidi esse, & imbecillis ingenii observantur.’ A Tangia ad Septam (seu Ceutam) octodecem milliaria. Hactenus Abul Feda, de qua etiam urbe haec Autor
d Geographiae Nubiensis,
‘Tangia urbs antiquissima. Regio ejus ab illa denominatur; sita est supra montem Mari imminentem: domus incolarum in acclivi illius sunt ad littus Marinum. Urbs est pulchra, in qua sunt Fora, & opifices, & artifices, in ea etiam est naupegium, & velorum & Sarcinarum depositorium; sita est in Terra protensa in continentem; incolae ejus sunt Barbari, genus deducunt à
e Sanhajah.’ Haec à duobus peritissimis Geographiae scriptoribus de Tingi nostrâ traduntur. Quaecunque ceteri Arabes (quorum plures in Bibliotheca Pocockiana consului) de hac urbe habent, eadem sunt. His adjungas
f Leonem Africanum, qui de Mauritania, utpote Mauritanus ipse, longe optimam descriptionem dedit. De Tingi ejus verba haec sunt.
‘Tingis urbs semper nobilis, beneque exculta fuit, structurisque sumptuosissimis varii generis admiranda. Ager non admodum felix, nec frugibus ferendis valde accommodus, ceterum valles habet, qui fontibus assiduis irrigatae omnium generum fructibus faecundissimam reddunt: reperias quoque extra urbem vites aliquot, verum in solo arenoso: Incolis frequentissima permansit ad ea usque tempora, quibus à Lusitanis expugnata fuit Arzilla▪ tum enim cives rumore bellico perterriti collectis rebus omnibus Fessam profugerunt.’ Cetera, quae de hac urbe habet idem Leo Africanus, in ipso autore, cum liber sit in omnium fere manibus, possis perlegere. Tingis igitur, quam nostrates tenent, non est eadem cum ea Tingi, quae olim Mauritaniae Tingitanae
[Page 142] Metropolis fuit, sed nova urbs à Saracenis Condita: Urbs vetus circa spatium milliarii ab ea distat, quae jam Tingis vetus vocatur, illius nunc solae remanent ruinae, è quibus hoc Marmor erutum in novam Tingin translatum fuit, indeque à viro Honoratissimo Domino Hugone Cholmley Baronetto, cujus consilio & curâ Portus Tingitanus tam mira arte in ipso Oceano, invitis ventis & fluctibus, condebatur, in Angliam allatum ab eo hic in Academia nostra, ut Venerabile Antiquitatis Monumentum reponebatur.
Donis donato ab Imp. (i. e. Imperatore)
Trajano Aug. (i. e. Augusto)
bello Dacico Coronâ murali, Vallari, Hastis Pur (i. e. Puris)
Vexillo Argent (i. e. Argenteo)
Exacti exercitus. De Trajano & Bello Dacico ab eo gesto legas Xiphilinum, Zonaram, aliosque.
g Coronas Murales & Vallares praemia esse militibus data, qui in urbium aut castrorum hostium expugnatione eorum muros aut valla primi transierant, satis notum est. Hasta pura etiam praemium militare fuit iis, qui insigniori facinore hostem aliquem in praelio hastâ suâ peremisset, praecipue data; atque ideo
h Festus habet,
Romani viros fortes saepe hastâ donarunt, & Marius apud
i Salustium uti & Asconius, inter usitata militum praemia hastas & vexilla recensent. Utrumque praemium Aurelianus post bellum Gothicum, & Probus post Sarmaticum ab Imperatore Valeriano
l accepere; & sic
m Claudius Posiden Spadonem libertum suum in triumpho Britannico hastâ purâ donavit, & de hâc Hastâ intelligendus est
n Propertius ubi dicit,
Sed tua sic domitis Parthae telluris alumnis,
Pura Triumphantis hasta sequetur equos.
Et Virgilius lib. 6. ubi dicit.
Ille (vides) juvenis, purâ qui nititur hastâ.
ad quod carmen notat Servius, hastam puram praemium militare fuisse, & sic dictam, quod nullo ferro armaretur.
Vexillo Argenteo. Vexilla etiam apud Romanos praemia fuisse viris fortibus in bello data, quae supra è Salustio & Asconio, & quae de Aureliano & Probo è Vopisco citavimus, satis probant. Hoc autem Vexillum erat, vel Purum, vel Caeruleum, vel Aureum, vel Argenteum. Vexillum purum erat, quod totum purpureum, nec aurum nec argentum intextum, nec aliquem alium colorem immistum habuit: & talia erant
o quatuor Vexilla, quae Probus ab Imperatore Valeriano in bello Sarmatico acceperat. Caeruleum Vexillum colorem caeruleum immistum habens maris colorem repraesentabat, praemium igitur erat militibus tantum in bellis navalibus datum;
p Tali D. Octavianus M. Agrippam in Cilicia post navalem victoriam donavit. Vexillum Aureum dicebatur, quod aurum intextum habuit, hujus meminit Polybius apud Suidam, ubi legitur,
q [...], i. e.
Polybius dicit, hos vero honoravit Vexillis aureis & hastis, Vexillum Argenteum argentum intertextum habuit, & hoc apud milites praecipue in usu erat, ut indicat Plinius Naturalis historiae suae lib. 33. cap. 3. ubi de auro agens haec habet,
Praecipuam gratiam huic materiae fuisse arbitror, non colore, qui in argento clarior est magisque diei similis, & ideo militaribus signis familiarior, quoniam is longius fulget. Atque ideo etiam pro praemiis hoc Vexillum frequentius dari videtur. Ejus meminit
r Marmor antiquum, in quo de C. Julio Corinthiano legitur,
Cui ob virtutem suam Sacratissimi Imper. Coronam muralem, hastam puram, & vexillum argent▪ insigne dederunt. Et Tale Vexillum Argenteum erat, quod Marius Memmius ab Imperatore Trajano in fortitudinis praemium hic in Marmore accepisse memoratur. Si consulas Indicem Gruterianum sextum, plures invenies, tam qui Vexillis, quam qui hastis puris in virtutis praemium donabantur.
. . . . . . . . erexit Fl. Paternianio patri T. Fl. Onesimi Paterniani viri sui, & T. Fl. Onesimo Paterniano Praefecto armorum, & aedituo magnarum Dearum Nemesium, magistro equitum, custodi Rotularum, Prutani Primo, Agoronomo, Quaestori Civitatis, & alios magistratus honoris studio executo, . . . . . . . . . . .
VOX
[...]Templum, quod Attice
[...], &
[...]verro derivata, primario & proprie significabat sacrificulum illum, qui Templum verrebat, aliaque circa illud inferiora ministeria peragebat: eum nos Anglice vocamus
a Sexton: Deinde vero prim
[...] inter Sacerdotes, ut exprimerent, quam humilem & dimissum erga deos habuerint animum; & tandem ipsae etiam civitates, in quibus Dei colebantur, ob eandem rationem, infimum hunc titulum magnâ quâdam superbiâ affectarunt. Quomodo civitates
[...] vocabantur, supra dixit Seldenus; vox hic Sacerdotem significat. Hic igitur Paternianus Magnarum Dearum Nemesium Sacerdos Smyrnae fuisse dicitur; è Smyrna enim Marmor huc allatum fuit, ibique maxime hae Deae colebantur; urbis quippe fundatrices, ejusdemque numina tutelaria credebantur. De Nemesibus Deabus legas Lilium Gyraldum, Natalem Comitem, ceterosque veteris Graecorum Theologiae scriptores. De origine cultus harum Dearum apud Smyrnaeos (quod ad rem nostram magis spectat) hanc Historiam narrat Pausanias,
a [...],
[...],
[...].
[...]. i. e.
Smyrnam vero veterem, cum una esset è duodecim Aeolensium urbibus, & Regio non minus quam nunc frequentes haberet incolas, Iones è Colophone eruptione factâ Aeolensibus ademtam occuparunt. In sequentibus deinde temporibus concilii sui jus cum Smyrnaeis Iones communicarunt. Hujus vero, quae nunc extat, urbs conditor extitit Alexander
[Page 150] Philippi filius per visum in quiete, ut id faceret, monitus; Venationibus enim intentum Alexandrum in Pago monte à venatione reversum ad Nemesium fanum accessisse aiunt, ibique offendisse fontem, & Platanum, quae ante fanum aquas suis ramis adumbrabat, quum vero sub Platano somnum caperet, obversatas in somniis Nemeses mandasse, ut eo in loco urbem conderet, atque ut eo Smyrnaeos deduceret. Smyrnaei igitur consultores Clarum mittunt de praesenti rerum statu interrogaturos, quibus hoc datum est Oraculum,
Felices illi sunt terque quaterque futuri,
Quos Pagus accipiet trans sacra fluenta Meletis.
facile itaque se deduci Smyrnaei passi sunt: Ac Nemeses quidem plures non unam tantum venerantur, & earum matrem Noctem perhibent.
Hactenus Pausanias. Ab eo igitur tempore, quo Alexander Smyrnam de novo condidit, magnâ religione in illa urbe Nemeses Deae colebantur, iisque Templa & fana condita, & Sacerdotes, qui earum cultum curarent, e primariis & nobilissimis civibus (qualem Paternianum nostrum, qui hic
[...] dicitur, alii quos gessit magistratus, fuisse satis probant) electi fuere. Basilicae apud Smyrnaeos Nemesibus Deabus consecratae in Marmore 28 occurrit mentio.
[...] hic ex oscitantia quadratarii duplicatur: cetera, quae in fine sunt, vetustate deleta jam legi non possunt.
CXVII.
DIS MANIBVS
Q. MANLI
CELERIS.
CXVIII.
[...].
[...].
[...].
[...].
Marco cognato Regis Ptolemaei Euergetae & Reginae Cleopatrae & Imperatori.
Lucius & Caius Pedii Caii filii Romani ob virtutem & Probitatem & erga suos benevolentiam. Apollini. Dianae.
Hoc Marmor basis statuae erat, quam Marco Ptolemaei Euergetae Aegypti Regis, & Cleopatrae Reginae cognato Lucius & Caius Pedii in insula Delo posuere. Ab insula Delo Marmor huc allatum fuisse ultima inscriptionis verba, viz.
[...], manifeste indicant. Apollini enim & Dianae tota insula sacra erat; atque ideo statuae etiam, quae in ea in alicujus honorem ponebantur, utpote in ornamentum loci iis sacri collocatae, aut alterutri, aut utrisque eorum inscribebantur. Prioris generis Marmor 132 & Marmor 27 Appendicis; posterioris hoc, de quo jam agimus, fuere.
Lucius & Caius Pedii, qui statuam posuere, ut tum Marmor, tum nomen indicant, Romani fuere. Pedii enim familia Romae ex equestri ordine, ut è Marmoribus Gruterianis constat, in quibus mentio est
a L. Pedii & M. Pedii Equitum Romanorum, &
b Sexti Pedii Procuratoris Augustalis; Procuratorium autem munus
c equestris nobilitas fuit. Ex his Pediis pauci in historia noti; celeberrimus eorum erat Q. Pedius,
d qui Caesaris in Hispaniâ contra Pompeii filios legatus fuit,
e de iisque victis triumphavit, inde Caesaris favorem adeptus ab eo
f Cohaeres Augusto dabatur; Augusti igitur partes summo studio sequebatur, atque ideo ab eo,
g cum post occisos Hirtium & Pansam primum consulatum gessisset, in collegam assumtus fuit, in quo Consulatu contra Caesaris occisores legem tulit, quae ab ejus nomine Lex Pedia dicebatur.
h Hujus Pedii nepos erat alius Q. Pedius, qui cum natura mutus esset, pingendi arti se dedit, eâque evasit celeberrimus. De Duobus his Pediis in Historia lego, de aliis vero hujus nominis (exceptis Marmoribus Gruterianis, quae supra citavimus) nullibi; quinam igitur fuerant Lucius & Caius Pedii, de quibus hic agitur, nullam habeo autoritatem, unde possim indicare.
Duo Ptolemaei erant Aegypti Reges, qui Euergetae dicebantur, tertius scilicet & septimus. Tertius
i filius erat Ptolemaei Philadelphi (qui Biblia è Lingua Hebraea in Graecam
l transferenda curavit) & Ptolemaei Lagi (qui Macedonum primus
m in Aegypto regnavit) nepos. De bello illius cum Seleuco Callinico Syriae Rege in vindictam caedis Sororis Berenices gesto, & expeditione illius in Syriam & Babyloniam susceptâ
n supra diximus. Post reditum ab illa expeditione,
o quod capta Babylonia inter spolia vasa pretiosa & Deorum simulacra, quae Cambyses olim captâ Aegypto in Persas portaverat, ad Aegyptios iterum secum reduxerit, ab iis deos suos iterum recipientibus, quasi summus erga eos benefactor,
[...] deinde dicebatur. Hujus uxorem fuisse solam invenio Berenicem,
p cujus comam (quam ipsa marito in Syriam profecto pro ejus salute devovens post felicem reditum succisam in delubro quodam Diis consecraverat) Conon Mathematicus in Coelum sublatam fingens inter Constellationes numeravit. Fallitur igitur magnus Armachanus, qui dicit Ptolemaeum Euergetam praeter Berenicen etiam Agathocleam uxorem habuisse, eamque Ptolomaei Philopatoris matrem fuisse, cum enim Strabo dicat,
r [...], intelligendum est ibi Ptolemaeum non Agathocleae filium, sed amasium dici, eum enim meretricem
s Agathocleam dictam habuisse, cujus illecebris se totum dedit, satis notum est in Historia. In simili errore etiam est
a Simpsonus, secundum quem tum ille Aegypti Rex, ad quem ab Onia Pontifice
b Josephus filius Tobiae, tum ad quem ab eodem Josepho Hyrcanus filius illius legationes susceperant, Ptolemaeus Euergetes fuerat: atque ideo ille reginam Cleopatram dictam ex autoritate Josephi habuit;
c Josephus enim in utriusque legationis historia Cleopatrae Reginae mentionem facit. Sed hic Error ex ipso Josepho facile est diluendus; narrat enim
d ille, Josephum Tobiae filium susceptâ ad Ptolemaeum legatione tributo totius Syriae colligendo praepositum fuisse, inde valde divitem evasisse, & in senectute Hyrcanum filium suum ad Ptolemaeum, eo tempore quo è Cleopatra Reginâ filium susceperat, cum donis misisse,
e & tandem regnante in Syria Seleuco filio Antiochi magni mortem obiisse, cum 22 annis vectigalibus Syriae Judaeae & Samariae praefuisset. Post ejus obitum, narrante
f eodem Josepho, Hyrcanus cum fratribus aliquandiu de imperio certavit est, sed tandem trans Jordanem pulsus, ibi septem annis vectigalibus illius regionis colligendis
q[Page 152] praefuit usque ad initium regni Antiochi Epiphanis; eo autem post fratrem Seleucum in Syria regnante, Hyrcanus ob timorem illius semetipsum occidit. Primus autem annus Antiochi Epiphanis quintus erat regni Ptolemaei Philometoris in Aegypto, Antiochus enim incepit regnare
g anno 137 aerae Seleucidarum, iste autem annus Aerae Philippi erat 148 (duodecimo enim anno aerae Philippi
h inceperat Aera Seleucidarum) quem quintum Ptolemaei annum in regno Aegypti fuisse è Canone Ptolemaei constat. Ab eo igitur si septem annos, quibus Hyrcanus vectigalibus trans Jordanem praefuit, retro supputes, primus eorum in annum 22 Ptolemaei Epiphanis incidet, inde si quinque alios, quibus Hyrcanus cum fratribus certaverat, etiam retro supputes, incides in 17 annum ejusdem Ptolomaei, qui primus erat
i Seleuci Soteris Syriae Regis, quo Josephum Tobiae filium, postquam 22 annos vectigalibus Syriae Judaeae & Samariae colligendis praefuislet, obiisse dicit
l Josephus Historicus, quos annos 22 si eodem modo etiam retro supputes, incides in annum duodecimum Ptolomaei Philopatoris: eo igitur legationem ab Onia Pontifice in Aegyptum suscepit Josephus, & Syriae
[...] tunc primo constitutus fuerat. Depravatus igitur est ille Josephi locus,
m ubi hoc de Ptolemaeo Euergeta narratur, aut autor iste quam foedissime sibimetipsi contradicit; ex neutra igitur legatione nec Hyrcani scilicet, nec patris illius autoritate Josephi probari potest Ptolemaeum Euergetem, qui istius nominis primus in Aegypto regnabat, reginam unquam Cleopatram dictam habuisse. Cleopatra enim, quae in Historia primae Legationis, Josephi scilicet, Regina dicitur, Ptolemaei Philopatoris, quae in secunda, Ptolemaei Epiphanis uxores fuere. Prior mariti soror erat (à Cambysis enim temporibus in usu erat apud Reges Persiae & Aegypti sorores ducere) à
n Polybio Arsinoe, à Justino
o Eurydice appellatur, apud
p Livium vero, uti apud Josephum, Cleopatrae nomen habet. Posterior Antiochi magni Syriae regis
q filia erat, quae Ptolemaeum Philometorem & Ptolemaeum Physconem, utrosque postea Aegypti reges, peperit, alterque horum erat, cujus nativitatis gratulandae gratiâ Hyrcanus Legationem in Aegyptum susceperat; credo ego tunc Ptolemaeum Philometorem nasci, & quoniam ille valde
r juvenis patri,
s qui 24 annos regnabat, dicitur successisse, ejus nativitatis uti & legationis Hyrcani tempus in ultimum vitae Josephi, & decimum sextum regni patris Ptolemaei Epiphanis annum rejicio. Hactenus indicavi Ptolemaeum Euergetam ejus nominis primum Reginam Cleopatram dictam non habuisse; de eo igitur in hoc Marmore non agitur: quod etiam ulterius probatur, quod cum Ptolemaeus Euergetes ejus nominis primus ante initium secundi belli Punici, atque ideo diu priusquam Romani in Graeciam penetrassent, occubuisset, non omnino verisimile est illius temporibus Lucium & Caium Romanos statuam in Delo insula posuisse, aut illum regem Cognatum habuisse Romano nomine Marcum appellatum. Quae igitur in antiquissimo hoc Marmore habentur, de altero Ptolemaeo Euergete interpretanda sunt; is autem regum Ptolemaicorum septimus erat, & prioris Ptolemaei Euergetae pronepos. Primus enim Ptolemaeus Euergeta genuit Ptolemaeum Philopatorem, cujus filius erat Ptolomaeus Epiphanes, qui genuit Ptolomaeum Philometorem, & Ptolemaeum Euergetam secundum.
t Primo hic Cyrenaeis imperavit, post patris autem obitum Aegypti etiam regnum obtinuit;
u nequissimus hic omnium Aegyptiacorum Regum fuit, &
x corpore turpissimus, praesertim ob ingens ventris abdomen; atque ideo à plerisque
y [...], i. e. ventricosus cognominabatur, sagina enim ventris, inquit
z Justinus, belluae magis quam homini
[Page 153] similis, ab adulatoribus vero
a Euergeta dicebatur, eoque ipse nomine maxime delectabatur; ab Alexandrinis vero ob nequitiam & horrendam crudelitatem
[...] vocabatur. Regnum hic auspicatus est eodem anno, quo deleta est Garthago, cum jam Romani Graeciae, Asiae, Africaeque imperium obtinuissent, Romanaque nomina in exteris gentibus non tantum nota, sed etiam affectatione quâdam usurpata fuissent, maxime in Aegypto,
b quae tam Physconis, quam fratris Philometoris temporibus Romanorum tutelae suberat. Duas hic Reginas habuit utras
(que) Cleopatras appellatas; prima
c soror illius erat, quam prius fratri Philometori nuptam post obitum illius ipse etiam duxit; sed eâ non diu postea repudiatâ, illius filiam
d Cleopatram etiam dictam, quam prius stupraverat, in uxorem accepit, eamque per totum vitae tempus retinuit. Cum igitur nihil obstet, quo minus haec, quae in Marmore habentur, de hoc Ptolemaeo interpretemur, nec aliquis alius Ptolemaeus Euergeta inter Aegypti reges inveniendus sit cui eadem possunt applicari, manifestum est hunc Ptolemaeum Euergetam in Marmore Ptolaemeum Physconem fuisse, qui in Aegypto anno ante Christum natum 144 regnare inceperat; & Cleopatram Reginam illius uxorem fuisse. An vero haec Cleopatra ea erat, quam Physcon in initio regni duxit, sive filia illius, quam postea repudiata matre in uxorem acceperat, cum nesciamus tempus quo Marmor exaratum fuerat, manet incertum.
Marcus nomen Romanum fuit, qui vero eo denominabatur, cum Ptolemaei cognatus esset, aut Syrus, aut Aegyptius fuisse videtur. Si Romanus esset, hoc de eo, aeque ac de Lucio & Caio Pediis indicaretur. Exteros autem crescente Romano imperio Romana nomina saepe assumpsisse, usitatum erat. Hujus rei Marcus Evangelista aptissimum & omnibus notissimum praebet Exemplum.
CXIX.
Hoc Marmor exhibet imaginem Frontis Templi. In superiori parte illius inscriptio erat, sed temporis injuria tota est deleta.
Epochae veterum Graecorum nobiliores, seu insigniora Annorum Intervalla ferme universa, anno, ante vulgarem D. N. Jesu Christi epocham, CCLXIII, seu Periodi Julianae MMMMCCCCLI, conscripta.
Idem Charactere communi cum versione & Lacunarum fere omnium supplementis. Supplendi rationem infra damus in Notis Historicis ad singulas Epochas. In initio Epocharum seu Periocharum indicatur in secunda columna numerus eorum, in primâ in quâ Marmoris lineâ singulae incipiunt.
................ Descripsi superiora tempora orsus à Cecrope, qui primus regnavit Athenis, usque ad Archontem in Paro quidem Astynactem, Athenis vero Diognetum.
[...].
Epoch. 1. A quo Cecrops Athenis regnavit, & regio Cecropia dicta est, quae prius dicebatur Actica ab Actaeo indigena, anni MCCCXVIII.
L 3.
[...].
Ep. 2. A quo Deucalion apud Parnassum in Lycoria regnavit, regnante Athenis Cecrope, anni MCCCX.
L. 4.
[...].
Ep. 3. A quo lis Athenis intercessit Marti, & Neptuno super Hallirrothio Neptuni filio, & locus dictus est Arius Pagus, anni MCCLXVIII, regnante Athenis Cranao.
L. 5.
[...].
Ep. 4. A quo Diluvium tempore Deucalionis evenit, & Deucalion imbres fugit è Lycoriâ Athenas ad Cranaum, & Jovis Phyxii & Olympii Templum extruxit, & sacra pro salute fecit, anni MCCLXV, regnante Athenis Cranao.
Ep. 5. A quo Amphictyon Deucalionis filius regnavit Thermopylis, & congregavit populos in viciniâ habitantes, & appellavit Amphyctionas, & Pylaeam ubi etiam nunc adhuc sacrificant Amphictyones, anni MCCLVIII, regnante Athenis Amphictyone.
L. 8.
[...].
Ep. 6. A quo Hellen filius Deucalionis in Pthiotide regnavit, & Hellenes appellati sunt, qui prius Graeci dicebantur, & Agonem Panathenaicum instituerunt, anni MCCLVII, regnante Athenis Amphictyone.
L. 10.
[...].
Ep. 7. A quo Cadmus Agenoris filius Thebas advenit secundum oraculum, & Cadméam condidit, anni MCCLV, regnante Athenis Amphictyone.
L. 12.
[...].
Ep. 8. A quo Eurotas & Lacedaemon in Laconia regnarunt, anni MCCLII, regnante Athenis Amphictyone.
L. 13.
[...].
Ep. 9▪ A quo navis prima ex Aegypto solvens in Graeciam appulit, & vocata est Pentecontorus, & Danai filiae Amymone, & B......, & Helice, & Archedice sorte lectae
[...] ceteris filiabus templum condidere, & sacrificabant super littus in maritima regione in Lindo, quae Rhodi urbs est, anni MCCXLVII, regnante Athenis Erichthonio.
L. 14.
[...].
Ep. 10. A quo Erichthonius Panathenaeis primo celebratis currum junxit, & certamen edidit, &
[Page 163] Athenienses eo nomine appellavit, & simulacrum matris Deorum apparuit in Cybelis montibus, & Hyagnis Phryx tibias primus invenit in Celaenis urbe Phrygiae, & harmoniam dictam juxta Phrygiū modum primus tibiis cecinit, & alios nomos magnae Matris, Dionysi, Panis, & illum deorū patriorū & Heroum anni MCCXLII regnante Athenis Erichthonio, qui currum junxit.
Ep. 11. A quo minos ejus nominis primus regnavit, & Cydoniam condidit; & ferrū inventum est in Ida, inventoribus Idaeis Dactylis Celmi, & Damnaneo, anni MCLXVIII, regnante Athenis Pandione.
L. 21.
[...].
Ep. 12. A quo Ceres adveniens Athenas fruges seminavit, & ad alias gentes emisit per Triptolemum filium Celei & Neaerae, anni MCXLV, regnante Athenis Erichtheo.
L. 23.
[...].
Ep. 13. A quo Triptolemus fruges sevit in Raria dicta Eleusine, anni MCXLII, regnante Athenis Erichtheo.
L. 24.
[...].
Ep. 14. A quo ......... ejus Poesin edidit, & puellae raptū, & Cereris investigationem .... ...., & fabulas de iis, qui fruges accipiebant, an. MCXXXV, regnante Athenis Erichtheo.
L. 26.
[...].
Ep. 15. A quo Eumolpus Musaei filius Mysteria exhibebat
[Page 164] in Eleusine, & patris sui Musaei poemata edidit, anni ..... regnante Athenis Erichtheo filio Pandionis.
Ep. 16. A quo lustratio primo facta fuit per caedem ......... anni MLXII regnante Athenis Pandione filio Cecropis.
L. 29.
[...].
Ep. 17. A quo Gymnicum certamen in Eleusine proponebatur, anni .... regnante Athenis Pandione filio Cecropis.
L. 30.
[...].
Ep. 18. A quo humana sacrificia, & Lycaea celebrata fuere in Arcadia ........ Lycaonis dabantur inter Graecos, anni M..... regnante Athenis Pandione filio Cecropis.
L. 31.
[...].
Ep. 19. A quo lustratio facta fuit Athenis, & Hercules primus initiatus fuit Agris, & Sacellum conditum fuit, an. M.... regnante Athenis Aegeo.
L. 32.
[...].
Ep. 20. A quo Athenis sterilitas frugum contigit, & consultus Apollo responsū dedit, ut poenas subirent, quascun
(que) Minos postularet, an. MXXXI regnante Athenis Aegeo.
L. 33.
[...].
Ep. 21. A quo Theseus duodecim Atticae urbes in unam civitatem collegit, & reipublicae formam, & statū popularem constituit, se ipso Athenis regnante, & Isthmiorum certamen proposuit, postquā Sinin occiderat, an. DCCCCLXXXXV.
L. 34.
[...].
[Page 165]Ep. 22. A quo . . . . . . . . . anni DCCCCLXXXXII regnante Athenis Theseo.
Ep. 23. A quo Eteoclus, Adrastus, & Amphiraus Argis regnarunt, & in Nemeâ certamen primi celebrarunt, anni DCCCCLXXXVII, regn. Athenis Theseo.
L. 37.
[...].
Ep. 24. A quo Graeci ad Trojam expeditionē susceperunt, an. DCCCCLIV regn. Athenis Menestheo an. reg. illius decimo tertio.
L. 38.
[...].
Ep. 25. A quo Troja capta fuit, an. DCCCCXLV regnante Athenis Menestheo an. regni illius vicesimo secundo mensis Thargelionis die septimo ante finem.
L. 39.
[...].
Ep. 26. A quo Orestes in Scythia insania sua sanatus fuit, & lis in Areopago intercessit illi & Erigonae filiae Aegisthi de Aegistho, in qua vicit Orestes suffragiis numero aequalibus existentibus, anni DCCCCXLII, regnante Athenis Demophonte.
L. 40.
[...].
Ep. 27. A quo Teucer Salamina in Cypro condidit, anni DCCCCXXXVIII regnante Athenis Demophonte.
L. 42.
[...].
Ep. 28. A quo Neleus incoluit Miletum in Caria gentem congregans Ionum, qui condiderunt Ephesum, Erythras, Clazomenas, Teon, & Lebdeū, & Colophonem, Myuntē, Phoceā, Prienen, Samum, Chiū, & Panionia instituta fuere, an. DCCCXIII, regnante Athenis quidem Neleo an. decimo tertio.
L. 42.
[...].
[Page 166]Ep. 29. A quo Hesiodus Poeta claruit, anni DCLXXX, regnante Athenis Megacle.
Ep. 30. A quo Homerus Poeta claruit, anni DCXLIII, regnante Athenis Diogneto.
L. 45.
[...].
Ep. 31. A quo Pheidon Argivus Argis rempublicam administrabat, mensuras & pondera fecit, & nummum argenteum in Aegina cudit, quum esset undecimus ab Hercule, anni DCXXXI, regnante Athenis Diogneto.
L. 45.
[...].
Ep. 32. A quo Archias Euageti filius, cum decimus esset à Temeno, è Corintho coloniam eduxit Syracusas, anni CCCCXCIIII, regnante Athenis Aeschylo, anno vicesimo primo.
L. 47.
[...].
Ep. 33. A quo annuus Archon exstitit primus Creon an. CCCCXX.
L. 48.
[...].
Ep. 34. A quo Tyrtaeus Lacedaemoniis commilitabat, anni CCCCXVIII, Archonte Athenis Lysiâ.
L. 48.
[...].
Ep. 35. A quo Terpander Derdenei filius Lesbius nomos Lyricos, & auleticos docuit, quos cum tibicinibus simul tibiis cecinit, & actionem coram populo depulit, anni CCCLXXXI, Archonte Athenis Dropilo.
L. 49.
[...].
Ep. 36. A quo Alyattes Lydis imperavit, anni CCCXLI, Archonte Athenis Aristocle.
L. 50.
[...].
Ep. 37. A quo Sappho è Mitylene in Siciliam trajecit fugiens ........ anni CCCXXX, Archonte
[Page 165] Athenis quidem Cretia priore, Syracusis vero rerum potientibus finitimis.
Ep. 38. A quo Amphictyones victoriam obtinuerunt Cyrrham capientes, & Agon gymnicus editus fuit Chrematites dictus è spoliis, anni CCCXXVII, chonte Athenis Simone.
L. 53.
[...].
Ep. 39. A quo Stephanites agon denuo editus fuit, anni CCCXVIII, Archonte Athenis Damasiâ secundo.
L. 54.
[...].
Ep. 40. A quo Athenis Comoedia primum acta est in scenâ tabulatâ, inventoribus Sufarione & Dolone Icariensibus, qui pro praemio ficuum cophinum, & vini dolium quadrigâ exportarunt, anni CCL..., Archonte Athenis.....
L. 54.
[...] . . . . .
Ep. 41. A quo Pisistratus Athenis Tyrannidem occupavit, anni CCLXXXXVII, Archonte Athenis Comia.
L. 56.
[...].
Ep. 42. A quo Croesus in Asia regnavit, & ad Delphos legatos misit, anni CCXCII, Archonte Athenis Euthydemo.
L. 56.
[...].
Ep. 43. A quo Cyrus Persarum rex Sardes expugnavit, & Croesum à Pythia deceptum vivum cepit, anni CCLXXVIII, Archonte Athenis . . . . . . . & hujus tempore floruit Hipponax Iambicus Poeta.
Ep. 44. A quo Thespis Poeta è plaustro primus docuit Alcestin, & hircus pro praemio victori proponebatur, anni CCLXXII, Archonte Athenis Alcaeo priore.
L. 58.
[...].
Ep. 45. A quo Darius in Persia regnavit, mago occiso, anni CCLIII, archonte Athenis . . . . . . . . . .
L. 59.
[...] . . . . . .
Ep. 46. A quo Harmodius & Aristogiton interfecerunt Hipparchum Pisistrati filium Athenarum Tyrannum, & Athenienses pacti sunt cum Pisistratidis, eos muro Pelasgico excedere, anni CCXLVIII, archonte Athenis Clisthene.
L. 59.
[...].
Ep. 47. A quo Chori primum certarunt virorum cujusmodi primū docuit Hippodicus Chalcidensis, & vicit anni CCXXXXIV, archonte Athenis Isagorâ.
L. 61.
[...].
Ep. 48. A quo . . . . Hippias . . . . . . Athenis, anni CCXXXI archonte Athenis Pythocrite.
L. 61.
[...].
Ep. 49. A quo in Marathone pugna commissa est ab Atheniensibus contra Persas, & Artaphernem Satrapam, unum è Darii Nepotibus, Ducem superarunt Athenienses, anni CCXXVII, archonte Athenis Phaenippo secundo, & in praelio
[Page 169] una certavit Aeschylus Poeta, quando erat annorum XXXV.
Ep. 50. A quo Simonides avus Simonidis Poetae, qui etiam & ipse Poeta fuit, Athenis claruit, & Darius mortuus est, Xerxes vero filius illius regnat, anni CCXXV, Archonte Athenis Aristide.
L. 63.
[...].
Ep. 51. A quo Aeschylus Poeta Tragoediâ primo vicit, & Euripides Poeta nascitur, & Stesichorus Poeta in Graeciam venit, anni CCXXII, Archonte Athenis Philocrate.
L. 65.
[...].
Ep. 52. A quo Xerxes navigiorum pontem junxit in Hellesponto, & à Graecis in Thermopylis commissa est pugna, & etiam pugna navalis ad Salaminem à Graecis contra Persas, in qua vicerunt Graeci, anni CCXVII, Archonte Athenis Calliade.
L. 66.
[...].
Ep. 53. A quo ad Plataeas commissa est pugna ab Atheniensibus contra Mardonium Xerxis ducem, in qua vicerunt Athenienses, & Mardonius occubuit in pugna, & ignis diffluebat in Sicilia circa Aetnam, anni CCXVI, Archonte Athenis Xantippo.
Ep. 54. A quo Gelon Dinomenis filius Syracusis Tyrannidem occupavit, an. CCXV, archonte Athenis Timosthene.
L. 69.
[...].
Ep. 55. A quo Simonides Leoprepis filius Ceius, qui memorandi artem invenit, eam docens Athenis vicit, & positae sunt imagines Harmodii & Aristogitonis, anni CCXIV, Archonte Athenis Adimanto.
L. 70.
[...].
Ep. 56. A quo Hiero Syracusis Tyrannidem occupavit, anni CCVIII, Archonte Athenis Charete; claruit autem Epicharmus poeta hujus tempore.
L. 71.
[...].
Ep. 57. A quo Sophocles Sophilli filius, qui è Colono fuit, Tragoediâ vicit, quum esset annorum XXVIII, anni CCVI, Archonte Athenis Apsephione.
L. 72.
[...].
Ep. 58. A quo in Aegospotamis lapis cecidit, & Simonides Poeta obiit XC annos natus, anni CCV, Archonte Athenis Theagenidâ.
L. 72.
[...].
Ep. 59. A quo Alexander mortuus est, filius autem illius Perdiccas apud Macedonas regnavit, anni CXCIX, Archonte Athenis Euthippo.
Ep. 60. A quo Aeschylus Poeta, cum vixisset an. LXIX, diem obiit in Gela Siciliae, anni CXCIII, Archonte Athenis Callia primo.
L. 74.
[...].
Ep. 61. A quo Euripides, cum annos natus esset 43, Tragoediâ primum vicit, anni CLXXIX, Archonte Athenis Diphilo; vixerunt autem tempore Euripidis Socrates, & Anaxagoras.
L. 75.
[...].
Ep. 62. A quo Archelaus apud Macedones regnavit Perdicca defuncto, anni CLVI, Archonte Athenis Astyphilo.
L. 76.
[...].
Ep. 63. A quo Dionysius Syracusis Tyrannidem occupavit, anni CXLVII, Archonte Athenis Euctemone.
L. 77.
[...].
Ep. 64. A quo Euripides mortuus est, cum vixisset annos LXXVII, anni CXLV, Archonte Athenis Antigene.
L. 77.
[...]
Ep. 65. A quo Sophocles Poeta, cum vixisset annos 91, mortuus est, & Cyrus in Persiam ascendebat, anni CXLIII, Archonte Athenis Calliâ secundo.
L. 78.
[...].
Ep. 66. A quo Telestes Selinuntius vicit Athenis, anni CXXXIX, Archonte Athenis Mycone.
Ep. 67. A quo rediere, qui cum Cyro ascenderunt, & Socrates Philosophus occubuit, cum vixisset annos LXX, anni CXXXVII, Archonte Athenis Lachete.
L. 80.
[...].
Ep. 68. A quo . . . . . . . . . . Athenis, anni CXXXV, Archonte Athenis Aristocrate.
L. 81.
[...]
Ep. 69. A quo ......... . . . . . . rianus Dithyrambo vicit Athenis, anni . . . ., Archonte Athenis . . . . .
L. 81.
[...].......
Ep. 70. A quo Philoxenus Dithyramborum scriptor occubuit, cum vixisset annos LX, anni CXVI, Archonte Athenis Pytheâ.
L. 82.
[...].
Ep. 71. A quo Anaxandrides Comicus vicit Athenis, anni CXIII, Archonte Athenis Calliâ.
L. 82.
[...].
Ep. 72. A quo Astydamas Athenis vicit, anni CIX, Archonte Athenis Aréo. Arsit vero tunc in coelo magnus cometa.
L. 83.
[...]
Ep. 73. A quo in Leuctris pugna commissa fuit inter Thebanos & Lacedaemonios, in quâ vicere Thebani, anni CVII, Archonte Athenis Phrasiclide, & occubuit Cleombrotus Lacedaemoniorum Rex.
L. 84.
[...].
Ep; 74. A quo Stesichorus secundus Himeraeus vicit Athethenis,
[Page 173] & condita fuit Megalopolis in Arcadia, anni CVI, Archonte Athenis Dyscineto.
Ep 75. A quo Dionysius Siculus obiit, filius autem ejus Dionysius Tyrannidem occupavit, & Alexander Pheris regnat, anni CIV, Archonte Athenis Nausigene.
L. 86.
[...]
Ep. 76. A quo Phocenses Templum Delphicum expilarunt, an. LXXXXIIII, Archonte Athenis Cephisodoto.
L. 87.
[...].
Ep. 77. A quo Timotheus annos natus LXXXX diem obiit Athenis, & Philippos urbem condidit Philippus Macedonum rex, & Alexander Pheraeus occubuit, & Dionysii praefectos Dion superavit, anni LXXXXIII, Archonte Athenis Agathocle.
L. 88.
[...]
Ep. 78. A quo Alexander Macedonum Rex nascebatur, anni LXXXXI, Archonte Athenis Callistrato, quo tempore floruit Aristoteles Philosophus.
L. 91.
[...].
Ep. 79. A quo Calippus, cum Dionem interfecisset Tyrannidem Syracusis occupavit, anni LXXXX, Archonte Athenis Diotimo.
QUanquam Lydiati nomen apud Eruditos jure merito in honore sit, non videtur supervacuum eorumquae, scripserat, Catalogum apponere; quia cum dispersa jaceant, ad publicam notitiam vix pervenere.
Praeter Annotationes hasce scripsit.
Tractatum de variis Annorum formis.
Praelectionem Astronomicam de Coelo & Elementis.
Disquisitionem Physiologicam de origine Fontium.
Defensionem tractatus de variis Annorum formis.
Additamenta quaedam ad praedictum opus.
Solis & Lunae periodum, sive Annum magnum.
De Anni Solaris mensurâ.
Emendationem Temporum.
Numerum Aureum.
De Sabbato.
Tractatum de Altaribus in Ecclesiis cum defensionibus variis.
Annotationes primae ad Chronicon Marmoreum, de Morte Darii Hystaspis,
&c.
VELIM sanè ad magis asserendam Marmorei hujus Chronici dignitatem & Autoritatem, quam equidem maximopere assertam cupio, ut, perinde ac de Consularibus Romanorum Fastis Marmoreis, ante annos plus minus octoginta Romae in Comitio effossis, memoriae mandetur, ubi, quando, & quomodo, inventum sive repertum fuerit; quod etiam forte nonnihil ad melius intelligenda ejus nonnulla conduxerit. Quum vero citimus ejus terminus sive finis fixus sit principio Olympiadis centesimae vicesimae nonae; primū animadverti idem ipsum esse tempus suscepti à Romanis, scilicet Appio Claudio Caudice & Marco Fulvio Flacco Consulibus, belli Punici primi, adeoque primi transmarini, nimirum in Siciliâ geri coepti (scilicet ubi Polybius suam Historiam inchoavit, quem terminum etiam Historiae suae posuit Dionysius Halicarnasseus, qui & ipse quoque breve Chronicon per Atheniensium tempora digestum edidit.) Unde subinde subit animum meum suspicio, quam tamen adjunctum Smyrnaeorum & Magnesiorum foederis monimentum nonnihil retundit, an non ad Pharum Insulam Adriatici maris aliquo modo spectet, & ipsam quidem Pariorum Coloniam, secundum Oraculum quoddam conditam, Dionysio Seniore Siciliae tyranno auxilia suppeditante, anno quarto Olympiadis nonagesimae octavae, Archonte Athenis Dexitheo, juxta Diodorum Siculum, libro 15. Hoc tantum ausim dicere me haud temere credere posse, Epocham Chronici Marmorei casu fortuito incidisse in initium primi Romanorum belli Punici, primi inquam transmarini, ejusque in Siciliâ suscepti.
Porro quod anno 1252. mancum extat —
[...], forsitan non tam Phoenices reges Cadmum & Phoenicem, quam Laconices Eurotam & Lacedaemonem spectat: quandoquidem auctor ferme intra Graeciae fines se contineat, nisi in Persicis Imperatoribus, sed & iis finium Graeciae invasoribus.
Ad annum 292. nempe primum Olympiadis quinquagesimae sextae, n
[...]men Archontis Atheniensis mutilum —
[...], quod Latine redditur Populo
[...] [...]ea series summorum Magistratuum Romanorum & Archontum Athenien
[...]ium manuscripta ante annos sedecim, unáque cum aliis manuscriptis nostris apud me suppressa, & in tenebris delitescens, exhibet Euthydemum: autore, si bene memini, libris jam ferme biennium viduatus, Diogene Laertio in vita Chilonis.
Anno 253. quarto Olympiadis sexagesimae quintae, initium regni Darii Hystaspidae, Mago defuncto, positum quadriennio serius quam Ptolemaeo Astronomo, & aliis, videtur commodissime referri posse ad Babylonem ab eo captam Zopyri dolo, quam antiquissimam Imperii Metropolim Magi factio, & forsan aliquis ex eadem Consanguinitate eo usque rebellem contra ipsum tenuerat: quâ occasione postea idem Darius appellatus sit Assyriae Rex, Ezrae 6. quemadmodum annotavi nostra Emendatione Temporum ad annum Mundi 3489.
Anno 227. ac secundo Olympiadis septuagesimae secundae nomen Archontis Atheniensis obliteratum, relicto solum, secundo,
[...], quo Datis Darii Hystaspidae Dux praelio Marathonio à Miltiade & Atheniensibus profligatus est, restituatur è Plutarcho in Aristide, Phanippo sive Phaenippo secundo. Fuit autem prior Phaenippus Archon, initio Olympiadis quadragesimae octavae, juxta Clementem Alexandrinum, primo stromate, si recte memini: cum apud Eusebium in Chronico, idem Phaenippus Archon Athenis, tanquam ex eodem Clemente referatur ad Olympiadem 47. Insequente Anno, nempe 226. (ita enim legendum apparet, licet Seldenus ambigat utrum ita, an 225. uno
[Page 2] anno minus) ac tertio Olympiadis septuagesimae secundae Darii Hystaspidae mors assignata, Archonte Athenis Aristide, quem idem Plutarchus. in ipsius Aristidis vitâ diserte asseverat, Archontem Eponymum fuisse proxime post Phaenippum, quo Archonte praelium Marathonium commissum fuerat: liquido confirmat nostram ex Ctesia Chronologiam, referentem ejusdem Darii mortem, ejusque filii Xerxis regni initium, quinquennio citius quam auctore Herodoto vulgus autumat: quae ex consequenti viam sternit statuendo Artaxerxis Longimani filii Xerxis etiam regni initio, citius eodem quinquennio, pariterque nostrae restitutioni initii septuaginta hebdomadum Danielis, anno regni hujus vicesimo, tantopere controversi, & tanti momenti. Quam quidem Chronicam Annotationem antiquissimi & nobilissimi Monimenti, eodem nomine, utcunque alii aestimaverint, ipse sane magni aestimo: neque enim paucorum millium animarum salutis aeternae interest, demonstratum habere Articulum temporis quo Messias ille manifestandus fuerat.
Anno 193. quum mentio fiat Archontis Calliae prioris, iterumque anno 143. forte hic pro
[...], legendū videatur, vel
[...], vel
[...], nisi potius
[...], aut
[...], nempe divite illo Hipponici filio, qui Conviviū Xenophonteum praebuit. Verum haec aliaque hujusmodi minutiora sunt, quam ut animadversione digna videri queant, adeoque magis mirum videatur, doctissimos & diligentissimos vetustissimorum & obliteratorum marmorum Interpretes tot obscurissima tam acute vidisse, quam haud usquequa
(que) omnia perspexisse; Me vero quod attinet, veniam à literatis omnibus peto, quod haec hactenus absque prom tâ librorum supellectili attingere ausus sim, quae sine abundanti eorum copia protractari nequeant. Ut autem eodem desinam unde exorsus sum, hortor ipsos Interpretes, ut sciscant porro de modo, loco, tempore, aliisque circumstantiis reperti talis monimenti, confirmandae ejus dignitati & authoritati, quo honoratissimus Comes nostrâ quidem sententiâ praeclare de posteritate meritus est.
Disquisitio de tempore Dynastiae, & Mortis Gelonis Syracusani, in quo Marmoreum Chronicon Arundelianum septennio differt à Diodoro Siculo, & communi opinione. Eâque occasione de aliis quibusdam differentiis ejusdem Chronici à receptis opinionibus.
STATUIT Auctor Chronici Marmorei Gelonem Dinomenis filium tyrannidem obtinuisse (sc. Syracusis, antea enim Gelis aliquandiu dominatus erat juxta Herodotum, Lib. 8.) annis 215. ante Epocham suam sive Chronici finem, nempe Olympiadem 129. id est, Olympiadis 75. anno secundo, Archonte Athenis Timosthene: Hieronem autem Gelonis fratrem septennio postea, annis 208. ante Epocham, id est, Olympiadis 73. anno primo, Archonte Athenis Charete; tanquam Gelone tunc demum mortuo. Atqui Diodorus Siculus, in rebus suae gentis, inquam Siciliae, pro ratione instituti operis prope dixerim nimius, libro undecimo, scribit, Hieronem Geloni fratri tanquam mortuo, postquam regnaverat annos 7. successisse in Principatu, anno tertio Olympiadis 75. Archonte Athenis eodem Timosthene: & inde regnavisse Syracusis annos undecim & menses octo; ac proinde etiam hunc, Olympiadis 78. anno secundo reliquisse Regnum Thrasibulo fratri Archonte Lysistrato: atque hunc post unum tyrannidis annum ejectum esse à populo Syracusano, anno tertio ejusdem Olympiadis Archonte Lysaniâ; indeque Syracusanos popularem statum servasse propemodum 60 annos, usque ad tyrannidem
[Page 3] Dionysii. Libro autem 13 scribit, Dionysium ex scribâ & promiscuae multitudinis idiotâ maximae Civitatum Graecarum tyrannum evasisse, Olympiadisque anno tertio, Archonte Athenis Calliâ, utique integro annorum 60 intervallo postea, qui contra in marmoreo Chronico legitur tyrannus Syracusis extitisse quinquennio citius, utpote annis 147 ante Epocham, i. e. anno secundo Olympiadis 92 Archonte Athenis Euctemone. Eusebius autem in Chronico, refert Gelonem obtinuisse Syracusas anno secundo Olympiadis 73, ac Hieronem Syracusis regnasse anno tertio Olympiadis 75, i. e. novennio postea. Ad quae loca annotat Arnoldus Pontacus Episcopus Vazatensis, in suâ Chronici Eusebiani editione nuncupatâ Henrico IV. Galliarum Regi, A. D. 1604. etiam Dionysium Halicarnasseum, Libro 7. referre initium imperii Gelonis ad annum secundum Olympiadis 72, ejusque exitum Fabio & Aemilio Mamerco Romae Consulibus, qui inciderunt in annum primum Olympiadis 74: Pausaniam quoque scribere, Libro 6. Gelonem rerum potitum Syracusis anno secundo Olympiadis 72: sed & Aristotelem Politicorum Libro 5. cap. 12. scribere Gelonem regnasse annos 7, ac mortuum esse anno octavo.
Veruntamen etiam in iisdem ipsis Auctoribus nihilominus videor mihi videre expressa vestigia veritatis à redivivo Chronico Marmoreo stantis. Nam & in Chronico Eusebiano, quum ad annum tertium Olympiadis 75, crassius & imperfectius ponatur,
Hieron Syracusis regnat: triennio postea distinctius & significantius exprimitur,
Hieron post Gelonem Syracusis tyrannidem exercet. Annotat autem Pontacus nonnulla vetustissima Chronici Eusebiani Exemplaria, nominatim verò Fuxense, sc. è Bibliotheca Collegii Fuxensis Tholosae depromtum, Gelonis regnum Syracusis in Sicilia statuere demum anno secundo Olympiadis 75, nempe eodem ipso quo Marmoreum: nec ullam habere mentionem Hieronis ante Olympiadem 76: Graeca autem Eusebiani Chronici apud Georgium Syncellum, & Cedrenum testantur Gelonem Syracusis rerum potitum annis 17: qui deducti ab anno secundo Olympiadis 73, differunt ejus mortem & Hieronis initium ad annum tertium Olympiadis 77, etiam serius biennio quam Chronicon Marmoreum: verum iidem coepti integrâ Olympiade citius juxta Dionysium Halicarnasseum & Pausaniam, decennium ejus terminant ad Xerxis transitum in Graeciam: & reliquum septennium uno anno infra posteriorem regni Hieronis situm in eodem Chronico, nempe ad annum tertium Olympiadis 76, tantummodo biennio citius quam Marmoreum; ita ut hoc inter illa duo extrema medium feriat.
Porro autem Chronicon Eusebianum suppeditat aliud etiam validius argumentum & tecmerion veritatis Chronici Marmorei. Nam ad annum tertium Olympiadis 79. in Eusebiano legitur,
Sicilia à populo regebatur, adjecto in Exemplari Fuxensi,
seditione factâ: ubi quin de Syracusis à Thrasibuli tyrannide liberatis agatur, nullum dubium videtur, ne Scaligero quidem in Eusebii Chronico à se edito, biennio post Pontaci editionem, nihilominus imputanti istic errorem & metachronismum triennii Eusebio. Verum quum non modo Diodorus Siculus, sed etiam longe antiquior eo Aristoteles, Lib. 5. Politicorum cap. 12. Geloni, Hieroni, & Thrasibulo ascribat omnino annos 18. tyrannidis Syracusanae (ubi Aristotelis verba sunt,
[...]) illi anni 18. retro putati à tertio Olympiadis 79 desinente, referunt nos ad desinentem annum primum Olympiadis 75, id est, ad ipsum initium regni Gelonis in Chronico Marmoreo anno insequente praelium ad Plataeas.
Si quis vero rationem quaerat, cur hinc demum fiat initium regni Gelonis Syracusis, nempe post illud biennale bellum Medicum dictum apud Diodorum, satis idoneam suppeditat ipse Diodorus, scilicet, quod post clarissimam victoriam ab illo partam contra Poenos & eorum finitimos, Xerxi confoederatos,
[Page 4] eodem die quo Leonidas rex Lacedaemonius cum Persis conflixit ad Thermopylas; ex nuncio accepto victoriae Graecorum navalis contra Xerxem ad Salaminem, omisso apparatu quem studiosissime fecerat ferendi suppetias Graecis, renovans foedera, & stabiliens pacem tum inter ipsos Siculos, tum etiam cum Poenis, deinceps voluntate & consensu populi una voce proclamantis eum benefactorem & servatorem, & Regem,
[...], regnavit Syracusis, quas antea vi armatâ obtinuerat; ac tunc demum ausus est publicis caetibus sine stipatoribus aut satellitio, adeoque nullis indutus armis, absque militari tunicâ, se committere, quod nunquam antea fuerat.
Cujusmodi initium regni Gelonis demum dono Populi, etiam Aelianus significat, variae historiae lib. 13. cap. 37. scribens in hanc sententiam, "Gelon Syracusanorum tyrannus mansuetissime se in regno gessit. Seditiosi vero quidam ei tendebant insidias. Quod cum rescivisset Gelon, convocatâ Syracusiorum Concione, armatus in Concionem ascendit, & commemorans quantorum bonorum illis causa fuerat (
[...]) simulque detegens insidias, mox arma deposuit, dixitque ad universos: Ecce igitur tuniculâ solum amictus absque armis asto, & dedo me vobis, ut pro voluntate libituque mecum agatis. Quare Syracusani mirati ejus sententiam, tum insidiatores puniendos ipsi tradiderunt, tum etiam regnum ei dederunt, (
[...]) Hic contra populo puniendos istos reliquit." Quamobrem Syracusani statuam quoque ei posuerunt in discincta tunica. Atque hoc fuit ejus ad populum Concionis monimentum, & postea in secula regnaturis documentum. Quinetiam antea, nempe lib. 8. cap. 11. idem Aelianus diserte significat hoc factum esse post pugnam ad Himeram Siciliae urbem, ubi Gelon Poenos, occiso Amilcare eorum duce, devicit: & quidem ejusdem victoriae potissimâ occasione, ita scribens, "Gelon postquam ad Himeram devicerat Carthaginenses, universam Siciliam in potestatem suam adegit. Inde prodiens in forum nudatus armis, aiebat se redditurum civibus potestatem. Hi vero nolebant accipere, experti ejus humanitatem, & quod popularius potestate uteretur, quam Monarchae solerent. Quapropter etiam (nimirum reddito & Confirmato ei regno) posita est ipsi in Junonis Siculae templo statua nudatum armis ostendens, opposita quoque scriptura quae id Gelonis factum declararet." Hactenus Aelianus.
Denique antiquus Scholiastes Pindari Lyrici Poetae, in ejus Pythionicis, Odâ 3. diserte refert initium regni Hieronis Syracusis ad desinentem Olympiadem 76, utpote Pythiadem 28. cujus annus primus coepit ultimo aut penultimo mense anni tertii ejusdem Olympiadis, quum primus Agon Pythicus Stephanites institutus sit eodem anno tertio Olympiadis 49. aeque juxta Chronicon Eusebianum ac Marmoreum. Quare initium septennis absolutae tyrannidis sive dynastiae Gelonis non potuit praevertere initium Olympiadis 75. Itaque nullo modo verum esse potest, quod Pontacus Dionysio Halicarnasseo autore refert, Gelonis Mortem Fabio & Aemilio Mamercino Consulibus Romae, qui juxta ipsum Dionysium inciderint in annum primum vel secundum Olympiadis 74: hoc pacto enim mortuus fuisset triennio aut minimum biennio ante conflictum Graecorum & Persarum ad Thermopylas, quo tempore ipse Amilconem sive Amilcarem, & Poenos celeberrimo praelio vicit in Siciliâ: quum ipse Dionysius, initio libri noni, Xerxis expeditionem in Graeciam ascribat Consulatui ejusdem Caesonis Fabii secundo, & Spurii Furii Fusi, tanquam incidenti juxta ipsum quidem in primum, verum juxta Fabium Pictorem & nos in quartum annum Olympiadis 75. ideoque Gelonis mors multo propius conveniat in Aemilii Mamercini à Pontaco memorati Consulatum secundum, incerto Collega, sive is fuerit Servilius Structus juxta communem opinionem, sive Cornelius Lentulus juxta Diodorum Siculum, sive idem, sive alius cognomento Esquilinus juxta Fastos Marmoreos, sive ipse Caeso Fabius, anno proxime praecedente tertium, hoc autem quartum Consul: aliis habitus
[Page 5] eodem anno omnium Romanorum primus Proconsul, creatus gerendo bello Veienti, quod anno praecedente genti suae Fabiae deposcerat, & quo bello, anno insequente, cum tota sua gente ferme usque ad internecionem occisus est. Hi autem Consules, juxta nostram seriem summorum Magistratuum Romanorum, inciderunt in annum tertium Olympiadis 76, perinde ac in decimum septimum à primo initio tyrannidis Gelonis Syracusis, juxta ipsum Dionysium. Quocirca ad eandem Olympiadem quasi desinentem haud dubie spectat tempus mortis ipsius juxta eundem.
Hic est noster
[...], quum ipse Auctor non sit ad manus impraesentiarum, nec ullo modo mihi parabilis. Ubi etiam ambobus quod aiunt ulnis amplexamur insperatum
[...], sive Accessorium ultro se nobis offerens ad confirmationem Calculi Annorum Romae Conditae, quem in nostra Emendatione Temporum innuimus, amplius autem in illa serie nostrâ demonstrandum, & confirmandum suscepimus, nempe Fabiani omnium antiquissimi, statuentis Romam Conditam initio octavae Olympiadis saltem triennio serius quam Catoniani & Dionysiani.
At vero, quid si dicamus Pontacum hallucinatum esse in nomine Auctoris, referentem Dionysium addere Gelonem vitâ functum Coss. Fabio & Aemilio Mamerco: quum neutiquam ita scripsit Dionysius, verum Diodorus; ii autem Consules juxta Dionysium quidem inciderint in annum Olymp. 74. at juxta Diodorum in annum tertium Olymp. 75. Archonte Athenis Timosthene, quo ipse Gelonem vitâ functum refert. Ita demum videtur manifesta hallucinatio Pontaci in nomine Auctoris, levicula illa quidem, & quae meritissime doctissimo ac diligentissimo, summaeque ingenuitatis viro condonetur. Ceterum quod ad initium tyrannidis Dionysii senioris Syracusis attinet, agnoscit Pontacus illud in Eusebiani Chronici exemplaribus manuscriptis plerisque pariter ac editis respondere, anno 16, aut 17 Imperii Persici Darii Nothi, i. e. anno primo Olympiadis 93. quo etiam editio Scaligeri idem refert; quanquam nec Pontaco, nec sibi satis probatum; Pontaco propter auctoritatem non modo Diodori Siculi, lib. 13. sed etiam Dionysii Halicarnassei, lib. 7. scribentium, Dionysium invasisse tyrannidem anno tertio Olympiadis 93. incurrente in annum 19 Darii; Scaligero propter concurrentia eodem anno initia Dionysii senioris tyranni Siciliae, & Archelai posterioris, regis Macedoniae, mortesque duorum celeberrimorum Poetarum Tragicorum, Euripidis & Sophoclis, utrique vero pariter improbatum propter ipsius Dionysii mortem post annos 38 tyrannidis suae completos demum anno primo Olympiadis 103.
Verum enimvero redivivum Chronicon Marmoreum etiam ipsum conjuncta exhibet initium tyrannidis Dionysii mortesque amborum Tragicorum Poetarum; viz. tribus annuis Atheniensium Archontibus Euctemone Antigone & Calliâ continuo succedentibus: quorum primi exitus tertiique initium poterat, nimirum, in eundem cum medio annum Lunarem Macedonicum è Cyclo vitioso Cleostrateo, aut Harpalio, aut etiam Oenopideo Embolimaeum, sive intercalarium incidere. Unde ecce quam audaculus
[...] sim: (quum editio Seldeniana praesto non sit, nec alia mihi ex ea annotata praeter paucula illa huic disquisitioni praemissa, in qua forsan, vel idem, vel simile quippiam jam ante fuerit annotatum:) Quandoquidem constet tres illos Archontas Atticos convenire juxta Diodorum quidem, & communem sententiam in annos primum, secundum, & tertium Olympiadis 93. juxta ipsum autem Marmoreum Chronicon, è congrua serie ceterorum Archontum eodem exaratorum, vel in eosdem annos, vel in proxime praecedentes; subit animum meum Conjectura, pro annis
[...] ferme obliteratis, ideoque lectu difficilibus, & ambiguis ascriptis Archonti Euctemoni, facillimâ emendatione legendos esse
[...], ac proinde pro
[...], ascriptis Antigeni,
[...]: quo pacto Dionysii Senioris tyrannidis initium omnino contigerit circa finem anni primi Olympiadis 93. consentaneè Chronico Marmoreo cum Eusebiano, &
[Page 6] exigui momenti differentia à Diodoro Siculo & Dionysio Halicarnasseo: quum Auctores utriusque Chronici tempus quo Dionysius novas res agere, publicisque actionibus se immiscere, & adversus duces exercitus Syracusani insurgere, potentiamque affectare coepit: illi vero tempus quo rerum potitus tyrannidem obtinuit, respexerint.
Sed & ea occasione videtur dilatum initium tyrannidis Dionysii apud alios, quod intra biennium ejus usurpatae, nec dum confirmatae, ab eadem exactus & exul factus sit: unde Trogus Justini, Lib. 5. notat eundem annum insignem fuisse expugnatione Athenarum à Lacedaemoniis, & morte Darii Nothi Regis Persarum, & exilio Dionysii Siciliae Tyranni: atque Xenophon libro secundo Historiarum Hellenicarum, statuit initium tyrannidis ejusdem (nimirum ab exilio redintegratae & confirmatae) medio illo anno, quo expugnatae sunt Athenae, praecedente autem Olympiadem 94.
Porro autem, quatenus incidimus in mentionem Archelai Regis Macedoniae, apud quem Euripides Poeta mortuus sit; mira quaedā de eo comminisci videtur Josephus Scaliger in sua Olympiadum Anagraphâ, & Animadversionibus in Chronicon Eusebii ad initiū regni Archelai filii Perdiccae & Orestis filii ejus, ac Dionysii Senioris Syracusani, alterius
(que) Archelai Macedonici juxta ipsum eodē anno, de quo, inquit, praecipue advertendum; nam oportet initio ejus regni Euripidem extinctum apud eum fuisse; necnon sub finem libri tertii Canonum Chronologiae Isagogicorum, in successione Regum Macedoniae, asserens Archelaum, undecimum in ordine Regum, mortuo Perdiccae in regnum successisse anno tertii Belli Peloponesiaci, assignatis nimirum suo more duobus certis Characteribus, Epaminonis Archontis Attici, & Mortis Periclis eodem anno: praeter tertium omnium certissimum, scilicet annum suae Periodi Julianae; unde astruit initium regni ejusdem Archelai, annis 26. citius quam ipse proposuerat, è Diodori Siculi reliquiis sive fragmentis, nec illius solum, sed Theopompi, & Dexippi, atque aliorum, parum belle compactis, tanquam ab Africano in suo Commentitio libro priore Chronographiae Eusebii. Atqui Thucydides Auctor idoneus sine satisdatione, qui iisdem temporibus claruit· & scripsit, libro secundo, & anno tertio ejusdem belli (nisi me fallunt adversaria mea) de Perdiccâ rege Macedoniae scribit in haec verba, —
[...], nempe suppetias eorum adversariis. Posteaque,
[...] [Thracum Rex]
[...] [fratris ejus]
[...]. Rursumque postea
[...]. Posteaque rursum, Sitalces —
[...], qui nimirum etiam post Sitalcem regno Thraciae potitus est. Ergo adhuc vivebat Perdiccas, atque etiam aliquot annis postea; Nam libro quarto, & octavo anno belli, ita porro de eodem scribit Thucydides,
[...] [nempe celeberrimum illum ducem Lacedaemoniorū]
[...]. Quinetiam ipse Diodorus Siculus, Diodorus inquam ipse, non ejus umbra vel larva Scaligerana, libro 12. de morte quidem Periclis anno quarto Olymp. 87. Archonte Epaminondâ juxta ipsum, qui Athenaeo dicitur Epaminon, scribit in haec verba,
[...]. Verum de Perdicca Macedoniae rege adhuc vivo, anno insequente Olymp 88. primo, Archonte Diotimo, scribit ita,
[...]. Quapropter omissa Scaligeri Regum Macedoniae Chronologiâ (quamlibet accommodatâ suae decantatae Periodo
[Page 7] Julianae) pariter ac spuriis Diodori reliquiis ab ipso ostentatis; quod Auctor Chronici Marmorei notat Perdiccam Alexandro patre mortuo, apud Macedonas regnare coepisse, anno 199. ante Epocham suam, i. e. anno secundo Olympiadis 79. Archonte Athenis Euthippo. Archon quidem hic videtur idem qui apud Diodorum legitur Euippus, & qui apud eundem accommodatur anno quarto ejusdem Olympiadis, sicut annus postremus regni Alexandri patris & decessoris Perdiccae, in Chronico Eusebii. Unde equidem suspicor saltem unam virgulam, unum inquam iota redundare numero annorum in Chronico Marmoreo, legendumque
[...], 198, cum Archonte Euthippo accommodandum anno minimum tertio Olympiadis 79. Archilaus autem, Perdiccâ mortuo, apud Macedonas coepisse regnare, numero annorū obliterato in Chronico Marmoreo, legitur Archonte Athenis Astyphilo: qui nimirum fuerit Diodori Aristophilus, ascriptus anno primo Olympiadis 90. sed istic forsitam imputatus anno 157. ante Epocham suam, quarto autem Olympiadis 89, completis 41 annis regni Perdiccae: quod confirmat conjecturam nostram de Euthippo Archonte referendo summum haud ultra annum unum ante calculum Diodori, sicut neque ullo alio Archonte per totum illud Chronicon: quippe quum ubicunque numerus annorum ab Archonte discrepet, tutius fidatur Archonti quam annorum numero; & apud Diodorum post Euippum ascriptum, anno 4. Olymp. 79. Aristophilus ascriptus anno primo Olymp. 90, est Archon 41, quibus proinde utris
(que) annis Olympiadicis ascribendi videantur Archontes Euthippus & Astyphilus Chronici Marmorei. Namque Perdiccae omnino totidem, viz. 41 annos regni ascripsisse Nicomedem Acanthium historicum (scilicet ex Acantho urbe ad pedem Montis Athô, & Xerxis fossam in confinibus Thraciae & Macedoniae) refert Athenaeus, lib. 5. atque totidem intra unum, nempe 40, Anaximenem, (quem Diodorus, lib. 15. notat fuisse Lampsacenum, suam
(que) historiam primam rerum Hellenicarum, terminasse pugnâ Mantineensi, quâ etiam Xenophon historiam suam) quorum utriusque numeri annorum finis, ac majoris initium exacte repraesentatur Chronico Marmoreo, minoris vero initium eidem fini congruum Eusebiano. Atque Archelaum Macedoniae regem tantummodo hunc unum agnoscere videtur Diodorus; quem lib. 13. ac anno tertio Olymp. 92. Archonte Athenis Glaucippo, refert Pydnaeas rebelles domaisse: libro autem 14. decennio postea, utpote anno primo Olym. 95. Archonte Lachete, (quo etiam Socratem Cicutâ potatum, morteque mulctatum unà cum Marmoreo Chronico refert) idem scribit illum interfectum esse à Cratero amasio s
[...]o, postquam regnaverat annos septem, manifesto mendo in numero annorum regni ejus; huic autem successisse filium Orestem puerum: quo sublato ab Aeropo tutore, hunc regnasse annos sex, ac deinde ejus filium Pausaniam annum unum: tum vero Amyntam annos 24. (circa initium regno pulsum ab Illyriis per biennium, Argeo illud vel usurpante, vel administrante) patrem Alexandri secundi, atque etiam Ptolemaei Aloritae, & Perdiccae, & Philippi Patris Alexandri Magni, qui omnes post illum regnaverunt: nullo loco relicto alteri Archelao, cujus regni initio Euripidem extinctum esse apud ipsum sciscit Scaliger. Sed & locus Aristidae Sophistae de Archelao, quantum conjicere licet non habenti librum, videtur male allegatus à Scaligero,
[...], videtur enim legendum
[...], accusat. casu, subaudito nominat. Aeropus, agi
(que) de caede Archelai ac ejus filii Orestis ab ipso Aeropo, aliis
(que) conjuratis Cratero sive Craterâ & Decamnico. De Cratero praeter Diodorum, etiam Aelianus meminit, lib. 8. cap. 9. nomine Craterae, his verbis,
[...]. De Decamnico autem Aristoteles, lib. 5. Politicorum,
[Page 8] cap. 10. ita,
[...]. Nisi igitur Aeropus, caput ut videtur hujus Conjurationis, demum regnum adeptus, nomen Archelai sibi imposuerit, alius certe Archelaus Macedoniae Rex, praeter illum Perdiccae filium, non fuit. Atque illi, Perdiccae inquam filio, Euripidem Poetam convixisse, etiam hoc Aristotelis testimonio constat, secus quam Scaligero visum. Hujus autem regni completi sunt viginti anni, à Perdiccae morte, juxta Marmoreum Chronicon ad Archontem Lachetem, quo Diodorus ipsum mortuum refert: apud quem proinde pro
[...], legendum videatur
[...], haud insolenti Scripturae differentiâ. Alexander vero ille, cujus regni mentio fit in Chronico Marmoreo, ad annum 104, Archonte Nausigene, quo Dionysius junior, mortuo seniore, Syracusis tyrannidem obtinuit, dubium est an intelligatur secundus Macedonicus Amyntae filius, an potius Alexander Pheraeus à quo Pelopidas Thebanorum Dux praelio occisus est, quem Diodorus, libro 15. sublato fratre Polydoro, sub hoc ipsum tempus Thessaliae regno potitum esse scribit.
Antequam vero huic disquisitioni finem imponam, illud etiam observetur, complures Archontas Atheniensium in Chronico Marmoreo à Calliade, quo Xerxes invasit Graeciam, usque ad Lachetem, quo Cyrus minor expeditionem fecit contra fratrem Artaxerxem Memorem, uno anno Olympiadum antevertere calculum Diodori: Chronici autem calculum referentem Calliadae Magistratum, pariter ac Xerxis transitum in annum quartum Olympiadis 74. (in quem annum nostra Emendatio temporum viginti abhinc annis edita hunc retulit) quos Diodorus cum vulgo refert in primum Olympiadis 75, liquido confirmari memorabili illâ solis eclipsi, quam Xerxe Sardibus movente contigisse diserte narrat Herodotus, libro 7. his verbis,
[...]. Hanc solis eclipsim octodesexcentenaria Periodus nostra monstrat contigisse anno à Mundi conditu, 3524. sextae indidem Periodi, anno 564, ac 288. posterioris partis ejus, die vicesimo tertio ab apparente Aequinoctio Verno, sole obtinente ferme vicesimum tertium gradum Dodecatemorii Arietis, secundo ejusdem anni Novilunio, die septimanae quarto, circum meridiem Sardibus, Lunâ appropinquante nodo devehenti à septentrionali latitudine ad Austrinam. Fuit autem haud dubie totalis, si non ipsis Sardibus, ubi forte parallaxi Lunae majori quam latitudine, supremus solis limbus relictus est, at in locis aliquanto magis Austrinis. Fieri vero potuit ut Herodotus eam historiae mandaverit, quemadmodum praedicabatur, ubi maxima conspecta est; quae eadem Sardibus, totique adeo Xerxis exercitui inde moventi valde notabilis fuerat. Eadem autem aestate quâ Xerxis transitum, non modo pugnam ad Thermopylas, sed etiam navalem victoriam Graecorum ad Salaminem statuit Chronicon Marmoreum, & quidem recte juxta Herodotum aeque ac Diodorum, atque etiam Plutarchum in Camillo, referentem hanc circa Boëdromionis tertii mensis Attici ab aestivo Solstitio diem vicesimum. Quanquam ego in illa nostra Emendatione Temporum, atque etiam in Defensione nostrâ, cap. 5. antequam Herodotum denuo perlegerem ac perpenderem, quasi fascinatus Scaligeri Authoritate, libro 1. suae Emendationis, cap. de transitu Xerxis, & libro tertio Canonum in caput octavum primi, victoriam ad Salaminem retulerim, integro anno revoluto post transitum, in ver sequens ex mala Interpretatione loci Plutarchi in libro,
Utrum Athenienses clariores fuerint ob bellum quam ob sapientiam, ubi scribit in haec verba,
[...]. Enimvero haec victoria diligentius rem consideranti demum videtur nullo modo potuisse esse illa totius Classis Graecorum
[Page 9] prope Salaminem insulam oppositam orae Atticae, in qua summus Praefectus, sive Praetor navalis fuit, non Themistocles Atheniensis, quanquam ejus potissimum industriâ parta fuit, sed Eurybiades Lacedaemonius: neque primas tulerunt Athenienses, quanquam eorum maxime interfuit, sed Aeginates (si recte memini) ipsorum aemuli: quin potius illa Atheniensium jam adeptorum principatum Graeciae, ceterorumque Graecorum illis modo vel subditorum, vel saltem obnoxiorum, ad Salaminem Cypri urbem primariam, alterius Salaminis coloniam à Teucro conditam, tempore mortis Cimonis filii Miltiadis, De qua Thucydides libro primo scribit ita▪ —
[...] [Athenienses]
[...]. Atque etiam Diodorus Siculus, libro duodecimo, ita anno tertio Olympiadis 82. Archonte Euthydemo.
[...] [intelligendum utique
[...]. Porro insequente anno, quarto Olympiadis 82, Archonte Pedieo,
[...]. Hanc igitur victoriam equidem tandem existimo esse illam Atheniensium & ceterorum Graecorum partam contra Persas mense Munichione: illam vero priorem contra Xerxem invadentem Graeciam desinente aestate, eâdem sc. quâ transitus factus est, mense Boëdromione: neque ullam fuisse Plutarchi hallúcinationem in assignatione temporis utriusque, ut arbitratus est Scaliger, sed suam ipsius. Ceterum quod Plutarchus scribit Athenienses & Graecos vicisse Persas, praedicti mensis Boëdromionis, die sexto in Marathone, tertio autem ad Plataeas pariter, ac circa Mycalem: ab eo discrepare videtur Aelianus, l. 2. c. 25. referens Athenienses ob Persas devictos sexto die mensis Thargelionis, sacrificâsse Agroterae trecentas capras, juxta votum Miltiadae, (eccujús Miltiadae praeterquam illius qui Persas devicit in Marathone?) ejusdemque mensis incipientis die sexto pugnam factam esse ad Plataeas, ac vicisse Graecos: Paucisque interjectis, etiam victoriam Graecorum ad Mycalen praedicari donum haud aliûs diei: siquidem eodem die victoriâ potiti sunt ad Plataeas & ad Mycalen. Ad quae breviter respondeo, caput illud Aeliani videri haud uno loco aut modo corruptum & mutilum: cui si ego in totum mederi coner, absque praeparatâ materiâ medicâ, i, e. libris, demens videar. Tantummodo quod ad praesens negotium attinet, quum Aelianus illis de pugna ad Plataeas continuo subjiciat, priorem cladem ipsorum cujus antea meminerat, fuisse illam ad Artemisium: inde confestim inferens mentionem victoriae ad Mycalem: plusquam probabili argumento est proxime superius, pro
ad Plataeas legendum esse
ad Pylas, ubi Leonidem conflixisse cum Persis idem Author scribit, lib. 3. c. 25. ita, "Leonides Lacedaemonius unaque cum ipso trecenti illi viri, mortem vaticinio praedictam ultro oppetierunt ad Pylas fortiter dimicantes pro libertate Graeciae." Pugnam autem ad Pylas sive Thermopylas, & navalem ad Artemisium contra Persas eodem tempore factas esse, clare testatur Herodotus: quo tempore etiam Gelonis pugnam ad Himeram refert Diodorus. Quare neque pugna ad Plataeas, nec pugna ad Mycalem,
[Page 10] multo; minus illa Miltiadae ad Marathonem facta est sexto die mensis Thargelionis: verum tres aliae celeberrimae, utique navalis ad Artemisium, Gelonis ad Himeram, & Leonidae illa fatalis ad Pylas, eodem die, quasi altero mense post solis eclipsin Herodoto memoratam sub Xerxis transitum in Graeciam: omnes inquam Attico mense Thargelione (qui debebat esse secundus Vernus) prolapso, Octoeteridis vitio ad initium aestatis: cujus ipsius mensis plenilunio, quasi octiduo post illas pugnas, celebrata sunt in Graecia non quidem Olympia, ut opinatus est Herodotus, & secundum eum Diodorus Siculus, cum vulgo Historicorum, verum Pythia, sub initium anni quarti Olympiadis 74, juxta Marmoreum Chronicon, atque nostram Emendationem temporum.
Quocirca nihil adhuc occurrit in redivivo illo Chronico Marmoreo adeo paradoxum, quod non aliorum Historicorum suffragiis & autoritate comprobetur. Quapropter etiam Darii Histaspidae Imperii Persici, initium pariter ac finem par est existimare idoneis rationibus, recteque in eodem esse constitutum. Atque huic disquisitioni, quâ aliquanto longius provectus sum quam initio proposueram, hic finis esto.
Redintegratae Annotationes ad Chronicon Marmoreum. Pars prima à Cecrope ad Trojam Captam.
POTERAM pro confirmando tempore mortis Darii Hystaspidae (quo dudum restituto, & nuper comprobato redivivâ antiquissimâ Chronologiâ Marmoribus incisâ, vix aut ne vix quidem me à gloriatione aliquâ, saltem in levamen & solamen aegritudinis meae quâ teneor cohibere valui) ad asserendam veritatem ejusmodi Chronologiae contentus esse iis quae de Gelonis Siculi Dynastae celeberrimi, aliorumque temporibus circa illud seculum, per eandem correctis & corrigendis, haud ita pridem disputavi. Sed ecce animus inquies à studio inquirendi veri, nec (ut verum fateor) ullam aliam humanam huic fimilem, aut secundam aegritudinis medelam inveniens, quanquam mediis (inquam libris) fere omnino destitutus, nec alia propemodum subsidia habens praeter aliqua adversaria nostra, eaque interlineationibus & lituris adeo plena, ut ne mihi quidem ipsi absque autoribus è quibus olim ea collegi, usquequa
(que) sint legibilia, nihilomiuus subinde eodem relabitur, ut etiam in antiquiora ejusdem Chronologicae Inscriptionis inquiram, in quorum plerisque major temporum à communiter receptis differentia cernitur: tentemque an non etiam nobiliorum ex illis eventorum & gestorum tempora, tametsi non ad exploratam veritatem & liquidam certitudinem (quod de adeo antiquis eisque Ethnicis vix sperandum videatur) attamen ad probabilitatem & verisimilitudinem saltem acquiri & perduci queant. In hunc itaque finem ante aliquot dies Seldenianam editionem illius Inscriptionis mutuatus sum, in quâ eorum pleraque diligenter notata esse, quum Oxonii eam utendam haberem, lapsante licet cespitanteque memoriâ, aliquatenus recordabar.
Antiquissima redivivi Chronici Marmorei Epocha est initium Regni Cecropis primi Athenis, nempe mille trecentis & octodecim annis ante citimum terminum sive Epocham ejusdem, ad quam praecedentes omnes referuntur, & per quam determinantur, quam ipse conferens ad Manuscriptam nostram seriem summorum Magistratuum & Triumphorum Romanorum, cum annis Nabonazari Babylonii & Olympiadum Graecanicarum, & Archontum
[Page 11] Atheniensium, inserto breviario Romanae Historiae, conscriptam annis ab hinc ferme octodecim, mox deprehendi esse initium primi Romanorum belli transmarini in Siciliâ contra Poenos suscepti, quem Dionysius Halicarnasseus suae viginti librorum Historiae Romanae uti
(que) terminum fixit. Claruit autem eodem tempore Timaeus Siculus, historicus longe & eruditissimus vel Ciceronis judicio, & celeberrimus: qui praeter Chronicum Breviarium Olympionicis distinctum, Suidâ è veterribus authoribus referente, scripsit Sicula duplicia, altera Hellenica, sc. cum Graecis communia, altera vero Italica, tanquam cum Romanis cohaerentia; separato autem volumine Bellum Tarentinum Pyrrhi Epirotarum Regis cum Romanis, autore eodem Dionysio in prooemio suae historiae, & Cicerone Epistolâ ad Luceium libro quinto ad familiares. Fuisse autem Timaeum exactissimum trutinatorem Scrupulorum Chronologicorum, tum agnoscit Diodorus Siculus, lib. 5. tum colligere licet è Censorino, cap. 18. libelli de die Natali, ubi ipse etiam diligens temporum notator citat ejus calculum intervalli temporis inter Ilium captum, & Epocham Olympicam decennio excedentem vulgarem Eratostheneam. Verum autor Chronici Marmorei, praeterquam quod videtur destinatâ operâ vitasse supputationem temporum per Olympionicas, sive Olympiades, de quibus nulla omnino extat in eo mentio; deprehenditur etiam statuere intervallum inter Ilii excidium & Olympiadum Epocham plusquam altero decennio majus quam Timaeus. Alioqui sane haud omnino improbabiliter referri posset tum occasio termini Chronici Marmorei, fixi bello à Romanis primum trans Mare in Siciliâ geri coepto, ad hujus historiam Italico-Siculam: tum editio ejusdem ad vicinam Pharum Insulam Adriaticam sive Liburnicam, quippe quae etiam ipsa Paros quoque appellata fuerit teste Scymno Chio Historico apud Stephanum de urbibus scribentem in haec verba,
[...]. Est autem altera Paros, Insula Liburnorum, ut ait Scymnus Chius, libro primo descriptionis Orbis terrarum.
Quum vero Epochae Chronici Marmorei consignentur omnino omnes per Atheniensium Regum, & Archontum sive Principum annos, non est dubium quin hae ex ipsorum Historicis potissimum desumtae, & determinatae sint. Articarum autem rerum Historici propter insignem Atheniensium & virtutem bellicam, & doctrinam fuere multi; nobiliores vero qui ad notitiam nostram pervenerunt, hi.
Antiquissimus eorum, qui de Atheniensium Antiquitatibus ex professo scripserit, videtur fuisse Pherecydes Historicus, dictas & Lerius, quod ex Insula Lero ortus vel oriundus esset, & Atheniensis, quod Athenis vitam degeret, & Genealogus, quod Atheniensium Archaeologias & Geneologias perquam amplè & fuse decem aut duodecim libris pertractaverit: Pherecyde illo è Syro Insulâ Philosopho & Ethnico Theologo aliquanto junior, Hecataeo Milesio Historico ferme aequalis: quem Dionysius Halicarnasseus, libro primo Archaeologiae Romanae citans ornat hujusmodi elogio, Pherecydem Atheniensem, virum ex antiquis scriptoribus, sive historicis Atheniensium Genealogorum nulli secundum: quem etiam apparet ex Marcellino in vita Thucydidis deduxisse historiam saltem ad Miltiadem, nempe illum Victoriâ Marathoniâ contra Darii Histaspidae duces partâ celeberrimum, utpote de cujus genere fragmentum ex eo citat.
Hellanici Lesbii sive Mitylenaei, alias per errorem ut videtur, dicti Milesii, secundus liber Historiae Atticae citatur ab Harpocratione in Lexico, dictione
Alope. Ejus autem Historiae Conclusio videtur fuisse brevis Congeries gestorum ab Atheniensibus post victoriam Marathoniam, usque ad sua tempora, cujus meminit Thucydides libro primo. Eodem autem spectant ejusdem Gentium & Urbium Origines, atque Historia Deucalionea pluribus libris conscripta, citata ab Athenaeo, lib. 10.
[Page 12]Marsyas Pellaeus, natus eadem aetate, eademque civitate, unaque educatus cum magnanimo illo Pellaeo Juvene, cui unus non sufficiebat Orbis, praeter librum de educatione
[...] sui, inquam Alexandri Magni, & decem rerum Macedonicarum à Carano primo Argivo, Macedoniae Rege, edidit etiam 12 libros, de rebus Atticis, teste Suidâ.
Demetrius Phalareus, eruditissimus etiam Ciceronis judicio, si non prorsus, certe propemodum attigit citimum terminum Marmorei Chronici, utpote regnum Ptolemaei Philadelphi in Aegypto, cujus Bibliothecae eum praefuisse multi sunt autores: quum Diogenes Laertius scribat eum à Philadelpho post mortem Ptolemaei Lagidae sive Soteris patris sui, quod huic suaderet ut filio ex altera matre regnum relinqueret, asservatum esse tanquam in libera custodia (forte circa ipsam Bibliothecam) ubi maestior vixit, donec veluti dormitans, ab aspide manum morsus è vita migraret. Hic Demetrius, quum antea Athenis magnâ gloriâ decennio praefuisset, statuisque tercentum sexaginta, ferme tot quot luces habet annus absolutus, honoratus esset, libro edidit
[...] descriptionem, sive recensionem Archontum Atheniensium: quam idem Diogenes saepe citat in vitis Philosophorum, ut primi omnium Thaletis, quem ex eodem refert primum sapientem appellatum Archonte Athenis Damasiâ, posteaque Autore Apollodoro in Chronicis, natum anno primo Olympiadis 35, quod videtur ita intelligendum, quasi hoc anno, eodem Archonte natus fuerit Thales, qui postea demum primus sapiens appellatus est.
Istrus sive Ister, Callimachi Cyrenaei discipulus, inde cognominatus Callimachius, cum ad ipsum finem Marmorei Chronici claresceret, Timaeo Siculo aetate fere aequalis, cujus etiam historiis contrarias edidit, indito ipsi cognomine Epi-Timaei, ob ejus crebras & acerbas reprehensiones: scripsit Atticarum Antiquitatum Collectanea, multis libris: quippe cum eorum decimum tertium citet Athenaeus libro 14, idemque opus Plutarchus in Theseo.
Sed omnium fusissime & amplissime Antiquitates, & res Atticas, universam inquam Atticam historiam explicuit Philochorus Atheniensis, Cycni filius, annis ferme viginti post Chronici Marmorei terminum, libris 17. teste Suidâ, usque ad tempora Antiochi
[...], qui regnare incepit omnino quatuor annis post finem ejusdem Chronici instituto opere adversus Leonidae Damonis historiam Atticam (cujus librum quintum etiam Athenaeus citat, Plutarcho in Theseo vocatur Demon:) tum aliis bonis autoribus saepenumero, tum etiam Eusebio in Chronico memoratus. Eorum librorum pars fuisse videtur opus de Archontibus Atheniensibus, nisi potius fuerit eorundem, saltem ex quo tempore Athenis Archontes annui creati sunt, Epitome: quam haud satis certò ex Suidâ colligitur, an ipse Philochorus, an vero aliquot saeculis posteâ, Pompeio Magno Romae potente, & post eum Julio Caesare Dictatore; Asinius Pollio Trallianus, Romae Scholam habens, fecerit.
Apollodorus Atheniensis circa Olympiadem 165, scripsit Chronica tum aliis multis scriptoribus memorata, tum saepenumero Diogeni Laertio, utpote in Carneadis vitâ, quem ex eo refert mortem oppetiisse anno quarto Olympiadis 162, quo tempore Luna eclipsin passa est: Eundem autorem secutus Diodorus Siculus prooemio historicae Bibliothecae suae statuit à Troja capta ad Heraclidarum reditum in Peloponesum annos octaginta, inde vero ad primam Olympiadem dinumerans tempora per Lacedaemoniorum reges annos trecentos & duodetriginta: quo pacto statuit intervallum inter Trojae excidium; & Epocham Olympiadicam annorum 408, uno tantummodo anno majus quem Eratosthenes.
Porro Archontum Atheniensium pariter ac Olympionicarum recensionem edidit etiā Stesiclides Atheniensis, teste Diogene Laertio in vita Xenophontis, ubi eo auctore scribit Xenophontem obiisse anno primo Olympiadis 105, Archonte
[Page 13] Callidemide: quo Archonte etiam Philippus Amyntae filius in Macedonia regnare incepit. Sed hujus seculum ignoratur; ut & seculum Asclepiadae Alexandrini, quem Atheniensium utique populi sigillatim sive per Democratiam, id est, ut videtur, singularum tribuum Atticarum Archontes scripto consignâsse, autor habetur Scholiastes in Nubes Aristophanis; & Andronis, quem Atticam historiam scripsisse refert Strabo, libro 6, & Androtionis, forte ejusdem ac Andronis, quem idem fecisse refert Pausanias, libro sexto sive posteriore Eliacorum & Phocicis, ubi agit de origine Amphyctionum; & Clitodemi, quem vetustissimum Auctorem Atticorum
[...] laudat Pausanias item in Phocicis: forte ejusdem quem Athenaeus lib. 6. Clidemum vocat, Atthidis scriptorem, Plutarchus etiam citat in Theseo, &c. & Posidonii Olbiopolitae, quem Atticas historias scripsisse libris 4, testis est Suidas. Et Phonodemi, quem literis tradidisse Atticam Archaeologiam asserit Dionysius Halicarnasseus libro primo Archaeologiae Romanae: horum inquam ignorantur saecula, nisi quod his ipsis qui eorum meminerint antiquiores esse constet. Thucydides vero Xenophon & Democrates, Demosthenis sororis filius non veniunt in hunc numerum, quia non Archaeologiam Atticam, sed sui tantum modo saeculi historias scripserunt.
Hi sunt qui nobis impraesentiarum occurrunt Historici & Chronographi Antiquitatum Atticarum, usque ad Dionysium Halicarnasseum, & postremorum aliqui forsitan aliquanto post ipsum: in quorum recensione me quatuor libris Joannis Vossii, Leidae editis, A. D. 1623. de Graecis Historicis, adjutum esse ingenue agnosco. Ecquem vero horum sibi in omnibus sequendum proposuerit Auctor Chronici Marmorei, an ipse ex omnium collatione hoc suum peculiare Chronicon fecerit, haud facile dictu est. Etiamsi vero non magis affirmare possumus ipsum esse aeque antiquum ac Chronici sui finem sive citimum terminum, quam Dionysium Halicarnasseum ac suae Romanae historiae finem: tamen satis est verisimile, illum haud ita multo fuisse juniorem. Atqui vigente adhuc Ethnicismo Marmora haec ita insculpta erectaque, ac propterea Chronicam hujusmodi Inscriptionem perantiquam esse, id vero plane constat. Jam ad primam & antiquissimam ejus Epocham, scilicet initium antiquissimi & primi Atheniensium Regis Cecropis, venimus.
Epoch. 1. A.M.C. 2423. Ante Evan. 1610. Periodis 55. A quo Cecrops Athenis regnavit, & Regio Cecropia dicta est, quae prius dicebatur Actica ab Actaeo Indigenâ, [fuerunt] anni
MCCCXVIII.
Recte observavit industrius & eruditus amicus noster Seldenus initium regni Cecropis primi Athenis, antiquius statui in hoc Marmoreo Chronico, quam in Eusebiano, viginti sex annis. Sed & aliorum deinceps Regum & Archontum Atheniensium initia, ferme usque ad annuos Archontas relata sunt antiquius illic quam istic propemodum annis totidem. Id vero primum de ipso Cecrope ita demonstratur. A decimo quinto Anno Imperii Tiberii Caesaris, & Exordio, sive Initio praedicationis Evangelii Domini nostri Jesu Christi, Consulatu Romano Caii Rubellii, & Caii Fusii, utriusque cognomento Gemini, fere completâ Olympiade ducentesimâ primâ, quae vera est & genuina Epocha Chronici Eusebiani, ab ipsis Evangelistis suppeditata; sicut vera & genuina ab Eusebio in Praefatione Chronici sui, pro stabiliendo ejus fundamento, adhibita ratio supputationis inde retrorsum, sc. versus antiquiora, quâ supputandi ratione convenit illi cum Chronico Marmoreo; à Principio inquam Evangelii,
[Page 14] & fine Olympiadis 201, ad secundum annum regni Darii Hystaspis, initio Olympiadis 65 retro supputat Eusebius Olympiades integras 137, annos vero quater totidem, sc. 548. Inde ad primam Olympiadem, Olympiades 64, annos autem 256: qui cum 548 componunt annos 804: inde item retrorsum ad Trojam captam supputat 406, una cum 804, omnino 1210: atque hinc itidem retro ad initium regni Cecropis Diphyis primi Atheniensium regis, annos 374; simul cum 1210 compositos, 1584. At Chronici Marmorei citimam Epocham, convenientem initio Olympiadis 129, deprehendimus antiquiorem Epochâ Evangelii, Olympiadibus 73, id est, annis octodetrecentis sive 292, cui addita haec antiquissima initii regni Cecropis Diphyis, scilicet 1318, constituit temporis intervallum inter initium ejusdem regni, & Principium Evangelii 1610 annos: omnino 26 plures quam fert Eusebiana supputatio.
Veruntamen haud propterea falsi temere arguendus fuerit Marmoreus calculus. Siquidem antiquissimi Chronologi etiam Christianorum, Tatianus Assyrius, Clemens Alexandrinus, & Julius Africanus, quos alias laudat, & à quibus Chronologicorum praecipua mutuatus est ipse Eusebius, initium regni Cecropis primi Athenis, statuunt aliquot annis antiquius quam ille: ita ut Marmoreus cadat inter Eusebianum & illorum calculum, propius autem accedens ad hunc. Hujusmodi autem calculuni nobis exhibent Barbaro-latina Excerpta ex Africano, quae Claudius Puteanus Scaligero communicavit; hic autem una cum Eusebii Chronico edidit: de quibus vere dicere liceat multas auri micas in sterquilinio projectas esse. Haec Excerpta statuunt ab initio regni Cecropis Proceri (ita interpretantur Diphyem) ad finem Codri annos 492, quinque plures quam Chronicon Eusebianum exhibens 487: verum ab initio regni Cecropis ad primam Olympiadem anno secundo Aeschyli Archontis ad terminum vitae annos 814, quum Eusebii Chronicon habeat tantum 780, nimirum 34 pauciores. Itaque juxta Excerpta ex Africano, initium regni Cecropis primi Athenis fuerit annis 1618. ante principium Evangelii, octo annis antiquius calculo Marmoreo, ac triginta quatuor Eusebiano calculo. Atque hoc etiam alio in iisdem subjecto calculo confirmatur: ubi ad finem Erygiae principatûs annorum 10, dicitur cessasse regnum sive Principatum Atheniensium in Olympiade vicesimâ quartâ, anno sc. ejus primo: factosque esse totius Dominatûs Atheniensium, à Cecrope usque ad Oxurium (utrobique legendum Eryxiam) annos nongentos & septem. Additis enim Olympiadum 23 annis 92 ac primo 24 Olympiadis (quo consentaneè Chronico Eusebiano ad Eryxiae Archontis Decennalis finem statuitur terminus Decennalium Archontum Athenis) summae annorum 814 ante primam Olympiadem, conflatur annorum 907 summa in Excerptis consignata. Sed & particulares numeri annorum singulis Regibus & Archontibus Atheniensium, ab initio Cecropis primi ad Eryxiae Exitum, in excerptis assignati, licet alias eadem innumeris numerorum mendis scateant, majores summas conflant. Namque ab initio primi Cecropis sub finem Menesthei & initium Demophontis, ubi ab aliis statuitur Troja capta, etsi istic nulla fiat ejus mentio, colliguntur anni 384, decem plures quam putat Eusebius. At à fine Menesthei ad mortem Codri anni 117 Eusebio putante 112 quinque pauciora. Porro à morte Codri Regis, ad completum secundum annum Aeschyli, & primam Olympiadem, anni 324, Eusebio putante summùm 293, viz. triginta & uno pauciores. Demum vero a prima Olympiade, & tertio anno Aeschyli ad finem Eryxiae, primumque annuum Archontem Athenis, colliguntur in Excerptis anni 93 totidem quot Eusebio, sed aliter quam huic. Itaque è particularibus Excerptorum numeris, ab initio Cecropis primi ad mortem Codri postremi Regis Atheniensium, colliguntur anni 501, quorum compositorum cum 324, inde ad primam Olympiadem summa est annorum 825, additisque postremis 93, 918, utraque undecim annis major. Ceterum ab exitu Menesthei Regis, & initio Demophontis, sub quod tempus alii statuunt captam Trojam, ad primam Olympiadem,
[Page 15] in iisdem Excerptis colliguntur anni 44: atque neglecto hoc undecennio è particularium numerorum mendis emergente, saltem 430, viginti quatuor plures quam putat Eusebius, ac tantummodo tres pauciores, quam exhibet Calculus Marmoreus signans 433. Interim vero, quoad Intervallum ab initio regni Atheniensium usque ad finem Diogneti, sive Diogeneti, septimi Archontis Medontidae, ad terminum vitae, atque etiamnum aliquanto postea, videtur convenire Eusebiano calculo cum Marmoreo. Ac proinde eousque singulorum Regum & Archontum Atticorum initia & fines, adeo
(que) singulos regni & Magistratus annos apparet pari intervallo annorum 26, serius statui in Eusebiano Chronico, quam in Marmoreo.
Praeterea vero Paulus Orosius Presbyter Christianus, tempore antiqui Patris Augustini Episcopi Hipponis libro primo, capite 9, ponens Amphictyonem Athenarum tertium à Cecrope Regem annis 810 ante Romam Conditam, eo pacto initium regni Cecropis facit etiam antiquius quam Excerpta. Posito enim Romae Conditu juxta Fabium Pictorem circa initium octavae Olympiadis sexcennio serius quam vulgo statuitur, id est, ante Evangelium 776, additisque 810, regnum Amphyctionis, vel iniens convenit anno 1585 ante idem, ac proinde Cecropis undesexaginta annis antea, anno ante Evangelium 1643, nempe annis 60 antiquius quam statuit Chronicon Eusebianum, 34 quam Marmoreum, ac 26 quam Excerpta. Praeterea ipse quoque Eusebius in Chronico ad annum 1555 ante Evangelium, Diluvio quod Deucalionis tempore contigit, adjungens Incendium, sive aestum & squallorem tempore Phaetontis evenientem, tanquam saltem eodem seculo, veluti intra summum triginta annos postea, quasi circa annum 1525, eo pacto arguit regnum Cecropis serius quam par erat, à se poni. Siquidem Apollodoro teste, libro tertio, Phaeton fuit quintus à Cecrope, utpote Tithoni filius saltem supposititius, vel eo patre dubio, alicujus Adulteri sub solis aut Phoebi larvâ nothus, Cephali Nepos, Herses pronepos, Cecropis Abnepos, cujus propterea regni initium, quanquam admodum juvene ac pene puero tunc Phaetonte, juxta illud Patris monitum,
Parce puer stimulis, &c. plus minus centum annis antecesserit.
Porro autem ab hoc (ad viginti sex annorum Intervallum) diverso situ Regum Atticorum apud diversos Autores, est, quod in Chronico Eusebiano, subinde idem eventus eodem Intervallo ac distantia temporis repetitur. Verbi gratiâ, in Editione Scaligeranâ, Pontaco quoque in notis suffragante, Apollinis Delii templum ab Erysichthone filio Cecropis fabricatum est, ad annum Regni Cecropis 37, 13 ante ejus finem, ac 1548. ante Evangelium; iterumque post 26 annos Templum Deli constructum ab Erysichthone filió Cecropis, ad annum regni Amphyctionis 4, ac 1522. ante Evangelium. Cujus rationem cum nesciret Scaliger, ita ad hunc annum inquit. "Vide quae supra notavimus. Nam eadem est perioche, & cur hic repetatur, aut cu
[...] ibi locum habeat, si hic ponenda erat, non video." Nimirum juxta Chronicon Marmoreum, applicatâ alterâ remotiore Epochâ Evangelica ad alterius citerioris regis annum, convenit in annum quidem 4 Amphyctionis, verum in 1548. ante Evangelium.
Itaque hinc consequens est regnum Amphictyonis, ideoque & Cranai, & Cecropis Regum praecedentium constitutum esse viginti sex annis antiquius ab aliis etiam ipsius Eusebii Autoribus, quam ab aliis. Actaem vero illum, à quo terra prius dicta est Actaea, sive Actica, quae postea à Cecrope Cecropia, agnoscit etiam Eusebius, referens eum ad tempus Phorbantis regis Argivorum libro 10. de Praeparatione Evangelicâ, cap. 3. ubi ita scribit,
[...]. Verum Strabo, lib. 9. eundem vocat Actaeonem, scribens ita,
[...]. Pausanias vero in Atticis eundem perinde ut Autor noster & Eusebius Actaeum
[Page 16] nominat, inquiens
[...]. Addit autem Cecropem Actaei filiam habuisse uxorem cujus jure ei in regno successerit.
Epoch. 2. A. M. C. 2431. ante Evang. 1602. Period. 5. 63. In quo Deucalion apud Parnassum in Lycoreâ regnavit, regnante Athenis Cecrope, anni
MCCCX.
Initium regni Deucalionis circa Parnassum in Lycoreâ, quod Marmorea Inscriptio statuit anno nono regni Cecropis, in Eusebiano Chronico parum certo statuitur juxta Pontaci Editionem, anno 20, juxta Scaligeranam anno 16 ejusdem. Quanquam vero octennii aut duodecennii differentia parvi est momenti, praesertim in re tam antiquâ, atque in novorum regnorum initiis, quibus paulatim acquiritur potentia, & per Intervalla, quasi gradibus quibusdam scanditur ad illud absolutae potestatis fastigium: tamen ipse Eusebius suppeditat probabile Argumentum propinquioris accessûs initii regni Deucalionis ad initium regni Cecropis: quatenus triginta annis ante hujus initium, refert quosdam scribere Prometheum & Epimetheum (sc. Deucalionis ejusque uxoris Pyrrhae parentes) & Atlantem fratrem Promethei fuisse illis temporibus: nonnullos autem ante Cecropem annis 60 aut 90, quemadmodum ipse duobus locis antea posuerat. Enimvero siquidem Prometheus & Epimetheus claruerint vel triginta annis ante Cecropem, par est Deucalionem & Pyrrham eorum liberos coepisse clarescere intra quadragesimum annum postea, i. e. intra primum decennium regni Cecropis. Itaque quod eodem hoc tertio loco adjicit Eusebius, alios scribere Prometheum ceterosque ejus Coaevos fuisse aetate Cecropis, hi nimirum fuisse videantur iidem quos Orosius Autores secutus est, statuentes initium regni Cecropis annis 60 antiquius quam Eusebius; 34, quam marmora, ac 26, quam Excerpta-Barbarolatina, & ipsa eosdem regno Cecropis referentia. Quod autem Eusebium istic vellicat Scaliger, quasi male referentem ipsos ante regnum Cecropis, è Tatiano & Clemente, scribentibus eosdem fuisse tempore Triopae regis Argivi, cujus in Eusebiano Chronico initium statuitur anno quinto Cecropis, id haberet nihil ponderis, si iidem Autores non magis augerent & longius extenderent ultra Eusebianas rationes Argivi regni antiquitatem (quemadmodum à nobis dudum observatum est nostrâ Emendatione temporum ad annum Mundi, 2049.) quam Autor Chronici Marmorei, antiquitatem regni Attici. Lycoreae autem regionis circa Parnassum, ubi Autor Chronici Marmorei Deucalionem regnasse statuit, meminit Strabo, Lib. 9. Dictio vero significat montanum tractum lupis abundantem. Pausanias in Phocicis scribit ita dictam, quia luporum in montana refugientium à Diluvio, servandi sui causâ, ululatum homines secuti sunt, vel à Lycoro Apollinis & Coryciae filio.
Epoch. 3. A. M. C. 2473. ante Evang. 1560. Period. 5. 105. A quo lis Athenis intercessit Marti & Neptuno super Halirrothio Neptuni filio, & locus dictus est Arius Pagus, anni
MCCLXVIII. regnante Athenis Cranao.
A quo tempore Mars in judicium capitis arcessitus est à Neptuno patruo super occiso Halirrothio hujus filio, eoque criminis absoluto, locus judicii dictus est Arius pagus, sive Martia rupes, ponuntur Marmoreo Chronico anni 1268
[Page 17] ante ipsius finem, (id est, 1580. ante Evangelium) regnante Athenis Cranao; nimirum anno regni ejus primo, post Cecropis annos 50. At in Eusebii Chronico, ex Arnoldi Pontaci editione, collatâ praecipue ad Henrici-Petrinam Basileensem, vulgari anno Dom. 1529. factam, tanquam aliis castigatiorem, ad annum ante Evangelium 1536, regni autem Cecropis 49, sive penultimum, legitur; "Areopagus apud Athenas nomen judicii constitutus, id est, tribunal Judicii Athenis constitutum loco, qui ex eo tempore nomen obtinuit ut diceretur Areopagus; nimirum à Martis in judicium ibi vocati absolutione à crimine caedis Halirrothii patruelis sui, filii Neptuni." De hac autem caede duplex fertur Narratio, altera fabulae propior, altera historica verisimilior. Utraque vero satis apte quadrat tempori assignato Marmoreâ Inscriptione. Fabulam narrat Servius Honoratus Virgilii Scholiastes in illud Georgicorum,
Oleaeque Minerva Inventrix—, his verbis. "Eo tempore (scilicet Minerva invenit oleam) quo adversum Neptunum de nomine Civitatis Athenarum (ipsa dicta Graece
[...]) contendit: Quod (inquit) jam supra dictum est. Cui fabulae hoc additur, quod postquam Minerva Neptunum inventâ oleâ vicerit, indigne ferens Halirrothius Neptuni filius, oleas coepit excidere; cui dum hoc facit, ferrum de manu decidit, & ei caput amputavit. Neptunus vero dolens filii sui obitum, Martem homicidii coepit arguere. Inde effectum est ut Mars & Neptunus de hac re judicium apud Athenas experirentur, unde locus ubi Judices sederunt Areopagus (nimirum quod Mars ibi causâ vicerit) Judices autem Atheniensium (sc. in causis capitalibus, sive quibus capitis rei aguntur) Areopagitae appellati." Hactenus Servius. Igitur hoc acciderit quoad annos Regum Atticorum, tantummodo biennio serius; & quoad Epocham Evangelii annis 24, (intra idem biennium sc. illis supradictis, 26 sitûs regni illorum) citius Chronico Marmoreo quam Eusebiano. Judicium vero de contentione Neptuni & Minervae super nomine regionis & urbis Athenarum notatur Eusebiano, regni Cecropis anno 23, ac ante Evangelium 1562, quod Marmoreo juxta eundem viginti sex annorum superiorem & antiquiorem situm regni Cecropis, commodissime convenit regni ejus anno 49, biennio ante litem Neptuni & Martis. Verum historiam de illa caede & lite Apollodorus libro 3. narrat in hanc sententiam, quod Mars Halirrothium Neptuni ex Euryta Nympha, filium deprehensum in violanda pudicitia Alcippae filiae suae, neptis autem Cecropis ex ejus filiâ Aglauro, interfecerit. Apollodori testimonium de causa caedis Halirrothii confirmat Pausanias in Atticis, ita scribens,
[...]. Est in Aesculapii aede fons, apud quem aiunt Neptuni filium Halirrothium, quum filiae Martis Alcippae pudorem violasset, morte mulctatum esse à Marte, primumque capitis judicium de hac caede fuisse factum. Posteaque
[...]. Juxta Apollinis & Panis aedem est Arius pagus. Dictus autem est Arius pagus, quia primus Ares nempe Mars ibi judicium capitis subiit. Dictum vero mihi superius, ut Halirrothium interfecerit, & quam ob causam. Atque ibidem postea Orestem aiunt subiisse capitis judicium de caede matris. Porro celebrem fuisse historiam caedis Halirrothii inde liquet, quia Libanius Sophista pro subjecto contrariarum Declamationum, Neptuni sc. accusantis, Martis autem defendentis eam sumsit, Declam. 22, & 23. Itaque aeque convenit initio regni Cranai, quod Alcippe Cecropis ex Aglauro filiâ neptis, tunc fere nubilis fuerit, atque antiquiori viginti sex annis situi regni Cecropis, quod Mars tunc ex Aglauro ejusdem filiâ Alcippem jam fere maturam viro susceperit.
Epoeh. 4. A. M. C. 2476. ante Evang. 1557. Period. 5. 108. A quo diluvium tempore Deucalionis evenit, & Deucalion imbres fugit è Lycorea Athenas [veniens & Jovi Phyxio] pro vitâ servatâ, gratulatoria Sacra obtulit, anni
MCCLXV, regnante Athenis Cranao.
Diluvium tempore Deucalionis, quando is imbres fugiens, Athenas venit, ibique Jovi Phyxio, id est, fugientium servatori Eucharistica Sacra fecit; quod Chronologica Marmorum Inscriptio refert annis 1265. ante citimam Epocham suam, i. e. 1557. ante Epocham Evangelii, quoad tempus convenit Eusebii Chronico intra biennium aut triennium, exhibenti idem anno 1555. aut 1
[...]54. ante Evangelium. Verum in rege Attico sub quo evenerit, est differentia, Eusebio referente ad annum 30 vel 31 regni Cecropis, Marmore autem ad Cranaum regem, regni nimirum ejus annum 4. viz. propemodum eodem discrimine annorum 26 inter utrumque in situ regum Atticorum. Hac autem in re Marmor non modo medium ferire, quod ipsum per se admodum probabile est veritatis Argumentum, sed etiam verum proxime attigisse locupletissimo suffragio, apparet. Medium inquam ferit inter Eusebii Autores referentes illud ad Cecropis regnum, & Autores Pauli Orosii referentes idem ad regnum Amphyctionis loco paulo superius allegato, ubi scribit in haec verba, Anno 810 ante Romam Conditam, Amphictyon Athenis tertius à Cecrope regnavit, cujus temporibus aquarum illuvies majorem partem populorū Thessaliae absumsit, paucis per refugia montium liberatis, maxime in monte Parnasso, in cujus circuitu Deucalion tunc regno potiebatur. Verum autem proxime attigit Marmoreum Chronicon locupletissimo suffragio & testimonio Marci Terentii Varronis, nempe illius qui seculo Romanorum doctissimo, Doctissimus Romanorum habitus est: adeoque cujus praeter ceteram doctrinam, diligentiam & sagacitatem etiam in Chronologicis laudat Censorinus, erudito libello suo de die natali. Hujus vero testimonium profert gravissimus Pater Augustinus Hipponensis Episcopus, in eximio illo suo opere de Civitate Dei, Lib. 18. cap. 10. scribens ita; His temporibus, ut Varro scribit, regnante Atheniensibus Cranao successore Cecropis, ut autem nostri, Eusebius & Hieronymus, adhuc eodem Cecrope permanente Diluvium fuit, quod appellatum est Deucalionis, eo quod ipse regnabat in earum terrarum partibus, ubi maxime factum est. Varronis autem sententiam non fuisse eam, ut existimaret diluvium Deucalioneum tanto serius contigisse, sed plane eandem ac Chronici Marmorei, Granaum tanto citiùs regnare coepisse, docebimus duplici ipsius Varronis calculo, quorum utrumque attigimus libello nostro de Emendatione Temporum ad annos Mundi 1852. & 1878. Alter est ab initio regni antiquissimi Ogygis, primumque ab eo conditis Thebis Boeotiis: de quibus in prooemio tertii sui libri de re Rustica (nisi me fallit fragilis memoria, quum liber sit domi meae, ego autem sexaginta fere millibus passuum inde distans) scribit in haec ferme verba: nempe eo tempore, quando ipse scripsit, vere dici posse, quod Ennius Poeta falso cecinerat de suo
Septingenti sunt paullo plus aut minus anni,
Augusto augurio postquam inclyta condita Roma est.
Atque ad hoc tempus ab eo quo Ogyges ille rex antiquissimus, primum in Graecia Oppidum condidit Boeotias Thebas, fuisse annorum duo millia & centum. Statuit autem Varro Romam conditam circiter medium Olympiadis sextae, post duos & viginti annos (ut loquitur Velleius) quam prima constituta erat, i. e. annis septingentis octoginta duobus ante Epocham Evangelii. Itaque Thebas Boeotias statuit antiquiores Româ bis septingentis, i. e.
[Page 19] mille & quadringentis annis, tanquam conditas annis 2182. ante Evangelii principium, Ogyge tunc iis locis regnante: cujus regni anno 27 circiter annum 2155. ante Evangelium, contigerit Diluvium Graeciae prius, ab ipso dictum Ogygium. Ab eo autem ad posterius dictum Deucalioneum, Caio Julio Solino etiam teste, Polyhistoris cap. 17. statuit idem Varro intercessisse annos sexcentos. Quapropter Varronis sententiâ Deucalioneum diluvium contigit circa annum ante Evangelium 1555, vel tanto tempore citius,▪ quanto Ogyges regnare inceperit; antequam Thebas condere coepisset, veluti plus minus biennio; quod Marmoreae Chronologiae prorsus congruit. Alter Varronis calculus habetur apud Censorinum, cap. 21, quo à priore cataclysmo dicto Ogygio ad Olympiadem 1. colliguntur anni mille & circiter CD: ita enim legendū esse constat, non DC juxta vulgata Exemplaria, inquam mille & quadringenti. Unde iterum deductis sexcentis inter Ogygium & Deucalioneum, relinquitur Deucalioneum contigisse annis ferme octingentis, haud dubie vero propius octingentis, quam septingentis ante Olympicam Epocham. Quocirca deducto Intervallo annorum 804 inter Epochas Evangelii & Olympicam, ab intervallo annorum 1557 inter diluvium Deucalioneum & Evangelii principium juxta Chronicon Marmoreum, relinquitur intervallum annorum omnino 753, inter idem diluvium & primam Olympiadem; quo minus hic Varronis calculus profecto non admittit. Porro Deucalionem Athenis aedificasse Templum Jovi Olympio, ibique mortuum & sepultum esse tradit Pausanias in Atticis.
Epoch. 5. A. M. C. 2483. ante Evang. 1550. Periodi 5. 115. A quo Amphictyon Deucalionis filius regnavit Thermopylis, & [primates] in vicinia habitantes convocavit, & appellavit Amphictyones, & [Pylaicos conventus instituit, quibus] etiam nunc adhuc sacrificant Amphictyones, anni
MCCLVIII. regnante Athenis Amphictyone.
Amphictyonem Deucalionis filium regnasse Thermopylis, & convocatis finitimis, eorum primores appellasse Amphictyones, & Pylaicum Concilium instituisse, quo ad suum usque seculum sacrificarent Amphictyones, refert Autor Chronici Marmorei annis 1258. ante citimam Epocham, nempe 1550. ante Evangelium, regnante tunc Athenis etiam Amphictyone, nempe anno secundo. Ac sane initia regnorum filiorum Deucalionis maturâ senectute, magnâque autoritate defuncti, confirmant initium regni ipsius Deucalionis, ante annos 52, ejusque diuturnitatem & durationem per tot annos Marmoreo Chronico consignatam. Regni autem Amphictyonis, natu majoris, ut apparet ex Amphictyonum Senatu autoritate ejus instituto, initium confirmatur ex initio regni Hellenis fratris junioris, quo de, insequente Epochâ. Senatus vero Amphictyonum summae autoritatis in Graecia, eorumque Concilii Pylis sive Thermopylis instituti antiquitatem si non testaretur Dionysius Halicarnasseus, libro 4, in Servio Tullio Rege Romanorum, Strabo lib. 8 & 9, Pausanias in Phocicis, Demosthenes oratione
[...], Diodorus Siculus libro 16. anno Archontis Athenis Elpini, praecipue vero Archontis Archiae (ubi Philippum Macedonum Regem conscriptum esse in ipsum, eique concessum duplicem calculum, sive duplex suffragium narrat, quod prius habuerant Phocenses, ejus jure propter Philomeli sacrilegium exuti & depulsi) aliique; ipsum certe nomen ejus originem satis arguit.
Epoch. 6. A. M. C. 2484. ante Evang. 1549. Periodi 5. 116. A quo Hellen Deucalionis filius [in Phthiotide] regnavit, & Hellenes appellati sunt, qui prius Graeci dicebantur; & Agonem Panathenaicum [instituendum suasit]
MCCLVII. regnante Athenis Amphictyone.
Hellenem Deucalionis filium regnavisse in Phthiotide, & ab eo Hellenes appellatos, qui antea dicebantur Graeci, eundemque suasisse instituendum Agonem Panathenaicum, quod significatur Chronico Marmoreo, annis 1257. ante citimam Epocham (qui sunt 1549. ante Evangelium) regnante Athenis Amphictyone, sc. anno tertio; utique in Chronico Eusebiano, ab Hellene Deucalionis & Pyrrhae filio, hi qui prius Graeci Hellenes nuncupati sunt, juxta Arnoldi Pontaci Editionem annis 1547. ante Evangelium, tantummodo biennio serius: quantulo & quam exigui immo nullius momenti discrimine, in tanta rei antiquitate. At juxta Scaligeranam annis 1548. unico duntaxat anno serius, in notis vero annis 1549. nec unico quidem: verum ad Cecropis annum 35, 15 ante finem, utpote siti annis 26 inferius in hoc quam in illo. De hoc Hellene Deucalionis filio, & Hellenibus ab eo appellatis in Phthiotide regione Thucydides in historiae suae prooemio ita scribit,
[...]. Item,
[...]. Latine ita, Videtur vero mihi, ante Hellenem Deucalionis filium, nondum fuisse appellatio haec [Helladis] sed secundum gentes tum alias, tum praecipue Pelasgicam à se denominationem habuisse, sc. qui postea uno nomine dicti sunt Hellenes. Quinetiam Homerus, qui vel Trojano bello multo posterior extiterit, nusquam universos nominavit Hellenes, sed solummodo eos qui cum Achille duce è Phthiotide ad bellum Trojanum profecti sunt. Aristoteles autem sub finem libri primi Meteorologicorum, loquens de diluvio Deucalioneo,
[...], inquit,
[...]; Latine, Factum est praecipue circa regionem Hellenicam, & hujus regionis, circa Helladem antiquam. Ea autem est circa Dodonem & Acheloum Fluvium: ibi enim habitabant Selli, & qui appellati sunt tunc Graeci nunc autem Hellenes. Etenimvero in Dicaearchi fragmentis ad Theophrastum, editis cum aliis Graecorum Geographorum fragmentis, Augustae, anno vulgari 1600. in quo legitur ita,
[...]. Pauloque post citatur versus Homericus,
[...]. adjectâ hâc Interpretatione,
[...]. Itemque post,
[...]. Latine; Hellas antiquitus cum esset Civitas, ab Aeolo filio Hellenis nominata conditaque fuit, in Thessaliae regione sita, inter Pharsalum & Meliteorum civitatem— Quocirca Poeta ait. Myrmidones dicti sunt Hellenesque & Achaei, Myrmidones appellans eos qui circa Thessaliam Phthiam incoluerunt, Hellenes vero paulo antea dictos. —Hellas igitur ab Hellene habitata est & Civitas & Regio. Fortasse vero post
[...], deest
[...],
[Page 21] paulo antea dictos Graecos. Siquidem secundum Aristotelem etiam Plinius significat prius dictos Graecos qui postea Hellenes, Lib. 4. cap. 7. ita scribens, "Illam partem Thessaliae cognominatam Graeciam à Graeco Rege ibi genito, & Hellada, atque Hellenes ab Hellene item Rege, hos eosdem, viz. qui prius Graeci." Atque eidem sententiae accedit Apollodorus, qui Hellenis filios tres recensens, Dorum, Xuthum, & Aeolum, subjungit,
[...]. Ipse quidem Hellen à se, qui dicti fuerant Graeci agnominavit Hellenes. Ubi animadversione dignum, omnium trium Hellenis filiorum, atque etiam nepotis è Xutho filio Ionis, nomina videri Hebraicae originis. Dorus enim Hebraice fuerit
[...] ▪ Xuthus
[...], Aeolus
[...], & Ion manifeste
[...] Atque iidem fuerunt Autores trium praecipuarum Dialectorum linguae Graecae, nempe Doricae, Aeolicae & Ionicae, praeter communem omnibus Hellenismum, à quo quarta Dialectus Attica, ab Atthide Cranai filiâ, Hellenis etiam tempore orta, quam minimum differebat. Pausanias vero scribit, Amphictyonem Atheniensem, quum ductâ Cranai filiâ Atthide in uxorem, à qua regio dicta Attica, eum nihilominus regno expulisset, ipsum postea regno privatum esse ab Erichthonio: quem Apollodorus Lib. 3. è Cranae Atthidis filiâ, natum esse refert. Graeci vero filius Thessalus, Thessaliae rex in Chronico Eusebiano statuitur annis 270 ante Hellenem circiter annum 1820. ante Evangelium. Ceterum duos fratres Deucalionidas, Hellenem cum fratre Amphictyone, suasisse Erichthonio regi Atheniensium hospiti suo, ut Panathenaicum certamen institueret, colligimus paulo post in regno Erichthonii.
Epoch. 7. A. M. C. 2486. ante Evang. 1547. Period. 5. 118. A quo Cadmus Agenoris filius Thebas advenit [& condidit Cadmeam, anni
MCCLV, regnante Athenis Amphictyone.
Cadmum Agenoris filium advenisse Thebas, ibique condidisse Cadmeam arcem in Marmore notatur annis 1255. ante Epocham, i. e. anno ante Evangelium 1547. regnante Athenis Amphictyone, anno sc. 5. Eusebius vero in Chronico Cadmi adventum Thebas statuit, annis ferme nonaginta postea plerisque aliis astipulantibus. Haud tamen propterea error temere imputandus fuerit Marmoreo Chronico. Siquidem Cadmus post adventum Thebas, uxorem accepit Harmoniam Martis & Veneris filiam, ex qua numerosam prolem suscepit, magnaque felicitate diu floruit, antequam in calamitatem recideret, quemadmodum canit Poeta Ovidius.
Jam stabant Thebae; poteras jam Cadme videri
Exilio felix; soceri tibi Marsque Venusque
Contigerant: huc adde genus de Conjuge tanta,
Tot natos natasque, & pignora chara Nepotes:
Hos quoque jam Juvenes.
Quandoquidem igitur Alcippe ab Halirrhothio violata, & Harmonia Cadmo in uxorem tradita, eodem patre Marte (adhuc sc. terrestri Heroe, nondum coelicola in divorum numerum relato, aut per vicarium adulterum rem gerente in terra) prognatae fuerint: certe Cadmus videtur advenisse Thebas, circiter hoc idem tempus. Quod ex aetate Dionysii Nepotis Cadmi è filia Semela paulo post confirmabitur.
Epoch. 8. A. M. C. 2489. ante Evang. 1544. Period. 5. 121. A quo Eurotas & Lacedaemon in Laco] nicâ regnarunt, anni
MCCLII. regnante Athenis Amphictyone.
Epochâ proxime sequente in Chronico Marmoreo, quidam, quorum nomina obliterata sunt, dicuntur regnasse in regione, cujus etiam terminatio sola—
[...]—nicâ superstes est, ante citimam annis 1252. id est, anno ante Evangelium 1544. regnante Athenis Amphictyone, nimirum anno 8. Eos autem (quemadmodum dudum ratus sum) fuisse Eurotam & Lacedaemonem Eurotae fratrem uterinum juxta nonnullos, generum vero juxta alios, utpote Apollodorum lib. 3. ac Pausaniam initio Laconicorum, qui secundum Lelegem & Myletem obsoletae antiquitatis, veluti secundum Actaeum Cecrops in Attica memorantur primi regnasse in Laconicâ, à quorum altero fluvius, altero urbs nomen accepit; satis probabili argumento fuerit, quod in Chronico Eusebiano legitur Lacedaemon condita à Lacedaemone Semeles filio, anno primo Regis Atheniensium Ericthonii; id est, tantummodo triennio post octavum annum Amphictyonis, verum anno ante Evangelium 1515. utique eodem duntaxat triennio superante solenne illud discrimen annorum 26 inter utrumque in situ regum Atticorum.
Epoch. 9. A. M. C. 2494. ante Evang. 1539. Periodi 5. 126. A quo Navis—ex Aegypto in Helladem appulit, quae appellata est pentecontoros, & Danai filiae—& Helice, & Archedice, sorte lectae ab aliis—& sacrificabant super littus—in Lindo Rhodiâ urbe, anni
MCCXLVII. regnante—.
Danai cum quinquaginta filiabus, navi quae dicta est Pentecontoros, nempe quinquaginta-remis, ex Aegypto appulsum in Helladem, refert Chronicon Marmoreum, annis 1247. ante citimam Epocham, anno 1539. ante Evangelium; regnante eo Athenis, cujus nomen quoque obliteratum est, verum ut apparet, post decennium regni Amphictyonis Erichthonio, & quidem anno tertio. Eusebianum vero ponit annum quintum & postremum regni Armei sive Danai in Aegypto, quem Josephus, è Manethone, & Apione Aegyptiacis Historicis refert regnasse ibi praecise annos 4 & mensem 1) anno quarto regni Erichthonii, ac 1512. ante principium Evangelii. Quocirca convenit Danaum circa finem ejusdem anni quinti ab initio regni sui in Aegypto, appulisse in Helladem, annis omnino 27 citius quam statuit Eusebius: quorum unus tantummodo imputandus fuerit annis regum Atticorum, reliqui autem 26, inferiori eorum situi in Chronico Eusebiano, quam in Marmoreo. Orosius hoc refert annis 12 citius, utpote 775 ante Romam conditam, id est, 1551. ante Evangelium.
Epoch. 10. A. M. C. 2499. ante Evang. 1534. Period. 5. 131. A quo Eri]chthonius Panathenaeis primo celebrandis currum junxit, & Agonem edidit, & Athenienses—: Sacra d]eorum matris in Cybelis instituta sunt: & Hyagnis Phryx tibias primus invenit; &— [harmoniam d]ictam, juxta Phrygium modum primus tibiis cecinit, & alios nomos sive Harmonices leges aut modos Matris [deûm] Bacchi, Panis, &—; anni
MCCXLII. regnante Athenis Erichthonio, qui currum junxit.
Erichthonium Atheniensium regem Panathenaeis primo celebrandis, junxisse equos currui & Agonem edidisse, & Sacra Matris Deorum in Cybelis Instituta, atque Hyagnem Phrygem tibiarum primum Inventorem, & Harmoniae dictae juxta Phrygium modum, peculiares nomos sive Harmonices leges & modos peragendis Sacris Matris Deûm Dionysii & Panis, accommodâsse statuit Chronicon Marmoreum ante citimam Epocham annis 1242. anno ante Evangelium, 1534. eodem Erichthonio regnante, sc. anno 8. Nolo ego hic me immiscere disputationi de prima quadrigarum Inventione, ludorumve Panathenaicorum aut aliorum celebratione, vel de distinctis Harmonices nomis sive legibus & modis: de quibus fuse & erudite Seldenus noster ad hunc locum: neque animus est immittere falcem in alienam messem, sed propositum solummodo urgere, quod erat ostendere veritatem sive probabilitatem Chronologicam Chronici Marmorei; idque ad confirmandum & illustrandum tempus Mortis Darii Hystaspidae, à me dudum libello de Emendatione temporum restitutum, ac nuper redivivi hujus Chronici calculo, haud mediocri nostro solatio, inter tantum à lividis Momis contemtum, & vituperationem studiorum ac laborum nostrorum per Dei gratiam comprobatum. Erichthonium primum quadrigam junxisse in Graecia, quum antea esset apud alias nationes, quod annotatur in Chronico Eusebiano, è suo loco plura non capiente luxatum significat Arnoldus Pontacus: atque in aliis exemplaribus positum ad Erichthonii annum 17, in aliis vero ad 13, quae Scaliger in sua Editione secutus est. Itaque haud injuriâ utriusque generis exemplaria corrigantur Marmoreâ Inscriptione, quae licet annum regni Erichthonii non assignet, tamen per annum Epochae suae assignatum satis aperte significat Scaligerano situi adhuc deesse quinquennium ad annum regis Attici, & ex consequenti viginti sex annos plures, omnino autem 31, ad verum situm ante Epocham Evangelii. Ad alteram vero partem ejusdem Periochae quod attinet, quâ Hyagnis Phryx dicitur invenisse Musicos modos aptatos Sacris solennibus Cybeles Deorum matris tum primum institutis, item Dionysii sive Bacchi, Panis, &c. tametsi non est rationi consentaneum intelligere ita quasi Phrygius ille Harmostes omnes hos modos Harmonicos simul invenerit, aut primis illis Cybeles Sacris singulos tibiis cecinerit; tamen oportet haud aliter accipere quam eum, quum primos inventos ejusdem Cybeles Sacris, sive Festo cecinisset, (enimvero ita accipio quasi non modo eodem tempore, sed etiam eodem loco primum Artissuae specimen ediderit) deinceps invenisse, ac eorundem aut aliorum similium Sacrorum & Festorum solennium celebritate cecinisse, tum alios nomos, tum etiam Dionysii, quando nimirum hujus Sacra dicta Dionysiaca sive Orgia primum instituta & celebrata sunt, eodem Erichthonio adhuc regnante. Atqui in Chronico Eusebiano, Dionysius, qui Latine Liber Pater, natus ex Semele fertur annis ferme 120 postea. Hinc itaq, Dionysii Semeles filii, & ex antecedente avi ejus materni Cadmi patris Semeles, seculum, quod supra recepimus, diligentius investigandum, & confirmandum
[Page 24] nobis est. Enimvero in Eusebii Chronico supra ad postremum annum Cecropis ex editione Arnoldi Pontaci, ac 1535. ante Evangelium, legitur, Vitis inventa à Dionysio, sed non Semeles filio: quae postrema verba videntur addita sub eorum personâ qui opinati Dionysium Semeles filium multis annis, adeo
(que) aliquot seculis juniorem, negare tamen non possent, Vitem sive Vitis culturam apud Graecos hoc seculo inventam esse, idque à Dionysio quodam, quicunque ille fuerit- Atqui Graeca Eusebii ad eundem locum spectantia sunt,
[...], Vitis cultura nota facta est à Dionysio illo Semeles filio, nimirum Cadmi è Semele filiâ Nepote. Ecquem enim alium quam Bacchum, illum inquam ipsum Semeles filium, vini inventorem agnovit Graeca Antiquitas? Ut merito annotet Scaliger, Augustinum Lib. 8. cap. 12. (Operis de Civitate Dei) hunc Eusebii locum habuisse in animo, quum scriberet, His temporibus Dionysium, qui etiam Liber Pater dictus est, & post mortem ejus Deus habitus, Vitem ferunt ostendisse in Attica terra hospiti suo. Quid? quod ferme quadraginta annis postea etiam in Eusebii Chronico legitur, Dionysius Nysam in India condidit, & à suo nomine eam sic appellavit. Quae verba etiamsi amovenda censeat Arnoldus Pontacus in Notis, sicut proxime praecedentia, quod iterum occurrant plus minus centum annis postea, quo minus tamen expungeret, prohibuerunt eum nonnulli manuscripti libri, ac praeterea editi omnes: ideoque inquit, quum eorum lectio recepta sit, nefas nos ea rejicere. Atqui Scaligero postea nulla religio fuit, in sua editione silentio praetermittere, ne uno quidem verbo ratione omissionis redditâ. Unde quâ integritate ac quam sincero ac sano judicio in ea se gesserit, apparet. Incidit hic Nysae Conditus in annum ante Evangelium 1494. Erichthonii vero Regis Athenarum annum 22, juxta Eusebium. Verum retentis utrobique iisdem annis Epochae Eusebianae ante Evangelium, propter antiquiorem annis 26 situm regum Atticorum in Chronico Marmoreo, Culturae vitis inventio contigerit septimo anno Erichthonii anno proxime praecedente prima ejus Panathenaica, Nysae autem Conditus ejusdem anno 48. Quod si hoc pacto Vitis Inventio juxta situm ejus in Chronico Eusebii videatur propius accedere ad Cadmi adventum Thebas, longiusque antecedere Nysae conditum quam par est: possit haud improbabiliter differri decennio ad primum annum Amphictyonis juxta Eusebium, juxta Marmora vero Erichthonii annum 17, at ante Evangelium 1525. Ad quem annum in Eusebii Chronico annotatur, Dionysium quanquam non Semeles filium sed Deucalionis (opinione sc. eorum qui Semeles filium Cadmi nepotem multo juniorem autumarunt) quum in Atticam pervenisset, hospitio acceptum à Semacho, filiae ejus caprinam pellem largitum esse. Sed nimirum hic diligenter attendendum ista Latina longe alium prae se ferre sensum, quam habent Eusebii Graeca, viz. haec,
[...]. Latine, Tempore Amphictyonis filii Deucalionis quidam aiunt Dionysium advenientem in terram Atticam, hospitio acceptum esse à Semacho,
[...], ejusque filiam caprinâ pelle donasse.
[...], Hic vero Dionysius alius erat à Semelae filio. Quocirca cujuscunque filius hic Dionysius fuerit, neutiquam istic dicitur fuisse filius Deucalionis, sed tantum temporibus Amphictyonis filii Deucalionis in Atticam advenisse. Ne
(que) vero hic Amphictyon Deucalionis filius fuit tunc rex Atticae, ut colligit Scaliger ex Apollodoro in notis ad hunc locum: ne
(que) enim hoc affirmat Apollodorus verbis ab eo citatis, nempe his,
[...]. Cranaum vero ejiciens Amphictyon, regno potitus est. Hunc quidam dicunt fuisse filium Deucalionis, alii vero Autochthonis sive Indigenae cujuspiam. Quinimo hoc praestantissimum Chronicon Marmoreum docet nos Amphictyonem Deucalionis filium regnâsse Thermopylis, magnaque autoritate
[Page 25] Amphictyonum Senatum & Pylaicum Concilium instituisse, & Sacra ordinâsse, eodem tempore quo Hellen ejus frater regnabat in Phthiotide Thessaliae, atque Amphictyon alius, qui ejecerat Cranaum Athenis. Ad ipsum vero Dionysium quod attinet, si paulo diligentius attendisset Scaliger, quae è Pausania & Stephano de eo, eodem loco ipse citat, haud puto expunxisset è Chronico Eusebii periocham de Nysa ab eo condita, haud ita multo post. Pausaniae in Atticis verba sunt,
[...]· Post lucum est aedes, in qua statua quaedam lutea, Amphictyon Atheniens
[...] um rex epulo excipiens tum alios deos, tum Dionysium. Stephani vero de Semacho & Semachidis verba habentur hujusmodi:
[...]. Semachidae sunt gens Attica, à Semacho, à cujus nimirum filiabus hospitio exceptus est Dionysius: è quibus proinde Sacerdotes ei institutae sunt. Est autem ea gens sive natio è tribu Antiochide. Donatione autem sive traditione
[...] caprinae pellis, ait Scaliger Dionysium docuisse illas Semachidas mysteria &
[...], scilicet initiationes sive Sacra, nimirum Orgya sua. Idcirco, inquit, filiae Semachi fuerunt ab eo tempore Sacerdotes Bacchi, ut apud Stephanum,
[...] Sacra ministrabant Dionysio. Ecquis jam alius, vel ipso Scaligero judice, hic fuerit Dionysius, quam Bacchus ille Semeles filius, cujus famosissima Orgya festa
(que) solennia Dionysiaca dicta, celebrabantur Athenis, Thebis, & alibi? Quanquam quod de Amphictyone rege Atheniensium epulato Dionysium legitur apud Pausaniam, videtur rectius convenire vel Erichthonio, qui Amphictyonem regno ejecerit, perinde ut Amphictyon Cranaum, vel certe Amphictyoni Deucalionis filio regi Pylarum, Erichthonii Confoederato, Athenas ad eum veniente, quemadmodum venerat Pater ejus Deucalion ad Cranaum: tum ad redintegrandum foedera cum ipso, tum ad renovandum patris sui Sacra gratulatoria sive Eucharistica, quibus nimirum sacrificiis haud inepte dictus fuerit epulatus esse tum alios Deos, tum ipsum Dionysium: idque forte uno aut altero decennio postea, viz. circitur annum 27, aut 37 regni Erichthonii: siquidem ab Amphictyone Atheniensi Epulum sive Sacrificium diis oblatum Athenis, videatur vix notatu dignum, utpote quotidie solitum. Nec alia probabilior occurrit ratio, cur expresse notetur Dionysium temporibus Amphictyonis filii Deucalionis venisse Athenas, quam quod idem Amphictyon aliquando eodem veniens, illum cum ceteris diis Atheniensium ibidem epulatus fuerit. At
(que) hoc fit eo verisimilius, quia etiam Erichthonius ante regnū dum proficisceretur in Scythiam, ut Hyginus refert capite 274, ubi quadrigam jungere didicerit, inde
(que) domum reverteretur, videtur hospitio exceptus esse ab Amphictyone & Hellene Deucalionis filiis: quando Hellen Agonem Panathenaicum instituendum ei suaserit, quemadmodū superius significatur Chronico Marmoreo: & quorum utriusq, tum consiliis tum auxiliis, ad ejiciendū regno Atticum Amphictyonem usus sit. Quinetiam Marmoream Chronologiam seculi Cadmi, ejusque ex Semele filiâ Nepotis Dionysii sive Bacchi, quantumlibet refragante Chronico Eusebiano, & differente ad centum fere annos, liquido confirmat Herodotus Historiae Graecae pater: item
(que) Diodorus Siculus. Apud Herodotum enim Euterpe sive libro secundo, de Dionysii filii Semeles, & Herculis filii Alcmenes, & Panis filii Penelopes, seculis legitur ita,
[...].
‘A Dionysio quidem certe, qui ex Semele filiâ Cadmi genitus fertur, ad meam aetatem sunt anni fere mille & sexcenti.’ Ab Hercule vero Alcmenae filio ferme nongenti. A Pane autem filio Penelopes—octingenti fere ad me anni. Ubi nullum est dubium quin pro
[...], legendum sit
[...], pro sexcenti, inquam, sexaginta. Siquidem
[Page 24] [...][Page 25] [...][Page 26] Herodotum censuisse Bacchum annis paulo plus centum & sexaginta antiquiorem Hercule filio Alcmenae, colligere licet ex eo quod superius eodem libro refert Thasum conditam, inque ea Templum Herculi Thasio sive Tyrio, à Phoenicibus, qui ad investigandum Europam navigarunt, (viz. Thaso, cujus iterum meminit libro sexto, aliisque Cadmi comitibus) quinque aetatibus virorum prius quam Hercules Amphictyonis filius in Graecia existeret; & libro quarto, refert Theram, quartum à Polynice, obtinuisse insulam à se ita nominatam, hominum aetatibus octo postquam Cadmus Europam quaeritans, eoque appellens ipsam Membliari cognato & comiti suo incolendam concesserat. Ac sane in confesso est, Polynicem patrem Thersandri, avum Tisameni, proavum Autesionis, abavum Therae, fuisse filium Oedipi, Nepotem Laii, pronepotem Labdaci, abnepotem Polydori, Cadmi filii sero geniti: quo adhuc minorenne Pentheus rector Thebarum à Cadmo avo surrogatus (uti refert Apollodorus libro 3.) à matre Agave, utique Cadmi filia Echioni sparto nupta, aliisque Moenadibus ejus Comitibus Bacchi furore percitis discerptus est. Fuisse vero Polydorum Cadmi sero genitum apparet ex eo, quod Nycteidem filiam Nyctei, filii Cthonii al
[...]erius è Spartis Cadmi aulicis uxorem duxerit, uti refert Apollodorus eodem libro. Itaque constat Herodotum censuisse aetates ferme quinque inter Bacchum sive Dionysium Semeles & Herculem Alcmenes filios: qui sunt juxta ejusdem calculum sub initium Sermonis, de Dionysio Hercule & Pane, ascribentis ternas aetates centenis annis, centum & sexaginta propemodum anni. Scripsit autem Herodotus Historiam suam circa initium Belli Peloponnesiaci, factum Plataearum occupatione à Thebanis duce Eurymacho, cujus meminit libro 7: atque Atticae populatione à Lacedaemoniis, exceptâ tamen Deceleâ, uti refert libro 9: quum libro 7. etiam mentionem faciat legatorum Lacedaemoniorum, Nicolai filii Bulis, & Aneristi filii Sperthiei, unaque Corinthii Aristeae filii Adimanti proficiscentium ad Imperatorem Persicum, proditorum à Sitalce Thraciae rege, & necatorum ab Atheniensibus: quod Thucydides libro 2. scribit factum secundâ aestate Belli, id est, fine anni secundi Olympiadis 87: annus vero secundus Olympiadis 87 erat 167 ante citimam Epocham Chronici Marmorei, & 459 ante Evangeliū. Quibus si addantur 900 referent nos ad annum 1067 ante Marmoream Epocham, ac 1359 ante Evangelium, atque annum 3 regni Pandionis secundi Athenis, quo Hercules natus sit; ita ut annus regni Aegei 34, quo in Chronico Eusebiano legitur consummasse Certamina, fuerit annus 57 aetatis ejus. Eidem autem tempori Herodoti aetatis additi 1060 anni, referunt ad 1227 annum ante citimam Epocham Marmorum, ac 1519 ante Evangelium, atque 23 annum regni Erichthonii, quo natus fuerit Bacchus Semeles filius, anno 28 ante regni ejus finem, 38 post Cadmi adventum Thebas, ac 91 ab initio regni Cecropis primi Athenis, juxta Chronicon Marmoreum, calculo Herodoteo ita à nobis juxta manifestam ipsius mentem correcto, adeo quasi ad amussim congruum. Forsitan vero rotundo numero annorum 900, quo exponitur natale Herculis, minuendi fuerint 20, aut praeter-propter, ut consummatio Certaminum ejus, vel saltem ipsius Agon Olympicus evenerit decimo anno regni Thesei, quemadmodum dubiâ illâ Epochâ ejusdem anni, mutilis Marmoribus innuitur.
Porro Diodorus Siculus lib. 9. recensens varios Thebarum casus à Cadmi Instauratione ad postremam earum restaurationem à Cassandro, clare significat Cadmum eo advenisse paulo post diluvium Deucalioneum; unde consequitur congrua Antiquitas Dionysii sive Bacchi Nepotis ejus. Ita enim scribit,
[...]. "Post Deucalionis diluvium Cadmo condente denominatam à se Cadmeam, confluxit eo populus, quem alii nominarunt Spartum, quod undique congregatus esset: alii Thebigenam, quod prius Thebis genitus per diluvium exactus & dispersus
[Page 27] esset." Itaque Diodorus eosdem Thebanos, qui diluvio Deucalioneo dispersi erant, Cadmi adventu Thebas reversos significat: quod intra decennium contigisse verisimillimum est. Quod autem paulo post refert, Thebanos dum fortissimi suorum aberant ad obsidionem Trojae, ejectos à Pelasgis, ac deinde variis casibus conflictatos, vix demum post quartam aetatem, juxta proditum de Corvis Oraculum, reversos Thebas incoluisse ad annos ferme octingentos; donec ab Alexandro Magno exciderentur; quas, libro 17 refert excisas ab Alexandro, anno regni ejus primo, Olympiadis 111. secundo, Archonte Athenis Euaeneto. Erat hic annus Olympiadicus 111. ante citimam Epocham Marmorum Chronologicorum, ac 403 ante Evangelium, quibus additi octingenti referunt ad 911 ante illam, ac 1203 ante hoc, at
(que) 33, eumque postremum Demophoontis regis Athenarum: vel numero rotundo diminuto annis 40, ad annum 871 Marmoreum, 1163 Evangelicum, ac 19 annum Melanthi regis Athenis. Inde vero quatuor generationibus imputatus annorum tantummodo centenarius, refert ad annum Marmoreum 971, ac Evangelicum 1263: quo pacto hic Diodori calculus statuerit Trojae obsidionem annis 17 etiam antiquiorem quam Chronicon Marmoreum: quod obiter observatu dignum censui.
Porro autem Bacchum fuisse aetate supparem Cybelae sive Rheae, ejusque exiguo admodum temporis intervallo post hujus Sacra instituta esse, ita ut idem Hyagnis utrisque solennes Harmonicae modos adaptare potuerit, intelligere licet ex eo, quod Apollodorus libro memorato Dionysium Semeles filium, post vitem inventam, ad Cybelam Phrygiae urbem profectum, atque ibi expiatum à Rhea, & Cybeliis Ceremoniis initiatum, stolâque ab eâdem donatum, ad Indos contendisse; & postquam Indiâ peragratâ Thebas repedasset, Pentheum ab Agave matre aliisque Mimallonidis, Bacchico tanquam divino furore percitis, membratim dilaniatum fuisse scribit. Bacchum vero ex India reducem absoluto triennio, ideoque ejus Sacra instituta fuisse trieterica refert Diodorus Siculus, initio libri quarti.
Ceterum quod ad Panem attinet, cujus item perinde a Cybeles & Dionysii Sacris Hyagnidem adaptasse modos Musicos significat Chronicon Marmoreum, satis manifeste innuit Herodotus loco memorato, alios ejus quo
(que) nominis fuisse ante illum Penelopes filium. Pausanias autem libro 8. inscripto Arcadicis, passim celebrat Panem Deum Arcadiae Indigenam, ibique habitum inter potentissimos Deorum: qui etiam antiquitus oracula edere diceretur; adeoque habuisse Oraculorum suorum Prophetam sive Interpretem Erato Nympham, nuptam Arcadi Nepoti Lycaonis ex unica filia Callisto, & successori, post Nyctimum natu maximum sex & vigin ti filiorum Lycaonis, in regno Arcadiae, Lycaonis inquam, cui eandem aetatem ac Cecropi, nimirum ejus nominis primo regi Atheniensium, initio libri, ascribit. Unde apparet, Pani perinde ac Dionysio sive Baccho, regnante Athenis Erichthonio, Sacra tanquam Diis fieri coepta, perquam congrue Chronologicae Marmorum Inscriptioni.
Epoch. 11. A. M. C. 2549. ante Evang. 1484. Period. 5. 181. A quo Minos primus regnavit,—L [yct] iam instauravit: & ferrum inventum est in Idâ, inventoribus Idaeis Dactylis, Celmi, & —, regnante Athenis Pandione.
Minoem priorem ejus nominis Regem Cretae, urbem Minoam Lyctiam (ita equidem legendum existimaverim) habitavisse, & ferrum inventum esse in Ida monte, inventoribus Idaeis Dactylis Kelmi & sociis, innuitur mutilis
[Page 28] Marmoribus, obliterato anno, relictoque solum seculi Indice, videlicet regnante Athenis Pandione. Primum istic laudem meretur Autor Chronici Marmorei, quatenus duos Minoes Reges Cretae clare distinguit: hunc inquam antiquiorem, & alterum juniorem, hujus & uxoris Itônis filiae Lyctii è Lycasto filio nepotem, ut intelligere licet è Diodoro Siculo libro 4: quorum gesta vulgo confunduntur. Hic quidem prior in Chronico Eusebiano, Asterio Cretae Rege & Europâ Phaenicis filiâ natus ante annos ferme 40, regnat in Creta, anno 30 Pandionis eo nomine prioris Atheniensium regis, qui fuit juxta Chronicon Marmoreum annus 1170 ante Citimam ejus Epocham, ac 1462 ante Evangelium. Urbem autem quam à Minoe illo aedificatam & habitatam innunt Marmorum fragmina, probabile est intelligendam Minoam Lyctiam, sive Minoam Lyctyorum, à se & uxoris patre Lyctio pariter denominatam: utpote quam fuisse praecipuam trium urbium in tribus Insulae aequaliter divisae partibus aedificatarum, quarum aliae duae fuerint Knossus & Phaestus; significat Strabo libro 10, si modo recte ego rem in adversaria mea retuli.
Recte vero constitutum esse tempus regni hujus Minois, confirmat altera Epochae periocha de ferro invento ab Idaeis Dactylis. Namque antiquus Chronographus apud Clementem Alexandrinum primo Strom. statuit ab Idae montis incendio & ferro invento ab Idaeis Dactylis ejus Incendii occasione, ad primam Iphiti Olympiadem annos 664, atqui Eusebius in Chronico 642, noster vero calculus 658, utrumque illorum intercedens, sed multo propius ad antiquiorem & verisimiliorem accedens. Horum autem Idaeorum Dactylorum cum alii multi meminerunt, tum etiam Strabo eodem libro 10, agens de Curetibus, tum Cretensibus, tum Aetolis, tum Phrygiis, inter alia his verbis utens,
[...]. tum etiam Diodorus Siculus libro 13, ubi de Creta, tum denique Autor Phoronidis apud Apollonii Argonauticorum Poetae Scholiastem, ita canens—
[...]
[...],
[...], &c.
Herculis autem tanquam unius ex Idaeis Dactylis diversi ab Hercule Alcmenes filio, utpote antiquioris illo, meminerat Strabo antea quoque libro 8, agnoscens nonnullos illum primum Olympiorum Autorem dicere, quo de ipse quidem dubitat, Pausanias vero Eliacis id confidenter asserit his verbis,
[...]. Herculi igitur Idaeo debetur gloria, quod & Agonem primus instituerit, & Olympia nominaverit. Idem quinque fratres Idaeos nominat Herculem, Paeoneum, Epimedem, Jasium, & Idam: & ob eam rem Olympia ab Hercule Idaeo constituta fuisse quinquennalia.
Epoch, 12. A. M. C. 2596. ante Evang. 1437. Period. 5. 228. A quo Ceres adveniens Athenas fruges seminavit, & —Triptolemo Celei & Neaerae filio, anni
MCXLV. regnante Athenis Erichtheo.
Cereris Adventum Athenas, frugum sationem, ejusque cognitionem communicatam Triptolemo Celei & Neaerae filio, statuit Chronologica Marmorum Inscriptio annis
[...], 1145 ante citimam Epocham, id est, 1437, ante Evangelium, regnante Athenis Erichtheo, scilicet anno 15. Deinde autem sequitur.
Epoch. 13. A. M. C. 2599. ante Evang. 1434. Period. 5. 231. A quo Triptolemus fruges sevit in Raria dicta Eleusine anni
[...] [item
1145] regnante Athenis [eodem, sc. Erichtheo, quanquam istic obliterato nomine.]
Ego vero hic in postrema litera numerali erratum suspicor, tum quia nusquam alias in tota hac Inscriptione Marmoreâ idem numerus, sive eadem Epocha repetitur, tum etiam quia admodum probabile est alterum aut tertium annum intercessisse inter primum communicatam hujusmodi cognitionem, & ejus experientiam in tam celebri loco factam. Legendum itaque posteriori loco
[...] 1142, id est, ante Evangelium 1434 regnante eodem Erichtheo, & quidem anno 18. Atque ita in Chronico Eusebiano circa eundum annum Evangelii, verum octennium ante regnum Erichthei, juxta inferiorem annis 26 in hoc situm regum Atticorum, legitur, Eleusine Celeum regnasse, quo aevo Triptolemus erat, quem Philochorus ait longâ navi ad urbes accedentem distribuisse frumenta, navem vero ejus existimatam pinnatum serpentem, utpote habentem fere similem figuram. Hic enim est Graecorum Eusebii eo loco sensus. Rarium vero dictum Eleusinis agrum quo Triptolemus primam frumenti sementem fecerit, agnoscit Pausanias: quod quidem videatur fuisse Rari illius, quem nonnullos patrem Triptolemi existimâsse antea retulerat. Fortasse socer ejus fuit.
Epoch. 14. A. M. C. 2606. ante Evang. 1427. Period. 5. 238. —Puellae raptum & Cereris Investigationem, & — eorum qui susceperant fruges, anni
MCXXXV: regnante Athenis Erichtheo.
Raptum Puellae sc. Proserpinae Cererisque Investigationem ejus refert Chronicon Marmoreum ante citimam Epocham annis 1135, anno 1427 ante Evangelium, regnante Erichtheo, sc. anno 25. Eusebianum autem anno 1425 ante Evangelium, ac primo Erichthei, biennio intra solitum discrimen. Quanquam Scaligero videtur magnus Anachronismus, utpote tanto antevertens seculum Thesei: qui tamen diffiteri nequit Eusebium hic secutum esse Tatianum, referentem
[...] in tempora Lyncei Argivorum Regis, cujus regni anno 39, ac 13 ante finem, in Chronico Eusebii, convenit idem ipse annus 1427 ante principium Evangelii.
Epoch. 15. A. M. C. 2607. ante Evang. 1426. Period. 5. 239. —Mysteria instituit in Eleusine, & illas —[Mu] saei poëses edidit— [Erichthe] o Pandionis filio.
Erichtheum, ut verisimile, instituisse Mysteria in Eleusine, quando primus Musaeus Poêsi claruerit, innuunt mutila marmora, anno utique obliterato, residuo duntaxat seculum monstrante, ipso tunc regnante Athenis Erichtheo, sc. filio Pandionis prioris. Quum vero Eumolpus Thrax, habitus ejusmodi Mysteriorum Autor, Eleusiniis Rebellibus contra Erichtheum suppetias tulerit, at que id Bellum sub Eumolpo, in Chronico Eusebiano referatur anno 26 regni Erichthei; hic nimirum annus juxta Chronicon Marmoreum fuerit 1134, ante citimam Epocham, ac 1426 ante Evangelium; Proxime autem insequente,
[Page 30] tanquam primo regni Erichthei in Eusebiano notatur, sub hoc mysteria coeperunt. Pausanias vero in Atticis Erichtheum praelio contra Eumolpum pariter ac Immarradum Eumolpi filium, interfectos refert.
Epoch. 16. A. M. C. 2679. ante Evang. 1354. Periodi 5. 311. A quo Lustratio primum instituta est—...
XII: regnante Athenis Pandione Cecropis filio.
Lustrationem urbis Athenarum primum factam arguunt mutila Marmora anno ante citimam Epocham terminato; ....
[...], 12, regnante Athenis Pandione Cecropis filio, viz. Pandione secundo. Incepit vero Pandion ille regnare juxta Chronicon Marmoreum anno ante citimam suam Epocham, 1069, ac 1361 ante Evangelium, regnavitque annos 25. Itaque annus assignatus fuisse videtur
[...], 1062, quandoquidem nullus alius annus toto ejus regno praeterea in easdem numerales notas desinat. Erat igitur annus 1354 ante Evangelium, & octavus regni Pandionis posterioris. Neque occurrit quicquam ex alia historia in contrarium. Lustrationem vero sive expiationem illam fieri solitam sexto die mensis Thargelionis, mactatis victimis, & quidem humani generis duabus, mari & femina, pro utroque sexu (quemadmodum etiam apud Ethnicos Romanos Februa, mense Februario) ex Helladio apud Photium numero 279, aliisque annotat Seldenus noster.
Epoch. 17. A. M. C. 2681. ante Evang. 1352. Periodi 5. 313. —A quo in Eleusine gymnicus [Agon]—
Gymnicum Agonem in Eleusine institutum innuunt mutila adhuc Marmora, item obliterato anno, regnante Athenis eodem Pandione. Templum in Eleusine aedificatum in Eusebiano Chronico legitur anno regni Pandionis tertio, juxta Pontaci Editionem, quinto juxta Scaligeranam. Tametsi vero aliud erant Mysteria Eleusinia, aliud certamina sive Ludicra Eleusinia, videntur tamen fuisse affinia & loco & tempore: quemadmodum Olympica Sacrificia & certamina, atque id genus alia. De Olympicis vero locum insignem exhibent Adversaria nostra è Thucydidis libro 5, & anno Belli Peloponnesiaci duodecimo, his verbis,
[...]. Et paulo post,
[...]. "Illa aestate celebrata sunt Olympia quibus Androsthenes Arcas Pancratiam vicit primo. Lacedaemonii autem ab Elêis Templo Olympico arcebantur, ne sacrificarent, neve certarent." Qui proinde, quandoquidem arcerentur Templi Olympici sacrificio pariter ac certaminibus, domi sacrificabant, nimirum Jovi Olympio. Atqui, ut dictum, aliud sane erant sacrificia, aliud ludicra sive certamina: adeoque aliud erant Mysteria proprie dicta, aliud autem communiter dicta sacrificia: haec fere illis posterius addita, majoris pompae & celebritatis gratiâ. Quum itaque Templum Eleusine aedificatum sit tertio vel quinto anno regni Pandionis junioris, quo tempore ex Acesidoro & Androtione antiquis Autoribus apud Scholiasten Sophoclis in Oedipum Coloneum, intelligitur Mysteria Eleusinia in absolutam formam redacta ab Eumolpo tertio Musaei Poetae filio, Temploque& sacrificiis solennibus ornata esse, quae à primo Eumolpo Thrace, ejus atavo primum instituta fuerant rudiore quodam ritu; verisisimile
[Page 31] est intra quadriennium, vel quinquennium postea ludicris certaminibus etiam eadem fuisse illustrata, circiter decimum annum Pandionis, ac 1352 ante Evangelium. Haec autem Eleusinia, & antiquitate, & celebritate proxime accedebant ad Panathenaica: quanquam ab iis distincta, ut ex Aristide Oratore, Helladio in Chrestomathia, Pindari Scholiaste in septimam Oden Olympionicarum, aliisque colligitur.
Epoch. 18. A. M. C. 2696. ante Evang. 1337. Period. 5. 328. A quo —Lycaea, sive Lupercalia in Arcadia instituta, & —Lycaonis dabantur Graecis —regnante Athenis Pandione filio Cecropis.
Lycaea sive Lupercalia Sacra in Arcadia primum à Lycaone instituta, nunc restaurata & aucta, innuunt utique mutila Marmora, etiamnum obliterato anno, regnante adhuc Pandione Cecropis secundi filio: nimirum sub annum 1337 ante Evangelium; quo anno Pandion hic regno fugit, à Metionidibus passus insidias, ut legitur apud Eusebium in Chronico, & Pausaniam libro primo. Itaque quod praecedente Epoch
[...] innuimus in hac apparet verum: nempe Ethnicorum superstitiones habuisse suos quosdam incrementi gradus, à rudibus primo initiis, quoad summum attigissent. Sic enim etiam Lycaeis istis, primum institutis, ut à Pausania in Arcadicis colligitur, à Lycaone, sub quo fuerit diluvium Deucalioneum, hoc autem tempore restauratis & auctis: demum circiter decimum annum Oxyntae Atheniensium regis, ut in Chronico Eusebiano annotatur, ac 1193 ante Evangelium, Agon quoque additus est. Sed & his quoque Sacris solitum litari humano sanguine, Theophrasto autore asserit Porphyrius libro secundo, de Abstinentia ab Animalibus.
Epoch. 19. A. M. C. 2706. ante Evang. 1327. Periodi 5. 338. A quo —esiae Hercules —regnante Athenis Aegeo.
De Hercule incertum quippiam innuitur mutilis etiamnum Marmoribus, anno itidem obliterato, regnante Athenis Aegeo. In Chronico Eusebiano prima Herculis (sc. filii Alcmenes) occurrit mentio inter Argonautas: quorum secundam & mediam mentionem exhibet Pontaci Editio ad annum 13 Aegei. Nescio an illa Navigatio hic innuatur, an de Hercule aliquid aliud, quod intra praecedens duodecennium, nempe ab anno primo Aegei, & 1336 ante Evangelium contigerit. Argonautarum quidem Navigationi tertia & postrema sedes in Eusebiano allocatur anno 18 Aegei in Editione Pontaci, hanc prae ceteris approbantis, in notis autem agnoscentis aliquot manuscripta & transcripta referre circiter annum 22 Aegei, nempe 1315 ante Evangelium, juxta Marmoreum, quae in sua editione sequitur Scaliger, priorem mentionem referens ad annum 10 Aegei, videlicet 1035 ante citimam Marmorei Epocham, ac 1327 ante Evangelium, ac eas duas solas agnoscens.
Epoch. 20. A. M. C. 2710. ante Evang. 1323. Period. 5. 342. A quo Athenis —frugum evenit, & oraculum consulens — sustinuit — Minos postulaverit, anni
MXXXI regnante Athenis Aegeo.
Ob frugum sterilitatem consulto Oraculo ab Atheniensibus, ad Minois (eo nomine secundi Regis Cretae) imperatum, impuberum adolescentum Virginumque tributum persolutum innuit mutilum Chronicon Marmoreum, ante citimam Epocham annis 1031, anno 1323 ante Evangelium, regnante Athenis
[Page 32] Aegeo, nempe anno 14. Prima hujus secundi Minôis mentio in Chronico Eusebiano occurrit ad annum 1319 ante Evangelium, Pandionis vero regis Atheniensium patris Aegei annum 17, ac 9 ante finem, his verbis, "Eae quae de Daedalo Fabulae feruntur, &c. nec non quomodo cum filio Icaro Minoem navi fugerit, & propter investigabilem fugam avolâsse pennis existimatus sit. Verum juxta situm Regum Atticorum annis 26 antiquiorem, Daedali fuga convenerit anno 18 Regis Aegei, quam juxta adversaria nostra è Plutarchi Theseo, illud Impuberum tributum, Atheniensibus à Minoe imperatum, ob Androgei filii sui caedem Athenis perpetratam, antecesserit. Cui propterea tempus Inscriptione Marmoreâ assignatum recte quadrat. Quinetiam in Graecis Eusebii per satyram congestis Androgei caedes ante Daedali fugam ponitur.
Epoch. 21. A. M. C. 2746. ante Evang. 1287. Period. 5. 378. A quo Theseus— Atheniensium duodecim civitates in unam coegit, & rempublicam & popularem statum—Athenis, Isthmiorum Agonem instituit, postquam Sinin occiderat, anni
DCCCCXCV.)
Theseum duodecim Civitates Atheniensium in unam conciliavisse, & Democratiae fundamenta Athenis jecisse, atque Isthmiorum Agonem instituisse, postquam Sinin occiderat, statuit Marmoreum Chronicon annis 995 ante citimam Epocham suam, viz. 12
[...]7 ante Evangelium. In Chronico Eusebiano hoc statuitur juxta Pontaci Editionem, anno primo regni Thesei, tanquam 1262 ante Evangelium: at juxta Scaligeranam, anno 7 Thesei, quasi 1256: verum juxta antiquiorem Regum Atticorum situm, annis 26 in redivivo nostro Chronico omnium maxime probabiliter, anno regni ejusdem secundo.
Epoch. 22. A. M. C. 2749. ante Evang. 1284. Periodi 5. 381. Ab —
XCII. regnante Athenis Theseo.
Aliquid prorsus obliteratum innuitur utique mutilis Marmoribus, anno ....
[...], nempe integro 992 ante citimam Epocham, regnante Athenis Theseo, viz. anno regni ejus quinto, ac 1284 ante Evangelium.
Epoch. 23. A. M. C. 2754. ante Evang. 1279. Periodi 5. 386. A quo Argivi—regnarunt, & Agonem—: anni
DCCCCLXXXVII. regnante Athenis Theseo.
Argivorum aliquot regnantium & Agonis incertū cujus mentio fit in Chronico Marmoreo, istic quo
(que) mutilo, ante citimā Epocham annis 987, annis 1279 ante Evang. regnante Athenis Theseo, nempe anno 10. at in Eusebiano juxta Pontaci editionem 1280 ante Evang. nimirum proxime praecedente, juxta Scaligeranam vero anno 1277, altero anno postea, legitur, "Hercules consummat certamina, Antaeum interficit, &c. sed illic anno 31, hic 34 regni Aegei, nempe annis 18, vel 15 ante finem regni ejus, ac initium Thesei, utique solito discrimine annorum 26 sit
[...]s regum Atticorum inter Chronicon utrumque. Erat vero annus ille 1279 ante Evangelium, juxta Eusebium annus undecimus regni Atrei & Thyestis, ac juxta vulgatas Editiones, quanquam improbatus & Pontaco & Scaligero, quartus Euristhei (an alius à decessore Atrei & Thyestis, an ejusdem aliter siti, juxta alios Eusebii Autores) Argivorum, Mycenis, qui
[Page 33] quidem etiam istic videntur innui, quo sensu considerent alii; mihi enim absque librorum suppellectile, disquirendo aut divinando cerebrum fatigare, fuerit dementia, vel prona ad dementiam via. Contigit hoc, quodcunque fuit, annis 475 ante primam Olympidaem Iphiti. Eusebii autem Graeca testantur Herculem instituisse Agonem Olympicum annis 470 ante Iphiteam Olympiadum Epocham: quod proxime attingit hoc tempus. A primis vero gestis Herculis hoc Chronico significatis regnante Aegeo, hucusque sunt plusquam 44 anni, ita ut haud diu post hoc tempus vitam produxisse videatur, quippe quem etiam, saltem annis 40 ante captam Trojam mortuum esse constet, utpote annis 120 ante Heraclidarum reditum in Poloponnesum octoginta post Ilii excidium, juxta Velleium. Itaque probabile sane est, de instantato Agone Olympico, regnante Athenis Theseo, Mycenis autem sive Argis Atreo Pelopis filio, quo praecipuus Agonista Hercules, & si quidem Velleio credimus, omnis generis certaminum Victor extitit, vel saltem lucta & Pancratio, Pausaniâ etiam suffragante, hic agi. Sunt autem anni 475 quibus hic Agon Olympicus, Olympiadum Iphitearum Epocham antecesserit, cycli Enneadecaeterici 25 absoluti.
Porro annus 1279 ante Evangelium quo Herculeus ille Agon Olympicus institutus mutilis Marmoribus innuitur, quum fuerit 2754 à Mundi conditu juxta Chronologiam nostram, erat 386 annus Periodi octodesexcentenariae quintae, quo juxta Tabulas nostras novae editioni Tractatûs de variis Annorum formis inserendas, Aequinoctium Vernum contigit sexto die septimanae, quarto autem Aprilis mensis Juliani, primum autem Novilunium decimo die post Aequinoctium, septimanae primo, Aprilis decimo tertio: ac proinde quartum Novilunium Civile post secundum mensem Lunarem Graecanico ritu cavum sive undetricenarium, contigit undecimo die Julii Juliani, septimanae sexto, septimo post Aestivum Cardinem Solstitialem contingentem eo seculo sub sextum diem Julii. Annus autem Iphiteae Epochae Olympicae, quum fuerit 804 ante Evangelium, Mundi autem conditi 3229, erat 269 annus nostrae magnae Periodi sextae, cujus vernum Aequinoctium contigit primo die septimanae, tricesimo primo Martii Juliani: primum vero Novilunium septimanae die 5, die 11 Aprilis, utpote 12 post Aequinoctium: itaque quartum Novilunium Civile ritûs Graecanici, contigit nono die Julii, septimanae tertio, die utique nono post Solstitialem Cardinem aestivum contingentem hoc aevo, primo & secundo diebus Julii. Rursum autem annus Olympici Agonis Herculei, erat 68 annus P
[...]olepticae Periodi Calippi, undecimus quartae Enneadecaeteridis ejus▪ qui mense Hecatombaeone Attico, sive Loo Macedonico incepit die 8 Julii Juliani utique proleptici. Verum annus primae Olympiadis Iphiti, erat 11 annus Periodi Calippi, utique undecimus primae Enneadecaeteridis ejus, qui incepit item die 8 Julii Juliani. Quocirca inane videtur commentum Josephi Scaligeri ad Eusebiani Chronici numerum 810 ab Abrahamo, id est, 1235 ante Evangelium, quo legitur, Hercules Agonem Olympicum constituit: à quo usque ad primam Olympiadem supputantur anni 430: ubi agnoscit Pontacus impressa Exemplaria cum aliis quibusdam manuscriptis referre eum quinquennio citius, nempe ad annum 1240 ante Evangelium: sed contra Scaliger causatur, quod non relatus sit quinquennio serius, viz. ad annum 1230 ante Evangelium: necnon erroris annorum 15 redarguit vetus Chronicon apud Clementem Alexandrinum primo Stromateo, statuens eum annis haud amplius 34 ante Trojam captam, tanquam citius vero, quod quidem eundem statuere videtur saltem 8 annis serius justo. Praeterea vero ibidem, & Canonum lib. 3. Annotatione, Ad ludicrum Olympicum cui praefuit Pelops, imaginatur illud Pelopis, anno Eusebiano ab Abrahamo 701, id est, ante Evangelium 1344 nescio an uno Eusebiani Chronici exemplari forte ita referente, quum ne sua quidem ejus Editio, vel in contextu, vel in notis,
[Page 34] quicquam ejus habeat ad hunc annum, sed quinquennio antea, Pontaci vero Editio sexennio ad annum 1350: Pelops Peloponnesi regnans Olympiis quo
(que) praefuit, ipso annotante hunc esse infimum Perioches ejus situm; aliis exemplaribus referentibus ad quinquennium, vel sexennium superius. Inde vero post quinque Enneadecaeterides comprehendentes 95 annos, anno 1249 ante Evangelium, ponit Ludicrum Atrei, ita relatum à Velleio: at enim integrâ Enneadecaeteride, nempe sextâ annis 114 revolutâ ab illo Pelopis, ante Herculis Agonem, tanquam diversum ab Atrei Ludicro, adeoque una integra Enneadecaeteride posterius, contra Vellei sententiam; id est, anno 12
[...]0 ante Evangelium, ac 426 ante primam Iphiteam, qui sunt Enneadecaeterides 22, & anni 8. Illa autem Ludrica omnia opinatur celebrata esse die 23 Julii Juliani, Novilunio contingente nono die Julii, postride aestivi Cardinis sive Solstitii constituti octavo die Julii; atque hinc constare quo tempore Heroes illi, Pelops, Atreus, & Hercules claruerint, scilicet. Consimiliter vero primum Iphiti Ludicrum Olympicum autumat celebratum eodem die 23 Julii, à Novilunio die 9 Julii, itidem postridie Cardinis aestivi, utpote semper constituti octavo die Julii. Atqui praeter alia (quae relinquimus redarguenda aliis quibus libitum aut otium fuerit) hoc nimirum praecipuum commento Scaligerano deerat, quod prima Iphiti Olympias, ab Olympico Agone Herculis, aliisque praecedentibus ita suppositis, haud quaquam simili absolutarum Enneadecaeteridum numero distaret, quod quidem ad tale commentum stabiliendum maxime & potissimum requirebatur.
Epoch. 24. A. M. C. 2787. ante Evang. 1246. Period. 5. 419. A quo Graeci in Trojam Expeditionem susceperunt, anni
DCCCCLIV. regnante Athenis [Men] estheo, anno decimo tertio.
Graecos suscepisse famigeratam illam expeditionem in Trojam Marmorea Inscriptio statuit annis 954 ante citimam Epocham suam, id est, 1246 ante Evangelium, regnante Athenis Menestheo anno decimo tertio, hic primum expresso Regis Atheniensis anno, quo omnes superius à nobis assignati comprobantur. Trojani Belli decennalis initium in Chronico Eusebiano editionis Scaligeranae statuitur anno ante Evangelium 1219. Menesthei autem filii Petei regis Atheniensium, anno 14: quoad annum Regis Atheniensis, uno, at quoad situm Regum Atticorum, solenni illo discrimine aliorum annorum 26 serius quam in Marmoreo.
Epoch. 25. A. M. C. 2769. ante Evang. 1237. Period. 5. 428. A quo Troja capta est, anni
DCCCCXLV, regnante Athenis [Menesth] eo, * secundo anno: mensis [Thargelio] nis septimo ante finem.
Troja capta eodem Chronico redivivo refertur, annis ante citimam ipsius Epocham 945, id est, ante Evangelium 1237: regnante Athenis Menestheo, secundo anno (nimirum supra vicesimum, quem vel Autoris confidentia tanquam satis notum, vel quadratarii incuria videtur omisisse) mensis Thargelionis die septimo ante finem. Atque in Eusebiano Chronico ponitur Troja capta anno Menesthei 23 utique quasi ineunte, ut & ante Evangelium 1210, nempe adhuc durante discrimine illo solenni annorum 26, quibus singulorum
[Page 35] Regum Atticorum ab initio Cecropis primi hu cusque, atque etiammum posthac statuuntur serius & inferius in Eusebiano Chronico quam in Marmoreo.
Hujus autem discriminis ratio hic jam explicanda venit, utpote quae dependeat ab Intervallo Temporis inter Trojam captam, & Epocham Olympicam: quod quum plerique statuerint annorum 407 secundum Eratosthenem & Dionysium Halicarnasseum, vel uno aut altero anno minus, ut secundum Ephorum Eusebius, vel uno majus, ut secundum Apollodorum Diodorus Siculus: alii idem retulerint annis 24, 25, aut 26 majus, id est, annorum 430, 431, 2, 3, aut summum 434: quorum minimum, nempe 430, habet Autor Excerptorum ex Africano in regum Atheniensium Catalogo, pene maximum, sc. 433 Autor Chronici Marmorei, maximum autem Aretes Dyrrachinus apud Censorinum cap. 21. libelli de Die Natali, siquidem ego eum recte lego & intelligo.
Quoniam autem locus ille misere depravatus est quoad numeros, ut alii apud eundem Autorem, adeo que plerique apud alios Autores antiquos: recte vero intellectus comprehendit summam totius Ethnicae Chronologiae; hic exprimam primum ut vulgo legitur, deinde ut legendus videtur. Nostro exemplari impresso Lutetiae anno MDLXXXIII in octavo, ita legitur. Varro tria discrimina temporum esse tradit: primum ab hominum principio ad Cataclysmum priorem, quod propter ignorantiam vocatur adelon. Secundum à Cataclysmo priore ad Olympiadem primam, quod quia in eo multa fabulosa referuntur, mythicon nominatur. Tertium à prima Olympiade ad nos, quod dicitur historicon, quia res in eo gestae veris historiis continenrur. Primum tempus sive habuit initium, sive semper fuit, certe quot annorum sit non potest sciri. Secundum non plane quidem scitur, sed tamen ad mille circiter, & DC annos esse creditur: à priore sc. Cataclysmo quem Ogygium dicunt, ad Inachi regnum anni circiter CCCC: hinc ad Olympiadem primam paulo plus CCCC, quos solos quamvis mythici temporis postremos, tamen quia memoriâ scriptorum proximos quidam certius definire voluerunt: Et quidem Sosibius scripsit esse CCCXCV: Eratosthenes autem septem & CCCC: Timaeus CCCCXVII Aretes DXIV: & praeterea multi diverse; quorum etiam ipsa dissensio incertum esse declarat. Ita inquam hic locus vulgo legitur. Verum enimvero ita legendus videtur: Secundum non plane scitur, sed tamen ad mille circiter & CD annos esse creditur: à priore sc. Cataclysmo, quem Ogygium dicunt, ad posteriorem dictum Deucalioneum anni DC: inde ad Ilii Excidium minus CCCC; hinc ad Olympiadem primam paulo plus CCCC: quos solos —quidam certius definire voluerunt: & quidem Sosibius scripsit esse CCCC & V—Aretes CDXXXIV, &c. Varronem enim à primo Ogyge, tanquam ab ultima cognita antiquitate Ethnicâ putâsse annos non mille DC, sed transpositis literis numeralibus, mille CD tantum, ad primam Olympiadem, constat ex initio ejus tertii libri de Re Rusticâ à nobis superius allegato, ubi totidem, id est, bis septingentos haud amplius putat indidem ad Romam conditam, suâ opinione annis 22 post primam Olympiadem. Cum autem postea bis quadringentorum (CCCC) solum occurrat mentio, universae summae deesse sexcentos (DC) liquet. Eos autem consummatos esse non ab Ogyge ad Inachum, sed ad Deucalionem, utique ipsius Varronis testimonio apud Solinum & alios convenit.
Porro autem Eratosthenem putasse annos septem & CCCC, aliosque praeterpropter, non quidem ab Inachi regno, sed ab Ilii excidio sive Ilio capto, ad primam Olympiadem, certissimum est. Reliquum igitur est Varronem putâsse residuos minus quam CCCC annos neutiquam ab Ogyge ad Inachum, sed à Deucalione ad Ilium captum. Jam vero quoad Intervallumà capto Ilio ad primam Olympiadem, quum secundum Varronem collatis omnibus de eo opinionibus Censorinus pronunciet esse paulo plus CCCC: inde colligere licet neminem visum ei dignum cujus haberetur ratio, arbitratum illud vel non
[Page 36] attingere CD, vel attingere annos CDL, imo ne quidem CDXL: neque enim paulo excedit CCCC quod dimidium alterius Centenarii propemodum attingit. Quare multo verisimilius videtur Sosibium putasse annos, CCCC & V, atque Aretem Dyrrachinum (servatis totidem literis numeralibus) statuisse tantummodo CDXXXIV, non DXCIIII annos inter captum Ilium & primam Olympiadem. Haec est nostra Correctio ejus depravati loci, comprehendentis praecipuos articulos Archaeologiae Ethnicae, de quâ judicet quisque ut volet, sciat tamen profectam esse ab eodem Ingenio, quo Correctiones depravatorum numerorum in recensione Annorum Magnorum & Periodorum Lunarium capitibus 18 & 19 ejusdem libelli Censorini, enucleatae capitibus 13, 14, & 15 Tractatûs Lidyatei de variis annorum formis.
Ceterum de anno regni Menesthei, quo capta fuerit Troja, nonnihil contro vertitur. Autores quos sequitur Clemens Alexandrinus primo Stromateo, referunt captam anno ejus postremo, ac Demophontis primo. Eusebius in Chronico, anno Menesthei vicesimo tertio, tanquam ultimo, addens regredientem à capta Troja (quo praefectus Classis Atheniensium cum cetera classe Graecorum profectus fuerat, juxta Homerum in Navium Catalogo ita canentem
[...]) mortuum esse in Melo Insulâ. Apud Lycophronis Scholiastem legitur, eum quum Melum advenisset regno Insulae potitum esse, Polyanacte ejus rege defuncto. Quod ridiculum Scaligero visum. Quomodo enim inquit spreto regno suo Atticae, alienum & nihil ad se pertinens praetulisset? Mirum vero hominem tanto ingenii acumine praeditum, non conjecisse causam morae Menesthei in Melo: quam apparet fuisse, quod Demophon legitimus regni Attici haeres jam vir factus, & occasione absentiae Menesthei ad Trojam desidentis usus, vel siquidem ipse quoque eodem profectus fuerat, ante hunc domum reversus, confirmatâ suâ factione possessionem ejus occupasset, è quo Menestheus (ut post Plutarchum in vita Thesei, scribit Aelianus libro 4 variae historiae, cap. 5.) Tyndaridarum ope, patrem illius Theseum ejecerat. Ita calamitosa fuit Menestheo Trojae obsidio, perinde ac ipsi Regi Regum Agamemnoni, & plerisque omnibus Graecorum Ducibus eodem profectis: utpote quos inde reduces eae exceperint calamitates, quae ipsos vcl Trojanorum reliquiis miserandos reddere potuerint: adeo quidem ut ingens illa mille ducentarum Navium Classis non tam ad Trojae Excidium, quam ad Graeciae exitium comparata fuisse videretur, certe ad exitium Graecorum Ducum in Trojae excidium Aulide conjuratorum: ubi Agamemnon, nescio an furiosus, ut Stoico Horatiano visus, haud dubie male sanus filiae suae Iphigeniae immolatione, id est, suo sanguine Deos, sc. pacaverat, aut verius irritaverat. Atqui Scaliger, sive diuturnioris morae Menesthei in Melo probabilitatem, sive alicujus antiqui exemplaris Chronici Eusebiani fidem, (quod ad liberandam fidem suam prudentius haud tacuisset) sive Excerptorum Barbaro-Latinorum Menestheo ascribentium tantummodo 19 annos, autoritatem aliquo usque saltem secutus, pro eo quod Pontacus in omnibus suis Exemplaribus, quae erant sane plurima, legit usque ad Captivitatem Trojae, & usque ad 23 annum Menesthei, habet tantummodo usque ad vicesimum annum Menesthei. Putassem equidem Typographi erratum fuisse, nisi etiam in Annotationibus item repetitum invenissem ad vigesimum annum Menesthei. Verum donec manifestior & certior reddatur ratio retrahendi excidium Ilii ad vicesimum annum Menesthei, vel aliquod antiquius Exemplar in lucem proferatur, quod ita scriptum habeat: Menestheo in Excerptis ascriptos annos XIX errore numeri (quales fere innumeri in iis occurrunt) existimare licet, pro XXI transpositâ unitatis notâ, inquam undeviginti pro uno & viginti, completis usque ad captam Trojam, inde autem ad compensationem duorum postremorum in Chronico Eusebiano ei ascriptorum, quos in reditu à Troja, & tanquam exul in Melo Insulâ absumserit, ascriptos esse totidem plures (viz. 35 pro 33) regno Demophontis, qui
[Page 37] interea Athenis patrio regno recuperando & stabiliendo occupatus fuit, ideo
(que) perinde ac inter 20 sive 21, & 23 medium ferit, item verissimum apparet, quod Marmoreo Chronico significatur, anno Menesthei secundo supra vicesimum Trojam captam esse: quod etiam alibi idem Scaliger, quanquam imprudens, suffragio suo comprobat, nempe secundo libro Canonum Isagogicorum, capite tertio, in primae Atheniensium Dynastiae Regum Catalogo, asserens Menesthei anno penultimo Ilion deletum esse, modo intelligatur penultimo ante vitae finem contingentem quasi completo vicesimo tertio anno à regni sui initio; alioqui vero juxta Clementis Alexandrini Autores, ultimo: quandoquidem circa initium anni 22, ac tempus captae Trojae, revera regno exciderit, utpote occupato à Demophonte, annis 35 juxta Excerpta ante finem regni & vitae hujus. Troja itaque capta est anno 22 regni Menesthei, ac 433 ante Epocham Olympicam, juxta Marmoream Inscriptionem. Serus autem domum reditus Graecorum Ducum post captam Trojam, effecit ut decennium integrum Bello Trojano imputaretur: quanquam post novennium exactum capta fuerit, adultoque vere sub initium aestatis anni decimi ab eo suscepto nuper incepti, captâ & excisâ urbe reditus institutus, perinde uti Marmoreo Chronico significatur: quemadmodum etiam cecinit Propertius Elegiarum quarto—Danâum decimo vere redisse Duces: quod item novem pullos passerinos Aulide à serpente devoratos portendisse praedixit Calchas vates Homericus Iliade secundâ.
De die vero quo capta sit Troja, etiam expresso in Chronico Marmoreo, sc. septimo desinentis, id est, ante finem, sive vicesimo quarto mensis Thargelionis, convenit ei cum aliis antiquis Graecorum historicis, utpote Ephoro & Callisthene, & Damaste, & Phylarcho, apud Plutarchum in Camillo. Etsi Dionysius Halicarnasseus, lib. 1. refert ad praecedentem diem ejusdem mensis; alii autem apud Clementem Alexandrinum primo Strom. ad alterutrum diem mensis insequentis, sc. Scirophorionis. Sed dies septimus desinentis sive ante finem Thargelionis aliis est probatior. Erat annus à Mundi Conditu, nostro calculo 2796, quintae vero nostrae Periodi Octodesexcentenariae annus 428, quo primum Novilunium vernum contigit quarto die septimanae, Aequinoctium vero secundo & sexto die mensis Lunaris. Huic autem diei convenit dies tertius Aprilis Juliani, Novilunio autem undetricesimus dies Martii. Ejusdem mensis Lunaris die secundo incepit Atticus Elaphebolion. Igitur Elaphebolione incipiente quinto die Septimanae, ac tricesimo Juliani Martii, Thargelion ab eo tertius inceperit Septimanae die 1, Maii autem vicesimo octavo: ita ut dies 24 Thargelionis convenerit diei 20 Junii, Septimanae tertio, quindecim diebus ante Solstitium Aestivum, conveniens diei Julii quinto. Ita inquam juxta nostram Periodum. Erat vero idem annus 34 Periodi Calippi, utique juxta prolepsim, incipientis die 23 Julii, praecedente Xanthico, sive Elaphebolione anni Embolimaei, incipiente die 26 Febr. Bissextilis: ita ut Daesius, & Thargelion inceperint Aprilis die 25, Thargelionis vero dies 24 inciderit in Maii diem 18. Ea est differentia inter duas Periodos. Scaligeri Atticam aut Julianam cum his conferat cui otium est. Petavianas nondum vidi. Dionysii Halicarnassei Thargelion Calippicus captae Trojae non cadit in eosdem dies anni Juliani, quia non in eundem annum Periodi Calippicae, utpore non in eundem annum ante primam Olympiadem. Hactenus igitur apparet redivivum Chronicon Marmoreum, nec in Mythicis quidem temporibus, vel eorum prope antiquissimis & fabulosissimis, à vero abludere: nedum in Historicis: quod etiamnum hâc Diatribâ, quasi ex abundanti, illustrando tempori mortis Darii Hystaspidae, eodem Chronico secundum nostram Emendationem Temporum consignati, amplius arguere & declarare institui. Sed pergamus porro ad Examen sequentium Epocharum à Trojae Excidio, usque ad Praelium Marathonium.
Epoch. 26. A. M. C. 2804. ante Evang. 1229. Period. 5. 436. A quo Orestes—Aegisthi filiae—in Areopago, quam Orestes vicit—
CCCCXXXII: regnante Athenis Demophonte.
Orestes judicium subiit in Areopago, Clytemnestrae matris & Aegisthi Adulteri (parricidarum patris sui Agamemnonis) eorumque filiae caedis causa, quo vicit, regnante Athenis Demophonte, Chronico Marmoreo ante citimam Epocham annis 942, ut legit Seldenus noster, agnoscens numerum mutilum esse, utpote ita in Marmore extantem, ...
[...].. ubi quartam Δ, sc. Decadem interiisse putat: eoque pacto hoc contigisse omnino tribus annis haud amplius post captam Trojam. Atqui praeterquam quod in Chronico Eusebiano demum circiter annum septimum Demophontis utique post Trojam captam, legitur, Mycenis post necem Aegisthi Orestes regnavit. Velleius scribit, post occisum Agamemnonem Mycenarum regno potitum esse Aegystum per annos septem. Quod longe ante eum asseruit Homerus libro tertio Odysseae ita canens
[...].
[...].
Quapropter apparet sub finem numeri deesse neutiquam Δ Decadem, sed Π Pentadem tantummodo, ideoque integrum numerum ita concipiendum esse
[...] 937 octennio post Trojam captam, atque ante Evangelium annis 1229.
Epoch. 27. A. M. C. 2803. ante Evang. 1230. Period. 5. 435. A quo [Salaminem in] Cypro Teucer instauravit, anni DCCCCXXXVIII. regnante Athenis Demophonte.
Verum à quo Salaminem in Cypro urbem patriae cognominem condidit Teucer annos 938 clare & perspicue repraesentat Marmorea Inscriptio, regnante Athenis Demophonte, id est, 1230 ante Evangelium: anno uno prius, & propius captae Trojae, quam proxime praecedentem Epocham. Quod quanquam haud alias in eadem occurrit: (quae ratio maxime movisse videdetur Seldenum ut praecedentem legeret 942) nihil tamen absurdi habet; sed eâ occasione accidisse videtur, quod post praecedentem expositam demum Autori in mentem venerit, eique propterea subjecta fuerit; additâ forte notâ transpositionis, quam quadratarius haud animadverterit. Etenim vero Teucri à Troja reducis repulsam à patre Telamone, regnante in Attica Insula Salamine, contigisse ante necem Agamemnonis, ideoque Salaminem Cypriam ab eo conditam ante necem Aegisthi diserte significat Velleius. Alioqui si in Homerico legendum fuerit
[...], vel illud Aegisthi
[...] putandum à biennio ante captam Trojam: Marmoreus calculus fuerit —
[...] 939, ac 1231 ante Evangelium.
Epoch. 28. A. M. C. 2938. ante Evang. 1095. Periodi 5. 570. A quo Neleus incoluit—Ephesum. Erythras, Clazomenas—Colophonem, Myuntem—Samum—Ioniam fiebat; anni XIII▪ regnante Athenis [quidem Neleo] anno decimo tertio.
Celeberrimam illam Ionicam migrationem Athenis in oppositam occidentalem Asiae minoris, sive proprie dictae oram, è mutilatis Marmoribus Seldenus concipit in hanc sententiam. Ex quo Neleus inhabitavit..... Ephesum, Erythras, Clazomenas, Colophonem, Myuntem.....Samum.....[quando, sc. migratio] in Ioniam fiebat anni.....XIII, regnante Athenis Menestheo, decimo tertio anno. Superstites enim istic tres postremas numeri annorum notas legit.....
[...], quas autumat ita supplendas esse
[...], 813; eâ potissimum ratione ductus, quod nullus alius numerus iisdem notis terminatus adeo prope accedat ad Intervallum annorum 140, inter Trojae Excidium & Ionicam Migrationem, ab Erat
[...]sthene in Canonibus temporum constitutum, & vulgo receptum: quanquam haec Epocha ita lecta & intellecta octennio illud minuit, facitque annorum tantummodo 132: atque ita non solum in anno regis (quocunque is fuerit nomine dictus) annis aliquot ab aliis discrepat, sed etiam prochronismo sive anticipatione annorum ferme 36 in Epochae constitutione: utpote quam constituat ante vulgarem annum Domini annis 1077, id est, ante Evangelium annis 1105, Eusebiano Chronico eam referente juxta Pontaci Editionem in annum 1087, juxta Scaligeranam in 1070 ante Evangelium; juxta illam anno 11, juxta hanc anno 8 Acasti Athenarum Regis, sive Archontis ad terminum vitae. Verum enim vero quum Autor Chronici Marmorei intervallum inter captam Trojam, & primam Olympiadem statuat annis summum viginti sex majus quam vulgo receptum, perinde ac inter plerasque omnes suas Epochas praecedentes, non videtur dubium, quin hanc etiam Epocham vel pari discrimine, vel certe quo propius ad citimam Chronici sui Epocham accesserit, minore potius quam majore constituerit. Itaque apparet numeralem notam tertiam ante finem, aliquo errore Δ pro Η acceptam esse, integrumque numerum juxta Autoris Chronici mentem legendum esse
[...], intelligendumque 803 ante citimam Epocham suam, id est, 1095 ante Evangelium, ac 142 post captam Trojam, hunc nimirum aliquantulo majorem, uti par est, potius quam tanto minorem vulgari 140, illum autem proxime repraesentantem pristinum & consuetum discrimen annorum 26. Ea quidem nostra est conjectura de tempore Ionicae migrationis significato Marmoreâ Inscriptione.
Sed quid dicetur de rege vel regis anno quo evenerit: quem nonnulli referunt Medontem Codri filium, Eusebius vero in Chronico Acastum, sive Acatum Medontis filium, hujusque annum 8 aut 11, ut supra dictum: at nostri è Marmoribus colligunt Menestheum, ejusque annum decimum tertium, tanquam eodem nomine, eodemque anno Regis recurrente quo suscepta Trojana Expeditio. An dicemus quadratarii incuria etiam hoc contigisse? Neque enim negari potest ejusmodi oscitantias quadratariorum tunc fuisse, perinde ac Typothetarum nunc esse nimis frequentes. Ego vero, pace omnium existimaverim istic pro
[...], legendum esse
[...] regnante Athenis quidem Neleo, anno decimo tertio, si quidem Medontem & Neleum Codri filios Athenis de regno certasse sub tempus Ionicae migrationis, Neleoque abjudicatum Oraculo regnum occasionem ejus extitisse, è Pausaniae Achaicis colligitur. Atque Aelianus libri 8. variae Historiae, cap. 5. de eadem ita infit,
[...][Page 40] [...]. Quod Justus Vulteius Interpres ita reddit, Neleus Codri filius, quum regno pulsus Athenas relinqueret, propterea quod Oraculum Apollinis Medonti qui in Coloniam ex urbe migrabat imperium destinaret, &c. Sed in Graeco videtur legendum
[...], atque ita reddendum, Quod Neleus Codri filius regno pulsus, sive regni expers factus, relinqueret Athenas, quoniam Pythium Oraculum Medonti principatum addiceret, in Coloniam migrans. Reliquit autem Codrus praeter Medontem natu maximum, forsitan è priore uxore susceptum, plures filios, ut constat è Pausania, & quidem ut videtur, impuberes, sc. Neleum, Androclum, atque, ut ex Velleio colligere licet, etiam Ionem, neutiquam illum Xuthi filium, Hellenis nepotem, juxta errorem Velleio à Lipsio in Annotationibus errore imputatum. Horum maximus Neleus, quod Medon altero pede truncus claudicaret, & propterea bello inhabilis regnoque parum idoneus videretur, postquam adoleverat, litigare cum eo de regno coepit; adeoque ut ex eorundem Autorum cum Chronico Marmoreo collatione apparet, regnum tandem obtinuit; sive ipse Codrus morti se devoturus tale quippiam testamento destinârat, siquidem propter maximi sui filii corporis mutilationem & debilitatem è republica futurum videretur; sive populus Atheniensis pronus in factiones, hujusmodi inter eos lites seminabat alebatque, quibus potestatem Regiam illis minueret, suam autem ipsorum libertatem (cujus principium jamdudum Theseus illis indulserat) augeret. Quod & factum est. Hos enim deinceps, horumque successores Atheniensis populus solummodo titulo tenus
[...] Reges, ut ex Marmoreo Chronico intelligitur, re vero ipsâ tantum
[...] Principes rationibus reddendis obnoxios habuit. Subductis itaque 12 ab 142, relinquitur annus 130, post captam Trojam, quo Neleus motâ contra Medontem seditione Athenis regnare coeperit, qui juxta Chronicon Eusebianum erat annus 16, ac quintus ante finem regni Medontis. Anno autem inde decimotertio, Oraculo jussus abdicare regno Attico in Coloniam migraverit, quum octennio antea Medon, completo regni sui anno vicesimo, à morte Codri, ut videtur, populi favorem captans, propter debilitatem Corporis, Acastum filium in
[...] principatûs societatem & successionem cooptasset, cujus proinde completo anno 8, ineunte 9 suscepta Ionica migratio fuerit, exacti
[...] annis 142 post Trojae Excidium: & repetitis Navigationibus continuata usque ad annum ejusdem 11, juxta Eusebianum Chronicon, haud levi confirmatione conjecturae nostrae de vero numero annorum hujus Epochae exarato in Chronico Marmoreo.
Epoch. 29. A. M. C. 3069. ante Evang. 964. Period. 6. 109. A quo Hesidus Poeta claruit anni
DCLXX.... regnante Atheni. Epoch. 30. A. M. C. 3098. ante Evang. 936. Periodi 6. 138. A quo Homerus Poeta claruit, anni
DCXLIII. regnante Athenis Diogneto.
Hesiodum Poetam claruisse (videlicet editis sive publice recitatis Poematum suorum primitiis) annis saltem 672 (ita enim malim supplere lacunam, numeri
[...]... notâ binarii II, quam denarii Δ;) Homerum autem regnante, sive ad terminum vitae Archonte Athenis Diogneto, annis 643 ante citimam Epocham suam, i. e. undetriginta annis postea, statuit Chronicon
[Page 41] Marmoreum: illum proinde annis 964, hunc 935, ante Evangelium. Quànquam enim Agellius lib. 3. Noctium Atticarum cap. 11. Ephoro Historico Graeco, & Accio Poetâ Latina Autoribus, Hesiodum nonnihil antiquiorem facit; quemadmodum etiam Criticorum (Josephi Scaligeri veniâ dixerim) seculi modo elapsi Coryphaeus Justus Lypsius, notis ad Velleium aliter statuentem, ait se imbibisse è majore Poematum ejus simplicitate, & rudiore antiquitate; tamen perperam fuisse id, satis testatur lib. 17. cap. 21. quod totum est Chronologicum, his utens verbis. De Homero & Hesiodo inter omnes fere scriptores convenit, aetatem eos egisse iisdem fere temporibus. Quinetiam Euthymenes antiquus Chronologicus & Archemachus Historicus, libro tertio rerum Euboicarum, & Dion Chrysostomus secundâ oratione de regno, eos aetate aequales fecerunt. Jam vero Homerum floruisse asserit Velleius annis 950 ante Consulatum Marci Vinicii, proxime insecutum illum celeberrimum duorum Caiorum cognominibus Geminorum, Rubellii inquam & Fusii: id est, 949 ante Epocham Evangelii, medio intersecantibus utriusque Poetae
[...] intervallum Marmoreum. Agellius autem eodem illo Chronologico capite Autore Cornelio Nepote in primo Chronicorum ante Romam conditam annis circiter centum & sexaginta, id est, ante Evangelium juxta Varronianum conditae Romae calculum annis 942, at juxta Fabianum & nostrum 936, uno tantummodo anno excedentibus Marmoreum. Atque hi nimirum fuerunt illi tres libri Chronici Cornelii Nepotis eruditissimi Historici (amicique Ciceronis & Attici hujus quoque accuratissimi Chronographi, cujus vitam etiam idem Nepos scripsit) quorum nomine Catullus Poemation suum ei dedicans admiratur ipsum, quod ausus esset, unus Italorum, id est, primus Romanorum,
‘Omne aevum tribus explicare Chartis, doctis sc. & laboriosis.’
A quo Phidon Argivus nummum argenteum in Aegina cudit, quum esset undecimus ab Hercule, annos 631 ante citimam Epocham statuit Marmorea Inscripto, id est, ante Evangelium 923. Utcunque aliis, sibi certe ipsi, quod haud contemnendum est veritatis argumentum, probe convenit Autor noster, quum Herculis mentionem fecisset, regnante Athenis Aegeo, ultra annum 1323 ante Evangelium, at citime innuisset regnante Theseo anno 1279, istic undecimum ab eo claruisse statuit, anno 923, viz. annis saltem 350 postea, quae revera est media undecima generatio sive aetas inde juxta calculum Herodoti imputantis ternas aetates singulis centenariis. Atque hoc pacto Phidonis hujus aetas congruit regno Archelai Euristhenidae septimi Regis Lacedaemoniorum, qui fuit utique undecimus ab Hercule juxta eundem Herodotum lib. 7. Verum duabus minimum generationibus antecedit Phidonem fratrem Carani primi Argivi Regis Macedoniae, qui fuit saltem decimus tertius, vel decimus quartus (Velleio quidem decimus sextus) ab Hercule: & qui regnare incepit in Macedonia juxta Eusebium anno 841 ante Evangelium, eodem quo Alcamenes Archelai Nepos Lacedaemone, & quarto anno Alexandri decimi Regis Corinthi, qui fuit item tertius decimus ab Hercule juxta Pausaniam & Apollodorum, atque pronepos ejusdem Regis septimi, cujus Regni initium statuit Eusebius anno 920 ante Evangelium. Quod autem Strabo libro 8. scribit (si rem recte retuli in adversaria)
[...] &c. Phidonem Argivum decimâ generatione à Temeno, primum cudisse nummum argenteum, atque etiam invadentem Elidem vi & armis, statuisse Agonem Olympicum: hic ubi maxime videtur contradicere Autori nostro, haud leve veritatis testimonium ei exhibet. Nam qui invitis Eleis statuit Agonem Olympicum, quum esset decimus à Temeno fratre Aristodemi, ideoque decimus tertius exclusive ab Hercule, haud dubie fuit alius, viz. saltem nepos vel pronepos Phidonis illius quem primum cudisse nummum, centum & undeviginti annis ante primam Olympiadem
[Page 42] hoc loco statuit Autor Chronici Marmorei. Erratum igitur fuerità Strabone in Phidone, perinde ac libro 14, in Neleo Mileti Conditore, quem Pylo ortum facit, tanquam alienum ab Androc
[...]o genuino Codri Atheniensium Regis filio Conditore Ephesi, quum uterque fuerit Codri filius, Melanthi vero Pylo orti Nepos, & Neleus Androcli frater natu major.
Porro autem quae Plutarchus de Lycurgo Lacedaemonio in ejus vita tradit, haud parum faciunt ad illustrandum & confirmandum hoc Phidonis aevum: nec Phidonis modo, sed etiam Homeri, de quo in proxime praecedente Epochâ dictum est. Ita enim scribit,
[...], &c. Latine. "Qui vero è successionibus regum Spartanorum colligunt tempus, ut Eratosthenes & Apollodorus, ostendunt Lycurgum haud paucis annis fuisse antiquiorem primâ Olympiade. Timaeus autem suspicatur, quum duo fuerint Spartae Lycurgi, non eodem seculo, alteri propter claritatem attributas esse utriusque actiones, ac priorem quidem paulo juniorem Homero fuisse, nonnulli quo
(que) in conspectum Homeri venisse. Pauloque post, Plerique genealogiam ejus ita texunt—Patroclis (sive Proclis) quidem filii Aristodemi filium fuisse Soum, Soi Euritionem, Eurytionis Prytanim, Prytanis Eunomum, Eunomi autem Polydectem quidem è priore uxore, Lycurgum vero juuiorem è Dianassâ, nimirum ut Eutychidas in Historiam retulit, sextum à Patrocle, undecimum ab Hercule.
Posteaque Charilaum ejus è Polydecte fratre Nepotem & pupillum, confert cum Archelao, alterius Hera
[...]lidarum stirpis, una regnante, sic scribens,
[...]. Erat vero Charilaus Polydectis filius naturâ mitis, quemadmodum etiam fertur, Archelaum qui una cum ipsa regnavit, de eo dicere solitum. Rursum autem in Solonis vitâ,
[...]. Sed & antea quoque in ipsius Lycurgi vitâ,
[...]. Latine, "Tantum enim antecelluit haec Civitas Graeciae legum praestantiâ & gloriâ quingentorum annorum tempore, Lycurgi usa legibus, quas quatuordecim regum ei succedentium usque ad Agin Archidami filium nemo mutavit, &c. Xenophon autem libro tertio Hellenicorum significat Agidi filio Archidami mortuo, ferme quadriennio post finem Belli Peloponnesiaci, successisse fratrem Agesilaum, circiter annum 429 ante Evangelium: Cui additi 500 anni, constituunt 929, quanto tempore ante Epocham Evangelii claruerit Lycurgus, quasi sexcennio ante Phidonem Argivum, perinde ab Hercule undecimum, atque tantidem post Homerum, juxta Plutarchum Marmoreo calculo eatenus suffragantem. Erastosthenis vero Canones Chronologici statuunt Lycurgi
[...] tuitionem sive tutelam omnino undecim haud amplius annis post Marmoream Phidonis Epocham.
Itaque Chronicon Marmoreum istic duos Phidones Argivos distinguere nos docet, quemadmodum antea duos Minoes Cretae Rege
[...], quorum primus Asterii filius regnarit regnante Athenis Pandione primo, quo tempore Id
[...]i Dactyli ferrum invenerunt, annis ferme 73 post diluvium Deucalioneum, juxta antiquum Chronologum apud Clementem Alexandrinum, primo Stromateon circiter annum 1484 ante Evangelium: alter illius è Lycasto filio Nepos imperium maris obtinuit, regnante Athenis Aegeo juxta Diodorum Siculum, libro 4, quorum utriusque gesta vulgo inter se confunduntur, sicut etiam duorum imo trium Eumolporum, juxta Sophoclis Scholiasten in Oedipum Coloneum ex Acesidoro, primi Thracis qui Elusiniis suppetias tulit contra Erecthea Atticae Regem; secundi, Nepotis primi, tertii autem Pronepotis secundi: itemque plurium Musaeorum, & aliorum propemodum
[Page 43] infinitorum, quorum iisdem nominibus aequivocatio illam confusionem non modo in Ethnica sed etiam in Sacra Historia peperit, quam dolemus: aliis vero ut prudenter & caute distinguant, praesertim in tantopere controverso illo tempore Monarchiae Persicae, persuadere vix aut ne vix quidem possumus.
Archiam Evageti filium, qui fuit decimus à Temeno, è Corintho deduxisse Coloniam Syracusas, refert Autor Chronici Marmorei (numero annorum obliterato) regnante Athenis Aeschylo, anno vicesimo & uno, istic feriens prope medium inter aliorum calculos. Siquidem in Eusebiano Chronico Syracusae conditae feruntur, juxta Pontaci quidem Editionem anno quarto nonae Olympiadis, juxta Scaligeranam vero anno quarto undecimae: illic annis 17, hic 25 post annum 21 Aeschyli convenientem Olympiadis quintae anno saltem tertio (Seldenus applicat quarto) id est, anno Olympiadico undevicesimo, anno autem ante Evangelium 786. Neutiquam vero contigisse serius hoc tempore, satis evidenti argumento est, quod Strabo libro 6. (citante etiam Scaligero ad Naxum conditam anno praecedente juxta Thucydidem uti
(que) libro 6.) Autore Ephoro refert primas urbes Graecas in Sicilia conditas Naxum & Megara, decimâ generatione post Troica tempora, id est, eodem Scaligero calculum subducente annis plus minus 330, viz. 907 ante Evangelium, 122 ante calculum Marmoreum. Quinetiam Marcianus Heracleota in Periegesi Jambicis versibus scripta suffragatur Ephoro de conditis in Sicilia primis Hellenicis urbibus
‘—
[...].’ Quanquam videtur uterque intelligendus una cum nostro de generatione decima post Heraclidarum reditum in Peloponnesum annis 80 post captam Trojam, ac 1157 ante Evangelium. At vel sic quoque decima generatio sive aetas Herodotea terminatur anno 824 ante Evangelium, ac ferme 40 ante illum Marmore mutilo significatum: ut necesse sit tricenos quinos, aut tricenos octonos annos singulis generationibus imputare. Quocirca haec Epocha ser
[...]us anno 786 ante Evangelium, sive 494 ante Epocham Marmoream videtur nullâ ratione statui posse. Rursum vero ex altera parte ne citius statuatur, praeter Chronicon Eusebianum, intercedit gravissimus & omnium Ethnicorum Historicorum certissimae fidei Autor Thucydides, scribens initio lib. 6. in hanc (si modo inquam recte ego eam in adversaria retuli) sententiam: Siculos Megarenses quum jam Lamis eorum dux, circiter annum quintum post conditas ab Archiâ Syracusas, Trotilum condidisset, hoc defuncto, Hyblone autem Siculo rege prodente illis regionem, factoque ipsorum Duce, condidisse
[...] Megaricam Hyblam, sive Hyblea Megara, quam urbem postquam incoluerant annos 245, ejectos esse ex ea tum urbe, tum regione, à Gelone Tyranno Syracusanorum. Ut enim supponamus Gelonem Hyblâ potitum esse circa idem tempus quo Dionysius Halicarnasseus, & Pausanias scribunt eum primum obtinuisse Syracusas, viz. anno secundo Olympiadis 72, hoc est anno 519 ante Evangelium, huic additis 245, ascenditur ad annum 764 ante Evangelium, quo condita fuerit Hybla, anno decimo septimo post conditum Trotilum & Catanam, atque vicesimo secundo post conditas Syracusas, juxta Marmoreum calculum. Quapropter apparet Syracusarum Urbem, ab Archia Corinthio fuisse conditam, neque citius, neque serius quam significat ille calculus.
A quo annuus Archon Athenis extitit primus Creon (ita nomen primâ & tertiâ literâ mutilâ suppletur è Velleio & Eusebio) numerantur Chronico Marmoreo anni 420, id est, ante Evangelium 712, qui annus erat primus Olympiadis 24. Haec nimirum Epocha ferme convenit calculo Eusebiano aeque juxta Scaligeranam editionem tum Latinam, tum Graecam referentem postremi Archontis decennalis annum postremum ad primum Olympiadis 24,
[Page 44] ac juxta Pontaci editionem utique intra annum, utpote quâ primus Archon annuus refertur ad annum secundum ejusdem Olympiadis, perinde atque Excerptis Barbarolatinis, atque etiam ipso Africano apud Georgium recensente annuos Archontes 903, usque ad Olympiadem 250. Ceterum à calculo Dionysii Halicarnassei, ut dudum eum in nostra Serie exposui, biennii differentiam praefert, utpote referentis eundem ad tertium annum ejusdem Olympiadis annis 70 post initium Charopis primi decennalis Archontis relatum anno primo Olympiadis 7: Altrinsecus vero exhibet quadriennii differentiam à calculo Pausaniae in Messenicis, referentis quintum annum Hippomenis quarti decennalis Archontis ad primum annum decimae quartae Olympiadis, & Tlesiam, ut videtur, sequentem Archontem annuum ad quartum annum Olympiadis vicesimae tertiae. Sed Marmoreum Chronicon, quo medium attingit propius eo videtur probabilius.
Anno 418 ante citimam Epocham, Chronico Marmoreo incisum fuit aliquid, quòd omnino disparuit, relicto solummodo ejusdem anni Archonte Athenis Lysiâ, annuo viz. tertio; quod nec ipsum silendum. Erat autem 710 ante Evangelii Epocham. Huic Lysiae proximus fuit Tlesias ille apud Pausaniam, nisi potius idem vero nomine Lysias.
A quo Terpander Derdenis filius (ita mihi videtur potius Patris nomen affine Derdae Macedonico in adversariis meis, è quinto Xenophontis Hellenicorum, quam Patriae sive civitatis) Lesbius, nomos sive modos Musicos [sc. novos à se inventos] tibiis aptavit, & lite
[...] coram populo (ita equidem pro
[...] legendum existimaverim) solutus est: Marmoreâ Inscriptione numerantur Archonte Athenis Dropilo, anni 381: qui sunt ante Evangelium 673. Derdae viri nomen memorat etiam Aristoteles Politicorum libro 5, c. 10. aevoque praecedente Thucydides. lib. 1. Sed ne
(que) Lesbus à Troade adeo distat, quin qui alterius dialecto appellatus fuerit Dardanus, alterius dictus sit Derdenes. Ipsum vero Terpandrum quod attinet, in Chronico Eusebiano Terpander Musicus insignis habetur, juxta Scaligeranam quidem Editionem anno 675 ante Evangelium, biennio antea; juxta Pontaci vero anno 670, aut ut in notis agnoscit 671, biennio postea. Ita hic quoque Autor noster medium ferit.
A quo Alyattes Lydorum Rex extitit, è mutilis Marmoribus colliguntur anni 341 ante citimam ipsorum Epocham, Archonte Athenis Aristotele, ante Evangelium anni 633. Hujus regni initium in Chronico Eusebiano statuitur annis 639 ante Evangelium, sexennio antiquius. At in Excerptis Barbarolatinis triennio serius quam in Eusebiano, ac tantidem citius quam in Marmoreo. Cujus ratio reddetur paulo post ad initium regni Croesi.
Sapphonem Poetriam Lesbiam è Mitylenâ in Siciliam trajecisse, fugientem sive desiderium amasii Phaonis, seu quid aliud, significatur mutilis Marmoribus anno obliterato, inter initium regni Alyattis & decimum quartum ejus annum, quo tempore Athenis Archon erat Critias prior, Syracusis vero finitimi sive vicini, sc. agrorum ad urbem pertinentium Coloni principatu potiebantur. Id quidem apparet contigisse anno Alyattis juxta idem Chronicon duodecimo, ac 611 ante Evangelium: Utpote quo ejusdem Regis anno Sapphonem pariter ac Alcaeum Poetas claruisse referant non modo impressa Chronici Eusebiani Exemplaria, sed etiam pleraque Manuscripta, teste Pontaco.
Espoliis direptorum Cirrhaeorum, solitorum latrociniis & depraedationibus infestare eos qui consultum irent Oraculum Pythicum, restauratum esse gymnicum Agonem Chrematitem, praemii scilicet pecuniarii, ante annos 723, Archonte Athenis Simone, ante Evangelium annis 619, novennioque postea eundem Agonem Pythium Stephaniten, id est, Coronarium, denuo institutum esse, annis 318 ante citimam Epocham suam, Archonte Athenis Damasiâ secundo; (primum viz. superius notavimus non quidem è Diodoro Siculo, sed
[Page 45] Demetrio Phalareo apud Diogenem Laertium) annis vero ante Evangelium 610: deinceps Chronico Marmoreo refertur. Quorum posterius exacte congruit non modo calculo Pausaniae Phocicis, sed etiam Chronico Eusebiano referenti Isthmia post Melicerten, & Pythia primum acta eodem anno, nimirum tertio Olympiadis 49. Priore autem confirmatur id, quod innuit Censorinus capite 18, & affirmat Scholiastes Pindari in Argumento tertii Pythicorum ejus, Agonem Pythicum antea fuisse Enneatericum, viz. novennio quoque revolvendo fuisse repetitum. Ceterum de vindicta sumta à Cirrhaeis, propterea quia latrociniis infestabant peregre proficiscentes consultum oraculum Delphicum; collectanea sive adversaria nostra memorabilem locum exhibent è Plutarcho in vita Solonis, ubi scribit in haec verba,
[...]. Suspiciebatur vero & celebrabatur maxime inter Graecos Solon. Propter sententiam dictam de eo, quod oporteret auxilia mittere ad defendendum Templum Delphicum, neque sinere Cirrhaeos contumeliis afficere Oraculum, sed bellum suscipere pro Deo Delphis. Persuasi enim ab eo bellum movendum decreverunt Amphictyones: ut tum alii testes sunt, tum etiam Aristoteles in Pythionicarum recensione; Soloni sententiam eâ de re dictam ascribens. Duces vero huic bello ex Amphictyonum decreto constitutos fuisse Clisthenem Sicyonium, Alcmaeonem Atheniensem, & Eurylochum Thessalum, apparet ex eodem Plutarcho, Pausaniae Phocicis, & tribus Pindari Pythionicarum argumentis; quorum primo de eorum uno dicitur,
[...], Superavit ipsos, nempe Cirrhaeos, Archonte Athenis Simonide. Secundo autem
[...]. Pythicum Agonem statuit Eurylochus Thessalus, Archonte Athenis Simone: viz. eodem quem Marmora nostra exhibent. Et mox:
[...] [lege juxta Marmora,
[...] [lege iterum juxta eadem Marmora
[...]. post novennium autem, quum ceteri duces devicissent reliquos Cirrhaeorum, Archonte Athenis Damasiâ posteriore, etiam coronarium statuerunt. De novennio autem porro confirmat tertium argumentum, iis verbis,
[...]· observabatur autem Agon primum, novennii intervallo. Unde denique constat reliquum locum
[...]· uti
(que) corrigendum esse
[...]. Anno autem nono post captam Cirram, edixerunt celebrandum Deo coronarium, Archonte Athenis Damasiâ.
Epoch. 40. A. M. ....... A quo Athenis Comoèdiae—Icariensium, inventore Susarione, &—
Susarion Icariensis Poeta, quem primum excogitavisse Comoediam refert Clemens Alexandrinus, primo Strom. & cujus Iambos quosdam de muliere citat Stobaeus, cap. 87, mutilis Marmoribus, obliterato anno & Archonte, innuitur claruisse inter primam Pythiadem coronariam, & primum usurpatam à Pisistrato tyrannidem Athenis; nempe inter annum 610, & 589 ante Evangelium, de quo nihil amplius occurrit.
Epoch. 41. A. M. C. 3444. ante Evang. 589. Periodi 6. 484. A quo Pisistratus Athenis tyrannidem occupavit, anni
CCXCVII. Archonte Komiâ.
A quo Pisistratus Athenis tyrannide potitus est numerantur Chronico Marmoreo anni 297, (qui sunt ante Evangelium 589) anno 4 Olympiadis 54, Archonte Athenis cujus nomen propemodum obliteratum est, relictâ solummodo 1. & duabus postremis literis K...
[...]: unde nihilominus constat nobis è Plutarcho, sub finem vitae Solonis, (si qua fides adversariis sive notis meis) legendum esse
[...] Comiâ: ei succedente, insequente anno, Hegesistrato, quo Phanias Ephesius autor erat Solonem Atheniensem, Sapientem illum, secundo anno tyrannidis Pisistrati mortuum esse: interim Heraclide Pontico, & quidem ut videtur rectius scribente eum supervixisse coeptae Pisistrati tyrannidi,
[...], haud exiguum tempus. In Eusebiano Chronico, juxta Pontaci editionem ad annum 592, juxta Scaligeranam ad 590 ante Evangelium, nempe annum 3 Olympiadis 54, legitur; Pisistratus Atheniensium tyrannus in Italiam transgreditur: ad quem in Annotationibus recte meâ quidem opinione conjicit Pontacus, Italiam errore ex Etruriâ, Etruriam autem ex Eretriâ factam esse; quo Herodotus lib. 1. scribit Pisistratum paulo post usurpatam tyrannidem Athenis ejectum secessisse: Eretriam inquam, sive Thessaliae urbem, ut Pontacus (nescio an ex Herodoto mihi non ad manus) seu potius Euboeae insulae celeberrimam, ut alioquin ego existimaverim. Ita
(que) ex hâc Epochâ Marmoreâ, suffragante doctissimo Plutarcho, corrigendus est situs initii tyrannidis Pisistrati in Chronico Eusebii: quemadmodum etiam situs Comiae Archontis in Atticis Fastis Caroli Sigonii, referentis eum, ut etiam notat Pontacus, ad annum 3 Olympiadis 53, quum hic conveniat anno 4 Olympiad. 54, Meursii Archontes, aut Pisistratum, ceterosve ejus tractatus historiae Atticae, ab industrio Seldeno allegatos, quanquam valde cupiens, atque etiam amicos ea propter sollicitans, (malo fato à libris detentus) videre nondum potui. Ideoque hic ego Pisistrato & Pisistratidis (quorum Hipparchi, tanquam ab Harmodio & Aristogeitone interfecti post haec annis 29, Hippiae autem 66, illius annis 540, hujus 523 ante Evang. in mutilis Marmoribus parum clara aut certa fit mentio) plura istic inquirere omitto, quoniam à doctissimo illo viro jamdudum diligenter conquaesita esse existimo. Si quid tamen de his posthac nobis occurrerit, suis temporibus exponemus.
Epoch. 42. A. M. 3449. ante Evang. 584. Period. 6. 489. A quo Croesus, Asiae—
XXXXII. Archonte Athenis Euthydemo.
A quo Croesus regnare incepisse è Marmoribus mutilis colligitur, anni (ut è fine numeri extante .....
[...] apparet) numerati sunt 292, 584 ante Evang. Archonte Athenis Euthydemo; quemadmodum dudum, è prima collatione Archontis cum numero annorum conjeci. Ita vero situm initium regni Croesi, definit regnum patris ejus Alyattis annis 49, quot ei ascribunt tum Chronicon Eusebianum, tum etiam excerpta barbaro-latina: unde consequitur eadem prorsus differentia sitûs regni Croesi in his, quae superius Alyattis exposita est. Sed judicium de veritate utriusque faciendum est, è fine regni Croesi, eui Eusebius & Excerpta imputant annos 15, verum
[Page 45] Herodotus 14 tantummodo. In Chronico Eusebiano post annum 15 Croesi, ad annum▪ Olympi
[...]dis 58 quasi desinentem,
[...]c 576 ante Evang. legitur Croesus à Cyro cantus est, & Lydorum regnum destructum est quod stetit annos 230. Ac nihilominus
[...] postea, in Scaligerana editione, Cyrus Sardes capit▪ annotante Scaligero▪ Eusebium istic, ut alias saepissime, referre diversa tempora è diversis autoribus. Atque haec eadem verba in Pontaci editione ponuntur anno 14 Croesi, annotante ipso pleraque Eusebii exemplaria ita habere, quaedam etiam ad annum 10 ejusdem, nonnulla vero ad annum 16 Cyri, quartum autem Olympiadis 58, uno anno serius quam habet Scaligerana editio. Excerpta vero barbaro-latina suggerunt, ac bis terve regerunt, Lydorum regnum tenuisse sive stetisse annis 2
[...]2, ab initio regni Ardysi pariter ac primae Olympiadis, ad finem Croesi pariter atque Olympiadis 58, quot Olympica quadriennia comprehenduntur annis 232. Verum Sosicrates, autor perantiquus, apud Diogenem Laertium in vita Periandri Corinthii, ait hunc mortem obiisse ante Croesum (sc. regno excussum) annis quadraginta & uno,
[...], sub Olympiadem 49: unde consequens est Croesum fuisse captum circa initium anni secundi Olympiadis 59, quod lucem fert insequenti Epochae.
Epoch, 43. A. M. C. 3452. ante Evang. 571. Period. 6. 522. A quo Cyrus ille Persur
[...]m Rex Sardes cepit & Croesum sub —etiam Hipponax secundum hunt, Iambi
[...]us Poeta.
A quo Cyrus ille primus Imperator Persarum Sardes Lydiae regiam cepit, & Croesum sub jugum misit, in mutilis utique Marmoribus, temporis notae non extant, neque annus, inquam▪ neque Archon. Verum-enimvero ab initio regni Croesi constituto iisdem, anno 584 ante Evangelium, sive anno primo Olympiadis 56, annus 14, quo & Herodotus regni Cyri finem, & pleraque Chronici Eusebiani exemplaria Sardes Croesi Regiam a Cyro captas statuunt, convenit utique anno secundo Olympiadis 59, anno autem ante citimam Chronici Marmorei Epocham 279, ante Evang. vero 571, quo Croesi regni finis contigerit, juxta Sosicrat
[...]m atque Herodotum: cujus propterea initium calculo Marmoreo consignatum confirmaverit idem Herodotus; Patris autem ejus Alyattis▪ una cum excerptis Eusebius. Scaliger quidem, lib. 3. Canonum Isagogicorum, in notis ad Dynastias Regum Lydiae, nullo autore prolato statuit exitum Croesi in exitu Olympiadis 59, tametsi Eusebius, & Solinus cap. 4. statuerint in Olympiade 58 sed nobis satis fuerit Marmoreâ Inscriptione admonitis, Sosicrate autore, distulisse, usque ad autumnum vel sub hyemem anni secundi ejusdem Olympiadis, integrâ Olympiade sive quadriennio serius quam statuimus libello Emendationis temporum. Caeterum quod Marmoreâ Inscriptione additur, tempore capti à Cyro cum Sardibus Croesi, Hipponactem Poetam Iambicum extitisse, confirmat Plinius, lib. 36. cap. 5▪ addens mentionem de aetate Poetae Hipponactis; quem certum est fuisse Olympiade 60; quanquam Hippona
[...] Philosophus, si quis ejus professionis unquam fuit, in Eusebiano Chronico statuitur Olympiade 23.
Epoch. 44. A. M. C. 3468. ante Evang. 563. Period. 6. 508. A quo Thespis Poeta—docuit Alcestin Tragoediam, (cujus praemium) proponebatur Hircus; anni
CCL...... Archonte Athenis ...naeo priore.
Thespis Poeta docuisse Tragoediam Alcestin, ejusque operae praemium reportasse Hircum significatur mutilis Marmoribus inter captum è Cyro Croesum, & initium regni Darii filii Hystaspis, obliterato numero annorum, & potiore parte nominis Archontis Atheniensis, relictâ solummodo .....naeo, sive Keo priore: Ut fuisset Alcaeus: cujus nominis posterior fuit anno 3 Olymp. 89. Quum autem & Clemens Alexandrinus primo Strom. & Plutarchus in Solone, & Horatius in arte Poeticâ, nominent Thespim primum,
‘Carmine qui Tragico vilem certârit ob Hircum.’ Eumque ipsum docuisse primum Olympiade 61 referat Suidas; tanquam numero Marmoreo 272, ac ante Evang. anno 564: quod in Chronico Eusebiano, ad Olympiadis 47 annum secundum, ac 619 ante Evang. legitur, his temporibus certantibus in Agone (sc. Tragico) Tragus, i. e. Hircus praemio dabatur, unde aiunt Tragoedos nuncupatos; videtur ita accipiendum, quasi post alios aliquot ignobiles, Thespis certârit primus memoriâ dignus, sc. cujus nomen posteritati commendaretur.
Epoch. 45. A. M. C. 3488. ante Evang. 545. Period. 6. 528. A quo Darius super Persas regnavit, Mago defuncto; anni ...
LIII. Archonte Athenis—
Quod ad initium regni Darii filii Hystaspis attinet, Chronico Marmoreo relatum anno 253 ante citimam Epocham, ac 545 ante Evang. quanquam non est dubium coepisse eum regnare octennio post mortem Cyri, ac Septimestri post mortem Cambysis, quadriennio ante hoc tempus: absoluto tamen imperio hoc demum tempore, captâ Babylone, occisoque reliquo Mago potitum esse, ut dudum annotavimus, suffragatur etiam autor quem secutus est Otho Frisingensis, lib. 2. cap. 16. scribens, Magos regnasse post Cambysem, annis 3. mensibus 7.
Epoch. 46. A. M. C. 3493. ante Evang. 540. Periodi 6. 533. A quo Harmodius & [Aristoge] iton interfecer [unt Hippar] chum Pisistrati — & Atheniensibus —Pisistratidas —anni
CCXLVIII. Archonte Athenis—
De Pisistratidis inquirendi plura animum desponderamus, veluti quod hîc significatur Chronico Marmoreo, de Hipparcho Pisistrati filio interfecto ab Harmodio & Aristogeitone, ac forte Hippiâ se includente intra arcis muros ob metum anno 248 ante citimam Epocham, Archonte obliterato, anno autem ante Evang. uti diximus, 540. Veruntamen quandoquidem nihil aliud sit quod aeger animi agere malim vel possim, quid si istic quo
(que) in institutâ disqui
[...]itione resumto in manus Calamo progredientem saltem quousque adversaria nostra, unica mihi relicta adminicula, sublevaverint & manuduxerint? Igitur
[Page 49] in Chronico Eusebiano legitur ad annum ante Evang. juxta Pontaci editionem 548, juxta Scaligeranam 547: Harmodius & Aristogiton Hipparchum tyrannum interfecerunt; & Leaena meretrix, amica eorum, quum tormentis cogeretur ut socios proderet, linguam suam mordicus amputavit: annotante Pontaco, situm horum esse varium, sc. in diversis exemplaribus: at
(que) Scaligero tum illud, quosdam Codices habere hanc periocham anno antecedente; tum etiam hoc, sed horum Pisistratidarum interitus non certâ refertur à veteribus, nec satis constanti fide. Nimirum Thucydides suo seculo, jam tunc, intra centum annos postea, lib. 1. in prooemio historiae suae, generalem ipsorum Atheniensium popularium suorum de hoc facinore errorem redarguit. Atqui nihilominus quod ad tempus attinet, haud improbabilis videtur eventûs istius situs sive annus assignatus in Chronico Marmoreo. Namque idem Thucydides, lib. 6, iterum mentionem ejusdem, & quidem pluribus faciens, inter alia haec habet verba,
[...]. Latine, Tyrannide vero potitus Hippias (post Harmodii & Aristogitonis insidias) adhuc annos tres Athenis, quarto autem anno cedere coactus à Lacedaemoniis & exulibus Alcmaeonidis, induciis factis, discessit Sigeum, indeque Lampsacum ad Aeantidem (generum suum) ac deinde ad regem Darium: unde redux in Marathonem postea, anno vicesimo, jam senex, cum Medis militavit. Praelium Marathonium superius à nobis observatum est Marmoreâ Inscriptione referri ad annum 519 ante Evang. cui additis 20 pervenitur ad annum 539, scilicet proxime insecutum caedem Hipparchi, occasionem ejectionis Hippiae, juxta eandem inscriptionem. Porro autem Aristoteles, Politicorum lib. 5. cap. 12. inductione probans nullas Graecorum tyrannides fuisse diuturnas; scribit in haec verba,
[...]. Latine, Tyrannis Pisistratidarum Athenis non fuit continua: bis enim è tyrannide in exilium actus est Pisistratus: ita ut ex annis 33 ab initio tyrannidis suae, eâ potitus sit tantummodo 17; filii autem ejus annis 18, itaque omnes tyrannidis eorum anni fuerunt 35. Verum Herodotus, lib. 5. scribit Pisistratum & Hippiam tyrannide potitos esse annis 36: proculdubio numerans annos à quo tempore Pisistratus tertia & postrema vice recuperatam tyrannidem stabilivit. Quinetiam Trogus Justini, lib. 2. scribit Pisistratum regnasse annis 34, ita enim & impressis, & manuscriptis ejus exemplaribus legi testatur Bongarsius, Libro variarum ejus lectionum. Quocirca apparet, à Pisistrateae tyrannidis initio ad exactum eâ Hippiam, transactos esse annos 52. Qui si subducantur anno 589 ante Evang. quo Marmorea Inscriptio statuit initium tyrannidis Pisistrati: residuus fit annus 537, quo Hippias ejectus fuerit, triennio post Hipparchi necem, ac annis ferme 18 ante pugnam Marathoniam, juxta eandem inscriptionem, calculo tum Aristotelico, tum Thucydideo, tum Herodoteo, tum etiam Trogi Pompeii, ita prope & probe consentientem.
Epoch. 47. A. M. C. 3497. ante Evang. 536. Periodi 6. 537. A quo chori primum certarunt virorum, cujusmodi primum docuit Hypo—cus Chalcidensis & vicit: anni CCXXX—Archonte Athenis Lysagorâ, [an Isagorâ.]
Choros viriles primum certasse, talisque chori doctorem Hypodicum, aut alium quempiam simili nomine vicisse, significatur mutilis Marmoribus, circiter annum 244 ante citimam Epocham suam ac 536 ante Evang. Archonte Athenis (ut quidem videtur legendum) Isagorâ, quo Archonte, anno primo Olympiadis 69 primos Romae Consules statuit Dionysius Halicarnasseus, lib. 4. & initio lib. 5.
Epoch. 48. A. M. C. 3510. ante Evang. 523. Period. 6. 550. A quo—Hippias—Athenis, anni CCXXXI: Archonte Athenis Pythocrito.
Quod in mutilis Marmoribus deinceps de Hippiâ videtur innui Archonte Athenis Pythocrito, annis 231 ante citimam Epocham, 523 ante Evang. quadriennio ante Marathonium praelium; forte spectat ad priorem expeditionem Medicam, quâ Darius Hystaspides misit Mardonium ducem, tunc juvenem, cui paulo ante in uxorem dederat filiam suam Artozostram, quemadmodum refert Herodotus lib. 6. cum classe 300 navium, quae naufragio pessundata est ad montem Athon, & praeterea exercitu pedestri, quo subjugavit reliquos Macedones, qui antea non submiserant se Imperio Persico, atque etiam Thraces dictos Brygas: in qua priore expeditione, quâ reipsâ plus actum est, quam posteriore Marathoniâ, aeque verisimile est Hippiam fuisse, ac in posteriori: ac praesertim in legatione circa idem tempus à Dario missâ ad poscendum Graecos aquam & ignem in signum subjectionis: cui multi Graecorum populi paruerunt, praecipue vero Aeginates, tunc temporis ex omnibus Graecis mari plurimum potentes, & Atheniensium aemulorum suorum contra ipsos propterea exclamantium, infesti inimici: à quo demum verisimilius, quam ab Hippiâ persuasi? Cujus occasione recruduerunt inimicitiae inter duos Lacedaemoniorum Reges, Cleomenem & Demaratum; Demaratusque regno abdicatus, haud ita multo post, ad Darium utique fugit. Ne cui autem hoc minus fiat verisimile, quia Thucydides nullius reditûs Hippiae in Graeciam meminit, ante praelium Marathonium: etiam ante hoc tempus, circa initium rebellionis Aristagorae Milesii, Hippiam à Cleomene & Lacedaemoniis revocatum, volentibus eum reducere Athenas in pristinum dominatum: quod ne fieret, longâ & vehemente oratione, â Sosicle Corinthiorum legato dissuasum esse, fuse narrat Herodotus, lib. 5. Thucydides igitur postremi tantummodo reditûs Hippiae meminit; quo in Atticam, atque ipsarum Athenarum conspectum venit, summaque spe recuperandi dominatus decidit: & siquidem non in ipsa pugna Marathonia, quod à nonnullis traditum, occubuit; at paulo post, senio pariter ac moerore perinde ac Darius ipse, juxta Marmoream nimirum & nostram Chronologiam, contabuit. Quicquid vero id est, quod de Hippia innuunt mutila Marmora hoc anno ut dictum est 231 ante citimam Epocham, ac 523 ante Evang. Archonte Athenis Pythocrito: dimovet certe eodem anno, nempe secundo Olympiadis 71, Philippum Archontem, Caroli Sigonii ut puto, & aliorum recentiorum Fastis Atticis ei assignatum: cui proinde alius à nobis infra locus assignabitur, post octennium, videlicet duas integras Olympiades, anno eodem secundo Olympiadis 73.
Jam vero antequam finem imponamus huic disquisitioni, opportunum videtur
[Page 51] ut ostendere conemur, ubi demum statuendus sit terminus discriminis illius solennis annorum 26 inter Chronicon Marmoreum & Eusebianum, in situ Regum Atheniensium, iisque succedentium Archontum ad terminum vitae▪ Apparet autem terminum ejusmodi esse statuendum inter Diognetum, sive Dioginetum, & Aeschylum. Quod siqua fides particularibus regum annis relatis in Excerptis barbaro-latinis, reposito Thersippo in locum suum inter Archippum & Phorbantem, unde Interpretis nec Graecae linguae gnari nec Latinae, vel imperitiâ, vel negligentiâ videtur excidisse in dorsum Aeschyli penultimi Archontis perpetui, sive ad finem vitae: quum tres proxime praecedentes Archontes, Ariphron, Thespieus, & Agamestor habeant apud Eusebium annos omnino 67, in excerptis vero 96: deductis huic excerptorum summae, & quidem medii Thespiei magistratui tribus, conciliatio facta fuerit. Igitur si placet, tantisper donec aliquid certius aut melius ex historiis probatioribus deprehensum fuerit, accommodentur Ariphroni, pro Eusebianis annis 20, Excerptorum anni 30, Thespieo autem pro Eusebianis 27, Excerptorum 40 minus 3, tredequadraginta inquam 37 pro 27, atque Agamestori pro Eusebianis 20, Excerptorum anni 26: ita tres illi Archontes Aeschylum proxime antecedentes, habuerint simul 92 annos, viz. 26 quos requirit calculus Marmoreus plures quam permittit Eusebianus. Vicissim vero annus postremus, nempe vicesimus tertius, minuendus videtur Aeschylo, ut primus Archon annuus conveniat initio Olympiadis 24, itaque situs Regum & perpetuorum Archontum Atheniensium conveniens Chronico Marmoreo, in annis Epochae Eusebianae ante Evangelii principium, & à mundi conditu juxta nostram Chronologiam, per quos periodo octodesexcentenariae accommodari possunt, fuerit talis, qualem in subjecta Tabula exposuimus.
Anni Mundi conditi, & ante Evangelium, quibus singuli Reges & Archontes Atheniensium inceperint, juxta Marmoreum Chronicon.
Reges Athen.
Anni M. C.
Anni ante Evang.
Anni Regū
1. Cecrops.
2423.
1610.
50.
2. Cranaus.
2473.
1560.
9.
3. Amphyction.
2482.
1551.
10.
4. Erichthonius.
2492.
1541.
50.
5. Pandion.
2542.
1491.
40.
6. Erichtheus.
2582.
1451.
50.
7. Cecrops. 2.
2632.
1401.
40.
8. Pandion. 2.
2672.
1361.
25.
9. Aegeus.
2697.
1336.
48.
10. Theseus.
2745.
1288.
30.
11. Menestheus.
2775.
1258.
23.
Menesthei anno regni penultimo capta est Troja, juxta Chronicon Marmoreum, annis 433 ante Epocham Olympiadum.
12. Demophoon.
2798▪
1235.
33.
13. Oxyntes.
2831.
1202.
12.
14. Aphidas.
2843.
1190.
1.
15. Thymoetes.
2844.
1189.
8.
16. Melanthus.
2852.
1181.
37.
17. Codrus.
2889.
1144.
21.
Archontes ad terminum vitae.
1. Medon.
2910.
1123.
20.
Archontes Athen.
Anni M. C.
Anni ante Evang.
Anni Regū
2. Acastus.
2930.
1103.
36.
3. Archippus.
2966.
1067.
19.
4. Thersippus.
2985.
1048.
41.
5. Phorbas.
3026.
1007.
31.
6. Megacles.
3057.
976.
30.
7. Diogenetus.
3087.
946.
28.
8. Phereclus.
3095.
918.
19.
9. Ariphron.
3134.
899.
30.
10. Thespieus.
3164.
869.
37.
11. Agamestor.
3201.
832.
26.
12. Aeschylus.
3227.
806.
22.
13. Alcmaeon.
3249.
784.
2.
Post Alcmaeonem constituti sunt Archontes Decennales, circiter▪mediam Olymp. 6.
Verum enimvero non sufficit ad confirmationem calculi Marmorei inter captum Ilium & primam Olympiadem, accommodasse ei Regum & Archontum Atheniensium annos omnino 26 plures quam vulgo iis imputantur: nisi aliorum regnorum Graecorum, quorum initia putantur ab Ilii capti Epochâ, anni eidem item accommodentur: videlicet Lacedaemonii & Corinthii, ab Heraclidis in Peleponesum redeuntibus conditorum Heraclidas fratres tres, filios Aristomachi, filii Cleodaei, filii Hylli, filii Herculis, tres inquam fratres, Aristodemum, Temenum, & Cresphontem, bello repetentes & recuperantes Peleponesum, condidisse ibi regna: ac Aristodemi filios, Euristhenem & Proclem sive Patroclem, regno Lacedaemonio potitos esse: ex Herodoto, Diodoro Siculo, Apollodoro, Plutarcho, Pausaniâ, Velleio, aliisque intelligitur. Tempus autem ejus conditi notat Thucydides, prooemio historiae, his verbis,
[...]. Dores octogesimo evoluto anno post Ilii excidium, cum Heraclidis Peloponesum obtinuerunt. Ei autem suffragatur primus Canon Chronicus Eratosthenis apud Clementem Alexandrinum, Stromat. primo, statuens,
[...]. A Capta Troja ad Heraclidarum reditum, annos 80. Porro autem secundus & tertius ejusdem Canones simul statuunt.
[...]. Inde ad tutelam illam Lycurgi, annos ducentos novendecim. Ac quartus,
[...]. Inde ad primam Olympiadem annos centum & octo: qui à reditu Heraclidarum & initio regni Lacedaemoniorum consummant annos 327. Eusebianum vero Chronicon exequens annos regum Euristhenidarum tantum, non etiam Proclidarum, è quibus fuit Lycurgus; regibus novem ab Euristhene primo ascribit annos summum 325: ad 1. Olymp. juxta Ephorum. Atqui Marmoreus calculus requirit 353, id est, 28 plures quam Eusebianus, 26 quam Eratostheneus: & concessis 219 inter reditum Heraclidarum & Lycurgi tutelam postulat 134 inter hanc & Olympiadum Epocham. Plures multumque discrepantes fuisse opiniones de tempore Lycurgi, & è Plutarcho ante significavimus, & è Chronico Eusebiano apparet. Omissis autem enormibus, probabiliores videntur conciliari posse ex eo quod asserit Plutarchus in Solonis vitâ,
[...], Lycurgum regnasse multos annos Lacedaemone: nimirum à morte fratris Polydectae, plus minus semestri ante natum filium posthumum
[...]harilaum; quousque legibus latis▪ Charilao nepoti annos jam 25 nato regnum reliquerit. Ab initio igitur tutelae Lycurgi, ad primam Olympiadem fuerint juxta calculum Marmoreum anni 134: à fine juxta Eratostheneum, 108. Rursum ab initio, annis 299 post captum Ilium, juxta quosdam. Clementis autores, non quidem ad primam Olympiadem, quo pacto intervallum eousque esset annorum 440, verum ad constitutos primum Ephoros Lacedaemone, haud ita multo post primam Olympiadem, nempe initio quintae, fuerunt anni 150. A fine autem, juxta Plutarchum in ejus vitâ, ad Elatum atque Socios primum constitutos Ephoros,
[...], anni summum 130, id est, 124. Item, ab initio, ad finem belli Peloponesiaci, sub finem regni Agidis filii Archidami, ab illo decimi quarti juxta eundem ibidem, (habentem ut videtur rationem Zeuxidami patris Archidami mortui ante Leotychidem ipsius patrem, alioqui vero unus deest catalogo Herodoteo, lib. 8. inter Proclem & Leotychidem) fuerunt anni plus minus quingenti; vel paulo plures quam quingenti,
[...], i. e. quingenti & sex, juxta praecisiorem Thucydidis rationem, prooemio historiae, si modo pro
[...] legantut
[...] ut ratio postulat: ubi ita legitur.
[...], omnino legendum
[...]. Atque totidem propemodum
[Page 53] fuerunt à fine ejusdem tutelae, ad devictos à Thebanis Lacedaemoni
[...], vastatamque ferro & igne Laconicam▪ Ep
[...]minondâ duce: juxta Diodorum Siculum, initio lib. 15. iterumque postea, Archonte Athenis Al
[...]isthene; atque etiam postea, Archonte Lysistrato: nec non Aelianum, variae Historiae lib. 13. cap. 43. E quibus vicissim corrigendus est locus Plutarchi in Agesilao, ubi in ejusdem temporis assignatione perperam legitur contra,
[...], pro
[...]. Quum vero Lycurgus asseratur, Pausaniâ autore, tulisse leges Lacedaemoniis regnante Agesilao E
[...]risthenidâ ex altera Heraclidarum stirpe: id quidem juxta Chronicon Eusebianum stare non potest, utpote quo tribus regibus Agesilaum, postquam regnârat annos 44, insequentibus usque ad primam Olympiadem, ascribantur 137 anni, Archelao 60, Teleclo 40, & Alcameni 37: nimirum tres plures, quam ab ultimo initio tutelae Lycurgi putantur ad eandem. Verum juxta Puteani Excerpta barbaro-latina, potest: utpote in quibus legatur; Agesilaus, annos 30. Cemenelaus annos 44. Archelaus, 60. Celeclus, 40. Alcamanus 27. Automedus, 25. Simul Reges Lacedaemoniorum permanserunt in regno [usque ad primam Olympiadem] annos 350. Ubi pro Cemenelaus, Scaliger legendum autumat,
[...], & Menelaus. Sed quum nullus ejus nominis rex Lacedaemonius agnoscatur, nec ab Herodoto recensente omnes ab Euristhene ad Leonidem, lib. 7. nec à Pausania, nec ab Eusebio, nec à quoquam, quod sciam, alio; & anni huic ascripti in Excerptis sint plane iidem quos Eusebius ascribit Agesilao: videatur potius legendum,
[...], & quidem alius, sive alius autem, sc. Agesilaus▪ ideoque duo Reges Agesilai, alter alteri in regno succedens, ab aliis perperam in unum confusi, in his Excerptis, utcunque alias mendosissimis, videntur recte distincti esse. Perinde autem postremus ille, Automedus, quum à nemine agnoscatur; & particularem summam annorum singulis regibus ascriptorum, extendat longe ultra summam universam 350, utpote usque ad 370▪ videatur ab ineptissimo & igna
[...]issimo Interprete, qui ne legere quidem potuerit Graeca, ne dum intelligere, confictus esse è Graeci Autoris verbis, quibus significatur eundem Alcamenem, juxta alios regnasse 25: forte his,
[...], ipse vero nonnullis, sc. autoribus, annos 25. Quocirca ascriptis Alcameni annis tantummodo 25 ante primam Olympiadem, quo pacto initium tutelae Lycurgi annis 134 antea inciderit novennio ante mortem Agesilai posterioris; ut omnibus praecedentibus Eusebianis regibus Euristhenidis maneant sui annorum numeri: priori illi Agesilao in Excerptis significato imputandi fuerint non 30 tantum sed 40 anni. Quibus admissis series & situs Lacedaemoniorum Regum ab Euristhene, inter Heraclidatum reditum & primam Olympiad
[...]m, fuit hujusmodi.
Reges Lacedaem.
Anni Mundi
Anni ante Evang.
Anni reg.
1. Euristhenes.
2876.
1157.
42.
2. Agis.
2918.
1115.
1.
3. Echestratus.
2919.
1114.
35.
4. Labotas.
2954.
1079.
37.
5. Doryssus.
2991.
1042.
29.
6. Agesilaus 1.
3020.
1013.
40.
7. Agesilaus 2.
3060.
973.
44.
8. Archelaus.
3104.
929.
60.
9. Teleclus.
3164.
869.
40.
10. Alcamenes.
3204.
829.
25.
Prima Olymp.
3229.
804.
0.
Ceterum quod post Charilai ex altera Heraclidarum stirpe, nepotis Lycurgi, annos 64 regni, Nicandrum regnasse annos 39, autor fertur Sosibius Laco in Chronographia; ejusque anno 34 actam esse primam Olympiadem: pro 39 & 34 legendum esse 49 & 44, ex iis quae dicta sunt apparet. Ac sane ex illis 108 annis Charilai & Nicandri ante primam Olympiadem, videatur Eratosthenes
[Page 54] composuisse Canonem tutelae Lycurgi; sed perperam imputans tutelam primis annis absoluti liberique jam ab ea regni Charilai: qui ex hac suppositione nonagesimum aetatis annum attigerit. Nisi forte desit unus etiam inter Charilaum & Nicandrum. Qui Plutarcho praestet reges 14 à Lycurgo ad Agidem, & quidem incluso in numerum utroque.
Omnino autem Heraclidarum reditum in Peloponesum, regnique initium Lacedaemone, contigisse non modo annis 350 ante primam Olympiadem, quemadmodum & Excerpta, & Eusebii Graeca Syncellana, quanquam haud sibi constantia agnoscunt, sed etiam integris 353, juxta Chronicon Marmoreum, ex eorundem regno Corinthi intelligere licet. Cujus initium ab Alete, quinto vel sexto ab Hercule, etsi Eusebius statuit una cum initio regni Euristhenis & Proclis Lacedaemone: Didymus tamen apud Scholiastem Pindari, Olympionicarum Odâ 13, asserit Aleten coepisse regnare Corinthi annis 30 post Dorum, sc. cum Heraclidis, advectum in Peloponesum. Cui suffragatur quoque Velleius. Regibus autem Corinthi duodecim ab Alete, & Excerpta, & Eusebius tum Latinus, tum Graecus, & fragmentum Diodori Siculi ex Syncello, ascribunt saltem 323 annos ante primam Olympiadem. Quorum Catalogum Eusebianum, nostris Epochis accommodatum utique hic subjicimus.
Reges Corinthi.
Anni Mundi
Anni ante Evang.
Anni regni
1. Aletes.
2906.
1127.
35.
2. Ixion.
2941.
1092.
37.
3. Agelaus.
2978.
1055.
37.
4. Prumnis.
3015.
1018.
35.
5. Bacchis.
3050.
983.
35.
6. Agelas.
3085.
948.
30.
7. Eudemus.
3115.
918.
25.
8. Aristomedes.
3140.
893.
35.
9. Agemon.
3175.
858.
16.
10. Alexander.
3191.
842.
25.
11. Telestes.
3216.
817.
12.
12. Automenes.
3228.
805.
1.
Prima Olymp.
3229.
804.
0.
Post annos 952, quam ab Alete erat condita, Corinthum funditus diruit Lucius Mummius, juxta Velleium, summum uno anno ante nostrum calculum: quum nostra Series rerum Romanarum conferat Corinthi, ut & Carthaginis excidium in annum 3859. M. C. qui erat 174 ante Evang. Porro autem praeter tria illa Graecorum regna exposita in Chronico Eusebii Latinum quoque dependet ab Epocha Trojae captae. Quod proinde etiam Chronici Marmorei Epochae capti Ilii accommodandum est. Quanquam igitur Dionysius Halicarnasseus, lib. 1. Roman. Antiquitatum, Porcio Catone autore statuit Romam conditam ad Latini regni finem, quadringentis triginta duobus annis post captam Trojam: tamen cum agnoscat illum nullam Graecam temporis notationem exposuisse, ideoque ipse calculum Catonianum applicet Canonibus Eratosthenis ponentis annos quadringentos & septem inter Ilium captum & primam Olympiadem: haud perinde liquet Catonem ipsum ad eosdem Canones referri voluisse: quin potius, quum idem Dionysius in proxime praecedentibus retulerit Timaeum Siculum scripsisse Romam conditam annis duobus de quadraginta ante primam Olympiadem; Cincium autem, & alios, annis plus minus totidem post: probabile sane est, Catonem censuisse conditam circiter ipsam Epocham Olympicam; ideoque eundem numerum annorum 432 accommodasse pariter utrique Epochae, inquam, & Olympicae, atque Romae conditae. Quo pacto proxime Chronici Marmorei calculo, nimirum intra unum annum convenit. Jam vero Puteani Excerpta Barbaro-latina statuentia Ilii excidium, Epochae suae anno 4355, Romam vero à Romulo conditam, anno 4820 intervallum annorum 465 interea, pro regni
[Page 55] Latini duratione admittunt. Chronicon autem Alexandrinum ponens captum Ilium anno 4249 Epochae suae: Romam conditam statuit anno quarto septimae Olympiadis, à Romulo & Remo, tunc 24 annis natis, Epochae suae ejusdem anno 4775; nempe 526 post Ilii excidium. Itaque hi calculi intervalli temporis ab excidio Ilii ad conditum Romae, sive durationis regni Latini, satis superque conferunt ad confirmandum intervallum Chronico Marmoreo expositum ab Ilio capto ad primam Olympiadem. Verum ubi anni illi 26, quibus Canon Marmoreus excedit Eratostheneum, in
[...]erendi sint, innunt Excerpta Puteani, collata cum Eusebianis Graecis Georgii Syncelli. Quum enim Dionysius Halicarnasseus referat Aeneam occubuisse in praelio contra Mezentium Tyrrhenorum regem, annis 7 post captum Ilium, & 4 post Latini mortem: Puteani Excerpta, duobus locis, priore inter Judices & Reges Israeliticos, posteriore inter Atheniensium & Lacedaemoniorum regna, ascribunt ei regni annos 38 post Ilii excidium, quorum priores 19 communes ei cum Latino: Syncelli vero Graeca Eusebiana, primum imputantia tres primos annos regni Aeneae communes cum tribus postremis regni Latini post captum Ilium, & tres alios post Latini mortem; deinde agnoscunt nonnullos ascribere Aeneae regni annos 8, putandos à 9 post captum Ilium: ac demum referunt Aeneam post captam Trojam, regnasse annos 23. Atque his videlicet Excerptis Puteani & Syncelli, convenire Eclogam Graecam Isaaci Casauboni de regno Latino significat Scaliger: quam nescio quare inter alias illius Eclogas, praeter institutum hic omiserit, nisi quod suo calculo & Canoni Eratostheneo neutiquam quadraret. Itaque si regni Aeneae anni 38 suppeditati ab Excerptis Puteani, & 23 ab Eusebianis Syncelli, ita componantur; ut prior numerus priorum, posterior autem posteriorum admittatur: fient 33, viz. 26 plures quam Dionysii Halicarnassei calculus Eratostheneus exhibet: quorum primi tres utique communes fuerint Aeneae cum Latino, juxta Dionysium pariter ac Syncellum; deinde autem 30 proprii Aeneae, post Latini mortem: ut proinde regnum Latinum steterit annis 461 proxime, ab Ilio capto ad Romam conditam; undetriginta pluribus quam statuit idem Dionysius. Etenimvero, quum nos autore Quinto Fabio Pictore, suffragante etiam Chronico Alexandrino ut modo vidimus, Romam conditam statuamus triennio serius quam Dionysius, nempe sub exitum septimae Olympiadis & initium octavae, Eusebianus numerus annorum 44 regni Amulii penultimi regis Latinorum, biennio superans Dionysianum, una cum primo anno Numitoris regis ultimi, eo nos deducet: quemadmodum sequens catalogus regum Latinorum cum particularibus summis annorum cujusque, ceteroqui Dionysianus, accommodatus nostris Epochis annorum Mundi conditi, & ante principium Evangelii, manifestum faciet.
Reges Latini.
Anni M. C.
Anni ante Evang.
Anni Regni
1. Latinus.
2796.
1237.
3.
2. Aeneas.
2799.
1234.
30.
3. Ascanius.
2829.
1204.
38.
4. Sylvius posthum.
2867.
1166.
29.
5. Aeneas Sylvius.
2896.
1137.
31.
6. Latinus. 2.
2927.
1106.
51.
7. Alba.
2978.
1055.
39.
8. Capetus.
3017.
1016.
26.
9. Capys.
3043.
990.
28.
10. Capetus. 2.
3071.
962.
13.
11. Tiberinus.
3084.
949.
8.
12. Agrippa.
3092.
941.
41.
13. Allades.
3133.
900.
19.
14. Aventinus.
3152.
881.
37.
15. Procas.
3189.
844.
23.
16. Amulius.
3212.
821.
44.
17. Numitor.
3256.
777.
1.
Roma Condita.
3257.
776.
0.
Pergamus vero etiamnum ulterius, ad examen Epocharum Chronici Marmorei sequentium deinceps à praelio Marathonio usque ad finem.
Epoch. 49. A. M. C. 3514. ante Evang. 519. Periodi 6. 564. A quo praelium in Marathone commissum est ab Atheniensibus contra Persas, — Darii —ducem vicerunt Athenienses: anni
CCXXVII. Archonte Athenis Phanippo secundo. —praelio una certavit Aeschylus Poëta quando erat annorum
XXXV.
Praelium Marathonium quo Athenienses, Miltiade duce praecipuo, secundo autem Aristide, profligarunt Datim Darii Hystaspidae Persarum Imperatoris praefectum, Marmorea Inscriptio assignat anno 227 ante citimam Epocham, ac 519 ante Evang. Archonte Athenis Phaenippo secundo, cui successerit ipse Aristides: quemadmodum è Plutarcho in Aristidis vitâ jamdudum declaravi: quanquam alii Diogneto, alii Hybrilide Archonte, tanquam Dionysio Halicarnasseo, lib. 5. vel Pausania, lib. 6. autoribus idem referunt. Sexto autem die Attici mensis Boëdromionis, sub Autumni aequinoctium, eodem Plutarcho Autore, tum in Camillo, tum etiam libro, Doctrina, an virtute celebriores Athenienses? praelium illud commissum esse, pridem quoque annotavi: quemadmodum Salaminium praelium navale contra Xerxem,
[...] circiter vicesimum diem ejusdem mensis, juxta eundem item in Camillo. Marathonium autem anno decimo, summum absoluto pauculis illis diebus ante Salaminium contigisse, cujus asserendi gratiâ haec repetimus; clare testatur Thucydides, in Historiae suae Prooemio, his verbis,
[...]. Post exactos tyrannos è Graecia haud multis annis interjectis, pugna in Marathone à Medis contra Athenienses commissa est, decimo autem anno post illam pugnam, rursum Barbarus ingente classe & apparatu bellico tanquam subjugaturus Graeciam invasit. Sed & Plato de Legibus, lib. 3. absolutum decennium inter eadem duo praelia, Marathonium & Salaminium, intercessisse refert. Unde constat Marathonium neutiquam antevertisse annum secundum Olympiadis 72, nostro calculo congruentem, aut tricesimum primum regni Darii Hystaspidae; etiamsi Josephus Scaliger, Arnoldus Pontacus, aliique secundum Chronicon Eusebianum, ad praecedentem, viz. primum ejusdem Olympiadis referunt: quandoquidem Navale contra Xerxem ad Salaminem, neutiquam antevertisse annum quartum Olympiadis 74, in confesso apud omnes sit.
Eodem autem praelio Marathonio Aeschylum Poetam Tragicum animose pugnasse, & cum fratre suo Cynigiro quasi de fortitudinis palmâ contendisse, ab aliis quoque proditum est: eum vero tunc natum fuisse annos 35, etiam Marmoreâ Inscriptione annotatur. Verum in Chronico Eusebiano, Aeschylus Tragoediarum scriptor agnoscitur ad initium Olympiadis 71: imo juxta quaedam ejus exemplaria, Olympiade 70. quod etiam Suidae testimonio confirmatur; referentis Pratinam cum eo certavisse eâdem 70 Olympiade: imo vero etiam juxta alia Eusebii exemplaria, Pontaco teste, sub Olympiadem 69: qua ipsa Olympiade, nempe,
[...], (tametsi prior numeralis litera, exemplari interciderit) alias apud eundem Suidam,
[...]· Aeschylus certavit, natus tunc annos 25. Siquidem decimus annus ante praelium Marathonium, ac annus 25 aetatis Aeschyli, juxta Chronicon Marmoreum, est annus quartus Olympiadis 69, ac 529 ante Evang. Haec quoque nota aetatis Aeschyli confirmat praelium Marathonium anno 2 Olympiadis 72, neque prius nec posterius contigisse.
Epoch. 50. A. M. C. 3915. ante Evang. 518. Period. 6. 555. A quo Simonides avus Simonidis Poetae, Poeta etiam ipse —: & Darius mortuus est, Xerxes autem ejus filius regnum adeptus: —...
XVI; Archonte Athenis Aristide.
Simonidem Poëtam, Simonidis etiam Poetae avum anno praelium Marathonium insecuto, quo mortuus sit Darius Hystaspides Imperator Persicus, nempe 226 ante citimam Epocham, 518 ante Evang. Archonte Aristide, claruisse significat Marmoreum Chronicon. Dubitat Seldenus utrum numerus desinat in π, 5, an πι, 6. Sed Phaenippo secundo adjunctus Aristides Archon, clare evincit, post 227, immediate legendum esse 226. Plutarchi verba in Adversariis nostris, è quibus hoc asseveramus, ita habent,
[...]· pauloque post
[...]. Latine. Postquam vero Datis à Dario missus, verbo quidem ut vindictam sumeret de Atheniensibus, quod Sardes incendissent, Marathonem venit: summa quidem imperii fuit penes Miltiadem, dignitate autem & potestate secundus ab eo fuit Aristides. —Quapropter Aristides statim insequente anno creatus est Archon Eponymus, è vestigio post Phaenippum, quo Archonte Marathoniam victoriam obtinuerant. Simonidem quod attinet, in Eusebiano Chronico, quatuor locis sive temporibus diversis mentio ejus fit. Primum cum Archilocho, anno 693 ante Evang. Secundo, immediate post Stesichori Poetae mortem, anno 589. Tertio cum Phocylide, anno 566. Quarto cum Pindaro, anno 514 ante Evang. hoc Elogio; Pindarus & Simonides Lyrici Poetae insignes habentur: istic demum quadriennio serius quam in Marmoreo, ut eundem intelligi agnoscamus. Atque hic nimirum est, quem & aliquanto antea, Eualcidam Eretriensium ducem interfectum Sardensi Atheniensium expeditione, quae Dario Marathoniae occasionem dedit, planxisse scribit Herodotus, lib. 5. & quem postea Graecorum victorias contra Xerxem partas, planxisse refert Suidas; quanquam ut videtur, eum pererrorem, Leoprepis filium dicens, qui gener ejus fuerit, ac pater Simonidis junioris: etsi nihil quod sciam obstet, quo minus etiam avus Leoprepis filius fuerit. Veruntamen Suidas suum ipse errorem detegere videtur, dum Leoprepis filio reminiscendi artem tribuit, quae haud dubie nepoti convenit.
Darium vero mortuum esse hoc anno, postquam imperaverat omnino annos 31, non modo expresse scribit Ctesias Cnidius Historicus, qui in Perside historiam scripsit, quum esset Artaxerxis Memoris Imperatoris medicus, cujus Eclogae Graecae à Photio excerptae, excusae sunt primum in octavo ab Henrico Stephano, deinde autem in folio cum Herodoto, ac demum una cum reliqua Photii Bibliothecâ: sed etiam haud obscure significat Thucydides, prooemio historiae suae, cum praelio Marathonio Darii mortem conjungens, his verbis,
[...]. —Pauloque ante Medica & Darii mortem qui Imperavit post Cambysem. En quam signanter Thucydides, Darii bello Medico quod finitum est praelio Marathonio, ipsius mortem tanquam continuo succedentem adjungat! Porro autem autor quem secutus est Georgius Tarasii Patriarchae Syncellus, sive ipse Ctesias fuerit, sive Dinon, seu quis alius; non contentus cum Ctesia apud Photium dicere, Darium acceptâ clade Marathoniâ reversum in Persidem, quum aegrotasset aliquot dies, mortem obiisse, imperio potitum
[Page 58] annis 31: diserte addit, illius cladis ignominiam fuisse mortis causam, narrationem de ea concludens, his verbis,
[...]. Ipse autem Darius non ferens probrum, ex animi dolore sive aegritudine interiit. Et horum quidem notulas margine nostrae Emendationis Temporum, ad annum 3514▪ M. C. & 31 eundemque postremum regni Darii Hystaspis, in secundam Editionem adjeceramus; antequam Marmora Arundeliana typis excusa essent. Judicium ferant quicun
(que) Scholastico liberalique ingenio & ingenuitate praediti sunt, justamne inter aerumnas gaudii causam illorum editio nobis dederit.
Epoch. 51. A. M. 3519. ante Evang. 514. Period. 6. 559. A quo Aeschylus Poeta Tragoedia primum vicit▪ & Euripides Poeta natus est, & Stesichorus Poeta Greciam— anni
CCXXII. Archonte Athenis Philocrate.
Aeschylum Poetam, Tragoediae certamine primum vicisse statuit Chronicon Marmoreum anno 222 ante finem suum, Archonte Athenis Philocrate; viz. anno 514 ante Evang. eodem quo Eusebianum, Pindarum & Simonidem, Lyricos Poetas insignes exhibet; quod ipsum etiam postea, an. 505 ante Evang. de Aeschylo ante dictum repetit, nempe eundem Tragoediarum scriptorem agnosci: Marmoreo ferme medium amborum tempus signante. Plures autem victorias Aeschylum reportasse, è vitae ejus Autore, & Scholiaste ipsius, atque Suida intelligere licet. Etenim post Xerxis fugam è Graecia, Persas quoque Tragoediam docuit.
Eidem Epochae additur,
[...]. Et Euripides Poeta fuit, sive extitit, sive natus est: quo pacto ejus natale statuitur saltem quinquennio, vel sexennio citius quam apud Laertium in Socratis vitâ, ubi natus fertur anno primo Olympiadis 75, Archonte Calliade, quem Marmorea Inscriptio refert ad annum quartum Olympiadis 74. Huic autem suffragatur Chronicon Eusebianum referens Sophoclem atque Euripidem claros habitos, anno 498 ante Evang. quo tempore Euripides, juxta Marmora fuerit natus annos 16, at juxta Laertium tantummodo 10. Verum quid Laertium in errorem impulerit, apparet ex Hesychio Illustrio in Catalogo literatorum, ita scribente,
[...]. Euripides natus est eodem die quo Graeci Persas navali contra Xerxem pugnâ vicerunt: portendens prosperum successum Atheniensibus. Inquit eodem die, non eodem anno, sed ante praecedentes aliquot annos quo portendebatur Atheniensibus prosper successus, postea demum eodem die.
Porro autem eadem Epocha subjicitur, & Stesichorus Poeta Graeciam (quantum è mutilo Marmore intelligere licet) obivit aut illustravit. In Eusebiano Chronico Stesichorus Poeta clarus habetur, anno 640 ante Evang. Olympiade 42, cui Suidam convenire annotat Pontacus: & Stesichori mors annis 51 postea, 589 ante Evang. utpote qui fuerit unus è Luciani longaevis. Verum qui istic intelligitur Stesichorus, videtur fuisse ille, quem Gelonis Syracusani Dynastae tempore, nimirum circa 507 annum ante Evang. claruisse asserit Conon in catalogo codicum quos legit Photius, numero 186, periocha 42: ut Seldenus noster. Fortasse vero istic idem innuitur de Stesichoro, quod refert Illustrius Hesychius in Onomatologo doctrinâ clarorum,
[...]. Appellatus est Stesichorus, quia primus ad citharae cantum statuit chorum: antea enim Tisias nominabatur.
Epoch. 52. A. M. C. 3524. ante Evang. 509. Periodi 6. 564. A quo Xerxes navigiorum pontem junxit in Hellesponto, & — in Thermopylis pugna commissa est, & navale praelium circa Salaminem, à Graecis contra Persas, quo vicerunt Graeci, anni
CCXVII, Archonte Athenis Calliade.
A quo Xerxes Hellespontum ponte è navibus compacto stravit, & à Graecis praelium commissum est in Thermopylis contra Persas, & navale ad Salaminem, quo victoriam obtinuerunt Graeci; Chronico Marmoreo statuuntur anni 217 ante citimam Epocham, qui sunt 509 ante Evang. Archonte Athenis Calliade. Is annus est quartus Olympiadis 74; quo, item in Eusebiano Chronico, Xerxes tum pontem in Hellespontiaco mari fecit, tum Athenas venit, urbemque incendit, sub Principe Calliâ, juxta editionem Pontaci: simul in notis agnoscentis, praecipua manuscripta transcriptaque una cum vulgatis editionibus, in eundem annum 4 Olympiadis 74 consentire. Quinetiam in Scaligerana editione quanquam nulla habetur mentio pontis in Hellesponto facti, nihilominus eodem anno, Xerxes quum Athenas venisset incendit urbem, sub Principe Calliâ: ipso quoque Scaligero in Annotationibus fatente, quantumlibet improbante, tum prioris sive antiquioris exempli codices cum spatio Historico, tum posterioris, sine eo, tum denique editos; hoc gestum comparare cum anno quarto Olympiadis 74: his autem subjiciente, quum tamen palam sit, anno primo sequentis Olympiadis hoc contigisse. At vero quomodo palam? quandoquidem praeter Eclipsim solis Herodoteam vindicantem Xerxis transitum Sardibus per Hellespontum Thermopylas, eidem veri: Thucydides etiam in prooemio Historiae, reditum Xerxis è Graecia, post navalem cladem acceptam ad Salaminem, statuat anno quinquagesimo ante initium belli Peloponesiaci, suscepti vere desinentis anni primi Olympiadis 87: nimirum exactis inter utrumque annis quadraginta novem & dimidio. Concludit enim digeriem rerum ab Atheniensibus interea gestarum, his verbis,
[...]. Haec omnia gesta sunt in annis summum quinquaginta, inter Xerxis retrocessum, ac initium hujusce belli. Idem autem annuus Princeps Atheniensis sive Archon, ab aliis Graecorum Historicis nominatur Callias, ab aliis Calliades; sicut insequentis anni, ab aliis Xanthippus, ab aliis Xanthippides; imo vero subinde ab iisdem: ut à Laertio idem, in vita Socratis,
[...] vita Anaxagorae, Callias: cujus nimirum ratio videtur, quod iidem
[...] filii aut nepotes patrum, aut avorum proavorumve celebrium iisdem no
[...]nibus.
Epoch. 53. A. M. C. 3525. ante Evang. 508. Period. 6. 565. A quo praelium ad Plataeas commissum est ab Atheniensibus contra Mardonium Xerxis ducem, quo victoriam obtinuerunt Athenienses, & Mardonius occubuit in praelio; atque ignis erupit in Sicilia apud Aetnam, anni
C... VI. Archonte Athenis Xanthippo.
A quo ad Plataeas pugna commissa est ab Atheniensibus ceterisque Graeci▪ contra Mardonium Xerxis militiae praefectum, quâ vicerunt Athenienses,
[Page 60] Mardouiusque occisus est: atque ignis erupit è monte Aetna in Sicilia: Marmoreo Chronico quanquam priore parte numeri mutilo, eliciuntur anni 216 (qui fiunt 508 ante Evang.) Archonte Athenis Xanthippo. Utcunque vero in Chronico Eusebiano bellum in Plataeis & in Mycale, integrae Olympiadis errore transponitur ad initium Olympiadis 76, Xerxis tamen bellum Medicum confectum esse intra biennium; ipsumque Xerxem nullam, Mardonium autem ejus copiarum relictarum praefectum unam tantum hyemem in Graecia transegisse, praeterquam quod ex Herodoto copiose hoc bellum describente, eoque historiam suam consummante, manifestum est, Thucydides etiam historiae suae prooemio haud obscure significat, inquiens:
[...]. Antehac vero gestorum à Graecis maximum patratum est bellum Medicum. Atque hoc tamen duobis maritimis praeliis (videlicet ad Artemesium, & Salaminem) duobusque pedestribus (ad Thermopylas, & Plataeas) cito confectum determinatumque est. Sed & Diodorus Siculus libro 11. ejus historiam sub duobus Archontibus Atheniensibus, Calliâ, & Xanthippo, ita concludit,
[...]. Igitur bellum dictum Medicum, quum durasset biennium, hunc finem habuit. At enimvero idem Diodorus hunc posteriorem ejus belli annum, una cum Archonte Xanthippo quo finitum est, refert ad annum secundum Olympiadis 75. Atque eidem suffragari existimatur Eratosthenis Canon Chronicus apud Clementem Alexandrinum, primo Strom.
[...]. Nec non alius Anonymus Chronologus apud eundem, inquiens,
[...] ▪ Uterque viz. statuens, à prima Olympiade, sive à proposito anno primorum Olympiorum, ad Xerxis transitum, annos ducentos nonaginta septem. Sed & insequens Canon Eratosthenis videtur idem magis confirmare.
[...]. Hinc ad initium belli Peloponesiaci, anni quadraginta octo. Quanquam hunc nodum ante viginti annos solvimus libello Emendationis temporum, ad annum à Mundi conditu juxta Chronologiam nostram, 3524: tamen hic locus & occasio postulare videtur, ut eidem explicando unum aut alterum verbum istic adjiciam. Bellum Peloponesiacum, cujus initium facit Thucydides, initio libri secundi, vernâ tempestate desinentis anni primi Olympiadis 87, & Archontis Athenis Pythodori,
[...], Semestri post pugnam ad Potidaeam, alii incipiunt ab eadem ipsa Potidaeensi pugnâ, Autumno praecedente haud ita pridem incepti ejusdem anni primi Olympiadis 87. Secundum quos Meton Astronomus Enneadecaeteridis suae Epocham fixit ad initium ejusdem Olympiadis, anno ab Epocha
[...] 316. Archonte Athenis Apseude Pythodori praecessore. Jam vero ad
[...] anni primi Olympiadis 87, completi sunt anni 48, Olympiades autem integrae 12; ab Autumno anni primi Olympiadis 75, quo Xerxes Sardibus praestolans eventum belli sui Medici, accepto nuncio cladis duplicis, ad Plataeas in Graecia, pariter ac ad Mycalen in orâ maritimâ Ioniae, Sardibus discessit Susa, uti narrat Herodotus, quemadmodum Autumno praecedente acceptâ clade ad Salaminem, è Graecia discesserat Sardes. Etsi vero utrâque victoriâ, ad Plataeas & ad Mycalen, potiti sunt Graeci tertio vel quarto die mensis Boëdromionis, uti refert Plutarchus, libro de virtute & doctrina Atheniensium, & in vita Aristidis: tamen hyems brumaeque Solstitium prope fuit, antequam vel Xerxes ipse Susa pervenisset, ceterique suarum partium victi & fuga elapsi in tuta se recepissent: vel ipsi victores non modo Leotychides Rex Lacedaemonius & Xanthippus Archon Atheniensis, Graecorum classis praetores cum suis Mycala; sed etiam terrestrium copiarum praefecti Pausanias alterius Regis Lacedaemonii tutor, & Aristides Atheniensis, reliquique duces cum suis copiis è castris Plataeensibus
[Page 61] domos quisque suas reduces fuerint. Etenim mortuis suis sepeliendis, spoliis colligendis & dividendis,
[...] palmas sive primas virtutis▪ juxta suum cujusque locum & merita decernendo, praemiaque & honores largiendo, sacraque & triumphalia ludicra peragendo, de vindicta sumenda contra Thebanos, aliosque qui à Xerxis partibus steterunt, reque publica Graecorum contra Persam deinceps incolumi servanda consultando, &c. plusquam bimestre eos insumsisse ad Plataeas significat Plutarchus in Aristide, nempe us
(que) ad medium mensis Maemacterionis Atheniensibus, Alalcomenii Boeotis dicti; ita scribens,
[...]] Maemacterionis mensis [Attici,] qui Boeotis dicitur Alalcomenius, die decimo sexto mittunt pompam sive ferculum iis qui ceciderunt acie Plataeensi. Quandoquidem igitur annus ille primus Olympiadis 75, jam media ex parte transactus esset, antequam etiam victores Graeci è bello Medico domum salvi se recepissent; aliter autem ne biennium quidem illud durasse diceretur, nisi tempus putetur à desinente hyeme anni tertii Olympiadis 74, quâ Graecorum duces sub Xerxis transitum in Graeciam, copias conscriberent, cogerentque ad sui defensionem, usque ad ineuntem hyemem hujus anni, quo easdem Sacramento militari solverent & dimitterent: Eratosthenes aliique eum sequentes hunc annum imputarunt Bello Medico, cujus potior pars potissimae parti illius insumta fuit; colligentes annos 297 ab Epocha Olympica ad Xerxis
[...] intelligentes idem quod Thucydides per
[...], scilicet discessum, & fugam, & quidem duarum posteriorem & ultimam, quâ procul à belli conspectu, quo aliquatenus adhuc fruebatur Sardibus, ad intima tutissimaque Imperii sui se recepit: atque ab eadem triumphali hyeme insecutâ Plataeensem & Mycalensem victorias, ad hyemem insecutam pugnam Potidaeensem, quâ totâ hyeme jam incensum illâ pugnâ gliscebat bellum Peloponesiacum, quod sequente vere, (& quidem primo actu hostili, earundem Plataearum Athenis confederatarum invasione à Thebanis confederatis Lacedaemoniorum) exarsit, annos 48: quot nimirum anni tum à victoria Plataeensi ad pugnam Potidaeensem, tum à sine hyemis triumphalis illam victoriam insecutae ad Thucydideum initium belli Peloponesiaci praecise exacti sunt.
At si Eratostheneam
[...] intelligamus transitum Xerxis in Graeciam, vernâ tempestate anni Olympiadici 297, sive prima Olympiadis 75, nec dum quidem finiti, sed propemodum desinentis: praelium Salaminium cadet in annum secundum ejusdem Olympiadis, Plataense vero in tertium: quod neque ipse Scaliger defendere ausus fuerit.
Porro eodem anno, quo pugna ad Plataeas Mardonius occisus est, & confectum bellum Medicum: ignis effluvium in Siciliâ factum circa Aetnam, mutilis Marmoribus significatur. Thucydides autem fine libri tertii, & anni sexti belli Peloponesiaci, in adversariis nostris scribit in haec verba,
[...]. Effluxit autem circa hoc ipsum ver, effluvium ignis ex Aetna, anno quinquagesimo post prius effluvium. Sextus annus belli Peloponesiaci juxta Thucydidem incepit desinente fere secundo Olympiadis 88, Archonte Athenis Euclide; atque ineunte anno 454 ante Evang. inter quem & Xanthippum Archontem, intervenerunt anni 53. Unde colligere licet, prius illud effluvium, subinde iteratum post aliquot dierum aut mensium intervalla, durasse ad triennium, inde vero cessasse demum perannos 50, usque ad tempus à Thucydide notatum; tunc autem rediisse, & ut fieri solitum, diebus sive vicibus aliquot utique continuatum iterum cessasse, usque ad Olympiadem 96 ineuntem Archonte Athenis Phormione, annum autem 424 ante Evang. quo tempore refert Diodorus Siculus, libro 15.
[...], factâ subito ignis eruptione ex Aetna ad mare usque, nullo modo potuisse pedestrem exercitum Himilconis Carthaginiensium
[Page 62] ducis praeterire una cum Magonis eorundem Praetoris navalis classe littus adversum interea praetervectâ. Atque in Chronico Eusebiano secundum effluvium ponitur anno 455 ante Evang. uno anno citius quam à Thucydide. Tertium autem fuit, quod Paulus Orosius, lib. 2. cap. 18. refert post bellum Artaxerxis Memoris & Cyri junioris; & quidem recte, quanquam Scaligero aliter visum.
Epoch. 54. A. M. C. 3526. ante Evang. 507. Period. 6. 566. A quo Gelon Dinomenis f.— tyrannidem obtinuit; anni
CCXV. Archonte Athenis Timosthene.
De eo quod Gelo Dinomenis filius tyrannide potitus Chronico Marmoreo statuitur annis 215 ante citimam Epocham, nempe 507 ante Evang. Archonte Athenis Timosthene, qui fuerit Olympiadis 75, annus 2, diximus in Diatriba de eo instituta. Hic tantummodo addimus, legitimae Dynastiae ejus initium intelligendum circa initium hujus anni.
Epoch. 55. A. M. C. 3527. ante Evang. 506. Period. 6. 567. Aquo Simonides filius Leoprepis, Ceius, qui memorandi artem invênit, eam docens Athenis vicit, & positae sunt imagines Harmodii & Aristogeitonis▪ anni
CC.... Archonte Athenis [Adi]manto.
A quo Simonides Ceius, Leoprepis filius, qui Mnemonicon, Reminiscentiae artem invênit, vicit Athenis hanc docens, mutilis Marmoribus innuuntur anni 214, nempe 506 ante Evang. Archonte Athenis Adimanto. Hic nimirum fuit Simonides Ceius junior, Lyrici ex filia nepos, appellatus Melicerta, & Genealogus; quem aliquanto ante bellum Peloponesiacum, circiter Olympiadem 82, ac 481 ante Evang. claruisse scripsisseque inter alia, etiam ad historiam spectantes, Inventorum libros tres, totidemque Genealogiarum; ex Suida, & Scholiaste Apollonii in librum 2, refert Gerardus Johannes Vossius, libro 4. de Graecis historicis, cap. 6. forsitan autem hic idem Poeta fuerit alias dictus etiam Carystius, atque Eretriensis, à locis diuturnioris morae, (quod non insolitum,) quem de Graecorum conjuratione in Aulide, & de Iphigenia, & tres libros Trimetrorum scripsisse, eodem Suidâ autore refert idem cap. 13. lib. 4.
Quod autem additur eâdem Epochâ, inquam eodem Archonte Adimanto, anno proximo post Timosthenem, quo Gelo tyrannide Syracusis volente populo potitus est, erectas esse Athenis Imagines Harmodii & Aristogeitonis: innuit Athenienses agnovisse hos duos autores libertatis suae, ideoque putasse ejus initium à caede Hipparchi fratris Hippiae per eos facta triennio ante ejectum ipsum Hippiam. Quod etiam facit Lyricorum Poetarum memini, Alcaeus, si recte, vir in arte eâ satis clarus, qui ita iisdem adulatus atque adblanditus:
[...] ▪ In insulis Beatorum vos aiunt esse; (hoc nimirum ob meritum quod Hipparchum tyrannum occidistis)
[...], & aequi juris Participes Athenas fecistis. Adeoque eodem pacto nimirum confirmat calculum Thucydideum annorum viginti assertae libertatis Atheniensium ante praelium Marathonium, ab illa caede Hipparchi, triennio ante ejectionem Hippiae ineundum esse. Atque eundem calculum etiamnum magis confirmat
[Page 63] alter ejusdem Thucydidis ipsius calculus, circa initium libri octavi, & anni vicesi
[...]i primi belli Peloponesiaci▪ ubi, sub quadringentorum virorum constitutionem, scribit in haec verba,
[...]. Difficile enim erat, populum Atheniensem, anno summum centesimo post expulsos tyrannos, libertate privare. Siquidem hic annus erat iniens 439 ante Evang. quo à caede Hipparchi circa finem anni 540 juxta Chronicon Marmoreum exacti sunt praecise centum anni.
Epoch. 56. A. M. C. 3533. ante Evang. 500. Periodi 6. 573. A quo Hieron Syracusis Tyrannidem obtinuit, anni
CCVIII. Archonte Athenis Charete. Claruit autem Epicharmus Poëta ejus tempore.
A quo Hiero mortuo Gelone tyrannide Syracusarum potitus est, Chronico Marmoreo assignantur anni 208 ante citimā Epoch. qui sunt 500 ante Evang. Archonte Athenis Charete. Et quidem annus iste convenit primo Olympiadis 77, quo Charetem Archontem assignat Diodorus Siculus, libro 13. Huic autem proxime convenit calculus & Chronici Eusebiani emendatus juxta probatiora exemplaria, & Scholiastis Pindari, Pythicâ Odâ 7, referentis regni Hieronis initium ad Olympiadem 76, pariter ac Pythiadem 28, quae coepit sub finem anni tertii ejusdem Olympiadis: uti praecedente Diatribâ declaravimus. Atque ad hoc initium regni Hieronis, ita Situm, Gelo annis integris 7 dominatum absolutum Syracusis obtinuerit, nempe ab initio anni 2 Olympiadis 75, usque ad coeptum annum primum Olympiadis 77: anno dominatûs octavo mortuus; juxta Aristotelem, Polit. lib. 5. c. 12. Hieronis Syracusani Dynastae tempore fuisse Epicarmum Poetam atque etiam Philosophum Siculum, eidem Epochae additur: quod absque controversia est: utpote quem Diogenes Laertius adjungat Empedocli, tanquam supparem aetati ejus, qui attigerit octogesimam quartam Olympiadem, & annum 472 ante Evang.
Epoch. 57. A. M. C. 3535. ante Evang. 498. Period. 6. 575. A quo Sophocles Sophili f. è Colono, Tragoedia vicit, quum esset annorum
28; anni
CCVI. Archonte Athenis Apsephione.
A quo Sophocles Coloneus, Tragoedia vicit tum juvenis annorum 28, statuit Chronicon Marmoreum annos 206, Archonte Athenis Apsephione: annis 498 ante Evang. Quo ipso anno, in Eusebiano Sophocles & Euripedes clari habentur: ac biennio ante, imo juxta nonnulla manuscripta & transcripta, teste Pontaco, atque etiam Graecum, anno proxime proecedente, Sophocles Tragoediarum scriptor, primum ingenii sui opera publicavit, sive edidit, id est, primam fabulam docuit, sive primum Tragoediâ certavit, quâ etiam vicit. Hic enim est sensus ejus quod Graeca Eusebii ibidem habent,
[...]. Caeterum retrogradientibus spatio annorum 28, natale Sophoclis occurrit ante 7 Olympiades, ad annum 4 Olympiadis 70: saltem novennio ante calculum Suidae referentis eum natum Olympiade 73, annis 17 ante Socratem: etiamsi Suidae adstipulari videtur vetus Criticus in vita Sophoclis, natum referens Olympiade
[...], modo legatur
[...], anno non 24 sed proximo ante natale Euripidis
[Page 64] quo pacto etiam Philippus Archon, alieno loco superius Chronici Marmorei monitione amotus, in suum restitutus fuerit. Vid. Plutarch. in Cimone.
Epoch. 58. A. M. C. 3536. ante Evang. 497. Period. 6. 576. A quo in Aegospotamis lapis cecidit, & Simonides Poeta obiit,
XC annos natus; anni
CCV. Archonte Athenis Theagenidâ.
A quo lapis decidit in Aegospotamis, ponit Chronicon Marmoreum annos 205 ante citimam Epocham suam, Archonte Athenis Theagenidâ: qui sunt ante Evang. anni 497. In Eusebii Chronico casus ille ponitur quadriennio postea juxta vulgatas editiones: verum annorante Pontaco nonnulla manuscripta ejus exemplaria ponere tantummodo biennio serius, & idem significare Plinium, lib. 2. cap. 58. scribentem ita. Celebrant Graeci Anaxagoram Clazomenium, Olympiadis 78 anno 2, praedixisse coelestium literarum scientiâ, quibus diebus saxum casurum esset à sole: idque factum interdiu in Thraciae parte ad Aegos flumen. Ubi Plinius, quoad annum quidem Olympiadis, biennio, sed quoad vulgarem Archontum Atticorum situm, uno tantummodo anno serius id accidisse significat; nempe Archonte Lysistrato proxime insecuto Theagenidam: exigui momenti discrimine. Etenim vero Laertius, in Anaxagorae vita, quum Apollodoro Autore retulisset, eum mortuum esse anno primo Olympiadis 78: (quanquam in Chronico Eusebiano mors ejus ponitur anno quarto Olympiadis 79) postea refert Silenum in primo historiarum scripsisse de eo sic,
[...] (imo Archonte eo cujus nomen intercedit)
[...]. Bimolarem lapidem, (videlicet instar duarum molarum magnitudinis, quod Plinius interpretatur; magnitudine vehis sive vehiculi) de coelo cecidisse: Anaxagoram autem tunc dixisse, totum coelum è lapidibus esse compositum, ac vehementi circumgyratione ne decidat cohiberi; alioqui remisso motûs impetu ruiturum esse. Unde apparet lapidem illum decidisse vivente adhuc Anaxagorâ, eoque casu dedisse ei occasionem ejusmodi assertionis: adeoque evenisse compluribus annis ante illius mortem, quod alii quoque calculi ibidem apud Laertium evincunt. Ait enim natum Anaxagoram (Apollodoro Autore) Olympiade 70, quasi ineunte, postea tempore transitûs Xerxis in Graeciam circa finem Olympiadis 74, annorum aetatis 20, coepisse Athenis Philosophari, Archonte Calliâ: ibique moratum (Autore Demetrio Phalereo in Archontum Atheniensium recensione) annis 30, id est, usque ad medium Olympiadis 82: vixisse vero annos 72, id est, Olympiades integras 18: ac proinde mortuum esse, vel fine Olympiadis
[...], vel initio
[...], non
[...], ut apud Laertium perperam legitur.
Videtur autem lapis ille, non quidem è stellato coelo sive firmamento, vel à sole usque cecidisse; sed è media regione aeris; ibi in nubibus concretus, perinde ac fulmina: unde subinde lapides è coelo decidisse, ut haud ita dudum, si recte rumorem accepi fulmineum praegrandem in Anglia nostra, atque lapidibus pluisse saepius in historiis legimus. Et aliae quidem regiones orbis terrarum, ejusmodi eventibus magis videntur obnoxiae, quam aliae; veluti Tracia, in qua item circiter annum Evang. 434, ac Marciani Imperatoris tertium, quo anno Aquileia civitas in Italia ab Attila Hunnorum rege excisa est, tres magnos lapides è coelo cecidisse, refert Marcellinus Comes in Chronico suo. Quanquam autem non nego esse quaedam prognostica tempestatum, si non certa ad saltem probabilia, aeque tonitruum, fulgurum, & fulminum, ac ventorum,
[Page 65] pluviarum, nivium, grandinum, &c. existimo tamen nulla humana arte vel peritia astrorum praedici posse lapidem sive fulmen è coelo casurum certo aliquo loco aut tempore, veluti illo Thraciae oppido & illo anno, ne dum mense aut die. Quo propius vero mihi videtur, haud satis certa fide ab Autoribus hoc narrari de Anaxagora: neque e
[...]m praedixisse ipsum lapidis casum, verum è lapidis casu insolito & mirabili divinasse aliquod magnum graveque praeter & supra hominum expectationem eodem loco aliquando demum eventurum, forte etiam sub postrema sua tempora addito, Atheniensibus ominosum: postquam scilicet eum
[...], ut loquitur Plutarchus in Pericle, incipientibus jam intumescere oririque fluctibus Belli Peloponesiaci, compactum in carcerem, mortique condemnatum, ac Periclis discipuli autoritate vix ereptum Athenienses in exilium ejecerant, immerentem & innocentem accusatum impietatis, quod deos ab Atheniensibus cultos non agnosceret, nec aliud Numen, praeter
[...], Animum sive Spiritum omnium creatorum Architectum; solemque haudquaquam ut illi Numen, sed massam sive glebam igneam praedicaret: quemadmodum referunt Laertius in ejus vita, & Plutarchus in Periclis. Ac certe exitialis calamitas tandem eodem loco evênit Atheniensibus, oppressâ eorum classe à Lysandro Lacedaemonio, qua de erudite disserit idem Plutarchus in Lysandro: exacto juxta Chronicon Marmoreum sexagesimo tertio anno postea, insigni illo Climacteri
[...]o, atque post mortem Anaxagorae vicesimo quarto: ejus corpore, quod macie confectum ex Atheniensium carcere ad tribunal, prae debilitate identidem cespitans & recidivum aegre prorepere poterat, dudum in materiam primam resoluto; verum Divina vindicta quanquam interea dilata, non tamen expiata vel delinita.
Eodem autem anno quo in Aegospotamis cecidit lapis, refert Chronicon Marmoreum, Simonidem mortuum nonagenarium: qui proinde natus fuerit annis 587 ante Evang. quo ipso anno, secundo Olympiadis 55, juxta quaedam Chronici Eusebiani transcripta apud Pontacum, atque Scaligeri etiam editionem, nec Latinam modo, sed Graecam quoque, statim post Stesichori mortem legitur, Simonides clarus habetur,
[...]. Proculdubio igitur utrobique emendandum, pro clarus habetur, natus perhibetur; & pro
[...], vel
[...], vel
[...]. Itaque hic abs
(que) omni controversia avus fuit Simonidis filii Leoprepis: qui Pausaniae Lacedaemonio post victoriam Plataicam superbienti occinuit illud,
[...], Memento te esse hominem; quod ille tunc contemnens, postea demum in Chalciaeco fame enectus, jamque expirans, sapienter dictum recordatus & vociferatus est. Idemque qui grandi jam senectute, Hieronis Syracusani, (triennio antehac regno potiti, juxta nostrum) benificentiâ invitatus, eum accessit; uti refert Aelianus, lib. 9. c. 41. & 1. Ceterum utroque horum Simonidum antiquior, & Archilocho coaevus videtur fuisse ille
[...] filius patria Amorginus, Poeta Jambographus, ex Amorgo una Cycladum Insularum: cujus mentionem faciunt Strabo sub
[...]inem libri 10, & Eustathius, Scholiis in Dionysium Periegeten: idemque forte aliter dictus Carystius & Eretriensis, qui illam Graecorum ducum Aulide conjurationem, & Iphigeniam carmine panxerit.
Epoch. 59. A. M. C. 3543. ante Evang. 490. Period. 6. 583. A quo Alexander mortuus est, filius autem ejus Perdiccas apud Macedones regnavit, anni
CXCIIX. Archonte Athenis Euthippo.
De morte Alexandri, primi eo nomine Macedonum regis; (is erat, quem hyeme insecutâ navale Praelium ad Salaminem, à Mardonio Xerxis praefecto legatum ad Athenienses de pace scribit Herodotus, sub finem libri 8. & quem nocte praecedente praelium ad Plataeas, transientem ex ejus castris in Graecorum, monuisse Aristidem, Mardonium crastino pugnaturum, refert Plutarchus in Aristidis vitâ) & de initio regni Perdiccae filii ejus, Archonte Athenis Euthippo, sive Evippo, diximus item in Diatriba de tempore dynastiae Gelonis Syracusis. Omnino autem in Marmoribus, pro
[...], legendum videtur summum —
[...], 198, saltem unâ virgulâ minus, nempe 490 ante Evangelium: quo pacto ille quoque Archon uno summum anno priorem situm obtineat, quam apud Diodorum Siculum.
Epoch. 60. A. M. C. 3548. ante Evang. 485. Period. 6. 588. A quo Aeschylus Poeta, natus annos
LXIX, diem obiit; —Siciliae, anni
CXCIII, Archonte Athenis Calliâ priore.
A quo Aeschylus Poeta, postquam vixerat annos 69, mortuus est (in Aetna Siciliae, ita enim mutilis Marmoribus videtur innui) anni fuerunt 193, Archonte Athenis Calliâ primo, 485 ante Evang. Juxta eadem is annus fuerit sextus decimus ab initio Dynastiae Hieronis Syracusis, & quintus post mortem ejus: apud quem dum conderet urbem Aetnam, Aeschylum mortuum esse, ab Autore vitae ejus traditur. Erat autem annus 34 post praelium Marathonium, & quartus Olympiadis 80, non primus Olympiadis 76: ne
(que) 65 tantummodo annus aetatis ejus, ut ab eodem Autore traditur, nedum 58, ut apud Suidam legitur. Quorum inter se dissensus, fidem & autoritatem conciliat Autori nostro, sibi saltem probe consentienti, quum neuter istorum ei dissentientium, vel sibi consentiat, vel alteri. Quinetiam hoc confirmat calculum Marmoreum, quod Aeschylus in Siciliam profectus fertur, ea occasione, quia Sophocles Athenis eum Tragoediae certamine commissus vicerit, qui primam victoriam adeptus supra statuitur demum anno tertio Olympiadis 77, tertioque ab initio regni Hieronis, sexennio post mortem Aeschyli, juxta Autorem vitae ejus. Videtur igitur Autor iste voluisse aut debuisse dicere, Aeschylum venisse in Siciliam, quo tempore Hieron Aetnam urbem condebat: atque in eadem urbe ab Hierone nuper condita, postea mortem obiisse.
Epoch. 61. A. M. C. 3563. ante Evang. 470. Periodi 6. 11. A quo Euripides quum esset annorum XLIII, Tragoediâ primum vicit; anni CLX... Archonte Athenis Diphilo. Claruit autem Euripidis aevo Socrates & Anaxagoras.
A quo Euripides natus annos 43, Tragoediâ primum vicit, assignantur mutilo uti
(que) Marmore anni ultra CL... Archonte Athenis Diphilo, Diphilo Archonti assignat Diodorus Siculus, lib. 12. annum 3, Olympiadis 84. Anno autem
[Page 67] proxime praecedente, nempe 179 ante citimam Marmorum Epocham, ac 471 ante Evang. atque secundo Olympiadis 84, in Chronico Eusebiano, Euripides Tragoediarum scriptor clarus habetur, haud dubie ob hanc victoriam, eodemque anno complentur 43 ab ejus natali supra assignato. Quod autem eâdem Epochâ additur, floruisse tunc Socratem sc. juvenem, & Anaxagoram senem: de Socrate nulla est controversia, de Anaxagora etiam modo dubium solvimus.
Epoch. 62. A. M. C. 3585. ante Evang. 448. Periodi 7. 33. A quo Archelaus apud Macedones regnavit, Ferdiccâ mortuo; anni
C... Archonte Athenis Astyphilo.
De Perdiccae regis morte, & initio regni Archelai in Macedonia, Archonte Athenis Astyphilo (cujus nominis Archontem hoc tempore agnoscit etiam Athenaeus, lib. 5. quum Diodorus eundem ut apparet appellans Aristophilum referat anno 1 Olympiadis 90, ut Marmoreum Chronicon in numero annorum mutilum, retulerit ipsum eodem anno 156 ante citimam Epocham, ac 448 ante Evang. vel forte praecedente) utique in Diatriba de tempore Gelonis diximus.
Epoch. 63. A. M. C. 3597. ante Evang. 436. Period. 7. 45. A quo Dionysius Syracusis tyrannus extitit, anni CXLIIII. Archonte Athenis Euctemone.
In duabus sequentibus Epochis, re perpensa demum pro certo statuo, numeros annorum, utcunque à quadratario sive sculptore expressi sint, ab ipso Chronici Autore ita conceptos fuisse, quemadmodum praecedente Diatribâ interpretatus sum.
Proxime enim quod legitur, Dionysium Syracusis tyrannidem occupasse, ante citimam Epocham annis
[...], Archonte Athenis Euctemone: non videtur dubium quin Autor Chronici lectum & intellectum voluerit
[...], 144, qui annus est 436 ante Evang. Olymp. autem 93 annus 1: cui anno Olympiadico non modo Diodorus Siculus, sed etiam eo longe antiquior Xenophon Atheniensis, lib. 1. Hellenicorum eundem Euctemonem Archontem ascribit. Cetera hujus Epochae dicta sunt in disquisitione de tempore Gelonis.
Epocha 64. A. M. C. 3598. ante Evang. 435. Period. 7. 46. A quo Euripides mortuus est, anni CXLIII. Archonte Athenis Antigene.
Deinde vero quod legitur, Euripidem mortuum esse Archonte Antigene, proxime succedente Euctemoni tum apud Diodorum, tum etiam apud Xenophontem; huic utique necessario ascribendus est annus non quidem
[...], vel
[...], sed levi sane hic quo
(que) mutatione
[...], 143 ante citimam Epocham, & 435 ante Evang. viz. insequens annus 2 ejusdem Olympiadis 93: sub quem, in Chronico Eusebiano, tum Latino, tum etiam Graeco, nec non apud Suidam, mors Euripidis ponitur.
Epoch. 65. A. M. C. 3599. ante Evang. 434. Period. 7. 47. —Sophocles Poeta postquam vixerat annos XXXXI, mortuus est, & Cyrus ascend— Archonte Athenis Calliâ posteriore.
Porro autem quod insequente Epochâ dicitur, Sophoclem postquam vixerat annos 91, mortuum esse Archonte Calliâ: etsi mutilo Marmore annus Epochae deficiat, tamen quum non modo apud Diodorum Siculum, lib. 13. verum etiam apud Xenophontem, lib. 1. Hellenicorum, Xenophontem inquam Atheniensem, qui eodem tempore Athenis degebat, hi tres Archontes, Euctemon, Antigenes, & Callias, collati cum tribus Lacedaemoniorum Ephoris, Evarchippo, Pantacle, & Pitya, tribus annis continuis immediate se consequantur: necesse est ut Calliae huic, sive
[...], sive
[...], sive
[...] (sive
[...], sive
[...],) ascribatur annus 142 ante citimam Epocham, 434 ante Evang. ac tertius ejusdem 93 Olympiadis: Itaque hactenus Chronicon Marmoreum iis convenerit. Trium vero Epocharum harum cetera jam dudum in Diatriba, de Gelone dicta sunt.
Ceterum quod hac Epocha mortis Sophoclis, praeterea innuitur mutilis Marmoribus de ascensu Cyri explicabitur post Epocham insequentem.
Epoch. 66. A. M.C. 3602. ante Evang. 431. Period. 7. 50. A quo Telestes — vicit Athenis, anni CXXXIX, Archonte Athenis Micone.
A quo Telestes Selinuntius Poeta vicit Athenis, ponit Chronicon Marmoreum annos 139 ante citimam Epocham suam, id est, 431 ante Evangelium, Archonte Athenis Micone: quem Diodorus, lib. 14. appellatum Micionem exhibet anno sequente. Quadriennio autem postea, Archonte Ithicle, idem Diodorus mentioni Ctesiae Historici, eodem anno historiam suam rerum Persicarū terminantis, subjicit Telestem hunc, una cum aliis pluribus insignissimis, Dithyramborum Poetis floruisse, ita scribens,
[...].
Epoch. 67. A. M. C. 3604. ante Evang. 429. Period. 7. 52. A quo —cum Cyro expeditionem fecerunt, & Socrates Philosophus mortuus est septuagenarius, anni
CXXXVIII. Archonte Athenis Lachete.
Cyri minoris, sive junioris, nempe filii Darii Ochi, sive Nothi, Imperatoris Persici, à patre constituti Sardium, minorisque Asiae & Ioniae praefecti, ascensum sive reditum postea in Persidem, innuunt mutila Marmora duplicem: videlicet alterum priorem, quo anno mortuus est Sophocles, Archonte Athenis Callia; apud Xenophontem, libro primo Hellenicorum, & Diodorum Siculum, libro 13. relato ad annum tertium Olympiadis 93, id est, ad annum 434 ante Evangelium. Hic autem prior ascensus videtur ille cujus occasionem significant adversaria sive collectanea nostra, ex eodem Xenophontis libro primo Hellenicôn, quod Cyrus interfecisset cognatos suos Artobaesacen & Mitraeum, propterea quia venientes ad se non continuissent manus in
[Page 69] Chirotheca, quemadmodum Persici moris erat venientes ad Imperatorem oportere: quo facto Ipse imperium affectare visus, ideoque à patre ad reddendam ejus rationem arcessitus sit. Illum autem reditum, seu potius illius reditûs consequens, nempe commissam interea Praefecturam suam Lysandro Lacedaemonio, Diodorus Siculus, utique eodem lib. 13. refert ad Archontis Alexiae annum, proxime insecuti Calliam Archontem. Unde apparet eundem priorem Cyri ascensum institutum esse sub finem anni principatûs Calliae: Lysandri autem gesta in illa praefectura initium habuisse, circa initium magistratûs Alexiae, circiter initium anni 433 ante Evangelium. Quadriennio vero postea, hunc alterum posteriorem celeberrimumque Cyri Junioris ascensum, sive Expeditionem bellicam contra fratrem Artaxerxem Mnemonem jam Imperatorem, eadem Marmora mutila innuunt sub tempus Mortis Socratis, & Archontis Lachetis, anno 137 ante citimam Epocham suam▪ ac 429 ante Evangelium. De quo Xenophon libro tertio Hellenicorum scribit ita,
[...]. Latine. Samius vero Praetor navalis Lacedaemoniorum, suam classem jungens cum classe Cyri, circumnavigavit in Ciliciam: effecitque ne Ciliciae praefectus Imperatorius Syennesis impedire potuerit Cyrum terrâ proficiscentem contra Imperatorem. Quomodo vero Cyrus coegerit exercitum, & cum eo ascenderit contra fratrem; quomodo etiam praelium commissum sit, & quomodo Cyrus eo occubuerit, adeoque quomodo Graeci superstites deinde ad mare Euxinum, & secus id in Ioniam reducti sint, à Themistogene Syracusano historiae mandatum est. Ita Xenophon, nimirum intelligens suos ipsius libros septem, de Cyri expeditione, in qua ipse fuit, & reductis ex hostico post Cyri mortem, suâ potissimum prudentiâ, fortitudine & felicitate, Graecis militibus: quemadmodum disserte narrat Plutarchus, libro de Atheniensium virtute an doctrina celebriore, his verbis,
[...]. Xenophon Atheniensis sui ipsius fuit historia sive historicus, scribens res à se bene gestas in militia: verum dicens Themistogenem Syracusanum ea scripsisse, ut major fides haberetur narranti se tanquam alium, alteri scriptionis gloriam largiens. Refert autem Laertius in Xenophontis vitâ, eum una cum Cyro ascendisse, Archonte Athenis Xenaeneto, anno praecedente Socratis mortem. Ac Diodorus Siculus, lib. 14. scribit Cyrum suscepisse expeditionem contra fratrem Artaxerxem, & acie occisum esse Archonte Exaeneto, nimirum eodem: anno
(que) insequente, Archonte Lachete Socratem extinctum esse. Unde utique apparet, quod mutilis Marmoribus significatur, METAK
[...], sub tempus mortis Socratis Philosophi, eodem Lachete Archonte, intelligendum esse de reducibus Graecis, qui cum Cyro ascenderant anno praecedente. Siquidem uti scribit sive Xenophon, sive Themistogenes, in fine 7 lib. expeditionis ejus: Totum tempus ascensûs & descensûs, fuit annus & trimestre. Eo autem tempore Praefectus classis Lacedaemoniorum annuus erat Thimbron; cui tunc in Ionia versanti milites reduces transdidit Xenophon: Thimbron, inquam, post Samium: Samius vero post Lysandrum, qui Athenis captis finem imposuit bello Peloponesiaco.
Quod autem Socrates anno aetatis 70 mortuus sit, quemadmodum eâdem Epochâ Chronici Marmorei significatur: confirmat Laertius in ejus vitâ, autore Apollodoro in Chronico, addens etiam natum esse Archonte Athenis Apsephione, anno Olympiadis 77.
Epoch. 68. A. M. C. 3606. ante Evang. 427. Period. 7. 45. —Athenis anni
CXXXV. Archonte Athenis Aristocrate.
Mutilis deinde Marmoribus incertum quippiam innuitur Athenis, annis 135 ante citimam Epocham, 427 ante Evang. Archonte Athenis Aristocrate: hoc demum Archonte, & sequentibus deinceps omnibus, Marmoreo Chronico relatis in eosdem annos ac Diodoro Siculo.
Epoch. 69. A. M. C. ......▪ A quo —me —rianus Dithyrambis vicit Athenis, anni —
Proximo loco alius quispiam Poeta Dithyrambicus, Athenis Dithyrambo vicisse, significatur, obliterato pariter anno Epochae atque Archonte.
Epoch. 70. A. M. C. 3625. ante Evang. 408. Periodi 7. 73. A quo Philoxenus Dithyrambicus Poeta mortuus est, transactis annis aetatis
LX, anni
CXVI. Archonte Athenis Pythea.
A quo Philoxenus Poeta Dithyrambicus mortem obiit, natus annos 60, refert Marmorea Inscriptio annos 116 ante citimam Epocham, qui sunt 408 ante Evangelium, Archonte Athenis Pytheâ, nempe Olympiade 100 ineunte. Erat is primus è quatuor insignissimis Dithyrambo-Poetis, paulo superius è Diodoro numeratis: quem Dionysio Siciliae tyranno familiarem fuisse testatur Pausanias, fere initio Atticorum.
Epoch. 71. A. M. C. 3628. ante Evang. 405. Period. 7. 76. A quo Anaxandrides Comicus —Athenis Calleâ.
Anaxandridem Comicum mutila Marmora vicisse innuunt Archonte Callea, obliterato anno Epochae, qui illi Archonti convenit 113, nempe 405 ante Evangelium: anno quarto ejusdem Olympiadis 100, suffragante Suidâ. Hic Archon Diodoro Siculo dicitur Callias, nonnullis Chabrias.
Epoch. 72. A. M. C. 3632. ante Evang. 401. Period. 7. 80. A quo Astydamas Athenis vicit, anni
CIX. Archonte Athenis Asteio. Exarsit autem tunc [cometa].
A quo Astydamas Athenis vicit, Chronico Marmoreo ponuntur anni 109, qui fuerint 411 ante Evang. Archonte Athenis Asteio. Quod autem Diodorus, lib. 14. annis 26 antea eundem Poetam Tragicum vicisse refert: ea nimirum fuerit prima ejus victoria; haec forte postrema, aut alias celeberrima.
Eâdem vero Epochâ innuitur arsisse tunc etiam Cometam. Atque hic Cometa videtur ille ingens, quem in Achaiâ conspectum se puero, significat Aristoteles, Meteorolog. lib. 1. cap. 6. Archonte eodem per errorem dicto Aristaeo. Et de quo Diodorus Siculus, lib. 15. Archonte Alcisthene proxime insequente, sub tempus datae occasionis praelii inter Thebanos & Lacedaemonios ad Leuctra, quo Lacedaemonii amiserunt Principatum Graeciae, scribit in haec verba,
[...][Page 71] [...]. Quum Lacedaemonii plus minus quingentis annis, Graeciae Imperio sive Principatu potiti essent, Divinum Numen praesignificavit illis Dominatûs jacturam. Conspecta enim est Coelo ad multas noctes, magna fax ardens, à figura dicta ignea trabs. Ubi non videtur contradicere Diodorus, quin fax illa conspecta sit praecedente Archonte Asteio; quo Helicen & Buram terrae motu absorptas mari, retulit: licet mentionem ejus distulerit ad prooemium sive narrandam occasionem pugnae Leuctricae. Quâ de perinde nostra Chronologica Inscriptio, insequente Epochâ.
Epoch. 73. A. M. C. 3634. ante Evang. 399. Period. 7. 82. A quo commissa est pugna inter Thebanos & Lacedaemonios, qua victoriam obtinuerunt Thebani, anni
CVII. Archonte Athenis Phrasiclide —regnavit.
A quo pugna commissa est inter Thebanos & Lacedaemonios, quâ victoriam adepti sunt Thebani, juxta Chronicon Marmoreum, anni fuerunt 107, Archonte Athenis Phrasiclide 2 annis 399 ante Evang. ac 2 Olympiadis 102. Atque eo ipso nimirum anno Olympiadico, & Archonte Atheniensi à Thebanis praelio Leuctrico devictos Lacedaemonios, occiso eorum Rege Cleombroto, (quod forte innuitur Marmore, si pro
[...], legatur
[...] Rex) refert Diodorus Siculus, lib, 15. suffragante Pausaniâ in Arcadicis.
Epoch, 74. A. M. C. 3635. ante Evang. 398. Period. 7. 83. A quo Stesichorus Himeraeus secundus Athenis vicit, & condita est Megalopolis —.
Stesichorum Himeraeū secundū vicisse Athenis, at
(que) conditam Megalopolim post pugnam Leuctricam, innuitur mutilis Marmoribus, incerto anno, atque incerto Archonte. Secundus quidem hic Stesichorus Poeta, ex Himera urbe Siciliae, videatur fuisse unus illorum cum quibus Dionysius senior Siciliae tyrannus, etiam ipse Poetaster, certare, atque subinde interstrepere anser olores, gestierit, uti significat Diodorus Siculus, lib. 15.
Megalopolis vero in Arcadia, à Pausania in Arcadicis scribitur condita,
[...]. Illo ipso anno & aliquot insuper mensibus post cladem Lacedaemoniorum acceptam Leuctris; quae quidem clades (ita Pausaniam interpretor) accepta est Phrasiclide Athenis Archonte, anno 2 Olympiadis 102. Itaque urbs illa coepta quidem fuerit condi anno 3 Olympiadis 102, ac 398 ante Evang. Archonte Athenis Dysniceto: absoluta vero atque habitari coepta biennio postea, circa initium Olympiadis 103 Archonte Nausigene: quando uti scribit Diodorus, eodem lib. 15.
[...], per
[...] intelligens,
[...].
Epoch. 75. A. M. C. 3637. ante Evang. 396. Periodi. 7. 85. A quo Dionysius Siculus mortem obiit, ejusque filius Dionysius tyrannide potitus est, & Alexander regnavit, anni
CIV, Archonte Athenis Nausigene.
A quo Dionysius senior Syracusarum tyrannus mortuus est, & filius ejus Dionysius tyrannidem obtinuit; & Alexander (Pherarum in Thessalia tyrannus, ita equidem supplenda existimo mutila Marmora) regnavit; anni fuerunt 104, (qui sunt 396 ante Evang.) Archonte Athenis Nausigene. Dionysii senioris mortem, & junioris initium tyrannidis, eodem anno 1 Olympiadis 103, eodemque Nausigene Archonte, refert Diodorus: eodemque anno Olympiadico Eusebianum Chronicon.
Liquet etiam Alexandrum istic significatum, esse Pheraeum, Jasonis Pheraei, & Polydori fratrem, potentissimum Graecorum sui seculi, inter Dionysii senioris mortem & acquisitam Philippi Macedonis potentiam, Dynastam; qui Pelopidam celeberrimum post Epaminondam Thebanorum ducem magno praelio occidit: & quem sub hunc ipsum annum refert Diodorus, fratrem Polydorum
[...], provocatum ad potandum, Pharmaco sive veneno sustulisse, & in Thessaliae Dynastiâ ei successisse, regnasseque annos undecim.
Epoch. 76. A. M. C. 3639. ante Evang. 394. Period. 7. 87. A quo Phocenses in Delphis — Athenis Cephisodoro.
A quo Phocenses
[...] [scilicet
[...], (ita quidem videntur supplenda mutila Marmora) Templum Delphicum sacrilege expilarunt] anni item sunt obliterati, relicto solum Archontis Athenis nomine
[...], sive
[...]. Cephisodorum Diodorus, lib. 15. Archontem refert anno 3 Olympiadis 103. Cephisodotum vero, lib. 16. octennio postea, viz. anno 3 Olympiadis 105, anno autem 34 ante citimam Marmorei Chronici Epocham ac 386 ante Evang. sub initium belli Phocici, sive Sacri, quod anno insequente, uti refert idem Diodorus, suffragante Pausaniâ in Phocicis, susceptum est, occasione sacrilegii Philomeli Phocensis, hoc anno perpetrati, juxta Marmoreum Chronicon.
Epoch. 77. A. M. C. 3648. ante Evang. 385. Period. 7. 96.
A quo Timotheus nonagenarius fato functus est, [Philippus Ma]ced. &c.
A quo Timotheus natus annos 90, mortuus est, mutilis Marmoribus, Seldeno nostro videtur desiderari tum annus Epochae, tum etiam Archon. Etsi vero Timotheus Cononis filius, Atheniensis civis, & militiae dux prudentissimus fortissimusque circa hoc tempus magno natu fuit, uti scribit Aemilius Probus sive Cornelius Nepos in ejus vitâ: istic tamen intelligi videtur Timotheus Milesius Musicus celeberrimus, cujus supra mentio facta est è Diodoro. Quum autem Cephisodotum Archontem apud eundem Diodorum continuo insequatur Agathocles, qui etiam istic in mutilis Marmoribus proxime occurrit, videatur utique haec Periocha cum sequentibus in eandem Epocham compingenda.
—[Philippus Ma] cedonum rex, & A [lex— mortuus est — duces — vicit; anni
XCIII. Archonte Athenis Agathocle.
Periochis vero sequentibus existimat Seldenus innui mentionem initii regnorum Philippi Macedonis, & Artaxerxis Ochi Persae. Atqui horum utrumque aliquamdiu ante initium belli Phocici fuit. Praeterea cum animadverterem nullius Imperatoris Persici hactenus in Chronico Marmoreo mentionem factam, praeterquam Cyri qui Ioniam Graecorum coloniis habitatam, una cum Croeso & Sardibus subjugavit, Dariique Hystaspidae, & Xerxis ejus filii, quorum uterque Graeciam bello invasit; ac Cyri junioris, Graecorum auxiliis moventis bellum contra fratrem: dubito an Artaxerxis Mnemonis vel Ochi hic ulla fiat mentio. Insignis sane habetur annus Archontis Agathoclis, nempe 4 Olympiadis 105, apud Diodorum Siculum, in Adversariis meis (ipsum enim non habeo) tum Dionis successu Dionysium juniorem ejicientis tyrannide Siciliae; tum Alexandri Pherarum tyranni nece perpetratâ uxoris suae ejusque fratrum Lycophronis & Tisiphoni dolis; tum praesertim initio belli Phocici sive Sacri orti è Philomeli Phocensis sacrilegio▪ quâ occasione etiam complures historicos idem notat, qui eodem anno historias suas vel inchoarunt, vel terminarunt, utpote Ephorum, & Callisthenem, ibi terminantes suas; Demophilum autem Ephori filium, & Diyllum Atheniensem indidem inchoantes suas. Praeterea vero sub finem anni praecedentis, Philippum Macedonum regem aggressum urbem antea dictam Krenidas, instaurare & ampliare, numeroque civium augere, ac propterea demum mutato nomine, de nomine suo Philippos appellasse scribit. Quibus ita se habentibus equidem moveor ut existimem, residuum ejusdem Epochae in mutilis Marmoribus, hujusmodi fere verbis conceptum fuisse, —
[...]— Et Philippos urbem condidit Philippus Macedonum rex; & Alexander Pheraeus uxoris dolo interfectus est; & Dionysii duces vicit Dion: anni 93, Archonte Athenis Agathocle, erat annus 385 ante Evang.
Epoch. 78. A. M. C. 3650. ante Evang. 383. Period. 7. 98. —anni
XCI, Archonte Athenis Callistrato.
Epoch. 79. A. M. C...... &c. —sophus— hoc.
Quod deinde Marmoribus magis magisque mutilis, anno 91 ante citimam Epocham, ac 383 ante Evang. Archonte Athenis Callistrato innuitur, nescio an spectat ad ea quae Diodorus scribit de Philomelo conante trahere Archidamum Lacedaemoniorum regem ad partes suas, ita—
[...]. Philomelus secreto ejusmodi sermones contulit cum Rege Lacedaemoniorum Archidamo, quod commune certamen esset de Amphictyonum judiciis irritis faciendis, vel de Philomelo cogente Pythiam vatem conscendere Tripodem ad oraculum edendum, &c.
Postrema denique Epocha, cujus aliquod quanquam perobscurum vestigium extat, forte innuitur, Callippum, sive (Cornelio Nepoti in Dionis vitâ) Callicratem, interfecto Dione, Syracusis tyrannidem occupâsse: quod insequente Callistratum Archonte Diotimo contigisse refert Diodorus, anno
3 Olympiadis
106 (id est,
90 ante citimam Marmorei Chronici Epocham, ac
382 ante Evang.) ad menses tredecim. A quo Ca— anni
L..... Archonte —.
Restat vero adhuc nonnihil difficultatis in explicanda ratione, qua situs annorum Archontum Atheniensium subinde uno anno prior & antiquior deprehendatur in Chronico Marmoreo quam apud Diodorum Siculum, & alios, saltem à Xerxis transitu in Graeciam Archonte Calliâ, sive Calliade, usque ad reditum Graecorum militum à Cyri junioris expeditione, mortemque Socratis, Lachete Archonte: hinc autem annus interjectus videatur inter hunc & Aristocratem in nostro; quum apud Diodorum Aristocrates Archon, Lacheti proxime insequente anno succedat. Quod quidem ad hoc postremum tempus attinet, triginta virorum tyrannidem captis Athenis à Lysandro Lacedaemonio impositam, tametsi Diodorus Siculus, lib. 14. referat sublatam à Thrasibulo, anno praecedente mortem Socratis, quo Cyrus minor expeditionem fecit contra fratrem Artaxerxem, Archonte Athenis Exaeneto: apparet tamen è Laertio in vita Euclidis, aliquamdiu post mortem Socratis durasse. Ibi enim Laertius scribit in haec verba,
[...]. Ad hunc (Euclidem Megarensem) ait Hermodorus, venisse Platonem ceterosque Philosophos, post mortem Socratis, metuentes saevitiam tyrannorum. Similia habet Hesychius in Euclide,
[...]. Euclides Megarensis, post Socratis mortem, Platonem, reliquosque Philosophos hospitio excepit, timentes crudelitatem tyrannorum. Atque eodem spectant quae Laertius in vita Platonis, scribit ita,
[...]. Deinde quum esset annorum duodetriginta (Plato) ut ait Hermodorus, Megara ad Euclidem cum aliis Socraticis, discessit. Paulo antea retulerat natum Platonem Aminiâ Archonte, eodem quo Pericles mortuus; inter quem & Lachetem Diodorus exponit nimirum Archontes duodetriginta. Fuisse vero tempus illud circa quod sublati sunt triginta tyranni Athenis turbulentissimum, nemo dubitet. Et apparet haud parvam illarum turbarum partem acceptam ferri decem Praetoribus, sive Archontibus, quorum primus fuit Eponymus, nempe anno nomen & titulum dedit; qui etiam ipsi tanquam aliorum saevitiâ & crudelitate infecti, in tyrannos degeneraverant. Ita enim Cornelius Nepos, in vita Thrasibuli. Pausanias rex Lacedaemoniorum, inter Thrasibulum & eos qui urbem tenebant, fecit pacem his conditionibus, nequi praeter 30 tyrannos, & decem, qui postea Praetores creati, superioris more crudelitatis erant usi, afficerentur exilio. Item Trogi Abbreviator, sub finem lib. 5. Reversus in urbem exercitus 30 tyrannos migrare Eleusina jubet, substitutis decem qui rempublicam regerent: qui nihil exemplo prioris
[Page 75] dominationis territi, eandem viam crudelitatis aggressi sunt. —Pausaniae Rex Lacedaemone mittitur. —Patriam miseris civibus restituit: & decem tyrannos (nimirum Praetores) ex urbe migrare Eleusinem ad ceteros jubet. —Interjectis diebus—tyranni—bellum Atheniensibus inferentes,—per insidias comprehensi, ut pacis victimae trucidantur. Ex his nimirum apparet, qui toto illo quadriennio vel quinquennio triginta virorum tyrannidis Athenis, Praetores sive Archontes annui, ad retinendam pristinae reipublicae umbram facti sunt; quum ab ipsis 30 tyrannis populi suffragia ad libitum torquentibus crearentur, eorum crudelitatis asseclas & ministros fuisse: ideoque actos in exilium paulo post illos, ac demum una cum illis fuisse trucidatos: ac proinde sicuti post captas à Lysandro Athenas, ante eorum constitutionem, ita quoque post ipsorum necem, aliquanti temporis Anarchiam Athenis absque ullis Archontibus sive Praetoribus evenisse, adeoque eam ad semestre plus minus durasse; atque ita autori Chronici Marmorei occasionem interjecti anni inter Lachetem & Aristocratem, alioqui proximos Archontes dedisse.
Hic pedem figere statuebam; sed ad disquisitionem redintegrandam incitabar, cum legerem à Johanne Meursio, Arch. ita scriptum, lib. 1. cap. 14. Tyrannidem Pisistratus constituit, Olympiadis 50, anno 1, ut ex Anonymo discere licet. Atque tunc Archon Comias erat Plutarchus in Solone, &c. Ad Anonymum illum quod attinet, quem toties totiesque in eo opere aliisque citat, vehementer miratus sum, non suboluisse viro literato & prudenti, fuisse ipsum Josephum Scaligerum, quanquam non animadvertisset eum pluribus locis in opere Eusebiano, & alibi, diserte affirmasse, se fuisse collectorem illius
[...]. Quod quum verum sit, vel antiquiore autoritate, vel potioribus rationibus opus est, ad figendum initium tyrannidis Pisistrati initio Olympiadis 50, ubi Scaliger ponit, aut ad dimovendum ipsum ab anno 4 Olympiadis 54, ubi Chronicon Marmoreum statuit, annis ferme 20, haud paucioribus, serius opinione Scaligeranâ & Meursianâ. Ceterum in Pisistrato, statim initio, cap. 1. Tyrannis, inquit, Pisistrati & qui accepere ab ipso filiorum, annis 68 usurpata. Cap. autem 3. è Clemente Alexandrino, & Tatiano refert Onomacritum Atheniensem claruisse,
[...], & cap. 13. interfectus autem Hipparchus anno Principatus sui 32. Nemo id expresse dicit, verum certa conjectura est. Denique postremo Cap. inquirens, quod tyrannidis universae tempus fuerit, & quod ante fecerat, Fortunae Atticae, cap. 10. hic reponens, ut ait, paulo magis accurate pertractatum: affirmat ipsum Pisistratum per 33 annos variâ fortunâ tenuisse, ejus autem filios quos autores Pisistratidas appellaverint, 35. Ita ut tyrannidis tempus universum fuerit anni 67; ejectusque Hippias fuerit jam vertente sexagesimo octavo. Quod ita confirmat, Tyrannidem incepit Pisistratus, ut dictum, cap. 3. Olympiadis 50, anno 1, Hippias vero ejectus, ut ait Thucydides, anno vicesimo ante pugnam Marathoniam commissam, inquit Meursius, Olympiadis 72, anno 1, annis 88 ab initio Pisistrati: quibus si demantur viginti ab Hippiae ejectione, restant 68. Verum cum haec ratio nitatur aetate Onomacriti clarescentis sub Principatum Pisistratidarum, circa quinquagesimam Olympiadem: de quo praeterea refert Meursius, cap. 12. autore Herodoto, lib. 7. ejectum Athenis fuisse Onomacritum ab Hipparcho Pisistrati filio, quod à Laso Hermionensi in ipso facto deprehensus esset in
[...]erens Musaei oraculis, fore, ut insulae Lemno adjacentes mari submergerentur; hâc de causâ Hipparchum ejecisse ipsum, quum antea familiarissime eo fuisset usus: non est inde consequens quod autumabant Scaliger & Meursius, Pisistratum tyrannide potitum esse initio quinquagesimae Olympiadis: sed tantum Onomacritum qui coepisset clarescere circiter eandem Olympiadem, eodem ferme tempore quo Pisistratus coeperat clarescere Athenis nobilitate & potentiâ, utpote militiae clarus ante tyrannidem, devictis Megarensibus &
[Page 76] Nisaeâ, expugnatâ, uti ipse Meursius notat, initio cap. 8. deinde claruisse ibi per annos plus minus 50, Pisistrato & ejus filiis per maximam ejus temporis partem dominatu potientibus, donec, ab Hipparcho ejiceretur. Ut nihil causae fuerit cur Meursius restringeret Herodoti verba, lib. 5. prolata de toto Pisistrati ejusque filiorum tyrannidis tempore, ad tyrannidem filiorum solum, superius eodem vicesimo & postremo capite, anteaque capite 16, at
(que) 1.
[...]. Postea vero excessere (Pisistratidae) in Sigeum situm ad Scamandrum, cum Atheniensium Principatu annos 36 potiti essent; quasi valde erraret etiam Aristoteles, qui 18 tantum annos tyrannidis ascribit Pisistrati filiis, Politicorum lib. 5. cap. 12. ita scribens,
[...]. Tertia (tyrannis) Pisistratidarum Athenis non fuit continua: nam Pisistratus bis eâ exactus est; ita ut de tribus & triginta annis, decem & septem eam obtinuerit, filii vero annos 18, itaque anni universim fuerunt 35. Quibus si addantur anni 16 duplicis exilii Pisistrati: fiunt omnino 51 ab initio Pisistrati ad exitum Hippiae. Enimvero hos tum Herodoti, tum Aristotelis calculos confirmant verba Scholiastae Aristophanis à Meursio producta haud ita multo post,
[...]. Videtur autem tyrannis Pisistraditarum durasse, ut ait Eratosthenes, annis 50, nonnihil errans ab exacto calculo: quum Aristophanes dicat 41, Herodotus vero 36. nequicquam reclamante Meursio Scholiastem non tenuisse Herodoti mentem; quum pro 41 nihilominus 51 emendandum omnino censeat: quemadmodum etiam apud Isocratem oratione
[...], de eadem loquentem, pro 40 restituendum 50. Quinetiam agnoscit Meursius, cap. 5. annotatum & ab Eusebio & ab Hieronymo, in Chronico inquam Eusebiano, tum Graeco, tum Latino, ad annum 1, Olympiadis 58.
[...]. Pisistratus secundâ vice Athenis regnavat: quod ipse ad tertiam regni vicem tanquam tunc secundo recuperati torquere nititur. Imo vero quandoquidem cap. 4. idem agnoscat, illum tyrannidem primum amisisse, cum non diu tenuisset, autore Herodoto, lib. 1. scribente in haec verba,
[...]. Non multo post conspirantes Megaclis ac Lycurgi sectarii, ejiciunt ipsum. Atque ita quidem Pisistratus primum obtinuit Athenas, & tyrannidem nactus nondum valde firmatam amisit: praeterea quum fine ejusdem cap. primum exilium colligat fuisse 5 annorum, quum Herodotus scribat secundum fuisse 11: manifestum fit, initium tyrannidis Pisistrati, Archonte Comiâ, neutiquam antevertisse calculū Marmoreum, quum enim annus 1 Olymp. 58, sit ab Olympiadis 54 anno 4, decimus tertius: reversus Pisistratus anno 6 exilii, videtur summum anno 7 ab initio tyrannidis primum exactus esse. Quapropter apparet Anonymum illum, inquam, Scaligerum, & Meursium, initium tyrannidis Pisistrati, tempusque Archontis Comiae, haudquaquam paucioribus quam undeviginti annis anticipasse: tantumque amborum errorem, Marmoreum Chronicon redarguisse.
Porro observandum, quum inter Calliadem, adeo
(que) inter Adimantū & Charetem Archontes, appareat unum deesse calculo Dionysii Halicarnassei, & Diodori Siculi, juxta Chronicon Marmoreum: quidem pace omniū existimaverim hunc fuisse Themistoclem Neoclis filium; illum victoriâ navali ad Salaminem
[Page 77] contra Xerxem partâ celeberrimum. Nam quum plerique omnes existiment fuisse illum Themistoclem, Dionysio Halicarnasseo, lib. 6. memoratum sub Olympiadem 72, quâ Tisicrates Crotoniates iterum stadio vicit: omnino id temporis Neoclis filius videtur fuisse aetate junior: atque etiam ignobilior, quam ut supremum Athenis Magistratum gereret, praesertim quum lege quoque sanciverit Solon Atheniensis, nequis ullum magistratum gereret admodum juvenis, neve ad capienda consilia de republica admitteretur, quamlibet alioqui prudentissimus haberetur. Itaque per id seculum, quadragenario, ne dicam, quinquagenario, minorem fuisse annuum sive Eponymum Archontem Athenis, neutiquam sit verisimile. Themistoclem vero Neoclis filium, tunc fuisse summum 36 annos natum, colligere licet ex Plutarcho in ejus vita, scribente eum, postquam Magnesiae, longo tempore tranquille vitam egisset, ac tandem Aegyptus regi Persico rebellasset, auxiliaque rebellanti misissent Athenienses; vivendi finem fecisse, transactis aetatis annis 65, qui si retro putentur à coepta rebellione anno 2, Olympiadis 79, ad 4, 71; quemadmodum sint 30, relinquunt Themistoclis aetatem tunc annorum tantummodo 35. Sed & Plutarchus haud obscure significat, & Trogi abbreviator diserte testatur eum fuisse juvenem adhuc Praelio Marathonio, biennio postea, nec dum egisse quicquam memorabile: quum nec Aristides quidem, eo haud dubie aliquanto major natu, utpote eodem Plutarcho autore in hujus vita, Clisthenis socius in cōstituenda post ejectos Pisistratidas tyrannos Democratiâ, & secūdus à Miltiade dux in Praelio Marathonio, Archon fuerit, nisi anno demū insequente. Quocirca ille antiquior Themistocles videatur potius fuisse hujus patruus, nempe patris sui Neoclis frater: cujus ipse mentionem facit in epistolis suis, haud ita pridem in lucem editis, viz. Epistolâ ad Leagrum, ita scribens,
[...]. Et ne
(que) Leager Sodalis meus inhibere me voluerit ab instituto (sc. proficiscendi ad regem Persarum:) neque enim inhibere potuerit; neque Neocles ipse Pater, vel Themistocles patruus, redivivi & huc profecti. Atque hinc solvatur difficultas apud Aelianum, variae historiae lib. 3. cap. 21. de incredibili alioquin aetate Themistoclis; quatenus refert eum redeuntem è Schola, & à Paedogogo monitum, obvio Pisistrato tyranno cedere de via recusasse, inquientem, an non viae satis ei reliquum? quippe intelligendum, aut de Themistocle patruo, & avo Pisistrato, aut de Themistocle nepote, ac nepote quo
(que) Pisistrato, nimirum Hippiae filio; quem dominante patre, etiam ipsum annuum Archontem fuisse testatur Thucydides, lib. 6. superstite etiamnum quando ille scribebat ejus monumento, altari Apollinis extructo ab eo, cum hac Inscriptione,
[...],
[...].
In Pythii statuit sacrâ Pisistratus Aede,
Imperii Hippiades haec Monumenta sui.
Quinetiam inter pugnam Marathoniam & Salaminiam adhuc videtur fuisse ignobilior, quam ut Archon fuerit. Nam bellum Corcyraeum eo duce gestum, cujus meminit Cornelius Nepos in ejus vita, apparet nullum fuisse, sed tantummodo compositionem belli▪ eo arbitro inter Corcyraeos & Corinthios factam; idque incertum utrum ante an post pugnam Salaminiam: imo ne
(que) Aegmeticum, sed tantummodo consilium ab eo datum de paranda classe, praetextu quidem contra Aeginates, quorum Athenienses quoad maris dominatum essent aemuli, re autem vera contra recrudescens bellum Medicum. Minus autem clarae adhuc eo tempore nobilitatis Themistoclis, aliquot argumenta observare licet è Plutarcho in ejus vita. Veluti quod scribit de Graecorum
[Page 78] offensione ob ejus aemulationem magnificentiae Cimonis filii Miltiadis, Olympiis, his verbis,
[...]. Profectus ad Olympia, ibique aemulatus Cimonem, conviviis & tabernaculis, ceterâque magnificentiâ & apparatu incurrit offensionem Graecorum. Cimoni enim juveni, & ex illustri familiâ, existimabant aequum concedere haec talia. Verum iste qui nondum evasisset nobilis aut celebris, sed è tenui censu ac nullis prope opibus supra dignitatem efferri visus, debuit ludibrium elationis & arrogantiae. Haec neutiquam convenire videntur personae illius qui supremum Magistratum Athenis vel modo gesserat, vel propediem gesturus existimaretur. Praeterea ingruente jam bello Xerxis, quum Athenis comitia haberentur deligendo Imperatori, & optimatum praecipui deterriti magnitudine periculi profiteri nomina sua ad ejus Imperii sive Praeturae petitionem detrectarent: Themistocles etiam tunc tantum ab eo dignitatis gradu, civium suorum opinione abfuit, ut Epicidem quendam quasi quintae classis hominem, nec alio quam declamatoriae cujusdam facultatis nomine notum, ut sibi petitione cederet, datâ pecuniâ mercari necesse haberet. Quod non est credibile ita eventurum fuisse, si vel supremo magistratu Athenis gesto, vel alicujus belli memorabilis, sive Corcyraei, sive Aeginetici, seu cujuscunque alius, terrâ marive gesti Imperio aut Praeturâ jam ante nobilitatus fuisset. Praeterea vero etiam alio argumento
[...]it admodum probabile Themistoclem non fuisse Archontem ante Adimantum, quartum à Calliade & pugna Salaminia; nempe eo quod Themistocles fuerit Choragus ludis scenicis, quo anno Adimantus fuit Archon: quod Plutarchus scribit testatum fecisse monumentum Inscriptione hujusmodi.
[...]. Themistocles erat choragus, Phrynichus Poeta, Adimantus Archon. Enimvero aeque absurdum est existimare Themistoclem fuisse choragum Athenis postquam fuerit Archon, atque aliquem fuisse Aedilem Romae postquam fuerat Consul. Porro Thucydides, lib. 1. narrationi de restauratis urbis Athenarum moenibus post Xerxis fugam & Mardonii caedem, praecipuâ Themistoclis astutiâ, subjungit,
[...] — utramque partem ita concludens,
[...]. Suasit autem Themistocles Atheniensibus aedificare reliqua Piraeei Portûs: quem ipse prius inceperat, suo Principatu, quo annuus Archon Athenis erat: existimans tum locum commodum esse habentem tres portus ipsâ sitûs naturâ: —Athenienses igitur ita moenibus alioque apparatu muniti sunt è vestigio post Medorum discessum. Thucydidi autem de portu Pyraeeo aedificato à Themistocle, quo anno fuit Archon, suffragatur quoque Pausanias Atticorum initio, ita scribens,
[...]. Piraeeus quidem, vicus sive villa, erat antiquitus; portus vero sive navale, antequam Themistocles Athenis Archon fuit, non erat. Sed Phalerus iis portus erat, hic enim minimum urbs à mari distat. —Verum Themistocles quando Archon fuit, animadvertens Piraeeum navigantibus commodius esse situm, eodemque sinu complecti tres portus pro uno Phalero, eum Atheniensibus ut navale esset apparavit. Sed Thucydidis Scholiastes, ad ea verba,
[Page 79] [...], apponit Scholion, sive interpretationem,
[...] quo anno praetor fuit; nam ante bella Medica Archon erat Themistocles annum unum: haud dubie respiciens Themistoclem antiquiorem, quem supra diximus, Archontem anno 4, Olympiadis 71, altero ante proelium Marathonium, eoque deceptus. Etenim nullum fuisse Atheniensium portum Piraeeum ne inchoatum quidem, vel alium quam Phalericum, quo tempore Xerxis classis Atticae oram obtinebat, demumque ad Salaminem profligata est; è toto Herodoti historiae contextu liquet. Siquidem lib. 8. numero sive Paragrapho (editionis Jungermanni) 66, ita scribit,
[...]. Qui veto in Xerxis exercitum navalem, sive classem conscripti sunt —post alios tres dies tenuerunt Phalerum. Et 67 n.
[...]. Postquam igitur venissent Athenas omnes, praeter Parios; —reliqui vero postquam pervenerant Phalerum: tunc Xerxes ipse descendit ad naves, volens eas invisere, & cognoscere classariorum sententias: & 85 n.
[...]. Contra Athenienses quidem ordinati sunt Phoenices; hi enim tenuerunt alterum cornu, Eleusinem & occidentem versus: contra Lacedaemonios vero Iones, hi autem tenuerunt alterum versus orientem & Piraeeum: nimirum villam sive pagum, quemadmodum Eleusinem. Hic itaque opportuna fuisset occasio mentionis Piraeei portûs, siquidem ullus ibi portus adhuc vel inchoatus saltem esset. Porro 91 n.
[...]. Barbaris autem in fugam versis, & navibus evadentibus ad Phalerum. Et 93 n.
[...]. Barbari vero, quorum naves superruerant, fugâ evaserunt ad Phalerum sub defensionem pedestris exerercitûs. —Erant vero etiam alii quorum naves servatae fuerant, in Phalero, & 107 n.
[...]. —Noctu vero, jubente Rege, navibus eductis è Phalero solverunt retro versus Hellespontum. Ac denique 108 n.
[...]. Ut vero dies illuxit, videntes Graeci exercitum pedestrem eodem loco manentem, sperabant etiam classem adhuc esse circa Phalerum. Ex his omnibus locis manifestum fi
[...], unicum tunc prope Athenas fuisse portum Phalericum, quod si ullum Piraeei portûs vel inchoati vestigium tunc apparuisset, rei tanti momenti mentio neglecta esse non poterat. Ac sane alii quoque Historici, post murorum urbis restaurationem, universum ejus apparatum narrant. Verbi gratiâ, Diodorus Siculus, lib. 11.
[...][Page 80] [...]. Annuo tempore praeterito, Athenis quidem Archon erat Adimantus; Romae autem constituti sunt Consules Marcus Fabius Silvanus, & Lucius Valerius Publius. Horum anno Themistocles, propter militarem peritiam & solertiam, magno honore fuit non solum apud cives suos sed etiam apud universos Graecos. Quapropter etiam elatus gloriâ, aliarum multo majorum rerum gerendarum consilia animo versavit, tendentium ad augendum principatum patriae suae. Locus enim dictus Piraeeus quum iis temporibus non esset portus, sed Athenienses uterentur navali appellato Phalerico, illo quidem valde exiguo: instituit Piraeeum facere portum, habentem opus haud magno apparatu, quo fieri posset maximus & pulcherrimus portus per universam Graeciam. —itaque Themistocles acceptâ licentiâ faciendi, paratisque operis ad propositum necessariis, rursus instituit stratagemate fallere Lacedaemonios. Probe enim nôrat, quemadmodum murorum urbis restaurationem impediverant Lacedaemonii, eodem modo conaturos etiam impedire Atheniensium machinationes in apparando portu. Ita Diodorus Siculus refert Piraeei portûs aedificationem primum institutam Archonte Adimanto; unde consequitur susceptum esse demum anno insequente: quo proinde annuus Archon fuit Themistocles, juxta Thucydidem & Pausaniam. Quod confirmandum suscepimus. Perinde vero de portu omnino aedificato post restauratos urbis muros consentit etiam Plutarchus: cujus verba sunt,
[...]. Iis rebus gestis, nempe profligato bello Medico, è vestigio aggressus est urbem reaedificare & muris circundare. Paulo
(que) post,
[...]. Deinde vero Piraeeum apparavit, portuum commodum à natura situm observans, urbem que omnino accommodans mari. Quod vero Cornelius Nepos, post celebratam victoriam Salaminiam Themistoclis potissimum virtute partam, inter pacis artes ejusdem quibus deinde promovit Atheniensium Rempublicam & Principatum, dat primam laudem constructioni triplicis portus Pyraeei, secundam autem moeniorum urbis restaurationi; eatenus non tam temporis quam dignitatis ordinem servat: alioquin haud obscure significans, urbis muros prius fuisse restitutos quam aedificatum portum.
Ceterum septennio postea, anno 498 ante Evang. ac 3 Olympiadis 77, quo apud Diodorum Siculum habetur Demotion Archon, Chronico Marmoreo ponitur Apsephion, & anno insequente Theagenidas, uterque rursus anno citius: quasi mortuo Demotione circa initium magistratûs, Apsephion eodem anno successerit: quo etiam juxta Apollodorum Atheniensem in Chronicis, apud Diogenem Laertium in Socratis vita, hic natus fuerit: quem hâc eâdem Olympiade 77, natum refert quoque Suidas. Quocirca Phaedon, quem Demotionis successorem ponit Diodorus, videatur potius successisse Theagenidae, anno 1 Olympiadis 78, quanquam Dionysius Halicarnasseus quoque, secutus eundem calculum Archontum quem Diodorus, Theagenidam hujus Olympiadis initio ponat. Porro autem circa hoc idem tempus, Aristidem fuisse iterum Archontem paulo ante morbem, asseruit Demetrius Phalereus in suâ Archontum Atheniensium recensione, omnium quarum occurrit mentio apud Historicos antiquissimâ: ut intelligere licet è Plutarcho in Aristidis vita, scribente in haec verba,
[...]. Tametsi quoque post Plataeensem pugnam Archon fuerit, ut ipse Demetrius scripsit, & valde probabile est tantâ gloriâ & tot rebus praeclare gestis clarum, habitum fuisse dignum eo honore ob virtutem, quem alii propter divitias
[Page 81] adepti sunt. Posteaque etiamsi Demetrius Phalereus, ait illum fuisse Archontem, paulo ante mortem, post pugnam ad Plataeas.
Quinetiam posterioribus & citerioribus temporibus, verbi gratiâ, anno 4 Olympiadis 87, quo Diodorus habet Archontem Epaminondam, Athenaeus vero Epaminondam, quo sc. mortuus fuerit Pericles: Diogenes Laertius eodem anno ascribit Aminiam, in Platonis vita, utpote quem tunc natum refert. Ac post triennium, nempe anno tertio Olympiadis 88, quo Diodorus & Athenaeus referunt Archontem Euthydemum, Philochorus, secundus à Demetrio Phalereo memoratus autor Recensionis Archontum Atheniensium, apud Aristophanis Scholiastem ad Pacem Comoediam, habet Scy
[...]hodorum, tanquam septimum à Pythodoro. Sed & post defectum Marmorum, Archontum confusio est apud Diodorum & Dionysium per 3 Olympiades, ab 113, ad 115. Ne praejudicium fiat Chronico Marmoreo, quod in ejus seculi Archontibus, subinde à Diodoro Siculo ac Dionysio Halicarnasseo, aut aliis, uno alterove anno differre videatur: praesertim quum ceteris illud quoque haud leve momentum accedat, quod post cladem Siculam, & constitutionem Quadringentorum, propter continuas reipublicae turbas videri possint luxata initia Archontum Athenis: quemadmodum consulum Romae saepius evenisse constat. Nec omittendum fieri potuisse propter diversas periodos Lunares, partim octaëterides, partim alias in usu apud diversos Graeciae populos ejus seculi, ut annus Olympiadicus subinde inciperet postremo verno mense anni Attici, nempe Scirophorione; qui alias inciperet insequente aestivo primo, viz. Hecatombaeone: ideoque tum Calliadem, sive Calliam revera fuisse Archontem Athenis ineunte anno 1 Olympiadis 75, nimirum quo tempore celebrata sunt Olympia; nec non Theagenidam, anno 1 Olympiadis 78, quo tempore renunciati & in Tabulas publicas relati sunt victores Olympiis; quemadmodum Diodorus Siculus, & Dionysius Halicarnasseus, quum ex iisdem publicis tabulis eos desumsissent, memoriae mandarunt; verum non incipientes tunc Magistratum, ut vulgo intelliguntur, sed finientes juxta Chronicon Marmoreum: ita ut annuus eorum Magistratus convenerit anno 4, & postremo Olympiadis praecedentis: idemque evenisse compluribus aliis Archontum; donec primum Metonis Enneadecaeteris simplex, deinde vero Calippi quadruplicata per universam Graeciam usu accepta fuerit. Quicquid erat, & utcunque haud facile fuerit rem exacte determinare: ex iis quae annotata sunt, Marmoreum Chronicon Arundelianum, per Atheniensium tempora digestum, comprobatum est omnium ejus generis Monumentorum Antiquitatis, quae nostrâ patrumve aut avorum memoriâ hactenus in lucem edita sunt, longe praestantissimum.
[Page 82]Quoniam in praecedentibus adeo frequens facta est mentio annuorum Archontum Atheniensium, visum est hic è nostra serie summorum Magistratuum, & Triumphorum Romanorum, &c. quae nunc in lucem prodit, illorum seriem Coronidis loco adjicere.
Archontes.
A. M
Ante Ev.
Olymp.
Creon.
3321.
712.
24.1.
M. Chr. Epoch. 33.
Lysias.
3323.
71
[...].
24.3.
M. Chr. Epoch. 34.
Tlesias.
3324.
709.
24.4.
Leostratus.
3334.
699.
27.2.
Pisistratus.
3336.
697.
27.4.
Autosthenes.
3337.
696.
28.1.
Miltiades.
3341.
692.
29.1.
Miltiades II.
3346.
687.
30.2.
Dropides.
3360.
673.
33.4.
M. Chr. Epoch. 35.
Damasias.
3365.
668.
35.1.
Epaenetus.
3369.
664.
36.1.
Dracon.
3381.
652.
39.1.
Haeniochides.
3390.
643.
41.2.
Aristocles.
3400.
633.
43.4.
M. Chr. Epoch. 36.
Critias I.
340*.
62*.
44. *.
M. Chr. Epoch. 37.
Megacles.
340*.
62*.
45. *.
Philombrotus, Cleombr.
3410.
623.
46.2.
Solon.
3411.
622.
46.3.
Dropides II.
3412.
621.
46.4.
Eucrates.
3413.
620.
47.1.
Simon *.
3414.
619.
47.2.
M. Chr. Epoch. 38.
Phaenippus.
3417.
616.
48.1.
M. Chr. Epoch. 39.
Damasias II. *
3423.
610.
49.3.
Archestratides.
3428.
605.
50.4.
Aristomenes.
3435.
598.
52.3.
Hippoclides.
3443.
590.
54.3.
Comias. *
3444.
589.
54.4.
M. Chr. Epoch. 41.
Hegesistratus.
3445.
588.
55.1.
Euthydemus.
3449.
584.
56.1.
M. Chr. Epoch. 42.
Erxiclides.
3457.
576.
58.1.
Alcaeus prior.
3468.
565.
60.4.
M. Chr. Epoch. 44.
Thericles.
3469.
564.
61.4.
Heraclides.
3472.
561.
61.4.
Miltiades.
3481.
552.
64.1.
Pisistratus Hip. f.
3493.
540.
67.1.
Isagoras.
3497.
536.
68.1.
M. Chr. Epoch. 47.
Acestorides.
3501.
532.
69.1.
Myrus.
3505.
528.
70.1.
Hipparchus.
3509.
524.
71.1.
Pythocritus.
3510.
523.
71.2.
M. Chr. Epoch. 48.
Lacratides.
3511.
522.
71.3.
Themistocles.
3512.
521.
71.4.
Diognetus.
3513.
520.
72.1.
Phaenippus II.
3514.
519.
72.2.
M. Chr. Epoch. 49.
Aristides.
3515.
518.
72.3.
M. Chr. Epoch. 50.
Hybrilides. *
3516
517.
72.4.
Anchises.
3517.
516.
73.1.
Philippus.
3518.
515.
73.2.
Philocrates.
3519.
514.
73.3.
M. Chr. Epoch. 51.
Phaedon.
3520.
513.
73.4.
Leostratus.
3521.
512.
74.1.
Nicodemus.
3522.
511.
74.2.
Aphepsion.
3523.
510.
74.3.
Calliades, -lias.
3524.
509.
74.4.
M. Chr. Epoch. 52.
Xantippus.
3525.
508.
75.1.
M. Chr. Epoch. 53.
Timosthenes.
3526.
507.
75.2.
M. Chr. Epoch. 54.
Adimantus.
3527.
506.
75.3.
M. Chr. Epoch. 55.
Themist. Neocl. f. *
3528.
505.
75.4.
Phaedon. II.
3529.
504.
76.1.
Dromoclides.
3530.
503.
76.2.
Acestorides.
3531.
502.
76.3.
Menon.
3532.
501.
76.4.
Chares.
3533.
500.
77.1.
M. Chr. Epoch. 56.
Praxiergus.
3534.
499.
77.2.
Demotion.
3535.
498.
77.3.
Apsephion. *
3535.
498.
77.3.
M. Chr. Epoch. 57.
Theagenidas.
3536.
497.
77.4.
M. Chr. Epoch. 58.
Phoedon. Aristides II.
3537.
496.
78.1.
Lysistratus.
3538.
495.
78.2.
Lysanias.
3539.
494.
78.3.
Lysitheus.
3540.
493.
78.4.
Archidemides.
3541.
492.
79.1.
Tlepolemus.
3542.
491.
79.2.
Conon.
3543.
490.
79.3.
Euthippus. Euippus.
3544.
489.
79.4.
* M. Chr. Epoch. 59.
Phrasicles. Phrasiclides.
3545.
488.
80.1.
Philocles.
3546.
487.
80.2.
Bion.
3547.
486.
80.3.
Mnesithides.
3548.
485.
80.4.
Callias. I.
3549.
484.
81.1.
* M. Chr. Epoch. 60.
Sosistratus.
3550.
483.
81.2.
Ariston.
3551.
482.
81.3.
Lysicrates.
3552.
481.
81.4.
Chaerephanes.
3553.
480.
82.1.
Antidotus.
3554.
479.
82.2.
Euthydemus.
3555.
478.
82.3.
Pedieus.
3556.
477.
82.4.
Philiscus.
3557.
476.
83.1.
Timarchides.
3558.
475.
83.2.
Callimachus.
3559.
474.
83.3.
Lysimachides.
3560.
473.
83.4.
Praxiteles.
3561.
472.
84.1.
Lysanias.
3562.
471.
84.2.
Diphilus.
3563.
470.
84.3.
M. Chr. Epoch. 61.
Timocles.
3564.
469.
84.4.
Myrichides.
3565.
468.
85.1.
Glaucides.
3566.
467.
85.2.
Theodorus.
3567.
466.
85.3.
Euthymenes.
3568.
465.
85.4.
Nausimachus. Lysi.
3569.
464.
86.1.
Antilochides, tioch.
3570.
463.
86.2.
Chares.
3571.
462.
86.3.
Apseudes.
3572.
461.
86.4.
Pythodorus.
3573.
460.
87.1.
Euthydemus.
3574.
459.
87.2.
Apollodorus.
3575.
458.
87.3.
Epameinon Epaminondas, Aminias.
3576.
457.
87.4.
Diotimus.
3577.
456.
88.1.
Euclides. Euclees.
3578.
455.
88.2.
Euthydemus. Scythodorus. Philoch.
3579.
454.
88.3.
Stratocles.
3580.
453.
88.4.
Isarchus. Hipparchus.
3581.
452.
89.1.
Aminias. *
3582.
451.
89.2.
Alcaeus.
3583.
450.
89.3.
Aristion.
3584.
449.
89.4.
Astyphilus. Aristoph.
3585.
448.
90.1.
M. Chr. Epoch. 62.
Archias.
3586.
447.
90.2.
Antiphon.
3587.
446.
90.3.
Euphemus.
3588.
445.
90.4.
Aristomnestus.
3589.
444.
91.1.
Chabrias.
3590.
443.
91.2.
Pisander.
3591.
442.
91.3.
Cleocritus. Clearchus.
3592.
441.
91.4.
Callias.
3593.
440.
92.1.
Theopompus.
3594.
439.
92.2.
Glaucippus.
3595.
438.
92.3.
Diocles.
3596.
437.
92.4.
Euctemon.
3597.
436.
93.1.
* M. Chr. Epoch. 63.
Antigenes.
3598.
435.
93.2.
* M. Chr. Epoch. 64.
Callias. *
3599.
434.
93.3.
M. Chr. Epoch. 65.
Alexias.
3600.
433.
93.4.
Pythodorus, sive Anarch.
3601.
432.
94.1.
Euclides.
3602.
431.
94.2.
Captis à Lysandro Lacedaemonio Athenis. Xenoph. Hellenic. l. 2.
Micion. Micon.
3603.
430.
94.3.
* M. Chr. Epoch. 66.
Exaenetus. Epaen. Xaenen.
3604.
429.
94.4.
Laches.
3605.
428.
95.1.
* M. Chr. Epoch. 67.
Aristocrates.
3606.
427.
95.2.
M. Chr. Epoch. 68.
Ithycles.
3607.
426.
95.3.
Lysiades.
3608.
425.
95.4.
Phormio.
3609.
424.
96.1.
Diophantus.
3610.
423.
96.2.
Eubulides.
3611.
422.
96.3.
Demostratus.
3612.
421.
96.4.
Philocles.
3613.
420.
97.1.
Nicoteles.
3614.
419.
97.2.
Demosthenes.
3615.
418.
97.3.
Antipater.
3616.
417.
97.4.
Pyrgion. Pyrrhion.
3617.
416.
98.1.
Theodotus.
3618.
415.
98.2.
Mystichides.
3619.
414.
98.3.
Dexitheus.
3620.
413.
98.4.
Diotrephes.
3621.
412.
99.1.
Phanostratus.
3622.
411.
99.2.
Evander. Menan.
3623.
410.
99.3.
Demophilus.
3624.
409.
99.4.
Pytheas.
3625.
408.
100.1.
M. Chr. Epoch. 70.
Nicon.
3626.
407.
100.2.
Nausinicus.
3627.
406
100.3.
Callias. Calleas.
3628.
405▪
100.4.
M. Chr. Epoch. 71.
Chariander.
3629▪
404.
101.1.
Hippodamus.
3630.
403.
101.2.
Socratides.
3631.
402.
101.3.
Astëius. Aristeus.
3632.
401.
101.4.
M. Chr. Epoch. 72.
Alcisthenes.
3633.
400.
102.1.
Phrasiclides.
3634.
399.
102.2.
M. Chr. Epoch. 73.
Dyscinetus.
3635.
398.
102.3.
Lysistratus.
3636.
397.
102.4.
Nausigenes.
3637.
396.
103.1.
M. Chr. Epoch. 75.
Polyzelus.
3638.
395.
103.2.
Cephisodorus.
3639.
394.
103.3.
M. Chr. Epoch. 76.
Chion.
3640.
393.
103.4.
Timocrates.
3641.
392
104.1.
Chariclides.
3642.
391.
104.2.
Molon.
3643.
390.
104.3.
Nicophemus.
3644.
389.
104.4.
Callimides. Callidemid.
3645.
388.
105.1.
Eucharistus.
3646.
387.
105.2.
Cephisodotus.
3647.
386.
105.3.
Agathocles.
3648.
385.
105.4.
M. Chr. Epoch. 77.
Epines. Elpinices.
3649.
384.
106.1.
Callistratus.
3650.
383.
106.2.
M. Chr. Ep. 79. Hinc deficit.
Diotimus.
3651.
382.
106.3.
Eudemus.
3652.
381.
106.4.
Aristodemus.
3653.
380.
107.1.
Thessalus.
3654.
379.
107.2.
Apollodorus.
3655.
378.
107.3.
Callimachus.
3656.
377.
107.4.
Theophilus.
3657.
376.
108.1.
Themistocles.
3658.
375.
108.2.
Archias.
3659.
374.
108.3.
Eubulus.
2660.
373.
108.4.
Lyciscus.
3661.
372.
109.1.
Pythodorus, vel dotus.
3662.
371.
109.2.
Sosigenes.
3663.
370.
109.3.
Nicomachus.
3664.
369.
109.4.
Theophrastus.
3665.
368.
110.1.
Lysimachides.
3666.
367.
110.2.
Charondas. Chaer.
3667.
366.
110.3.
Phrynicus.
3668.
365.
110.4.
Pythodemus, dorus.
3669.
364.
111.1.
Euaenetus.
3670.
363.
111.2.
Ctesicles.
3671.
362.
111.3.
Nicocrates.
3672.
361.
111.4.
Nicetes. Niceratus.
3673.
360.
112.1.
Aristophanes.
3674.
359.
112.2.
Aristophon.
3675.
358.
112.3.
Cephisophon.
3676.
357.
112.4.
Euthycritus. crates.
3677.
356.
113.1.
Chremes. Hegemon.
3678.
355.
113.2.
Chremes. Anticles.
3679.
354.
113.3.
Anticles. Sosicles.
3680.
353.
113.4.
Hegesias.
3681.
352.
114.1.
Cephisodorus.
3682.
351.
114.2.
Philocles. Polycl. Diocl.
3683.
350.
114.3.
Apollodorus. Archip.
3684.
349.
114.4.
Archippus. Neaech.
3685.
348.
115.1.
Apollodorus.
3686.
347.
115.2.
Phocion. Archip.
3687.
346.
115.3.
Demogenes.
3688.
345.
115.4.
Democlides.
3689.
344.
116.1.
Praxibulus.
3690.
343.
116.2.
Nicodorus.
3691.
342.
116.3.
Theophrastus.
3692.
341.
116.4.
Polemon.
3693.
340.
117.1.
Simonides.
3694.
339.
117.2.
Hieromnemon.
3695.
338.
117.3.
Demetrius Phal.
3696.
337.
117.4.
Charinus.
3697.
336.
118.1.
Anaxicrates.
3698.
335.
118.2.
Chorebus, vel Xenias.
3799.
334.
118.3.
Xenippus. Euxen. Xeni.
3700.
333.
118.4.
Pherecles.
3701.
332.
119.1.
Leostratus.
3702.
331.
119.2.
Nicocles.
3703.
330.
119.3.
Calliarchus.
3704.
329.
119.4.
Hegemachus.
3705.
328.
120.1.
Euctemon.
3706.
327.
120.2.
Mnesidemus.
3707.
326.
120.3.
Antiphates.
3708.
325.
120.4.
Nicias.
3709.
324.
121.1.
Nicostratus.
3710.
323.
121.2.
Olympiodorus.
3711.
322.
121.3.
Philippus. Diphilus.
3712.
321.
121.4.
Hinc defecit continuata Archontum Series, autoribus deinceps mutilis nec amplius extantibus: annis 28, sive septem Olympiadibus ante citimam Marmorei Chronici Epocham.
CUm plerisque hujus
[...] primae lineae elementis, etiam Autoris nomen disparuisse credo. Autorum nomina, in orationis textus initio, locos seculis vetustioribus habuisse, nemo nescit qui Herodotum aut Thucydidem salutavit. Atque ut eorum codices Membranei aut Chartacei, ita noster, qui à prima persona sermonem auspicatur, Marmoreus erat. Nam ut temporis injuriam propulsando, posteritati tutius consuleretur, cippis saxeis
[...] seu
[...], velut libris seu tabulis publicis, tam res veterum gestas & temporum rationes, quam Leges, Pacta, Deorum & Mortuorum titulos, vota, incidi solenne erat.
‘Euhemerus Siculus res gestas Jovis & ceterorum, qui Dii putabantur, collegit, historiamque contexuit ex Titulis & Inscriptionibus sacris, quae in antiquissimis templis habebantur, ut diserte meminit Lactantius de Falsa religione, cap. 11.’ Etiam Columnae aureae in fano Jovis Triphylii positae, qua perscripta erant ejusdem Numinis gesta, eidem historico, quem postea interpretatus est Ennius, usus erat maximus. In Sicyone item
[...] erat seu descriptio ejusmodi sacrata, unde Heraclides in librum suum de Musicis, Junonis Argivae antistitum, Poetarum etiam, & Musicorum celebriorum nomina traduxit. Testis est Plutarchus libro de Musica, cui hujusmodi Scriptores
[...] generatim sive descriptionum aut recensionum Autores non semel dicuntur. Columellae item quibus Cretenses Sacra descripserant Corybantum, à Porphyrio in secundo
[...] memorantur. Quin obvium est quod de columnis illis Sethi nepotum, lateritia altera, altera saxes, quibus sideralis scientiae inventa sua mandarunt, habet Flavius Josephus. Et de priscis Danis, Saxo Grammaticus libro de situ Dani
[...];
‘Majorum acta patrii sermonis carminibus vulgata, linguae suae literis, saxis ac rupibus insculpenda curabant. Paulo item post, voluminum loco vastas moles amplectebantur, codicum usum à cautibus mutuantes.’ Et Lacuna haec ita forsan partim supplenda,
[...] ▪ &c. Superiora tempora descripsi auspicatus, &c.
Lin. 2.
[...]) supple
[...], vix enim fieri potest, ut aliud sit nominis initium. Autorem autem hinc Parium fuisse aequum est ut conjectemus.
[...] suam, sive opus Chronologicum popularis Archontis nomine signavit, ut ita & patriae honorem haberet, & popularium captui rem facilius accommodaret, omnia ad calculi terminum domi fixum & notissimum deducendo. Atticum vero insuper adjecit, idque meritissimo, non solum quod reipublicae Atheniensis majestatem (quam tamen eo aevo varie affligebant Macedonum Reges) Parii proculdubio observabant, sed etiam quia Epocharum, unde intervalla putarat, characteres communes & perpetui erant sive Reges sive Archontes Atheniensium, quod genus Characterum apud Parios, quorum Respublica minorum erat gentium, haud omnino est verisimile extitisse. Hactenus Seldenus. Errat autem vir Celeberrimus, dum ulterius de Paro addens, autoritatem forte
a Stephani Byzantini consecutus, dicit illam insulam inter Cycladas
[Page 88] maximam & florentissimam fuisse;
b cum Delo, Andro, Naxo, Melo, fortunâ plerumque & divitiis, magnitudine semper apud peritiores Geographos & Historicos inferior fuisse existimaretur. Hae insulae,
c quarum insigniores sunt numero quinquaginta tres, in mari Aegaeo à Peloponneso fere us
(que) ad Ioniam extensae,
d Delum quasi in circulo, inde
[...] Cyclades dictae, circuibant: inter has
e Parus Naxo dimidio minor, circuitu quinquaginta mille passuum patebat, eique è parte occidentali maxime vicina, & circa 160 mille passus seu 53 leucas ab Athenis distans, sub latitudine graduum
f 36, min. 50, sub longitudine graduum 46, min. 40 situm habuisse observatur. Ut
g ceterae in mari Aegaeo insulae, sic etiam haec antiquissimos incolas à Phoenicibus, qui primi fuere maris Domini, habuisse videtur, à quibus Zacynthi nomen,
h quod olim habuisse apud Stephanum Byzantinum constat, ob naturam loci asperam & montanam, à voce Phoeniciâ, seu Hebraeâ
[...], quae asperitatem significat, derivatum accepisse putat
i Doctissimus Bochartus. Postea autem à Caribus fortasse, qui etiam post Phoenices aut cum iisdem
k Cycladarum incolae fuerunt,
l Pactea vocata fuit. Cum autem Minos Cretensium Rex, expulsis Caribus & Phoenicibus
m maris Aegaei omniumque in illo insularum dominium obtinuisset,
n Cretenses, quos hanc insulam tenuisse constat, huc ab illo primum adductos fuisse satis inde probari videtur, quod ab ejus nomine
o Minois diu vocaretur, donec
p Arcades huc venientes, Creticos
(que) aut expellentes, aut cum illis in unam gentem coalescentes, à Duce suo Paro filio Parrhasii primariam urbem, ab illis forte primo conditam, totamque inde insulam, Minois nomen sola urbe Minoâ retinente, eodem nomine Parum vocarunt.
q Sed Bochartus hoc etiam nomen vult à Phoenicibus imponi, propter cuniculos ad eruendum marmor in illa passim factos, minimeque se dubitare dicit, quin, quicunque cognoscunt apud Hebraeos
[...] apud Syros
s [...] cuniculos significari, statim etiam agnoscent, Parum insulam inde nomen habuisse. Sed pace tanti viri, qui talibus conjecturis ineptis saepe mihi videtur nimis indulgere, non agnosco ego. Cum enim tam antiquis temporibus,
t utpote ante omne Graecae historiae initium, quibus hic Phoenices dominium habuisse creduntur, nondum Dii
v signis nisi ex
x ligno aut
y rudi lapide factis, aut homines statuis colerentur
z, alterutrisve aedes nisi quam humillimae exstreurentur, & constet inde Marmor Parium ad nullum adhuc usum adhiberi, testeturque Plinius, libro Naturalis suae historiae 35 ante 50 Olympiadem nunquam adhibitum fuisse, cuinam potest verisimile videri, insulam Parum propter cuniculos nomen habuisse, cum ibi nullo adhuc eruto Marmore nulli effoderentur? Praeterea hi cuniculi non per totam insulam, sed tantum
a in monte Marpeso facti fuerunt, qui▪ in medio insulae situs totus Marmoreus fuit, unde apud Virgilium pro duro saxo est—
Marpesia Cautes.b Marmor hic è cuniculis effossum, sine venis candidissimum, & per totam Graeciam apud Statuarios & Architectonicos celeberrimum fuisse perhibetur. Ex hoc
c Alcmaeonidae à Pisistratidis Athenis pulsi Templum Delphicum de novo condidere,
d ex eoq, plerum
(que) deorum imagines, & insignium virorum statuae excisae fuerunt. A nomine insulae Parium vocabatur, sed quod in cuniculis ad lucernas caederetur,
e Lapis Lychnites etiam
[...] appellari invenitur.
Haec etiam insula
[...]f [...] dicta fuit, Ceres enim hic,
r[Page 89] aeque ac Apollo in Delo colebatur,
g Templumque sibi conditum & Sacerdotes
[...] sic dictos, ut tradit
h Stephanus,
[...], cultui suo consecratos in Paro insulae Metropoli habuisse traditur.
i Pausanias vero narrat non Cabarnum, sed Chrysanthidem Argivum, Cereri de filiae raptu primum indicasse. Verisimilius autem est hunc Cabarnum illum esse, qui Eleusinae Cereris mysteriis initiatus, illa primum in Parum transtulit, ibique Templum Deae condidit; ab illoque non tantum Sacerdotes ibi ministrantes
[...], sed totam etiam insulam
[...] idem
l Stephanus tradit appellari.
Haec insula longe nota fuit ob
m praestantissimum Marmor ibi erutum, de quo supra egimus. Celebrem etiam reddidit
n Archilocus ibi natus, Poeta ob Iambos suos contra Lycambem scriptos, ab illoque primum inventos insignissimus. Coloniae hinc eductae fuerunt
o in Thasum insulam in sinu Strymonico sitam,
p in Parium Propontidis urbem in Graeca Historia satis celebrem, & in
r Parum insulam Liburnicam ob
s Demetrium Parium, & ob res ibi gestas in bello Illyrico contra Romanos, nemini in Romana Historia mediocriter versato ignotam.
Parus cum ceteris Cycladibus sub Atheniensium potestatem, paulo ante primum bellum Persicum,
t à Miltiade ad illas classem appellente primo redacta fuit, sed postea illo oborto bello, Datique Persa cum magna classe insulas invadente,
v Parii cum ceteris Insulanis Persarum potentiam timentes, illis primi omnium Graecorum terram & aquam dederunt, & cum illis ad pugnam Marathonicam profecti Athenienses sibi adeo infensos reddidere, ut statim post victos expulsos
(que) Persas, injuriae memores, ad illam ulciscendam
x Miltiadem, qui ex spe obtinendae urbis tunc florentissimae expeditionem maxime suaserat, cum magna classe misere: sed illo post obsidionem 26 dierum infelici successu coacto redire, maxime tunc celebres esse coepere Parii, quod fortissimi ducis, & suo tempore insignissimi frustranea, eidemque ob lethale acceptum vulnus, gravemque mulctam infectâ re à populo irrogatam infelicissima, suscepta in eos extiterit expeditio; indeque etiam apud postera secula satis infames erant,
a quod, cum pactas cum Miltiade deditionis conditiones, quod sperarent Persas in auxilium adfuturos, mox rupta fide violassent, quicunque deinde per totam Graeciam foedifragi, aut pactorum violatores extiterint,
[...] dicebantur.
Bello Persico secundo
b incerti cuinam parti adhaererent, suspendi diu manebant, expectantes ad quos inclinaret victoria. Persis autem ad Salaminem victis, & Themistocle cum classe ad insulas appellente,
c Atheniensibus deinde tributarii facti, cum omnibus aliis Insulanis praeter
d Melios & Therios in omnibus bellis socii sub illorum imperio,
e donec capta à Lysandro urbe dissolveretur, per annos 76 inviolatâ fide permansere, eodemque modo quo
f Delii ceterique insulani statum politicum ad exemplar Democratiae Atheniensis conformantes, eodem deinde modo per Senatum & Archontes Rempublicam Democratic eetiam administratam habuerunt. Spartani autem adepti imperium,
g eodemque studio Oligarchiam, quo Athenienses Democratiam omnibus civitatibus obtrudentes, videntur Pari etiam ab Atheniensibus acceptam immutasse politiam. Sed cum post annos undecim
h Conon, Lacedaemoniis pugnâ navali prope Cnidum superatis, Athenarum moenia iterum
[Page 90] reparans urbem restituisset,
i Insulani iterum antiquis Dominis subjecti, ab iisdem expulsam denuo recipientes politiam, diu illam à nullo alio victore interruptam videntur tenuisse. Certe usque ad initium primi belli Punici, quando hoc Marmor exaratum fuit, Parios rempublicam eodem modo quo Athenienses administratam, & Archontas
[...], qui fastos & acta publica signarunt, ex eo Astyanactis Archontis Parii simul ac Diogneti Archontis Atheniensis nominibus signato constat habuisse.
Lin. 3.
[...].
a Athenienses per Archontes eodem modo, quo Romani per Consules, fastos suos & acta publica signabant.
b Archontes enim apud illos supremi Magistratus fuere, qui post Codri
c pro patriae interitum (
d in ejus honorem nemini alii Regio nomine aut imperio concessis) Regum loco titulo & autoritate diminutis constituti, primo
e perpetui numero tredecem sibi invicem succedentes per annos 307,
f deinde Decennales septem per annos 70 è Codri familia omnes, à primoque illorum Medonte Codri filio
g Medontidae dicti, reddendae regiminis rationi obnoxii, Rempublicam administrabant.
h Postea autem annuis ex quacunque familiâ, modo census habuerint legibus requisitos, constitutis,
i potestas, quae prius uni inerat, inter novem dividebatur,
l qui populi suffragiis primo electi,
m postea in Sacello Thesei praesidentibus prioris anni Thesmothetis magistratus inter se partiebantur:
n solus Aristides extra sortem, ob justitiam suam tunc Reipublicae necessarius, jubente populo primus Archon creabatur.
o Hujus autem primi Archontis officium fuit Bacchanalia & Thargelia curare, orphanorum & viduarum tutelam habere, de omnibusque illis rebus inter cives judicare, de quibus Praetor Urbanus Romae.
p Secundus Archon
[...] dictus, eodem modo, quo Rex Sacrorum apud Romanos, res Sacras curabat, de litibusque▪ & controversiis circa illas ortis, & de criminibus contra easdem commissis judicabat.
q Tertius
[...] dictus in acie semper sinistram alam ducebat,
r domi vero sacrificia Martis & Dianae, certamen funebre eorum qui bello occubuerunt, & Parentalia Harmodio & Aristogitoni celebrata curabat, & Praetori Rustico apud Romanos similis, eodem modo circa inquilinos, rusticos & peregrinos, quo Archon primus circa cives, judicia exercebat. Sex ultimi
s [...] dicti, à Dracone primo constitui videntur, ut illius legum, quae
t [...] dicebantur, nomina inde sortiti, curam haberent.
v Hi in criminalibus judices fuere,
x illisque incumbebat primo in ipsas leges inquirere, an rectae, & sufficientes, an superfluae, aut sibimet invicem contrariae fuerint: & deinde deprehensis circa illas defectibus per Nomothetas correctis, curare ut secundum easdem ab omnibus civibus ageretur.
y [...] ad statuas Eponymorum, i. e. Heroum, à quibus Tribus nomina sua habuerunt,
[...] in Porticu regiâ,
[...] in Lyceo, &
[...] ad Thesmothesium Tribunalia sua habuerunt, ibique ante Solonis tempora omnia seorsim administrabant, ab illo
z autem in unam Curiam
[...] dictam congregati,
a ibi de rebus capitalibus, & inferiorum Magistratuum electione, non nisi junctis suffragiis decernebant. Exacto Magistratus anno,
b datâque in Senatu Regiminis
[Page 91] ratione in Curiam Areopagitarum omnes, nisi alicui obstiterit male actus Magistratus,
c adoptabantur.
d Communi titulo hi omnes Archontes dicti fuerunt; primi autem solius nomine, qui ob hanc rationem
e [...] dicebatur, Fa
[...]ti & acta publica signabantur: atque ideo cum Diognetus hunc Magistratum gesserit quando hoc Marmor exaratum fuit, Epochae in illo descriptae retro ab illius principatu omnes supputantur. Cum Demetrius
f victo Cassandro Olymp. 118, an. 2. urbi, expulso illius praesidio, libertatem restituisset, inter alia foedissimae adulationis specimina, Athenienses in illius & Patris Antigoni honorem, depositis Archontibus, illorum loco
[...] Sacerdotes constituerunt. Sed post annos 22 Demetrio è Macedoniâ à Pyrrho fugato,
g Archontes antiquum iterum adepti imperium, illud per multa secula à nemine alio interruptum, usque ad Vespasiani tempora tenuerunt,
h ab illo autem libertate exuti Athenienses cum ceteris Achaeis Romano Proconsuli, & Romanis legibus parebant,
i à Nervâ autem omnibus civitatibus, quae eâ exutae fuerant, restitutâ libertate, Athenienses suis legibus Archontibusque antiquis magistratibus restitutis, quamvis non plenâ semper libertate, deinde iterum frui videntur:
k Adrianus enim, &
l Gallienus Imperatores Romani hunc Magistratum Athenis gessisse leguntur; post Gallieni autem tempora Archontum Magistratui
m praevaluit
[...] praef
[...]ctura, quo quotannis ab Imperatoribus electo, urbisque regimini praeposito, nullam deinde Archontes nisi subordinatam autoritatem habuerunt. Hunc Magistratum
n ipse Imperator Constantinus gerens, videtur primum, Archontum autoritate antiquâque politiâ totâ abrogatâ, totum urbis Regimen soli Stratego commisisse, quem deinde
o [...], &
[...] vocari voluit▪ sub primis enim Strategis diminutum tantum, non abrogatum fuit Archontum imperium:
p Theodoreti autem temporibus, qui sub utroque vixit Theodosio, nec Archontem, nec Polemarchum, nec Thesmothetas, nec Areopagum, nec Heliaeum, nec Delphinium, nec Quingentorum Senatum, nec aliquid aliud antiquae politiae in urbe hâc fuisse, in illius libro
[...] memoratur. Tota enim potestas tunc temporis penes Strategos seu Duces fuerat,
q qui tandem perpetui facti usque ad Turcarum Imperium,
r urbemque ab illis expugnatam, Anno Dom. 1440. plenâ ibi & Regiâ autoritate per multa secula imperarunt.
Ep. 1.
[...], &c.) Ab Actaeo sive Actaeone,
a qui ante Cecropem in Atticâ regnavit,
b illique, filiâ Agraulo in uxorem datâ, pro dote regnum reliquit, Atticam olim, Acticam seu Acten, vocari cum nostro Marmore multi consentiunt
c Autores.
d Strabo vero potius vult hanc regionem
[...], quia maritima est, hoc nomen olim habuisse: quae videtur etiam esse sententia illorum,
e qui tradunt Acten ante Ogygis tempora urbis Eleusinae, totiusque hujus Regionis nomen fuisse.
f Stephanus Byzantinus, Isaacius Tzetzes, Eustathius, & Suidas, incerti quaenam sit potior, utramque tradunt Etymologiam. Hanc litem nostrum dirimit Marmor, quod quatenus non longe post Alexandri tempora eo anno, quo primum bellum Punicum inceperat, à viro in Historicis, ut ex ipso constet Marmore, admodum diligenti & perito, omnibusque supra memoratis multis aetatibus antiquiore exaratum,
[Page 92] iisdem omnibus longe majoris est autoritatis, praesertim in hac re, pro quâ etiam faciunt antiquarum tribuum Atheniensium nomina, quae cum numero tantum quatuor,
g [...] &
[...] vocabantur, non omnino verisimile est duas illarum,
[...], scilicet &
[...], ob eandem rationem nomina sortiri.
Ante Actaeum primus omnium in Attica Ogyges,
h à Cedreno &
i Theophilo pro
[...], legentibus Gyges dictus regnasse
k memoratur, ab illoque tam
l Attica, quam
m Boeotia, quibus utrisque imperabat, Ogygia vocari.
n Hujus temporibus Atticam à Diluvio ab illius nomine Ogygiano dicto inundatam,
o postea per 190 annos, usque ad Cecropem sine Rege, sine incola desertam mansisse tradunt,
p ita ut Philochorus, antiquus de rebus Atticis scriptor, Actaeum, Porphyrionem, Colaenum, qui ante Cecropem in Atticâ regnasse memorantur, ut ficta nomina omnino rejiciat. Sed non omnino verisimile videtur antiquos illos Graeciae incolas,
q qui pro ceteris Graeciae partibus crudeliter dimicantes semet invicem in ulteriores terras quotannis expellebant, hanc regionem totius postea Graeciae gloriam, & quamvis ad cetera minus fertilem,
r frugum tamen oleique semper feracem, tam diu neglexisse: aut velle Oenotrum & Peucetium,
s qui non diu post Ogygis tempora 17 aetatibus ante bellum Trojanum in Italiam primi colonias duxerunt, multosque alios, circa illorum tempora ob inopiam agrorum coactos, (
t Graeciâ tunc suis incolis nimis angustâ) per mare in occidentales partes tam longinquas, & ob artis nauticae his temporibus imperitiam periculosissimas suscepisse migrationes, si propius suis in ipsa Graecia Atticam, aut incolis desertam, aut à paucioribus habitatam poterant occupare. Sed longe ante Cecropis tempora Pelasgos in Attica
v Herodotus, & ex illo
x Eustathius, &
y Marcianus narrant habitasse▪ quibus assentit etiam
z Dionysius Halicarnasseus, ulteriusque addit, illos ex Argis coloniam duxisse, & ab Achaio duce Achaiae nomen, quod in posteris temporibus retinuerat, toti regioni imposuisse, qui iidem inde iterum pulsi in Italiam transierunt, & Aboriginibus juncti cum illis in unam gentem coaluerunt. Praeterea totum illud quod de diluvio Ogygiano Atticam absorbente narratur, plane fabula videtur, cum utrumque hoc aeque impossibile sit, regionem illam
a situ altam & montanam, aut posse ex quocunque casu inundari, aut illâ inundatâ totam Graeciam iisdem simul aquis non absorberi: & hac ratione forsan motus
b Hieronymus in interpretatione Latinâ Eusebii ab illius verbis discedens, diluvium Ogygis temporibus non in Atticâ, sed in Aegypto accidisse scribit. Sed cum apud Graecos quicquid vetus, quicquid antiquum
c [...] dicatur, illi per Ogygianum diluvium nullum aliud praeter antiquum illud Noachi intellexisse videntur, illudque idem est, quod postea Deucalioneum dicebatur à Deucalione Thessaliae seu potius Phocidis rege, ob hanc rationem sic vocatum, ut ex Eusebio dicunt se habuisse
d Cedrenus, &
e Johannes Antiochenus Malala, quod ille Athenas veniens de universali diluvio multa populum docuerit, de eoque ibi scriptam ediderit historiam: sed cum apud plerosque alios autores constet literas in Graecia tam antiquas non fuisse, verisimilius videtur diluvium à Deucalione ideo nomen habuisse, quod cum ob exsiccatas post diluvium terras soli seu Apolloni,
f qui Pythonem ibi occidisse fingitur, Templum Delphicum condidisset, Athenasque veniens ob praeservatum in paucis humanum genus,
g Jovi
[...] seu liberatori etiam ibi Templum aedificâsset,
[Page 93] Festaque in memoriam illorum, qui perierant,
[...] dicta, (
h quae Athenis, in aliisque per Graeciam locis usque ad Syllae tempora celebrata fuerunt) primus, ut magis quam verisimile est, instituisset, inde per illum maxime hujus diluvii memoriâ interiturâ aliter apud posteros praeservatâ, ab iis tandem illius etiam temporibus traditione depravatâ accidisse crederetur. Praeterea cum eodem tempore, quo Cecrops in Atticam,
i Deucalion etiam in alias Graeciae partes religionem Deorumque cultum primus induxerit,
l eodem modo praecipua argumenta sua, quibus Deorum suaserat metum, à diluvio etiam deduxisse videtur, quae cum saepe, ut probabile est, inculcasset, saepe per totam Graeciam praedicasset, inde etiam poterat evenire, ut illius pariter ac montis Parnassi, ad quem habitaverat, nomen in diluvii Historiam apud Graecos pessimos omnis Historiae corruptores quam facillime irreperet. Sed omissis his conjecturis, quaecunque de Ogygis & Deucalionis diluvio narrantur, tantum reliquias veteris traditionis de diluvio universali fuisse, satis inde constat, quod nihil fere de alterutro illorum circa diluvium ab antiquis traditur Autoribus, quod non etiam in Sacris Scripturis de Noacho pariter narratum esse inveniemus.
m Diluvium Ogygianum novem menses duravit, tot Noachanum:
n Deucalion vir justus & pius fuisse dicitur, atque ideo
o cum ceterum humanū genus ob impietatem & perjuria exscinderetur,
p ille solus cum uxore & liberis in arcâ,
q quam venturae cladis praescius sibi ideo fabricaverat, universale evasit excidium.
r In hanc etiam bina unius cujus
(que) speciei admisit animalia,
s appulsâque arcâ ad cacumen montis cum defecissent aquae diluvii,
t emisit columbam ad explorandam terrae faciem.
v Sub illo destructa animalia iterumque reparata fuere, post finitum
(que) diluvium
x Deo
[...], seu
[...], i. e. liberatori, per quem cladem evasit, aram posuit. Haec omnia etiam de Noacho, quicunque primas tantum Sacrae Scripturae paginas inspexerit, vera fuisse quam facillime agnoscet. Praeterea etiam ulterius suadet, diluvia in Atticâ & Thessaliâ seu Phocide post universale illud Noachi nunquam accidisse, quod jam per 4000 annos ex nullâ constet historiâ, aut Atticam & Thessaliam iterum tali diluvio, quale illas olim inundasse fingunt, aut aliquas alias regiones situ adeo altas & montanas,
y Deo promissi sui memore, unquam periisse.
Dicunt Ogygem
z temporibus Mosis vixisse: quod si verum esset, diluvium ejus nomine appellatum, quod
a Hieronymus potius vult in Aegypto accidisse, ad cladem Aegyptiorum in mari rubro acceptam bene referri potest, de cujus miraculosâ & subitâ inundatione totum illud intelligendum est, quod de fluvio
[...] ob subitaneam celeremque inundationem sic dicto Aegyptios temporibus Promethei aquis suis absorbente,
b apud Diodorum Siculum narratum invenimus. Sed cum Ogyges
c secundum calculum Eusebii 597 annis ante Trojae excidium in Attica inceperit regnare, ejus regni initium ad Isaaci tempora referendum est: anno enim Julianae Periodi 3530
d Troja capta fuit, si inde demas 597 annos, qui inter initium Regni Ogygis, & Trojae
[...] intercesserunt, relinquitur annus Julianae Periodi 2935, qui est juxta computum Scaligeri annus Mundi 2171, & aetatis Isaaci 123, idemque in quâ Ismael vita defunctus est. Regnavit hic in Attica annos
e 32, & ex
f Thebe filia Jovis & Iodamae duos filios
g Cadmum, &
h Eleusinem, &
i tres filias, Alalcomenem, Aulidem, & Thelxineam, suscepisse dicitur, ab Alalcomene,
k Acomenae,
[Page 94] vicus in Boeotiâ, nomen habuere, ubi illa Minervam Ogygis temporibus
l ad lacum Tritonium natam, & inde
m [...] dictam
n educavit. Ab Aulide
o Aulis urbs Boeotiae nomen habuit. Thelxinea forte illa est ex his sororibus,
p quae Tremilo,
q à quo Lycia olim Tremila dicta erat, nupta fuisse dicitur.
r Hae omnes apud Graecos pro Deabus habitae, & communi nomine
[...] dicebantur, è quibus Alalcomene, quod Minervam educaverat, quae inde etiam
[...] vocata est, eminentius & nomen, & cultum habuisse videtur,
s creditaque est dicta ac facta ad finem producere; indeque est, quod
t Menalaus capto Ilio domum redux, quasi opere perfecto, ei simulacrum dedicaverat, quod antiquis
v Teraphim simile
x nihil praeter caput erat,
y illique tantum capita victimarum immolabant. Qui Ogygis filii perhibentur, Cadmus (si aliquis fuerit Cadmus ante Agenoris filium) in Boeotia, Eleusinis in Atticâ
a à quo Eleusina urbs condita, & sic appellata fuerat, patri successere. Post Eleusinem multi alii usque ad Cecropem in Attica regnarunt, inter quos Periphas ab Antonino Liberali
b in Metamorph.
c Porphyrion, Colaenus & Actaeus à Pausania memorantur.
d Actaeus ex illis qui ante Cecropem regnarunt ultimus fuit, illo natae fuerunt duae filiae
e Agraulus
e & Phoenice, à Phoenice
[...], apud Hesychium & Suidam dicuntur,
f Agraulus Cecropi nupta illi post patris obitum pro dote regnum attulit.
Cecrops autem
g primus in Atticâ regnasse dicitur, quod illuc
h ex Aegypto adveniens, moresque civiles secum advehens, statum politicum primus instituit, in colasque prius sine urbibus ferarum more huc illuc in specubus habitantes
i in 12 civitates collegit, illisque leges dedit, quibus jussit eos, Graeciae Idololatriae autor,
l Jovem primum ut summum Deum, Saturnum, Opim, & Minervam colere, & matrimonium contrahere, cum prius
m promiscuâ Venere uterentur,
n atque hinc illum
[...], vocari dicunt.
o Poetae autem volunt illum hoc nomen habuisse, quod à dentibus Draconis ortus, partim homo, partim serpens fuerat.
p Probabilior autem est aliorum ratio, qui dicunt illum sic appellari, quod ex Aegypto ortus, & in Graeciam veniens utriusque gentis mores & linguas calleret. Aliae hujus nominis rationes habentur apud Demosthenem Orat. Fun. Diodorum Siculum, lib. 1. Plutarchum de Serâ Numinis vindictâ. J. Tzetzen, Chil. 5. c. 18. & Isaacum Tzetzen ad Lycophrontem, Suidam in
[...], &
[...], & Eustathium in Dionysium ad versum 391.
Inter duodecim illas civitates, in quas Atticae incolas Cecrops primum congregavit, maximae fuerunt Athenae,
q quae ab illo conditae primo Cecropia, indeque tota
r regio eodem nomine, & populi Cecropides dicebantur:
s cum autem ceterae urbes in istam unam congregatae fuerint,
t illaque à Minervâ illi sac rata novum nomen acceperit, antiqua urbs eodem modo, quo Cadmaea Thebis, Acricorinthus Corinthi, Byrsa Carthagine, & Capitolium Romae pro arce tantum habebatur, illaque sola antiquum Cecropiae, & prima sola tribus Cecropidum nomen retinuerunt.
[Page 95]Ex Agraulo Actaei filia Cecrops unum filium, & tres filias suscepit,
v filius Erisichthon vocatus Delum insulam occupavit, ibique primum anno regni patris Cecropis trigesimo septimo, eodem quo Corinthus condebatur, Delii Apollinis Templum exstruxit, quod post Templum Delphicum ille Deus habuit sanctissimum, & celeberrimum,
x cui postea etiam tota insula ab Atheniensibus consecrata fuit.
y Erisichthon inde Athenas rediens in itinere obiit, & Prasiis vivo adhuc patre sepultus fuit,
z de quo in cista à Minerva incluso, & sororum custodiae commisso, multas fabulas narrant Poetae, & Mythologici.
a Sorores autem illius, Cecropis filiae Agraulus Hirce & Pandrosus dictae, pro Deabus habitae
b mysteria & festa sibi celebrata Athenis habuerunt.
c Agraulo Templum exstructum fuit in Arce Castoris & Pollucis templo vicinum, ubi
d Ephebi, cum pueritiae annos excesserant, & in
[...] album inserendi essent, armati jurabant, se pro patriâ pugnatur
[...]s ad mortem usque. Hic illi Sacerdotes
e [...] dictae Sacra faciebant, & quotannis festa
[...] dicta celebrabant.
f Haec autem festa male confundunt nonnulli cum Plynteriis
g Minervae sub nomine Aglauri celebratis, in his enim non
[...],
h sed
[...] Sacerdotes ministrabant, quae Thargelionis die 26 festa Minervae celebrantes,
i ornamenta Deae detracta lavabant,
l simulacrum velabant, &
m massam Caricarum (quod hunc fructum primum post glandem comedentes indigenae, exinde ad victus rationem magis humanam & mansuetam introducti fuerant) in Pompa ferebant, quae inde
[...] dicebatur.
n Agraulus etiam Salamine Cypri Templum habuit, ibique quotannis immolato homine ei festa celebrata fuisse narrantur.
Pandro sus etiam
o festa Athenis habuit, &
p Templum in Arce conditum Templo Minervae vicinum,
q ubi illi ove, quoties Minervae bove immolato, sacra facta fuisse dicunt. In hujus Templo fuit
r Oliva ab ipsa Minerva plantata, cum de urbe cum Neptuno certaverit.
s Hic etiam erat ara Jovis Hercaei, sic dicti, quia
tpraeses, & tutelaris deus Athenis habebatur omnium illorum, qui ejusdem
[...], i. e. septi participes fuerunt, cujus tutelam tanti fecerunt Athenienses, ut neminem aut in tribum inter
[...] referrent, aut in numero civium recenserent, quem non ad illius Sacra prius admissum, illum etiam tutelarem Deum habuisse constabat,
v ita ut quando Quaestio habebatur de novis Magistratibus, an cives Athenienses fuerint, sub hac forma proponebatur, An esset illis Jupiter
[...], i. e. Tutelaris Deus, & Apollo
[...], i. e. Patrius Deus: Apollo autem ab Atheniensibus Patrius dicebatur,
x quod Creusam Erychthei filiam uxorem duxisse apud eosdem crederetur.
Herce nullum Templum Athenis,
a festa autem
[...] dicta habuisse traditur,
b haec autem male confunduntur à nonnullis cum Arrhephoriis, illa autem non Hercae sed Minervae celebrabant
c 4 virgines,
d aetatis non majoris quam 11, nec minoris quum 7 annorum. Quae ex nobilibus electae familiis Deae ministerio per unum annum devotae fuerunt,
e quarum duae texturae pepli praepositae, illud in diem festum praeparabant,
f aliae duae nocte festum praecedente secreta quaedam in cistis à Deae Templo ad antrum quoddam in urbe deferentes, inde alias eodem modo referebant, indeque festa
[...], & Virgines
[Page 96] [...] dicebantur, quia
[...], ob quam rationem etiam apud
g Pausaniam,
[...], i. e. Canistro illas
[...] dictas fuisse invenimus.
h Quam diu Deae Ministerio devotae fuerunt, seorsim à parentibus in Arce prope Deae Templum habitabant,
i vestibus sacris albis & deauratis indutae, paneque sacro
l [...] dicto vescentes.
[...] autem panis erat mellitus & Aromatibus conditus.
m Post autem peracta ministeria in festis Arrhephoriis Virginibus his ad parente remissis, aliae eodem die in earum loco cooptabantur. Festum hoc ab Erichtheo primum institutum fuit, & videtur fuisse Panathenaeis praeparatorium, nec aliquid aliud occultum in illis cistis ferri
o praeter illa, quae ad sacrificia hoc magno festo peragenda necessaria fuerunt in Suida narrat Philochorus.
Cecrops regnum Atticae adeptus est secundum computum
p Eusebii, circa vigesimum annum aetatis Mosis, quod cum tenuisset
q annos 50 Athenis obiit,
r sepulchrumque ibi habuit in Templo Minervae juxta ipsam Deam, ille autem in Zodiacum translatus
s Aquarii locum obtinuisse putatur.
Ep. 2.
[...], &c. Deucalionem
a Pthiotidis in Thessalia regem fuisse plerique narrant Autores; non tamen desunt, qui etiam in Regionibus circa Parnassum dicunt regnasse. Hoc
b Eusebius iisdem fere, quae in Marmore habentur, usus verbis. Hoc
c Orosius, multique alii tradunt Autores. Quin & omnes illi, qui de diluvio Deucalionis scribunt, dum illum cymbâ suâ
e ad Parnassum dicunt evasisse, satis aperte innuunt inde in Regionibus circa illum montem ejus Regnum fuisse. Non igitur falsum est, ut dicit
f Salmasius, quod in nostro Chronico habetur, Deucalionem in Regione, quae Parnasso circumjacet, regnasse; maleque ille ad evitandam vim illius, quo hoc probamus, argumenti, supponit Autores illos, qui Deucalionem ingruente diluvio ad montem Parnassum scribunt evasisse, velle illum è Thessalia illu
[...] adnavigasse.
g Interjacent enim Oetaei montes, qui cum Thessaliam à Regionibus circa Parnassum disterminantes altioribus, quam Parnassus, ascendant verticibus, altius etiam supra aquas eminentes Deucalioni, si in Pthiotide passus esset diluvium, multo tutius ab inundantibus aquis in ipso vicinio praebuissent effugium, omnino occlusissent iter ulterius navigaturo; atque ideo non omnino videtur verisimile viros illos doctissimos, Graecaeque Geographiae, utpote Graeciae incolas, peritissimos rem tam absurdam unquam cum Salmasio cogitasse.
h Strabo Deucalionem etiam Cyni in Locride Opuntiorum dicit regnasse, quae urbs
i ad fretum Euboicum sita Opuntis navale fuit, in fretoque sibi oppositas habuit duas insulas, quarum una Deucalionis, altera Pyrrhae illius uxoris, nomina diu referebant.
l Athenienses autem Templum Jovis Phyxii, Molossi
m Templum Jovis Dodonaei à Deucalione condita, Argivi aram Jovi Aphesio ab eodem consecratam ostendunt, illumque singuli apud se regnasse contendunt haec esse Monumenta. Videtur igitur his omnibus Regionibus imperasse: nec mihi dubium est, cum apud omnes Autores, qui de rebus antiquis scripserunt, constet Deucalionis filios totius Graeciae imperium inter se divisum tenuisse, quin totum illud sub patre quamdiu vixerat fuerat unitum. Lycoriam autem regni sedem fuisse nostrum testatur Marmor, quae cum
p prope urbem Delphicam sita esset,
q & proinde in medio Graeciae eodem modo quo Graecia in medio orbis fuisse
no[Page 97] ceretur, ubi melius in tota Graecia, qui Graeciae imperabat, poterat habitare.
r Lycoria, ut ceterae omnes apud antiquos civitates, in vertice montis sita erat, primumque condita fuisse dicitur ab illis, qui Deucalionis ingruente diluvio, Luporum ululatum sequentes, in hunc montem feris ducibus salvi evaserunt, & inde
[...], quasi
[...] vocabatur, ubi cum Deucalion etiam appulisset,
[...] qua evasit, mons inde primo
t [...], & postea mutatâ primâ literâ
[...] appellari perhibetur. Sed cum ante diluvium in nostro Marmore Lycoriam conditam fuisse, & tam hanc, quam Parnassum sua nomina sibi indita habuisse inveniamus, alia utriusque nominis exquirenda est Etymologia; multoque magis hoc mihi approbandum videtur, quod
v in Pausania, & Graecis
x Lexicographis invenitur, Lycoriam à Lycoro indigenâ avo Celenûs, ex qua Apollo Delphum genuit, qui Delphorum urbi nomen dedit, & Parnassum à Parnasso, qui augurandi artem primo invenerat, in illisque montibus solitus fuerat avium volatum observare, qui utrique ante Deucalionis tempora vixerunt, nomina habuisse.
Parnassus erat
y longus montium tractus,
z qui à fluvio Asopo ipsâque Atticâ primo incipientes, quamdiu Boeotiam à Megaride disterminabant, Montes
a Cithaeronis à Cithaerone, antiquo Plataeae Rege dicebantur; inde vero versus occasum tendentes
b in Boeotia circa Thespiam Montes Heliconis,
c in Phocide circa Delphos Montes Parnassi incipiebant appellari, à Delphis autem versus Septentrionem exporrecti, Phocidem à Locride Ozolarum, & deinde ulterius tendentes Locridem etiam Opuntiorum, & Epicnemidiorum ab eadem Regione, è parte occidentali disterminabant; tandem vero per Doridem transeuntes in Montes Oetaeos, cum iisdem facientes angulum acutum, circa illum locum, quo isti montes ulterius versus occasum inter Thessaliam & Epirum exporrecti incipiunt Pindi vocari, perhibentur desiisse.
d Totus hic Montium tractus sacer erat.
e Cithaeron Jovi, qui inde Cithaeronius dicitur, Helicon Musis, & Parnassus Apollini consecrati fuerunt. In Cithaerone etiam
f Bacchi orgia agitabantur, celebrisque fuit ille Mons ob clades
g Penthei & Actaeonis Cadmi nepotum, quorum illum Bacchae, hunc canes ibi narrantur discerpsisse. In Helicone Lucus Musarum, fontesque Hippocrene & Aganippe iisdem consecrati; In
i Parnasso Templum Apollinis Delphici, Fons Castalius, Antrum Corycium, & Mons Biceps maximam, praesertim apud Poetas, habuerunt sanctitatem. Cum Aristoteles lib. Meteor. 1. ponat Parnassum in Asia, intelligendus est de Parnasso monte in Bactria sito, de quo Dionysius Afer in Perieg. carm. 736.
—
[...]
[...].
Ubi notat Scholiastes Eustathius hunc Montem etiam Parpamissum appellari.
k Helicon ob dulcissimos fontium latices, umbrosam arborum crebritatem, suavissimum
(que) omnium, qui ibi nascebantur, fructuum saporem, omnium in Graeciâ Montium fuit amoenissimus; tantaque illius perhibetur fuisse soli praestantia, ut nihil unquam tulerit mortiferum; & si quid tale aliunde illuc fuisset advectum, venenatam cito mutaverit naturam; meritoque ideo, non tantum ob sacra, sed etiam ob delicias suas, non minus quam Baiae apud Romanos, aut Daphne apud Antiochenses, Helicon apud Graecos semper habebatur
h[Page 98] celeberrimus.
l Ad radices hujus montis Orientales sita erat Thespia, urbs Boeotiae post Thebas insignissima. Supra hanc in ipso monte erat Lucus Musarum. Illuc è Thespia ascendenti ad laevam erat Fons Aganippe, sic dictus ab Aganippe filia Termessi, qui fluvio, in quem defluunt hujus fontis aquae, nomen dedit. In Luco praeter Musarum fanum, & illarum ibi posita simulacra, erant etiam statuae Apollinis, Mercurii, Lini, Orphei, Thamyris, Hesiodi, Arionis, multorumque aliorum, qui in Musicis olim maxime inclaruerunt. Thespienses hic Musis quotannis festa Musaea dicta celebrantes, ludos etiam & certamen Musicum in earum honorem exhibebant; celeberrimique illi Musici & Poetae, qui statuas hic sibi erectas habuerunt, quod in his certaminibus aliquando vicissent, hunc honorem videntur obtinuisse. Circa 20 stadia ultra Lucum in ipso fere Montis vertice oritur alter fons Musis sacer, Hippocrene dictus,
m quem fingunt Poetae & Mythologi, ungulâ equi Bellerophontis effossum, indeque quasi
[...], i. e. fons equi, nomen habuisse, atque ideo apud
n Persium, fons Caballinus vocatur.
o Notat Theon in Aratum hunc solum fontem primitus
[...] vocari, indeque ad alios fontes nomen transiisse. Tam Aganippen, quam Hippocrenem Musis consecrarunt veteres: utrique igitur hi fontes apud Poetas maxime celebrantur, quorum
q hic in Holmium, ille in Permessum labentes, per eosque in Lacum Copaidem defluentes, hos etiam fluvios sacros fecerunt. Notandum autem, qui apud Strabonem Holmius & Permessus vocantur, apud
r Pausaniam Lamum, & Termessum appellari, ideoque inconsulte videtur
s Bochartus Hesiodum corrigens pro
[...] posuisse, cum aut constet hinc utrumque nomen fluvio impositum fuisse, aut saltem quodnam sit verius ob aequalem Autoritatem maneat incertum.
t Sub hoc Monte erat Ascra, urbs & patria Hesiodi, qui cum in
v Theogoniae initio dicat se, cum sub Helicone oves pasceret, Poetico ingenio à Musis inspirari,
x credit Casaubonus, inde natam fuisse in animis veterum opinionem, eos qui in hoc loco aliquantisper versarentur, & illius potarent aquas, statim Poetas evasuros;
y sed cum longe ante Hesiodi tempora hic locus Musis consecratus esset, ibique pro Poetico ingenio, ab ipso inter Graecos Poeticae initio, his Deabus veteres, interque illos ipse etiam Hesiodus, preces suas effudissent, longe antiquior videtur fuisse haec superstitio.
Primae, quae hic colebantur, Musae
z tres tantum numero fuerunt,
[...], i. e. Meditatio, Memoria, & Cantilena dictae, (quibus Cicero in libro tertio de Natura Deorum quartam Thelxiopen addit) illisque Aloei filii Otus & Ephialtes, postquam sub eo Ascram condidissent, hunc Montem teste Pausaniâ primo consecrarunt: cum autem singulis his tria simulacra tres statuarii aequali efformassent pulchritudine, omniaque ideo illis consecrata fuissent,
a inde evenisse è Varrone dicit Augustinus, ut, quae prius tres, postea novem fuisse crederentur, Hesiodumque primum in Theogonia sua effinxisse ea, quae apud posteriores Poetas decantantur toties Musarum nomina. Novem Musarum simulacra illis in Helicone consecrata à tribus Statuariis Chephisidoto Strongylione & Olymphiosthene dictis, & tria à singulis efformata fuisse apud
b Pausaniam etiam invenimus: sed si Plinio adhibenda sit fides, qui ante 50 Olympiadem negat Marmor unquam in Graecia sculptum fuisse, tam antiquitus haec ibi posita esse non omnino videtur verisimile.
d Alii dicunt antiquas Musas tantum tres fuisse à Coelo genitas, & novem illas apud Poetas decantatas longe posteriores esse
e à Mnemosyne ex
pc[Page 99] Jove natas, & priores solas antiquitus in Helicone cultas.
f Postea vero cum Pieres è Pieria, quae tunc Thraciae, postea Macedoniae provincia fuerat, in Boeotiam commigrassent, in eâque Regione circa Heliconem habitassent, ab illis novem etiam Musis locum consecratum fuisse,
g à quibus & Apolline, cujus sequaces fuerunt (atque ideo ille
[...], seu dux Musarum, dicebatur) Musica, Poetica, ceteraeque omnes apud Graecos disciplinae, teste Platone, dicuntur initium habuisse. In Pieria
h natae ibi primum pro
i Deabus colebantur; ubi
k Heliconem fluvium,
l Pimpliam, Libethrum, multaque alia loca sibi consecrata habuere. Cum Pieres in Boeotiam commigrassent Heliconis & Libethri nomina illuc etiam secum transtulerunt, quaeque in ea Regione sic vocantur loca, ab Helicone & Libethro in Pieria videntur nomina mutuata fuisse.
m Pieria sic vocabatur à Piero indigenâ, qui maximus Musarum cultor fuit, & novem quas habuit filias, Musarum nominibus appellavit, illaeque, sunt quae Orphei, Lini, ceterorumque omnium, qui Musarum filii dicuntur, matres fuere. Illis autem apud posteros tandem pro veris Musis ex depravata traditione habitis, inde evenit, ut Musae, quasi Pieri filiae essent, Pierides dicerentur. Sed de his rebus ob antiquitatem fateor vix certum aliquid posse pronunciari.
n Hoc autem compertum est, Orpheum, Linum, Thamyrin, (qui Masculae Veneris etiam apud Graecos primus inventor fuisse perhibetur) Musaeum, & Eumolpum, qui primi omnium Graecorum Musicae & Poeticae operam dederunt, Thraces è Pieria fuisse: Ibi igitur antiquissima Musicae & Poeticae Dearum sedes, in eâque solâ Regione olim colebantur, atque ideo ab Hesiodo in initio operum dicuntur
[...], i. e. Musae quae ex Pieria venistis:
o cum vero Pieres à Macedonibus expulsi cogerentur novas sedes in Boeotia quaerere, & cum illis ad ceteros etiam Graecos transiisset Musicae & Poeticae studium, eâdem Religione quâ olim Pimpliae & Libethri à Pieribus, in Helicone deinde ab omnibus Graecis colebantur.
Ubi desinit Helicon ibi incipiunt
p Parnassi Montes, inter quorum primos depressioresque
q celebris ille est, in cujus vertice urbs Delphica condebatur.
r Hic Parnassum urbem olim condidit Parnassus, cui cum suum nomen imposuisset, inde illud ad ceteros omnes hujus tractus Montes derivabatur. Urbs autem non diu nomen retinuit, sed Deucalionis tempore secundum veterum traditionem à diluvio diruta, & postea à Delpho Lycori abnepote iterum restaurata, ab eo deinde coepit Delphi vocari. De Templo Apollinis celeberrimoque illius oraculo infra ad Epocham 42 dicturi sumus.
Supra Delphos è parte urbis septentrionali in vertice Montis longe altioris
s sita erat Lycoria, ubi in nostro Marmore Deucalion olim dicitur regnasse. Antiquissima haec, & maxima olim hujus Regionis urbs fuit. Antiquitus illam Delphi dicuntur incoluisse, sed postea, cum Templum Apollinis Delphici per totam Graeciam inceperit celebrari, illuc sedes suas transferentes circa ipsum Templum prope fontem Castalium deinde habitarunt, ab eoque tempore deserta relictaque Lycoria, pro parva contemptissimaque villa semper habebatur, atque ideo apud
t glossographos Graecos illam tantum
[...] vocari invenimus. Mons in cujus vertice haec urbs condebatur ab ejus nomine
v Lycorius dicebatur, qui ab urbe Delphicâ non longe dissitus eidem superimminere videbatur.
x Qui scribunt Persas & Gallos Templum Apollinis expilaturos, saxis à Parnasso sponte disruptis dejectisque obrutos periisse, illa ab hoc Monte in sacrilegos volunt demissa.
Fons Castalius in ipsa
a Delphorum urbe exiliens non longe à Templo distabat.
[Page 100] Nomen à Castalia muliere indigenâ dicunt habuisse, quae teste Panyasi apud Pausaniam Acheloi, qui fluvio Acheloo nomen dedit, filia fuit. Ab aliis autem Castalia Nympha fuisse perhibetur, quae Apollinem fugiens illius metu ad hunc fontem se praecipitem dedit. Non tamen desunt, qui virum volunt esse Castalium dictum, à quo hic fons Castalius vocabatur, illumque patrem esse Thyiae, à qua, cum Liberi patris Sacerdotio fungeretur, illique prima Orgia agitaret, mulieres omnes, quae Bacchico furore agitatae huic Deo festa celebrabant, Thyiades dicebantur. Hic fons ob fatidicas aquas fuit celeberrimus, nec minus ex illis, quam ex vicino Apollinis Oraculo, futura olim praecognita fuisse narrant, atque ideo appellatur à
b Luciano
[...], à
c Nonno
[...]; qui etiam narrat Cadmum, quando primum in Boeotiam venerat, has aquas consuluisse: & inde illud hausisse oraculum, cujus monitu Thebas olim condidisse perhibetur.
d Prope Antiochiam in Syria alius etiam erat Castalius fons eâdem vicinitate Templo Apollinis Daphnico, quâ alter Delphico, adjunctus, qui cum etiam aquas fatidicas eodem modo habuisse crederetur, ob multa ibi edita foedissimae Idololatriae specimina, apud antiquos Ecclesiae Christianae
d patres saepius memoratur.
e A Seleuco Nicanore Antiochiae, Templique Daphnici conditore primo consecratus fuit, & usque ad Adriani tempora magnâ semper Religione colebatur:
f ille autem Principatum adeptus, quod consultis illius aquis cum adhuc privatus esset, ex oraculo ab illis dato praecognovisset se Imperatorem futurum, veritus, ne alii ibi similia docerentur, ipseque ideo minus tutum haberet imperium, ingenti saxorum mole fontem obstruxit; & huc respexisse videtur
g Clemens Alexandrinus, cum Castalium fontem divinatorium dicit periisse. Post annos autem 248
h Julianus Apostata, cum summo studio omnia Idololatriae genera restituisset, occlusas etiam hujus fontis venas iterum aperiebat, &, ut locus circumcirca vicinus sanctior inde haberetur, exportatis omnibus ibi humatis cadaveribus, Daphnem eodem modo, quo Athenienses olim Delum, teste Ammiano Marcellino expurgabat.
i Christiani autem aliter rem narrant, dicuntque tantum Babylae martyris ossa, quod oraculum Apollinis Daphnici ab Imperatore consultum ad bellum Persicum profecturo, ob eorum vicinitatem nullum poterat dare responsum, illinc illius jussu translata fuisse.
k Sed cum eodem die quo Imperator Apostata, Deo & Christianae veritati, à quâ defecerat, indicens bellum, tantâ curâ locis Templo Daphnico vicinis antiquam restituerat Religionem, ipsum Templum igne à Coelo demisso totum concremaretur; quamcunque aut Daphne, aut fons Castalius in Ethnicorum animis habuerat sanctitatem, cum eo tota videtur periisse. Quomodo autem ab his fontibus data fuerant oracula varie ex ponitur,
l Hermius Sozomenes in Ecclesiastica Historia dicit Adrianum, quod de futuro imperio è fonte Castalio habuerat oraculum, ex eo in lauri folio, quod in illius aquas rite prius immerserat, inscriptum extraxisse.
m Verba autem Ammiani Marcellini sunt, qui hanc etiam narrat Historiam, quod Adrianus ex praecinentibus fontis Castalii aquis capessendam rempublicam compererit.
n Plerique vero narrant
[...], qui his aquis praepositi ex observatis illorum motu & strepitu, eodem modo quo Pullarii apud Romanos ex observatis in pastu avium Tripudiis, in futurorum cognitionem pervenerunt, responsa data fuisse. Nicetas autem dicit, hos vates aquas sic motas bibisse, indeque ex Daemonis afflatu effudisse ea, quaecunque ad hos fontes dabantur oracula.
[Page 101]In Parnassi montibus, Parnassi jugis quam Delphis propius, fuit etiam
o Antrum Corycium, à Corycia Nymphâ, ex qua Apollo Lycorum genuit, sic dictum, Nymphis Coryciis & Pani sacrum, quod ob longissimos recessus, vastamque illius magnitudinem Pausanias omnia alia, quae aut viderat, aut audiverat, narrat longe superasse.
p Aliud Antrum Corycium in Cilicia ad radicis Montis Coryci fuerat, Antro Corycio in Parnasso ob magnitudinem proximum, & ob optimum ibi natum crocum celeberrimum, qui cum apud Phoenices, cujus coloni fuerunt Cilices,
q [...] seu
[...] appellatur, ab ea voce putat
r Bochartus Montem & Antrum Corycium ideo nomen suum derivatum habuisse. Dicunt
s Mythologi Jovem in bello Gygantum à Typhone captum in hoc antro, donec à Mercurio libertati restitutus fuerat, dissectis manuum pedumque nervis incarceratum mansisse. Hujus antri descriptionem satis prolixam habes in Exercitationibus Salmasii, ad caput 38 Julii Solini Polyhistoris.
A Corycio antro
t directe ad Parnassi juga ascenditur, quae cum duo fuerint, Mons ideo
v Biceps,
x Bivertex, & Bicornis, & apud Graecos
[...], &
[...] vocabatur,
y eorum unum Apollini, alterum Baccho consecratum fuerat. Atque ideo Parnassus
a Lucano dicitur Mons Bromio Phaeboque sacer—. Ibi
b Thyiades feminae sic vocatae ob eam, quam supra dixi, rationem ex Attica profectae, & feminis Delphis conjunctae, cum illis quotannis his Diis orgiis aliisque ritibus festa celebrabant, cum autem priusquam Parnassum ascenderant in Panopeo illis solenne erat choros instituere, inde apud Homerum Panopeus
[...] appellatur.
c Haec duo Parnassi juga non minoris, quam Caucasus in Scythia, altitudinis fuisse perhibentur, verticibus
(que) suis
d ipsas nubes superasse. De illorum autem nominibus varie disceptatur.
e Multi volunt ex Herodoto illorum unum Tithoreum, alterum Hyampeum appellari, sed nihil tale dicit Herodotus,
f inter multos Parnassi montes duos memorat sic dictos, hos autem illos altissimos esse, à quibus Parnassus biceps dicebatur, ex illo non omnino constat, ex Pausania facile potest probari contrarium,
g qui illum montem vocat Tithoreum, in cujus vertice urbs Tithorea condebatur, cum vero secundum eundem autorem haec urbs 80 stadia à Delphis distaret, & iste mons, quem Herodotus vocat Hyampeum,
h teste ipso Herodoto, Delphis fontique Castalio valde vicinus esset, ob tantam distantiam satis evidenter constat, illa duo Parnassi juga apud Poetas decantata, ab omnibusque illis ut contigua celebrata, Tithoreum & Hyampeum non fuisse. Alii praesertim
i Juvenalis interpretes ad septimam illius Satyram, ubi Apollinem & Bacchum Cirrhae Nysaeque Dominos appellat, Cirrham & Nysam nomina jugorum Parnassi volunt fuisse, & credunt Apollinem & Bacchum, quod in his jugis festa sibi quotannis à Thyiadibus habuerint celebrata, ideo à Juvenali illorum dominos nuncupari. Quâ nixi autoritate haec asserunt, fateor me omnino ignorare, hoc tantum scio in nullo probato autore, qui jam extat, aliquid tale posse invenire.
k Brietius etiam Doctissimus Jesuita hoc idem asserit Lactantii Grammatici antiqui in Statium commentatoris, ut ipse dicit secutus autoritatem, Lactantius autem nihil tale habet, sed plane asserit contrarium, turpissimo enim
l Servii antiqui in Virgilium Scholiastae
m deceptus errore non Cirrham & Nysam, sed Cithaeronem & Heliconem celeberrima illa Parnassi juga dicit fuisse.
Cirrham vero ad Parnassi radices
n ponens in hac re cum aliis etiam consentit Geographis. Si autem jam quaeras, quaenam igitur vera fuerant nomina
[Page 102] his jugis olim imposita, fatendum est, cum in hac re deficiant autores, me omnino ignorare, meliusque igitur mihi videtur illorum nomina omittere, quam Lectorum fidei ficta imponere. Hoc tantum certum est, nec Tithoreum, nec Hyampium, nec Nysam, nec Cirrham jugorum Parnassi nomina apud antiquos unquam existimata. Cum igitur Juvenalis Apollinem & Bacchum Cirrhae & Nysae dominos vocet, non intelligendum est hoc de Parnassi jugis, sed de celeberrimis urbibus, in quibus isti Dii maxime olim colebantur.
o Cirrha ad Parnassi montis radices prope sinum Corinthiacum sita Delphorum navale fuit, ubi cum Ludi Pythici in honorem Apollinis celebrati essent, & ille ibi maxime coleretur, merito ideo illius urbis Dominus à Juvenale vocatur. De hâc urbe & Ludis Pythicis ibi exhibitis infra ad Ep. 38. plenius dicturi sumus.
Multae urbes apud antiquos Nysae nomina habuerunt, quarum unam in Boeotia
p prope Heliconem,
q aliam in India,
q aliam in monte Caucaso,
q aliam in Lybia ponunt Geographi; Celeberrima autem illa, in qua Bacchus maxime colebatur, atque ideo Dominus Nysae apud Juvenalem vocatur,
r Arabiae urbs fuerat in monte Mero sita, ubi cum Bacchus natus & enutritus fuerit,
[...] ideo vocabatur, atque inde,
s teste Eustathio, apud Graecos
[...] pro femore accipientes, fabula de Baccho è Jovis femore nato habuit originem.
t Bocharto autem placet, Bacchum
[...] appellari, non quod in monte Mero dicto, sed potius quod in urbe ad montis latus sitâ nasceretur, quod usitatâ apud Phoenices, & Hebraeos Phrasiologiâ
[...] i. e. femur montis dicebatur. Sic Judicum cap. 19. com. 1. legitur
[...] i. e. secundum LXX
[...]. & 2 Reg. cap. 19. com. 23.
[...] quod etiam secundum Versionem LXX. est
[...], cui simile est etiam illud Homeri,
[...], & iterum
[...], & illud Dionysii Afri, vers. 737.
[...]. Pro hâc opinione etiam facit, quod apud
v Strabonem, qui de monte Mero scribit, constat in latere illius montis Nysam conditam fuisse. Graeci vero
x Bacchum è Semele Cadmi filiâ Thebis natum volunt, indeque à Jove patre Nysam, ut illic à Nymphis educaretur, missum: ubi cum adultus usum vini inveniret, atque ideo ab incolis illius Regionis pro Deo habitus, in eâ primo divinis honoribus coleretur, dicunt ob eam solam rationem Baccho maximae Nysam semper sacram existimari. Sed cum constet, longe ante adventum Cadmi in Graeciam Bacchum usum vini invenisse, ideoque apud orientales ab antiquissimis temporibus pro Deo haberetur (Baccharum enim mentio est
a apud Athenaeum in Nini Epitaphio, qui multis seculis ante Cadmum vixerat, & Euripides,
c Servius, multique alii Bacchum longe antiquiorem fuisse plane agnoscuut) fingunt igitur Graeci tres Bacchos, quorum duos priores Arabes seu Aegyptios, tertium Graecum fuisse dicunt. Verior autem mihi videtur illorum opinio, qui unum tantum eundemque Bacchum & apud Graecos, & apud Barbaros coli volunt, quem vel
d Osirem, vel aliquem alium Aegyptiorum Regum, qui Nysae regnabat, fuisse tradunt. Nysam autem quamvis Arabiae urbs dicatur, sedem tamen Regum Aegyptiorum antiquitus fuisse non omnino videtur absimile: cum enim teste Homero apud
e Diodorum Siculum, Nysa prope Nilum fuerit, satis inde constat, illam non in Arabia, quae ad partem Maris Rubri Orientalem; sed in illa, qua ad Occidentalem inter ipsum Mare & Aegyptum extensa fuerat, situm
[Page 103] habuisse.
f Illam autem Aegypti partem, quae Mari Rubro contigua est, Arabiam & incolas Arabes, non tantum apud antiquos, sed etiam ad nostra usque tempora omnes sciunt appellari. Aegyptus, si stricte accipiatur, pratis nostris humilioribus, atque uvidis, quae fluviis vicina ab iisdem quoties crescunt inundantur, non absimilis inter duos longos montium tractus ad utrasque ripas fluvii Nili à Septentrione in Austrum extendebatur, latitudinem, si Delta excipias, tantum centum mille passuum, & longitudinem quingentorum haberi existimata.
g Montes, qui ad latus Aegypti Occidentale exporrecti fuerant, à Lybia ideo Libyci dicti, qui ad Orientale ab Arabia disterminabant,
h Arabici montes dicebantur. In his suppono Nysam conditam fuisse, in qua Bacchus sive Osiris, sive aliquis alius Regum Aegyptiorum fuerat, Regni sedem habens, tam Aegyptiis, quam Arabibus imperavit, & ab illis ob inventum vini usum, &
i victorias suas, quibus totum fere orbem pervagatus fuerat, tandem pro Deo habebatur. Ex Aegypto in Graeciam ejus cultum primus transtulit Cecrops, circa ejus enim tempora Bacchum Athenis cultum, & vites ibi plantatas fuisse,
l Servius in antiquis suis ad Virgilium Scholiis testatur. Ejus cultum labefactatum & neglectum, cum Cadmus ab oriente in Graeciam profectus iterum restituisset, inde evenit, ut Bacchus Cadmi Deus primo vocatus, tandem illius nepos fuisse crederetur. Cum enim Amphictyon Atheniensium Rex, dicatur Athenis primus festa
n Baccho celebrare, & illi aram ut Deo ponere, qui post Cadmi in Graeciam adventum, ut
o ex Marmore nostro & Eusebio constat, sex tantum annos ibi regnaverat, quis non mihi assentietur, illum potius à Cadmo hujus Dei cultum accepisse, quam ab illius nepote, cujus matrem, à qua nasceretur (cum Cadmus
p ante octavum annum post adventum suum in Graeciam nullam duxerit uxorem) constat Amphictyone Athenis regnante nondum genitam fuisse? Herodotus lib. 2. Melampum Amythaonis filium, Diodorus Siculus lib. 1. & Apollodorus lib. 1. Orpheum Bacchi mysteria ex Aegypto in Graeciam primum intulisse dicunt. Bacchum
[...] à Nysa, cujus urbis Rex furat, quoad posteriorem nominis partem appellari
q omnes consentiunt Etymologici, de priore discrepant. Graeci dicunt hanc Jovis nomen esse nomini urbis praefixum, ita ut illorum sententiâ
[...]r sit vox hybrida ex nomine patris
[...], & Nysae urbis, ubi educatus fuerat, conflata. Sed nominis Arabici Regis magis placet Arabica Etymologia, quae habetur
s apud Etymologici autorem, qui dicit
[...] esse, quase
[...], à
[...], quae vox apud Indos Regem significat (Graeci
t enim praesertim recentiores Arabes, & quascunque gentes procul remotas, eodem modo, quo nostri aevi homines, Indos vocabant) &
[...], ita ut
[...] sit, quasi Nysae Rex. Hanc Etymologiam approbat, & autoritate suâ apud omnes doctos merito semper venerandâ confirmat
v vir celeberrimus, qui nos docet non tantum
[...] à voce Arabicâ
[...]du, Dominus, vel in obliquo
[...]di, &
[...] Nysa derivatum fuisse, sed nomen Bacchum etiam esse Arabicae originis, illasque apud Arabes voces,
[...] Bacche, Bacche, (quae solent ab illis ingeminari, cum rem aliquam laudibus efferant, vel admirabundi exclament, &
[...] Baccha, i. e. grande, magnum, vel praeclarum aliquid esse denotant, eaedemque plane sunt cum Graecorum
[...], vel
[...]) illam esse inconditam Bacchanalium vociferationem,
[Page 104] propter quam Eustathio placet
[...], apud Graecos
[...], etiam nuncupatum fuisse. Qui omnes quae de Baccho narrantur vult fabulas cognoscere, adeat Diodori Siculi, lib. 3. & 4. Apollodori lib. 3. Pausaniae lib. 9. Consulat etiam, si placeat, Eustathium ad ζ Homeri Iliad. pag. 629. aliosque in Graecos Poetas antiquos Scholiastas. In narrandis vero de Baccho fabulis maxime prolixus est
x Johannes Antiochenus, cujus Liber Manuscriptus in Bibliothecâ Bodlianâ habetur: quae etiam à Cedreno, sed magis succincte recitantur; ita ut cum minore temporis dispendio ibidem legi possint: quis enim nisi cui vitae spatia nimis longa videntur, in puerilibus nugis evolvendis, bonas horas eripi sibi patiatur?
Restat adhuc, ut de Deucalionis Genealogiâ pauca dicamus. Ex illius progenitoribus antiquissimus memoratur
a [...], quem totius Occidentalis mundi
b Regem, & Astronomiae peritissimum dicunt fuisse, cujus scientiae studio cum maxime operam dedisset, inde evenit, ut ipse, &, quod contemplabatur, Coelum eodem nomine dicerentur.
c Hic ex uxore Titeâ, quam alii Vestam, alii Tellurem vocant, Saturnum, Japetum, Oceanum, ceterosque eos, qui à matris nomine apud Poetas Titanes dicuntur, genuisse memoratur.
Ab Oceano fluvius Nilus olim Oceanus dicebatur, indeque ad omne Mare significandum nomen transiisse memoratur. Diodor. Sicul. lib. 1.
Japetum cum ceteris Titanibus à Jove
e in Tartarum detrusum fuisse fingunt poetae, Saturni enim frater erat, atque ideo ob ejus antiquitatem deliri, & decrepiti senes per convitium
f [...] apud Graecos dicebantur, qui etiam, cum aliquid vetustissimum esse significarent, quibus hoc plerumque exprimebant,
g [...], &
h [...], notissima habuerunt proverbia. Hunc ob nominis similitudinem Japhetum Noachi filium
i Salmasius multique alii volunt fuisse; sed cum Deucalion, cujus avus fuerat Japetus, Mosi coaevus fuisset, satis inde apparet Japetum Graecorum Japheto Noachi filio multo recentiorem fuisse. Japetus ex uxore Clymene
l tres filios, Atlantem, Epimetheum, & Prometheum genuisse dicitur. Quos
m Tatianus tradit Triopae septimo Argivorum Regi fuisse coaevos; sed cum Triopas
n teste Eusebio ante quartum annum Regni Cecropis Argis non regnasset, ejusdemque Cecropis anno nono Deucalion Promethei filius in
o nostro Marmore Lycoriae regnasse dicatur, multo potius in hâc re praeferenda est
p Syncelli autoritas, qui hos fratres tempore Criasi quinti Argivorum Regis, qui
q 85 annis ante initium Regni Cecropis imperium adeptus illud per 54 annos tenuerat, dicit maxime floruisse.
Atlas iisdem quibus avus
[...], studiis deditus sphaerarum doctrinam primus docuisse memoratur, quarum contemplationi cum multum invigilasset, Astronomus omnium sui temporis evasit peritissimus; atque ideo à Poetis coelum humeris suis
s sustinuisse fingitur. Alii autem volunt hanc fabulam
t ab altitudine montis Atlantis originem habuisse, qui ab Atlante sic dictus in Africa prope Oceanum Occidentalem, qui ab eodem etiam Atlanticus dicebatur, situm habens
v usque ad ipsum coelum ascendere, illudque verticibus suis sustentasse videbatur.
x Atlas in Regionibus huic Monti vicinis olim regnavit,
r[Page 105]y ab eoque Atlantes, qui hic diu dicuntur habitasse, originem deducebant. Atlantem autem unum tantum filium Hesperum dictum, & septem filias habuisse invenimus: ab Hespero,
z Hispaniam & Italiam olim Hesperiam, & Astrum, quod mane Luciferum vocamus, Vesperi
a Hesperum volunt appellari.
b E filiabus Maia Mercurium, Electra Dardanum, Taygete Lacedaemonem à Jove compressae peperere; cum Jovi etiam Celaeno, Halcyone cum Neptuno, Asterope cum Marte rem habuisse dicuntur: Merope Sisipho Hellenis nepoti nupta fuit. Hae à patre Atlante, aut ab aliquo alio, qui constellationibus primo nomina dederat, inter stellas relatae
c Pleiades dicuntur, inter quas unam, quam Meropen esse volunt,
d ideo dicunt esse obscurissimam, quod, cum ceterae sorores Diis nuptae fuissent, illa sola mortalem habuit maritum.
Epimetheus ob solam uxorem Pandoram, ex quâ Pyrrham genuit,
e celebratur; de fabulis quae de illius è luto formatione, & Pyxide omnibus morbis plenâ finguntur, consule Poetas.
Prometheus
f Deucalionis pater erat, quem ex uxore Asiâ avunculi sui Oceani filiâ, à qua
g secundum Herodotum quarta orbis pars Asiae nomen habuerat, genuisse dicitur.
h Hic inter veteres sapientissimus, & ob Philosophiam non minus, quam frater Atlas ob Astronomiam, insignis fuisse memoratur:
i quam cum primus docuisset, & homines eâ imbutos à barbaris & ferinis moribus ad vivendi genus magis humanum & civile deduxisset, inde finxerunt Poetae, illum è luto formasse homines. Ab illo omnes artes & scientias initium habuisse Aeschylus in Tragoediâ suâ de Prometheo saepius testatur. Hoc etiam Theophrastus apud
l Phavorinum, multique alii dicunt.
m Artes etiam, quae circa Metalla sunt, primus invenerat; ideoque à Poetis fingitur ignem hominibus dedisse, quod illius in emolliendo ferro primus docuerit usum;
n ob quam rationem Athenienses statuam, & Aram ei in Academiâ ponentes eodem, quo Vulcanum, semper cultu honorabant,
o eique festa
[...] dicta, &
p Lampadiferorum certamen eodem modo, quo in Panathenaeis & Vulcani festo, celebrabant. Qui in eo certabant ab illius arâ, quae in Academia fuerat, accensas faces sumentes, cum iis ad destinatam metam simul decurrebant, ad quam si quis accensam suam facem detulisset, eamque primus attigisset, Palmam obtinebat; si vero omnes faces in cursu extinctae fuissent, illa in medio relinquebatur.
Prometheus etiam
q artis sigulinae inventor fuit, atque ideo Athenis figuli, & omnes illi qui circa lutum versabantur,
r Promethei dicebantur.
Prometheum Scythis
s Regiones circa Caucasum incolentibus dicunt imperasse, qui cum ob inundationem fluvii
[...] magnâ fame laborassent, Regemque ideo suum, ei irati, quod illorum inopiae subvenire non poterat, in vinculis detinuissent, donec Hercules illuc adveniens, per multas fossas derivatis in mare aquis eum liberasset: inde fabulam illam notissimam de aquilâ, quae Promethei jecur devorabat, ab Hercule occisâ
t Herodorus, qui de vinculis Promethei scripsit, originem suam dicit habuisse.
v Agraetas antiquus de Rebus Scythicis scriptor idem fere narrat, nisi quod, omissâ de vinculis historiâ, tantum dicit moerorem, quem Prometheus ob devastatas provincias in animo suo conceperat, huic fabulae de Aquilâ Promethei jecur devorante originem
[Page 106] praebuisse▪ Sed
x Diodorus Siculus haec de Prometheo narrata, non in Scythia, sed in Aegypto regnante Osiride facta fuisse scribit, dicitque, cum ille expeditionem in Asiam suscipiens, Herculem & Prometheum, ex consiliariis suis sapientissimos, Aegypti provinciis praeposuisset, & Nilus ob celerem cursum tunc
[...] dictus Promethei praefecturam inundans, eamque, occisis multis millibus incolarum, totam fere deperdens, Prometheum maximo dolore excruciasset, donec Hercules illi subveniens fluvium extructis aggeribus intra proprium alveum conclusisset, inde fabulam hanc de Promethei cruciatu natam fuisse. Cum autem omnes hi Autores negent Prometheum Graecum fuisse, nec aliquis alius hoc asserat, compertum est inde Deucalionem ejus filium advenam in Graeciam venisse, an vero ex Scythia seu ex Aegypto illic commigraverit, ob aequalem autoritatem eorum, qui utrumque asserunt, non satis constat. Illis, qui Deucalionem Scytham fuisse volunt, assentit
y Lucianus.
z Cum autem Deucalion dicatur inter Graecos primus instituisse duodecim Deorum cultum, quem
a Herodotus,
b Diodorus Siculus, multique alii testantur ex Aegypto in Graeciam primum allatum fuisse, hinc videtur probari posse, Deucalionem ex Aegypto potius venisse. Cum autem requirat Promethei aetas, ut supra memorata Osiridis expeditio ante Cecropis in Atticam, & Deucalionis in Phocidem ex Aegypto adventum susciperetur, tam Deucalionem, quam Cecropem cum coloniis suis ab hoc victore in illis Regionibus relictos fuisse valde videtur verisimile. Cum Deucalion in Graeciam primum advenisset,
c Locrensibus & Aetolis, quos Curetes & Leleges tunc dictos aut ex Aegypto secum in coloniam duxit, aut ibi inventos fecit subditos, tantum imperasse perhibetur: postea autem
d victis Pelasgis, qui ante illius adventum
e potentissimi fuere, totâque Thessaliâ,
f quam incolebant, expulsis, totius deinde Graeciae obtinuit imperium. Uxorem habuit
g Pyrrham Avunculi sui Epimethei filiam, quam ideo apud
h Ovidium conjugem, & sororem appellat, eique dicit,
—O femina sola superstes,
Quam commune mihi genus, & patruelis origo,
Deinde torus junxit.—
Thessaliam, unde expulerat Pelasgos, ab iis tunc
i Pelasgiam dictam
k à Pandora Pyrrhae matre Pandoram, & postea ab ipsa Pyrrha,
l Pyrrhaeam appellavit. Ex ea Deucalion tres filios
m Hellenem,
n Amphictyonem, &
o Orestheum, & unam filiam
p Protogeniam suscepisse memoratur. Philastrius in libro de Haeresibus, cap. 3. autoritatem Hesiodi poetae, ut ipse dicit, secutus, alium etiam Deucalionis & Pyrrhae filium Paganum dictum, eundemque magnum Regem, & apud posteros pro Deo cultum tradit fuisse, ab illiusque nomine Gentiles à Christianis Paganos appellari contendit. Sed de hoc Pagano nihil in Hesiodo, aut aliquo alio autore invenitur. meliorem igitur hujus nominis rationem videas in notis nostris ad Epocham tertiam.
q Protogenia Locro (qui Locridi nomen dedit) nupta
r Opuntis, & Aethlei mater fuit. Ab Opunte Opuntii, ab
s Aethlio Elei, Paeones, & Aetoli deducunt originem.
t Hellenem in Thessalia,
v Amphictyonem in Locride orientali, Trachiniâ, &
[Page 107] Boeotiâ Orestheum in Locride Ozolarum, & Aetoliâ pater Deucalion, cum haec regna per
x 53 annos tenuisset, post obitum suum habuit successores. Deucalion
y Athenis, Pyrrha
z Cyni in Locride Opuntiorum sepulti fuerunt, in iisque urbibus usque ad Strabonis & Pausaniae tempora illorum monumenta perhibentur mansisse.
Deucalionis Genealogia.
[...] seu Coelus antiquissimus in Heroum Genealogiis à Graecis memoratus uxorem habuit
[...]i
[...]eam, à qua omnes nati filii Titanes, & filiae Titanides vocabantur.
Coeus uxorem habuit Phoebe sororem suam
Latona, Jovis pellex.
Apollo.
Aesculapius, &c.
Machaon.
Podalirius, à quo decimus sextus Hippocrates Cous Medicorum maximus.
Diana.
Asterea.
Crius.
Hyperion.
Saturnus uxorem habuit Rheam, quae & Ops, & Cybile, & mater deorum appellatur,
Jupiter genuit ex
Junone
Vulcanum.
Martem.
Heben.
Dione
Venerem.
Themide Coeli filiâ
Horas, & Parcas.
Eurynome, Oceani filiâ
Gratias.
Semele
Bacchum.
Alcmena
Herculem.
Europa
Minoem & Rhodomanthum.
Niobe
Pelasgum. &c.
Pluto
Ceres
Proserpina.
Neptunus
Belus.
Agenor.
Triton.
Eryx, &c.
Oceanus
Nereus, Nereides, inter quas insignissima Thetis mater Achillis.
Doris, Nereides, inter quas insignissima Thetis mater Achillis.
Asia. Deucalion.
Hellen.
Amphictyon.
Aeolus, à quo Aeoles▪
Dorus, à quo Dores.
Xuthus
Achaeus, à quo Achaei.
Ion, à quo Iones.
Orestheus.
Protogenia
Locri uxor.
Opus, à quo Opuntii.
Aethlius, à quo Elei.
Paeones & Aetoli.
Japetus uxorem habuit Clymenen.
Prometheus. Deucalion.
Hellen.
Amphictyon.
Aeolus, à quo Aeoles▪
Dorus, à quo Dores.
Xuthus
Achaeus, à quo Achaei.
Ion, à quo Iones.
Orestheus.
Protogenia
Locri uxor.
Opus, à quo Opuntii.
Aethlius, à quo Elei.
Paeones & Aetoli.
Epimetheus uxorem habuit Pyrrha.
Hellen.
Amphictyon.
Aeolus, à quo Aeoles▪
Dorus, à quo Dores.
Xuthus
Achaeus, à quo Achaei.
Ion, à quo Iones.
Orestheus.
Protogenia
Locri uxor.
Opus, à quo Opuntii.
Aethlius, à quo Elei.
Paeones & Aetoli.
Pandoram Pyrrha.
Hellen.
Amphictyon.
Aeolus, à quo Aeoles▪
Dorus, à quo Dores.
Xuthus
Achaeus, à quo Achaei.
Ion, à quo Iones.
Orestheus.
Protogenia
Locri uxor.
Opus, à quo Opuntii.
Aethlius, à quo Elei.
Paeones & Aetoli.
Moenetius.
Atlas.
Hesperus, à quo Italia, & Hispania Hesperia dicebantur.
Maia Jovis Pellex. Mercurius.
Celaeno
Electra, Jovis Pellex
Dardanus, à quo Dardani.
Jasion.
Taygete, Jovis Pellex
Lacedaemon▪ à quo Lacedaemonii.
Merope, Sisyphi uxor.
Halycone, Neptuni Pellex
Halcyone Ceycis Trachiniae, Regis uxor.
Asterope, Martis Pellex
Oenomaus.
Ceteri Tetanes, qui omnes numero erant 45. Diodor. Sic. lib. 3.
Mnemosyne, Jovis conjux,
Erato.
Calliope, Apollinis Pellex.
Orpheus.
Linus.
Terpsichore.
Thalia, Apollinis Pellex.
Corybantes.
Clio, Pieri Pellex.
Hyacinthus.
Polihymnia.
Melpomene, Acheloi Pellex.
Sirenes.
Euterpe, Strymonis Pellex.
Rhesus.
Urania.
Tethys.
Themis.
Ceterae Titanides.
Ep. 3.
[...]] Martem ob caedem Hallirrothii,
a quem vim filiae suae Alcippae inferentem occiderat, à Neptuno patre ejus coram duodecim Diis in jus vocatum fuisse, ab iisdemque absolutum, & locum, ubi causam dixerat, ab illius nomine deinde
[...] appellatum
[Page 108] fuisse, multi narrant
b autores.
c Aeschylus autem ab his omnibus dissentiens, nomen loco impositum dicit, quod Amazones, cum regnante Athenis Theseo arcem obsiderent, in eo castra sua ponentes, ibi Marti bellorum Deo hostias immolassent.
d Eustathius non propter sacrificia ab Amazonibus facta, sed quod illae Martis filiae fuisse crederentur, locum postea, ubi castra posuerunt,
[...] seu Martiam rupem potius putat appellari;
e quam eandem etiam Etymologici autor habet Etymologiam: sed utraque haec frivola ratio, nec alterutra illarum mihi suadet, ut non potius approbem primam, quae cum non tantum in nostro Marmore antiquissimae autoritatis Chronico, sed etiam apud tot probatissimos habeatur autores, longe potior videtur Etymologia, cum sive Mars, qui pro Deo postea colebatur, ob caedem in Areopago causam vere dixerit, sive, quod multo probabilius est, tantum dixisse fingeretur, utraque ratio aeque valet, ut locus inde
[...] diceretur.
Hic autem locus
[...] dictus, non vicus aut Plataea aliqua Athenis, ut plerique credunt, Etymologiâ vocis decepti, sed collis, seu potius rupes alta & praerupta, in medio fere urbis sita;
[...] enim apud Graecos, non ut pagus apud Latinos vicum, sed
[...], seu
[...], i. e. collem, clivum, tumulum, seu rupem significabat. Sic
f doctissimi Graeci Grammatici, & Lexicographi; sic
g Theophylactus,
h Oecumenius,
i Isidorus Pelusiota▪ sic
l Demetrius Triclinius Scholiastes Sophoclis, & Stephanus Byzantinus, multique alii autores vocem interpretantur; qui iidem etiam Areopagum talem
[...], seu
[...] fuisse omnes testantur: Atque ideo Areopagum ab
m Aeschylo, &
n Euripide
[...],
o ab Ovidio, Mavortis scopulum,
p ab Herodoto
[...], ab
q Interpretibus Anglicanis Novi Testamenti
Mars-Hill vocari invenimus. Quod igitur de Areopago dicit Dominus Owenus,
r in libro suo de Progressu Idololatriae, quasi esset vicus seu Plataea aliqua Athenis à columna, quam vult apud Graecos
[...] vocari, in ea erectâ & Marti consecratâ sic dicta, hinc scias contra Graecae linguae analogiam, & scriptorum omnium fidem ab eo traditum fuisse. Cum autem vici seu oppidula
s in tumulorum & collium verticibus, ut incolae ibi essent à furibus tutiores, apud antiquos plerumque conderentur, obtinuit inde, ut tandem ipsa etiam oppida sic in alto condita, & postea quaecunque moenibus non munita, apud Latinos recentioresque Graecos
[...], seu Pagi dicerentur, (ss) Atque ideo cum Constantius Imperator, anno Christi 351, contra Magnensium rebellem profecturus, Ethnicos omnes exautorasset, & ab exercitu in hos pagos dimisisset, ab eo tempore obtinuit, ut Ethnici omnes apud Christianos tam Graecos quam Latinos Pagani dicerentur. Talis autem pagus Areopagus non fuit, nullos enim incolas ibi habitasse, aut oppidum, aut aedificium aliquod praeter Areopagitarum Curiam, & Templa vicina conditum fuisse memoratur; sed, ut supra dixi, collis seu rupes fuit, quae prius simpliciter
[...] audiebat, eoque nomine ob eminentiam suam satis nota fuisse videtur; postea autem cum Mars hic causam dixerit, aut dixisse crederetur, ab eo deinde
[...], i. e. Martia rupes, seu Martius collis dicebatur. Rupi Tarpeiae apud Romanos similis fuisse videtur, & ab arce non longe distabat,
[Page 109] extra autem illam positam fuisse non tantum autoritate
t Valerii Maximi, & Luciani, qui arcem, & Areopagum plane sejungunt, sed eo maxime, quod
v Amazones, & postea
x Persae in Areopago dicuntur castra habuisse, quando arcem obsidebant, contra
y Hesychium aliosque, quorum contraria est sententia, satis mihi probatum esse videtur. Quod autem arcem obsidentibus, unde eam oppugnarent, sic Areopagus semper maxime idoneus videbatur, indicat hoc loci altitudinem, & cum ab illo
z Persae in ipsam arcem sagittas suas potuissent immittere, indeque etiam in totam urbem
a prospectus capi posse dicatur, constat inde Areopagum altitudine arci quoad minimum aequalem, ceteris autem omnibus urbis locis multo superiorem fuisse; & ob hanc rationem quando
b Epimenides è Creta Athenas accersitus, urbem tunc peste laborantem ob Cylonium piaculum lustraverit, iisdem, quibus
c Judaei in magno expiationis die, usus ritibus, eodem modo Athenienses ab hoc scelere ove nigrâ & albâ, quo illi semetipsos hirco
[...], expiabat; eodem etiam modo, quo illi hircum ab alta rupe
d [...], sic oves suas hic ab altissima Athenis Martiâ rupe populi scelera secum ablaturas demittebat.
In vertice
e hujus rupis, seu collis Areopagi dicti, Tribunal, ad quod Mars causam suam dixisse traditur, in areâ septo undeque munitâ
f sub dio positum fuisse perhibetur. In illud sedentes Areopagitae, ab hoc Martis judicio originem habuisse existimati, de caedibus capitalibusque aliis criminibus quam sanctissime dicuntur judicasse. Coram Tribunali erant
g duo scabella ex argento facta formam lapidum habentia, atque ideo satis improprie lapides Argentei dicti; alter, Lapis
[...], alter, Lapis
[...] vocabatur; in hunc reus, in illum actor insistentes causas suas, quoties ab Areopagitis de crimine aliquo habebatur judicium, coram iisdem alternis vicibus dicebant. Prope hos lapides
h Epimenides
[...] aras etiam posuit, ejusdem
(que) suasu
i mox Templum superstruxere Athenienses, in quo videntur sedisse Areopagitae, cum ob pluviam, aut coelum minus serenum sub dio non poterant judicare. Et haec domus est, quae à Vitruvio Areopagus dicta, obdurato luto tecta, in monumentum antiquae Architecturae usque ad suum tempus mansisse
k ab eodem perhibetur: cum enim Areopagitae tenerentur sub dio judicare, nulla illis Curia ut aliis judicibus, condita fuisse memoratur. Juxta hoc templum
[...] aliud erat in Areopago, multo prius post judicium de Oreste ibi habitum
l Eumenidibus consecratum, in quo arae etiam his deabus ponebantur, ad quas sacra faciebant
m quotcunque dictâ in Areopago causâ absolvebantur. Ibi etiam
n signa horum Deorum ceterorumque infernalium numinum posita erant, quae nihil horribile prae se ferentia, illâ solâ, quam apud antiquos habuerunt, spectabantur formâ. Aeschylus enim Tragoedus, circa tempus primi & secundi belli Persici, Athenis insignissimus, infernis deabus horribiles vultus, & serpentinos crines primus dedisse memoratur. Has autem Deas prope tribunal suum Areopagitae ideo posuisse dicuntur, ut easdem
o in judiciis ad coarguendum facinus, si quid lateret, semper haberent adjutrices: atque ideo
p Sacerdotes illis, inter quos
q Demosthenes narrat se tertium fuisse, ex ipsis eligebantur Areopagitis, ut illi pro semetipsis ceterisque judicibus sacra facientes, easdem inde ad auxilium ferendum in omnibus judiciis haberent paratas. Hae, cum severissimae scelerum ultrices crederentur,
[Page 110] apud Athenienses inde
r [...] dicebantur. Has Epimenides ut placaret, cum urbem lustrasset, illarum templum & aras de novo consecrasse
s memoratur. Extra haec Templa in eâdem Areâ, quâ Tribunal Areopagitarum, sub dio erat
t ara Minervae Ariae ab Oreste consecrata, quo tempore, coram Areopagitis ob matris caedem causam agens, Deae calculo, ut dicunt, absolvebatur. Ab illa autem in eadem area non longe distabat
v Oedipodis Tumulus, cujus ossa huc à Thebis translata fuere. Prope autem judicum Tribunal, quod
[...] dicebatur, positae erant
x columnae, in quibus leges, secundum quas Areopagitae judicare tenebantur, inscriptae fuerunt, è quibus
y Seleucus Locrensis perhibetur transcripsisse suas. Cum autem minoribus causis
z pauciores è ceteris sorte electi darentur judices, qui de iisdem seorsim à magno Senatu judicarent, suppono ideo etiam minora
[...], ubi de his causis judicium haberetur, in eadem areâ fuisse.
A loci Nomine Senatus, qui in hac curiâ sedebat,
c Areopagus, & Senatotores Areopagitae dicebantur: qui ex praestantissimis electi civibus
d supremum Athenis in rebus criminalibus
e praestantissimumque totius Graeciae constituebant concilium, de
f omnibusque fere delictis,
g ut de furtis,
h insidiis,
i vulneribus voluntariis,
k veneficiis,
l incendiis, praecipue vero de
m homicidiis judicasse memorantur.
n Religionis etiam curam habuerunt, &, ut omnia recte secundum eandem fierent, in
o conventus sacrificiorum aut nuptiarum gratiâ habitos inquirebant, deprehensisque novorum rituum introductoribus, aut Deorum contemptoribus, de iisdem quam severissimas sumebant poenas; atque ideo ab his secundum nonnullos condemnatus
p Socrates, ob contemptos Deos cicutam bibit. Ab his etiam ob eandem causam ad idem supplicium condemnatus fuit Theodorus
q Atheus, aut secundum alios condemnandus esset, nisi illum Demetrius Phalereus Athenarum tunc Tyrannus judicio liberasset: atque ideo etiam
r Divus Paulus, cum Atheniensibus Evangelium primo annunciasset, ab Epicureis & Stoicis ad Areopagitarum Tribunal attractus, novi introducti numinis accusabatur, qui cum ibi patefecisset se non novi Dei, sed illius,
[...], cujus aras in urbe viderat antiquitus consecratas, cultum suasisse, judicium ideo videtur evasisse; nisi verisimilius videatur, illum, non ut causam diceret, sed ut doctrinam suam explicaret, in Areopagum, ut in locum publicum, à Philosophis ductum fuisse. Penes hos etiam
s cura Aedificiorum, & viarum, & morum
t censura fuisse perhibentur: juventuti igitur
v praefectos dabant, qui illorum morum rationem deposcerent, eosque in bonis moribus recte instituerent;
x & in vitas civium, qui aut suspectae improbitatis, aut malae famae fuerant, tam severe inquirebant, ut quamdiu horum integra fuisset autoritas, vix aliquis Athenis aut contra bonos mores, aut civiles leges impune poterat peccare. Graviora crimina morte, leviora mulctis puniebant, quas in aerario reponentes, ex eo rursus
b bonorum civium insigniora renumerabant merita, totique reipublicae deficiente publicâ pecuniâ
[Page 111] saepe praebebant subsidia, praesertim in secundo bello
c Persico, in quo Areopagitarum pecuniâ armatâ classe, quae ad Salaminem pugnavit, insignissimam ibi partam victoriam, defensamque ideo libertatem tota Graecia illis maxime videtur debuisse. Areopagitis etiam
d à Solone commissa est legum Custodia, ideoque, ut omnia secundum easdem fierent prospiciebant,
e autoritatemque habuerunt, si aliquis alius judicum consessus, sive Heliaeum, sive Palladium, sive generale totius populi concilium perperam aliquid judicasset, causam iterum resumendi, de eâque justiorem ferendi sententiam. Saepe igitur injustitiae, & temeritati populi restitisse, saepe eorum decreta rescidisse memorantur,
f & sine eorum approbatione nihil omnino majoris momenti Athenis, ante diminutam eorum per Ephialtem autoritatem, de republica unquam decernebatur. Totam
g igitur, ut paucis dicam, regebant rempublicam, tamque necessarium ad illam recte instituendam eorum semper videbatur consilium, ut de illis dicat
h Cicero, Atheniensium Rempublicam non magis posse sine Areopagi concilio, quam mundum sine providentiâ Dei, administrari.
Cum igitur hujus Senatus tanta fuerit autoritas, tanta etiam erat illius dignitas, tantaque ei ab omnibus praestita reverentia, ut coram
i eo ridere Athenis habebatur illicitum; omnibusque aliis Graecis tam venerandum semper videbatur concilium, ut vix unquam ab aliquo autore memoratur, quin etiam ab eodem aut
l religiosissimum judicium, aut
m honoratissimum totius Graeciae Tribunal, aut
n sanctissimum concilium appellari, aut
o aliquo alio titulo aeque augusto honorari inveniemus. Hanc autem reverentiam ut sibi integram semper conservarent, tantam gravitatem, tantamque severitatem prae se ferebant, ut
p Comoedias scribere, aut ob quaecunque merita
q coronari, quod aliis civibus gloria fuit, illis semper inhonestum, eorumque moribus indignum putabatur; ideoque est, quod
r qui in vita & moribus severiores fuisse observati fuerunt,
[...] inde proverbio dicebantur. Ab his etiam tam
s sanctissime semper judicatum fuisse memoratur, ut de sententiis ab illis latis nec actor, nec reus unquam merito quaeri poterat; ideoque alio enato proverbio, qui justissimum in aliquo judicio obtinuerat sententiam,
[...] inde dicebatur.
Hic Senatus in initio
v tribus tantum ultimis diebus uniuscujusque mensis ad jus dicendum conveniebat, in soloque Areopago habuit Tribunal; postea autem
x singulis diebus habitis judiciis, ab iisdem non in ipso
y Apaturiorum sanctissimo Athenis festo, priusquam publico prohibebatur decreto, abstinuisse memoratur. Atque ideo cum sic multiplicatis causis ob difficultatem ascensus incommodum esset quotidie in Areopago convenire, ad Porticum etiam
z Regiam habuit Tribunal, ubi de levioribus causis quocunque die ferebat sententiam, de gravioribus autem non nisi in ipso Areopago iisdem, quibus antiquitus, diebus videtur semper judicasse. Utrumque
a sub dio positum habuit Tribunal: & ne cognitis illis, qui causam dicebant, illorum gratiâ minus juste ageret,
b in tenebris semper judicasse memoratur. Cum Judices in Curia convenissent, subselliaque singuli occupassent sua,
c per praeconem indicto silentio,
d qui datis pro numero causarum sortibus primam obtinuerant,
t[Page 112] primi in judicium ferebantur, quos ille ex Archontibus, qui
e [...] dicebatur, ad Tribunal sistens,
f ipse postea depositâ coronâ inter Judices sedebat, cum illisque pariter de acta causa ferebat sententiam. Primo autem
g Apro, Tauro, & Ariete rite mactatis, tam actor, quam reus coram Tribunali eorum carnibus insistentes per Eumenidas, aliosque item Deos
h jurabant, reus se crimen non admisisse, actor se falso non accusasse, sibique, si pejurarent, totique familiae
i imprecabantur,
k & tum reus in Lapidem
[...], actor in Lapidem
[...] ascendentes, causas suas
l alternis vicibus per seipsos, aut patronos suos agebant:
m illis autem prooemiis, aut Oratoriis artibus ad conciliandos sibi Judices, movendosve illorum ad misericordiam animos, uti non omnino licuit. Quamdiu causam agentes ad causam dicebant suam, placide audiebant Judices; si vero ab hac aberrarent, Praeco
n imposito silentio non sinebat coram tam venerando nugari concilio.
o Judices interim nihil dicebant, nihil interponebant, nihil interrogabant, sed audito quodcunque pro se reus, vel contra reum actor dicere poterat, immissis in urnas, quas post actam causam Praeco circumferebat, calculis, sententiam de acta causa tacite ferebant: atque inde est quod apud Juvenalem
p dicitur—Occulta teges ut Curia Martis Athenis; ideoque etiam qui taciturni fuerunt
q [...] proverbio dicebantur.
r Calculi nigri condemnabant, albi
s absolvebant reos, qui ut etiam in tenebris distinguerentur à judicibus in tenebris judicantibus,
t hi integri, illi perforati fuere, nigri & perforati in urnam
v [...] dictam: aibi & integri in urnam
x [...] immissi fuerunt, inde iterum extractis, & per
y praeconem numeratis, si ille plures albos calculos in urna
[...], quam nigros in urna
[...] invenerit, in tabella cera obducta lineam breviorem, si plures nigros in urna
[...], quam albos in urna
[...], lineam longiorem ungue faciebat,
z linea brevis absolvebat, linea longa condemnabat reum.
a Si vero calculi in utraque urna fuerint pares, alium in urnam
[...] injiciebat Praeco, qui Minervae calculus ideo dicebatur, quod cum Orestes coram Areopagitis causam dixerit, pariaque condemnantium & absolventium fuerint suffragia,
b Minerva suo adjecto calculo reum liberasse credebatur, atque ideo tam in hoc, quam in aliis omnibus Atheniensium curiis, quoties paria fuerint judicum suffragia, absolvebatur reus. Condemnatus autem statim in vincula conjectus ad poenas rapiebatur; ante enim latam sententiam in vinculis non detinebatur reus, ita ut, antequam haec ferebatur, si de sua causa desperaret, è Curia poterat se proripere nemine prohibente, exilioque
cjudicium evitare:
d urnam
[...] esse aeneam, urnam
[...] ligneam, & hanc etiam
e [...], i. e. impropriam illam
[...], i. e. propriam appellatam fuisse, memoratur. Calculi olim è marinis conchis facti
f [...] vocati fuerunt, postea vero ad horum similitudinem ex aere formati
[...] dicebatur. Ante judicium singuli Judices duos horum à Praecone accipientes eorum
[Page 113] unum post actam causam in alterutram urnarum ab eodem cogebantur immittere, qui cum hanc
g judicum cogendi habuerit potestatem, omniaque in curia ceteris tacentibus solus direxerit, judicibus ipsis nec autoritate nec dignitate videtur fuisse inferior.
In initio actor & reus per se ipsos
h solos causas agebant; postea autem
i decem sorte electi constituebantur hujus Curiae patroni, in eaque pro quocun
(que) reo
k drachmam pro mercede accipientes poterant perorare: tandem vero
l cuicun
(que) pro quocun
(que) reo causam agere concessâ libertate, patroni deinde diminutâ mercede
m dimidium tantum drachmae, i. e. tres obolos (qui nostrae monetae Anglicanae tres tantum denarios, & tres quadrantes conficiunt) pro acta causa accipiebant. Si causae leviores essent, quae ad Senatum ferebantur, pauciores
n Judices, aliquando tantum tres, aliquando quinque, aliquando plures, secundum causae gravitatem sorte electi de illis seorsim judicabant; singuliqu
[...] Judices pro singulis, de quibus judicabant, causis, sive uno die, sive pluribus absolvebantur,
o eandem semper, quam patroni, accipiebant mercedem, cum hac sola differentia, quod his à clientibus, illis à republica solvebatur.
Hi Judices olim ante Solonis tempora promiscue ex omnibus civibus, modo ceteris probitate anteirent, eligebantur, illius autem latis legibus, per easdem
p sancitum fuit, semperque in republica observabatur, ut illi soli, qui Archontes fuissent, post exactum Magistratus annum, illiusque bene acti coram Logistis datam rationem, in Curiam Areopagitarum deinde cooptarentur, illiusque constituti perpetui Senatores, non nisi ob gravissimum aliquod crimen ab eadem unquam moverentur. Cum igitur novem quotannis (tot enim annui Archontes fuerunt) ceteris adderentur, incertusque omnium sit vitae terminus, Areopagitarum numerum inde constat etiam incertum fuisse. Quod igitur Nicephorus dicat illos
r esse tantum novem, aut, ut solet, mentitur, aut de illis tantum intelligendus est, qui quotannis electi ceteris addebantur. Quod Scholiastes
s Aeschyli dicat esse triginta, erravit forte ideo, quod, cum legerit apud
t Isocratem, Lycurgum ad Areopagi exemplar
[...] suam Lacedaemone instituisse, putavit etiam Senatorum numerum, ad numerum Areopagitarum constitutum fuisse; concludebatque inde, cum
v 30 tantum Senatores in Senatu Lacedaemoniorum invenerit, plures in Areopago non fuisse: sed fallitur inde, quod Lycurgus, quamvis cetera in Senatu suo, non tamen Senatorum numerum ad imitationem Areopagi instituerat,
x sed cum in Legibus ferendis suis 28 ex praestantissimis civibus habuisset adjutores, ex illis igitur solis, duobusque regibus Senatum, quando primum instituerat, voluit constare. Quod vero
y Maximus, ad Dionysium Areopagitam Scholiastes, dicat Areopagitas esse numero 51, illos cum Ephetis plane confundit,
z qui tot numero à Dracone constituti, ab eoque in 5 Curias distributi, de caedibus aliisque criminibus eodem modo, quo Areopagitae, judicabant. Qui Socratem in Areopago condemnatum fuisse volunt, Areopagitas plusquam trecentos fuisse ex historia illius condemnationis apud
a Diogenem Laertium, necesse est ut concludant, condemnatus enim fuit
[...], i. e. ducentis octaginta uno suffragiis, quae plura fuerunt suffragiis absolventium, sic enim locus intelligendus est, ut inter Diogenem & Platonem fiat conciliatio,
b qui dicit illos, qui Socratem condemnarunt absolventibus tribus tantum suffragiis praevaluisse: cum igitur 281 condemnarent, 278 absolvebant, qui simul juncti efficiunt numerum 559
[Page 114] judicum, qui in causa Socratis suffragia sua tulerunt. Cum autem non omnino verisimile sit, tot ex illis qui Archontes fuerunt, simul superstites fuisse, dicendum est, aut praeter hos Archontes, alios etiam in hanc Curiam cooptatos fuisse, quod ex nullo constat autore, aut Socratem non in Areopago, sed potius in Heliaeo causam dixisse, ubi vel
c 1500, vel 1000, vel 500 secundum causarum gravitatem, vel tot eorum, quot adesse voluerunt, de allatis in judicium causis ferebant sententias; quod verisimilius ideo videtur, quia Anaxagoras, & Aspasia Periclis uxor ejusdem cujus Socratis impietatis accusati,
d coram hoc concilio in judicium vocati fuisse memorantur. Et profecto cum Socrates tam injuste condemnaretur, in illiusque condemnationis historiâ tumultum judicum, detractumque ab iisdem Platonem, cum Magistri causam dicturus suggestum ascendisset, narret
e Diogenes Laertius, tam haec, quam multa alia, quae in Apologiis pro Socrate à Platone, & Xenophonte scriptis extant, ex supra dictis satis constat Areopago non omnino posse convenire.
Senatum Areopagiticum antiquissimum esse totius Graeciae concilium, primumque de caede judicium coram eo habitum fuisse apud multos habetur
f autores: quando autem primum inceperat pauci explicant.
g Demosthenes incertum fuisse profitetur: sed hanc incertitudinem nostrum tollit Marmor, quod & causam institutionis, caedem scil. Hallirrhothii, & ipsum Originis tempus, annum scilicet Epochae Marmoreae, 1268. Annus autem Epochae Marmoreae, 1268. erat primus annus regni Cranai, Cecrops enim incepit regnare anno Ep. Mar. 1318. regnavitque annos
h 50, ab anno igitur Ep. Mar. 1318. si demas annos 50, relinquetur annus 1268. qui primus erat regni Cranai successoris illius.
i Eusebius autem novem annos prius, anno Cecropis 41, Marianus vero Scotus
k tres posterius, anno Cranai 4
o, hanc causam de caede Hallirrhothii actam fuisse dicunt. Haec differentia in re tantae antiquitatis non magna est. Cum autem Alcippe, cujus pudicitiam Hallirrhothius tentaverat, quando occisus fuerat,
l Cecropis à Marte è filia illius Agraulo genita neptis fuerit, nostrum assensum contra Eusebium Marmor ideo videtur mereri, quod non omnino verisimile sit Hallirrhothium aut quemcunque alium à vi Alcippe inferendae regnante adhuc avo tanto injuriae vindice non deterreri. Cum autem defuncto Cecrope
m Cranaus nullâ illi affinitate conjunctus in regno successisset, quodnam tempus magis opportunum inferendis regiae domui injuriis poterat haberi, quam quo illa rege nudata suo inceperat vivere sub alieno? Cum autem Marianus Scotus sit modernus autor, & de Eusebii Chronico fere totum transcribat, quod de his rebus habet in suo, quando ab Eusebio dissentit, nisi meliorem proferat autoritatem, tantam apud nos, ut fidem mereatur, non habet. Post hoc de Marte habitum judicium
n Cephalus regnante Erectheo ob occisam uxorem Procridem, &
o Daedalus regnante Aegeo ob caedem discipuli & ex sorore nepotis suis Tali, quem, quod ab eo in arte suâ superaretur, ex invidiâ
p occiderat, in Areopago condemnati fuisse memorantur. Regnante Demophoonte
q Orestes hic ob matris caedem causam dicens absolvebatur. Hic etiam
r Dorici, quot Athenis post occisum Codrum inventi fuerunt, nisi ad Eumenidum aras confugissent, condemnandi essent. Huic etiam Senatui
s Messenii Polycharem, qui ob caedem Lacedaemoniorum circa Olympiadem nonam belli Messeniaci praebuit causam, si ipsi annuissent Lacedaemonii, tradidissent judicandum. Et diu ante initium belli Messeniaci
t Lycurgus ad imitationem Areopagi Senatum Lacedaemone
[Page 115] constituisse memoratur. Longe igitur ante Solonis tempora, qui Olympiadis 46, anno 3. leges suas tulit, institutus fuit hic in Areopago Senatus: quod vero
v ille depositis Ephetis, quos
x Draco supremos Athenis de caedibus aliisque rebus criminalibus constituerat Judices, Areopago antiquam restituisset autoritatem, in illumque
y Archontes solos coaptandos fuisse primum sanxisset, multi ideo Solonem hujus Senatus institutorem putabant fuisse. Contrarium autem satis evidenter probant ea quae de Judiciis in Arereopago actis longe ante Solonis tempora supra narravi. Quinetiam cum
z Solonis leges exules omnes revocassent, exceptis illis qui ab Areopagitis, Ephetis, aut Archontibus illis qui Reges dicebantur, in aperta curia condemnati fuerunt, Areopagum ante Solonis tempora▪ plane supponunt extitisse.
a Ab illo autem hic Senatus maximam obtinuit autoritatem, qui ab Atheniensibus tunc gravi seditione laborantibus ad instituendam recte Rempublicam Legislator constitutus,
b penes duos Senatus voluit esse Reipublicae regimen. Primus erat Areopagus, quem Plutarchus ideo
[...] appellavit. Secundus Quadringentorum, quem postea
c Clisthenes post expulsos Pisistratidas, additis aliis centum, Quingentorum fecit esse Senatum; hunc in rebus Politicis, illum in Criminalibus voluit esse supremum. Areopagus autem, cum legum custodiam
d à Solone etiam sibi demandatam habuisset, obtinuit inde illam quam supra descripsimus autoritatem; quâ cum populi temeritatem in plebiscitis, juventutis in moribus licentiam, omniumque judicum in judiciis injustitiam reprimeret, maxime ideo us
(que) ad initium belli Peloponnesiaci
e florentem reddidit Rempublicam. Circa illud autem tempus, cum Pericles, quod curiae illius Senator non esset, utpote qui Archontis magistratum nunquam gesserat, operâ
f Ephialtae Oratoris in hac re usus, Areopagi autoritatem, cum circa annos 135 integra mansisset, primo imminuisset, Athenienses
g inde, & in Plebiscitis & in moribus, nullâ repressi autoritate, inceperunt ea facere, ob quae non tantum totius Graeciae diutius non tenuerunt imperium, sed etiam
h à Lacedaemoniis ad deditionem redacti libertatem amisere suam. Semper tamen de caedibus aliisque criminibus
i judicabat Areopagus: hanc Ciceronis, hanc
k Dolobellae, hanc
l Luciani temporibus habuit autoritatem. Primum quo non habuit
m Theodoretus, qui sub Theodosio secundo Cypri fuit Episcopus, tempus memorat suum: quo cum non tantum Areopagus, sed etiam omnia alia ex antiqua politia desussent Athenis, Senatus idem fere, quod ipsa Atheniensium Respublica, habens initium, postquam duraverat circa annos 1800, non nisi cum eâdem videtur periisse.
Ib.
[...].) Cecrope sine masculis liberis defuncto successit
a Cranaus indigena ex Actaei forte cognatione, qui Regnum adeptus, eodem modo quo Actaeus Acticam & Cecrops Cecropiam, ipse etiam à suo nomine Regionem hanc, cui imperaverat,
b Cranaen, Athenas
c Cranaas, & populum
d Cranaos appellavit. Postea vero mortuâ filiâ Atthide quam maxime dilexerat, in ejus honorem mutato nomine totam Regionem
e Atticam voluit appellari, quod nomen illi per multa secula usque ad Turcicum Imperium permansit immutatum.
f Mutatis etiam Tribuum nominibus, Primam à seipso
[...], Secundam, à nomine filiae
[...], Tertiam, quia Mediterranea
[Page 116] fuerat,
[...], Quartam, quia Montana,
[...] vocavit. Praeter Atthidem ex uxore
g Pediade filia Menetis Lacedaemonii, suscepit etiam filium
h Rharum (qui Triptolemi aut
i pater, aut
k Avus fuerat,
l Eleusineque Regnans
m Campo Rhario nomen dedit) &
n duas filias, Cranaen & Chranecmen,
o quarum unam cum Amphictyoni Deucalionis filio in uxorem dedisset, ab illo regno pellitur, cum regnasset
p annos novem. Hujus
q Monumentum apud Lamprenses populum Atticae, ad quos fugerat, suo tempore extitisse memorat Pausanias, inter quos etiam divinos honores obtinuisse videtur, cum ex Charidarum familia Sacerdotes illi consecratos fuisse
r apud Hesychium inveniamus.
Ep. 4.
[...]. Lacunas Palmerius sic supplet,
[...]. i. e. Deucalion imbres effugit ex Lycoria Athenas primum, & Jove cessante per seipsum Templum Apollini aedificavit, & ob salutem sacra fecit. De conjecturae suae ratione sic dicit. Nunc conjecturae nostrae firmandae sunt & earum ratio explicanda, & de voce ΠΡΟΤΕΡΟΝ nihil est credo dubii: nam ea saepe usus est autor Marmoris in eo usu.
[...] optime dicitur pro
[...]: cuilibet enim notum est Graecis
[...], & Latinis Jovem saepissime sumi pro imbre. In
[...] monendus est lector literam M, quae est in Marmore immediate ante T, ibi descriptam fuisse vel errore quadratarii, vel exscriptoris, vel operarum in antigrapho. Non enim patitur Hellenismus litteram M ante T unquam poni. Nam in una voce non possunt sic copulari, & T quidem ante M aliquando ponitur, ut in voce
[...]; nunquam autem invenietur vox Graeca in antiquo Hellenismo, in qua M ante T immediate ponatur. Nec in duabus vocibus, quarum primae M esset finalis, sequentis vero prima litera foret T, id fieri potest: litera enim M nunquam est finalis in Hellenismo, nisi aliquando in Ionica dialecto, quando N finalis mutatur in M ob sequentem B, vel M, vel Π, vel Φ, ut supra hoc eodem Marmore,
[...]. Aliter nunquam invenietur M in fine dictionis. His positis necesse est mutare eam literam, quae vel errore quadratarii posita est in Marmore, vel tractu temporis quodam accidente mutata, vel ab exscriptore male excepta, vel denique Typographorum incuria male excusa, & excogitare, quae litera praecesserit ΤΟΥ. Ea meo judicio fuit Υ, quae impactis duabus fissuris mutata fuerit in M, & ideo supplevi
[...], id est, suis manibus, per se ipsum, nullo ministerio usus vel ex voto, vel quod verius videtur, eo quod omnes opifices diluvio perierant, quod censet Ovidius, dum canit Metamorph. 1.
Jupiter ut liquidis stagnare paludibus orbem,
Et superesse videt de tot modo millibus unum,
Et superesse videt de tot modo millibus unam.
[...], &c. aliquis forte id supplementum non admittet, eo quod
[...] vox est Ionica. At licet saepius utatur dialecto communi Marmor, saepe etiam Ionicam dialectum sectatur, sive id fecerit autor Chronici, sive quadratarius, qui ut ratio suadet, fuit Ion,
[Page 117] quando ea Marmorum fragmenta inventa sunt Smyrnae, quae civitas erat inter Ionicas insignis. Sic supra dixit
[...] Ionice pro
[...], &
[...] pro
[...], &
[...], pro
[...]. Unum restat; quod cum non inveniatur apud ullum antiquum autorem, Deucalionem Apollini Templum aedificasse, id illi nullo autore per meum supplementum tribuo, cum inveniatur Deucalionem Jovi
[...] aram posuisse, non Apollini. Id fateor. Sed
[...] Jovi aram posuit Athenis ob fugam tempestivam & evitatum diluvium. Nam
[...] interpretatur Tzetzes ad Lycophronem,
[...]. Qui potest facere, ut periculum fugiamus. Et postea:
[...]. Fugiens vero aliquis invocat Jovem Phyxium. Sic Phryxus novercam fugiens, postquam Colchos pervenit,
[...], Jovi Phyxio pellem sacravit. Ut ait Pindari Schol. ad Pythiorum 4. & ita cogunt supplere Marmoris reliquiae, quae
[...] habent. Nam
[...] &
[...] voces sunt poeticae & periphrasticae, quibus non utitur Marmor, sed vocibus in soluta oratione usurpari solitis: & fuit magis rationi consentaneum, ut Deucalion reversus Apollinem veneraretur, qui nubes discutit, & serenitatem facit, quam Jovem, qui
[...] dicitur nubium coactor & adunator, & imbres mittit, quibus sedatis post multos dies Sol non visus serenitate reducta tanquam salvator & sospitator apparuit. Ideo non tam Jovi debuit rem sacram facere Deucalion, quam Soli vel Apollini. Quod si nullus antiquorum id dixit, cogita, quam pauci libri ex antiquis illis usque ad nos ex immensa copia pervenerint, quam fuerint variae veterum in tanta antiquitate opiniones: adde, quod cum non inveniatur apud antiquos, quis primus Delphicum Templum aedificaverit, cujus fuit tanta antiquitas, ut dicatur primum ex Lauri ramis implexis aedificatum fuisse casulae pastoritiae more (quod ait Pausanias in Phocicis) cui melius tribuetur id subitaneum aedificium, quam Deucalioni antiquissimo, & qui solis suis manibus usus non poterat illud ex materia, quae magis ad manum esset & faciliori struere, &, ut credere est, ex eo tempore Deucalion Parnassum suum Apollini dicavit, qui antea vel Terrae, vel Themidis dicebatur esse. Nec mirum, s
[...] in re tam antiqua conjecturis ago, quando nullus autor dixit, quis primus eum montem Apollini dicaverit, & ara & templo aedificato consecravit ei numini. Itaque non sine multis probabilibus conjecturis supplevi
[...], augmento
[...] in
[...] Ionice abjecto.
Hactenus Palmerius, sed Lacunarum spaciola tot vocibus nimis angusta haec supplementa non possunt recipere: ipsaque Palmerii conjectura, ut penes lectorem est facile judicare, tam insulsa est, & argumentis confirmata plane frigidis, ut mihi non omnino videatur admittenda.
[...] seu prius nunquam inseritur sine relatione ad posterius, illud autem in hac Epocha nec exprimitur, nec bene intelligi potest.
[...] pro pluvia cessante est Phrasiologia raro usitata. Templum Apollini à Deucalione Athenis conditum fuisse (ibi enim, si de Templo Apollinis in hac Epocha agatur, condi necesse est) nunquam dicitur, nec hoc, cum illius vestigia aliqua ibi extitisse nunquam memoretur, dici potest.
[...] sunt voces in Prosa nunquam lectae, nec mihi videntur proprie connecti posse▪ Quod Deucalion
[...], plane eo indicatur de Jove Phyxio hic agi,
a cui Deucalion post finitum diluvium ob vitam praeservatam hostias dicitur immolasse. Palmerii igitur conjecturâ totâ rejectâ, Lacunae meo judicio multo melius sic possunt suppleri.
[...]. In Marmore enim tanta antiquitate exeso pro I in
[...], & pro E
[Page 118] in
[...] P facili errore à Seldeno legi poterant. Deucalionem autem Jovi ob praeservatum in paucis humanum genus à diluvii aquis non tantum sacrificia Eucharistica obtulisse, sed Templum etiam Athenis condidisse testatur
b Pausanias, quod cum tandem ob magnificentiam structurae, & spatiis quod occupabat amplitudinem, non tantum Graeciae, sed fere totius etiam orbis evasisset
c insignisissimum, Chronographum nostrum, qui de rebus Atticis tam diligenter scribit, hujus primam dedicationem velle omisisse non videtur verisimile; nec voces, quae in hac Epocha manent integrae, nisi cum Palmerio ab omni receptâ Historiâ decedentes fingamus inaudita, ut de aliqua alia re hic agi credamus, omnino patiuntur. Hoc Templum
d prope Delphinium, eumque locum, quo olim Palatia sua habuerunt antiqui Atheniensium Reges, in insignissima urbis Regione situm fuit. Per annos circiter 950 usque ad Olympiadem quinquagesimam antiquum Jovis Phyxii nomen videtur semper retinuisse; tunc autem
e Pisistratus Athenarum Tyrannidem adeptus, antiquo Templo aut diruto, aut vetustate collapso, novum in eodem loco Jovi Olympio dicatum, operam ei navantibus quatuor peritissimis Architectis Antistate, Callaeschro, Antimacide, & Porino, tantâ magnificentiâ condere incepit, ut
f Dicaearchus structurae tantum delinationes sine stupore spectari non potuisse,
g Livius unicum in terris opus pro magnitudine Dei inchoatum fuisse dixerit, ad quod cum tot opifices adhibendi fuissent, Pisistratus eodem consilio, quo
h Tarquinius Cloacas & Capitolium Romae,
i Polycrates opera Samia, & Aegypti Reges Pyramidas, ut subditi tantâ operâ impediti & exhausti contra Tyrannum nihil molirentur, tam stupendum opus
l perhibetur suscepisse. Sed cum ejus
m Tyrannis duplici exilio fuisset interrupta, hoc opus, cum moreretur, valde imperfectum reliquit;
n continuarunt autem filii Hippias & Hipparchus: sed cum, altero horum
o ab Harmodio & Aristogitone occiso, altero Athenis pulso, Athenienses Democratiam & antiquam libertatem iterum recuperassent, opus hoc populo ob tam grave illis in eo exstruendo à Tyrannis impositum onus semper invisum, quamdiu libera fuit Respublica, nemo iterum aggrediebatur, nec privati alicujus opes tam magnificae structurae unquam fuerunt pares.
p Diu igitur imperfectum mansit, donec tandem post annos circiter 350
q Perseus Macedonum Rex, & post eum
r Antiochus Epiphanes Syriae Rex, qui Templū Hierosolymitanū vastaverat, & Judaeos tantâ afflixerat crudelitate, iterum ad extruendum opus manus admoverunt: sed quod hi addiderunt,
s Sylla expugnatis Athenis iterum destruxit, & columnas inde in Capitolinas aedes avexit. Imperante autem Augusto,
t in ejus gratiam varii Reges socii, & amici, cum singuli in suis regnis urbes Caesareas condidissent, cuncti simul hanc Jovis Olympii aedem perficere communi sumtu destinaverunt, & ejus Genio dedicare; sed aut Augusti obitu, aut aliquo alio casu iterum interruptum opus usque ad Adriani tempora imperfectum mansit; qui Imperium adeptus, inter cetera ea magnifica, quae exstruxit & Diis dedicavit opera, hujus etiam Aedis structuram, à tot Regibus toties frustra susceptam,
v anno tertio 227 Olympiadis circa sex & septingentos annos, postquam à Pisistrato primum inchoatum fuerat,
x ingenti sumtu perfecit, illius
(que) encoeniis multis sacrificiis & hymnis,
y quos inter alios accinebat Polemon Sophista, celebratis Jovi Olympio iterum dedicavit, &
z Draconem ex India
[Page 119] allatum in eo consecravit. Sed cum, praevalente contra impios Paganorum ritus Christianâ veritate, Constantini Maximi & Theodosii primi temporibus
a omnia Deorum Templa & Fana per totum Romanum Imperium eorum edictis destruerentur, hoc etiam tot Seculorum opus, in cujus structuram tot Reges totos suos expenderunt Thesauros, per alterutrum illorum dirutum usque ad Tricentesimum annum à dedicatione sua non videtur permansisse. Templum sane permagnificum erat omnibus Architectorum artibus adornatum, Quoad aedificii genus
b Hypaethrum fuit, quod omnium apud antiquos Templorum quoad figuram maximum, & quoad formam praestantissimum fuisse perhibetur. Circumcirca enim habuit ingentem porticum duobus ordinibus columnarum
c Corinthiacarum sustentatam, quae in Pronao & Postico Decastylum fecerunt;
d mendum enim plane est in Vitruvii editionibus, in quibus Templum Jovis Olympii Athenis Octastylum fuisse legitur. Cum enim ibi formationem Hypaethri Decastyli Vitruvius describat, quis dubitat, quin Templum Jovis Olympii, quod post illam descriptionem pro exemplari affert, Decastylum fuisset, qui totum caput attentius perlegit, & autoris methodum & Sententiarum connectiones accuratius considerat, plures inveniet rationes, ob quas à recepta lectione omnino est discedendum. Illud autem Templum
e Decastylum dicitur, quod in fronte & postico decem columnas habuerat, Octastylum, quod octo. Intra parietem, quem porticus circuibat, erat Cella, ad quam & in pronao, & in postico per valvas patebat aditus. Haec tantae
f magnitudinis fuit, ut tota tegi non poterat,
g atque ideo intus etiam peristylium, seu porticum circumcirca habuit uno ordine columnarum in altitudine duplicium sustentatam. Medium autem eodem modo, quo medium
h Templi Apollinis apud Milesios sub
i Dio seu aethere sine tecto fuerat apertum, & ob hanc rationem tam haec, quam omnia alia Deorum Templa secundum hanc formam aedificata Hypaethra dicebantur; cujus generis fuisse Templum Hierosolymitanum
l Dion Cassius, cum illud
[...] fuisse scribat, nisi Atrium, in quo erat ara Holocausti, pro Templo accipiat, magno errore, utpote qui multos annos post illius destructionem temporibus
m Alexandri Severi vixerat, videtur existimasse.
Ad exteriores
n columnas porticus externae ponebantur simulacra earum urbium, quae Atheniensium Coloniae fuerunt, in Tabulis aeneis delineata. Extra autem Templum
o in area circumcirca erant innumerae statuae, quae à civitatibus Graeciae, in Adriani honorem ei ibi dedicatae fuere, omnes autem longe superarunt Athenienses, qui prope Templi posticum Colossum, nec Romanis, nec Rhodensibus inferiorem Imperatori erigentes, dignum Templi magnificentiâ obtulerunt donarium. Spatium, quod hoc Templum occupabat, tam amplum fuit, ut in ambitu suo
p quatuor stadia continens inter omnes Deorum Aedes, quarum mensurae ab aliquo scriptore nobis traditae fuerunt, magnitudine solam Aedem
q Beli Babylonici, quae duplo major erat, habuit superiorem. Celeberrimo illi
r Templo Hierosolymitano ad amussim erat aequale. Tam ingens, & tot seculorum opus sine ingenti sumtu perfici non poterat. In illud, & Propylaeum arcis
s plusquam decies Talentorum millia impensum fuisse perhibetur, in
t Propylaeum autem, cujus structurae historia apud Plutarchum in vita Periclis habetur, duo tantum & duodecim millia erogata fuere, remanent igitur octo millia Talentorum, quorum impensa hoc aedificium perfectum fuerat. Cum autem singula Talenta Attica contineant
[Page 120]v 6000 drachmas, quarum unaquaeque est octava pars unciae, seu Coronae Anglicanae, octo millia eorum efficiunt nostrae monetae 1500000 libras, quae Athenis, ubi
x tres drachmae erant Bovis pretium, ingens summa fuerat, & si reducatur ad valorem nostrae monetae in Anglia, ubi Bos minori pretio, quam sex libris, raro venit, sexagies & quater multiplicanda est, efficietque 96000000 librarum, summam plane mirandam, & si uno seculo expensa fuisset, fere incredibilem. Ut vero melius intelligatur qualis fuerat hujus Templi forma, illius
[...] subjecimus, qua magis dilucide indicabitur.
In hoc Templo festum, quod in memoriam universalis diluvii instituerat Deucalion, Athenienses quotannis
y primo die Anthesterionis celebrantes
z in hiatum, qui in eo loco, quo diluvii tempore aquas defluxisse memorant, deducto ad cubiti instar solo factus fuerat, polientam è melle & triticeâ farinâ oblationis loco solebant projicere.
Quid sit ....Δ....MTOY non possum divinare, cum Palmerio autem supponere Deucalionem tam potentem Regem propriis manibus Templum Athenis aedificasse est plane ridiculum. Forsan Seldenus male legit in exeso Marmore Δ pro A, & T pro
[...], deletis ex utroque latere lineolis, atque igitur sic Lacuna supplenda est,
[...]. Qui hanc lectionem non approbat, inveniat meliorem. De diluvio Deucalionis prius dixi. De Tempore quo dicunt illud accidisse, consule Notas Chronologicas Lydiati ad hanc Epocham.
Ep. 5.
[...]. In prima Lacuna suppleo
[...], in secunda
[...], in tertia
[...], in quarta
a[Page 121] [...], in quinta
[...], quae supplendi ratio ob voces, quae relinquuntur integrae, tam obvia est, ut omnibus, qui in his rebus mediocriter versantur, facile appareat, deletas in exeso Marmore easdem omnino fuisse, quas restituimus, voces. Hunc Amphictyonem Deucalionis filium, qui Thermopylis regnavit, eundem fuisse cum Amphictyone, qui in hac eadem Epocha Rex Atheniensium dicitur,
a apud Apollodorum extat opinio eorum, qui negant. Sed assentiendum est pluribus,
b qui asserunt contrarium. An vero Amphictyon fuisset primogenitus Deucalionis filius, seu Hellene junior, non tanti est, ut inquiramus;
c Autores sunt, qui tradunt utrumque. Quomodo hic Amphictyon impiâ fraude expulso Cranao socero suo Athenarum regnum invaserat,
d supra dixi. Non diu postea Bacchum Athenas venientem
e à Semacho ibi hospitio exceptum fuisse, & ab Amphictyone
f ad Epulas vocatum ei miscendi vini modum indicasse, ab eoque tempore divinos honores, & aram in Horarum fano Nympharum arae adjunctam Athenis habuisse dicunt Mythologici; sed
g Osiris, qui verus Dionysus seu Bacchus fuerat, Amphictyone multis annis vetustior, Cadmi vero nepos, qui fictus, multis
h recentior fuit. Fabula autem originem inde habuit, quod, cum Amphictyon
i usum vini diluti à Semacho forte inventum ad epulas introduxisset, ab eoque tempore homines recti & sobrii à compotationibus decessissent, qui prius epoto meraco ebrietate incurvati fuerant, Baccho Recto
l Aram ponebat, quam prope Nympharum aram
m ideo collocavit, ut de diluendo vino, si qui uti vellent, admoneret. Hoc idem dicet Eustathius, in Scholiis ad Odyss. Homeri
[...], sed in Scholiis ad Il.
[...], &
[...]. primum diluti vini usum ad tempora Lycurgi refert, qui Osiridi coaevus in Thracia regnabat, fabulamque illam de bello Bacchi cum Lycurgo, illiusque ad Nymphas fugâ à quibus servatus fuit, ex eo, quod Lycurgus, cum vidisset vino inebriari homines, ejus usum in toto regno suo severissimis legibus prohibuisset, eum
(que) post inventam diluendi artem iterum admisisset, ortam fuisse. Amphictyon cum Regnum male partum
n decem annos tenuisset, Athenis eodem modo, quo ab eo prius Cranaus, ipse
o vicissim ab Erichthonio expulsus fuerat; Regna autem, quae à patre acceperat, semper tenebat, iniisque
p Itonum filium habuit successorem, praeter Itonum unicam etiam cujus nomen non traditur habuit filiam,
q quae Rharo Cranai filio nupta Triptolemi & Cercyonis mater fuisse perhibetur.
r Itono nati fuere Boeotus & Chromia, à Boeoto Boeotia nomen habuit, Chromia autem
s nupta Endymioni
t filio Athlii, Protogeniae Deucalionis filiae nepoti, qui expulso Clymeno in Eleâ prope Olympiam regnavit, ei peperit
v Paeonem, Epeum, & Aetolum, quibus jussu Endymionis, in Olympia de imperio cursu certantibus, victoriam obtinuit
x Epeus, atque ideo patri in regno successit, quod male ferens Paeon
y à Peloponneso decessit, regionemque circa Axium fluvium in confiniis Thraciae & Macedoniae occupans, ibi genti Paeoniae nomen & originem dedit.
z Aetolus autem cum fratre mansit, eique sine mascula prole defuncto in regno successit,
a sed ob caedem Apidis filii Jasonis, quem imprudenter occiderat, è Peloponneso fugere coactus ad Curetas venit, qui regionem circa fluvium Acheloum incolebant, ubi cum, occisis Doro, Laodoco, & Polypoete, à quibus receptus fuerat, regnum adeptus esset, ab eo deinde regio Aetolia, & incolae Aetoli dicebantur. Ejus filii fuere Calydon, & Pleuron, à Calydone urbs & silva Calydonia, à Pleurone
[Page 122] urbs Pleuron nomina habuerunt. A Pleurone tertius erat Oeneus pater
b Meleagri,
c Tydei,
d Deianirae Herculis uxoris, &
e Gorges matris Thoantis, qui Aetolis tempore belli Trojani imperavit. Thoantis filius fuit
f Haemon, Haemonis
f Oxylus, qui Heraclidas in Peloponnesum duxerat. Aetolo autem in Eleâ successit
g Eleus illius ex sorore Eurycyde nepos, à quo Elei, qui prius ab Epeo dicebantur Epei, nomen primo dicuntur habuisse. Epeus filium habuit Augeam, ob agrum suum ab Hercule stercoribus purgatum celebrem, Augeas genuit Agasthenem, Agasthenis filius fuit Polyxenus, qui
h Bello Trojano interfuit, Polyxeni nepos erat Epeus ejus nominis secundus, quem
i Oxylus ex Aetoli posteris Eleâ pellens ejus regnum occupavit, cujus posteri (è quibus fuit Iphitus, qui ludos Olympiacos instauravit) donec Regimen Monarchicum dissolveretur, in Elide dicuntur regnasse.
[...], &c.] Amphictyonicum concilium ab Amphictyone de communibus Graeciae rebus consulturum primum congregatum fuisse, ab eoque Amphictyonicum vocatum, communi fere omnium scriptorum
l constat autoritate. Cum primo institutum fuisset, ex illis solis gentibus, quibus Amphictyon, & fratres illius imperabant, videtur constitisse, nondum enim Dores, Iones, aut ulla Peloponnesiaca gens ad illud conveniebat. Dores enim & Iones ab Hellenis posteris
m ortum habentes Amphictyonis temporibus non nati erant, Peloponnesii nondum Hellenici fuere, aut cum Hellenicis linguam aut mores habebant communes,
n sed antequam Xuthus, & illius filii Ion & Achaeus ad illos commigrassent, omnes erant
o Pelasgi, qui cum
p Deucalioni acerrimi hostes fuissent, utpote ab eo Thessaliae totiusque Graeciae, quae extra Isthmum est, imperio exuti, non omnino videtur verisimile, eos cum Deucalionis filiis aliquam societatem aut foedus velle iniisse. Soli igitur ii populi, qui Deucalioni olim parebant, & à filio illius Hellene postea
[...] dicebantur, hujus concilii participes fuere. Cum enim Regnum Deucalionis, quem hoc ipso anno, quo institutum est concilium, supponimus occubuisse, inter filios illius dividendum esset, illi timentes, ne sejuncti hostibus suis essent impares, aut ex aliqua lite inter se belligerarent, hoc commune instituerunt concilium, quod ab Amphictyone ideo, quod fratrum forsan natu maximus esset, Amphictyonicum dicebatur, ut dum per illud omnes lites inter civitates sine bello componerentur, communique illius decretis provideretur saluti, semper essent
q sibimet invicem amici & hostibus terribiles. Communi igitur sumtu
r Templo Cereri condito in Thermopylarum angustiis prope
s ostium fluvii Asopi (qui locus utpote in limitibus Regnorum Hellenis & Amphictyonis, in medioque earum Regionum, quibus imperabat Deucalion, situs conventui maxime erat opportunus) decreverunt, ut bis quotannis
t, in initio scilicet veris, & autumni, Senatores à singulis populis electi ibi convenirent, sacrisque Deae factis pro communi salute, de eadem postea consultarent. De Thermopylis postea ad Epoch. 52. dicturi sumus, illae autem cum insignissimae totius Graeciae angustiae fuissent, plerumque simpliciter
v [...] dicebantur,
x abeaque voce consessus hic celebrari solitus
[...], & Senatores
[...] vocabantur.
[Page 123]Cum autem Acrisius Argivorum Rex
y ob timorem Persei nepotis sui, quod ex oraculo audivisset se ab eo occidendum esse, in Thessaliam decedens observasset multa desiderari in hoc concilio, ut recte & cum felici successu haberetur, sive quod processu temporis labefactatum esset, sive quod in initio satis prudenter institutum non fuisset,
z illud circa
a 230 annos, postquam ab Amphictyone primo congregatum fuit, de novo ordinavit, & scriptis legibus,
b secundam quas de causis ad Concilium latis judicaretur, assignatisque populis, qui illius participes essent, quot suffragia singuli haberent, & quo tempore & loco convenirent, omnia de hoc concilio sancivit, quae in illius celebratione à Graecis postea semper fuerant observata. Ab illius igitur temporibus non tantum Templi Cereris in Thermopylis, sed Apollinis
c etiam Delphici procurationem habuerunt Amphictyones; in utrisque igitur Templis alternis vicibus, in Templo Apollinis Delphici scilicet initio Veris, in Templo Cereris Thermopylis initio Autumni conventus suos habuerunt. Populi vero, qui Acrisii decretis concilii participes fuere,
d duodecim numerantur, Thessali, Phthiotae, Magnetes, Perrhoebi, Aenianes, Malienses, Dolopes, Locrenses, Phocenses, Boeoti, Iones, Dores. Septem priores
e Thessalicae gentes fuere, & extra Pylas habitabant; & cum Thessalia in quatuor partes dividatur, scilicet
f in Phthiotin, Thessaliotin, Aestiaeotin, & Pelasgiotin, Dolopes & Perrhoebi Aestiaeotidis, Thessali, Thessaliotidis, Magnetes Pelasgiotidis sub montibus Pelii & Ossae, Phthiotae, Malienses, & Aenianes Phthiotidis incolae fuerunt, Malienses in ipsis Pylis ad Sinum Maliacum habitabant, Aenianes sub montibus Oetoeis, atque ideo ab Aeschine
g Oetaei dicebantur. Locrenses erant, qui in triplice Locride, Boeoti, qui in Boeotia, Phocenses, qui in Phocide, Iones, qui in Atticâ, Euboeâ, Maris Aegei insulis, & Ionia▪ Asiana, Dores, qui in Doride sub Pindo monte, & in Peloponneso habitabant. Hi olim populi ad Concilium conveniebant,
h singulique eorum duo suffragia habentes Amphictyonatus jus sine ullâ immutatione usque ad Regnum Philippi Macedonis retinuerunt, tunc autem, Olympiadis scilicet centesimae octavae anno tertio,
i Phocensibus, quod expilato Templo Delphico sacrilegium commisissent, & è Dorica gente
k Lacedaemoniis, quod sacrilegis auxilia tulissent, concilio motis, jus Amphictyonatus duplicisque suffragii, quod prius habuerunt Phocenses, ad
l Macedones, qui Sacrilegos vicerunt, fuerat translatum. Sed cum Phocenses post annos 67, Olympiadis scilicet 125 anno secundo, contra Gallos Delphos direpturos fortissime pugnantes, illud Templum, quod prius expilaverant, jam ab expilatione liberassent, his meritis priora scelera compensasse judicati,
m in concilium communi Graecorum decreto, eodem modo quo amoti fuere, iterum recipiuntur, in eoque illa, quae olim Dolopum fuerunt,
n qui sub Macedonico imperio, eodem tempore quo Perrhoebi, libertate & nomine amissis interierant, forte habuerunt suffragia. Perrhoeborum autem loco Delphi, qui ante Templi expilationem
o suffragia cum Phocensibus habuerant communia, ne qui sacrilegio
p maxime obstabant cum sacrilegis mulctarentur, & à Templi participatione excluderentur, qui illius perpetui Curatores fuerunt, in concilium cum pleno Amphictyonatus jure non diu post exclusos Phocenses videntur fuisse cooptati. Cum enim
q Pausanias Delphos, eodem modo quo Boeoti, Thessali, Macedones, & aliae gentes, quae ad concilium conveniebant,
[Page 122] [...][Page 123] [...][Page 124] bina suffragia tradit habuisse, quae
r penes eos ab initio non fuere, illique etiam ab
s Harpocratione,
s Suida,
t Michaele Apostolio &
v Alexandro ab Alexandro inter gentes Amphictyonicas numerantur, quonam tempore probabilius est, eos hoc jus primo consecutos fuisse? Post victoriam Actiacam
x Nicopolis etiam, quam Augustus prope eum locum, quo Antonium superaverat,
y in victoriae monumentum condidisset, Imperatoris decreto facta est Amphictyonica, & Magnetes, Aenianes, Phthiotae, & Malienses
z jussi se Thessalis conjungere, ab eo tempore non nisi cum illis participarunt bina ea, quae prius singuli habuerunt, suffragia. Pausaniae igitur tempore, qui Imperante Antonino Pio circa medium secundae post Christum Centuriae
a maxime floruerat, qui Concilii participes fuere hi populi
b recensentur, Thessali, Macedones, Nicopolitani, Delphi, Phocenses, Locrenses, Boeoti, Dores, Iones.
c Harpocration,
c Suidas,
d Michael Apostolius, &
e Alexander ab Alexandro, inter eos etiam numerant Achaeos: sed de his nihil Pausanias: non omnino tamen videtur verisimile, quin hi, cum sub Arato, Philopoemone, & Lycorte Polybii patre fortissimis ducibus Graeciae
f domini evasissent, Amphictyonatus jus tunc fuissent consecuti, quod olim etiam ante Heraclidarum in Peloponnesum descensum, cum Acrisius, qui gentes Amphictyonicas ordinavit,
g Achaeus fuisset, videntur habuisse. In initio suffragia Amphictyonica penes solas Gentium Metropoles fuerunt, atque ideo
h Strabo Amphictyonici concilii duodecim civitates primo participes fuisse tradit, postea aliis etiam civitatibus erant
i communicata, & tandem, cum Dores & Iones plures habuissent urbes insignissimas, ut hae etiam in concilium admitterentur, ultra justum numerum multiplicata fuere, cautum tamen est, ut in nullo conventu, plura quam viginti quatuor, duo scilicet pro singulis gentibus, secundum antiquum institutum haberentur: atque ideo cum Pausaniae temporibus
l penes urbes Amphictyonicas triginta essent suffragia, soli Delphi, Athenienses, & Nicopolitani omnibus conventibus, ceteri non nisi vicibus suis interfuerunt.
Senatores ad concilium missi
[...]m [...] dicebantur: penes hos erant civitatum suffragia, quot vero à singulis delegati fuere incertum est, Athenienses in eo concessu, quo Phocenses ob excultum agrum Cirrhaeum Apollini sacratum condemnarunt,
n quatuor habuerunt Pylagoras (delirant enim, qui lectâ oratione Aeschinis contra Ctesiphontem: praeter Aeschinem, Midiam Anagyrasium, & Thrasiclem Lesbium, Demosthenem etiam in illo conventu supponunt non fuisse Pylagoram.) Videtur igitur numerus eorum esse ex arbitrio civitatum, quae eligebant: quotcunque vero ab eadem mittebantur, si penes eam esset unum tantum suffragium
o plura in conventu non habuerunt. Quam subito conveniebant Pylagorae, Amphictyonum juramento omnibus proposito, eo & semetipsos & civitates, à quibus missi fuere, obstrinxerunt
p [...], i. e. urbem nullam Amphictyonicam seeversuros, neque aqua profluente se prohibituros, sive pace, sive bello; si quis contra fecisset, se bellum illaturos, & urbes excisuros, & si quis Apollinem spoliaret, vel conscius esset illius injuriae, vel consilium daret contra
[Page 125] Templum, eum se ulturos, & pede, & manu, & voce, & omnibus viribus. Juramento diram execrationem addiderunt contra eos qui violaverint, & deinde
q sacris factis, sive Delphis, sive Thermopylis convenissent, primo de rebus
r Templi in quo sedebant, & cujus procuratores erant, scil. de donariis, Thesauris, Sacrificiis, an omnia circa ea rite sancteque facta fuissent, & deinde de publicis Graeciae rebus, an commune jus ab omnibus inviolatum servaretur, inquirebant: & si aliqua civitas, aut tota Gens circa haec peccasse accusaretur, ad conventum
s citabant, ut causam dicerent, deprehensaeque circa haec peccasse, si sacrilegium aut impietatem contra Deum admisissent, dicto Anathemate, exclusione à Templi participatione, & à concilio, si Amphictyonicae fuissent; si autem injuriae tantum contra aliquam Graecam civitatem, ob violatas aut in pace, aut in bello Gentium leges reae fuissent, pecuniâ quanta laesis faceret satis pro injuriâ, communi decreto mulctabantur.
t Posteriori modo Lacedaemonii ob occupatam tempore pacis arcem Cadmeam,
v priori modo Phocenses, & iidem Lacedaemonii paulo postea ob expilatum Templum Delphicum fuerunt condemnati. Quando in concilio aliquid majoris momenti agebatur,
x quicunque ex aliqua Graeca civitate, aut ob oraculum, aut ob sacrificia forte aderant, ad illud convocati fuere. Conventus, qui ex his constabat,
y [...], qui ex solis Pylagoris,
z [...] dicebatur. De privatis litibus, aut privatorum criminibus judicare infra concilii dignitatem habebatur, nec unquam privatus aliquis, si excipias
a Ephialtem Trachinium, qui Xerxi per montes Oetaeos, cum à Lacedaemoniis occlusae fuissent Thermopylarum angustiae, in Graeciam monstravit viam, in hoc concilio unquam fuerat judicatus. Sed si aliquis talis, aut impietatis contra Deum, aut injuriae contra Graecos accusaretur, contra Gentem, seu civitatem, cujus civis erat, si non ab eadem fuisset punitus, intendebatur actio. Si condemnati sententiae non submitterent, bellum indicebatur rebellibus: hoc autem Amphictyonum decreto duobus solis Graeciae populis,
b Cirrhaeis scilicet &
c Phocensibus unquam fuit illatum, tam sanctum hujus concilii decretis parere à ceteris semper habebatur. Cirrhaeis autem Duce Solone, Phocensibus Duce Philippo Macedone debellatis, priores deleti posteriores misere mulctati fuere.
Omnia Amphictionum Decreta
d summi Sacerdotis Templi Delphici, eodem modo quo acta publica apud Romanos Consulum, & apud Athenienses Archontum nomine signabantur, eaque incisa in columnis Marmoreis sub hac forma promulgata fuere,
[...], &c. Totum hoc decretum, & aliud ejusdem formae in oratione Demosthenis de Corona legi potest.
Omni Pylaico conventui cum Pylagoris etiam
e interfuerunt Hieromnemones: apud Graecos autem duplicis generis & officii fuerunt Hieromnemones, alii enim erant civiles Magistratus, apud quos in scripta redigebantur
f contractus & judicum sententiae, atque hi non omnino differebant ab iis, qui simpliciter
[...], i. e. notarii dicebantur, nisi quod forte in hoc munus electi, ut sanctius ab iis praestaretur, etiam Sacerdotes fuerint, atque ideo
[...] vocabantur,
[...] autem scribam seu notarium fuisse interpretatar
g Eustathius ad Homerum. Alii autem Hieromnemones, qui per hunc vocem magis proprie significabantur erant Sacerdotes, qui ideo, quod
[Page 126] circa res sacras & deorum cultum docti & periti fuerint, memoriâ que tenuerint, quo ritu, & quibus sacris quisque eorum colendus esset,
h [...] nomen sortiebantur, iidemque omnino fuere cum illis, qui apud Aegyptios
[...], & apud Judaeos
[...] dicebantur. Sacerdotes enim, qui apud Aegyptios in Sacris Mercurii libris, & Aegyptia
[...]a Theologiâ versati fuere,
i [...], qui apud Judaeos in libris Mosis, & Judaicâ Theologia,
l [...] vocabantur; & secundum hanc vocis significationem, & non de capitibus Ephemeriarum, aut familiarum interpretandus est locus, ubi Herodes dicitur congregasse,
m [...]: cum enim docti apud Judaeos, & legis periti, quales erant Synedriorum assessores, erant vel Levitici, vel Laici, Laici
[...], Levitici sive essent è familia Aharonis, sive tantum Levitae,
[...] dicebantur, qui cum ideo
[...] opponuntur, quod è clero fuerint, aeque proprie etiam
[...], seu
[...] poterant appellari, utrique autem, scilicet tam
[...] quam
[...] generali voce
n [...] i. e. scribae dicebantur. Hieromnemones qui cum Amphictyonibus conveniebant utriusque generis fuere, & non tantum Sacerdotum, sed etiam scribarum seu notariorum praestabant officia, cum enim ad omnem conventum Pylaicum mitterentur,
o [...], Pylagorae
[...], Hieromnemones
[...] fuerunt,
p hi igitur in eo solenni conventu sacra Deo peragebant, omniaque ad ea peragenda necessaria singuli parabant pro civitatibus suis, atque ideo etiam
q [...] dicebantur.
r Iidem in consessu scribae seu notarii fuere, omniaque ea, quae decreverunt Pylagorae in Tabulas referebant, curabantque ut inde in
s columnas Marmoreas transcripta tum in Templo Apollinis Delphici, tum in Templo Cereris in Thermopylis promulgarentur, atque ideo cum Amphictyones in Templo Apollinis Delphici sedentes contra Phocenses decreta fecissent, jusserunt Hieromnemonas, ut illi
t [...], ad Pylas cum illo decreto convenirent, ut ibi scilicet etiam in columnis Marmoreis incisa, quae contra illam gentem decreta fuerant, in utroque consessus loco in publico proponerentur.
Qui Acrisium primum hujus concilii institutorem fuisse tradunt, illud Amphictyonicum appellari volunt
v [...] enim dicunt antiquam vocem fuisse usurpatam pro
[...], & pro exemplis afferunt illa Homeri
[...], vocisque
[...], quae bene habitatum significat, ab
[...] bene &
[...] pro
[...] deducunt originem. Sed si haec admittenda esset Etymologia, &
[...] essent quasi
[...], ut vox cum litera▪ scriberetur, & non cum
[...], omnino requireret originis ratio. His Etymologicis similes sunt etiam ij, qui hunc conventum non
[...], quia in Thermopylarum angustiis conveniebat, sed quia
x Pylades ob Clytemnestrae caedem coram eo primus causam dixerat,
[...] volunt appellari. Sed approbatae autoritatis historicis, qui tradunt contrarium, potius quam insulsis Grammaticis adhibenda est fides.
Vir apud nostrates
y insignissimus existimavit duos & diversos fuisse Amphictyonicos conventus, qui Delphis, & Thermopylis conveniebant, & unum ab Amphictyone, alterum in hujus similitudinem ab Acrisio fuisse institutum.
[Page 127] Sed cum Strabo, ubi agit, de Amphictyonico conventu ab Acrisio instituto,
z dicat illum
[...] appellari, quia etiam ad Pylas seu Thermopylas conveniebat, ideoque etiam assessores Pylagoras vocatos fuisse, eosque Cereri in Thermopylis sacrificasse, ex nullo loco mihi evidentius apparet▪ conventus Delphis & Thermopylis celebrari solitos unum eundemque fuisse, quam ex hoc, unde ille probavit fuisse diversos. Nec differentias, quas inter hos conventus ponit vir clarissimus, quod unus scilicet ex 12 civitatibus, alter ex tot gentibus constaret, & quod unus publicas Graeciae, alter tantum Templi res procuraret, omnino agnosco. Cum enim Amphictyones Delphis conventus suos celebrarent, cum contra
a Cirrhaeos, & postea cum contra
b Phocenses bellum decrevissent iis communibus Graeciae armis in
[...]erendum, & iidem etiam Delphis, ut
c Diodorum Siculum legenti facile patebit, Lacedaemonios ob turbatam publicam pacem, occupatamque Cadmeam arcem condemnassent, conventumque ideo eo in loco celebrari solitum,
d Plinius publicum totius Graeciae vocet concilium, quis dubitat, quin ibi etiam de publicis rebus consultatum fuisset? Et profecto illuc non tantum 12 civitates, sed tot gentes convenisse, easdemque omnino fuisse cum illis, qui conventum in Thermopylis celebrabant, ab
e Aeschine &
f Pausania ita disertis verbis asseritur, ut ipsi qui asserit contrarium, si hos tantum inspexisset autores, non poterat non evidentissimum apparuisse. Quare autem Strabo dicit hoc concilium olim ex 12 tantum civitatibus constare, supra monui. Praeterea cum dicat Pausanias Achaeos Conventum Aegii celebrasse,
g [...], & in decreto
h Amphictyonum à Demosthene lato sancitur,
[...], & ex eadem Aeschinis oratione constet conventum, in quo hoc decretum fuerat Delphis, proximum vero in Thermopylis, & illum in initio veris, hunc igitur in initio Autumni celebratum fuisse, inde ulterius probatur, concilium quod in utrisque locis habitum fuerat unum idemque fuisse, & in hoc tantum differre, quod illius Senatores, qui in initio veris Delphis, in initio Autumni, ut ex loco ultime citato conjecturam sumimus, Thermopylis semper conveniebant.
Cum Macedones, & postea Romani obtinuissent Graeciae Imperium, valde diminuta erat Amphictyonum autoritas, nec ulla, nisi umbra illius, quam olim habuerunt, penes eos deinde fuisse videtur, hanc autem diu retinuerunt: quando vero primo desinebant convenire incertum est.
l Pausaniae temporibus conventus suos semper celebrabant, sed cum in illis tantum res sacras & Idololatricos deorum cultus curarent, Constantini temporibus, cum hi interdicti fuissent, cum Templo & Religione suâ videntur omnino periisse.
Ep. 6.
[...]. In prima lacanâ suppleo,
[...], Hellenem enim Deucalionis filium & Phthiotidis Regem fuisse quis ignorat? In secunda & tertia suppleo,
[...]. De Festo Panathenaico hic agi ex literis quae relinquuntur integrae manifeste apparet, sed illud nondum celebratum fuisse indicat Epocha decima. Hic igitur secundum
m Lydiatum innuitur Hellenem non instituisse, sed Erichthonico postea persuasisse, ut institueretur. Sed inimicitiae, quae necessario supponendae sunt intercessisse Helleni
[Page 128] & Erichthonio, qui Amphictyonem Hellenis fratrem
n regno expulerat, hoc non admittunt. Praeterea instituti ratio à Chronographo nostro in omnibus aliis Epochis observata, ut res ad illum annum referantur, sub quo de illis agitur, omnino requirit: atque ideo lego potius in plurali numero
[...], & verbum illud ad Athenienses referens, opinor hic innui, eos Festum Panathenaicum in imitationem conventus Amphictyonici, ut hujus beneficio inter Atticae
[...], eodem modo quo illius inter Graeciae gentes pax & amicitia inviolatae praeservarentur, decretis suis constituisse, quamvis ob aliquem casum, forte
o ob bellum inter Amphictyonem & Erichthonium de regno ortum, primam illius celebrationem usque ad annum regni Erichthonii nonum, & Epochae Marmoreae
p 1242. distulissent. Si vero potius velis, quod illud Epochae decimae
[...], quod dubium movet, de Panathenaeis absolute primis non intelligatur, non refragor, cum sic etiam ne Chronographus noster dicat repugnantia aeque verisimiliter possis cavere.
[...]] Ut melius intelligatur, quando Graeciae incolae
[...], quando
[...], aliaque, quae antiquitus habuerunt, nomina primo adepti fuerunt, & quinam erant qui his nominibus vocabantur, liceat ab illis, qui primo Graeciam incoluerunt, exordiri. Post confusionem Babylonicam, & dispersiones Gentium, multae elapsae sunt aetates, priusquam aliquis populus fixam in Graecia sedem obtinuerat. Recentes enim incolae, priusquam urbes aliquas condidissent, aut semitipsos in nova colonia satis firmiter munivissent, à potentioribus advenis, & illi rursus ab aliis diu semper
q pellebantur, nec aliquis ante Inachum (Sycioniorum enim Reges, ut ficta nomina, merito rejiciunt
r doctissimi) in hac Regione regnum stabilivit: ille vero Peloponnesum occupans, & natura loci munitus, utpote ad quem nullus, nisi per angustum Isthmum, patebat aditus, ibi Argivis
s 300 annos priusquam Cecrops in Attica regnaverat, circa annum aetatis Patriarchae Isaaci vigesimum primum, per annos 50
t primus imp
[...]rasse perhibetur. Hujus
v filius erat Phoroneus, cujus temporibus
x Aezius, & post illum filius illius Lycaon in Arcadia primi regnabant, Phoroneus autem genuit
y Nioben, quae
z prima omnium mortalium secundum Mythologicos Jovi mista peperit Pelasgum, qui
a ductâ Deianirâ Lycaonis filiâ, illi in Regno Arcadiae successit, &
b Regionem illam,
c quae prius ab Aezio, & Lycaone, Aezia, & Lycaonia dicebatur, totamque Peloponnesum à suo nomine Pelasgiam, & incolas Pelasgos appellavit,
d quod nomen usque ad Danai tempora, qui mutato nomine eos Danaos vocavit, per 300 annos semper retinuerunt.
e Cum Pelasgi temporibus homines solis radicibus & herbis vescerentur, easque saepe quae perniciosae erant incaute comedissent, ille glandium esum apud Poetas toties decantatum, utpote multo salubriorem, primus introduxit, quibus Arcades etiam post inventas fruges diu vescebantur: atque ideo in Responso non diu ante Olympiadum initium Lacedaemoniis dato, qui tum Arcadibus bellum illaturi Oraculum Delphicum consulebant, Pythia dixit,
[Page 129] Hujus Pelasgi filius erat
g Lycaon ejus nominis secundus, qui Jovem Lycaeum humanis sacrificiis primus coluit, & Lupercalia instituit. Lycaonis aut filius aut nepos erat Piasus,
h qui filiâ suâ Larissa vi vitiatâ ex ea genuit alium
i Pelasgum, Phthium, & Achaeum, qui (cum, ut vitiatae honor illaesus praeservaretur, apud
l antiquos semper in more esset, si femina insignioris fuisset notae, fingere eam ab aliquo Deo compressam fuisse)
m Neptuni filii dicebantur.
n Hi non multos annos, postquam
o Oenotrus filius Lycaonis ex eâdem regione in Italiam transierat, eodem modo agri inopiâ coacti Peloponnesum tunc incolis suis nimis angustam sextâ aetate, i. e. circa annos 125 (aetas enim Dionysio Halicarnasseo qui haec tradit
p ex 25 annis constat) postquam haec Regio à Pelasgo ibi regnante primo Pelasgia dicebatur deseruerunt, magnoque secum educto exercitu Thessaliam, totamque fere Graeciam, quae extra Isthmum est, occuparunt, & à gentis nomine etiam
q Pelasgiam appellarunt, ita ut tota ea Regio quae postea Graecia, ab hoc tempore usque ad Deucalionis regnum per annos circa 125 Pelasgia dicebatur.
r Partes autem illius, quas singuli fratres obtinuerunt, Pelasgiotis, Phthiotis, & Achaea ab eorum nominibus vocabantur.
s Pelasgiotis & Phthiotis notae erant in Thessalia provinciae, utpote quae ea nomina usque ad Augusti Imperium,
t qui primus jussit omnes Thessalicas gentes eodem nomine Thessalos appellari, apud antiquos semper retinuerunt. Regio, quam Achaeus à suo nomine Achaeam denominavit, inter Oetaeos montes, & Isthmum Corinthiacum sita fuit: illa autem non diu postea à diversis populis occupata in minores Regiunculas dividebatur, scilicet in Atticam, Megaridem, Boeotiam, Phocidem, Locridem, & Aetoliam, quae ab incolis suis diversa obtinentes nomina uno communi & sibi proprio nunquam iterum vocabantur, donec Romani eas omnes in unius Provinciae formam redigentes antiquam, utpote à Pelasgis orti restituerent nomen, & Achaeam iterum appellarent. Potentissimus autem fratrum erat Pelasgus, qui in septentrionali Thessaliae parte regni sedem habens multas ibi condidit civitates, tres autem insignioris notae, quarum duas,
v unam scilicet ad fluvium Peneum, alteram ad mare sitas, in matris honorem Larissas, aliam autem ab urbis Argivae nomine, è qua coloniae partem eduxerat,
x Argos appellavit: ut autem ab ea distingueretur, hoc
y Pelasgicum Argos, illud
z Achaicum ab incolis suis postea dicebantur. Argos Achaicum ob eminentiam suam saepe simpliciter Argos, illud vero semper Pelasgicum apud scriptores vocatur, atque ideo in Homero est, —
a [...]. Pelasgi filius & successor erat
b Chlorus, Chlori
c Aemon, Aemonis
d Thessalus, Thessali
e Graecus. Hi omnes Pelasgis per quinque aetates, hoc est circa annos
f 125, priusquam Cecrops in Attica regnaverat, imperasse perhibentur. Ab Aemone
g Aemonia, à Thessalo
h Thessalia, à Graeco
i Graecia regio, cui imperaverant, primo vocabatur.
l Eusebius non Thessalum Graeci, sed è contrario Graecum Thessali patrem fuisse scribit. Sed cum plures sint, qui tradunt Thessalum Aemonis filium fuisse, cum Doctissimo
m Scaligero potius assentiendum est
n Stephano Byzantino, in quo habentur hi Pelasgorum Reges eodem, quo à me recensentur, ordine.
[Page 130]Ultimus autem Pelasgis in Thessalia imperavit Graecus, quo à Deucalione
o victo Pelasgi Thessaliâ expulsi in varias regiones dissipati fuere, nonnulli enim in Peloponnesum iterum remeabant, alii in Epirum, alii in Boeotiam, & inde post multos annos in Atticam commigrabant ad cognatos suos; qui enim Epirum olim incolebant
p teste Strabone, & qui Atticam teste
q Herodoto Pelasgi fuere, quorum hi ab Achaeo, illi à Pelasgo in iis regionibus videntur fuisse collocati, atque ideo hae gentes, utpote ab antiquissimis Graeciae incolis originem deducentes, semetipsos
r [...] vocabant. Maxima vero Pelasgorum pars per multas regiones ciconiarum more diu vagati fuerunt, priusquam aliquam fixam sedem iterum obtinuerant, atque ideo ab Atheniensibus
s per convitium
[...], i. e. ciconiae dicebantur: tandem vero
t in Asiam transeuntes totam illius maritimam partem, quam postea Aeoles, Iones, & Dores eos expellentes occuparunt, vicinasque insulas dicuntur incoluisse, multasque ibi condidisse civitates, quarum insigniores à Larissae Pelasgi Matris nomine,
v Larissas appellabant; omnes enim, quae aut in Asia, aut in Graecia Larissae erant, à Pelasgis conditae fuerunt. Plurimae autem Larissae sunt in Asia, quae indicant in ea potissimum regione praevaluisse Pelasgos; ibi
x vero potentissimi fuere circa tempus belli Trojani, cui interfuisse Pelasgos sub ducibus Hippothoo & Pylaeo Priamo & Trojanis auxilia ferentes indicat
y Homerus. Illo autem bello maxime attriti
z inceperunt deinde viribus decrescere, donec ex hac etiam regione à Graecorum colonis expellerentur. Nec meliori usi sunt fortunâ, qui in Atticam commigrabant:
a cum enim ibi regionem, quae sub Hymetto monte fuerat mercedem pro navatâ operâ in extructione muri Pelasgici, quo antiquas cingebant Athenas, accepissent, eamque sterilem prius & neglectam ita excoluissent, ut fertilis deinde fieret, & amoena, ab Atheniensibus, à quibus eâ donati fuere, cupidine agri potiundi captis, inde iterum ejiciebantur, qui cum in Lemnum transeuntes conati essent hanc injuriam in eos per feminarum rapinas ulcisci, ab iisdem duce Miltiade tandem omnino delebantur.
b Qui vero in Epirum ad Dodonaeos se recepere multo fuerunt feliciores, ab iis enim in partem agri recepti religione loci ab omnibus aliis belli injuriis tuti reddebantur,
c cum illius Regionis incolae, eodem modo quo postea Delphi, sacri existimati, sine impietatis reatu judicio eorum, qui tunc fuerunt, hominum non poterant bello vexari. Templum enim Jovis Dodonaei apud eos situm, quod commune erat Pelasgorum Templum, eodem modo quo postea Templum Delphicum Graecorum, quamdiu perduraverat Pelasgorum Imperium,
d sanctissimum totius Graeciae semper habebatur; illis autem ab Hellenibus devictis, Templi Delphici ab iis conditi praevaluit religio: Templum tamen Dodonaeum diu etiam retinuerat suam,
e & ibi à quercu, eodem modo quo Delphis à Tripode, dabantur Oracula per feminas vaticinatrices,
[...] dictas: quae vox
f cum ambigua esset, & non tantum has fatidicas, sed columbas etiam apud Graecos significaret, inde originem habuit fabula, Oracula Dodonae à Columbis quercui insidentibus data fuisse. Hoc antiquissimum Graeciae Templum, & à Pelasgis conditum fuisse, testantur
g Strabo &
h Eustathius, atque ideo Homerus habet,
Cum autem hi Pelasgi
l sensissent se cognatis suis à quibus recepti fuerant, quod omnibus ager non sufficeret, tandem graves esse, inde in Italiam transeuntes,
[Page 131] se conjungebant iis Pelasgis, Aboriginibus tunc dictis, quos diu ante ex Arcadia in hanc regionem duxerat
m Oenotrus, cum iisque in unam gentem coalescentes Tyrrhenicae, Latinae, & Romanae genti praebuerunt originem.
Pelasgis, qui antiquissimi fuere Graeciae domini, sic victis & dissipatis, Graeciam deinde
n Deucalion, & posteri illius,
o à Pelasgis & moribus & linguâ diversi tenuerunt, utrisque enim plane barbari fuere Pelasgi, nec in iis aliquid cum Hellenibus habuerunt commune: quaenam autem fuerat quâ hi antiquitus utebantur lingua, à nullo autore indicatur.
p Herodotus opinatur eandem esse, quâ postea loquebantur Crotoniatae ad lacum Thrasymenum in Italia habitantes: sed cum Latina Gens, exceptis paucis iis, qui cum Aenea à Troja venerant,
q ex solis Pelasgis tribus Coloniis, prima scilicet ex Arcadia Duce Oenotro, secunda è Dodona, tertia è Pallantio urbe Arcadicâ Duce Evandro in Italiam ductis constitisset, quid prohibet quo minus asseramus, illam quâ antiquitus utebantur Pelasgi Latinam linguam fuisse, eamque quoad voces pure Latinas linguâ Graecâ ideo longe fuisse antiquiorem? Graeca enim
r lingua à Deucalione in Graecia prima habuit primordia, à quo, cum Graeciae Imperium expulsis Pelasgis adeptus esset, & à posteris illius ad devictas gentes propagata, sic tandem apud easdem obtinuit, ut omnes per totam Graeciam, qui prius aliis utebantur linguis, hâc receptâ diu ante bellum Trojanum dedidicere suas, omnes enim, qui isti bello interfuerunt, eâdem linguâ utebantur.
Defuncto Deucalione, ejusque imperio inter filios diviso, illi in Thessaliâ successit
s Hellen, ubi cum magnam adeptus esset potentiam, eam regionem à Graeco ultimo Pelasgorum Rege prius Graeciam, & deinde à Pyrrha Deucalionis uxore
t Pyrrhaeam dictam, à suo nomine Helladem & incolas Hellenes appellavit. Graecos autem prius vocatos fuisse, qui ab Hellene Hellenes postea dicebantur,
v Apollodorus iisdem fere, quae in nostro Marmore habentur, testatur verbis. Hoc idem etiam tradunt
x Aristoteles, &
y Plinius: &
z Isaacius Tzetzes in Scholiis ad Lycophronem dicit,
[...]. Delirat igitur
a Salmasius, qui contra tantam autoritatem ineptis tantum nixus conjecturis asserit contrarium. Aristotelis verba, quae habentur in primo libro Meteorologicorum, haec sunt,
[...].
b [...] Dodonaei erant prope fluvium Acheloum habitantes:
[...] (scilicet Deucalionis temporibus, ut ex praecedentibus apud Aristotelem patet)
[...] Pelasgi fuere, qui à Deucalione victi
c ad Dodonaeos confugiebant, cum iisque eandem regionem incolebant, ibique, quod à Rege suo Graeco habuerunt,
[...] retinebant nomen; qui cum postea inde in Italiam transvecti Aboriginibus se conjunxissent, qui Latinae genti praebuerunt originem, Regionemque, à qua profecti fuerant, retento semper antiquo nomine, quod illi ab eorum Rege Graeco inditum fuerat, Graeciam appellassent, inde obtinuit, ut tota ea Regio, quae ab incolis
[...], à Latinis Graecia semper vocaretur. Nec antiquum hoc Graecorum nomen in ipsa Graecia omnino abolitum fuit: qui Parium enim incolebant,
[...] vocabantur.
d [...] autem &
[...] teste Stephano Byzantino, eodem modo quo Graeci & Graii apud Latinos, iidem fuere.
e Oropus etiam Euboica urbs, quod ab antiquis Graecis forsan
[Page 132] conderetur, teste Aristotele
[...] vocabatur. Homerus etiam habet
f [...]— Duae priores appellationes, non dubito, quin ab antiquis Graecis ortae fuerint: postremae autem, quae Tanagrae urbis Boeoticae fuerat, aliam rationem tradit Pausanias, dicit
(que) illam urbem sic vocatam fuisse, quod Tanagra Aeoli filia ejus conditrix, cum multos annos vixisset, ob longaevitatem suam à vicinis
[...] etiam i. e. anus dicebatur, & ab hâc forte voce
[...] nomen, cum eos ideo, quod antiqui fuissent, sic vocatos velint, inepte deducunt
h Simpsonus &
i Meursius: nullam enim aliam agnosco, à qua hoc nomen deduci potest, quam ad hanc significationem possis torquere; à
[...] autem est
[...]: sed cum haec vox non antiquos, sed aniles significat, Graecis, nisi putes omnes longaevas fuisse feminas, non omnino potest applicari. Et profecto hoc
[...] nomine pro omnibus Graecis non tantum Latini, sed ipsi etiam Graeci, praesertim Poetae, non raro utebantur.
l Stephanus enim dicit apud Sophoclem & Alcmanem
[...] appellari
[...]. Lycophroni Protesilaus est,
[...]. Apud Callimachum legitur,
[...]: & apud Alexandrum Aetolum,
[...]
[...]. —
Hellenes, & Regionem, quam incolebant, Helladem ab Hellene Deucalionis filio sic vocatos fuisse,
m apud Autores satis constat: quo tempore vero hoc nomen per totam Graeciam primo obtinuit, à nullo scriptore asseritur. Primo enim
n una tantum urbs in Phthiotide ab Hellene condita Hellas dicebatur, & haec est de qua dicit Homerus,
‘
[...].’ Et rursus
Cum vero in hac urbe Hellenis potentia magna evasisset, inde etiam ad Regionem circumcirca vicinam nomen transiisse perhibetur: de tota enim hac intelligendus est Homerus ubi dicit,
‘
q [...].’ Latius vero illud per multa secula non extensum fuit: Homerus enim eos solos, qui sub Achille ad Trojam militaverant, Hellenes vocat, quos antiquae solius Helladis incolas fuisse iisdem versibus sic testatur,
Omnes vero Graecos in toto suo poemate nunquam communi nomine
[...], sed
[...] nuncupat: atque ideo
s Thucydidis est sententia, Homeri etiam aetate solos Thessalos sic audire, eo nomine ceteris Graeciae populis nondum communicato: quod etiam ulterius probat, quia nec apud eum Poetam
[...] appellatio usquam occurrat, opposita autem & relata sunt
[...], si ergo Barbaros ignoravit Homerus de ceteris gentibus, quae Graecae non essent, nec Hellenes novit de omnibus Graecis. Sed utrisque his Thucydidis argumentis
go[Page 133] opponit
t Strabo, primo Hesiodum & Archilocum meminisse
[...], de Graecis universis, secundo
v Homerum
[...] vocasse
[...]. Sed hujus postremi argumenti vim satis eludit ipse Strabo, dum
x quae alibi habet, satis innuunt Cares ab Homero non generali nomine, & omnibus aliis gentibus, quae Graecae non fuerant, communi, sed particulari & proprio, quod linguam Graecam male pronunciassent, secundum vocis significationem antiquam & magis propriam
[...] appellari. Nec quoad Archilochi autoritatem valet primum argumentum, quia ille Homero multo recentior erat: cum vero Hesiodus secundum
y nostrum Chronographum, & plerosque alios Homero vetustior esset, si ex Hesiodo probasset illius Poetae temporibus Graecos generali nomine
[...] vocatos fuisse, vicisset Strabo. Sed Hesiodi verba, quae contra Thucydidem affert, hoc non probant, ea enim haec sunt,
z [...] (scilicet Hesiodum)
[...], i. e. Hesiodum de Proetidibus dixisse, universos Graecos eorum connubia ambivisse. Quis autem hic probatum videt, Hesiodi temporibus omnes Graeciae incolas uno communi nomine
[...] appellari?
[...] enim non omnes eos significat, qui regionem postea
[...] dictam incolebant, sed qui tunc Hellenes dicebantur. An vero Hesiodi temporibus illi soli, qui antiquam
[...] incolebant, an vero omnes Graeciae populi Hellenes dicebantur, quoad hanc autoritatem aeque manet incertum. Nos vero
a Thucydidis gravissimi scriptoris autoritatem secuti, neutrum verum putamus. Qui antiquam enim Helladem incolebant ipsius Hellenis temporibus, Hellenes dicebantur: cum autem illius filii & nepotes multi essent, & potentes, atque ideo in omnes fere totius Graeciae civitates eduxissent colonias, (ut mox de singulis ostendam) inde factum est, ut per totam Graeciam dispersi fuerint, qui, quod ex genere Hellenico essent, communi privatorum sermone
[...] dicebantur, publice autem diversa habuerant gentium nomina, inter quas habitabant, atque ideo ab Homero Athenienses, Elei, Argivi, Boeoti vocabantur Graeci, Hellenes vero nunquam: & sic intelligendus est
b Thucydidis locus, ubi dicit,
[...], i. e. ut interpretatur Scholiastes Graecus,
[...], ut vero hi
[...] ceteris Graeciae incolis immisti magis magis
(que) praevaluissent, sic hoc
[...] nomen magis magisque inceperat praedicari, donec tandem circa primam Olympiadum celebrationem pro communi omnium Graeciae incolarum agnosceretur. Cum enim Iphitus, quando hos ludos instauraverat, totius Graeciae incolas, qui tunc omnes aut Hellenici, aut sub Hellenicorum imperio fuerant, ad illos convocasset, iisque solis,
c ceteris lege prohibitis, concessisset certandi jus, eo tempore, quo communem primo celebraverant conventum, commune nomen primo videntur accepisse, & semetipsos generali appellatione
[...], & omnes alios barbaros appellasse. Vox enim
[...] non, ut aetatibus recentioribus, rudes & moribus feros tunc significabat. Secundum
d Strabonem enim ii soli, qui blaesi erant, & geminatis saepe syllabis voces vitiose pronunciabant, nomine per onomatopoeiam facto primo
[...] dicebantur; deinde vero, voce pro omnibus iis, qui asperâ crassâ aut quocunque modo vitiosâ utebantur pronunciatione, acceptâ, apud Graecos tandem omnes alienigenae, quia illi, utpote à cunabulis aliis assueti linguis pronunciatione aliena & iis insuavi utebantur,
[...] appellati fuere, & secundum hanc solam significationem
[...] &
[...] primo fuerunt oppositi. Posterioribus vero seculis, cum Graeci politiâ & Philosophiâ celebres esse inceperint, ex eorum fastu, quod solos suos doctos, civiles, aut bene moratos existimabant, factum fuit, ut tandem apud eos alienigenae
[Page 134] omnes, & moribus rudes eodem nomine dicerentur. Ut vero Hellenes à Barbaris ob diversam pronunciationem, sic etiam Hellenes inter semetipsos
e ob diversas dialectos in Aeoles, Dores, & Iones, illique rursus in multos alios, qui in ejusdem dialecti usu discrepabant, dividebantur. Quinam erant, & quam Graeciae partem incolebant, qui Aeoles, Dores, & Iones dicebantur, lecturis Graecam historiam valde utile existimo, ut cognoscant; atque ideo operam adhibebo, ut in sequentibus, quinam ex his erant singuli Graeciae populi, & quo modo à Deucalione & Hellene communibus eorum omnium patribus deducebant originem, ubi nobis non deficit antiquitas, breviter & dilucide ostendam.
Hellen Deucalionis filius, dum in Phthiotide regnavit,
f tres genuit filios, Aeolum, Dorum, & Xuthum. Dorus & Xuthus eductis coloniis regna in aliis regionibus sibi acquirebant.
g Aeolus vero, utpote fratrum natu maximus, patri in Phthiotide successit, à quo Regio cui imperaverat,
h ea scilicet quae fluviis Asopo & Enipeo terminata ab Hellene prius Hellas vocabatur,
i Aeolis, & incolae quique ab iis ortum habuerunt Aeoles, & Dialectus apud eos usi tata Aeolica, dicebantur.
l Hic ductâ Enarate Deimachi filiâ, ex eâ suscepit numerosam sobolem, illius enim decem filii, & sex filiae numerantur. Filiae erant Pisidice, Canache, Tanagra, Perimide, Halcyone, & Calice; filii autem Athamas, Mimas, Circaphus, Dioneus, Salmoneus, Magnes, Perieres, Sisyphus, Macedon, & Critheus. Cum ab his & à posteris eorum, quod Phthiotis omnibus non sufficeret, multae in omnes fere Graeciae partes educerentur coloniae, multaque ibi nova conderentur regna, per eos maxime effectum fuit, quod Hellenum appellatio & lingua per Graeciam ita innotescerent, ut utraeque tandem omnibus illius regionis incolis fierent communes.
Pisidicen duxit
m Myrmidon, illiusque jure post Achaeum Xuthi filium, qui defuncto Aeolo
n regnum obtinuerat, in Phthiotide regnavit, eosque quibus imperaverat, ab Achaeo prius
o Achaeos dictos, mutato iterum nomine
p Myrmidones appellavit: atque ideo Homerus de Phthiotidis incolis dicit,
‘
q [...].’ Myrmidonis & Pisidices filius erat
r Actor, qui patri in regno successit, ductâque
s Aeginâ Asopi filiâ, è quâ prius à Jove, ut dicunt Mythologici, vitiatâ
t Aeacus nascebatur,
u Menaetium multosque alios filios genuisse perhibetur, quos cum jam adultos regni sui avidos esse, & de eo adipiscendo conjurasse deprehendisset, omnes perpetuo exilio damnatos Phthiotide
x expulit,
y filiâque suâ Philomelâ Peleo in uxorem datâ, illum in regno successorem, & in omnibus bonis solum haeredem constituit. Hic autem
z Peleus Aeaci filius erat, qui in Aegina insula regnavit, è qua cum ille, & frater Telamon ob caedem Phoci,
a quem Aeaco ex alia matre natum, quod in omnibus certaminibus praestantior esset, ex invidia occidebant, à patre expulsi ob tam impium scelus perpetuo exilio damnarentur,
b hic in Salaminem ad Cychreum
[Page 135] insulae Regem, ille
c in Phthiotidem ad Actorem, qui post natum Aeacum
e Aeginam avam illius duxerat, profugiebant, à quibus expiati, & iisdem generi facti in regnis etiam, Telamon scilicet Salaminis, Peleus Phthiotidis jure uxorum
f successere, ibique hic Achillem, ille Ajacem, uterque filium fortissimum, susceperunt.
g Telamon autem Ajacem non ex Glauce Cychrei filia, cujus jure regnavit, sed è Periboea Alcathoi Megaridis regis filiâ Pelopis nepte, quam post Glauces obitum duxerat, genuisse dicitur.
h Achillis vero Philomela Actoris filia mater erat, illum enim è Thetide deâ marinâ natum esse, fabula est, de cujus origine sic dicit doctissimus Scholiastes,
i ad librum quartum Apollonii Rhodii. Chiron vir sapiens, & Astronomiae peritus, cum cuperet Peleum gloriosum reddere, Philomelam Actoris filiam Myrmidonis neptem ad se arcessivit, & rumorem in vulgus disseminavit, fore ut Thetin Jove concedente Peleus in uxorem acciperet, deosque ad nuptias cum imbre & tempestate venturos: hanc famam ubi sparsisset, tempus observabat, in quo imbrium copiam futuram & ventorum flatus inusitatos praeviderat, tum Peleo dat uxorem Philomelam; atque hinc invaluit opinio, quod Peleus Thetin duxerat. Post mortem autem Achillis,
l qui in bello Trojano occubuit, Peleus jam aetate provectus, & Myrmidonibus suis, qui ad Trojam militabant, nudatus ab Aeolibus, qui non aequo animo ferebant exterum in Aeoli eorum patris regno successisse, facile pellebatur, &.
m in Co insula paupertate & exilio oppressus vitam dicitur finiisse. Pyrrhus igitur Achillis filius,
n quem è Deidamia Lycomedis Scyri insulae Regis filiâ genuerat,
o post excidium Trojae vatis Heleni monitu, omisso in Thessaliam reditu in Epirum decessit, ductâque ibi Andromache Hectoris viduâ ex ea suscepit Molossum, Pielum, & Pergamum.
p Pergamus cum matre Andromache, defunctis Pyrrho & Heleno, quibus utrisque post Hectorem ea nupta fuerat, in Asiam rediit, ibique Teuthraniae regnum occiso Ario Rege adeptus, duas eas condidit civitates, quarum una matris Andromaches, altera sub Attalicis Regibus,
q utpote his regnantibus totius Asiae metropolis satis nota ipsius Pergami nomen referebant.
r Molossus paternum regnum adeptus in Epiro regnavit, eamque à suo nomine Molossiam & incolas Molossos appellavit. Cum autem hujus progenies deficeret, ad
s Pieli posteros regnum venit, ab eoque
t Tharrytas, Alcetas, Arymbas, Aeacides, & Pyrrhus, qui Romanis bellum intulit, omnes que, qui post Pyrrhum in Epiro regnabant, deducebant originem.
Menoetius Actoris filius à patre expulsus cum omnibus iis, quos conjurationis conscios habuerat, ad
v Opuntios in Locridem migrasse, eosque primum Aeolidarum imperio subjecisse perhibetur. Menoetio, dum Opuntiis imperabat, natus erat Patroclus,
x qui occiso per ludum astragalorum Cleonymo, seu ut aliis placet Aeante Amphidamantis filio, solum vertere coactus in Phthiam venit, ibique à Peleo ob generis proquinquitatem susceptus, Achillis deinde Pelei filii amasius, & in omnibus comes fuerat.
Calyce Aeoli filia
y Aethlio Protogeniae filio nupta ei peperit Endymionem, qui eductâ è Thessalia Aeolensium coloniâ Elidem occupavit,
z ibique è Chromia Itoni filia genuit Paeonem, Epeum, & Etolum, de quibus supra dixi.
[Page 136]Tanagra Aeoli filia
a Poemandro Tanagrae conditori nupta illi urbi prius Poemandriae dictae nomen indidisse traditur.
Canache alia Aeoli filia
b peperit Aloeum, & Triopem.
c Aloeus ex Iphimediâ fratris Triopis filia genuit Otum & Ephialtem, qui
d Ascram sub Helicone condidere, illumque montem Musis primi consecrarunt. Viri fortes fuere, & cum in expilando
e Templo Delphico Phlegyae Minyarum Regis adjutores forte fuissent, inde orta fuit fabula apud Poetas, eos contra Deos bellum gessisse. Triops Dotium agrum in Thessalia possidebat, ubi cum sacro
f nemore exciso ad Regiae structuram abusus esset, atque ideo populi odium incurrisset,
g in Cnidiam profugiens Triopium, urbem ob ludos
h à Doriensibus ibi postea celebratos satis celebrem, condidit, indeque profectus totam Chersonesum, & magnam Cariae partem suae ditionis fecit.
i Alii autem Triopium à Tropa Argivo Phorbantis filio potius conditum fuisse volunt. De ceteris Aeoli filiabus nihil memoriâ dignum apud scriptores invenitur.
Perieres Aeoli filius
l post extinctos posteros Polycaonis, qui sextâ retro aetate in Messenia primus regnavit, à Messeniis in regnum accersitus duxit Gorgophonem Persei filiam ob Gorgonem à patre occisam sic dictam, ex eaque peperit Aphareum, & Lucippum, qui patri in regno successerunt, autoritate autem superior erat Aphareus, qui urbem Arenem condidit, & Neleum à fratre Pelia Iolco expulsum domo recepit, & parte agri donavit. Leucippi filia erat Arsinoe, quae Aesculapium peperit medicorum Deum,
m cujus filii Macaon & Podalirius bello Trojano interfuere, in eoque
n Machaon ab Eurypylo Telephi filio interfectus occubuit, Podalirius autem salvus evasit: qui, cum deleto Ilio reditum in patriam tentasset, tempestate
o Syron in Cariam delatus ibi consedit,
p à quo Hippocrates Cous medicorum peritissimus sedecim generationibus ab eo remotus originem dicitur habuisse.
q Apharii filii fuere Lynceus ob visum perspicuum celebris, & Idas, quibus utris
(que) sine liberis defunctis eorum regnum ad Nestorem Nelei filium delatum fuit.
Salmoneus è Thessalia
r in Elidem coloniam duxit, parteque illius regionis occupatâ urbem Salmoneam condidit, ubi
s condito ponte aeneo equis per eum actis, & facibus jaculatis tonitrua & fulmina imitatus fuisse, atque ideo à Jove in Tartarum vero fulmine detrusus dicitur. Hujus Salmonei etiam meminit
t Nazianzenus, dicitque illum coriis siccis, & lebete currui adaptatis hanc tonitrus imitationem fecisse. Sed cum Homerus hunc Salmoneum
v [...], i. e. inculpatum vocet,
x Eustathius dicit Salmoneum expressisse fulmina, non ut esset in Jovem impius, sed ut artifex egregius, quemadmodum Archimedes finxit urentia fulgura ex spiculis, & alius quidam terrae motus est imitatus. Hujus Salmonei filia erat
y Tyro, quae à noverca, quam illi pater Salmoneus superinduxit, male tractata ad Cretheum patruum suum, qui Iocli regnabat in Thessaliam fugiebat, à quo, postquam ad Enipium fluvium à quodam vitiata, quem Neptunum fuisse dicunt Mythologici, Peliam & Neleum peperisset, pro uxore accepta Amythaonis etiam Aesonis & Pheretis mater fuisse dicitur. Pelias post Crethei obitum
z Iocli regnabat, & Jasonem fratris Aesonis filium, quod de eo cavere ab Oraculo monitus fuisset,
[Page 137] periculosam in Colchidem navigationem jussit suscipere. Huic à filiabus
a dolo Medeae occiso successit filius Acastus, cujus filiae erant Sthenele & Laodamia,
b quarum haec Protoselai, illa Menoetii Patrocli patris uxoris fuere.
Neleus autem à fratre
c Pelia, postquam cum eo de regno diu certasset, Jolco expulsus cum omnibus suae partis fautoribus in Peloponnesum commigravit ad Aphareum cognatum suum, qui in Messenia regnabat, à quo e
[...] regione donatus, quae in confiniis Elidis & Messeniae ad mare sita erat, ibi Pylum condidit,
d ductâque Chloride Amphionis Orchomeni Regis filiâ, insignissimae pulchritudinis faeminâ, ex ea genuit Periclymenum, Chromium, & Nestorem,
e ex aliis vero faeminis multos alios habuit filios.
f Hos autem omnes, excepto solo Nestore, occidit Hercules, cum Pyliis, quod Augeae Elidis Regi in bello contra eum gesto misissent auxilia, bellum intulisset. Nestor autem, quod à Pylo aberat, hanc cladem evasit, ob pueritiam enim suam adhuc Gereniae manserat, ubi natus & enutritus fuit, atque ideo apud Homerum saepius
[...] dicitur. Hic patri in regno succedens post defunctos sine prole Idam & Lyncium Apharii filios
g Messeniae etiam regnum obtinuit,
h indeque cum filiis Antilocho & Thrasymede ad bellum Trojanum profectus est, in quo Antiochum
i à Memnone occisum amisit,
l ipse autem Troja deleta cum Thrasymede altero filio, qui ei in regno successit, salvus rediit. Thrasymedis filius erat
m Sillus, Silli
n Alcmaeon,
o cujus temporibus Messeniâ ab Heraclidis tunc duce Oxylo in Peloponnesum reversis occupatâ,
p ille cum Poeone Antilochi filio, & Melantho Codri patre Medontis avo, qui è posteris Periclymeni erat, Athenas fugiebant, ibique illis celeberrimis familiis Medontidarum, penes quos fuerat urbis imperium, & Poeonidarum & Almaeonidarum praebuerunt originem.
Macedonem unum è decem Aeoli filiis fuisse, ab eoque Macedoniam, quod haec Regio sub illius auspiciis à Graecis primo fuisset habitata, nomen habuisse testatur
q Eustathius. Nec quod
r alii tradunt, Macedonem scilicet è Thya Deucalionis filia natum fuisse, omnino prohibet, quin Aeoli etiam filium fuisse dicamus, Graecos enim in ducendis uxoribus ad generis propinquitatem non omnino respexisse Crethei & Tyrus, de quibus dixi, &
s Cimonis, & sororis Elpinices nuptiae satis ostendunt.
Magnes
t Regionem, quae sub montibus Pelio & Ossa sita est occupavit, à suoque nomine totam eam Regionem, & primariam illius civitatem à se conditam Magnesiam appellavit. Hujus filii fuere,
v Alector,
x Pierus, Dictys & Polydectes.
y Dictys & Polydectes insulae Seriphi Reges fuere, a quibus Perseus educatus fuisse dicitur. Fabulas, quae de iis, & Perseo narrantur, apud Apollodorum lib. 2. & ceteros Mythologicos videas.
z Pierus in regione Magnesiae è parte septentrionali vicinâ regnavit, eamque à suo nomine Pieriam appellavit, de novem filiabus illius, quae Musarum nominibus vocabantur, & Orpheo & Lino, qui ab iis nati fuere prius diximus ad Epocham secundam. Alector patri in regno Magnesiae successit, ejus filius erat
a Haemon, Haemonis Hyperochus, Hyperoch Tenthredon, Tenthredonis
b Prothous, qui Magnetibus ad Trojam militantibus imperavit.
c Hic post Trojae excidium cum decimam praedae partem ex voto Delphis Apollini consecrasset, assumtis
[Page 138] secum Delphorum non paucis naves iterum conscendebat, & in Cretam transiit, sed inde vi repulsus in Asiam navigavit, ibique ad fluvii Meandri ripas celeberrimam illam condidit civitatem, quae ab urbis nomine, è quâ primi illius conditores illuc migrabant Magnesia dicebatur: circa quam cum plurimi eorum lapidum, qui ferrum trahunt, nascerentur, illi inde Magnetes dicebantur. De iis sic dicit
d Eustathius,
[...]. i. e. sciendum est, è Magnetibus Asianis Heraclius lapis fuit, dicit igitur Aelius Dionysius sic, Heraclia etiam est Magnesia, octodecim autem urbes sunt Heracliae dictae, è quibus una in Lydia est, unde lapis Heraclius à nobis Magnes vocatus, qui ferrum trahit. De differentiis autem, quae sunt inter lapidem Heraclium & Magnetem, & quot sunt genera & lapidis Heraclii seu Lydii, & Magnetis dignissima lectu sunt, quae apud Salmasium habentur in doctissimis illius exercitationibus, in Solinum pag. 1102.
Deïoneus Aeoli filius in Phocide regnavit, sic dicit
e Apollodorus.
f Simsonus autem ibi pro
[...] legendum suspicatur
[...]: sed receptam lectionem confirmat, quod Oeneum Cephali filium Deïonei nepotem Phocidis regem fuisse testatur
g Diodorus Siculus. Deïonio è
h Diomeda Xuthi ejus patrui filiâ nascebantur
i Cephalus, Aenetus, Phylacus, Actor, Dia, & Philonis. Cephalus
l Procridem Erecthei filiam duxit, quam cum in silvis, ubi Zelotypia acta se occultasset, ut maritum venantem observaret, putans feram esse emisso jaculo
m occidisset, ab Areopagitis ob eam caedem condemnatus Thebas in exilium abiit,
n indeque in insulam sinui Corinthiaco oppositam coloniam ducens expulsis Telebois eam totam occupavit, & à suo nomine Cephalleniam appellavit. Hujus filii erant
o Celeus, &
p Oeneus.
q Celeus post patrem in Cephallenia regnavit, hujus filius & successor erat Arcesius pater Laertae, cujus filius erat Ulysses, qui cum
r Cephalleniis, Zacynthiis, & Ithacensibus, quibus imperabat, ad Trojam profectus, omnium Graecorum, qui illi bello interfuerunt, habebatur sapientissimus.
s Oeneum alterum Cephali filium avo Deïoneo in Phocidis regno successisse, & Evadnem Peliae filiam duxisse tradit Diodorus Siculus.
t Phylacus alter Deïonei filius in Thessaliam rediens Phylacem urbem condidit, & Regioni circumcirca vicinae imperavit.
v Hujus filius erat Iphiclus,
x qui genuit Philacum Iphicli secundi & Poeantis patrem,
y quorum Iphiclus Protesilaum & Podarcem, Poeas Philoctetem, qui profecti sunt ad bellum Trojanum, filios habuerunt.
z Protesilaus & Podarces Thessalis, qui Philacem, Pyrrhasum, Itonem, Antronem, & Pteleum; Philoctetes, qui Methonem, Thaumaciam, Meliboeam, & Olizonem incolebant, dicuntur imperasse. Philoctetes post reditum à Meliboeis per seditionem exactus in Italiam transiisse, & Petiliam primariam Lucanorum civitatem condidisse perhibetur, Strabo lib. 6. p. 254. De Aeneto & Actore ceteris Deïonei filiis nihil in scriptoribus invenio, nisi quod nonnulli moderni hunc Actorem Pelei socerum fuisse nomine decepti existimarunt.
a Diam Deïonei filiam duxit Ixion Lapitharum Rex, qui cum
[Page 139] à socero acrius admoneretur, ut pro more illius temporis ei munera matrimonialia penderet, illum ad convivium invitatum in foveam igne plenam dejecit, primusque in Graecia fuisse à
b Pindaro arguitur, qui cognatum sanguinem effuderat. Hic ex Dia genuit
c Pirithoum Thesei amicum, cujus
d filius Polypoetes Lapithis in bello Trojano imperavit.
e Pirithoi frater Centaurus fuisse dicitur, & Centauris nomen dedisse,
f qui cum equitandi artem in Thessalia primi exercuissent,
[...] etiam dicebantur, & inde fabula de duplici eorum naturâ habuit originem.
g His equitibus subditis suis fisus Centaurus aggressus est fratrem Pirithoum regno deturbare, atque inde ortum est bellum Lapitharum cum Centauris à Poetis toties decantatum. De origine & etymologia nominis
[...] postea in notis ad aliud Marmor dicturi sumus.
h Philonis altera Deïonei filia Doedalioni nupta ei peperit Autolycum,
i qui locis circa Parnassum imperavit, cujus filia
l Anticlea Ulyssis mater fuit, quae cum in Ithacam iter suscipiens in via à latrone quodam
m Sisypho dicto vitiaretur, priusquam cum Laerte novo marito concubuerat, inde orta est suspicio, Ulyssem, qui primogenitus illius filius erat, non à Laerte, sed à Sisypho genitum fuisse, quod ei exprobrat Ajax apud Ovidium,
n cum eum dicit sanguine cretum Sisyphio, & Philoctetes apud Sophoclem, ubi dicit,
Cercaphus filius Aeoli
p genuit Ormenum, qui Ormenium sub Pelio monte condidit, ibique regnans
q Amyntorem & Euaemonem genuit, quorum
r hic Eurypyli, qui Ormeniis, Asteriis, Hyp
[...]reis, & Titaniis,
s ille Phoenicis Achillis tutoris, qui Dolopibus in bello Trojano imperarunt, patres fuere.
Athamas Aeoli filius, postquam
t per multas Graeciae partes vagatus esset, tandem in Boeotiam venit
v ad Andreum Penei filium, qui Orchomeniis tunc à suo nomine Andreis dictis primus imperavit, à quo Regionem,
x quae erat circa montem Laphystium, accipiens in ea regnavit, & post mortem Themistûs Hypsei filiae,
y è qua genuerat Ptoum, Schoeneum, & Leuconem,
z duxit Ino Cadmi filiam, quâ non diu post nuptias repudiatâ, tertiam uxorem habuit Nephelen, è qua genuit
a Phrixum & Hellen: eâ vero insaniâ correptâ, Ino iterum recepit, & ex ea genuit
b Learchum, & Melicertam.
c Haec ob odium, quo Nepheles filios habuerat, iis insidias struens persuasit rusticis mulieribus, ut clam maritis triticum, quod serendum erat, torrerent, & eos, quos sequente anno ob frugum defectum, quod ager tostum triticum accipiens proventum suum non reddidisset, Athamas ad consulendum oraculum Delphicum miserat, ad id induxit, ut responsum referrent, Phrixum & Hellen Jovi immolandos esset: sed hos periculo abstu
[...]it
d Chrysomallus Athamantis famulus & Phrixi tutor, cum iis trans Hellespontum fugiens, in cujus tranatione Helle è navicula in aquas delapsa
e periit, indeque illi freto nomen Hellesponti datum fuit.
f Phrixus autem ad Aetam Colchidis Regem
[Page 140] salvus evasit. Hâc fraude tandem detectâ,
g cum Ino vidisset maritum suum adeo irâ excandescentem, ut per eam mentis non satis compos Learchum filium, quod matri forte opem tulerat, occidisset, cum alio filio Melicerta ad rupes Moluridas fugiens, inde eum & semetipsam in mare praecipitasse dicitur. Quibus postea pro diis marinis habitis,
h Ino Leucotheae, Melicerta Palaemonis nominibus à Corinthiis colebantur, & iis
i Ludi Isthmici
l à Glauco primo celebrati fuere, quos postea omissos
m Theseus in Neptuni honorem iterum restauravit. Athamas ob hanc Tragoediam, exosus locum in quo acta fuit,
n regnum suum Corono & Haliarto fratris Sisyphi nepotibus tradidit, & in Thessaliam
o rediens condidit Alum
[...] sic dictam, cujus
p cives sub Achille Trojae dicuntur militasse. Schoeneus,
q quem Athamas è primâ uxore susceperat,
r urbem Schoenum in Boeotiâ condidit, filiamque ibi genuit
s Atalantam, quam aureis pomis in cursu vicit Hippomenes. A Ptoo
t Templum Apollinis Ptoi ob oraculum celebre, quod in monte Ptoo prope Thebas conditum fuit, nomen habuit.
v Leucon ante patrem ob
[...]it, illius autem filia Euippe ab avo Athamante Andreo Orchomeniorum regi pro uxore data ei peperit Eteoclem, qui Andreo in regno succedens
x Gratiis templum primus condidisse dicitur: illo sine liberis defuncto, Sisyphi posteri in ejus regno usque ad Orchomenum successerunt, quo etiam sine filiis defuncto, regnum venit ad Phrixi posteros.
y Hic enim ex Aetae filia genuit Presbonem, aliosque filios, ad quos & Phrixi tutorem Chrysomallum reducendos (Phrixus enim ante eam navigationem
z in Colchide diem obierat) mittebantur Argonautae, indeque, quod
[...] aureum vellus significat, fabula de aureo vellere ab iis repetito habuit originem. Presbon autem ab Argonautis reductus,
aà Corono & Haliarto avi Athamantis regnum recepit, in eoque successorem habuit filium Clyminum, qui Orchomeno defuncto Orchomeniis etiam imperavit, frater Clymeni erat Aspledon, qui Aspledonem urbem Boeoticam condidit, cujus incolae sub Ascalapho & Jalmeno cum Orchomeniis Trojae Militarunt. Eustath. & Didymus ad Homeri Il.
[...]. ver. 510. De Clymeni successoribus infra, ubi de Sisyphi posteris dicturus sum, potius placet disserere.
Sisyphus Aeoli filius
b Corinthum
c ab Ephyra Epimethei filia, quae eam primo condidit circa annum
d 37 Regni Cecropis in Attica, tum Ephyram dictam occupavit, quam sic auxit, munivit, & quasi de novo condidit, ut pro primo urbis conditore
e apud plerosque autores habeatur. Cum secunda post hunc aetate alius esset in Graecia Sisyphus ob latrocinia sua & vim Anticleae Ulyssis matri illatam celebris, nominis convenientia effecit, ut omnia, quae ab isto latrone commissa fuerunt, scelera Sisypho Corinthiorum regi attribuerentur, atque ideo à Poetis à Jove in Tartarum detrusus fuisse, gravissimasque ibi poenas saxum insuperabile volvendo subiisse fingitur.
f Sed autoritate eorum, qui fide digniores sunt, constat Sisyphum Regem justum, & omnium Graecorum sui temporis praesertim in vita medicinis & temperantia praeservanda sapientissimum fuisse. Hujus quatuor numerantur filii
g Ornytion, Glaucus, Thersander, & Halmus. Ornytion patri successit, duosque habuit filios
h Phocum, & Thoantem. Phocus in regionem,
i quae circa Parnassum
[Page 141] & Tithoream erat, duxit coloniam, eamque à suo nomine Phocidem appellavit, in quam cum una aetate posterius
l Phocus Aeaci filius cum nonnullis Aeginae insulae incolis commigrasset, eamque regionem quae circa Cirrham & Crissum ad sinum Corinthicum sita erat occupasset, hoc nomen latius fecit patere, totamque eam regionem Phocidem appellavit, quae eo nomine apud Graecos semper cognoscebatur.
m Thoas patri in regno succedens Corinthi mansit, cujus filius forte erat Creon, quo regnante Jason Corinthum venit, & illi sine liberis defuncto successit frater
n Demophon. Creontem enim Sisyphi filium fuisse prohibet temporis ratio.
o Demophontis filius erat Propidas, cui in Regno Corinthi successerunt filii illius Doridas, & Hyanthidas,
p quibus ab Alete Heraclida victis & regno exutis, Sisyphidae qui ex pactis pacis conditionibus
q in urbe mansere, in ordinem deinde redacti, Corinthi imperium, cum ultra ducentos annos tenuissent, omnino amisere.
r Glaucus, quem secundum diximus Sisyphi filium, dum in ludis funebribus, quos Acastus patri suo Peliae celebraverat bigis certaret, à suis equis discerptus interiit. Filius illius erat
s Hipponous, qui postea cum Bellerum magnatem quendam Corinthium occidisset,
p inde Belleriphontes, i. e. Belleri occisor dicebatur. Ob hanc autem caedem Corintho exulare coactus,
q ad Praetum Argivorum regem fugiebat, à quo cum ab illius uxore Antaeâ tentati adulterii, quod ei ad illud sollicitanti non auscultasset, falso accusaretur, ad socerum illius Jobatem Lyciae regem cum literis, ut occideretur missus fuit, ubi cum omnia pericula quibus ut interiret expositus fuerat, ingenti fortitudine superasset, Jobates ejus virtutem admiratus datâ ei filiâ suâ, generum suum & regni haeredem fecit. Ex hâc Jobatis filiâ
r Bellerophonti nascebantur Isander, Hippolychus, & Laodamia.
s Isander contra Solymos Pisidiae incolas (quos
t nonnulli Hierosolymitanos fuisse ridicule supponunt) pugnans occubuit.
v Hippolocho Glaucus, Laodamiâ Sarpedon, qui Lyciis Priamo & Trojanis auxiliantibus imperarunt, nati fuere. Thersandri
x filii fuere Haliartus & Coronus,
y qui ab Athamante, quod putasset Phrixum occubuisse, adoptati eo in regno successere, & Haliartum, & Coroneam urbes Boeoticas condidere, quarum Haliartus
z ob mortem Lysandri praestantissimi Lacedaemoniorum ducis, qui in illius obsidione occisus fuit, postea evasit insignissima; sed hi cum
a Presbon Phrixi filius à Colchide ab Argonautis reductus esset, regnum quod iis ab Athamante concreditum fuit, nepoti illius iterum tradidere. Halmus, quem postremo loco diximus Sisyphi filium fuisse,
b ad Eteoclem Orchomeni, tunc Andreidis dictae, Regem profectus ab eo agri partem accepit, ubi Halmones vicos condidit. Hujus filiae fuere Chrysogenea & Chryse. Chryses filius erat Phlegyas, à Phlegya,
c Ixionis fratre, & Gortyniorum Rege diversus, qui defuncto Eteocle
d illi in regno successit, urbemque in qua regnabat, ab Andreo illius conditore prius Andreidem dictam, à suo nomine Phlegyas appellavit. Hic fortissimus
e bellator erat, & quamdiu vixerat totius Graeciae terror:
f sed cum Templum Apollinis Delphici diripuisset, ob illud sacrilegium in Tartarum detrusus
g gravissimas poenas à Poetis ibi fingitur subiisse.
h Huic sine liberis defuncto successit Chryses è Chrysoneâ alterâ Halmi filia natus, cujus filius & successor erat Minyas, à quo Phlegyae deinde mutato nomine
i Minyae dicebantur. Hic potentissimus
[Page 142] & ditissimus omnium Graecorum fuit, primusque memoratur, qui aerarium ad pecunias servandas in Graecia aedificaverat.
l Minyae filius erat Orchomenus, à quo cum patri in regno successisset, urbs quae prius Andreis, Phlegyae, & Minyae dicebatur,
m Orchomeni appellationem adepta nomen iterum non mutabat, retento tamen antiquo nomine Orchomenus Minyea ideo dicebatur, ut ab Orchomeno, quae in Arcadia est distingueretur, atque ideo habet Homerus,
‘
n [...].’ Orchomeno sine liberis defuncto,
o ad Clymenum Presbonis filium Phrixi nepotem regnum veniebat, quo à Thebanis dum Neptuni festa Onchesti celebrabat occiso, Erginus, qui filiorum illius natu maximus in regno successit, cum fratribus Azeo, Arrhone, Pyleo, & Stratio Thebas adortus urbem cepit,
p & Thebani pro caede Clymeni annuum deinde tributum Ergino pendebant, donec ab Hercule, qui iis in auxilium venit, Orchomeniis vicissim victis, eo iterum liberarentur.
q Hoc bello Erginus maxime attritus cum deinde hoc unum solum omni studio agebat, ut vastatam patriam ad pristinas opes & felicitatem iterum restitueret, matrimonium usque ad extremam senectutem distulisse dicitur, tunc cum multa congestâ pecuniâ de suscipiendis liberis coeperit esse sollicitus, oraculi monitu adolescentulam uxorem duxit, quae ei peperit Agamedem & Trophonium, qui celeberrimi Architecti & omnium fere veterum, quae in Graecia erant, Templorum conditores fuere: de ceteris quae de Trophonio & Agamede narrantur, & de insignissimo Trophonii antro & oraculo, vide Pausaniam in Boeoticis, & Plutarchum in libro de Socratis daemone.
r His fratribus mortuo patre ob aetatem regno inidoneis, Orchomeniis post Erginum imperavit frater illius Aezeus, cujus filius erat Actor, qui genuit Astyochem matrem Ascalaphi, & Jalmeni,
s qui Orchomeniis in bello Trojano imperarunt, in quo Ascalapho
t à Deiphobo occiso,
v Jalmenus cum suis delatâ Trojâ in Pontum proficiscebatur, à quibus deducebant originem, qui in ea regione Achaei dicebantur. Post bellum Trojanum quinam Orchomeniis imperarunt incertum est, hoc à nullo autore indicato, illi autem à Phlegyae temporibus usque ad reditum Boeotiorum è Thessalia omnium Graecorum potentissimi,
x & ditissimi semper fuere, atque ideo apud Homerum dicit Achilles,
z à Boeotis autem post eorum reditum circa 80 annos post bellum Trojanum victi Thebanis deinde subditi fuere, & Orchomenus, quae adhuc sejuncta erat, ceterae Boeotiae addebatur.
Scholiastes Apollonii ad librum illius 3. ver. 1238. dicit Corinthum, à quo urbs nomen habuit, etiam Sisyphi filium fuisse, & ludos Isthmicos in honorem Melicertae instituisse; sed de hoc Corintho nihil ceteri antiquarum rerum scriptores. Pausanias in Corinthiacis nonnulla narrat de Corintho quodam Marathonis filio, à quo Corinthus dicta; sed cum ibi Aetam Colchidis Regem Aloëo coaevum, & Sisyphum Jasone & Medeâ recentiorem facit, omnibus iis, quae ibi narrat de Corinthorum origine, temporum ratio & aliorum scriptorum
[Page 143] autoritas omnino repugnant. Clemens Alexandrinus dicit non Corinthum sed Glaucum Sisyphi filium Ludorum Isthmicorum institutorem fuisse; quis igitur ille fuit, qui urbi Corintho nomen dedit, & unde illud nomen habuit originem, hoc à nullo autore satis manifeste indicato, manet incertum.
Mimas
a Aeoli filius Arnae, quae urbs Thessalica est, regnabat: hujus filius erat Hippotes, qui genuit Aeolum secundum Patrem Arnes, quae urbi nomen dedit prius alio nomine appellatae. Hanc è furtivo concubitu gravidam esse deprehensam pater iratus mercatori Metapontino vendidit, qui eam Metapontum in Italiam abduxit, filiosque ex ea natos, qui
b Aeolus & Boeotus dicebantur, adoptatos habuit pro suis, donec ab caedem ab iis commissam urbe expellerentur. Aeolus igitur
c ad Liparum Ausonis filium insularum Liparaearum regem paratâ classe fugiebat, ductâque illius filiâ ei in regno successit: ubi cum artis nauticae
d studio multum se dedisset, & Ulyssi ad se venienti carbasis, & ventorum beneficio in navigando uti docuisset, inde orta est fabula apud Poetas illum ventorum promum fuisse, & Ulyssi utrem ventis plenum, quo felicius navigaret, dedisse.
e Hujus filii fuere Astyochus, Xuthus, Androcleus, Pheremon, Jocastes, & Agathyrsus▪ quorum Astyochus in Liparaeis insulis, Jocastes in regione circa Rhegium post patris obitum regnarunt, ceteri à Siculis & Sicanis Siciliae incolis, ut bellum, quod contra se invicem diu gesserant, ab iis componeretur, Reges electi fuerunt, eique & posteri eorum, donec Dorienses huc deduxissent Colonias, hujus insulae tenuerunt imperium, quaeque in Siciliâ loca Xuthia & Agathyrsis vocantur,
e à Xutho & Agathyrso Aeoli filiis dicuntur nomina habuisse.
f Boeotus alter Arnes filius cum matre in Thessaliam reversus patri Aeolo in regno successit, quo regnante
g Boeoti tempore belli Trojani, cum eorum copiae Trojae abfuissent, à Pelasgis & Thracibus Boeotiâ expulsi ad Arnam venerunt, qui ab Arnensibus in partem agri recepti cum iis in unam gentem coalescebant, & tunc primum
h secundum nonnullos uterque populus Boeoti dicebantur; sed longe antiquius fuit Boeotorum nomen, bello enim Trojano interfuerunt, qui Boeoti dicebantur. Alii igitur
i [...], quo duce ex oraculi monitu Cadmus in Boeotiam venit; alii autem
l multo verius à Boeoti Itoni filio Amphictyonis nepote, qui secundâ post Cadmum aetate Boeotis imperavit, illius nominis deducunt originem. Non igitur Boeoti ab Arnensibus; sed è contrario Arnenses à Boeotis nomen sortiebantur, eodemque modo Boeoti, quo Athenienses Iones, ab iis quos recipiebant, fuerunt appellati, ab eoque tempore pro Boeotis reputati cum iis circa
m 60 annos post bellum Trojanum, quo tempore utraque gens à ceteris Thessalis Arnâ expulsa fuerat, Boeotiam quasi terram suam repetivere, eamque pulsis in Atticam Pelasgis eodem jure quo ii, qui inde expulsi fuere, sibi vindicantes agrum, qui cir
[...]a fluvium Cephissum est & locum Copaidem, occupabant, ibique urbem condidere, quam in memoriam illius, è qua profecti sunt, Arnam appellarunt, quae postea
n Chaeronea dicta,
o ob cladem ibi Atheniensibus à Philippo Macedone illatam, & ob civem suum Plutarchum multum fuerat celebrata.
Cretheus quem decimo loco numeravimus, Aeoli filium fuisse
p è Tyro fratris Salmonei filia genuit Pheretem, Amythaonem, & Aesonem. Aeson cum Peleâ fratre uterino Jolci manens
q è Polymede filia Autolychi genuit
[Page 144] Jasonem, qui ad Colchidem navigavit.
r Pheres urbem Pheras, ob Alexandrum Pherarum Tyrannum celebres, à suo nomine sic dictam in Thessalia condidit, hujus filii fuere
s Admetus & Lycurgus.
t Lycurgus circa Nemeam regnum habuit, ibique Opheltem Archemorum etiam dictum genuit,
v quem cum à nutrice Hypsipile in herbâ relictum, dum ea Argivis ad bellum Trojanum proficiscentibus fontem iverat indicatum, serpens intermisset, in ejus honorem Argivi Nemeaea certamina instituerunt, quae postea ab Hercule quod ibi leonem Nemeaeum occidisset, Jovi Nemeaeo dicata singulis bienniis, eodem modo quo Isthmica, quamdiu apud Graecos manebat Jovis honor semper fuerant celebrata.
x Admetus patri successit, ductâque Alceste Peliae filia Eumelum genuit. Fabulas, quae de Admeto & Alceste narrantur, legas apud Apollodorum lib. 1. & Eustathium ad Homeri Il.
[...]. p. 326. Eumelus tum patri in Pherarum tum avunculo Acasto Peliae filio in Jolci regno successit,
y utrisque enim earum urbium incolis in bello Trojano imperasse dicitur.
z Amythaon cum Neleo fratre uterino in Peloponnesum commigravit,
a ibique genuit Biantem & Melampodem. Melampus insignissimus
b Augur erat, at
(que) ideo avium voces intellexisse dicitur. Hic in Aegyptum profectus
c multos Aegyptiorum ritus circa Bacchi & Cereris cultum, & obscoenissimam Phalli Pompam in Graeciam primus introduxit, praecipuusque post Orpheum fuit Graeciae Theologiae Autor; ob magiam etiam & medicandi artem, quas ab Aegyptiis didicit, omnium sui temporis Graecorum fuit insignissimus. Haec ab Anaxagora Megapenthis filio Argivorum Rege accersitus, ut feminas
d Argivas insaniâ correptas ad mentis sanitatem restitueret, tertiam regni partem pro mercede postulavit, quam cum Anaxagoras non concederet, secundâ vice cum feminae magis insanirent, accersitus tertiam partem sibi & tantundem fratri Bianti postulavit. Veritus igitur Rex, ne si tempus longius protraheret, mercedem ille peteret ampliorem, postulatis assensus est, ab eoque igitur tempore, feminis Argivis
e Helleboro nigro, inde Melampodio dicto, seu secundum alios
f lacte caprarum, quae Helleborum pastae fuissent à Melampode sanatis, Melampus & frater illius Bias & posteri eorum regno tripartito Argivis imperarunt. Fabulas, quae de Melampode & Biante narrantur, legas apud Apollodorum lib. 1. & Didymum, & Eustathium ad Homeri Odyss.
[...]. v. 289.
g Melampodis filius & successor erat Antiphates, Antiphatis Oïcles, Oïclis Amphiaraus, qui omnes fuere Magici & vates insignissimi.
h Amphiaraus contra Adrastum Talai filium Biantis nepotem seditionem movens eum Argis expulit, ille autem ad Polybum Sicyoniorum regem avum s
[...] um maternum secedens illi in regno Sicyonis successit, indeque, sorore suâ Euriphyle Amphiarao in uxorem datâ, Argos iterum reversus
i Tydeum Oenei filium & Polynicem Oedipodis filium à patria exulantes domo recepit, & generos fecit, &
l cum eodem Amphiarao, & fratre suo Mecisteo, aliisque ducibus primum bellum gratiâ Polynicis Thebanis intulit, in quo omnes praeter Adrastum periere. Amphiarai filii fuere
m Alcmaeon & Amphilochus
n Alcmaeon in secundo bello, quod Thebanis filiis eorum, qui in priori interierant,
[...] dicti Euryalus scilicet Mecistii filius, Diomedes Tydei, Sthenelus Capanei, Aegialeus Adrasti, Polydorus Hippomedontis & Promachus Parthenopaei
[Page 145] in patrum vindictam intulere, dux exercitus fuit,
o qui; cum post expugnatas Thebas & regnum Thersandro Polynicis filio restitutum Argos reversus matrem Eriphylen, quod acceptis à Polynice donis patri eundi ad illud bellum, quo periit, necessitatem imposuerat, occidisset, conscientiâ illius sceleris tactus relictis
p Argis in Acarnaniam secessit, in qua regione filius illius Acarnan post patrem regnans illam à suo nomine Acarnaniam, & incolas Acarnanes appellavit.
q Amphilochus alter Amphiarii filius post deletam Trojam, ad quam cum ceteris Argivis militaverat, omisso in Argos reditu ad fratrem venit, occupatâque Regione, quae ad fontes fluvii Acheloi sita Acarnaniae è parte septentrionali vicina fuit, in ea condidit urbem, quam à suo &urbis, è quâ profectus est, nominibus Argos Amphilochicum appellavit, à quo Regio circumcirca vicina etiam Amphilochia, & incolae Amphilochi dicebantur. Adrasti filius erat
r Aegialeus, qui in Epigonorum bello Thebanis illato à Laodamante jugulatus interiit, hujus filius erat Cyanippus, quo tempore belli Trojani pubertatis annos nondum consecuto Diomedes Tydei filius, & Euryalus Micestii filius
s Tutores illius cum Sthenelo Capanei filio, qui è posteris Anaxagorae regnabat, Argivis ad Trojam profectis dicuntur
t imperasse. Usque adhuc igitur Argivi, Messenii, Elei, plurimique Peloponnesi incolae Aeoles fuerunt, illi autem
v circa 80 annos post bellum Trojanum
x ab Heraclidis Peloponneso expulsi classem Aulide parabant, indeque duce
y Penthilo Orestis filio in Asiam transiere, primoque
z Troadem, & deinde Lesbum insulam, & in continente Lesbo vicinâ Larissas, Cumam, Cillam, ceterasque è duodecim civitates, quae Aeolidem Asianam
a antiquitus constituebant, expulsis Pelasgis occuparunt, eaque maxima est Colonia, quam Aeolenses extra Graeciam unquam emisisse memorantur. Praeter hanc aliae antiquitus Aeolensium emittebantur Coloniae, post bellum enim Trojanum
b Philoctetes in Italiam, Prothous in Asiam, de quibus diximus, transiere; circa idem etiam tempus
c Thoas Aetolorum Dux Tempsam apud Brutios, & Diomedes
d Argyrippam quasi
[...] sic dictam, Canusium, & Beneventum apud Apulos post deletam Trojam in Italiam transvecti condidere, & in eandem regionem è genere Aeolico
e Locri Ozolae è sinu Crissaeo circa Olympiadem
f 24 transeuntes ibi, quod urbem maritimam ventis ab occasu flantibus expositam incolebant, Locri
[...] dicebantur. Aeolicum autem genus maxime propagabant
g Aeolidis Asianae incolae, à quibus omnes fere Graeci, qui septentrionalis Asiae partes incoluerunt, deducebant originem, & ab his etiam secundum nonnullos orti erant, qui Cumam in Italia incolebant, illuc è Cuma Aeolica transvecti. Sic enim dicit
h Strabo,
‘Cuma Chalcidentium & Cumaeorum est opus vetustissimum; omnium enim Graecorum urbium, quae sunt aut in Italia, aut in Sicilia, est antiquissima. Duces Coloniae Hippocles Cumaeus, & Megasthenes Chalcidensis inter se pepigerunt, ut alterius populi Colonia, alterius Coloniae appellatio esset, urbs itaque Cumae nomen gerit, videtur autem à Chalcidensibus condita fuisse.’ Hic autem Cumam Aeolicam non posse intelligi esse Hippoclis patriam, quis non videt? Si enim secundum Strabonem Cuma antiquissima sit in Italia Graecorum colonia, ex ejusdem mente ante Diomedis, Philoctetis, & Thoantis tempora, quos ipse dicit mox post bellum Trojanum urbes in Italia condidisse, necessario fuit educta: Cumam autem Asianam
[Page 146] multos annos post bellum Trojanum conditam fuisse ipse testatur
i Strabo; secundum igitur Strabonem Cuma in Italia Cumae Aeolicae, utpote eâ multo antiquior, Colonia esse non poterat. De vetustate Cumae Italicae Straboni assentit
l Velleius Paterculus. Fatendum vero est
m secundum Eusebium eductionem Coloniae sub Hippocle & Megasthene multo recentiorem fuisse, cum tamen ab eo ad annum 131 post deletam Trojam referatur, Cuma Italica secundum hunc etiam Cumâ Aeolicâ est antiquior;
n Herodotus enim dicit 130 annos post Trojae excidium Lesbos caepit Oppidatim habitari, 20 annos post Lesbum habitatam Cuma Aeolica condebatur, 19 igitur annos Cumâ Italicâ est recentior, atque ideo ei originem praebuisse nunquam poterat. Cum ergo apud
o Stephanum Byzantinum inveniatur in Eubaea etiam fuisse urbem Cumam dictam, assentiendum est magno Casaubono tam Cumam quam Chalcidem è quibus profecti sunt qui Cumam in Italia condidere urbes Euboicas fuisse, atque ideo dicit Virgilius,
‘
p Et tandem Euboicis Cumarum allabitur oris.’ E Cuma profecti sunt, qui Neapoli condidere. Quasnam Graeciae, Italiae, & Asiae partes Aeoles incolebant, & quomodo ab Aeolo deducebant, originem, hactenus explicavi, De Doribus & Ionibus rectat dicendum.
Dorus secundus Hellenis filius
r regnum in Estiaeotide adeptus Regionem Doridem & incolas Dores appellabat. Posteri autem illius proximâ post ejus obitum aetate inde iterum à Perrhaebis
s pellebantur; illi enim, postquam Estiaeam in Euboea everterant, hanc regionem occupantes Estiaeis, quos secum ex Euboea eduxerant, tradidere incolendam, ab eoque primo tempore, quae prius Doris, Estiaeotis deinde accepto ab incolis nomine caepit appellari. Doribus autem patriâ ejectis, nonnulli eorum ad
t Macedones cognatos suos circa Pindum montem habitantes commigrabant. Tectamus autem Dori filius cum maxima Dorum parte Jolcum ad Cretheum socerum suum & istius urbis regem profectus paratâ ibi classe cum iisdem, assumtis etiam secum è Pelasgis, qui in Thessalia relicti erant, & ex Aeolibus Crethei subditis non paucis,
v in Cretam transiit, totamque eam occupans insulam in illa primus omnium Graecorum imperasse perhibetur. Hujus filius & successor erat
x Asterius, qui Europam
y duxit, quae cum vi rapta è Phaenicia in Cretam transvecta fuisset in navi, quae
z taurum in prora
[...] habuerat, inde secundum plerosque, eam à tauro raptam fuisse, secundum Doctissimum vero
a Fullerum, quod
[...] apud Phoenices tam taurum quam navem significabat, fabula habuit originem. Asterii & Europae filius erat
b Minos ejus nominis primus; qui in nostri Chronici Marmorei Epochâ undecimâ temporibus Pandionis primi, Athenarum regis in Creta regnasse, & Cydoniam condidisse dicitur. Hic insignissimus
c legislator fuit, omnesque eas Cretensium leges tot laudibus apud antiquos celebratas condidisse perhibetur, quas, ut populus majori cum reverentia acciperat, & sanctius observaret
d se à Jove accepisse dixit, atque ideo per novem annos, quos in formandis suis legibus assumserat, saepissime in antrum, quod in Idae montibus erat, ascendens, ibi, eodem modo quo
e Numa postea cum Nymphâ Egeriâ, ille cum
[Page 147] Jove se colloquium habuisse finxit, & ob hanc rationem ab Homero
f [...] dicitur, verum haec vox
[...].
g Platoni explicatur
[...], i. e. nono quoque anno; atque inde est,
h quod Valerius Maximus dicit Minoem nono quoque anno leges à Jove accepisse,
i Strabo vero
l Eustathius, &
l Didymus vocem
[...], i. e. novem annos explicant.
m Minos ex Itona Lyctii filia suscepit Lycastum, urbis Lycasti conditorem, qui ex Ida Corybantis filia
n procreavit Minoem secundum, Sarpedonem, & Rhadamanthum; cum enim Sarpedon & Rhadamanthus duabus tantum aetatibus bello Trojano vetustiores essent, Minois primi, qui
o Pandioni primo Athenarum regi coaevus circa 224 annos ante Trojae excidium in Creta regnaverat, fratres fuisse omnino prohibet temporis ratio. Sarpedon à patre Minoe Cretâ expulsus primum in Cariam appulit,
o ibique Miletum, (cujus alii
p Miletum Sarpedonis amasium conditorem volunt) Mileto Creticae cognominem condidit; ibi autem non diu manens inde ad interiores Asiae partes transiit, Regionemque tunc
q Milyada dictam occupavit, quae postea
r à Lyco Pandionis filio, qui à fratre Aegeo Athenis pulsus à Sarpedone, ad quem venerat, in regni societatem acceptus fuit, Lycia dicebatur. Sarpedonis filius erat
s Evandrus, qui ductâ Laodamiâ Bellerophontis filiâ, ex ea genuit alterum
t Sarpedonem, qui Trojae contra Graecos militabat. Rhadamantho alteri fratri
v Minos, cum illum obejus justitiae laudem ex invidia in Creta ferre non poterat, maris Aegei insulas tradidit regendas. Minos enim omnium sui temporis
x classe potentissimus fuit, atque ideo totius maris, quod circa Graeciam est, imperium adeptus, omnes in ea insulas, expulsis latronibus & piratis, quorum prius receptacula fuerant, occupavit. Quomodo hic ab mortem filii Androgei Atheniensibus & Megarensibus bellum intulit, & Daedalum in Siciliam cum classe persequens, ibi fraude filiarum Cocali regis insulae diem obiit, vide Plutarchum in vita Thesei,
y Diodorum Siculum, aliosque. Tam hic autem Minos, quam alter, avus illius se à Jove procreatos fuisse gloriabantur, & alterutrius eorum sepulchrum diu in Creta suit, in quo inscriptum erat,
z [...], postea autem voce
[...], è Marmore vetustate exesâ solum relictum fuit,
[...], atque inde orta est opinio
a Jovis sepulchrum apud Cretenses fuisse. Rhadamanthi filius erat
b Thoas,
c quo in Lemno regnante mulieres Lemniae omnes viros suos & parentes occidere excepto solo Thoante, quem Hypsipyle filia absconditum servavit, & hinc pessima facinora per totam Graeciam deinde
d Lemnia dicebantur. Hypsipyle à Jasone, dum ad Colchidem navigabat, ad Lemnum appellente compressa peperit
e Euneum, qui Lemniis tempore belli Trojani imperavit.
Dores, qui ad Macedones commigrabant, quamdiu cum illis habitabant
f [...] seu Macedones dicebantur, inde autem profecti Regionem,
g quae inter Phocidem & Oetaeos montes sita est, occuparunt, ibique quatuor civitatibus Pindo scilicet, Erineo, Boeo, & Cytinio sibi conditis, antiquum recipientes nomen semetipsos iterum Dores & Regionem illam Tetrapolin
[Page 148] Dorida appellabant.
h Hic è Dori posteris Aegei & Thesei temporibus regnabat Aegimius, qui à Lapithis regno pulsus in auxilium vocavit Herculem, à quo in regnum iterum restitutus, ut ei pro tanto beneficio gratias referret,
i Hyllum illius filium adoptavit, & cum filiis suis Pamphylo & Dymante regni haeredem constituit, in quod cum ille post Aegimii obitum cum iisdem aequali jure successisset, ab eo tempore Dores
l in Hyllenses, Pamphylos, & Dymanes dividebantur,
m quae in omni postea Doricâ civitate tribuum nomina fuerunt, & Heraclidae jure adoptionis Dores facti pro Doribus deinde semper reputati fuerunt. Heraclidae autem erant Herculis filii, inter quos praecipui erant Hyllus, Antiochus, Tlepolemus, & Ctesippus. Hi post patris obitum sub Jolai tutelâ cum Lycimnii filiis & ceteris Herculis commilitonibus
n Trachiniae apud Ceycem regem aliquandiu manebant, cum autem adulti virile robur consecuti fuissent, Eurystheus Mycenarum Rex de iis sibi regnoque suo metuens eos totâ Graeciâ pellere constituit, atque ideo Ceyci ceterisque Graeciae Regulis edixit, ne Heraclidis hospitium praeberent iis bellum minitans, qui contra facerent, Heraclidae igitur ceterâ Graeciâ pulsi
o ad Theseum Athenarum regem fugiebant, qui solus Eurysthei minas non timens supplices ob amicitiam, quam cum Hercule habuerat, & in hospitium & in agri partem recepit, & eorum gratiâ etiam bellum contra Eurystheum, qui Atticam eos inde expulsurus invaserat, cum Atheniensibus suis suscepit, quorum auxilio victis fugatique Mycenaeis,
p Hyllus Eurystheum è curru deturbatum occidit, fugatosque hostes in Peloponnesum
q persequens multas ibi cepit civitates, sed inde peste & oraculi monitu iterum recedere coactus in Atticam rediit. Cum vero jam expulso Theseo
r Menestheus regnum obtinuisset, illeque Heraclidas, ut quos Thesei partibus favere timuerat, in Attica non ferret, Hyllus inde etiam recedere compulsus cum omnibus suis in Doridem secessit, ibique in tertiam regni partem, quam ei Aegimius legaverat, succedens
s Heraclidas Doribus conjunxit, quos cum in eandem gentem cum suis fecisset coalescere, eorum copiis adjutus ad bellum Peloponnesiacum quam vis Atheniensibus nudatus satis iterum fuit instructus.
t Illud autem, quod ab oraculo Delphico monitus esset tertium fructum expectandum esse, triennium dici arbitratus per tres annos distulit, illis vero exactis reditum in Peloponnesum auxiliantibus
v ei Pamphylo & Dymante Aegimii filiis iterum tentabat, sed cum Atreus Pelopis filius, qui, Eurystheo sine liberis defuncto, in Mycenarum regno successerat, cum magno exercitu in Isthmo Corinthiaco occurrisset,
x Hyllo & Echemo Tegeatarum Regi bellum singulari certamine dirimendum committebatur iis conditionibus, ut si Hyllus vinceret, Heraclidae Peloponnesum obtinerent, si vinceretur, per 50 annos reditum in illam iterum non tentarent, victo igitur occisoque Hyllo Heraclidae in Doridem iterum redierunt, ibique cum Doribus sterilem istam & montanam regionem per centum annos, priusquam cum felici successu reditum iterum tentassent, dicuntur incoluisse. Tlepolemus autem unus ex Herculis filiis post occisum Hyllum cum proavunculo suo Lycimnio
y ab Argivis receptus Argis habitabat, sed cum Lycimnium forte
z occidisset inde iterum ob eam caedem fugere coactus exstructâ classe cum suis in Rhodum transiit, ubi cum invenisset incolas in duas factiones divisas contra semetipsos belligerantes, uni parti adjunxit suos, debellatâque alterâ ab iis, quibus auxilium tulerat, totius insulae obtinebat
[Page 149] imperium, inde autem ad bellum Trojanum cum ceteris Graecis profectus
a à Sarpedone interfectus fuisse dicitur.
b Dores vero, quos ille in Rhodum secum abduxerat, ibi semper manebant Lindum, Jalysum, & Camirum incolentes, quibus circa 115 annos post Trojae excidium alii se jungebant
c Dores; ex iis qui in Atticam regnante Codro expeditionem suscipientes proposito istius regionis obtinendae exciderunt, eorumque auxiliis Con insulam occupabant. Post Homeri deinde aetatem
d Anthes è Troezenia aliam in Asiam Doriensium eduxit coloniam, & in Chersoneso Rhodo vicinâ Cnidum, & Halicarnassum condidit, quae cum aliis quatuor Doricis civitatibus Co scilicet, Lindo, Jalyso, & Camiro foedus ineuntes cum iisdem in Asia
e Doridem, Hexapolin constituebant, quae postea exclusâ à foedere Halicarnasso Pentapolis vocabatur. E Lindo
f Antiphemus & Lacius fratres circa Olympiadem 26 colonias eduxerunt, eorumque hic Phaselidem in Pamphylia, ille Gelam in Sicilia condidere. Hylli filius erat
g Cleodaeus, quo duce Heraclidae exactis 50 annis, quibus ex pactis obligati erant à bello Peloponneso inferendo abstinere, tertio in avitam patriam reditum tentant, sed cum nondum venisset tertia post Hyllum aetas, quam Pythia per tertium fructum significabat expectandam, priusquam in Peloponnesum redirent, in hac expeditione non minus infelici successu, quam in duabus prioribus à Peloponnesiis victi repressique in Doridem amisso duce,
h qui in praelio occubuit, iterum redierunt. Cleodaei filius erat
i Aristomachus, qui, cum ei Pythia victoriam promisisset, si per viam
[...] rediret, quarti Heraclidarum in Peloponnesum descensus dux fuit, sed cum ille oraculum non recte intelligens per Isthmum Corinthiacum exercitum duxisset, eodem modo quo pater victis repulsisque suis in praelio occidebatur, Aristomachi autem filii
k Temenus, Cresphontes, & Aristodemus tandem intelligentes per tertium fructum, quem Pythia dixit expectandum esse, priusquam Heraclidae in Peloponnesum redirent, tertiam generationem, & per viam
[...] non terrae, sed maris Angustias significari, classem Naupacti in Aetoliâ (quae urbs
l [...] appellationem sortita est) fretum Corinthiacum transituri parabant, sed dum ibi manebant, quod Hippotes Phylantis filius Antiochi Herculis filii nepos Carnum vatem, qui futura praedicens Doriensium castra intraverat, putans magum esse ab hostibus in exercitus perniciem immissum
m occidisset, pestis exercitum invadit; ab oraculo igitur edocti mali causam vatis caedam fuisse, Hippotem exilio damnant, & in vatis honorem festa
n Carnia instituerunt,
o quae à Lacedaemoniis ceterisque Doribus in Peloponneso ab eo tempore Apollini, ut pro morte vatis placaretur, quotannis semper quam sanctissime fuerant celebrata. Cum jam parata esset classis Heraclidae ab oraculo moniti, sibi
p trioculum ducem constituendum esse, Oxylo Aetolo Thoantis, qui Aetolis in bello Trojano imperaverat, nepoti, quem unoculo equo insidentem obviam habuerant, exercitus imperium commisere, sub cujus auspiciis in Peloponnesum transeuntes,
q circa 80 annos post Trojae excidium Elidem, Argos, Messeniam, & Lacedaemonem expulsis Aeolibus & Achaeis, quorum hi in Joniam postea Achaeam dictam duce Tisameno, illi in Asiam duce Penthilo Orestis filiis inde commigrarunt, occupavere, quibus inter Duces divisis
r Oxylus Elidem,
s Teminus
[Page 150] Argos,
t Cresphontes Messeniam, &
v Aristodemi filii Lacedaemonem obtinuerunt.
x Aristodemus enim, dum Heraclidae adhuc in Aetolia manebant, Delphis à Pyladae filiis Tisameni consobrinis occidebatur, quod autem illi debebatur occupatâ Peloponneso filii obtinuerunt imperium.
Oxylum, qui Elidem obtinuit, non Dorem sed Aeolem fuisse ab Aetolo Aeoli nepote ortum
y supra diximus:
z quicunque postea in Elide regnabant, ex Oxyli posteris fuerunt, inter quos insignissimus fuit Iphitus, qui circ 274 annos post Heraclidarum discensum Ludos Olympiacos instauravit.
Temenus, qui Heraclidarum primus Argis regnavit,
a praeter Cisum, Phalcem, aliosque filios unam habuit filiam Hyrnethonem, quam cum Deiphonti Ctesippi Herculis filii pronepoti in uxorem dedisset, eoque ob prudentiam illius in bellis Duce, & in omnibus rebus consiliario usus fuisset, filiorum odium incurrit, & ab iisdem tandem, cum timerent ne in Deiphontem etiam regnum transferret, interficitur. Deiphontes igitur cum Hyrnethone uxore suisque fautoribus relictis Argis regionem circa Epidaurum occupavit,
b illiusque urbis & Aeginae insulae primus Dorum obtinuit imperium. Phalces secundus Temini filius nocturno impetu
c Sicyonem occupavit, imperioque illius urbis cum Lacestade Legitimo rege (quem, quod Heraclida fuerat à Phaesto Herculis filio ortus, nec urbe nec regno expulerat) communicato, ibi regnavit, introductisque dialecto & moribus Doricis Sicyonios pro Doribus primo fecit reputari. Hujus filius
d Rhegnidas apud Phliasios regnum obtinuisse dicitur expulso Hippaso, qui inde cum suis fratoribus profugiens in Samum transiens ibi genuit
e Euphronem patrem Mnosarchi, qui Pythagoram celeberrimum illum Samium Philosophum dicitur genuisse: sed Diogenes Laertius dicit
f Cleonium fuisse, qui Phliunte profugit, & Cleonii filium fuisse Euthyphronem, Euthyphronis vero Hippasum, & Hippasi Marmacum, ab eoque genitum fuisse Pythagoram. Secundum utramque genealogiam Pythagoras Numae Pompilio Romanorum regi, cujus
g praeceptor dicitur fuisse, poterat esse coaevus; secundum alios vero, qui illum
h Polycratis Samiorum Tyranni,
i & Servii Tullii Romanorum Regis temporibus volunt floruisse, circa 200 annos fuit recentior. Cisus, qui Temeni filius natu maximus erat,
l post patrem Argis regnavit, cujus filius erat
m Althaemenes,
n qui regnante Codro Dores in Atticam duxerat:
o sed cum morte Codri, quo occiso Athenienses non posse vinci Pythia praedixerat, spe illius regionis obtinendae omnino excidisset,
p Megaridem occupat, eamque dirutis illis columnis, quae usque ad hoc tempus in Isthmo Corinthiaco positae
q in scriptum habuerant, eo usque Ioniam seu Atticam pertigisse, Doribus suis tradidit incolendam, inter quos cum captum agrum divisisset, ipse Nicaeae paratâ classe cum aliâ exercitus parte in Cretam solvit, ibique decem civitates
r condidit, totiusque insulae obtinuit imperium.
t Post Cisum usque ad tertiam aut quartam generationem Argis regnabant Temenidae; ab Argivis vero sic in ordinem redigebantur, ut omni autoritate regiâ exuti vix umbram illius retinebant: tandem vero Melta ultimo Timenidarum deposito damnatoque ipsum etiam nomen Regis Argis abolitum fuit, donec Phidon
v decimus ab Hercule sextus à Temeno illud vi & armis iterum resumsit,
x qui Argis multisque aliis Graeciae civitatibxs occupatis, tum ob potentiam suam, tum ob nummum argenteum,
y ab eo circa 120 annos ante Olympiadum initium primo in Graecia excusum
[Page 151] fuit omnium Graecorum sui temporis insignissimus. Phidonis frater erat
z Caranus, qui ex Argis educto exercitu
a Macedoniam occupabat, prima
(que) illius potentissimi Macedonum imperii posuit fundamenta, à quo magnus Alexander
b cum fuerit septimus decimus, jure materni generis Achille autore paterni Hercule gloriatus est. Cresphontes,
c qui Messeniae regnum obtinuit; postquam illud non diu tenuerat, quod plebis nimis studiosus esset, ab optimatibus cum omnibus filiis excepto Aepyto interficitur, & Polyphontes conjuratorum princeps imperio praeficitur. Aepytus autem, quod apud Cypselum Arcadiae regem avum maternum suum puer adhuc educaretur, cladem evasit, & cum ad virilem aetatem adolevisset, auxiliantibus ei Arcadibus, Lacedaemoniis, & Argivis regnum paternum iterum recuperavit, quod cum optime administrasset, omnes, qui post illum in Messenia regnarunt, in ejus honorem Aepytidae dicebantur. Aepyti filius & successor erat Glaucus, Glauci Isthmius, Isthmii Dotadas, Dotadae Sybotas, Sybotae Phintas, Phintae successurunt filii illius Antiochus & Androches, post illos regnum adiit Euphaes Antiochi filius anno secundo Olympiadis nonae, quo anno circa 387 annos post Heraclidarum descensum incepit
d primum bellum Messenicum cum Lacedaemoniis, quod Euphaes usque ad decimum quartum regni annum quam fortissime gessit, tum vero illo sine filiis in praelio defuncto, regnum obtinuit Aristodemus ex Aepyti posteris, qui cum patriam à ruina vindicare non poterat praevalentibus Lacedaemoniis, semetipsum occidit, postquam regnaverat annos sex, & Messenii deinde per 39 annos victoribus servi fuerunt, illis autem exactis anno quarto tertiae & vicessimae Olympiadis
e bellum pro libertate iterum renovarunt, quod per annos octodecim duce Aristomene summâ cum fortitudine & felici saepe successu usque ad annum primum 28 Olympiadis gesserunt, tunc autem iterum victi & in graviorem servitutem redacti per multos deinde annos, eodem modo quo Helotae, inter publicos Lacedaemoniorum servos numerati fuerunt. Qui vero exilium tum gravi servituti praeferebant, ad Anaxilam Rhegii Tyrannum, cujus proavus
f Alcidamidas circa initium primi belli Messenici, cum per seditionem Messeniâ expulsus fuisset, Messeniorum & Chalcidensium coloniam in Italiam ducens istius ururbis primus conditor fuit, duce Gorgo Aristomenis filio transeuntes istius auxilio victis Zanclaeis eorum urbem anno primo Olympiadis vicessimae nonae occuparunt, eamque ob falcis, quam habuerat, similitudinem
g prius Zanclen dictam à nomine Regionis, è qua expulsi fuerunt, deinde
h Messenen appellarunt. De tertio bello Messenico, & quomodo Messeni eo iterum victi patria expulsi fuerunt, ab eâque omnes per multos annos exularunt, donec à Thebanis iterum reducti fuerunt, legas
i Xenophontem,
l Diodorum Siculum,
m aliosque. Eurysthenes & Procles Aristodemi filii, qui post Heraclidarum descensum Lacedaemonem obtinuerunt,
n quod gemini essent, & forma adeo simillimi, ut à se invicem distingui non poterant, oraculo Delphico jubente ibi utrique aequali jure simul regnabant, ab iisque duae Regiae familiae, è quibus bini Reges erant, qui Lacedaemone simul regnabant, originem habuerunt.
o Cum antem hi fratres impuberes adhuc essent, cum Haraclidae Peloponnesum occupassent, Therae Thebano Autesionis filio Tisameni nepoti Thersandri Polynicis filii pronepoti, è cujus sorore Augeâ nati fuerunt, eorum tutela committebatur; illis autem adultis Theras, qui tam diu regni administrationem
[Page 152] habuerat, aliis parere nesciens
p coloniam è Lacedaemoniis & Mlnyls, qui à Pelasgis Atticâ expulsis Lemno ejecti Lacedaemonem venerunt, in Callistem insulam duxit, in eaque sibi regnum condidit, & tam colonis suis, quam antiquis insulae incolis, qui Cadmei fuerant, imperans eam deinde à suo nomine Theram appellavit. Ex hujus Therae posteris erat Battus,
q qui Oraculi Delphici monitu educta ē Thera coloniâ
r Olympiade primâ & quadrigessimâ 513 annos post Heraclidarum descensum, paulo ante initium captivitatis Babylonicae Cyrenas in Lybia primus condidit,
s quae urbs postea illuc ex omni Graecia novis colonis confluentibus in tantum crevit, ut Cyrenaei tandem ipsis Aegyptiis divitiis fere aequales, bello saepe superiores evasere. Ex ipsa autem Lacedaemone duae tantum coloniae felici cum successu unquam educebantur, quorum primae dux erat Phalanthus,
t qui Parthenias, eos scilicet, qui tempore primi belli Messenici
v promiscuo concubitu nascebantur, cum ob originis ignominiam Lacedaemone non sustinuissent diutius manere, in Italiam duxit, ibique Tarentum expulsis Peucetiis occupans illam civitatem iis tradidit incolendam, à quibus sic munita & amplificata fuit, ut inter celeberrimas Italiae urbes deinde caeperit numerari. Secundam coloniam,
x quae ex 3000 Lacedaemoniis & 6000 Peloponnesiis constabat,
y voto vere sacro, anno sexto belli Peloponnesiaci Trachiniam transtulerunt, eamque civitatem, quae tum in ruderibus jacebat, de novo conditam Heracleam deinde appellarunt. Ver sacrum erat,
z quando aliquis populus omnem unius anni proventum deo vovens eidem pecudes in eo natas immolando, liberos, cum adoleverint, in coloniam emittendo consecrabat, atque ideo de Gallis dicit
* Justinus, quod trecenta millia hominum ad novas sedes quaerendas, velut ver sacrum, miserunt.
Non diu postquam Heraclidae Peloponnesum obtinuerant
a Aletes Hippotae illius filius, qui ob caedem vatis Carni exulaverat, victis Sisyphidis Corinthum occupavit, in eam
(que) introducens Dores suos promoto pomoerio sic auxit, ut pro Corinthi
b conditore à nonnullis habeatur, tantamque adeptus est potentiam, & tam firmiter regnum suum stabilivit, ut ille posterique illius usque ad annum tertium tricesimae Olympiadis, quo Cypselus Tyrannidem invasit,
c per 444 annos Corinthi semper regnarunt. Quartus ex Aletae posteris, qui Corinthi regnabat, erat
d Bacchis, à quo, cum magnâ adeptâ potentiâ majoribus suis valde illustrior evasisset, Corinthi reges, qui post illum regnabant, & posteri illorum neglecto Heraclidarum nomine deinde Bacchiadae dicebantur. Ultimus Bacchiadarum regnabat Telestes
e cujus regni anno quinto
f Corinthi primum ex omni Graeciâ Trieres fuerunt aedificatae. Teleste vero altero ante Olympiadum initium anno
g à gentilibus suis occiso, plures deinde Bacchiadae numero ducenti pro Regimine monarchico Aristocraticum introducentes aequali autoritate rempublicam administrabant, electoque quotannis Prytane è Bacchiadarum familia, qui, eodem modo quo Archon Athenis, senatui & judiciis praesideret, multo saevius quam Reges Corinthiis per annos 121 imperarunt. Anno vigesimo primo postquam hi imperium adepti fuerant,
h Archias Euageti filius, qui secundum nostrum
[Page 153] Chronographum decimus à Temeno Argivorum rege, secundum alios vero
[...] Bacchiadarum familia fuit, ob caedem Actaeonis pueri venustissimi, quem vim ei inferre tentans occidisset, Corintho jubente oraculo Delphico coactus exulare, educto secum magno exercitu primo
l Corcyram insulam Thesprotiae vicinam
l prius Phaeaciam & Scheriam dictam expulsis Liburnis occupavit, eamque colonis suis tradidit incolendam, qui ibi quamvis Corinthiis primo subditi fuissent maxime
m sub Cypseli & Periandri imperio, tantam tamen postea praesertim in mari adepti sunt potentiam, ut
n circa initium belli Peloponnesiaci, cui illi originem praebuerunt, ipsis Corinthiis multo superiores evaserunt. Archias autem Corcyrae non diu mansit, sed coloniae regimine
o Chersocrati Heraclidae tradito, ipse Oraculi Delphici monitu inde in Siciliam solvit, expulsisque Siculis sub idem tempus, quo Megara & Naxus in eadem insula conditae fuerunt, anno tertio quintae Olympiadis, qui vicesimus primus annus erat regni Aeschyli Athenis, & sextus ante jacta Romae fundamenta
p Syracusas condidit, duasque ibi genuit filias
q Ortygiam & Syracusam dictas, quarum haec urbi, illa insulae urbi vicinae nomina dederunt. Syracusae autem ab Archia conditae sic brevi creverunt, ut regnantibus ibi Gelone & Hierone,
r opinione Scaligeri omnium non tantum Siciliae, sed totius etiam Europae urbium longe maximae fuerunt, multisque aliis urbibus tum in Sicilia, tum in magna Graecia praebuerunt originem. Cum autem Aristocratia Corinthi à Bacchiadis constituta usque ad annum tertium trigesimae Olympiadis durasset, Cypselus Eetionis filius
s abolito eo Regimine Tyrannidem invasit. Bacchiadis igitur Corintho pulsis & in varias Graeciae partes profugientibus,
t Damaratus, qui inter eos & divitiis, & honore valde excelluit, in Italiam decedens inter Tarquinios in Etruria habitabat, ibique genuit Lucium Tarquinium, qui post Ancum Martium Romae regnavit. Quomodo Cypselus & filius illius Periander Tyrannidem Corinthi exercuerunt narrat
v Herodotus. Post Cypseli autem & Periandri obitum, qui utrique 74 annos regnarunt, Corinthi deinde eodem modo quo in ceteris Graeciae urbibus Regimen penes plebem fuit.
Corintho vicina erat Megara, quam Doricam civitatem fuisse ab Althaemene Temeni nepote post Codri obitum primo occupatam, supra diximus. Haec cum postea potentia crevisset,
x Chalcedoni &
y Byzantio ad ripas Hellesponti conditis, &
z Megarae aliisque in Sicilia urbibus originem praebuisse perhibetur.
Tertius Hellenis filius erat
a Xuthus, qui, quod
b paternos Thesauros depeculatus esset, à fratribus Thessaliâ pulsus
c cum fautoribus suis in Atticam commigravit, ubi cum Erichtheo Atticae regi
d contra Chalcidenses Euboeae incolas belligeranti auxilia tulisset, illiusque virtute insignis parta esset victoria,
e regionem quae postea (cum in ea Oenoën, Marathonem, Probalynthum, & Tricorythum condidisset) Tetrapolis vocabatur, in praemium fortitudinis allatique auxilii accepit, & dignus insuper habitus, qui Regis gener esset,
f Creusam illius filiam duxit, ex eaque genuit
g Ionem & Achaeum, quorum
[Page 154] Ione, cum vir fortissimus esset, Erichtheus in omnibus bellis duce utebatur, praesertim in eo, quod contra Eumolpum & Eleusinios gessit, cui
h cum Ion insignissimâ partâ victoriâ ipsoque Eumolpo occiso finem felicissime posuisset, tantam deinde consecutus est apud Atticos potentiam, ut defuncto Erichtheo, qui in bello contra Immaradum Eumolpi filium
i occubuit, totius regni
l administrationem adeptus, mutatâ gentis appellatione
m Atticos deinde à suo nomine Iones, & regionem à Sunio promontorio usque ad Isthmum Corinthiacum Ioniam jussit appellari. Et hinc Ionum nomen & origo; & non à Javan, ut sciolis & dilirantibus potius placet. Postea autem Ion ab Erichthei filiis
n Atticâ exactus cum patre Xutho & fratre Achaeo in Peloponnesum commigravit, ibique ductâ Helice filiâ Salinuntis Aegialiae Regis ab eo in agri partem accipiebatur, in eaque, quâ donatus erat, Regione urbem Helicem ab uxoris nomine sic dictam condidit, quae,
o priusquam anno quarto centesimae primae Olympiadis miraculoso eo, qui totam Peloponnesum concusserat, terraemotu destrueretur, maxima inter omnes Achaiae urbes habebatur; in qua cum Ion, ut pote omnibus administrandae reipublicae & gerendi belli artibus instructus, potentiâ maxime crevisset, ab eo deinde
p illa etiam Regio, quae prius Aegialia, postea Achaea, usque ad Heraclidarum descensum Ionia dicebatur. Achaeus autem Ionis frater, acceptis ab Ione & Atheniensibus auxiliis
q Thessaliam invasit, ibique post Aeolum regnum Phthiotidis obtinuit, ab eoque illa Regio
r Achaia etiam & incolae Achaei dicebantur. Filii autem illius
s Archander & Architeles ab Aeolidis iterum pulsi in Peloponnesum redierunt, quorum cum alter Argis, alter Lacedaemone habitasset, tantam in iis urbibus adepti sunt potentiam, ut utriusque incolae ab iis deinde
t Achaei seu Achivi dicerentur, eoque nomine apud Homerum plerumque vocantur. Eos enim Danai filias duxisse, (ut tradit Pausanias) cum Danaus in Graeciam venisset cum filiabus suis
v circa 140 annos ante Erichthei obitum, qui Achaei avus fuerat, omnino prohibet temporis ratio. Sed cum Argos & Lacedaemon ab Heraclidis occuparentur, expulsi ab illis civitatibus
x Achaei in Ioniam duce Tisameno Orestis filio commigrarunt, eamque regionem & duodecim illius civitates, pulsis in Atticam Ionibus, occupantes illam deinde, abolito Ioniae nomine, Achaiam appellarunt, ibique nunquam iterum mutatis sedibus primo sub Tisameni nepotum postea vero sub Strategi,
y quem quatannis eligebant, imperio semper habitabant; auctique deinde divitiis, potentiâ, & multitudine incolarum duabus celeberrimis in Italia civitatibus Crotoni scilicet & Sybari, eodem tempore, quo Archias Syracusas condidit, praebuerunt originem.
z Myscellus enim Achaeorum coloniae dux, & Archias eodem tempore ad consulendum de novis sedibus oraculum Delphos venerunt, ubi cum datâ optione Myscellus urbem saluberrimam, Archias ditissimam elegissent, Pythiae monitu hic ditissimas Syracusas, ille saluberrimam Crotonem condidere. Conditâ autem Crotone Myscellus cum parte Coloniae emisit
a Iseliceum, qui Sybarin condidit, quae utraeque urbes sic brevi creverunt, ut ducentis & decim annis postquam conditae fuerant,
b Sybaritae contra Crotoniatas belligerantes, quamvis trecenta militum millia in aciem produxissent, hostes tamen viribus tanto superiores habuerunt, ut ab iis praelio victi amissà deletâque urbe omnino interiere.
cIones autem, qui ab Achaeis pulsi ad Athenienses commigrarunt, ab iis
[Page 155] ob cognationem in agri partem, & in jus civitatis accepti ibi per 50 annos permansere, iis autem exactis,
d Neleus Codri filius, qui Medonte fratre, quod claudus esset, deposito regnum invaserat, jubente oraculo Delphico illud iterum abdicare coactus 130 annos post Trojae excidium, ductis secum Ionibus & ex aliis Graeciae gentibus non paucis, cum ceteris fratribus, qui multi fuerunt, in Asiam transiit, expulsisque Lelegibus, Pelasgis, & Caribus, eam Regionem, quae à novis incolis Ionia deinde dicebatur, occupavit, suis
(que) tradidit incolendam, qui duodecim illius civitates incolentes beneficio maris, cui vicini fuerant, sic brevi creverunt, ut omnes etiam
e maris Aegaei insulas, multas
(que) alias & in Thraciâ & in Asiâ maritimas regiones cum Atheniensibus, quorum plerumque socii fuerunt, totiusque maris imperium obtinuerunt; ob quod, & mercaturam, quam cum Phoenicibus & Aegyptiis exercuerunt, cum prae omnibus aliis Graecis orientalibus maxime noti fuissent, inde obtinuit, ut ab omnibus illis tota Graecia
f Ionia & incolae Iones, eodem modo quo ab iisdem Enropaei occidentales omnes Franci, quod ea gens ob bellum sacrum in oriente gestum illis prae ceteris occidentalibus innotesceret, usque ad hunc diem appellantur. Graecorum enim Gens, apud Arabes, & Persas
[...] & Graecus apud Chaldaeos, & Rabbinicos
[...] & apud Syros
[...] appellantur; Quod notat Scholiastes Aristophanis ad Acharnenses. Totam Ionicae migrationis Historiam satis prolixam habes apud Pausaniam in Achaicis, de qua etiam consulas
f Strabonem, & Herodotum.
g Una è duodecim Ioniae civitatibus erat Phocaea, cujus incolae post victum à Cyro Croesum à Persis patriâ pulsi Veliae in Italia, & Massiliae in Gallia conditores fuere.
E Graecis igitur Thessali, ceterique omnes
h extra Isthmum Corinthiacum habitantes (exceptis Atheniensibus, Megarensibus, & Doridis Tetrapoleωs incolis) Aeolidis Asianae incolae, & è Peloponnesiis Elei & Achaei Aeoles fuerunt. Quamvis enim Achaei ab Aeolo originem non habuissent, cum tamen Aeolica dialecto utpote è Thessalia in Peloponnesum profecti uterentur, Aeolibus etiam annumerati fuere. Qui Atticam, Euboeam, Ioniam Asianam, omnesque maris Aegaei insulas, & Thraciae maritima incolebant, Iones erant. Ceteri autem omnes Graeci nominis pro Doribus reputati fuere. Dialectus primo apud omnes, quamdiu in Thessalia habitabant, una erat, postea vero in Aeolicam & Ionicam, & Ionica rursus Ionicam, & Atticam; & Aeolica, in Aeolicam, Boeoticam, & Doricam dividebantur.
i Ionica enim & Attica, & tres hae Aeolica, Boeotica, & Dorica eaedem antiquitus dialecti fuerunt. Hactenus de primis originibus omnium Graecarum gentium, & insigniorum urbium egimus: quibus explicatis, cum haec sola ob obscuram antiquitatem aliquid difficultatis habeant, non omnino opus erit ut in ceteris simus prolixi.
Ep. 7.
[...]. In Lacuna bene ponit Palmerius,
[...], atque ideo legendum est
[...].
l Dicunt enim Graeci Cadmum ab oraculo Delphico, quod de nova condenda urbe consuluerat, jussum vaccam in utro
(que) latere habentem signum candidum circulo plenilunii simile, cum in Boeotiam venisset, itineris ducem habere, eo in loco, quo ea defessa primo procubuit, Thebas condidisse. Sed maculam illam candidam in speciem Lunae superstitionem Aegyptiacam in cultu
m Apidis denotare, & Cadmum non tam ex oraculo Delphico, quam è patria religione tanta superstitione hanc bovem
[Page 156] observasse multo verisimilius videtur. Cadmus enim Aegyptius fuit, qui tamen è Graecia etiam habuit originem,
n Io enim Jasii Argivi filia erat, quae ab Aegyptiis rapta Osiridi Aegyptiorum regi nupta fuit, eademque est, quam Aegyptii
o Isidem vocabant, hujus filius erat
p Epaphus, qui genuit Libyam matrem Agenoris & Beli,
q quorum hic Danai & Aegypti, ille Phoenicis, Thasi, Cilicis, & Cadm
[...] patres fuere.
r Agenore autem & filiis Aegypto aut exactis, aut ultro ad quaerendas novas sedes decedentibus,
s Phoenix & Agenor Phoeniciam,
t Cilix Ciliciam, & Thasus
v Thasum insulam & vicina Thraciae maritima occuparunt.
x Cadmus vero in Boeotiam venit, victisque Hyantibus & Aonibus in eorum regione anno Epochae Marmoriae 1255. qui est annus 50 aetatis Mosis Cadmeam condidit. Hyantes igitur Boeotiâ expulsi Hyampolin in Phocide condidere. Aones autem supplices & deprecantes à Cadmo manere permissi sunt, & cum alios sibi adjungentes Boeotos circa Cadmeam habitassent, eam
(que) multum auxissent, Cadmus promoto pomaerio urbem suam novo muro muniebat, totamque eam à nomine Thebarum in Aegypto, unde profectus fuerat, Thebas appellavit, & Cadmea deinde Thebis, eodem modo quo Cecropia Athenis, pro arce tantum habebatur. Quae de Cadmo ad quaerendam Europam misso narrantur, omnia fabulae sunt, secundum enim nostrum marmor Cadmus Helleni & Doro coaevus erat, Asterius autem Cretae Rex, qui Europam rapuit & duxit, Dori nepos fuit; multo igitur veriora dicere videntur, qui Europam non Agenoris,
y sed Phoenicis filiam volunt fuisse. Plura de Cadmo & de iis quae post Cadmum Thebis regnarunt legas apud Pausaniam in Boeoticis, Apollodorum lib. 3, Diodorum Siculum lib. 4, Eustathium ad Homeri Il.
[...]. pag. 269, Johannem Antiochenum MS. in Bibliotheca Bodlianâ non longe ab initio, Chronicon Alexandrinum, & Cedrenum lib. 1. Maxime autem celebratur Cadmus ob literas ab eo in Graeciam primo allatas, de iis lege ex antiquioribus Herodot. lib. 5. Diodorum Sic. lib. 4. Eustathium ad Homeri Odyss.
[...]. pag. 1757. Plinium lib. 5. cap. 12. Tacitum lib. 2. & Tatianum: E modernis vero Domini Johannis Marshami, Canonem Chronicum pag. 119. Bocharti Geographiae sacrae partem secundam lib. 1. c. 20. & Waltoni Prolegomina ad Biblia Polyglotta, cap. 2. Sed instar omnium est Doctissmus Scaliger, in notis ad Eusebii Chronica.
Ep. 8.
[...]. Lacunam Seldenus, & Palmerius sic supplent.
[...], sed quid nostro Chronographo, qui de solis rebus Graecis scribit, cum Phoenicum regibus? multo igitur melius,
z Lydyatus & Dominus Johannes Marshamus legunt,
[...]. Primus, qui
b in Laconia regnabat, erat Lelex, qui ex
c Aegypto in Graeciam unâ ante Deucalionem aetate profectus Lelegibus nomen dedit, hujus filii erant Myles & Polycaon.
d Polycaon ductâ Messene Triopae Argivorum Regis filia Regionem Laconiae è parte occidentali vicinam occupavit, eamque ab uxoris nomine Messeniam appellavit, in qua posteri illius per quinque aetates, donec tandem iis deficientibus regnum ad Perierem Aeolidam veniebat, regnasse perhibentur. Myles qui in Laconia regnabat genuit Eurotam, qui fluvio Eurotae nomen dedit, hujus filia erat Sparte, quam cum Lacedaemon duxisset, ab Eurota in regni societatem acceptus cum eo simul anno Epochae Marmoreae 1252. i. e. 308 annis ante Trojae excidium
vva[Page 157] primo caepit regnare, & ad fluvium Eurotam Lacedaemonem condidit, quam ab uxoris nomine etiam Spartam appellabat. Lacedaemonis filius & successor erat Amyclas, qui urbem Amyclas condidit, Amyclae filius erat Cynortas, qui genuit Oebalum patrem Tyndarei, cujus filii erant Castor & Pollux, & filiae Helena & Clytemnestra, quarum haec Agamemnonis, illa Menelai uxore fuere.
Ep. 9.
[...] ...................: Palmerius in prima & secunda Lacuna aut
[...], aut
[...] inserendam putat, vocem autem
[...] praefert, quia Libya Danai regnum erat: Dicit enim
e Apollodorus,
[...] (legit
f Scaligerus
[...])
[...]· Sed rejectis utrisque mihi potius placet legere,
[...], penes tamen lectorem sit aut mea aut Palmerii uti Conjecturâ, aut utrisque invenire meliorem. In tertia lacuna supple
[...],
g quae una erat è filiabus Danai, quarum alia erat, cujus nomen in quarta lacuna quoad medias literas obliteratur, quodnam autem fuerat, cum reliquias illius perlectis omnibus Danai filiarum nominibus, quae apud
h Apollodorum extant, eorum nulli possim adaptare, mihi omnino manet incertum. In quinta Lacuna Palmerius ponit
[...], quia Danaus Argis deficientibus ob siccitatem aquis, filias suas, narrante
i Apollodoro,
[...]. Sed quod hic de Danai filiabus narratur, non Argis, sed Lindi in Rhodo actum fuit, atque ideo potius lego,
[...]. Danai enim filias cum patre ex Aegypto profugas ad Lindum in Rhodo appulisse, ibique Templum Minervae Lindiae condidisse, & illi sacrificasse
l Strabo,
m Diodorus Siculus,
n Herodotus, aliisque testantur. In sexta Lacuna Palmerius ponit
[...], in ultima
[...]. Primus enim annus, quo Erichthonius Athenis regnavit secundum Eusebium est Epochae Marmoriae 1249, annus igitur Epochae Marmoriae 1247. est regni illius tertius.
[...]. De Danao & filiabus 50, passim veteres. Sed de Pentecontori nomine, navis longae qua ex Aegypto profugêre indito, raro. Ita dictam scribit diserte Apollodorus Bibliothecae, lib. 2. idque à filiarum numero, uti etiam Eustathius ad Iliados
[...]. Sed nominis originatio ea mira est. A remorum potius numero seu versus aut ordine unico, qui ex quinquaginta constabat, impositum est, uti & Argonavi. Ita etiam
[...] & similiter naves aliae longae dictae. Hanc primam fuisse navem longam scribunt nonnulli. Hyginus Fabula CCLXXVII.
‘Minerva prima navem biproram Danao aedificavit in qua Aegyptum fratrem profugit.’ Tantundem etiam Fabula CLXVIII. Et Plinius lib. 7. cap. 46.
‘Navem primus in Graeciam ex Aegypto Danaus advexit. Ante, ratibus navigabatur, inuentis in Mari rubro inter insulas à rege Erythra.’ Consule item Nonni
[...] ad Gregorii Nazianzeni invectivam primam numero
[...]. Erythras autem rex non alius quam Edomus Jacobi patriarcha frater viris doctis, nec immerito, habetur. Adi, si placet Josephum Scaligerum ad Festi Aegyptinos, & Nicolai Fulleri Miscellanea sacra, lib. 4. cap. 20. Postea ad plures remorum ordines deventum est, de quibus visendi quidem Lazarus Baisius, & Graegorius Gyraldus in iis quae de re navali edidere, sed in primis ante alios, magnus Scaliger ad numerum Eusebiarum MCCXXX, & Willebrodus Snellius in
[Page 158] praefatione ad suam Histiodromicen, & Th. Rivius in Historia navali antiqua quam 4 libris edidit Londini, A. D. 1633.
[...] ▪ Danaum fuisse Beli filium & Cadmi patruelem supra diximus.
o Hic à fratre, cum quo de regno certaverat, Aegypto exactus conditâ nave, quam à filiorum seu potius à remorum numero
[...] appellavit, in ea primo in Rhodum, & inde in Argolidem venit, cujus regionis post Stheneli obitum, pulso Galenore legitimo haerede, regnum adeptus illius deinde incolas, qui prius Pelasgi dicebantur, à suo nomine Danaos appellavit. Plura de eo & quinquaginta illius filiabus legas apud Apollodorum lib. 2. Pausaniam lib. 2. & 3. Eustathium & Didymum ad Homeri Il.
[...]. v. 42. & apud Eustathium in Scholiis ad Dionysii
[...], v. 805. Diodorum Siculum lib. 5. Herodotum lib. 2. Strabonem lib. 5. pag. 221. & lib. 8. & è Modernis Dominum Johannem Marshamum, in Canone Chronico, pag. 125.
p Eusebius,
q Theophilus, &
r Josephus è Manethone antiquo rerum Aegyptiarum scriptore Danaum etiam Armaim vocant; illiusque fratrem Aegyptum maximum illum Aegyptiorum regem Sesostrim
s plerique volunt fuisse; quam vere nescio; hoc autem certum est Sesostrim valde antiquum fuisse.
t Aristoteles diu ante Minois primi tempora,
v Agathias ante Nini & Semiramidis regnum,
x Valerius Flaccus, &
y Apollonius Rhodius ante Argonautarum expeditionem,
y Scholiastes Apollonii 2900 annos ante primam Olympiadem,
z Strabo vero,
a Herodotus,
b Diodorus Siculus, & omnes, qui unquam de Sesostre aliquid scripserunt, ante bellum Trojanum illum dicunt vixisse. Qui igitur Josephi, ut ipsi credunt, autoritatem secuti Sesostrim Sesacum esse volunt, qui 234 an. post Trojae excidium
c regnante Rehaboamo Templum Hierosolymitanum expilaverat, ex nimis levi fundamento, si hoc dixisset Josephus, tot autoribus aequali fide dignis contradicunt. Sed nihil tale est apud Josephum, ejus verba enim haec sunt,
d [...], non igitur secundum Josephum Sesostris idem est cum Sesaco, sed Herodotus male ascripsit ea Sesostri, quae à Sesaco gesta fuere: qui vero his Josephi verbis contrarium sensum volunt imponere, ex ipso Josepho,
e qui postea Sethosin seu Sesostrin nominat, eumque Danai fratrem fuisse dicit, satis apparet, eos, quae scripsit Josephus, non omnino intellexisse; nec si haec illius scriptoris conjectura pro ea opinione faceret, omnino crederem, de hoc maximo totius orbis rege, qui Asiam atque Europam
f victoriis suis pervagatus fuit, tam pauca in omni Graecâ Historiâ posse narrari, nisi ab historicis temporibus per multa plura secula fuisset remotus.
g Hunc Eusebius etiam Rhamesem vocat, atque ideo de eo intelligenda esse omnia ea, quae de Rhamse Aegypti Rege & totius Asiae victore
h à Tacito narrantur, & rerum gestarum & nominum similitudo suadet.
i Scholiastes Apollonii dicit illum Ori filium & Osiridis nepotem fuisse, ego vero eum eundem esse cum Osiride seu Dionyso credo.
l De utrisque enim narratur eodem, quo nascebantur, die data esse vaticinia, eos orbis dominos futuros.
m Utri
(que) in Aethiopiam, Arabiam, Persiam, Indiam & Scythiam, eodem ordine & successu expeditiones susceperunt; utrique versus occasum
n Thraciam expeditionis terminum habuerunt; utriusque in ea
o regione periclitabatur exercitus; utrique
[Page 159]p Priapis erectis illi obscoeno deo originem dicuntur praebuisse; & in reditu
q utrique fratres habuere rebelles. Qui acuratius examinabunt, quae de utrisque narrantur, eos in multis aliis invenient convenire, ob eaque, non dubito, quin facile concessuri sint, non omnino verisimile esse, eos, quorum Historiae in tot circumstantiis conveniunt, diversos fuisse. Sesostris igitur non Danai frater, sed illius abavus fuit, Danai enim
r pater Belús; cujus mater erat Libya filia Epaphi, quem ex Io seu Iside genuit Osiris, Sesostris etiam dictus, qui
s Prometheo Deucalionis patri coaevus erat. Cum igitur Deucalion anno Epochae Marmoreae 1310, qui est annus aetatis Mosis quartus, in Graeciani venisset, inde colligitur Osiridem seu Sesostrim circa tempus, quo Israelitae ab Aegyptiis primo afflicti fuerunt, maxime floruisse;
t cum igitur hic dicatur ingentes à Nilo usque ad mare rubrum deduxisse fossas,
v insignissimos eos, quos Romam transtulerunt imperatores Romani, obeliscos è montibus Arabicis excisos in urbe Heliopoli erexisse, multasque civitates, & quam plurima alia ex iis aedificiis & structuris, quae in Aegypto diu cum stupore videbantur, condidisse, omniaque haec opera
x nullo Aegyptio ad laborem adhibito per solos servos perfecisse; tam ex his, quam ex temporis convenientia mihi satis evidenter apparet, illum Aegyptiorum regem, qui Israelitas in servorum censum redactos
y tam gravi afflixit servitute, Sesostrim fuisse; ab illiusque altero nomine Ramese urbs
z Rameses una earum, quas pro Aegyptiis Israelitae condidere, appellationem videtur habuisse.
[...]. Quomodo Erichthonius expulso Amphictyone Athenarum regnum adeptus sit, supra diximus, maxime vero celebratur ob currus inventionem, & Panathenaea ab eo primo celebrata, de quibus utrisque noster Chronographus agit in sequentibus. Tribuum etiam nomina mutavit, easque, quae prius,
a [...], &
[...] dicebantur, deinde
b [...], &,
[...], voluit appellari. Regnum tenuit 50 annos, illudque moriens filio Pandioni reliquit. Cetera, quae de eo narrantur, legas in Meursii libro de regno Attico, lib. 2. cap. 1.
Ep. 10. ...........
[...]. In prima Lacuna supplet Palmerius.
[...]; in secunda
[...]; sed suspicor Seldenum, cum Chronicon hoc è Marmore transcripserit, hanc vocem
[...], ut plures alias, quoad finales literas non manifestâ lectione sed conjecturâ tantum consecutum fuisse; & etiam in syllaba
[...] O pro Ω legisse, non enim mihi, ut Palmerio, placet hic Ionismus, quia in ceteris Marmoris Epochis non invenitur; atque ideo potius legerem,
[...]. Panathenaea enim, cum in
c Minervae honorem primo instituta fuissent, à deae nomine
d [...] non
[...] dicebantur, eaque tandem in omni fere per totam Atticam vico quotannis celebrata fuere. Postea vero cum
e Theseus omnes horum vicorum incolas in unam urbem congregasset, pro multisque illis festis instituisset, ut unum commune ab omnibus Atticae incolis Athenis celebraretur, ab eo tempore quae prius
[Page 160] [...] dicebantur
[...], quia pro omnibus Athenaeis celebrata, appellari, & Theseus pro illorum institutore reputari coeperunt. Vocem autem
[...] ideo ve
[...]lem rejicere, quia non ab Erichthonio, sed ab
f Erichtheo Athenarum cive
[...] [...], & urbs
[...] dicebantur. Quamvis enim Cecrops cum urber
[...] suam primo condiderit
g Minervae consecrabat illis, qui Neptuno hunc honorem vellent contribuere suffragiorum numero superatis (de qua contentione lege
h Meursium) ea tamen ab initio non illius deae, sed conditoris nomen Cecropia dicta usque ad Erechthei regnum referebat, illo autem regnante, abolito antiquiori nomine, haec urbs
[...] olim consecrata ab illius etiam nomine
[...] primo coepit appellari. De his mihi visum est lectorem monere: sed quia in Seldeni autographo
[...] legitur hanc potius vocem in textu placuit retinere. In tertia & quarta lacuna cum Palmerio & Domino Johanne Marshamo lego,
[...], vox enim
[...] multo potius de simulacro Cybeles, quam de illius Sacris (ut volunt Seldenus & Lydiatus) primo institutis, hic verba fieri suadet. In quinta, sexta, & septima lacunâ bene supplet Palmerius
[...], literas enim NN in ..
[...].. pro IN, aut quadratarii aut exscriptoris errore scriptas fuisse non omnino dubitandum est. Celaenae enim in Phrygia Hyagnidis patria fuit, quod Palmerius inde bene probat, quod Marsyas, quem
i Strabo,
k Plutarchus, &
l Nonnus dicunt Hyagnidis filium fuisse
m Celaenis habitasset.
n Apollodorum autem, qui non Hyagnidem sed Olympum Marsyae patrem dicit, & supra citati autores, & etiam
o Pausanias convincunt errasse, ille enim in Phocicis satis aperte innuit Olympum non Marsyae patrem, sed discipulum fuisse, quod idem in libro de Musicâ saepius dicit Plutarchus. In septima Lacuna legendum esse,
[...] Seldenus, Lydiatus, & Palmerius consentiunt, apud Aristotelem enim, & alios,
[...], &
[...] occurrunt, & Aristoxenus
p apud Athenaeum, quod maxime huic loco quadrat, dicit,
[...]. In ultima Lacuna supplet Palmerius,
[...], quae voces & Lacunae spacio & iis, quae praecedunt, maxime mihi videntur convenire.
[...]. Panathenaea inter omnia Atheniensium festa
q maxima fuere
r ab Erichthonio in honorem Minervae urbis tutatricis instituta.
s Duplicia haec erant majora & minora, minora quotannis
t die 20 Thargelionis, majora quinto quo
(que) anno
t die 25 Hecatombaeonis celebrata fuere. In utris
(que) certamina equestria, gymnica, & Musica proponebantur. Si de his plura velis cognoscere, consulas Josephum Scaligerum in Eusebianis animadversionibus ad numeros DCCLXXXIX, & MCCCCLIV; in primo de emendatione temporum capite de Periodo Delphorum Pythica; in addendis eidem operi, pag. 739. & in Canonum lib. 3. pag. 224. & 225; Petrum Castellanum in
[...]; Coelium Rhodiginum lib. 2. cap. 27. Eustathium ad Homeri Il.
[...]. v. 551; & Michaelem Apostolium Centuria 15. Proverb. 80. instar autem omnium est Johannes Meursius, qui omnia, quae de hoc festo narrantur, in librum singularem summâ cum industria congessit.
[...]. Hyginus Poetici Astronomici, lib. 2.
‘Alii, inquit, anguina crura habuisse Erichthonium dixerunt, eumque primo tempore adolescentiae ludos Minervae Panathenaea fecisse, & ipsum quadrigis cucurrisse, pro quibus factis inter sidera dicitur collocatur.’ Quadrigis igitur in ipsis Panathcnaeis certavit & victor evasit primus. Virgilius Georg. 3.
Dum victorem ait fuisse, celebratos ab eo ludos indicat. Et frigide nimis ibi Servius, cui victor apud doctissimum Poetam sui propositi effector tantum habetur. Eum tria equarum millia, quarum plerisque pulli erant, nutrivisse etiam meminit Joannes Tzetzes Chiliade 3. cap▪ 43. Quadrigarum etiam inventionem Erichthonio tribuebant plerunque Graeci, saltem in Graecia. Eusebius numero DXLIII. Erichthonius primus quadrigam junxit in Graecia. Erat quippe apud alias nationes. Sed numero CCCCXLVII. Trochilus primus fertur junxisse quadrigam. Trochilus ille Callitheae filius erat, primae Junonis Argivae sacerdotis; ut Theon in Commentariis ad Aratum. Callithia Spirantis Filia ea dicitur Africano apud Eusebium, Chronicorum parte priore, pag. 25. At quin Trochili nomen pro Argivo Orsilocho apud Hyginum, in Heniocho, substituendum sit, dubitare non possum. Alibi enim quisnam, Orsilochus dictus, quadrigarum inventor reperitur? Et de ea re, atque depravato apud alios Trochili nomine, optime Paulus Leopardus in Emendationum, lib. 1. cap. 15. Tantum abest ut magno Scaligero assentiam ubi Corippi lacunam, in Eusebianis, hoc nomine supplet. Corippus lib. 1.
—referam primum junxisse quadrigas
Et currus armasse novos, Pelopemque secundum
In Soceri venisse necem—
Orsilochum referam, legi vult ille; corrupto nomine, ab Hygino desumto. Thomas Dempsterus fidenter ibi Cecropidem, pro Erichthonio, inserit. Sensus placet; sed vocabulum insertum non omnino. Erichthonium junxisse primo quadrigas à Corippo ibi innui, non est cur non plane fateamur. Ea enim vulgo obtinuit opinio; ut scilicet Pelopem secundo, instituto etiam certamine. At vero Cecropidis nomine Erichthonium satis obscure designâsset, neque aliter quam qui nude Romulidis, singularem aliquem Romanorum Imperatorem. Quid dubitemus Heniochum referam primas, &c. legere? Ita res ipsa suadet, & notissimum Erichthonii nomen; notissimum scilicet priscis Astronomis, saltem quotquot eorum eum primum junxisse quadrigas cum plerisque sensêre. Neque ideo est Heniochus magis appellativum quam proprium, quod Aurigam interpretetur. Ita migravit heic in proprium, uti olim etiam Heniochi, à Telchio & Amphito Castoris & Pollucis
[...] seu aurigis, ad designandam gentem illam in Sarmatia; de qua Plinius lib. 6. cap. 5. Etiam
[...] Auriga, ut proprium ejus nomen, usurpatur, uti apud Arabas
[...] seu retinens habenas, quod id ipsum cum Heniocho sonat; cum interim figuram huic nomini, ut proprio, interdum pingant Arabes mulum clitellatum erectum, quod ex Scaligeri notis in Manilium discimus. Sed vero & Ophiucus, Sagittarius, Arctophylax, Engonasin, Aquarius, non tam appellativa sunt quam propria in coelo nomina Aesculapii, Centauri, Arcadis, Herculis, Ganymedis, aut aliorum quos ibi finxit vetustas. Atque ita Heniochus Erichthonii, Corippi lacunae restituendus.
Ibid.
[...]. Non licet per operarum formas, omnes archetyporum figuras ubique repraesentare; quod tamen plerunque in universis, sed in prioribus binis exacte, fecimus, exceptis tantummodo
[...] & Z. de quibus & aliis aliquot ejusmodi rebus minutulis heic simul visum est monere.
[...] tum in Chronologico hoc Marmore, tum in Smyrnaeorum Decretis & Foedere, perpetuo, crus quod ad dextram vergit, habet dimidiatum ad hunc modum Π. In recentioribus Inscriptionibus quas dedimus, utrunque crus aeque semper extenditur; &
[...] etiam non aliter quam usitatis Typographorum formis exaratur.
[Page 168] In vetustioribus autem hisce binis
[...] hac semper figura
[...] occurrit, quae
[...] sive eta supinum dicitur Alypio. Hanc autem
[...] formam pro Ξ usurpatam nondum animadvertimus. Imo suspicamur virum doctum qui id ex multis antiquitatum vestigiis à se observatum ait, affini figura deceptum esse. Vide Ortelii Thesaurum Geographicum in Cyzicus & in Sangarius. Et vereor sane ne
[...] in ΚΥΤΙΚΗΝΩΝ (procul dubio pro
[...]) apud Adolphum Occonem in Antonini Philosophi numismatis inde natum fuerit, quod vetus
[...] seu
[...] figura eum, qui descripsit, fefellerit. De literarum Graecarum formis vetustioribus, non est cur plura heic adjiciamus. De eis vide eruditissimam V. Cl. Claudii Salmasii diatribam ad Consecrationem Templi in agro Herodis Attici, ubi etiam magni Scaligeri errores de Ionicarum formis, quas ad Eusebium memorat, meritissimo castigat. T
[...]K K autem in Γ, &
[...] N in M, cum nempe finales essent, non aliter fere, quam in compositione transiisse (quod à pronuntiationis more fluxisse nemo dubitet) bina illa Marmora legentibus palam est. Adjectum porro
[...] plerunque tertiis personis singularibus temporum aliquot & dativis casibus pluralibus, tametsi vocalis non sequatur, legenti observandum est. Neque de eo ita sentiendum ac si aut ab Attico idiotismo aut quadratarii errore manâsset. Certe vetus mos Graece scribendi, ut videtur, id plerumque exigebat. Servatur in Bibliotheca instructissima nobilissimi viri Roberti Cottoni mutilum Geneseos exemplar ante annos M, ni fallor, literis quadratis exaratum, in quo illa scribendi formula obtinet; ut cap. 8.
[...], &c. Passim in eodem codice eadem scribendi ratio.
[...].
u Hoc matris Deorum simulacrum rudis & nullius formae lapis erat, quem Phryges à coelo
x delapsum & Pessinunte in Phrygia primum apparuisse dicunt, eamque urbem,
x [...], incolae volunt nomen accepisse; sed secundum nostrum Marmor non Pessinunte, sed in Cybelis montibus primo apparuit, illinc igitur Pessinuntem delatum fuit, ibi enim in insignissimo
y templo Deûm Matri exstructo repositum erat, & summâ cum religione colebatur, donec tandem
a Romani tempore belli Punici secundi in Sibyllinis libris legentes, Poenos non posse Italiâ pelli, nisi mater Deorum è Phrygiâ Romam allata fuisset, hoc
[...] Pessinunte Romam transtulerunt, in qua urbe deinde eodem modo & eâdem superstitione, quibus prius Pessinunte, colebatur.
[...] Cybeli montes erant in Phrygia,
b à quibus Deum Mater Cybele, eodē modo quo ab Idaeis montibus Idaea, à Dindymenis Pessinunti vicinis Dindymene, ab urbe Sipylo Sipylene, & ab urbe Berycintho Berycinthia dicebatur, in his enim Phrygiae locis haec dea maxime colebatur, in quibus Sacerdotes
c Curetes & Corybantes dicti sacra Bacchi orgiis non dissimilia,
[...] insani quodam furore correpti peragebant. De his Sacerdotibus & Dea quam colebant legas plura apud Strabonem lib. 10. Diodorum Siculum lib. 3. Rosinum de antiquitatibus Romanis, lib. 2. cap. 4. & Dempsterum ad illud caput, & Dominum Johannem Marshamum in Canone Chronico, pag. 130. & Vossium de Idololatria, lib. 1. c. 20. & lib. 2. cap. 52, & 53.
[...]. Alexander, autor de rebus Phrygiis vetustus, apud Plutarchum libro de Musica testatur item
[...], Hyagnin Phrygem primo tibiis cecinisse. Et Apuleius fusius & eleganter, Floridem 1.
‘Hyagnis, inquit, fuit, ut fando accepimus, Marsyae tibicinis pater & magister,
[Page 169] rudibus adhuc Musicae seculis, solus ante alios catus canere; nondum quidem tum flexanimo sono, nec tam pluriformi modo, nec tam multiforatili tibia. Quippe adhuc ars ista repertu nova commodum oriebatur. Nec quidquam omnium est quod possit in primiordio suo perfici; sed in omnibus ferme est ante spei rudimentum quam rei experimentum. Prorsus igitur ante Hyagnim nihil aliud plerique callebant quam Virgilianus opilio seu bubsequa,
‘Stridenti miserum stipula disperdere carmen.’ Quod si quis videbatur paulo largius in arte promovisse, ei quoque tamen mos fuit una tibia, velut una tuba, personare. Primus Hyagnis in canendo manus discapedinavit. Primus duas tibias uno spiritu animavit. Primus laevis & dextris foraminibus, acuto tinnitu, gravi bombo, concentum musicum miscuit.’ Hujusmodi cantum Phrygium biforem nuncupavit Virgilius. Aeneidos. 9.
—ite per alta
Dindyma, ubi assuetis biforem dat tibia cantum.
Ad quem locum, Servius; Bisonum, imparem. Et servavit eis tibiarum suarum, id est, Phrygiarum naturam. Tibiae, porro, inquit, aut Serranae dicuntur (Sarranae; à Sarra quae Tyrus est) quae sunt pares, & aequales habent cavernas; aut Phrygiae, quae & impares sunt & inaequales habent cavernas. Ergo biforem, dissonum, dissimilemque. Non sunt pari modulatione compositae. Et, apud eundem, Varro de tibiis maxime quarum inventor Hyagnis, id est, Phrygiis; Tibia Phrygia dextra unum foramen habet, sinistra duo; quorum unum, acutum sonum habet, alterum gravem. Inde est quod tibiis interdum paribus dextris & sinistris, etiam & Sarranis, ludos actos habemus apud Terentium; interdum imparibus primum, & postea duabus dextris, ut in titulo Heautontimoroumenou. Vide item Julium Pollucem, lib. 4. & observa Midae Agrigentini tibicinis victoriam in Olympiadis OA, anni tertii
[...] Scaligerianae, & schemata apud Gruterum in Inscriptionum corpore, pag. 27, & 28. Atqui de tibiarum inventione, vide plura apud Plutarchum de Musica, Strabonem lib. 10, Pausaniam in Corinthiacis, Aristotelem Politicorum 8. cap. 6. Pindarum Pythionicarum 12, & ibi Scholiasten, Martianum Capellam lib. 9, Eustathium ad Iliados σ. Eusebium in Chronico Graece pag. 32. Hyginum, Palaephatum, Ovidium. Adi item Julium Scaligerum Poeticis, lib. 1. cap. 20. Sunt vero qui ab hominum ferme initio tibiarum inventionem petunt. Etenim quae apud sanctum autorem in Geneseos cap. 4. com. 21. de Jubale habentur, ea de tibiis intelligunt. Ibi
[...] ei tribuuntur, quod
[...] interpretantur Hellenistae, alii citharam & organa. Sed paraphrasis Chaldaea utraque pro
[...] substituit
[...] Abuba quae pro tibia etiam sumitur. Et Ambubaiarum collegia apud Horatium explicans Acro, Ambubaiae, inquit, dicuntur mulieres tibicines lingua Syrorum. Etenim lingua eorum tibia sive Symphonia Ambubaia dicitur. De loco autem illo sacrae historiae, consule Marinum Mersenium ad Genesim quaest. 61. Ceterum Hyagnidi filii erant Marsyas & Olympus, musici celeberrimi. Sed corrigendus, puto, obiter Hyginus Fabula 165, ubi Marsyas Oeagri filius legitur. Hyagnis filius restituendum videtur. Neque enim Marsiae, sed Orphei pater erat Oeagrus. De Hyagne, vide porro Caelium Rhodiginum, lib. 9. cap. 8.
....
[...]. Potius syllabas in versione cauti retinuimus, quam id▪ quod res est, forte expressimus. Autorem scripsisse puto,
[...]. Harmoniam, quae Phrygia vocatur, tibiis primus
[Page 170] cecinit. Athenaeus lib. 14, Aristoxenus, inquit,
[...], Harmoniae Phrygiae inventionem Hyagnidi Phrygi assignat. Nihil ejusmodi in Harmonicis Aristoxeni quae extant, reperitur. Sed scripsit etiam ille de Tibiis, &
[...] seu de Tibiis perforandis, & de Musica opus aliud, quae omnia, cum aliis summi viri lucubrationibus, interciderunt. In harum, quas nominavimus aliqua hoc de Hyagnide occurrisse dubium non est. Sed singularem nostro heic esse harmoniae Phrygiae notionem mox ostendimus.
[...]. Nomos etiam in versione retinuimus, non sine virorum doctorum exemplo. Idem ipsum est vocabulum quod Leges sive Civiles, sive alias quae ad administrationem publicam attinent, significat. Sed heic ad Musicam spectat.
[...] autem Musicorum notio plerunque duplex est; alterâ ex alterâ, ut fit, natâ. Interdum, idque primario praescriptae regulae sonorum, phthongorum, chordarum,
[...] seu intentioni,
[...] & diastematis, quas ultra progredi citrave regredi non licuit,
[...] dicebantur. Et tum singula instrumenta musica, tum ipsae cantiones suos habebant praescriptos Nomos, quorum unicuique erat
[...] seu intensio propria, ut docet Plutarchus. Citharae praescripti
[...] dicti, tibiis
[...]· Ita
[...]· Et Musica inde legitima erat, de qua re vide Boetii initium, Athenaeum lib. 14, Plutarchum libro de Musica. Atque hujusmodi Nomorum autores praecipui dicuntur qui chordas & tonos adjiciebant. Inde Terpander (de quo plura infra) cum citharam seu Lyram septichordem primo, ut volunt nonnulli, fecisset, Nomos etiam, ut necesse erat, simul fecit chordarum numero accommodos; &
[...], secundum quemlibet Nomum, & Homeri, & suis carminibus heroicis modos aptavit, quod ait Plutarchus. Timotheo item Milesio, qui chordas porro auxit, Nomi similiter novi tribuuntur; ut Auloedici, hoc sensu, Clonae tibicinum principi. Nec dubitandum etiam nomorum hac notione autorem fuisse Hyagnidem, qui item lyricus Orphei tetrachordo Chorebi quinto nervo aucto, sextum etiam adjecit, ut testatur Boetius de Musica lib. 1. cap. 20. Hoc sensu usurpatur vocabulum in hymno ad Apollinem qui Homeri dicitur, sed Cynaetho qui circa 69. Olympiadem floruit ab aliis tribuitur, ut videre est apud Scholiastem in Pindari Nemaeorum 2.
‘
[...].’ Et Athenaeus lib. 14, apud Arcadas, inquit, pueri ab infantia
[...], Cantare solent juxta leges, seu Nomos, hymnos & paeanas, quibus singuli, ut mos patrius obtinet, Gentis suae heroas & Deos celebrant. Dein vero, Timothei & Philoxeni Nomos edocti, saltant quotannis in Theatris ad tibicinum cantum, qui Bacchanalibus inserviunt. Quod autem specimina Nomorum cantiunculis expressa erant, inde varia illa, sive à primis cantiuncularum verbis, sive à metri aut rythmi ratione, sive ab alia ejusmodi causa, nomina Nomis, hac notione, indita puto habemus apud Plutarchum & Pollucem, lib. 4. quos vide. Neque aliter Plutarchum intelligendum sentio ubi
[...], Nomos antiquitus ex carminibus heroicis compositos, ait, & Timothei exemplum affert, quam si dixerat Heroicis carminibus maxime expressa fuisse prima Nomorum specimina; quorum libros 18 composuit Timotheus ille; ut testis est Stephanus
[...], in
[...]. Ita etiam capienda, quae de Terpandro atque aliis habet Proclus in Chrestomathia. Et ab
[Page 171] ejusmodi nomorum varietate tibicinium
[...] dicitur Telesti Selinuntio apud Athenaeum libro jam citato. Neque forsan aliter intelligendum est illud
[...] apud Pindarum Pythiorum 12, quam de multiplicibus tibiarum cantui praescriptis legibus. Vide tamen Scholiastem ibidem & Polycephalum
[...] apud Plutarchum. Scribit etiam Plutarchus Timotheum, Nomis carminibus heroicis aptatis, dictionem nihilominus dithyrambicen seu
[...] cantasse, ne citius quam par erat videretur veterem musicam innovasse. Quod perpendant qui veterem Musicam callent, & simul morem illum Graecorum, notulas seu figuras, alias ad dictionem, alias ad pulsum denotandum, adscribendi recolant. Nam in cantionum suarum diagrammatis duplices habebant figuras seu notas musicas; alias, quae inferiores, ad instrumentorum phthongos seu pulsum, alias, quae superiores, ad Dictionem spectantes: utrasque memorat & exhibet Boetius de Musica lib. 4. cap. 3. Et de eis (quod in eorum gratiam qui fugientia veterum artium vestigia revocare student, obiter liceat adnotare) Alypius in Isagoges praefatione,
[...], inquit,
[...], Figurae superiores dictionem indicant, inferiores pulsum. Finitâ autem praefatione, sequitur in codice meo Ms.
[...], Lydii modi figurae in genere Musices diatonico. Dein vero, figurae, minio notatae, octodecim scilicet figurarum paria Lydii modi, in genere diatonico, phthongos ita signabant, ut inter canendum superior Dictionem, inferior cujusque paris Pulsum denotaret. Primum nempe par, quod
[...] vocabant,
[...]; atque illud Dictionem, hoc Pulsum. Secundum quod,
[...] dixere, similiter
[...]. Atque ita deinceps in phthongorum Systemate. Eadem ratione id genus aliae figurae ceterorum modorum & generum, Enharmonici nimirum & Chromatici, phthongos itidem signabant. Quod tamen me satis intelligere profiteri non ausus sum. Autorum verba duntaxat & figuras de hac re adjicio, ut melioris nimirum judicii acumen expectent. Mentem autem heic de Dictione & Pulsu adsequi hactenus (neque fateri pudet) nequivi. Sed vero ita passim intelligendus Alypius, ut figura quae ei primo nominatur, pro superiore habeatur; tametsi non solum in codice meo, quae Christophori Longolii erat, ante annos 100 aut circiter manu exaratus, sed etiam in Mss. tam Gaudentii Isagoges Musicae quam Alypii exemplaribus, tum bibliothecae Mertonensis, tum Bodleianae Oxoniis, altera cujuslibet paris figura alteram in porrectum plerunque sequatur, & proprius ille male negligatur omnino situs quo diversa utriusque officia notari debuissent. Nam, in codicibus illis, miniata delineatio figurarum descriptioni illi, quae sola in vulgatis habetur, accessit, De figuris etiam hisce Gaudentius sub Isagoges finem;
[...], inquit,
[...] (lege
[...])
[...]. Et postea,
[...]. Id ipsum dicit quod Alypius. Et ad eandem rem Aristides Quintilianus,
[...] lib. 1.
[...]. Codex Aristidis Quintiliani manuscriptus habetur tam in Bibliotheca Magdalenensi Oxoniis quam Bodleianâ. Sed Magdalenensis est vetustior. Scripsit de Musica tres libros ad
[...] Eusebium & Florentium, & compluria habet de figuris Musicis, earum ratione, usu, situ, quae neque apud Alypium nec Gaudentium reperiuntur. Quae autem ex Manuscriptis hisce Oxoniensibus huc transtulimus, cum quamplurimis aliis notatu dignissimis, quibus
[Page 172] nempe locus hic non est, ea omnino debemus insigni humanitati V. Cl. & eruditissimi Petri Turneri sodalis Mertonensis qui nobis ea communicare amicissime dignatus est. Fusius haec explicent qui Musicam callent, & cum Bacchii
[...], Autoris Graeci vetusti, Isagoge comparent. Bacchius habetur integer apud Marinum Mersenium in Genesim pag. 1887. Eundem etiam Marinum de hac re consulant, pag. 1883, 1666, & 1707. Atque hisce quae obiter indicavimus rite intellectis, cognosci demum, opinor, satis poterit quale fuerit
[...] illud seu
[...], seu figura plana vires eorum quae canuntur continens apud veteres Graecos, uti appellatur Cleonidi in Harmonica quae Euclidi vulgo tribuitur. Diagrammatum vero seu
[...] hujusmodi (
Tablature hodie vocamus) primum faciunt nonnulli autorem Stratonicum citharoedum, de qua re consule virum summum Isaacum Casaubonum in Animadversionum in Athenaeum, lib. 8. cap. 12. Alius omnino & multo simplicioris generis sunt notulae recentiores Graecorum quas habet Mersenius in Genesis cap. 4. quaest. 56. pag. 1527. Vide porro eundem quaest. 57. artic. 17. pag. 1694. & quas V. Cl. Jano Rutgersio ostendit Graeculus ille de quo lepidissimum habet vir ille doctissimus politissimusque narrationem. Sed ad Nomos redimus, de quibus vide etiam Coelium Rhodiginum, lib. 9. cap. 3. & Scaligerum Poetices, lib. 1. cap. 19. Et in prima hac notatione usurpari opinor
[...] à Maximo Tyrio Dissertatione 7. ubi
[...], inquit,
[...]· Id genus alia sunt. Altera
[...] notio est quando pro ipso genere cantici tam ex vocabulorum scilicet metris aut rythmis quam modulis musicis legitimis in honorem Deorum maxime composito sumitur. Hanc à prima defluxisse palam est. Cantica nempe quaedam secundum nomos formata etiam ipsa Nomi tandem dicta; ut, in Ecclesiis tam Orientali, quam Occidentali, cantus sacri horae qui horis Canonicis canuntur. Sed ad ea cantica quae in Deorum honorem componebantur Nomorum vocabulum etiam restrictum est, non aliter fere quam Versus, Antiphona, Introitus, Psalmus, Hymnus, & id genus cetera, quae ex origine sua latissime patent, ad sacras in Christianismo cantiones. Etiam in choris praecipue canebantur Nomi, sed sine antistrophis. Nec omnia in choris cantica Nomi dicti. Aristoteles Problemate 19. sect. 15.
[...]; Unde factum est quod nomi sine antistrophis peragebantur, aliae autem quae ad choros spectant cantilenae non item? Vide quae sequuntur. Et de Nomis hoc sensu consule si placet, praeter Plutarchum, Suidam in Timotheo, in
[...] & in
[...], & Suetonium in Nerone, cap. 20. Proclus autem in Chrestomathia, diviso in tria genera carmine melico, quorum primum ait ad Deos spectare, secundum ad Homines, tertium
[...], seu ad ea quae obiter eveniunt, ad Deos spectare ait Hymnum, Prosodium, Paeanem, Dithyrambum, Nomon, Adonidia, Iobacchum & Hyporchemata. Atqui in singulari omnium explicatione Nomon Apollini proprium facit.
[...], quin & ab Apolline nomen sumsit.
[...], nam & Apollo Nomimus nuncupabatur.
[...] eum dictum non memini,
[...] saepius, uti &
[...] melopoeiae speciem quae item
[...] vocabatur. Martianus Capella lib, 9. Neotoides quae &
[...] consuevit vocari, quae plures sonos ex ultimis recipit. Nomen utrunque forte à nomi, quam tractamus, notione deductum. Nomos autem Apollini proprios fuisse, nullus omnino credo. Nomus
[...] Palladi sacer erat, uti etiam
[...] ut aliqui apud Hesychium; licet etiam hic de Hectore curru seu
[...] tracto nonnullis accipiatur. Vide Suidam. Et noster heic plane Proclo adversatur. Quin
[...], apud Graecos in usu memorantur Plutarcho. Et Polluci lib. 4. Nomi tam Jovi & Palladi quam Apollini tritribuuntur.
[Page 173] Sed vero de vocabuli ratione, Aristoteles Problemate 19. sect. 28.
[...]. Unde evenit quod Nomos, quos canunt, ita nominantur? anne inde fit, quod, priusquam literas callebant, Leges cantabant, ne scilicet earum obliviscerentur, id quod etiamnum Agathyrsis in usu est? atque ideo recentiorum cantilenarum primarias eo vocabant nomine, quo ipsas primas. Certe memorant alii Graecis in usu antiquitus fuisse Leges & Decreta ad lyram recitare. Harmonia apud Martianum Capellam, lib. 9.
‘Quid pacis, inquit, munia? nonne nostris cantibus celebrata? Graecarum quippe urbium multae ad lyram Leges Decretaque publica recitabant.’ Et de ea re vide quod infra habemus de Terpandro. Nihilo secius, summi philosophi pace, persuasum non possum non habere, primariam vocabuli causam eandem fuisse quam ex Plutarcho supra adtulimus, nec à canendis legibus omnino emanâsse. Duplici hac Nomi notione non animadversâ, plurima de veterum, & Musica, & Poesi loca male capi necesse est. Sed desiit plerunque prima; postquam Musicis legibus, etiam autoritate publica olim subnixis, soluti, pro artificum ingenio ad alios, atque alios Chordarum & phthongorum, tum numeros, tum intensiones, ut hodiernus mos est, transire solebant. Et secundae usus frequens erat; unde & Marmoreo nostro autori heic
[...]. Sed dum
[...] dicit, mutilam illam periochae partem, quae praecessit, de Nomo etiam intelligendam innuit. Harmoniam illam Phrygiam, quam Hyagnidi tribuit, non Modum duntaxat fuisse Phrygium, non Nomos prima notione modo Phrygio praescriptos sentio, sed cantilenarum ipsarum modulis instructarum genus, seu melica carmina quae Deûm Matri propria etiam
[...] dicebantur. De eis locutus est, puto, Telestes Selinuntius, ubi Phrygium hujus numinis nomum à Pelopis comitibus in Graeciam primum traductum scribit, & hymnum Lydium diserte simul memorat:
[...]
[...]
[...].
[...]
[...].
Leguntur apud Athenaeum lib. 14. Nam ut hymnus Lydius plane Cantilena heic, ita nomus Phrygius. Sic
[...] Persicus, eodem libro, Diogeni Tragico memoratur. Ita etiam recte interpretatus est B. Hieronymus Eusebium (modo verbo Citharicorum venia detur) ubi Mesomedem Cretensem sub Antonino Pio, Citharicorum carminum Musicum poetam vocat, quem Eusebius, numero
[...] appellat; uti ad I. Capitolinum doctissime animadvertitetiam V.C. Claudius Salmasius contra magnum virum, qui non modo, notis ad Eusebium, aliter omnino hallucinatus scripsit, verum etiam inde, memoriae lapsu, in prolegomenis, D. Hieronymum, quid
[...] essent
[...] ne minimum quidem odoratum esse temere satis asserit. Sed error fuit etiam plurium,
[...] pro modis tantum accepisse. Tam autem modorum quam sacrorum carminum ad citharam aptatorum poeta erat Mesomedes, uti & fuerant quamplurimi alii, tametsi saepius etiam in scena operas suas poetis locarent tibicines & modos faciebant, ut videre est apud Terentium. Certe tam Modos quam Carmina, seu dictionem, sive metricam, sive rythmicam componere ejusdem erat, seculis vetustissimis; unde cantores &
[...], poetae passim dicti. Et trajectio est jocularis literarum apud Hesychium, ubi habent vulgati codices
[...]· Quod vir doctissimus
[Page 174] & de Graecis praesertim literis maxime meritus, utraque Glossarii editione accepit ac si Bardi vias, quae
[...] sunt, Gallis significasset. Dejerare ausim scripsisse Hesychium,
[...], Bardi poetae, seu cantores sunt Gallis, uti etiam Britannis, quod ex Athenaeo, Marcellino, aliis
(que) scimus. Et Festus diserte, Bardus Gallice cantor appellatur, qui virorum fortium laudes canit. De Bardi porro voce videsis Turnebi Adversaria, lib. 23. cap. 15.
[...]. Praeter Nomos, Deum matri proprios, etiam alios ei, Baccho, Pani, Satyris, communes cecinit primum Hyagnis Phryx. Et modus Phrygius, ante alios, religiosus signanter dicitur Apuleio, Floridorum primo. De communibus horum sacris, unde orta & Nomorum seu cantilenarum communio, consule in primis Strabonem libro 10, ubi de Curetibus agit, & Euripidis Bacchas. In Nomis hisce & qui fuere ceteris diis dicati, mira erat & ridicula theogoniarum, amorum, peregrinationum, fraudum, portentorum seges, & sexcenta tam puerilia quam fabulosa. Ne
(que) aliter fieri potuit. Atque inde recte capiendus est locus Philosophorum principis hactenus à viris alioquin doctissimis alio per tot secula, idque subinde pueriliter nimis, detorsus. In Metaphysicorum 2. cap. 3. de potentissima consuetudinis vi locutus,
[...] inquit,
[...]. Qualis sit consuetudinis vis etiam ipsi Nomi demonstrant, in quibus fabulosa & puerilia, eo quod eis assueti sumus, plus valent quam vera eorum cognitio. Etiam ratio eadem in loci interpretatione forte obtinebit. Commentariis enim assuevimus plerunque, qui de Legibus sive Civilibus, sive Gentium, Philosophum loqui dictitant, quo nihil fabulosius, aut puerilius. Ubinam amabo habentur, sive apud veteres Graecos, sive alibi, ejusmodi leges? Legum, Imperiis in quibus vim sortiuntur, aliquando nonnullae ineptae reperiuntur; Enantiophan
[...]n in eis cumulus non deest; rabularum forensium saepe distorquentur vafritie; alia eis insunt & in plerarumque gentium Legibus semper inerant quae emendatione, explicatione, obrogatione, abrogatione indigent. Sed quam fabulosa & puerilia nihil omnino minus. Etiam perquam puerile est, quod habet heic Alexander Aphrodisiensis de fabula dentium satorum unde homines prognati; ac si inde pro patria pugnandum fore lex exegisset. Et prudentius Petrus Fonseca in explanatione capitis, postquam vulgatam de Legibus Civilibus opinionem tradiderat, fortasse adjicit, tamen nomine
[...], intelligit Aristoteles veteres quasdam cantilenas, & ad Problemata lectorem relegat.
Hactenus Cl. Seldenus. Nos quae de Veterum Nomis, & Diagrammate desiderat Vir summus supplere conabimur.
[...] Scaliger atque Casaubonus legem vertunt. Casaubonus praeterea illud Athenaei,
[...] exponit praescriptis numeris, & Terpandri
[...] ibidem modos vocat. Omnino autem retinendum videtur Nomi vocabulum, adhibendumque tum alibi in Musicis, tum apud Strabonem, lib. 10. Ubi Thaletem Lycurgi comitem
[...] appellat, dicitque illi tribui Paeanas, &
[...]. Nam & apud Aristidem Quintilianum,
[...] de melopaeia dicitur, & ab eodem memorantur
[...] ▪ Unde & fortasse Proclus loco superius citato Apollinem
[...] appellatum recte dixerit, nisi & apud Strabonem pro
[...] scribendum sit
[...], quod tamen minus verisimile est, siquidem & apud Platonem
[...] &
[...], in praedicto sensu occurrunt. Coelius Rhodiginus in Lectionibus Antiquis.
‘Sciendum, inquit, in Carmine & cantilena Nomon significare qualitatem vocis, & moderationem qua vel remissiore vel acutiore utimur: eandem itaque cantilenam duobus tribusve nomis modulantur Musici.’ Ubi quod primo dicit non intelligo, posterius falsum est. Eundem enim Nomon pluribus
[Page 175] membris distinctum cum Polluce, pluribus strophis modisque varium cum Plutarcho agnoscimus; at eandem cantilenam pluribus nomis modulari nemo unquam Musicorum aggressus est, sed contrarium potius ex pluribus cantilenis unum Nomon componere soliti sunt, ut inferius constabit.
‘Sed pergit, Ratio autem nominis ea est, quia Graece
[...] lex est, Veteres autem priusquam literas scirent, leges cantabant, ne illas oblivioni mandarent, quod temporibus suis in more Agathyrsis fuisse scribit Aristoteles. Ergo primas posteriorum cantilenarum eodem appellarunt nomine quo omnes vocabantur superiores.’ Et potuit fateri rationem integram ex Aristotelis Probl. sect. 19. (& pene verbum verbo) redditam. Pro qua etiam facit Carminis apud Romanos intellectus quoque forensis. Nam solennem Juris formulam appellari Carmen ex Cicerone colligimus, & Livio Lex horrendi Carminis appellatur, quam Duumviri in causa Horatii pronuntiarunt. Sed & Charondae
[...] easque non cantilenas sed leges Athenis cantari solitas ex Athenaeo Stephanus agnoscit. Ipse tamen & post eum Seldenus recipiunt potius Plutarchi sententiam, qui in libro de Musica haec habet:
[...]. Quae si vera sint, erit sane Nomus Veteribus idem quod nostris,
The Tuning, quae in Polychordis pro Clavium diversitate (
The Key, nostri vocant) varia est. Quod si cuilibet Nomo assignata sit sua tensio, quam omnino transgredi esset illicitum, non ita facile videtur intelligere quae idem scribit inferius, Sacadam scil. Argivum in Nomo suo
[...] (sive
[...], nam utroque modo scriptum reperitur) praecepisse choro, ut canerent tres ejus strophas
[...]. Neque commode recipient Nomi partitionem ab eodem proxime memoratam quando
[...] recenset. Siquidem accurate loquentibus tibiae
[...] non magis convenit quam chordae
[...]. Neque loca quibus
[...] apud Musicos occurrit contrarium aliquid modo recte intell
[...]ct
[...] suadebunt; sed nolo cum Grammaticis contendere. Fuisse autem utriusque generis Nomos extra dubium est: Quare ut utrisque, & cantui quoque accommodetur Nomi intellectus, videbitur potius accedere ad solennes illas statasque cantineas, quas Magistri nostrates discentibus primas commendant, ut loquuntur ipsi,
To give a good shape in singing, &
To make a hand for playing, ad formandam vocem erudiendosque digitos: iis enim rudimenta totius Praxeos complectuntur, Clavis cujusque indolem aperiunt, docentque quas principalis recipiat sibi cognatas, quas tanquam nimis alienas rejiciat, & qua demum arte felicissime exprimi possint quas admittit. Atque ad hunc fere modum scriptos fuisse credo Nomorum libros 18. quos Timotheum reliquisse Stephanus
[...] affirmat. Vocabuli autem originem quod attinet, si (quod nolim) ab Aristotele recedatur, dici potest (sicut cithara qua Nomos modulati sunt, ab inventorum patria Asias dicta est, ita & Nomorum vocabulum)
[...], vel etiam
[...] esse deductum. Nam & apud Athenaeum, lib. 14. Duris asserit
[...]. Nomos scil. Cereris, quos & autor noster Marmoreus memorat. Hujusmodi porro Etymologiae & alibi frequentes sunt; sed ne extra Musicam vagemur, toni ipsi Dorius, Phrygius, Lydiusque, gentium nominibus appellantur: Nobis quoque
an Alman, vocatur cantilena quam primi omnium invenisse feruntur Alemanni; eademque ratione apud Italos,
Spagnolettas, Francescas, Graecas, &c. dici Zarlinus prodidit. Atque hic obiter notandum est,
[...] quod hoc loco simpliciter tibia canere, vel modulari significat, apud Athenaeum tamen libro eodem, ubi ex Theophrasto dicit Ischiacos sanari siquis
[...] incantationem
[Page 176] intelligi, nequis Musicae tribuat quod Magiae debetur. Sed nec extra Licentiam Grammaticam esset, si derivatum dixeris nomon à Pronomo illo Thebano, qui ut Athenaeus etiam inquit,
[...]. Nomos autem aulaedicos, citharaedicis antiquiores fuisse verisimile est, sicut & Tibiam cithara antiquiorem esse Julius Scaliger adnotavit.
Inter eos qui ex professo Musica scripsere, solus (quantum memini) Aristides Nomi mentionem facit, lib. 2. uti superius innuimus; ibidemque originem vocis aliam affert: Ait enim,
‘Veteres, cantilenas, rythmos, atque saltationes adhibuisse, tam privatis laetitiis, quam publicis Deorum festis,
[...], firmitatem ipsis inde machinatos quod in sacris adhiberentur, mansurasque immobiles per appellationem bene ominatos, ut vertit Meibomius.’ Scribit Aristophanis Scholiastes, Nomos quasi primario dici de iis quae canuntur
[...], quod Stephano displicet, quoniam exemplum desiderat. Esto igitur è multis unum illud Athenei
[...], ut etiam moneamus pro
[...] illic scribendum
[...]; non enim consuetudines legesque intelligit, ut ibidem interpres existimat, sed
[...] atque
[...], de quibus statim dicemus.
Aristides, Quintilianus, atque ex illo ut videtur Bryennius, Melopoeiae tres constituunt species Systemate diversas; Hypatoidem, Mesoidem, & Netoidem, uterque (ut aiunt) secundam praedictas sibi vocis proprietates. Modos insuper Melopoeiae tres; Dithyrambicum, qui mesoides, Nomicum, qui netoides, Tragicum, qui hypatoides. Apud Euclidem ceterosque haec distributio non occurrit: Sed nec apud Aristidem, aut Bryennium, proprietates illae, quas tamen praedictas dicunt, ut Meibomius adnotavit. Nisi forte Bryennius ad illud comma respexerit;
[...]. Quibus subjungit & alias harum differentias; quartam
[...], quintam
[...]. Gaudentio
[...], & Bryennius ex Euclide verbatim, ubi
[...] quadrifariam accipi dicit,
[...], inquit,
[...]. At tres tantum Tonos Modosve antiquissimos fuisse discimus ex Ptol. Harm. l. 2. c. 10. & Bryennius diserte,
[...].
‘Ceterum de morum differentiis Euclides,
[...], inquit, magnificentiam atque virile animi robur, actiones heroicas, atque his similia signare; & proinde illo praecipue uti Tragoediam, reliquaque quae ad hunc proxime characterem accedunt.’‘
[...] vero, quo animus ad humilitatem atque
[...] contrahitur, convenire ideo amatoriis affectibus, lamentis, at
(que) id genus aliis.
[...] denique, quem tranquillitas animi sequatur,
[...], proinde aptari hymnos, paeanas, laudes,
[...], atque his similia.’ Neque dubium est quin idem sit hoc
[...] quod Aristidi & Bryennio dicitur
[...]; Nam
[...] ut illi loquuntur, &
[...], ut Euclides: & in ceterorum tam Nominibus, quam charactere consentiunt.
Ex hisce invicem collatis existimo satis constare, Modum illum Tragicum, Hypatoidem, Diastalticum quoque fuisse, & Doristi modulatum. Accedit autem, quod Heraclides Ponticus apud Athenaeum, veterem
[...] rationem,
[...]sdem pene verbis describat atque Euclides
[...]. Dithyrambicum vero mesoidem, Lydisti modulatum, & ad Systalticum pertinere, & Nomicum denique Netoidem, Phrygisti cantatum, & ad Medium illud
[Page 177] Ethos referendum, verisimillimum duco. Sed ut apertius constet, praemittenda sunt nonnulla; nam quae huc spectant apud Autores multa sunt, sed obscura, sed intricatissime scripta, promiscue habita, quae & alias, & aetatibus distincta oportuit, nec sibi quisquam satis constat, & ab omnibus aliis dissentit: quo minus mirabitur Lector, siqua hic praeter spem, receptae, & verisimillimae prima fronte sententiae adversa invenerit, & ignoscentior erit si cubi erratum senserit.
‘Heraclides Ponticus apud Athenaeum, quum nec Phrygiam debere harmoniam, nec Lydiam dici contenderet, Aeoliam substituit, ejusque characterem Systaltico simillimum; habere scil. illud
[...] superbi aliquid tumidique, subinanis, & laxi, nihilque magis exprimere quam elatum & confidentem animum; & proinde illi maxime convenire,
[...]; at ejusdem Systaltici
[...], &c.’ Euclides docuit. Modos autem fuisse Lydios videtur multifariam constare: sunt enim tam Lydi quam Aeoles Doriensium coloni, & severitatem illam
[...] paribus utrosque Flexibus fregisse vetus querela est. Mesoidem fuisse Aeolum harmoniam, docet & Pratinas apud Athenaeum,
[...], inquit,
[...]· Mesoidem quoque Lydiam, sub persona Socratis apud Aristotelem, Plato ostendit, ubi & illam repudiat inter
[...]. Denique ut toti Systaltico characteri respondeat
[...],
‘Niobes nuptiis accommodavit modos Lydios Pindarus, negantque ab eo id primum institutum, sed aliorum more factum; Melanippides contra Lydiis modis Epicedia cecinisse fertur, uti & Scaliger in Poeticis observat.’ Fuit autem Melanippides
[...] celebris, eoque (ni fallor) nomine apud Athenaeum laudatur. Illum certe Suidas in Dithyrambicis praecipuum, sed innovasse plurima memoravit, quod & Ion fecisse dicitur, & ex illius Dithyrambis citat nonnulla Euclides carmine elegiaco: illud vero inter
[...] fuisse, uti & Phrygiam in illis harmoniam pro Lydia aliquando substitutam, perspicuum videtur. Cum enim Aristoteles de suis temporibus loquens, dicat in Politicis,
[...], idem tamen ab antiquo deflexisse, tam carminibus, quam cantu Dithyrambos in Problematibus queritur. Strabo etiam poëtas, praecipue tragicos, Lydorum Phrygumque tam nomina, quam instituta permiscuisse prodidit; iis autem Plato dial. de Legibus id praecipue imputat, quod (
[...]·) inventioni suae nimium indulgentes, & verae musices rationis ignari, & nomici cantus imperiti, mutassent
[...], (i. e.
[...] ut ex Aristide supra didicimus) & permiscuissent
[...] ▪ Luctibus scil. & Dithyrambis qui Systaltici
[...] sunt, modos facientes ex More
[...] sive nomico, ut etiam clarius infra constabit. Atque illos secutum existimo Bryennium loco supra citato, ubi perperain dicit,
[...]. Nisi credatur potius à librario hic, ut alibi saepissime, manifestissime
(que) peccatum. Certe
[...] esse cantum Mesoidem, sive Phrygius sit, sive Lydius, abunde declaratum est. Cumque ex ipsius Bryennii sententia, Systalticum sit
[...], illud modis Phrygiis fieri posse nemo unquam mortalium cogitavit. Neque huic adversatur quod Bryennio
[...] effecisse dicitur quod nos modis Phrygiis antiquitus tributum contendimus. Nam
Medium dici videtur, quod
[...] illa eadem sit quam Ptolemaeus
[...] vocat. Et si omnes
[...] varietates tripartitio ista complectatur, erit illud
[...], inter
[...] Systaltici, & Diastaltici
[...] intermedium.
Hisce sic constitutis, relinquitur tertium illum Melopoeiae modum, Nomicum scil. netoidem, ad
[...] illud
[...], sive
[...] omnino pertinere,
[Page 178] idemque res ipsa suadet. Cum enim ab Euclide accenscantur illi Paeanes, Encomia, Hymni,
[...], atque his similia, Leges à Veteribus cantatas, ortamque inde Nomorum appellationem, ex Aristotele superius didicimus; Hymnos vero, sive juxta Platonem significent
[...], ex eodem constat Nomos fuisse antiquitus appellatos, sive sumto latius vocabulo, ut in communi sententia, significent generaliter
[...], non solum ex antedictis apparet, eo etiam sensu Nomorum appellationem sortitos, sed & multae eorum species, multa nomina apud Autores occurrunt, & in hoc speciatim Marmore Cereris aliorumque Nomi memorantur. Quod autem Paeanas, sive, ut vulgo audiunt, hymnos in Apollinem attinet, sacros illi prae ceteris Polycephalum, Xynauliam, Trimer
[...], Pythicum, aliosque bene multos fuisse, ex Plutarcho, Athenaeo, aliisque manifestissimum est.
‘Quod si cum Scaligero placeat non ad Deos solum reliquos, sed & Heroas extendere, succurrit uberrimum Athenaei testimonium: quod Apud Arcadas (
[...], ut Strabo, —solos cantare peritos Arcadas, ut Virgilius dicit, apud eos inquam) pueri ab infantia consuescunt hymnos & Paeanas cantare
[...], quibus singuli ut patrius mos est Gentiles Heroas, & Deos celebrant; deinde postea cum Timothei quoque & Philoxeni
[...] perdidicerint, ad tibias in Theatris quotannis saltant per Bacchanalia, pueri quidem puerili certamine, Juvenes virili, totoque vitae decursu, &c. quibus omnino convenire videntur quae Aristides memorat loco superius citato.’ Nomici autem modos fuisse Phrygios, quanquam ex antedictis liquere videatur, tamen nec illud negligendum est, quod Olympus atque Hyagnis Nomothetarum antiquissimi, Phryges fuerint. Non me fugit posteriore seculo, quum Musica pluribus tonis luxuriaret, alium illis fuisse quam simpliciore aevo characterem; si quis tamen aliter sentiat, fruatur per me licet opinione, etsi non penitus falsa, at certe minus antiqua.
Caeterum ex proxime allatis videtur facillimum definire quomodo intelligendum sit illud Plutarchi, quod perpendant, inquit Cl. Seldenus, qui veterem Musicam callent. Verba haec sunt L. de M.
[...]. Quae Seldenus ita reddit.
‘Nomis carminibus heroicis aptatis, dictionem nihilominus
[...] cantasse, ne citius quam par erat videretur veterem Musicam innovâsse.’ Ubi notandum, 1.
Dictionem hic cum Boethio appellari qui cantus est, eadem nempe
[...] quae
[...] opponitur in distributione
[...], quorum
[...]. 2. Illud
nihilominus temere interpositum, mutasse commatis sensum. 3.
Citius quam par erat: non bene respondere,
[...], quod potius
prima fronte statim, facile, aut ejusmodi voce aliqua reddidisset. 4. Praeterquam quod illud veterem Musicam innovasse non satis congrue dictum sit, vocabulum
innovasse [...] nullo modo respondere. Timotheum vero intelligi Milesium illum,
[...] à Diodoro adnumeratum, & eorum fortasse antiquissimum, qui etiam
[...] Spartae poenas dedit, admonere supervacaneum est. Sensum igitur commatis existimo hunc esse. Timotheum scil. Dithyrambicum quod canebat dissimulasse admixtis veterum Nomis (qui & heroico carmine conscripti & lege stabiliti erant) ne illum Judices quibus id etiam lege demandatum est, facile deprehenderentcontra sancitam legibus harmoniam, cantu ut ita dicam praeterno mico peccantem. Videtur enim, ex loquendi formula, Plutarchus omnino respexisse ad illum Platonis locum, quem etiam fortasse male reddendo suam Nomi etymologiam invenit. Est autem in dialogo de legibus tertio, in haec verba,
[...], &c.
[...][Page 179] [...]. ut & hinc obiter constet, quid sentiendum sit de Virga quam Rhapsodiis (h. e. Nomis) Homericis nomen fecisse vetus sententia est, ut Eustathius tradit.
[...], &c. In sequentibus vero
[...] illa declaratur; quod nempe, ut supra diximus, Poetae
[...] (& ut inferius dicit,
‘Musicam insciente & imperita vecordia ementientes, quasi certo solidoque fundamento minime consisteret) miscuerant Threnos Hymnis & Paeanas Dithyrambis.’ Veritus igitur indictam Paranomiae mulctam Timotheus
[...] dissimulavit uti diximus,
[...], &c. Atque Timothei exemplo verisimile est aequalem illi Philoxenum (Timotheus enim Ol. 83. Philoxenus vero
[...] Olym. 85. floruit) conatum ut Aristoteles memorat,
[...], atqui non potuisse, sed incidisse in
[...], cujus harmonia, sive
[...], ad Dithyrambicum propius accessit.
Nomorum multa extant apud Autores nomina, siquidem appellati sunt
[...], &c. ut inquit Julius Pollux in Onomastico. Apud Plutarchum quoque (ut ceteros mittam)
[...]. & inferius, Olympum dicit invenisse
[...] quoque &
[...] Clonae tribuit.
[...] Sacadae Argivo. Illum ex Plutarcho superius exposuimus; de ceteris non satis constat. Quod enim Scaliger affirmat, Dictum à numerorum frequentia
[...] profecto non capio.
‘Multo minus admittendum censeo quod Magister ejus Rhodiginus protulit, diversum forte non esse à nomo quem Synauliam vocant, ea vero est quum tibicines duo incinunt idem, aut certe ubi cithara & tibia concentum faciunt.’ Desumtum hoc à Scholiaste Aristophanis, qui hunc
[...] vocat. Scholium vero tum ex se ineptum est, tum Athenaeo prorsus contrarium. Erat enim ex illo
[...]. Pessime omnium Pindari Scholiastes, scitissimum illud Poetae commentum, Tibiam scil. invenisse Pallada sibilum illum imitatam, quem ediderant serpentes Medusae à Perseo obtruncatae, modosque illis aptatos communicasse mortalibus, & ab anguium multitudine appellasse
[...], historica fide dignum existimat. Quod si Nomorum ingenium propius intueri libeat, commodissimus videtur locus ille Pollucis supra citatus: antedictis enim subjungit,
[...]· ubi si animi gratia commentari liceat, crediderim Nomon sic distributum illi non absimilem fuisse quem nos
A suit of Lessons, vocamus, Theatro praecipue destinatum, & antiquissimam Dramatis partitionem secutum; ut fortasse
[...], sive
[...] praecesserit prologum; aut si malis accuratius distinguere,
[...] illud fuerit quod nos
An Entry, dicimus, breve aliquod praeludii genus, & ut Plutarchus inter Terpandri inventa memorat
[...], quae primam ariam introducit.
[...] vero Epitasin proxime antecesserit,
[...] Catastasin,
[...], Catastrophen,
[...] Epilogum; totam denique Fabulam clauserit & quasi obsignaverit
[...], cujus pars ultima
[...] fuerit; qualem nos
a Brouch appellamus. Eodemque ut videtur consilio, Sacadas ille Argivus Nomum suum
[...] in quinque membra dissecuit: quanquam
[...] ille Terpandrio aliquantulum provectior sit,
[Page 180] propriusque accedat ad illas Italorum
Operas, quas nunc Theatra, tam nostra, quam Gallica imitantur. Apud Pollucem enim describitur, his verbis.
[...]. Aliis porro temporibus videtur Nomorum vocabulum indifferenter tributum cuilibet cantilenae, quae ut Phavorinus ex Suida inquit,
[...]. Nam & in symposiacis scribit Plutarchus, ubi saliantur equae Nomon incini solitum quem vocant Hippothorum. Neque credibile est, ita defecisse felicitatem illam Graecorum in nominibus fingendis, ut suis etiam appellationibus caruerint Nomi, quibus, ut inquit Julius Pollux,
[...]. Et quidem de Nomis hactenus, Superest ut de Diagrammate nonnulla qua possumus brevitate subjungantur.
Est igitur
[...] secundum Euclidem
[...]. Cl. Seld. supra & D. Chilmead in suis ad Dionysium notis Tabulaturae nostrae comparant, Causabonum opinor secuti, sed ex intellectu vocabuli illius apud nostrates non satis accurate. Nobis siquidem Tabulatura dicitur, quae Alphabeti literis designat cantilenas, Instrumentis praesertim Polychordis aptas, cantui vero accommodari nec solet unquam, nec fortasse potest nisi magno & inutili molimine. Opponitur itaque modo communi, qui pentagrammis notisque vulgaribus melodiam vel vocibus, vel etiam instrumentis scribit. At diagrammate antiquo comprehensa sunt duum generum,
[...], quorum
[...]· alter ordo vocibus, alter instrumentis convenit.
[...], inquit Aristides,
[...]. Ipsum autem Diagramma ejusque
[...] Generibus tonisque omnibus, & tam
[...] quam
[...] propria, exhibuit Meibomius in sua Musicorum editione, rectene an secus Kircherus viderit, qui aliam omnino formam alios Characteres tuetur in sua Musurgia. Nobis res ipsa non videtur tanti, neque operae pretium Characteres hic apponere: nisi superessent aliqua saltem veteris Musicae specimina hisce alphabetis expressa, nam ipsum profecto commentum crassius est quam ut in usum denuo revocari possit. Sufficiet igitur adnotare, Veteres cum ignorarent, tactum quod nos
Tempus Itali
battutam vocant, illius defectum partim duplici hoc Charactere, partim rhythmis metris
(que) aliqualiter supplevisse. Frustra enim se torquent Grammatici, ut putidam suam & impossibilem de Rythmis sententiam tueantur, quibus tam nihil à veteribus tributum est ut Athenaeus diserte dicat, Homerum
[...], quod ipse Musices uti & scientiarum omnium peritissimus sibi modos faceret, rhythmicam susque deque habuisse,
[...]. Xenophanem vero aliosque,
[...], qui ipsi Musicae rudes aliorum in Melopoeiis utebantur opera,
[...], prae
[Page 181] ignorantia, scil. in eo industriam laudemque posuisse, quod Musicorum juxta & Poetarum, Philosophorum quoque atque omnium fortasse hominum sine exemplo maximus consultissime neglexerat. Idemque serio advertentibus adeo res ipsa suggerit, ut autoritate vix sit opus ad convellendam istam opinionem, quae tam densis laborat absurditatibus ut sit infra confutationem. Sed ista fusius prosequi non est hujus instituti, uti nec cognatum illud antiquorum Musicam cum nostra conferre; neque profecto opus esset si vel nostram intelligerent qui exagitant, vel antiquam qui laudant.
Ep. 11.
[...]. In quatuor primis Lacunis suppleo
[...]· De iis vocibus, quas in tribus prioribus Lacunis inserui, nullum est dubium, quin eaedem sint, quae obliteratae fuere. In quarta Lacuna aut
[...] legendum est, aut
[...]; literae enim, quae relinquuntur integrae nec Lyctiae, ut placet
a Lydiato, nec ulli alii antiquae alicujus Creticae civitatis nomini possunt adaptari.
b Apollonia autem & Cydonia ejusdem civitatis nomen est; antiquitus enim Apollonia postea Cydonia dicebatur,
c quae cum inter tres celeberrimas Cretae civitates numeretur, &
d omnium istius insulae antiquissima esset, quam optime antiqui istius Regis Minois Regia esse poterat: sed cum Chronographus noster nomina locis, habitâ ad sua tempora ratione, imponat, & Apolloniae nomen, longe priusquam hoc Marmor exaratum fuit,
e antiquatum esset,
[...] potius quam
[...] in lacuna insero, primamque literam Δ, quae lacunam praecedit reliquias literae A in
[...], & A in —
[...] pro Δ, & O pro Ω scriptas fuisse non omnino dubito. In quinta lacuna lego,
[...]. Celmis enim & Damnaneus inter Idaeos Dactylos, qui ferrum invenerunt, insignissimi fuere; atque ideo Clemens Alexandrinus iis solis ferri inventionem attribuit,
f inquit enim
[...] (legendum est
[...]) Phoronides autem apud Apollonii Scholiastem Celmi & Damnaneo (quem ille eodem modo, quo saepius Nonnus,
[...] vocat) Acmonem jungit his versibus.
[...],
[...],
[...]
[...]
[...].
Annum Epochae, qui deletur in Marmor
[...], restitui ex Eusebio,
g ille enim dicit Minoem, primo anno Pandionis primi Atheniensium Regis trigesimo secundo primum in Creta regnasse, qui annus secundum Eusebii Canonem Regum Atheniensium (cum quo in omnibus convenit nostrum Chronicon) est 1168. Epochae Marmoreae.
[...]. Hic Minos Cretensium Rex primus dicitur, ut distinguatur ab altero Minoe illius nepote, qui secundus illius nominis temporibus Aegei Athenarum regis in Creta regnavit, de utrisque satis diximus in notis ad Epocham sextam, pag. 146, & 147.
[...]. Ab Idaeis Dactylis ferrum in Idaeis montibus in Creta primum inventum fuisse notissimum est.
h Cum enim silvae istorum montium fortuito conflagrassent, & vi istius ignis ferrum è visceribus montis emissum fuisset, inde hi
[Page 182] utpote istius montis accolae, hoc metallum, eodem modo quo
i Galli ex tali casu argentum, igne elaborare, & ad humanos usus adhibere primi omnium Graecorum didicere. Hi Idaei
l à monte Ida, cujus accolae fuerunt, dicebantur, & Dactyli à numero, tot enim erant quot
[...] in manu, postea vero plures fuerunt, & tandem in gentem crevere, è quibus semper electi erant, qui Jovis in Creta Sacerdotes fuere. Hi à nonnullis Curetibus & Corybantibus originem praebuisse, ab aliis iidem cum illis fuisse existimati fuerunt. De iis & ferro ab illis invento ex antiquis ante alios legas Strabonem lib. 10. & Apollonii Scholiasten ad lib. 1. Consulas etiam, si placeat, Diodorum Siculum lib. 5. & 17. (qui in hoc à ceteris dissentiens errat, quod Idaeos Dactylos Idae in Phrygia, & non Idae in Creta accolas dicit) Eustathium ad Homeri Il.
[...]. pag. 353. Clementem Alexandrinum Strom. lib. 1: Pausan. lib. 5. & è recentioribus Dominum Johannem Marshamum, in Canone Chronico pag. 246. Vossium de Idololatria, lib. 2. c. 53. & ante alios. Scaligerum ad numerum Eusebianum DXCVIII, & Canonum Isagogicorum, lib. 3. pag. 249.
[...]. Pandion
n quintus erat Athenarum Rex.
o Hic bello contra Labdacum de finibus excitato, in auxilium vocavit Tereum
p Thracum, qui Dauliam in Phocide occupaverant, Regem, eique victo hoste, filiam
q Prognen in uxorem dedit, de cujus & sororis Philomelae infortunio legas Poetas. Cetera, quae de Pandione narrantur, habes apud Meursium de Regno Attico, lib. 7.
Ep. 12.
[...]. In prima lacuna obvium est supplere
[...]. In tribus aliis supplet Palmerius,
[...], i. e. iliceum mansuefecit vivendi genus per Triptolemum. Sed durior est expressio, quam admitti potest, nec lacunae spatio convenit, atque ideo cum notissima sit fabula fruges à Cerere per Triptolemum ad gentes missas fuisse, lego potius,
[...], P enim pro E post Π in
[...] obliteratâ infimâ lineolâ in vetusto Marmore facile legi poterat A vero in-
[...]- est dimidia pars literae M, cujus alterâ parte obliteratâ, ea à Seldeno pro A facile errore accipiebatur.
[...]· Fabulae, quae de Cerere Athenas ad quaerendam filiam veniente narrantur, satis notae sunt. Quae veritati propriora videntur narrat,
r Diodorus Siculus,
‘Cum per totum fere orbem terrarum, Aegypto tantum exceptâ ob regionis naturam, omnium confessione ingens siccitas cum magnâ simul frugum hominumque pernicie orta esset; Erichtheus ex Aegypto magnam frumenti copiam Athenas ob cognationem advexit, ideoque beneficio affecti cives Regem sibi virum bene de se meritum constituerunt, qui principatum suscipiens initia illa Cereris in Eleusine docuit, & mysteria instituit.’ Per illud igitur, quod hic dicitur de Cerere anno Ep. Marm. 1145. qui est annus Erichthei 15, Athenas venienti intelligendum est, Cultum & ritus istius deae ex Egypto translatos per Ericheum hoc anno primum Athenis institutos fuisse,
[...] enim, seu Ceres Graecorum
s est Isis Aegyptiorum, de qua re vide Vossium de Idololatriâ lib. 1. cap. 17.
[...]. Erichtheus omnium, qui Athenis regnarunt, excepto Theseo erat celeberrimus, ab eoque, qui post illum usque
[Page 183] ad Melanthum Codri patrem Atheniensium Reges erant, originem habuere. Omnia, quae de eo ab antiquis scriptoribus narrata fuere, invenies apud Meursium de Regno Attico, lib. 2.
Ep. 13.
[...] ....... In prima Lacuna
[...]. In secunda H, In tertia
[...], obvium est supplere.
[...]. Triptolemum à Cerere edoctum fruges serere, easque serpentibus alatis per aerem vectum urbibus distribuisse canunt poetae. Veritati autem historicae propius est, Triptolemum fruges ab Erichtheo acceptas in campo Rhario seruisse, productumque in illo campo frumentum quaestus gratiâ ad Graeciae urbes longâ nave apportasse, quod apud
t Eusebium narrat Philochorus antiquus rerum Atticarum scriptor, indeque secundum
v Scaligerum, quod illa navis ob longitudinem serpenti similis esset, secundum alios vero, quod Draconem in prorâ
[...] habuerat, fabula de Triptolemo ab alatis serpentibus vecto habuit originem.
[...]· Prope Eleusinem erat Campus Rharius
x à Rharo
y filio Cranai, &
z patre Celei, à quo natus est Triptolemus, sic dictus, in quo Triptolemum fruges primum seruisse testatur
a Pausanias; in cujus rei memoriam
b hic campus ad solum illud hordeum ferendum, quod in Mysteriis Eleusiniis ad molas & liba adhibebatur, destinatus, quamdiu sacra Eleusinia in Graeciâ manebant, semper sacer erat.
Ep. 14. ....
[...]. De Cerere, Triptolemo, & Proserpina in mutilis hisce periochis egisse autorem liquet. Monemus nos tantum, utcunque Mysteriorum seu Eleusiniorum initia hoc anno collocanda fuerint (de qua re videsis Eusebium numero DCXIX.) tamen vestigia, tam hujus, quam proximae periochae, quae supersunt Graeca, sive de Musaeo, sive de Eumolpo, sive de utrisque, quibus Mysteria à nonnullis tributa sunt, breviusculam narrationem prae fe ferre. Hactenus Seldenus. Palmerio autem aeque verisimile est de Pampho, ac de Musaeo aut Eumolpo hic agi, ipse etiam addo Orpheum. Deesse enim in prima Lacuna antiquissimi alicujus Poetae nomen, qui de Proserpinae raptu & Cereris erroribus scripsisse putabatur, ea quae relinquuntur satis ostendunt. De his autem Eumolpum, & Musaeum
c Suidas, Pamphum & Orpheum,
d Pausanias, aliique circa haec tempora testantur scripsisse. Sed quod de Musaei poematibus agatur in sequentibus, ejus nomen hic restituendum esse non credo; quisnam vero è ceteris tribus, & an necessario unus eorum sit, de quo in hoc loco agitur, è nullo fundamento possum certo affirmare, atque ideo Lacunam semper linquo hiantem. In quarta Lacuna restituo
[...], in fine ultimae Lacunae,
[...], interposito υ, quod aut à quadratario aut exscriptore omissum fuisse non dubito. Quodnam vero sit, quod in initio illius Lacunae obliteratur, cum nulla in ea literarum vestigia supersint, mihi non omnino liquet.
[...]. De Proserpinae raptu satis multa apud poetas. Erichthei etiam filia erat
e Proserpina dicta, quam pater accepto oraculo se in bello, quod contra Eleusinios gesserat, hostes profligaturum, si unam è filiabus Diti immolasset, ad aram adductam caedebat, & inde forte fabula de Proserpina à Dite raptâ habuit originem.
[Page 184] [...]. Qui fruges & sacra Eleusinia à Cerere dicebantur accepisse, teste
f Homero erant Celeus, Triptolemus, Eumolpus, & Diocles.
g Clemens autem Alexandrinus Baubonem, Dysaulem, Eubuleum, Eumolpum, & Triptolemum nominat, eorumque Eumolpum subulcum, Triptolemum pastorem, Eubuleum bubulcum, tradit fuisse.
h Arnobius autem de iis dicit,
‘Illud temporis has partes incolebant terrigenae, quibus nomina haec fuerunt Boum Triptolemus, capellarum Dysaules custos, Eubuleus pecorum, lanitii gregis Eumolpus.’
Ep. 15. .................
[...]. In prima Lacuna supplet Palmerius
i [...], quia dicit. Pausanias,
[...]. Sed quid haec ad rem? Caucon in Messenia initia magnarum dearum docuit: sed hic agitur de eo, qui initia Cereris in Eleusine instituit. Suppleo igitur
[...]. Eumolpum enim Musaei filium mysteria in Eleusine primum instituisse
l plures dicunt; N autem in
[...] pro AI in exeso Marmore à Seldeno facili errore legi poterat. In ceteris autem Lacunis supplendum esse,
[...], ea quae relinquuntur integra satis ostendunt: de anno vero ex nullo certo fundamento possum conjectare.
[...]. Hic Eumolpus erat adnepos alterius Eumolpi.
l Eumolpus enim Thracum Rex genuit Cerycem. Cerycis filius erat Eumolpus secundus,
m qui cum Tereo è Thracia profectus, eodem tempore quo ille Daulidem in Phocide, Eleusiniam in Attica occupavit, ibique filium habuit Antiphemum, qui genuit Musaeum Poetam, cujus filius erat Eumolpus tertius, qui
n in sacris Eleusiniis ab Erichtheo institutis▪ primus
[...] seu Antistes fuit. Cum igitur solius antistitis seu
[...] officium esset mysteria Eleusinia
[...], seu initiatis manifestare, quis alius mysteria primo in Eleusine
[...] praeter primum Antistitem dici potest? Cum autem haec sacra magnâ religione inceperint observari, & Antistitis igitur dignitas magna evasisset,
o Eumolpus eâ elatus de regno etiam coepit cogitare, de eoque cum Erichtheo diu bellum gessit; tandem vero tam Eumolpo quam Erichtheo praelio occisis,
p inter superstites conventum fuit, ut Erichthidae Reges, Eumolpidae Antistites semper essent, atque inde est quod qui in Eleusiniis postea Antistites erant ex Eumolpi omnes genere fuerunt.
[...]. Haec mysteria ab Atheniensibus celebrata
q in honorem Cereris, & in memoriam frugum sationis ab ea inventae instituta fuere.
r Majora erant & minora,
s illaque quotannis Agris,
t haec tantum quinto quoque anno Eleusine celebrata fuere.
u Minora
[...], majora
x [...] seu perfectiones mysteriorum fuerunt: qui
y illis initiati erant
[...], qui his
[...] dicebantur. De hoc festo omnibusque illius mysteriis & Ceremoniis legas Meursium, qui omnia quae de eo traduntur in librum singularem summâ cum industriâ congessit.
De Temporibus quibus haec festa celebrata fuere monet Seldenus quod majora
k[Page 185] mysteria mense Boedromione seu sub autumnum, Minora Anthesterione seu tempore verno peragi solebant. Et utriusque Festi tempestatum & nominum discriminis rationem à Solis ad aequinoctia accessu & recessu petit Julianus Imperator in Oratione,
[...], idque ac si mysteria utra
(que) utcunque nomine tenus Cererem & Proserpinam, revera tamen Solem ipsum, quem velut summum, ad Gentilitatis Theologiam, Deum colebant, primario respexissent.
[...], inquit ille,
[...] (
[...] potius legendum)
[...]. Orationem Juliani unde hoc descripsimus. Ms. mecum pridem communicavit, ut solet id genus alia, pro sua humanitate, vir doctrina & morum suavitate insignis Patricius Junius Bibliothecarius Regius; & de hoc loco me monuit. Integram Orationem cum duabus aliis Apostatae nondum in lucem editis ante sexenium transmisit ad V. Cl. doctissimumque Dionysium Petavium qui eas publici juris facere pollicitus est. Seld.
[...]. De Musaei hujus antiquissimi Poetae carminibus omnibusque aliis illius nominis qui Poetae fuerunt, legas Doctissimum Meursium Atticarum lectionum, lib. 2. c. 19.
[...]. Erichtheum Pandionis cui successit filium fuisse
z tradit Apollodorus. Diodorus autem Siculus in loco supra citato eum non Atheniensem sed Aegyptium dicit fuisse.
Ep. 16.
[...]. Lustratio urbis quae in Thargeliis sev 6 die Thargelionis quotannis celebrari solita est, forsan hic intelligenda. Urbem scilicet immolatis duobus viris, pro viris altero, altero pro sexu sequiori, februabant. Vide Harpocrationem in
[...], Helladium apud Photium cod. CCLXXIX. pag. 1590. Joannem Tzetzem Chiliad. 5. cap. 23. & Chil. 8. cap. 239. Michaelem Apostolium Centuria 16.3. & Suidam in
[...]. Adde Meursii Atticarum lectionum lib. 4. cap. 22. & Graeciae feriatae lib. 4. in Thargeliis. Festum ejusmodi mense Februario Romanis erat. Vide Pompeium in Februario. Et Februa victimis humanis peracta ex veteribus copiose narrat praestantissimus Vir Hugo Grotius in defensione Fidei Catholicae. Victimas autem humanas seu
[...] plerunque sustulit Adrianus Imperator quod memorat Porphyrius lib. 2.
[...]. Hactenus Seldenus. Sed huic Seldeni sententiae opponit Palmerius temporis repugnantiam, urbis enim lustratio mense Thargelione celebrata non Pandione, sed Aegeo Athenis regnante ob pestem, quae propter caedem Androgei immissa fuisse putabatur,
a teste Helladio coepit fieri; de lustratione igitur ob caedem facta illiusque ritibus primo Athenis institutis hic locus illi potius videtur interpretandus, pro qua opinione facit, quod syllaba
[...], quae relinquitur integra post primam Lacunam, in ea
[...] restituendum esse videtur innuere. Sed cum in praecedentibus & sequentibus de Panathenaeorum,
[Page 186] Eleusiniorum, & Lycaeorum initiis, de novo vero ritu introducto nunquam in toto Chronico agatur, suadetur inde praeferendam esse Seldeni opinionem hic potius de Festi, quam ritus alicujus primâ institutione verba fieri, Helladii enim Grammatici testimonium, qui dicit ob Androgei caedem urbis lustrationem primo fieri, non tanti est, ut autoritatem nostri Chronographi, qui multis seculis antiquior fuit, & in historicis longe peritior destruat. Ob Androgei caedem, & pestem, quae eam secuta est, Athenienses forte eadem solemnitate, qua postea
b Epimenides ob pestem, quae propter Cylonium piaculum urbem invadere putabatur, Athenas lustrabant; eaque forte lustratio, cum antiquissima esset, de qua in historia scribebatur, Helladio occasionem dedit opinandi, omnes, quae quotannis postea Athenis fierent, lustrationes ab ea originem habuisse, atque ideo in prima Lacuna lego potius
[...], quia haec lustratio per caedem immolatis viro & feminâ facta fuit. Literae numerales ..
[...] quae relinquuntur integrae, satis ostendunt in ultima Lacuna restituendum est
[...], cum enim Pandion inceperit regnare anno Ep. Mar. 1069. & regnum
c per 25 tantum annos tenuerit, nullus alius per totum illius regnum annus in easdem notas numerales potest desinere. Quae in ceteris Lacunis obliterantur, mihi non omnino videntur posse restitui.
[...]. Erichthei
d filii erant Cecrops, Orneus, Pandorus, & Metion.
e Orneus Orneis nomen dedit. Pandorus in Euboeam
f coloniam duxit.
g Cecrops autem regnum obtinuit, illudque moriens filio
h Pandioni reliquit, qui eo tandem
i à Metionis filiis pulsus Megarae in exilio obiit, cum regnasset annos 25. Quae de Pandione & patre illius Cecrope narrantur, omnia invenies collecta apud Meursium de regno Attico, lib. 2.
Ep. 17.
[...] ............................ Post vocem
[...] obvium est supplere
[...], & in fine
[...] proxima enim Epocha ostendit ejus regnum non dum exiisse.
[...]. Cum Festum Eleusinium per novem dies celebratum fuisset, inter plures alios ritus & Ceremonias, quae per eos peragebantur, Certamen Gymnicum, de cujus primâ institutione hic agit Chronographus noster, in honorem Cereris, & in memoriam frugum ab ea inventarum
l septimo Festi die proponebatur, ut
m homines inter se certantes periculum facerent quantum roboris ex alimento illo mansueto iis accessisset,
n Ei qui victoriam obtinebat, pro praemio dabatur hordeum; illud enim
o antiquissimum apud Athenienses frumentum fuit, cujus serendi artem
p cum à Cerere dicantur accepisse, in ejus solius inventionis memoriam, Tritico, aliis
(que) frugibus diu postea primo inventis, hoc Festum fuit celebratum. Monet Seldenus hallucinatos esse viros doctissimos qui certamen Panathenaicum idem cum Eleusinio fuisse putarunt. De illo satis ante dictum est. De utroque Aristides in
[...], inquit,
[...].
‘Celeberrima aestimantur Graeciae certamina. Horum autem vetustissimum est Panathenaicum, aut, si mavis Eleusinium. Nam de tempore Eleusinii instituti, ne Aristidi quidem ea in oratione constitisse sentio: sententiam saltem eum dissimulasse; unde nata est illa de utriusque vetustate vacillatio, quam male interpretati viri alioquin praestantissimi utrumque certamen confudere.’ Sed id ipse Aristides in
[...], oratorie saltem dixit,
[...][Page 187] [...].
‘Primum gymnicum certamen Eleusine peractum esse, cum quidem ex frugibus natis constaret praemium; periculum facientibus hominibus, quantum ipsis ex alimento mansueto roboris accessisset.’ Sed & aperte distinguuntur apud optimum Pindari Schol. ad Olymp.
[...] 7. De Rhodio pugile;
[...], inquit,
[...]. Et diserte in Chrestomathia Helladius,
[...],
‘Primo Panathenaea instituebantur, deinde Peliae mortuo Eleusinia certamina instituerunt Thessali.’ Cetera facit recentiora. Vide Photium, pag. 1590. Adi si placet Petri Fabri Agonistici, lib. 3. cap. 29. Seld.
Ep. 18.
[...]. In prima & secunda Lacuna supplet Palmerius,
[...];
q in Lycaeis enim Arcades humanas victimas immolabant. In quatuor ultimis Lacunis legit,
[...]... de ceteris difficile est aliquid conjectare.
[...]. Lycaea antiquissima erant inter omnia Graecorum Festa,
r à Lycaone istius nominis secundo Arcadiae rege, de
s quo supra diximus, circa 150 annos priusquam Cecrops in Attica regnaverat instituta.
t Ille enim postquam Lycosuram primam totius Graeciae urbem in Lycaeis montibus condidisset, ibi etiam Jovi Lycaeo aram posuit, in quam cum humana sacrificia immolasset, inde orta est fabula, illum Jovi Epulas ex humanis carnibus praebuisse, & ob illam immanitatem in lupum mutatum fuisse. De tempore, quo haec Festa iterum instaurata quotannis deinde inceperint celebrari, hic agit Chronographus noster. Immania enim haec sacrificia quotannis ab Arcadibus celebrata fuere, eaque usque ad suum tempus permansisse dicit Theophrastus
v apud Porphyrium. Et non tantum apud Arcades, sed alios etiam Peloponnesios obtinuit immanis haec homines immolandi consuetudo: Lacedaemone autem eam sustulit Lycurgus, instituitque, ut abolito hoc ferali ritu,
x ejus loco pueri tantum, donec sanguinem emitterent, ad aras quotannis caederentur. Prope Jovis aram in monte Lycaeo etiam erat Hippodromus,
y in quo antiquissimum totius Graeciae agebatur certamen, iique qui victoriam obtinebant
z aenea arma pro praemio habuere. De hoc Agone & de Lycaeis plura legas apud Scaligerum in notis ad Eusebii Chronica, numero DCCCLXVI. Johannem Meursium in Graecia Feriata in
[...], & Dominum Johannem Marshamum in Canone Chronico, pag. 275.
Ep. 19.
[...]. Herculis labores aliquot sub Aegeo rege collocantur apud Eusebium, numero DCCLXVIII. sed an de his in mutilo Marmore agatur incertum est.
a Dominus Johannes Marshamus de initiatione Herculis, & parvorum mysteriorum initiis hic agi opinatur, quae conjectura maxime mihi placet, cum non omnino verisimile videtur, Chronographum nostrum, qui tempora, quibus alia Atheniensium festa inceperant, tam diligenter observat, hoc festum, quod quotannis celebratum post magna Eleusinia omnium insignissimum fuit, velle neglectum praetermisisse: atque ideo hunc mutilum Marmoris locum sic restituo,
[...][Page 188] [...] enim ante
[...] in
[...] omittit, & T post
[...] pro E deletis duabus inferioribus lineolis legi facile poterat.
[...]. Hercules enim post
b Centaurorum caedem, cum ab Erystheo ad alios labores demandatus esset, priusquam eos adiret, & initiari vellet, Athenas venit.
c Lex autem prohibebat peregrinum initiari, nec tamen hoc Herculi denegare audebant Athenienses: ejus igitur gratiâ minora mysteria in
d Agris instituerunt, iisque Hercules, postquam ob caedem Centaurorum lustratus fuerat, initiabatur, ab eoque tempore
e haec mysteria quotannis celebrata fuere. Qui iis initiati erant, prius
f ad Ilissum fluvium ob omnes pollutiones prius admissas lustrabantur, & deinde
g sacris, & votis de futurâ vitâ sanctius agendâ rite factis, praemissoque castitatis exercitio, sine quo nihil prodesse putabatur initiatio, pelle victimae Jovi immolatae operti
h per Daduchum in sacellum, quod Agris erat
i Sacello Eleusinio multo minus, introducebantur, minoribusque mysteriis initiati, iis
l praeparati erant, ut proximis Eleusiniis, quae quinto quoque anno celebrata fuere, ad majora etiam admitterentur. Nam ut lustrationes ad minora mysteria, sic minora ad majora initiandos praeparabant, ut apud Clementem Alexandrinum habetur, inquit enim,
m [...]·
[...]. Aegeus
n adoptivus tantum Pandionis filius erat, naturalibus tamen Lycio scilicet Pallanti & Niso, quod illius fortitudo in expellendis Metionidis qui
o Pandionem Athenis ejecerant maxime emicuisset praelatus, regnum obtinuit, illudque filio suo Theseo moriens reliquit. Hujus res gestas satis prolixe narratas habes apud Meursium de regno Attico lib. 3.
Ep. 20.
[...].... Omnes has Lacunas Palmerius sic supplet.
[...], quae supplendi ratio tam obvia est, ut ad pleniorem illius explicationem nihil omnino deesse videtur, nisi ut historia, quam hic attigit Chronographus noster, plenius narretur.
p Eam sic habes apud Diodorum Siculum.
‘Ex Minois filiis Androgeus quidam regnante Aegeo ad solenne festum Panathenaeorum profectus concertantes omnes vicit, unde familiaritatem Pallantis filiorum conciliavit, quam cum suspectam haberet Aegeus, ne forte Minos opem ferens Pallantis filiis eum regno spoliaret, insidias Androgeo struxit, dumque Thebas ad spectaculum quoddam sacrum proficiscitur, dolo eum interfecit operâ popularium ad Oenoem Atticae. Minos vero cognito filii casu Athenas venit ad exigendam de Androgei caede poenam, sed cum nihil impetraret, bello Atheniensibus indicto Jovem precatur, ut immittat siccitatem, atque famem Civitati Atheniensium. Neque mora statim Atticam Graeciamque universam siccitas corruptis frugibus infestabat, quâ de causâ
[Page 189] postquam principes civitatum convenissent, deum rogant, quonam pacto liberari malis possent. Ille vero Aeacum adire jubet Jovis & Aeginae filium, atque eum convenire, ut pro salute omnium vota faceret, qui mandata cum fecisset, perfecit quidem vota Aeacus, siccitasque apud ceteros Graecos desiit, sed Athenienses tamen porro etiam premebantur; itaque cum deum ipsi sciscitari cogerentur, quanam possint ratione malis istis liberari, responsum accipiunt dandas esse pro Androgeo interfecto Minoi poenas, quas is exacturus foret, cumque deo morem Athenienses gererent, jussit ipsos Minos dare pueros septem ac puellas item totidem, idque septimo quoque anno, quibus datis liberata malis Attica universa & à bello Minos distitit.’ His similia etiam habes apud
q Apollodorum,
r Plutarchum,
s Pausaniam,
t Theodoretum,
u Chrysostomum, & Servium
x Virgilii Scholiasten. De hoc autem Minoe qui secundus illius nominis Cretae regnavit
y satis dixi in praecedentibus.
Ep. 21.
[...]. In prima Lacuna obvium est supplere
[...], quid sit
[...] in secunda nescio, nulli enim Graecae voci adaptari potest, suspicor igitur Seldenum omnes has literas ex exeso Marmore male transcripsisse, atque ideo in ea Lacuna lego
[...], aut enim
[...], aut aliquam aliam vocem ejusdem significationis hic inserendam esse satis ostendunt ea, quae praecedunt, nec, cum in omnibus aliis Epochis illius, qui tunc Athenis regnabat, nomen inseratur, hic ullo modo omissum puto, atque ideo potius lego,
[...], quam
[...], aut
[...] cum Palmerio, q
[...]ia quamvis Theseus nonnihil de suo jure populo concessisset, semper tamen & nomen, & dignitatem regis retinebat.
[...]. Historiam quam hic attigit Chronographus noster, sic plenius narrat
z Plutarchus.
‘Theseus post Aegei obitum grande & mirificum opus in animo agitans omnes Atticae incolas in unam civitatem collegit, uniusque urbis unum reddidit populum, qui adhuc dispersi erant, & aegre ad agendum in communi de republica convocari poterant, nonnunquam etiam dissidebant mutuo, belloque certabant. Hos adiit, proposuitque eam rem singulis populis, & familiis, cujus consilium privati & inopes cito acceperunt, opulentis vero & potentioribus quum rempublicam regno fore liberam proponeret, in qua omnis penes populum esset futura potestas, ipse vero moderator tantum belli, & legum custos foret, cetera paria omnibus, haec iis persuasit: alii vero opes ejus veriti jam amplas atque audaciam, malebant sponte his, quam vi compulsi assentiri. Dissolvit igitur vicatim Prytanea & Curias, & Magistratus, unoque statuto omnibus communi Athenis Prytaneo, & una curia, ubi hoc tempore conspiciuntur, Asty & urbem Athenas appellavit, & Panathenaea, ut commune esset pro omnibus sacrificium, instituit. Celebravit etiam Metoecia, i. e. Festum demigrationis sexto decimo die mensis Hecatombaeonis, quem etiam nunc Festum agunt, depositoque, ut promisit, regno, rempublicam ordinavit à Diis auspicatus.’
[...]. Adeo ut popularis libertatis osoribus, seu
[...] solenne inde fuerit, Theseum veluti omnium primum autorem malorum civitati incusare; quod notat Theophrastus capite
[...]. Videsis Isocratem in Panathenaica & Sigonium de Republica Atheniensium, lib. 1. c. 5. Seld.
[Page 190] [...]. Ludos Isthmicos à Glauco Corinthi Rege in honorem Inûs, & Melicertae primo institutos
a fuisse supra diximus. Hos
b Theseus, eodem modo quo postea Iphitus Olympicos, postquam Sinin occidisset, è voto forte in pugna facto iterum instauravit, & Neptuno consecravit, in cujus honorem
c singulis bienniis deinde in Isthmo Corinthiaco inde Isthmici dicti celebrati fuere, & victores
d primo pinu è luco Pineo templo Neptuni Isthmici vicino decerptâ, postea vero in imitationem Nemaeorum apio coronati fuere. Post excisam à Romanis Corinthum,
e Sicyoniis datum est negotium ut hos ludos curarent. Postea vero sub Imperatoribus Romanis restauratâ iterum Corintho ad illius urbis
f incolas pristinus honor iterum rediit, ab iisque deinde, certaminibus Musicis, gymnicis, & bestiariis seu venatoriis in Theatris immensis sumptibus propositis, multo majori solennitate & vicinorum conventu, quam unquam antea, celebrati fuere.
Ep. 22.
[...]. In ultima Lacuna obvium est supplere,
[...]. Sed quid sit, quod hoc anno actum fuit, cum ea, quae relinquuntur, nullum omnino praebeant conjectandi fundamentum, non possum divinare.
[...]. De Theseo hoc celeberrimo & maximo Athenarum Rege legas Plutarchum, qui vitam illius scripsit, & Johannem Meursium, qui tum ea, quae habet Plutarchus, tum omnia alia quae de hoc Rege ab aliquo alio antiquarum rerum scriptore narrantur, in librum singularem congessit.
Ep. 23.
[...]. In prima Lacuna Palmerius supplet,
[...], sed quid significat illud
[...] omnino nescio, nullo enim modo huic loco videtur convenire, suspicor igitur has duas literas esse tantum reliquias alterius vocis, quae tota legi non poterat, atque ideo mihi videtur locum sic restitui debere,
[...], omnes enim hos simul Argivis imperasse
g supra monui, in voce autem
[...] litera Y pro T ob similitudinem earum literarū in antiquis marmoribus facile legi poterat. Ceteras quas restitui literas, aut Quadratarii, aut exscriptoris errore omissas puto. In ceteris Lacunis rectissime videtur Palmerius restituisse,
[...]. Hi enim Argivorum reges ad bellum Thebanum profecturi ludos in Nemaea primi celebrabant. Rem sic narrat Apollodorus.
h‘Porro Adrastus cum ducibus septem collectum exercitum in Thebas ductare maturat. Profecti vero in Nemaeam, cui Lycurgus Rex praeerat, aquam deposcunt, & his ad fontem viae dux fuit Hypsipyle Lemnia, relicto in herba parvulo infante Ophelte nomine Euridices & Lycurgi filio, cujus nutrix erat. Dum autem ea demonstrat iter ad fontem, relictus puer à Dracone occiditur, Draconem vero Adrasti apparitores interemerunt, ac puerum sepeliunt. Tum Amphiaraus id inquit prodigium futura praenunciat. Sed & hunc puerum Archemorum vocarunt, & in hujus memoriam Nemaeae certamen instituerunt, in quo Adrastus equo vicit, cursu vero Eteoclus, Caestibus Tydeus, cursu & disco Amphiaraus, jaculo Laodocus, lucta Polynices, & arcu Parthenopaeus.’ Cum Hercules Nemaeum leonem occidisset, hos ludos interum instaurabat, &
i Jovi Nemaeo
[Page 191] dicabat, in cujus honorem deinde
l singulis bienniis celebrati fuere,
m & victores coronam ex viridi apio pro praemio habuere. Primo eodem modo quo Isthmica singulis bienniis, postea vero Imperatoris Juliani temporibus
n singulis annis celebrati fuerunt. De his plura vide apud Fabri Agonisticon, lib. 2.
Ep. 24.
[...]. Ea quae relinquuntur integra satis ostendunt omnes has Lacunas sic supplendas esse.
[...]. De hac expeditione & tempore, quo suscepta fuerat satis multa tradidere alii, quos vide.
[...]. Hic Menestheus
o erat filius Petei, qui patrem habuit Orneum unum è filiis Erichthei, qui Theseo per seditionem Athenis pulso ejus loco regnavit annos 23. Omnia quae de eo in aliquo antiquo scriptore narrantur, habes apud Meursium de regno Attico, lib. 3. cap. 5.
Ep. 25.
[...]. Non est dubium quin Lacunae sic debent suppleri,
[...]. Bene enim monet Seldenus. Alius quam Thargelion mensis esse nequit. Neque enim alius mensis sive à Θ, sive ab aliqua figura huic simili incipit. Attici item scriptores Thargelione mense Trojam captam plerumque tradunt, de qua re postea in notis Chronologicis ad Canonem Chronicum.
[...]. Quadratarii incuria omissum est proculdubio hic
[...], ita ut annus Menesthei vigesimus secundus ab autore signatus fuerit. Nam si anno ejus 13. expeditionem fecere, quid hoc est anno 2. Trojam cepisse? Res palam est. Numerorum autem notae tum de expeditione, tum de Troja capta subobscurae sunt in Marmore, nec tamen alias, quam quas repraesentamus, credet quisquam, qui optima perspicllorum fide, etiam justa Elementorum alibi in Marmore quantitate nixus, eas denuo elicuerit. Seld.
[...]. Notandum est menses apud Athenienses lunares fuisse. Cum igitur Luna cursum suum Synodicum 29 diebus, & dimidio absolvat, menses unicujusque anni in plenos & cavos dividebantur, sex pleni ex 30 & sex cavi ex 29 diebus constabant, singulique eorum in tres partes dividebantur. Decem enim primi dies mensis
[...], decem proxime
[...], ultimi
[...] dicebantur. Dies
[...], &
[...] ab initio, dies vero
[...] retro à fine numerati fuere.
[...] igitur
[...] est septimus mensis dies,
[...] est decimus septimus,
[...] est septimus à fine, i. e. si mensis sit plenus, vigesimus quartus, si cavus, vigesimus tertius mensis dies.
Ep. 26.
[...]. In prima Lacuna legit Palmerius,
[...] I enim pro Y, & O pro Θ, in vetusto Marmore facili errore à Seldeno legi poterant. Ceteros vero mutilos locos sic restituit,
[...]. Cui in omnibus consentio, nisi quod
p[Page 192] in quarta Lacuna pro
[...] mihi potius placeat legere
[...], de caede enim Aegisthei causa acta erat,
[...], vana & non admittenda est repetitio. Quomodo Orestes ob matris caedem furiis actus fuit, & in Scythiam ad sororem Iphigeniam Dianae Tauricae Sacerdotem venit, ab eaque sanatus fuit, satis notae sunt fabulae. Eas legas apud Pausaniam, lib. 1, 2, 3, & 8. Sophoclis Electram, & Aeschyli Eumenides, & Scholia ad illas Tragoedias, Euripidis Iphigeniam in Tauris, maxime vero prolixus est in fabulus de Oreste narrandis Johannes Antiochenus lib. 5. quae ipse narrat, eadem contractius habentur omnia apud Epitimatorem illius Cedrenum.
[...]. De Areopago, & quomodo coram illud concilium Orestes in jus vocatus ob matris caedem absolutus fuit, satis diximus in notis ad Ep. 3.
[...]. Demophoon Thesei
q filius erat, qui post Menesthei obitum paternum regnum iterum recuperavit, illudque per triginta tres annos tenuit. Omnia, quae de eo ab aliquo scriptore narrantur, habes apud Meursium de regno Attico, lib. 3. c. 6, 7, & 8.
Ep. 27.
[...]. In Lacuna supplendum,
[...].
r Teucer enim cum post reditum à Troja, quod fratris Ajacis obitum non vindicasset, seu secundum alios quod illius cineres secum non reportasset, à patre Telamone non reciperetur, cum iis quos secum à Troja reduxerat in Cyprum solvit, ibique, eodem tempore quo Agapenor
s cum Arcadibus suis in eadem insulâ Paphum extruxerat, urbem Salaminem ab insulae nomine à qua exulaverat sic dictam condidit,
t in eaque urbe posteri illius per multa secula us
(que) ad Euagoram ob encomium illius ab Isocrate scriptum celebrem, qui circa centesimam
u Olymp. Salaminis rex fuit, semper regnasse perhibentur. De Colonia à Teucro in Cyprum ductâ Historiam fusius habes narratam apud Stephanum Lysignanum, Cyprium in Cypri Chorographia Italiae scriptâ.
Ep. 28.
[...]. De Ionica migratione & duodecim civitatibus in Asia ab Ionibus Duce Neleo occupatis in mutilo hoc Marmoris loco agi ex iis, quae relinquuntur integra, satis apparet. Palmerius igitur omnes has Lacunas sic supplet,
[...]. Sed Lebedus non erat sub Colophonem, sed
z 20 stadia ab illa distabat, nec Lacunae spacium admittit, ut vox
[...] iterum repetatur. Eâdem igitur licentiâ, quâ Palmerius pro
[...], ponit
[...], ego pro
[...] lego
[...]. Ultimam partem hujus loci Lydyatus in notis Chronologicis, quas vide, sic restituit,
[...], at
(que) ideo mutilus hic Marmoris locus repletis omnibus Lacunis sic legendus est,
[...].
[Page 193] [...]. De hac Ionum colonia Duce Neleo in Asiam ducta dixi in praecedeutibus, de qua etiam Pausanias, Aelianus, & Strabo multa tradidere, quos videas in locis supra, ad Ep. 6. notatis.
[...]. Panionia
a communia erant omnium Ionum Festa in Neptuni honorem celebrata, ad quae duodecim Ioniae civitatum incolae quotannis convenientes pro communi salute Deo sacra faciebant, & deinde de eadem inter semetipsos, eodem modo quo in Panboeotiis Boeoti, & in aliis Festis alii ejusdem gentis Graeci, consultabant. Haec Festa antiquitus
b in loco prope Mycalen Panionio dicto habita fuere, postea vero cum ob crebra bella cum Caribus aliisque Gentibus gesta illic amplius celebrari non poterant, ad locum magis tutum ab Epheso non procul
c translata fuerunt. Eorum Curatores erant
d Prienenses, ex iisque quotannis nobilis juvenis electus fuit, qui sacrificiorum & ludorum curae praepositus Rex Sacrorum dicebatur.
[...] hic non posse legi omnium Historicorum suadet autoritas, excepto enim illo Menestheo, qui secundum nostri Chronologi computum 154 annos ante Ionicam migrationem Theseo successerat, nullus alius illius nominis Athenis unquam regnasse memoratur. Pro
[...] igitur restituendum est
[...]. De ratione emendationis, & tempore quo Neleus Iones in Asiam primo duxit, legas Lydiati notas Chronologicas. Notandum autem est Neleum hic
[...] improprie dici, quia post Codrum Nelei patrem
e nemo unquam Athenis regnabat. Postquam enim Codrus in bello Dorico semetipsum pro publica salute devovisset, Athenienses Regi tam optime de se merito nullum alium succedere satis dignum existimantes decreverunt, ut abolito regio nomine Archontes deinde reipublicae praeessent, qui primo perpetui, postea decennales, & tandem annui fuere. Perpetui & decennales erant è sola Codri familia, annui vero è quacunque, modo census habuissent dignitati pares, populi suffragiis eligebantur. De his plura vide in notis ad Chronici prooemium.
Ep. 29.
[...]...... In prima Lacuna legendum esse
[...] ex iis, quae in proxima Epocha habentur integra, satis apparet. In secunda Lydiatus
[...] Seldenus vero
[...] restituunt. Seldeno qui Marmor inspexit potius assentiendum est. In tertia Lacuna
[...], sive enim annus sit
[...], sive
[...]; Megacles Athenis Archon fuit
f principatum enim anno Ep. Mar. 684 adeptus usque ad an. Ep. Mar. 655 secundum Eusebii computum tenebat.
[...]. Hesiodus
g Cumae in Aeolide Asianâ nascebatur, indeque puer adhuc à patre Dio & matre Pycimede in Boeotiam deductus in urbe Ascrâ, ubi parentes sedes figebant, educatus fuit, ubi cum sub Helicone monte, cui Ascra vicina erat, oves pascens Poeticae operam dedisset,
h inde secundum nonnullos mons ille, quasi musarum sedes esset, Poetis primo caepit sacer haberi. De Hesiodi operibus haec apud Pausaniam habentur.
i‘Boeoti qui circa Heliconem domicilia habent ex opinione quadam à majoribus accepta Hesiodum negant aliud quicquam praeter poema, quod
[...] appellatur, scriptum reliquisse; quin & ex eo Musarum invocationem, quae in exordio est, removent, principium poemati statuentes illud carmen (undecimum scilicet) à quo de Contentionibus agere incipit. Quin & plumbeam mihi tabulam ostenderunt juxta fontem Hippocrenen positam, sed vetustate
[Page 194] magna ex parte vitiatam, in qua Hesiodi Poema
[...] dictum inscribebatur. Diversa est ab hac eorum sententia, qui multa alia versuum volumina Hesiodo ascribunt, ea videlicet, quae in mulieres decantata sunt, & quas
[...] appellant,
[...], in Melampodem vatem Carmen, Thesei cum Pirithoo ad inferos descensum, Chironis praeceptionem ad Achillem instituendum, tum quae operibus & diebus continentur. Iidem Boeoti Hesiodum divinandi artem ab Acarnanibus tradunt didicisse, & extant sane ejus de divinatione Carmina, quae ipsi legimus, ac praeterea ostentorum enarrationes.’ De his Hesiodo peribus etiam legas quae habet Meursius Atticarum lectionum lib. 2. cap. 19. & Heinsii introductionem ad Hesiodi libros. De Hesiodi morte haec narrantur.
l Milesius quidam, cum quo hospitii & convictus usus Hesiodo intercedebat, apud Locros hospitis filiam clam vitiabat. Recompertâ Hesiodum ut flagitii conscium puellae fratres interficiunt, & illius cadaver in mare praecipitant, quod ad Rhium eo tempore, quo Locri publica pro totâ gente eo in loco sacra faciebant, fluctibus devolutum
m ab omnibus agnoscebatur, quaesiti igitur percussores & ab Hesiodi
n cane proditi ob caedem tanti viri cum tota familia
o interfecti fuerunt; Poetae autem cadaver eo in loco, quo inventum fuit, publicâ totius gentis curâ sepeliebatur.
p Pausaniae vero temporibus Hesiodi sepulchrum Orchomeni videbatur, illic illius ossibus oraculi Delphici monitu ab Orchomeniis cum peste laborassent in mali remedium postea translatis.
Ep. 30.
[...]. In Lacuna supplendum est
[...]. Diognetus enim an. Ep. Mar. 657 Athenis principatum adeptus illum per 25 annos ab Eusebio dicitur tenuisse.
[...]. Homeri vitam habes ab Herodoto scriptam, de eo etiam apud Strabonem & Pausaniam multa in omni fere libro habentur, de tempore, quo ille & Hesiodus floruerunt, legas notas Chronologicas Lydiati, Seldeni notas ad Canonem Chronicum, & eos Autores, qui à Seldeno citantur, quibus addas etiam Dominum Johannem Marshamum,
q qui in Canone suo Chronico, multa de utrisque his Poetis è variis autoribus magnâ cum industria congessit.
Ep. 31.
[...]. In prima Lacuna supplendum est,
[...]. Phidonem enim fuisse, qui in Aeginâ insulâ nummum argenteum primo excudebat satis notum est. Quid sit
[...].. omnino nescio, si legam,
[...] vocis significatio nec alicui de Phidone narratae historiae, nec ob voces quae hoc activum verbum debent sequi Lacunae spacio quadrat. Cum igitur Phidon Rex Argivorum esset, & nostri Chronographi constans methodus sit, quando de aliquo rege agat, ab illius regno incipere, ut in Epocha quintâ, sextâ, & undecimâ, aliisque videas, suspicor hic
[...].. aut Quadratarii, aut exscriptoris errore pro
[...] scriptum fuisse, atque ideo in secunda & tertia Lacuna suppleo,
[...] In ultima lacuna syllaba
[...] relicta monet supplendum esse
[...], sed tempus repugnat; Phericles enim ante annum Ep. Mar. 626.
r secundum Eusebium principatum Athenis non obtinuit, Diognetus igitur an. Ep. Mar. 631. adhuc in imperio fuit, atque ideo potius legendum est
[...], & literam
[Page 195] Σ, aut in Marmore aut in Seldeni ectypo superabundasse supponendum; nisi eum computum, quo doctissimus Meursius in libro de Regno Attico utitur, potius sequeris, secundum quem fatendum est, annum Ep. Mar. 631. secundum imperii Phericlis fuisse. Sed prior computus ad eum, quem noster Chronographus sequitur, multo propius accedit.
[...].
s Postquam enim Argivi Temini posteros à regno deposuissent, & reipublicae regimen ut penes populum esset constituissent, Phidon vi & armis avitum regnum iterum resumpsit, & non tantum Argivis, sed ceteris etiam Peloponnesiis imperans omnium in Graecia Regum sui temporis evasit potentissimus.
[...]. Phidonem pondera & mensuras invenisse
t Strabo,
v Plinius,
x Pollux,
y Scholiastes Pindari,
z Herodotus,
a Syncellus,
b Eusebius, aliique, nummum etiam argenteum ab eo primum cusum fuisse iidem autores, eorum
(que) Strabo & Pollux hoc in Aegina insula factum fuisse cum Chronici nostri autore consentiunt.
c Aeginetae enim insulae sterilitate laborantes in mari negotiari coacti erant, unde ad commercia nummi argentei iis primo à Phidone Argivorum rege cusi fuerunt, dicit igitur
d Aelianus de Aeginetis quod
[...], & hinc Aeginaeae drachmae, & Aeginaea talenta, eodem modo quo Euboicae drachmae, & Euboica talenta, ab Euboea Argolidis loco, ubi idem
e Phidon nummum aureum primo excudebat, & non ab Euboea insula nomina habuere. De differentiis nummorum apud Graecos, & valore eorum legas Pollucis onomasticon, lib. 9. cap. 6. & quae inde transcripsit Doctissimus Brerewoodus, in libro de Nummis, ponderibus, & mensuris antiquorum.
Antequam Phidon hos nummos excudebat narrante
f Pausaniâ apud Graecos, mos fuit, ut sibi, quae quis
(que) vellet per commutationem bobus, servitiis, rudi auro & argento ultra citroque datis & acceptis compararet, atque ideo illud Homeri ubi de Glauco dicit quod,
intelligendum est de tot bobus, & non de nummo (ut nonnulli volunt) bove signato, quod Didymus ad hunc locum annotat.
Dicit enim,
[...]. Eustathius autem aliter locum interpretatur. Romani
h Q. Fabio Pictore, & Q. Ogulnio gallo Coss. anno U. C. 485, & quinto ante primum bellum Punicum, postquam
i arcem Samniticam, in qua Argenti copia erat, expugnassent, nummum argenteum primo excudebant, prius autem solis aeneis nummis utebantur, Argenteum igitur nummum 625 annos, ante quam Romae cusus fuit, Graeci habuere.
[...]. Phidonem Strabo decimum ab Hercule fuisse tradit, & Agonem Olympiacum invitis Eleis statuisse; quod idem etiam narrant
m Herodotus, &
n Pausanias, illudque octavâ Olympiade
o Pausanias factum dicit. Sed haec nequeunt constare, Hercules enim regnante Athenis Aegeo maxime inclaruit, à morte autem Aegei ad octavam Olympiadem sunt anni 513, si igitur Phidon decimus ab Hercule octavâ Olympiade floruerit, singulis generationibus, quae inter Herculem & Phidonem intercesserunt, plures quam 50 anni attribuendi sunt, quod nullo modo admittendum.
p Lydiatus igitur (quem vide) ut tam Herodoto, Straboni, & Pausaniae, quam nostro Chronico fides constaret, duos Phidones distinguit, quorum
l[Page 196] primum nummum Argenteum excudisse, secundum prioris nepotem aut pronepotem Olympiade octavâ ludis praesidisse supponit, Strabo vero, & Pausanias utrosque confundunt.
q Eusebius &
r Syncellus, cum nostro Chronographo consentientes Phidonem undecimum ab Hercule, & septimum à Temeno dicunt, & ad tempus etiam in nostro Chronico huic Regi assignatum, cum eum anno 26 Thespiei nummum Argenteum primo cudisse dicant, multo propius, quam aut Herodotus, aut Strabo, aut Pausanias accedunt.
Ep. 32.
[...]. Mutili loci sic supplendi sunt,
[...]. Secundum
s Eusebium enim vigesimus primus annus Aeschyli est septuagesimus quartus ante Magistratum Cerontis primi annui Archontis. Si igitur secundum nostrum Chronicon annus, quo Creon Athenis primus archon fuit, est annus Ep. Mar. CCCCXX, vigesimus primus annus principatus Aeschyli est annus Ep. Mar. 494. De ceteris, quas restitui, vocibus nullum est dubium.
[...]. Hic notat Seldenus, Archiae, qui etiam ex Heraclidis fuit, patrem aulbi occurrere se incompertum habere. Sed de colonia ab eo à Corintho deductâ, Syracusis conditis aut ampliatis, & Temeno (unde Temenidae) observat satis haberi apud Thucydidem in sexto, Marcianum Heracleotem, Pausaniam in Eliacorum primo, Strabonem lib. 6. & 8. & Scaligerum ad numerum Eusebianum MCCLXXXIV, quibus ipse etiam addo Plutarchum in narrationibus amatoriis, & Scholiasten Apollonii Rhodii, ad lib. 4. & è Modernis Dominum Johannem Marshamum in Canone Chronico, pag. 466. Videas etiam si placeat notas meas ad Ep. 6. ubi omnia ea, quae de Temeno, Archia, & Syracusis conditis ab aliquo antiquo scriptore narrantur, simul congesta habes.
Ep. 33.
[...]. Lacunas Seldenus sic supplet,
[...]. Sed literae, quae relinquuntur, & Lacunarum spacium multo melius Palmerii supplementa admittunt, atque ideo cum eo potius lego,
[...]. Creon enim primus Archon annuus fuit. De eo lege Meursium, De Archontibus lib. 8. Petavium lib. 13. pag. 585. & Sigonium in fastis Atticis. De Archontis officio, & quot eorum erant quotannis electi, satis dixi in notis ad Chronici prooemium.
Ep. 34.
[...]. Cum annus Ep. Mar. 418. incidat in tertium annum 24 Olympiadis ob praelia
t inter Lacedaemonios & Messenios acerrimis animis commissa, & Tyrtaeum poetam ab Atheniensibus Lacedaemoniis pro duce datum celebrem; Lacunas sic suppleo,
[...]. Cum enim Lacedaemonii
u ab Aristomene & Messeniis in praelio male mulctati essent, de belli eventu Oraculum Delphicum consulunt, ab eoque jubentur ducem belli ab Atheniensibus petere. Porro Athenienses cum responsum cognovissent, in contemptum Spartanorum Tyrtaeum poetam altero pede claudum, & mente non satis sanum misere, qui elegos & anapesta decantans, sic Lacedaemoniorum animos ad praelia excitabat, ut illi deinde multo majori fortitudine ferocioribusque animis bellum gerentes illius carminibus debuere, quod, cum cetera defecissent belli subsidia, tandem victores evasere. De his
[Page 197] Plura videas apud Pausaniam in Messenicis, Strabonem lib. 8. Justinum lib. 3. Suidam in
[...], & Plutarchum in Apothegmatibus Laconicis. Pro
[...] lege
[...]; qui vero hic
[...], apud
x Pausaniam
[...] vocatur.
Ep. 35.
[...]. Omnes has Lacunas Palmerius sic supplet,
[...], pro
[...], enim ponit
[...] quia ex-
[...] neminem hic credit aliquid, quod Hellenismum sapiat, posse elicere. Sed maximum est dubium, quid sit,
[...], de hac periocha sic dicit Seldenus. De Terpandro hoc dici nemo sanus putet. Quid enim cum Terpandro autori nostro, qui quadringentis aut circiter postea annis vixit? Libenter
[...] heic. Nec tamen quod conjectura suggerit, invidebo. Cum venia id forsan placebit, sine qua placet nihil. Autor heic legitimae Musicae, cum Imperio forsan, in Republica sua praefuit, & prehensionem seu in jus vocationem, seu utramque habuit eorum qui, contra quam leges aut mores recepti praescripsissent, Musicam innovassent, atque, inter narrandum Terpandri novationem, alium sibi coaevum (ita videri possit) obiter & parenthesi memorabat, qui, Terpandri exemplo fretus, etiam in receptos illos harmoniae mores commiserat, & in jus demum vocatus absolutus est. Judicium in re hujusmodi latum habes apud Boetium lib. 1 de Musica in Laconico illo Ephororum Decreto in Timotheum Milesium, quod in evulgatis libris misere corruptum habetur. Reperitur etiam tum apud Paulum Leopardum Emendationum, lib. 8. cap. 14. tum in Gregorii Gyraldi Historiae Poetarum, Dialogo 9. Sed emendatius apud Josephum Scaligerum in Manilianis, pag. 426. Actio in Timotheum instituta est, praecipue quod chordarum lyrae numerum usque ad undecem auxisset, atque ita juvenum animos corrupisset,
[...]. Sed Artemon apud Athenaeum lib. 14. scribit eum, dum in judicio stabat, atque aderat minister, qui, ex Decreto, superfluas chordas praecideret, lyramque ad septem reduceret,
[...] seu minutulum Apollinem indicasse,
[...],
‘Cujus lyrae tot erant chordae haud diverso situ dispositae, atque inde absolutum fuisse.’ Judicium de Timotheo annos C. aut circiter autoris nostri
[...] antevertit. Sed etiam ejus aevo, hoc est, post initia imperii Graeci, seu Seleucidarum, insignes, pro artificum ingeniis, in Musicam receptam irrepsisse mutationes palam est ex iis imprimis quae apud Plutarchum habet Aristoxenus de Telesia Thebano sibi coaevo, & de Aristonico Argivo Menecharmus, & Lysandro Sicyonio Philochorus apud Athenaeum lib. 14. Alia ejusmodi sunt. Et ejusmodi quempiam reum coram ipso autore, judicis partes sustinente, absolutum praecedens forte lacuna heic occuparat. Sed Palmerius pro
[...], scribit,
[...]. De Ratione emendationis & explicatione periochae sic emendatae haec habet. Multum elaboravit, & ingeniose multa excogitavit, ut solet Doctissimus Seldenus, ut aliquem sensum commodum tribueret lectioni, quae extat in voce
[...]. Sed incassum se torquebat vir summus: est enim mendosa, & unius literae transpositione laborat, & proculdubio sanabitur, si legas
[...] Hesychio est
[...] (ubi forte legendum
[...] i. e.)
[...]. Inde
[...] dicitur, qui ad tempus adest, qui ad horam praestitutam aliquid agit. Cum autem de Musica hic agatur,
[...], lex rythmi, quam nos vernacule
Cadence, cadentiam, vocamus, eo quod manus vel pes debet una cum sono quodam cadere. Itaque Terpander
[Page 198] hoc loco dicitur antiquum rythmi morem mutâsse, & quum olim requireretur, ut exacte ad
[...] vel
[...] caderent soni, eam antiquae Musicae simplicitatem mutasse, & introduxisse alium morem licentiorem, sed gratiorem, & sonos aliquando extendisse vel contraxisse ultra vel citra momenta
[...] vel
[...] (quod nunc Syncopas facere vocant, eo quod vox canentis cum cessat in momento
[...] ubi exspectatur ab audiente, videtur Syncopen pati.) Sic ego puto hunc locum intelligendum. Hactenus Palmerius, sed Lydiatus pro
[...], legit
[...], quae multo potior est lectio, & omnibus aliis conjecturis praeferenda.
y Terpander enim, cum Lyram, quae prius ex quatuor tantum nervis constabat, ut ei modos Lyricos
z à se primo inventos adaptaret, septichordem fecisset, eâque Lacedaemone usus esset, quod antiquam musicam legibus stabilitam mutasset, coram populo in jus vocatus, secundum
a Plutarchum mulctatus, secundum Marmor absolutus fuit. Marmoris autem autoritas praeferenda est, quia septichordem Terpandri Lyram tandem eam solam fuisse, quae Lacedaemone in usu erat, invenimus.
b Timotheus enim ab iisdem Lacedaemoniis, quod hac non usus fuisset, sed eâ, quae ex undecim nervis constabat, postea condemnatus erat. Sola igitur Terpandri Lyra à Lacedaemoniis admissa fuit, quod factum videtur post hoc judicium, quod attigit noster Chronographus, in quo cum tantum evicisset Terpander, ut non tantum ob mutatam antiquam Musicam absolveretur, sed etiam omnibus deinde persuasum esset eam mutationem in melius factam fuisse, inde forte obtinuit, ut legibus sancitum esset, solam Terpandri septichordem Lyram apud Lacedaemonios deinde in usu fore; quam cum tanta semper religione retinuissent, eâque solâ uterentur, non omnino verisimile videtur, illum, qui hanc Lyram Lacedaemonem primo attulit, populi suffragiis condemnatum fuisse. Praeterea Terpander magno semper apud Lacedaemonios in honore habebatur: quis igitur credet eum ab iisdem unquam mulctatum fuisse?
‘
c Cum enim Lacedaemonii seditione laborarent, Apollinis Oraculum consulentes responsum tulerunt, ut Terpandrum Musicum Lesbo accerserent, qui veniens, & Musicâ suâ usus eorum animos composuit, tumultumque sedavit. Spartani igitur Terpandrum deinde summo in honore habentes, si quando post haec Musicum quempiam insigniorem audirent, exclamabant,
[...], quasi maximae laudes essent, quae Musico dari poterant, eum dicere Terpandro secundum.’ Hic etiam dicitur in festis Carneis in honorem Apollinis, Lacedaemone institutis
d primo Musico certamine vicisse, tantumque Lyrâ potuisse, ut
e Boetius dicat eum dulcedine illius solitum fuisse Iones & Lesbios ab eorum morbis liberare.
[...]. De Nomis antea diximus. In utraque vocabuli notione, Nomorum Lyricorum autor fuit Terpander, etiam, ut volunt aliqui, primus, quem alii tamen Philammonem fuisse malunt. Sed hanc rem dijudicandam puto ex varia Lyrae Chordarum accessione. Nova enim quaelibet accessio novos peperit Nomos seu leges Musicas. Tetrachordem aiunt Orphei, cujus Mercurius dicitur inventor, primo auxit Chorebus, secundo Hyagnis, tertio Terpander, septimâ adjectâ. Ita Boetius de Musica, lib 1. cap. 20. ubi Nicomachum affert autorem, Lyram quatuor duntaxat chordis, etiam Orphei aetate, constitisse. Certe Nicomachus Gerasenus diserte Orphei Lyram ait fuisse septichordem, atque, ipso à Maenadibus discerpto, in mare jactam. Ejectam autem ad Antissam Lesbi insulae urbem. Repertam ad Terpandrum (qui Antissaeus) allatam esse. Illum vero secum in Aegyptum portasse ut antistibus sacris ostenderet, ejusque inventorem se primarium seu
[Page 199] [...] venditasse. Vide Nicomachum in Harmonicae Enchiridii, lib· 2. cap. 1. Et Nicephorus Gregoras ad Synesii insomnia septem etiam chordas Orphei Lyrae tribuit, ita alii. Neque sane temporum rationi satis conveniunt quae habet ibi Boetius. Nam Hyagnis etiam Orpheo vetustior; si nostro & Eusebio fides. Higynus item Mercurium primo, septichordem formasse Lyram memorat. De Terpandro porro, Nomis ejus, Lyra septichordi, atque aliis in Musica ab eo novatis, vide Plutarchum de Musica, Cleonidis quae Euclidi tribuitur Harmonicam, Athenaeum lib. 14. Strabonem lib. 13. Suidam, Anonymum cum Censorino plerumque editum, cap. 19. & veterem hypothesin Pythiorum apud Pindari Scholiasten. Et de Lyrae forma, & Chordis, earumque variatione, consule insuper in primis viros summos Scaligerum patrem Poetices, lib. 1. cap. 48. Filium ad Manilium, pag. 422. & Hugonem Grotium ad Arateorum Phaenomenon imagines, pag. 54. Et
[...] historicâ cum Eusebio editâ, Simonidem Lyricum, nepotem scilicet,
[...] traditur ad invenisse: vide ibi Olympiade N
[...]. Ceterum Clemens Alexandrinus, Stromat.
[...]. de Terpandro;
[...], inquit,
[...], quod Hervetus vertit,
‘Modos Poematibus primus adjecit & Lacedaemoniorum leges numerosis versibus scripsit.’ De Poematibus vide quae supra ex Plutarcho adnotavimus, ubi de Nomis. Sed
[...] heic Leges denotare mihi persuasum omnino non est. Civiles scilicet; quae tamen apud veteres Graecos, seculis eorum vetustioribus, ni fallat Capella, canebantur; de qua re etiam nos supra aliquid adduximus. Exprobrat eo in loco Graecis doctissimus ille pater prima artium, quae tunc in usu, inventa recentiora fuisse, & Ebraicâ antiquitate multo posteriora. Quamplurima enumerat. Inter ea etiam hoc objicit; quo tempore nihil minus in usu fuisse merito existimarit quisquam alicubi omnino Civiles Leges in Graecia, nedum Lacedaemone, sive cantari, sive versibus scribi numerosis. Neque enim ejusce rei exemplum alibi reperire potuit Aristoteles suo aevo praeterquam apud Agathyrsos. Ut videre est in Problematum decimo nono. Intempestive igitur nimis neque ad rem, de Legibus Civilibus, haec scripserat Clemens. Sed vero de Nomis, id est cantilenis sacris tunc temporis Lacedaemone usitatis, appositissime. Notissimum erat, Graecorum Festis Nomos hujusmodi cani, quod scimus ex Plutarcho libro de Musica, ubi Olympo autori tribuuntur,
[...] (quae ejus verba sunt)
[...],
‘Nomi harmonici, quibus nunc etiam utuntur Graeci in Festis Deorum. Sed nec
[...] est Clementi, numerosis versibus scribere, sed Modulis, seu notis Musicis temperare, aut phthongos aptare, id est
[...], etiam
[...]: adeo ut id, quod hic dixit, non aliud fuerit quam Terpandrum tum poematis primum modos adjecisse, seu carmina fecisse melica, tum Musicae sacrae, cujus in Nomis seu cantilenis sacris tunc usus erat Lacedaemone, autorem fuisse.’ Ita Timosthenes Ptolemaei Philadelphi classis praefectus Nomon Pythicum, cujus usus solennis in certamine Pythico, & partes ejus quinque
[...], apud Strabonem, lib. 9. De opinionis in hac re Patris veritate, non disceptavimus. Sed aliam fuisse ejus mentem credere nequeo. Lacedaemonios autem signanter nominavit, quia nulla Graecarum civitatum aeque ac illi Musicam, sive bello, sive pace, curabant. Testes sunt Athenaeus lib. 14. Capella lib. 9. Agellius lib. 1. cap. 11. Joannes Tzetzes Chiliad. lib. 1. cap. 16. Sextus Empericus adversus Mathematicos, lib. 4. alii. Seld.
Ep. 36.
[...]. Lacunas sic supplet Seldenus,
[...], De literis numeralibus restitutis vide illius notas ad Canonem
[Page 200] Chronicum, & Lydiatum in notis Chronologicis. Palmerio autem, quia in Autographo habetur
[...] cum
[...] potius quam
[...] placet legere. Sed verba imperandi raro regunt Dativum, nisi apud Poetas: nec verisimile est Chronographum nostrum, qui in omnibus aliis locis post verbum
[...] genitivum ponit, illud verbum in hac Epocha contra linguae Analogiam cum dativo construxisse. Multo igitur melius Doctissimus Seldenus supponit ο in
[...] aut quadratarii errore pro ω scriptum, aut suo pro ea litera in exeso Marmore lectum fuisse. Hic Alyattes Lydorum Rex erat pater Croesi. De eo legas Herodotum lib. 1. Diogenem Laertium in vita Biantis, Strabonem lib. 14. & Polyaenum lib. 6. & lib. 7.
Ep. 37.
[...]. Syllaba
[...] post ultimam Lacunam monet in ea legendum esse
[...]. Annum Epochae, qui in Lacuna eam vocem praecedente obliteratur, supponimus esse 330. Secundum enim
f Eusebium Sappho & Alcaeus duodecimo Alyattis anno floruerunt, qui est annus Epochae Marmoreae secundum ipsum Marmor 330. Annus enim 341, ut in praecedente Epochâ patet, erat primus Alyattis. In ultima igitur Lacuna restituimus
[...]. Quae in ceteris Lacunis delentur impossibile est restituere.
[...]. Phaon Lesbius, quem misere deperibat Sappho poetria Lyrica, in Siciliam velificaverat, quem demum (ut noster hic innuit) Sappho secuta est, & taedium, quod ob absentem amasium passa est, & patriam fugiens. Ovidius in amatoria Sapphus Epistola ad Phaonem,
Nunc tibi Sicelides veniunt nova praeda puellae,
Quid mihi cum Lesbo? Sicelis esse velim.
Sed amoris postea, ac spretae formae injuriae impatiens in Acarnaniam se contulit, ad Leucatem Petram, indeque in amoris remedium se in mare praecipitans occubuit, ab eoque tempore secundum Menandrum apud
g Strabonem ad hanc Petram è tota Graecia se recipiebant desperantes amatores, ut ab ea saltu se in mare mittentes amoris insania liberarentur.
h Ipse autem Strabo Cephalum ob amorem
i Parolae, Ovidius Deucalionem ob amorem Pyrrhae, Ptolous autem Hephaestion, quem vide apud Photium, Cod. CXC, multos alios dicit ante Sappho in amoris remedium hunc saltum subiisse, quorum plerique fere omnes periere: qui evaserunt, vulneribus, ossium fracturis, aliisque ab eo saltu acceptis damnis forte debuerunt, quod amoris postea non meminere. In Petrae
l cacumine erat Apollinis Leucadii fanum, in quo isti deo vota & preces faciebant saltum subituri. Et in festis huic deo quotannis eo in loco celebratis Acarnanibus solenne erat reorum aliquem ab hac Petra, ei plumis omnisque generis avibus, quorum volatu saltus sublevaretur, alligatis, averruncandi gratia praecipitasse; infra autem in lembis erant, qui dejectum quantâ poterant celeritate è fluxibus extrahentes, eum, si nullo scopulo allisus cum vita evasisset, extra fines salvum emittebant. De hoc Leucadio saltu lege Strabonem lib. 10. Ovidii Epistolam pro Sappho ad Phaonem scriptam, quae, nisi cognoscatur quid sit Leucadius saltus, probe intelligi non potest. Ante alios autem legas Ptolomaeum Hephaestionem apud Photium Cod. CXC. & quae ex eo transcripsit Josephus Scaliger in notis ad Ausonium, lib. 2. cap. 18. & Lilium Gyraldum Hist. Poet. Dialog. 9. ubi de
[Page 201] Sappho agit. Hic saltus maxime viris proprius erat: quod igitur Sappho eum subiit, inde
m Criticis placet eam apud Poetas masculam vocari. Duae autem Sapphoi fuere, utraeque Lesbiae & ob Poeticam celebres,
n prior vero Eressia, secunda Mitylenaea erat. Quae Phaonem arsit secundum nonnullos
o Eressia fuit, sed hos errasse convincit Marmoris autoritas. Sappho Mitylenaea, de qua hic agitur,
p Scamandronymi filia erat, & soror Caraxi, Rhodopes insignissimae meretricis amasii,
q quem ob eum amorem versibus suis saepe perstringebat. Primo nupta fuit
r Cercalae ex Andro insulâ viro ditissimo, ex eoque filiam Cleidem peperit; illo autem defuncto omni lasciviae generi se dedit, & multis amoribus defamata erat, quos carminibus etiam suis
a decantabat;
b eaque, & post illam Anacreon, primi dicuntur fuisse, qui magnam carminum partem in exprimendis amoribus consum sere. Sappho autem postquam multis aliis amoribus implicata esset, tandem
c Phaonem juvenem Lesbium arsit, quem à Venere, quod, cum nauta esset, eam sub anus specie apparentem sine mercede transfretasset, formosissimum dicunt factum fuisse. Fabulam legas apud Aelianum Var. Hist. lib. 12. c. 18. & Palaephatum
[...] non longe à fine. Sed
d Plinius Phaonem amatum dicit propter herbae radicem, quam nostri centum capita vocant, quae alterutrius sexus similitudinem refert, unde si viris contigerit mas, amabiles fiunt, quo pacto, inquit, amatus fuit Phaon Lesbius à Sappho. Haec ob Poeticae laudem tam celebris fuit? ut
e Strabo nullam aliam ei similem fuisse, ne in minima quidem Poetices parte asserat: tantoque semper à Mitylenaeis in honore habebatur,
f ut omnibus eorum numismatibus illius imago imprimeretur. Scripsisse dicitur
g Lyricorum libros novem, & etiam Epigrammata multa, Elegia, Iambos, Monodias, Epithalamium, aliaque multa.
h Harmoniam mixo-Lydiam invenit, ab eâque hanc didicere Tragoedi, qui eam cum Dorica conjungentes Tragoediis adaptarunt.
i Carmen etiam Sapphicum ab ejus nomine dictum primo excogitavit, &
l plectrum invenit. Ei in Poetices studio maxime socia erat
m Erynna, & ipsa etiam Mitylenea erat, & maxime celebris ob trecenta carmina ab ea in colum scripta aequali olim laude cum Homeri carminibus celebrata, & quod haec ante decimum nonum aetatis annum, quo virgo occubuit, scripta fuissent. De hac & Sappho dicit Poeta antiquus apud
n Eustathium.
[...],
[...].
[...]. Pro
[...] Palmerius, & D
s Johan. Marshamus, opinantur legi debere
[...], & non male; de finitimis enim nullibi, de Geomoris autem apud
o Herodotum Syracusis rerum potientibus facta est mentio. Hi autem Geomori optimates erant, qui agrum Syracusanum inter se partiti, servis suis, qui
p Callicyrii dicebantur, elocabant colendum, indeque nomen adepti reipublicae praeerant, donec à Callicyriis servis suis expellerentur. Expulsi autem ad Gelonem Gelae tunc Tyrannum fugiebant, qui cum eos Syracusas iterum reduxisset, illorum ope obtinuit, ut illius etiam civitatis fieret Tyrannus. Sed quia in Seldeni autographo legitur
[...], eam potius vocem in textu retinemus.
Ep. 38. .........
[...]. In prima Lacuna supplet Palmerius.
[...], quae supplendi ratio in Graeca historia versato satis obvia est. In ultima Lacuna supplendum est
[...]. In media vero Lacuna, in qua litera numeralis obliteratur, legendum esse
[...] numerales notae sequentis Epochae & eae quae in hac integrae relinquuntur satis ostendunt.
[...]. Cum
q Cyrrhaei ob mercaturam, quam cum Italis & Siculis exercebant, opibus aucti vectigalia acerbius exegissent ab iis, qui ad Oraculum Delphicum proficiscebantur, ipsique etiam Templo injurii essent, Amphictyones sibi duces eligentes Clisthenem Sicyonium, Alcmaeonem Atheniensem, & Eurylocum Thessalum, Solonis
r Atheniensis suasu iis bellum inferunt, ejusdemque
s astu Cyrrham capientes, in illius expugnationis memoriam,
t ludos Pythicos in Apollinis honorem quinto quo
(que) anno celebrandos instaurabant, captamque
n urbem & agrum, illius incolis sub hasta venditis, eidem deo consecrantes Delphis in sacros usus tradidere, ab eoque tempore Cyrrha Delphorum, à quibus circa
x 70 stadia, seu 9 milliaria distabat,
y navale fuit. Haec urbs antiquitus
z Crissa dicebatur, ab eaque sinus Corinthiacus,
a Crissaeus etiam vocatus fuit,
b in eo enim Sicyoni è regione ad ostium Plisti amnis in Phocide sita fuit. In eodem latere Cyrrhae opposita erat
c Anticyrrha ideo sic dicta, ob Helleborum ibi natum
d celebris, quae herba quum in alia Graeciae parte prope sinum Maliacum magnâ copiâ nasceretur, occasionem praebuit, ut urbs ibi condita Anticyrrha inde etiam diceretur. Utriusque urbis nomen plerique apud antiquos non observatâ Etymologiae origine Anticyram scribebant. Ad utrasque, majori autem cum successu ad posteriorem ob Hellebori praestantiam, navigabant insani.
[...]. De Pythico certamine hic agitur, quod
e antiquissimum totius Graeciae fuisse perhibetur, ab ipso Apolline, in cujus honorem celebratum fuit, primo institutum; cum enim ille
f è Delo insulâ, ubi natus erat, cum matre Latona in Phocidem transiisset, in Parnassi montibus in latronem quendam Pythonem appellatum, quem, quia in montium latebris peregrinantibus insidiebatur, Draconem etiam cognominabant, incidisse dicitur; quem in Apollinem irruentem cum Latona prius animadvertisset, exclamabat,
g [...], Apollo igitur emissa sagitta Pythonem occidebat, & post victoriam
h composito illo hymno, quem à vocibus, quibus mater eum ad pugnam excitabant, factâ in iis quâdam mutatione
[...], i. e. Io Poean dictum Graeci in praeliis, & maxime post victorias canebant. In memoriam hujus latronis à se occisi
i certamina Musica, in quibus hic hymnus à citharoedis ad citharas caneretur, singulis octoenniis agenda Delphis instituit, eaque seu à Pythonis, quem occidebat, seu potius ab urbis illius Pythûs, ubi celebrata erant, nomine Pythica appellabat; urbs enim Delphica antiquitus à Pythone,
l Pytho dicebatur, indeque Apollo, quia in ea maxime colebatur, Pythius, & vates, quae responsa ab illius oraculo dabat, Pythia dicebantur.
m In hoc certamine primus vicisse dicitur Chrysothemis Cretensis, cujus pater Carmanor Apollinem de caede purgasset, & post
[Page 203] eum Philammon, & deinde Thamyris Philammonis filius, & tandem post multos annos hoc certamen etiam ingressus est Hesiodus Poeta, sed, quod ad cantum citharam pulsare non poterat, repulsam tulit. Postea vero omnino neglecta & diu intermissa fuere certamina Pythica,
n donec Amphictyones post captam Cyrrham secundum
o Pausaniam anno tertio quadragesimae octavae Olympiadis, secundum Marmor vero anno secundo quadragesimae septimae, eodem modo quo Iphitus Olympiaca, de novo iterum instituerunt, & Citharoedis,
p qui soli antiquitus in his ludis certabant, aulaedos etiam adjecerunt, (quos proxima Pythiade, quod minime gratum erat quod ab iis canebatur, iterum sustulerunt) eosque qui cithara ludentes sine cantu modulabantur carmen, quod nomus seu modus Pythius dicebatur. De eo legas Strabonem lib. 9. pag. 421. quaeque è Strabone transcripsit Julius Scaliger Poetices, lib. 1. c. 23. Et praeter haec Musica certamina
q Gymnica etiam & Equestria proponebantur, tandemque etiam armatorum cursus, & bigarum certamen, ceteraque ludicra addebantur. Antiquitus haec
r certamina enneaterica erant, i. e. post exactos octo annos in initio noni cujusque anni agebantur, post eorum autem instaurationem singulis
s quadrienniis, eodem modo quo Olympiaca, celebrata fuere. In eo agone,
t qui post captam Cyrrham proponebatur, pecuniae ex illius urbis spoliis, in aliis vero omnibus
v coronae tantum è lauro factae victoribus pro praemiis dabantur, atque ideo ille agon
[...], ceteri omnes
[...] dicebantur. Locus certaminis equestris erat
x Campus Cyrrhaeus, cetera vero omnia ipsis Delphis acta fuisse videntur.
y Ludorum praesides Amphictyones, Curatores vero Delphi fuere. Si de his plura velis, legas ex antiquis Strabonem lib. 9. Pausan. lib. 10. Argumenta Scholiis Pindari Pythiorum praefixa. E modernis vero Julium Scaligerum, Poetices lib. 1. cap. 23. Coelium Rhodoginum Antiq. Lect. lib. 14. cap. 19. Petrum Fabrum in Agonistico lib. 1. cap. 17. & 25. & lib. 2. cap. 24. & Dominum Johannem Marshamum in Canone Chronico, pag. 619.
Ep. 39▪
[...]. In Lacuna obvium est supplere
[...]. Agon enim Pythicus post instaurationem illius ab Amphictyonibus factam
a primo
[...], postea vero
[...] fuit.
Ep. 40.
[...]......... priores Lacunas sic supplet Palmerius.
[...], quibus ipse addo
[...]..... de anno & Archontis nomine conjectandi nullum datur fundamentum.
[...]. De Comoediae origine & vocis Etymologiâ multa & diversa legas apud Donatum in Prolegomenis ad notas in Terentium, Diomedem Grammaticum lib. 3, Scholiastem Aristophanis in iis quae Scholiis suis praemisit, Athenaeum lib. 2. Aristotelem de Poetica, & Etymologicum in
[...]. Maxime autem mihi placent, qui
[...]b [...] dictam volunt. Comoediae enim antiquitus erant Cantelinae in honorem Bacchi post comessationes & compotationes à pastoribus & rusticis per Atticae
[...] seu vicos decantatae, maxime vero in Icario
[Page 204] oppido, ubi secundum
c Athenaeum, tum Comoedia, tum Tragoedia, ab ebrietate & temulentiâ,
[...], i. e. vindemiae tempore originem habuere, atque ideo utraeque communi nomine antiquitus
[...] dicebantur. Et profecto in initio non tantum nomine, sed aliis etiam multis conveniebant Comoedia & Tragoedia,
e utraque enim tum erat carmen
[...], & simplex, sine personis aut scenarum ornatu decantatum, utraque erat
f convitiis plena, & in hoc tantum antiquitus discrepabant, quod Comoedia Mimo, Tragoedia Satyrae propius accedentes, haec severe, illa ridicule civium primorum vitia perstringebat. Comoedia autem, quae postea viguit, ab hac longe diversa erat, quatuor enim Athenis numerantur Comoediae aetates, in quibus omnibus magnas mutationes subiit, donec eam tandem, quam nunc habet, à Menandro obtinuit perfectionem. Prima illius aetas
g à Susarione, de quo hic in nostro Marmore agitur, habuit initium; ille enim, quia primus Comoediam Athenis edidit, pro illius inventore à plerisque habetur. Sed Comoedia longe ante Susarionem (quem inter annum Epochae Marmoreae 318, & 297, i. e. inter Olympiadem 50, & 540, quo tempore maximum inclaruit Solon Atheniensis legislator, floruisse indicat mutilum Marmor) per Atticae vicos
h videtur decantata fuisse. Susarion autem eam, quae prius per compita incondite canebatur, primus
[...] in populi conspectu edidit, &
[...] illud pastorum carmen ita excoluit, ut in urbem ipsasque Athenas deinde recipi dignum videretur. Haec tamen Comoedia, utpote jam in primis incunabilis, valde rudis erat,
i ex solo enim choro sine histrionum personis constans nec scenae ornatum, nec ullius fabulae argumentum habuit, sed in ea civium res gestae, cum eorum nominibus qui gesserunt, palam in conspectu populi incondite decantabantur. Comoediae fictum argumentum primo addidere, & talari veste in scena usi sunt
l Epicharmus, & Phormus Siculi, qui eodem tempore, regnantibus Syracusae Gelone & Hierone, in Sicilia simul floruere, ibique primo circa horum tempora, haec Dramatis species, habitâ ad originem ratione, quia per Atticae vicos olim decantata erat,
[...] dicebatur.
[...]m enim non est Attica, sed Dorica vox; Doricis enim
[...] Atticis
[...] dicuntur. Cum autem Epicharmus, quod coram Hieronis uxore obscoenum quid protulisset, ab illo solum vertere coactus in
n Co insula exulasset, inde insignissimae eae, quas scripserat fabulae, cum iisque hoc Doricum earum nomen ad omnes Graecos ipsosque etiam Atticos transiere, apud quos Epicharmi Comoediae tanto deinde in pretio fuere, ut
o Chonnidas, Magnes, & Mullus insignissimi Athenis Poetae Comici, ad earum exemplar scripsere, quas deinde edidere Comoedias, primique dicuntur fuisse, qui in Comoediis suis praeter civium convitia fictum aliquod argumentum habuere. Sed hactenus è solo choro constabat vetus Comoedia, eaque erat, quae primâ Comoediae aetate Athenis viguit. Postea autem multa alia ei addita fuere, & tunc, aeo scilicet tempore, quo Pericles Athenis maxime floruit, secunda Comoediae aetas habuit initium. Cum enim sub illius praestantissimi viri administratione
p Republicâ maxime florente, & urbe in pace constitutâ, populus ex otio scenicis ludis magnopere se dedisset, magnaque victoribus donasset praemia, iis exstimulati Poetae Comici ad excolendas fabulas suas, ut populo deinde magis placerent, multa invenere.
q Cratinus histriones induxit, & Comoediam in actus distribuit;
r Crates, Plato Comicus, Pherecrates, & Phrynichus alia addidere, donec tandem tempore belli Peloponnesiaci, ab Eupolide, & Aristophane
[Page 205] omnino perfecta erat. Illa Comoedia, quae his duabus prioribus Comoediae aetatibus Athenis viguit, Vetus Comoedia dicebatur. Mordacissima autem erat haec
s Comoedia, & nonnunquam obscoena, & nominatim perstringebat vitam moresque primatum; atque ideo populo maxime placebat, cui ex invidia semper gratum erat convitia de potentioribus imo & melioribus audire. Atque ideo ut infimorum plausum captarent, neutris parcebant Poetae Comici; sed eâdem licentiâ, quâ Cleonem, Cleophontem, & Hyperbolum seditiosos & improbos, optimos etiam Euripidem & Socratem in scena laedebant, quorum hunc in Nebulis, illum in Equitibus Aristophanes traducebat.
t Sed cum post captas à Lysandro Athenas totum Reipublicae regimen abolitâ Democratiâ penes optimates esset, sublata est haec maledicendi licentia, lege latâ, ut iis licitum esset, qui in scena injuriis affecti essent, Poetam in jus vocare. Ab hoc igitur tempore sublato è Comoedia choro, in quo maxime regnabat maledicentia, incepit tertia Comoediae aetas; quaeque in ea vigebat, postquam Comoedia nova inventa erat, Media Comoedia dicebatur, cujus generis fabulae insigniores Athenis editae
x 1017, & Poetae Comici earum scriptores 57 numerantur, quorum Antiphanes & Stephanus fuere celeberrimi. Haec Comoedia à veteri differebat, quod chorum non habuit, & neminem nominatim laedebat, nisi ipsos Comicos: post enim latam hanc contra convitia legem semper Poetis indulta licentia erat aliorum Poetarum dicta & scripta cavillari; in quibus igitur hoc factum erat, choro
[...] successere. Sed cum in his Poetae non tantum suae professionis hominibus, sed alios etiam è potentioribus civibus celato nomine obscure & aenigmatice laederent, quaeque in hos effusa erant convitia, singuli in se dicta fuisse suspicarentur, Temporibus Alexandri Magni, hâc etiam malidicentiâ prohibitâ, omnis deinde reprehendendi potestas è Comoedia sublata est, illiusque ab hoc tempore quarta secuta est aetas, quaeque in ea viguit
y Comoedia Nova dicebatur, quae prologo etiam donata à Comoedia media differebat, quod hunc loco
[...] sublatâ omni maledicendi licentiâ habuit; à veteri secundae aetatis, quod choro etiam caruit; à veteri primae aetatis, quod illa è solo choro sine personis, haec è solis personis sine choro constabat. Hujus novae Comoediae scriptores Graeci
a insigniores erant sexaginta quatuor, quorum Philemon, Menander, Diphilus, Philippides, Posidippus, & Apollodorus in Prolegomenis ad Scholia Aristophanis, utpote eorum celeberrimi, nominantur. Omnium autem judicio maxima gloria fuit Menandri, cujus fabulae numerantur 108, à quo Comoedia ultimam adepta perfectionem, talis primo facta est, qualis à nostrae aetatis Comoedis in scena exhibetur. E Triplici hac Comoedia Romani novam solam imitabantur, primusque qui eam Romae edidit, erat
b Livius Andronicus, Marci Livii Salinatoris, cujus & liberos erudierat libertus, qui anno V. C. 514. C. Claudio Centone, & M. Sempronio Tuditano Coss. anno secundo post finitum primum bellum Punicum, tum Comoediae, tum Tragoediae Romanis exhibendae primus autor erat. Livii exemplum quinquennio postea secutus est
c Naevius, qui belli etiam primi Punici, cui interfuit, historiam scripsit. Post illum autem
d Licinius, Caecilius, Plautus, Terentius, multique alii Comici Romae inclaruere: omnium autem insignissimi erant Plautus, & Terentius. Eorum
e Fabulae, quoad argumentum, dividebantur in Togatas, & Palliatas; quoad Personas, in Praetextatas, Trabeatas, Togatas, & Tabernarias; quoad actionem in Motorias, Statarias, & Mixtas. Fabula Togata fuit, cujus Argumentum erat Romanum, Palliata cujus Graecum; Toga enim Romana, Pallium Graeca vestis erat. Fabula Praetextata erat, quae è personis primariis, quales erant Reges, Caesares,
[Page 206] & magistratus Romani, quorum Toga praetextata erat, constabat, quas easdem personas cum
f C. Melissus Augusti libertus & Bibliothecarius cum togis trabeatis in scenam introduxisset, eadem deinde fabula trabeata etiam coepit appellari. Fabula Togata erat, quae è personis privatis, quae solam simplicem gerebant Togam, constabat. Fabulae Tabernariae secundum
g Scaligerum dicebantur, quarum personae erant ex infimâ plebe, qualis in Tabernis habitabant: secundum Festum vero mixtae erant è Praetextatis & Togatis, dicit enim ille in Schedis Pomponii Laeti,
‘Togatarum duplex genus, praetextarum, hominum fastigio, quae sic appellantur, quod togis praetextis Rempublicam administrent. Tabernariarum, quia hominibus excellentibus etiam humiles permisti, ut sunt plagiarii; servi denique & Cauponae è Tabernis honeste prodeunt persaepe.’ Atque ideo bene observat
h Doctissimus Vossius, quod fabula Praetextata & Trabeata plerumque erat Tragoedia, qualis est Octavia, quae attribuitur Senecae, Fabula Togata Comoedia, & Fabula Tabernaria mixta ex utrisque, quam Tragico-Comoediam appellamus, cujusmodi sunt Amphitryo Plautina, & Graecorum Hercules Lycimnius. Tragoedia enim, cum de rebus grandibus agat, è personis nobilioribus, quales erant Reges, Duces & Magistratus; Comoedia, cum de rebus jocosis erat, è privatis & vilioribus: Tragico-Comoedia vero, cum illius argumentum erat mixtum, ex utrisque constabat.
l Motoria Comoedia erat, cujus actio erat turbulentior, stataria cujus actio erat quietior, in mixta utraque concurrebat. Motoria est Amphitryo; Stataria Cistellaria; Mixta Eunuchus & Andria. Comoedia quoad quantitatem dividebatur in Actus; & in Prologum, Protasin, Epitasin, & Catastrophen. Actus erant quinque, & hi rursus in scenas dividebantur. Actus distinguebantur antiquitus chori interventu, choro autem sublato Tibicinum cantu. Distributio Fabulae in actus ab ipsis Poetis, actus vero in scenas à Grammaticis excogitata fuit, eaque è veteribus Plauti & Terentii Codicibus abest. Prologus est Prooemium Fabulae à novae Comoediae scriptoribus primo excogitatus. Protasis est Dramatis initium, quo quod antecessit narratur, & ad reliquam fabulam via munitur. Catastrophe est exitus Fabulae, quo exponitur fortuna in Tragoedia in pejus, in Comoedia in melius conversa. Epitasis est quicquid Fabulae inter Protasin & Catastrophen intercessit. Tam Comoediae quam Tragoediae in Theatro agebantur, quod in
m modum erat Hemicycli, in quo erat scena, proscenium, pulpitum, & onchestra. Scena erat frons Theatri ab uno ejus cornu ad alterum cum cooperturâ; Proscenium locus erat ante scenam porrectus; Pulpitum in Proscenio erat, in illudque prodibant actores: Onchestra fuit ubi apud Graecos saltarent, apud Romanos Senatores spectarent. Scena erat Pulpito altior, Pulpitum proscenio, & Onchestrâ.
n Comoedias Romae edendi quadruplex erat occasio. Vel enim à Curilibus Aedilibus in ludis Megalensibus magnis diis consecratis, vel in honorē Apollinis, vel pro salute plebis, vel in funere alicujus viri patricii ad retinendum populum, dum pompa funebris institueretur, edebantur. Athenis autem multo frequentius exhibiti fuerunt Ludi scenici, praesertim post bellum Peloponnesiacum, quo tempore his & diebus Festis celebrandis ita dediti fuere Athenienses, ut
o eorum gratiâ neglectâ armorum, omnique imperii propagandi curâ, per tam foedissimum otium semetipsos & rempublicam Macedonibus in servitutem prodidere. De Comoedia plura legas apud Julium Scaligerum Poetices, lib. 1. & lib. 3. Lilium Gyraldum Hist. Poet. Dial. 6. & Vossium Institutionum Poeticarum, lib. 2. Ex antiquioribus autem legas Prolegomena Donati ad Terentium, Platonium, Aristotelem de Poetica, quaeque Scholiastes Aristophanis de Comoedia habet in Prolegomenis ad Aristophanem.
[...].
o Icaria oppidum Atticae
[Page 207] in montibus Icariis situm, &
[...] Tribus Aegeidis fuit; omnes enim Atticae villae
[...] dicebantur. Celebris erat haec villa
p ob Hircum ibi, quod vitem laesisset, Baccho primum immolatum, cui cum etiam Icarienses circa aram fumantem
[...] quaedam carmina decantarent, in quibus potentiorum mores vitamque perstringebant, ab his sacrificiis, tum Comoedia, tum Tragoedia dicuntur originem habuisse; utraeque enim in Icario vico natae fuerunt, indeque illa à Susarione, haec à Thespide Athenas primo allatae; utrique enim hi Icarienses erant. Susarionis Senarii aliquot de Femina citantur Stobaeo Sermone 67; Iidem sunt quos dissimulato Stobaei nomine habet Gyraldus de Poetis Dialogo 6, qui nihil aliud de Susarione à se repertum esse ait. Sed praeter Stobaeum de Susarione habet Diomedes Grammaticus, quod ad rem nostram magis pertinet,
r eum in Icario vico Comoediae inventorem fuisse. Clemens etiam Alexandrinus habet Strom. lib. 1.
[...], & in Prolegomenis ad Aristophanem etiam dicitur,
[...]. Nonne Sannarion idem fuit, qui Susarion hic dicitur? haud rarum enim est, ut nomina, quae raro occurrunt, depravatissime à librariis describantur. Sannarionis autem Atheniensis Comici nomen apud Athenaeum aliquoties occurrit: habet etiam Suidas, & veteris Comoediae autor primus aut inter primos fuisse dicitur, vide Julium Scaligerum Poetices, lib. 1. cap. 7. Vossium institutionum Poeticarum lib. 2. & Gyraldum Poet. Dial. 6. Pro qua re ulterius facit, quod in iisdem Aristophanis Prolegomenis, qui Comoediae inventor fuit in uno loco Susarion in alio Sannarion appellatur, nec contra facit, quod Sannarion Atheniensis, Susanon Icariensis dictus fuerit, qui enim Icariensis necessario etiam Atheniensis erat, populus enim Atheniensis in Tribus, & Tribus in
[...] dividebantur; cum igitur Icarium oppidum esset
[...] Tribus Aegeidis, quicunque illius oppidi incolae erant, necesse est etiam cives Athenienses fuisse.
[...]. Sic locum restituit Palmerius, de talibus autem praemiis negat se aliquid unquam legisse, sed si Donati Prolegomena ad Terentium, aut
s Diomedem Grammaticum unquam inspexisset, ibi legere poterat, solenne esse in Bacchi festis cantoribus pro praemio utrem musti plenum accepisse: qui vero antiquitus, i. e. in prima veteris Comoediae aetate Athenis in Bacchi festis canebant,
t Tragoedi & Comoedi fuere. Manifestius dicit Aristophanis Scholiastes,
[...], amplioribus autem postea, qui Comoedia vincebat, praemiis donabatur. Temporibus Alexandri legem latam invenimus, autore
x Lycurgo oratore, ut qui Comoedia vincerent, si Athenienses non essent, jure civitatis donarentur.
Ep. 41.
[...]2170 [...]. In prima Lacuna supplendum esse
[...], methodus per totum Marmor observata satis evidenter ostendit. In secunda è Plutarcho, qui dicit Pisistratum Tyrannidem Athenis occupasse, cum Comias Archon esset, restituo
[...]. De Pisistrato, & quomodo Tyrannidem Athenis obtinuit, eamque, postquam multos annos tenuerat, filiis reliquit, legas Herodotum lib. 1. & lib. 5. Thucydidem lib. 1. Plutarchum in vita Solonis, quaeque ex his aliis
(que) antiquis autoribus collegit eruditissimus in Graeca Historica Johannes Meursius in libro singulari De Pisistrato.
Ep. 42.
[...], sic legit Seldenus, ultimaque hujus Periochae verba
q[Page 208] interpretatur, Archonte Athenis populo, quasi hoc anno nullo Athenis Archonte electo totum Regimen penes populum esset, sed foedissime erravit vir doctissimus, eum enim TOY
[...] pro
[...] legisse manifefestissimum est, Euthydemus enim, ut notat Autor Anagraphes Olympiadum cum Eusebianis à Scaligero editae, Archon erat anno primo quinquagesimae sextae Olymp. qui an. est Epochae nostrae Marmoreae
[...], quem ipse Seldenus monet, & literae numerales, quae relinquuntur integrae, demonstrant hic supplendum esse. In ceteris Lacunis suppleo,
[...]. De initio regni Croesi in mutilo hoc Marmoris loco agi ex Eusebio liquet, secundum illum enim Alyattes Croesi pater 49 annos regnavit, si igitur Alyattes an. Ep. Mar. 341 regnare inceperit, annus Ep. Mar. 292 erit primus regni Croesi.
[...]· Apollinem Delphicum magna semper religione
y coluere Lydorum Reges, maxime vero illum veneratus est Croesus. Saepius enim ad consulendum illius oraculum misit, maximaque, quae in hujus Dei templo Delphis antiquitus videbantur donaria, ab hoc Rege dicuntur consecrata fuisse. Celeberrimum apud antiquos fuisse oraculum Delphicum satis notum est. Sed quam originem habuit, & quale fuit nemo satis explicavit, mihi igitur in animo erat plenam illius historiam, quanta haberi poterat ex antiquis scriptoribus, hic subjungere; sed cum hoc opus nimis longum esset, & ipse monear ad finem properare, à proposito cogor decedere, atque ideo tibi impraesentiarum haec de eo sufficiant, quae habet Diodorus Siculus Bibliothecae suae, lib. 16.
‘Sed quoniam Tripodis mentio hic facta sit, historiam antiquitus de eo traditam hic repetere non in tempestivum arbitror. Olim à capris hoc oraculum inventum fuisse memoratur, cujus gratia mactatis ut plurimum capris ad hunc usque diem Delphi consulunt oraculum. Inventionis hunc porro modum tradunt. Terrae hiatus eo loco fuit, ubi nunc adytum, quod vocatur, Templi existit, circumque hunc caprae pascentes oberrarunt, quod Delphi tunc nondum incolerentur. Ibi frequenter accidit, ut quaecunque propius ad voraginem accedens despiceret mirum in modum exsultaret, & vocem ab usitata prius dissonam emitteret. Id pastor gregis ut insolens admiratus quid rei foret exploraturus accessit, & ipse despectans eodem modo quo caprae affectus abiit, nam istae ut divino afflatae spiritu se gessere, hic futuros eventus praecinebat; mox fama ad accolas divulgata tam miris modis affectos fuisse, qui specui approximarunt, plures eo loci convenere; cumque propter rei novitatem periculum facerent omnes, quicunque propius adierant furore divino corripiebantur; hinc locus ille, ut fatidicus pro miraculo habitus, terraeque Oraculum credebatur. Duravit ad tempus illud mos, ut qui divinare vellent, antro propinquantes de futuris alter alteri responsarent. Sed cum multi per excessum mentis lymphaticum in specum desultarent, omnesque è conspectu hominum auferrentur, consultius accolis visum, ne quis alius idem periculum incurreret, unam faeminam omnibus vatem constituere, quae fatidicis posthac effatis praeesset, machinamque ei fabricari quâ conscensâ citra noxam afflatu divino repleri, & consulentibus vaticinari possit. Machinae tres erant bases, unde Tripodis illi nomen obvenit. Figuram ejus propemodum omnes hodieque conflati ex aere Tripodes imitantur: Quemadmodum igitur oraculi sedes inventa, quibusque de causis Tripus exstructus sit, satis jam declaratum arbitror. Oracula à virginibus olim data fuisse fama est, quod & naturam haberent incorruptam, & ob virginitatem Dianae similes essent; adde quod servandis oraculorum secretis magis idoneae viderentur; sed posterioribus temporibus aiunt Echecratem Thessalum ad Oraculum profectum visam fatidicam vatem ob eximam illius pulchritudinem deperire, & ei per vim raptae stuprum intulisse, quod facinus Delphos impulit, ut lege sancitâ caverent, ne virgo deinceps,
[Page 209] sed femina quinquagenariâ major, virgineo tamen ornatu, in memoriam antiqui in vaticinando moris dei responsis praesideret.’ Hactenus Diodorus. Si plura velis de hoc oraculo, sparsim possis colligere è
z Strabone,
a Pausania,
b Plutarcho, aliisque antiquis autoribus.
Ep. 43.
[...]. Lacunas sic supple,
[...], &c. Croesum enim ab Oraculo Delphico, quod praedixerat eum magnum imperium ever surum, si fluvium Halym transiisset, deceptum Cyro bellum intulisse, ab eoque victum, & postea, expugnatis Sardibus, captum fuisse, satis nota est historia. Eam narrant Herodotus lib. 1. Xenophon in
[...], Justinus lib. 1. Frontinus lib. 2. & lib. 3. Polyaenus lib. 7. aliique. Annum supplevi ex Eusebio, qui dicit Croesum 15 annos Lydis imperasse: cui consentit etiam
c Herodotus, qui dicit Croesum postquam quatuordecem annos regnasset, i. e. in initio decimiquinti captum fuisse. Si igitur Epochae Marmoreae annus 292. sit primus annus regni Croesi, annus Ep. Mar. 278, est ultimus illius. Post annum Epochae
[...], observata per totum Chronicon methodus jubet supplere; nomen autem illius qui hoc anno Archon Athenis fuit in ultima Lacuna obliteratum è nulla historia possum supplere.
[...].
d Pythia vates erat, quae Oracula Apollinis Delphici consulentibus dabat responsa. Quoties enim aliquis ad Templum accesserat ad deum dere aliqua consulendum, peractis sacrificiis huic vati causam adventus exponebat, quae conscenso Tripode, qui in specu erat, ubi spiritum acceperat, solutâ oratione Oraculum proferebat, quod Poetae quidam fani administri in versus numerosque redigentes ei, qui Apollinem consulebat, carminibus tradidere.
[...]. Carmen Iambicum, quo Hipponax hic dicitur inclaruisse, sic dictum fuit
e [...], quod est convitiari, maledicere; antiquissimus enim Iamborum usus in convitiando fuit. Cum enim
f Archilochus Parius invectivum in Lycamben, quod ei filiam Neobolem despondens, deinde mutatâ voluntate non dederit, & in ipsam etiam Neobolem scripsisset, hoc carminis genus primus invenit, in quo tantam amarulentiam posuit, ut quos eo laeserat, ad laqueum adegisse perhibetur.
g Hanc igitur cum Homero gloriam communem habuisse dicitur, quod opus, cujus autor erat, in eo perfectissimum inveniatur. Praeter Archilochum autem
h duo tantum memorantur, qui in Iambis inclaruere, Simonides scilicet Amorginus, & Hipponax Ephesius, de quo in hoc loco agit Chronographus noster.
i Huic notabilis vultus foeditas erat, quam ob rem imaginem ejus Bupalus & Anthermus Pictores Chii lasciviâ jocorum proposuere ridentium circulis; quod Hipponax indignatus, in injuriae vindictam ad scribendum Amphilochium carmen se magna industria dedit,
l illudque ut vehementius feriret in Scazontem primo deflectens, tantâ amaritudine in Bupalum & Anthemum distrinxit,
m ut eodem successu, quo Archilochus socerum, ipse hos derisores suos ad laqueum adegisse perhibetur, atque ideo
n Horatius utrosque jungit dicens,
Ep. 43.
[...]. Has Lacunas à Palmerio & Seldeno hiantes relictas sic suppleo,
[...]. X enim in
[...] pro
[...] facile in exeso Marmore legi poterat. I, est dimidium literae H, alterâ illius parte obliteratâ. X post sextam Lacunam pro K, ab exscriptore lectum puto. Difficile enim saepe est in antiquis Marmoribus has literas distinguere.
[...] in ultima Lacuna restituitur à Lydiato quem, vide in notis Chronologicis.
[...]. De hoc Thespide controversia est inter Grammaticos
o an erat decimus sextus, an secundus, an omnino primus, qui Tragoediam docuit. Qui decimum sextum dicunt,
p inter Dores primo volunt natam fuisse Tragoediam, &
q ab Epigene Sicyonio primo inventam, qui cum Tragoediam de Baccho docuisset, in qua nihil ad Bacchum erat, notissimo inter Graecos proverbio,
r [...], quod ei post actam fabulam à populo acclamatum fuit, primo dedit initium. Hujus nonnullae fabulae
s ab Athenaeo citantur. Sed cum Tragoedia, quae ante Thespidem apud antiquos edebatur, carmen valde rude, &
[...] esset, eodemque modo quo Comoedia è solo choro constaret; Thespis qui choro
t personam addidit, fabulamque primo ex arte docuit, eamque totam fere mutatam ita excoluit, ut quae prius à solis pastoribus, rudioribusque villarum incolis decantabatur, ipsis deinde esset Athenis digna, merito pro primo ipsius autore
v à pleris
(que) habetur: at
(que) ideo de eo dicit Horatius in Epistola de Arte Poetica,
Ignotum Tragicae genus invenisse Camoenae,
Dicitur & plaustris vexisse poemata Thespis,
Quae canerent agerentque peruncti faecibus ora.
Thespis enim nondum exstructis Theatris plaustrum pro scena habuit, ex eoque docuit quas populo exhibuit Tragoedias, atque ideo in mutilo Marmore supplevi,
[...]. Quae in his agebantur Tragoediae, eodem modo quo Comoediae, mordacissimae erant, & convitiis in primates plenae, atque inde quicunque convitia in aliquem jaciebat,
[...], seu
[...] notissimo apud Graecos proverbio coepit dici. Hujus fabulae argumentum trahebatur è calamitatibus heroum regum, & illustriorum hominum,
a atque ideo, qui eum agebant, usque ad Aeschylum, ut majorem incuterent terrorem, faecibus vini ora perlinebant, indeque nonnulli deducunt vocis originem, volunt
(que) [...], dici quasi
b [...], à
[...] faex, sed supra monui
[...], non tantum Tragoediae, sed etiam Comoediae, antiquitus nomen fuisse; atque ideo multo potior videtur aliorum Etymologia, qui dicunt
[...] dici
[...]c [...], quia Tragici Poetae hircum olim pro praemio habuere. Atque ideo dicit Horatius,
‘
d Carmine qui Tragico vilem certavit ob hircum.’[Page 211] De Thespide plura legas apud Plutarchum in vita Solonis, Julium Scaligerum Poetices, lib. 1. Lilium Gyraldum Hist. Poet. Dial. 6. Isaacum Casaubonum De Satyrica Poesi, lib. 1. cap. 5. & Vossium Institutionum Poeticarum, lib. 2.
e Thespidis discipulus erat Phrynichus, qui ipse etiam Tragoediam multum excoluit. Post hunc circa tempus primi & secundi belli Persici claruit Aeschylus, qui secundam personam multaque alia Tragoediae ad eam excolendam addidit. De eo sic dicit
f Philostratus.
‘Erat Aeschylus Poeta Tragicus, qui cum Tragoediam incompositam inornatamque animadverteret, Choros in unum contraxit, disjunctissimi antea cum forent, & histrionum crebras responsiones auferens, unici cantus prolixitate intra scenas faciendam jugulationem excogitavit, ne coram populo trucidationes hominum fierent, quae licet ipsa per se sapientia carere nemo dixerit, ulterius tamen aliquid excogitandi etiam in Poetica minus peritis praestitit occasionem. Cum rursus ipse excogitaret, quo pacto dignitatem Tragoediis posset afferre, videretque ejusmodi arti sublimitatem potius, quam humilitatem convenire, apparatus ornatiores instituit, & heroum figuris magis accommodatas, & pulpitis histriones superimposuit, ut alti sicut heroes graderentur, vestibusque primus eosdem ornavit, quas heroas & heroinas decere putabat. Quibus de causis Athenienses Tragoediae parentem putant, & in Bacchi festis etiam mortuum advocant. Ejus igitur Tragoediae etiam à morte ejus actae fuerunt, quique eas docebant etiam Atheniensium decreto vicere denuo.’ His similia etiam habes apud Athenaeum lib. 1. Aristotelem de Poetica, Horatium in Epistola ad Pisones, Acronem Horatii Scholiastem, aliosque.
g Tertiam personam in Tragoediam induxit Sophocles, à quo & Euripide omnino perfecta est Tragoedia,
[...]. Tragoediae partes eaedem erant, quae Comediae, quas supra descripsimus. Si de hoc Dramate plura velis, legas Aristotelem de Poetica, Diomedem Grammaticum lib. 3. Lilium Gyraldum Hist. Poet. Dial. 6. Scaligerum patrem Poetices, lib. 1. & 3. Vossium Institutionum Poeticarum lib. 2. & Isaac. Casaubonum de Satyrica Poesi, lib. 1. & Canonem Chronicum insignissimi viri Domini Johannis Marshami, pag. 621.
[...]. Alcestis igitur erat prima Tragoedia quam docuit Thespis; cognominem habet Euripides. Sed in recensendis Thespidis Tragoediis nemo scriptorum puto Alcestin memorat. Seld.
Ep. 45.
[...].......... In prima Lacuna Seldenus, Lydiatus, & Palmerius supplent
[...], sed annus Ep. Mar. 253 incidit in annum Julianae Periodi 4197, qui est annus Nabonassari 231, secundum vero infallibilem Ptolemaei Canonem Darius Hystaspis non an. Nab. 231. sed quadriennio prius, anno scilicet 227 incepit regnare. De hoc Metachronismo multum se torquet
i Lydiatus, quem vide. Seldenus
l autem exclamat, manifestissimus est error; sed erroris ipse autor videtur, suspicor enim eum legisse
[...] pro
[...]; cum enim Marmor, è quo Seldenus haec transcripsit, utpote 1893 an. priusquam ille librum suum edidit, exaratum, tam misere exesum fuerit, ut sine perspicillorum ope omnino esset non legendum, literae numerales
[...] deletâ lineolâ transversa in litera Π in notas numerales III, facile poterant mutari. Annus autem Ep. Mar. 256, est Nab. 228, qui revera primus erat Darii Hystaspis. Cum enim Ptolomaeus initium Darii ad an. Nab. 227 referat, illum annum, quo Magi regnarunt, ejus regno etiam adjecisse evidentissimum est. In initio secundae
h[Page 212] Lacunae lego
[...]. Quis vero hoc anno Athenis archon erat, cujus nomen in fine illius Lacunae obliteratur, nulla docet historia.
[...]. Post Cyrum
m Persis imperabat Cambyses filius illius, qui Aegyptum imperio suo subjecit, in qua moratus, cum è somnio praecognovisset
n Smerdem post se regnaturum, Susam ad occidendum fratrem eo nomine appellatum mittit: eo autem occiso Patizithes magus, quem Cambyses Susâ decedens urbi & Regiae suae praeposuerat, illi fratrem suum Smerdem etiam dictū, & Smerdi Cambysis fratri
o oris totius
(que) corporis lineamentis persimilem substituit, & vivente adhuc Cambyse
p regem constituit, qui eodem mox mortuo ab omnibus existimatus Cyri filius fuisse per unum annum à nemine perturbatus regnabat; tunc autem dolo detecto, eoque à Persarum primatibus occiso, Darius Hystaspis filius, qui unus conjuratorum fuit, regnum obtinuit. Historiam plenius narratam habes apud Herodotum lib. 3. Justinum lib. 1. Polyaenum lib. 7. Valerium Maximum, lib. 7. cap. 3. Ctesiam in Photio Cod. 72. & Ammianum Marcellinum, lib. 23.
[...], Smerdes, quo occiso Darius regnabat, Magus dicitur, quia è Magorum s
[...]ct
[...] erat; quae
q à Zoroastre aut secundum alios ab
r ipso Nimrode originem habens per totum Orientem, maxime vero in Persia, & Assyria viguit, ibique etiam ad hunc usque diem viget. Hi duo statuunt principia, Lucem & Tenebras, ab iisque hausit, quae de suis duobus principiis docuit, Manes Haereticus. Lucem deum primum & Rerum omnium principium, Tenebras vero Deum creatum, & hunc mali, illum boni autorem statuunt: Qui boni autor putabatur antiquioribus Oromasdes, recentioribus
[...] Kadiman, i. e. antiquus &
[...] Yazdan; qui mali ab antiquioribus Arimanius à recentioribus
[...] Ahraman vocabatur. Lucem igitur quia boni causam maxime colebant Magi, honorisque, quem ei habebant testificandi gratiâ, solem, & ignem ut solis Symbolum, colebant, ipsasque etiam stellas, à quibus mundum regi putabant. Atque ideo ad malos earum influxus avertendos Telesmata faciebant, & coeli faciem, Planetarum, Stellarumque cursum quam accuratissime observabant; quique inde de futuris praedicere suscepere, Astrologiaeque initium dedere, antiquissimi & primi fuere, alioque nomine etiam Chaldaei appellantur. De his legas Diog. Laert. in Prooemio, Herodot. lib. 1. Plutarchum in Iside, Agathiam lib. 2. Michaelem Psellum in libro
[...]. Francisci Patricii Zoroastrem, Johannem Vossium de Idololatriâ lib. 1. c. 5, & lib. 2. c. 19. Instar autem omnium est Clarissimus Pocockius, qui è Libris Linguis Orientalibus scriptis, in quarum scientia nostrum est
[...], tum magorum sectam, tum Zabiorum, qui à Magis videntur originem habuisse, & in iisdem quibus illi antiquitus locis viguere, & adhuc vigent, in specimine suo Historiae Arabicae quam optime descripsit.
Ep. 46.
[...]............ In tribus prioribus Lacunis suppleo,
[...], in ceteris è Palmerio,
[...]. Dicit enim
s Herodotus de ejectione Pisistratidarum,
[...].
[...]. Historiam, quomodo Harmodius
[Page 213] & Aristogeiton, Hipparchum interfecerunt, legas apud Herodotum lib. 5. Thucydidem lib. 1. & lib. 6. Aristot. Rhet. lib. 2. c. 24. & Polit. l. 5. c. 8. Maximum Tyrium, Dissert. 8. Justin. lib. 2. Aelian. Var. Hist. lib. 11. c. 8. & Platonem in Hipparcho. Cum per hanc caedem primo aperta esset via ad restituendam Atheniensium libertatem, evertendamque Pisistratidarum Monarchiam, Harmodius, & Aristogeiton, qui Hipparchum interfecerunt, quamvis hoc minime
m animo patriae liberandae fecissent, ipseque quem interfecerunt, Regum optimus & Philosophorum sui temporis doctissimus esset, tanto Athenis in honore semper habebantur, ut
n omnibus aliis, qui in eâ urbe unquam nascebantur civibus praelati, quam diu libera manebat Respublica, aeque ac praestantissimi heroes, non multo minus, quam ipsi dii, in eâdem colebantur. Quotannis
o illis parentatum fuit, illudque Polemarcho post Archontem Eponymum & Regem praestantissimo inter Atheniensium magistratus dabatur munus.
p Lege Sancitum fuit ut eorum nomina nullis nisi liberis & ingenuis inderentur, ut
q eorum laudes in omnibus conviviis symposiiis etiam & diebus Festis,
r maxime in Panathenaeis peculiari carminum genere quae Scolia dicebantur (quorum non nulla habes apud Athenaeum lib. 15.) canerentur, & ut
s posteri ob parentum merita primum in omni consessu locum haberent, & publicis sumtibus in Prytaneo alerentur, multaque alia prae ceteris civibus privilegia & immunitates haberent. Et cum aliis lapideae solae statuae, his honoris gratiae
t Aeneae eaeque
v in foro ponebantur, qui honos nisi
x Cononi perpaucissimisque aliis, qui patriae liberatores existimabantur, nulli alii dabatur.
[...].
y Rex optimus & praestantissimus moribus & doctrina inter omnes Graecos fuit Hipparchus, summâque cum justitiae & aequitatis laude Rempublicam administrabat, & tam propensi erga doctos animi fuit, ut quicunque per totam Graeciam, aut Poeticâ, aut Philosophiâ, aut aliquâ aliâ arte, aut scientiâ excellebat, magnis datis stipendiis ad se alliciebat, atque ideo apud se habuit
z Simonidem Ceium, & Anacreontem Teium Poetas insignissimos, & multos alios usque ad caedem suam. Controversia est inter antiquos, an primogenitus Pisistrati filius, an Hippia junior fuit, plerique Hipparchum seniorem tradunt, iis autem contradicit Thucydides, sed hujus objectionibus respondit Meursius, contenditque Hipparchum primogenitum Pisistrati filium fuisse, nec ante illius obitum Hippiam Athenis regnasse, eum vide in Pisistrato.
[...]. Murus Pelasgicus ille est,
a quo Arx Athenis circumcincta fuit, sic dictus, quia à
b Pelasgis condebatur.
c Hi enim à Boeotis, qui circa 70 an. post bellū Trojanum ab Arna Thessaliae in patriam redierunt, Boeotia pulsi
d in Atticam se receperunt, ubi agrum sub Hymetto monte ea conditione ab Atheniensibus accipientes, ut arcem
e palis tantum spinosis prius septam muro lapideo circumdarent, hunc condidere, qui postea à conditoribus Murus Pelasgicus dicebatur, de eo vide etiam Johan. Meursium in Cecropia, & quae prius habuimus in notis ad Ep. 6. De ejectione Pisistratidarum haec narratur Historia,
f Alcmaeonidae, potens Athenis familia à Pisistratidis pulsi mercede pacti sunt cum Amphictyonibus templum Delphicum, circa 40 annos antea incensum, de novo aedificare: Delphis igitur sedentes,
g Pythiam
[Page 214] datâ pecuniâ induxerunt, ut quoties Spartani venirent ad Oraculum consulendum, juberet illos liberare Athenas. Lacedaemonii igitur primo Anchimolium cum exercitu, & eo victo occisoque Regem, suum Cleomenem ad liberandas Tyrannide Athenas mittunt. Pisistratidae autem à Cleomene victi relictâ urbe intra murum Pelasgicum in arce se muniunt, parati longam obsidionem sustinere; sed captis eorum liberis, quos clam ex Attica mittebant, eorum gratiâ cum Atheniensibus Lacedaemoniisque, qui ad eos liberandos venerunt, pacti sunt, ut intra quinque dies arce muroque Pelasgico, intra quem se munivissent, totaque Atticâ excederent. Et sic finita fuit Pisistratidarum Tyrannis. Historiam plenius habes narratam apud Herodotum lib. 5. & Thucydidem lib. 6. quae alii de ea habeut autores legas à Meursio collecta in illius Pisistrato.
[...]. Cum Pisistratidae non eodem anno, quo Hipparchus occisus fuerat,
h sed quarto postea testibus Herodoto, Thucydide, & Platone Athenis pellerentur, manifestum est hic à Chronographo nostro res diversis annis actas in eâdem Epocha simul conjungi, quod etiam ab eo Epocha 23. factum observes. Eteoclus enim, Adrastus, & Amphiaraus non eodem anno, quo ad bellum Thebanum profecturi ludos Nemaeos primo celebrarunt, sed ut eorum historiam legenti apparebit, multos annos antea inceperunt Argis regnare. Eodem igitur modo, quo ibi regnum eorum regum Nemaeorum institutioni, sic hic caedes Hipparchi Pisistratidarum ejectioni per modum praefationis praemittitur, ita ut hoc solum, quod ultimo loco, & non illud, quod primo narratur, ad annum subjunctum debet referri. Ad annum igitur Ep. Mar. 248, qui est Olympiad. 67. an. 1. non Hipparchi caedes, sed Pisistratidarum ejectio à Chronographo nostro refertur. Ille igitur à Thucydide uno anno differt, quod non cum illo Pisistratidarum ejectionem viginti
i tantum annos, sed viginti & unum pugnam Marathoniam facit antecedere: secundum illum enim pugnatum est Marathone an. Ep. Mar. 227. Inter autem an. 227, & 228. anni 21 intercedunt, sed haec unius anni levis est differentia, & forsan non à Chronographo, sed ab exscriptore facta.
[...]. Sic locum restituit Palmerius, quia enim Clistenes dicitur post expulsos Pisistratidas
l rempublicam Athenis ordinare, & leges statuisse, concludit inde illum in summo magistratu eo anno, atque ideo Archontem fuisse.
m Hic autem Clisthenes è familia Alcmaeonidarum fuit, omniumque sui temporis Atheniensium celeberrimus. Alcmaeonidarum autem familia Athenis valde insignis erat, magnae potentiae, & vetustissimae nobilitatis,
n à Nestore enim Pyli Rege deducebat originem. Nestoris filius erat Thrasymedes, Thrasymedis Sillus, Silli Alcmaeon, qui à Doribus circa 80 annos post bellum Trojanum Messeniâ, ubi regnabat, pulsus Athenas fugiebat, ibique huic familiae nomen & initium dedit. Ex hujus posteris multis post eum seculis claruit Athenis
o Megacles, qui Cylonii piaculi, quod urbem diutissime turbavit praecipuus autor erat. Cylon enim Atheniensis vetustae nobilitatis & magni animi juvenis, cum in Olympiade 35 vicisset, & Theagenis Megaridis Tyranni filiam duxisset, superbia elatus de occupanda
p Athenis Tyrannide cogitabat. Consulto igitur Oraculo, cum responsum accepisset, arcem
[...], occupandum esse, ignorans Diasia (de quibus vide Meursium in Graecia feriatâ) esse illud Festum, sed ratus Deum Olympia intellexisse, quae maxima Jovis Festa existimabat, dum ea agebantur collectis sociis suis, & copiis etiam à Theagene socero acceptis, facinus aggrediebatur, & arcem occupabat: quo cognito Athenienses ad eum expellendum concurrunt, arcemque diu obsidebant. Cylon igitur ejusque frater clam evasere,
[Page 215] socii autem, qui relicti fuerant, fame consumpti ad aram Minervae, quae in arce erat supplices consederunt, & cum coacti essent inde descendere ad causam dicendam filum arae alligatum manibus tenebant, eo autem inter descendendum forte disrupto, Megacles, qui eo anno Archon erat, cum collegis suis eos corripientes, quasi à Dea cujus supplices erant rejectos, omnes interficiunt, ideoque iram Deae implacabilem incurrisse existimati illi posteri
(que) eorum ob violatam arae religionem,
[...] dicebantur, multaeque Athenis turbae ob hoc facinus ortae fuerunt. Cum enim filii eorum, qui occidebantur, adulti essent, patrum interfectores continuo accusabant admissi piaculi, ab iisque & posteris eorum diu mota est sedito contra eorum posteros, qui admisere, iisque tandem Solonis temporibus, cum gravis pestis, quâ tunc forte urbs laborabat, ob hoc piaculum à Dea immissa putababatur, Athenis pellebantur, &
q Epimenides è Creta accersitus fuit, ut urbem ob hoc scelus contra deam commissum lustraret. Non diu autem postea iterum rediere. Alcmaeon enim Megaclis filius valde Athenis claruit, magnumque familiae suae attulit splendorem. Cum
r enim iis Lydis qui Sardibus à Croeso ad consulendum Oraculum Delphicum mittebantur, administrum se praebuisset, eosque comiter accepisset, ob illud beneficium à Croeso accersitus, multas ab eo divitias accepit, domum
(que) inde suam valde locupletam habuit, dignusque existimatus fuit, qui
t ex omnibus Graecis ab Amphictyonibus in bello, quod contra Cyrrhaeos gerebant, dux eligeretur. Maximam autem Alcmaeonidarum familiae gloriam addidit Megacles Alcmaeonis filius.
v Clisthenes enim Sicyoniorum Tyrannus, cum ea Olympiade, quâ ipse victor erat, praestantissimos Graecorum voce praeconis invitasset ad ambiendas unigenitae suae filiae nuptias, multique ex omni Graeciae parte convenissent, omnium eorum, postquam per anni spatium in singulorum virtutes inquisivisset, dignissimum judicabat Megaclem, eique ideo filiam dabat: quibus nuptiis Megacles opibus & splendore auctus valde inde Athenis claruit, & paulo ante Pisistrati Tyrannidem, cum Athenienses in tres factiones dividerentur,
x in
[...], scililicet,
[...], &
[...], i. e. in eos qui in montanis locis, & qui in maritimis, & qui in vallibus habitabant, ipse
[...] ducebat, ceteras duas factiones Pisistratus & Lycurgus. Cum autem Pisistratus Tyrannidem obtinuisset,
y Megacles & cum illo omnes Alcmaeonidae secundo exulabant. Non diu autem postea
z Megacles cum Lycurgo contra Pisistratum conspirans, eo ejecto iterum rediit. Sed quin
(que) annis postea facto cum Lycurgo dissidio Pisistratum datâ ei filiâ in uxorem
a iterum reducit, & mox quod nolens ex Megaclis filia, qui piaculo tenebatur sobolem suscipere, cum eâ non concubuisset, secundo fecit exulare.
b Cum igitur Pisistratus ope Thebanorum & Argivorum tertio Tyrannidem occupasset, tertio iterum exulant Alcmaeonidae, eique tunc defuncto Megacle illius filium
c Clisthenem avo materno cognominem (cujus nomen in mutilo hoc Marmoris loco à Palmerio restituitur) pro duce habuere, qui cum post Hipparchi caedem tentato in patriam reditu conatu excidisset, Lipsydrium supra Poeoniam occupabat, corruptâque Pythiâ, ut supra narravi, Lacedaemonios ad auxilium suum attraxit, eorumque ope ejectis Pisistratidis, Athenas Tyrannide liberavit, magnam
(que) ideo in ea urbe adeptus potentiam omnia fere in republica gessit, multaque in ea mutavit. Senatorum enim numerum à quadringentis ad quingentos, & Tribuum à quatuor ad decem auxit, abolitisque
[...], &
[...], nominibus, quae iis antiquitus ab Ione indita fuere, eas ab Heroum nominibus, qui deinde
[...] dicebantur denominavit.
d Hi autem
[...] erant Cecrops, Pandion, Erichtheus, Aegeus, Acamas, Reges Athenienses, Hippothoon
[Page 216] Neptuni filius, Antiochus Herculis filius, Ajax Telamonis filius, Leon, qui filias pro publica salute devovit, & Oeneus Pandionis secundi filius, quibus Athenienses postea Attalum Pergamenum, & Ptolomaeum Philadelphum Aegyptium, ob beneficia ab iis regibus accepta addidere, & Tribus deinde duodecim fecerunt. Hi Athenis magno in honore habebantur, eorumque statuae prope quingentorum curiam ponebantur, ad eas
(que) & non ad Archontum Eponymorum (illi enim eo nomine statuas non habebant) ut
e stupidissime hallucinatur Petitus, suspendebantur Leges à Nomothetis scriptae, ut, priusquam latae erant, ab omnibus approbarentur. Hic etiam Clisthenes
f Ostracismum, quo in exilium Tyrannidis evitandae causâ mittebantur potentiores, primus instituisse, eoque primus damnatus perhibetur, sed falso: non enim ab Atheniensibus, sed
g à Cleomene Lacedaemoniorum Rege, ab Isagora, qui Tyrannidem affectabat, accersito sub praetextu reatus ob Cylonium piaculum cum septingentis militaribus familiis urbe pellebatur, ejectis autem ab Atheniensibus Cleomene & Isagora iterum rediit, &
h Democratiam secundum Solonis leges stabilivit.
i Clisthenis frater erat Hippocrates, qui genuit Megaclem, & Agaristam. Agarista à Xantippo ducta peperit Periclem. Megacles vero genuit Dinomacham matrem Alcibiadis; hinc Alcibiadis cum Pericle, & utriusque cum Alcmaeonidis cognatio, ob quam utrique piaculo ob supplicum caedem tenebantur:
k atque ideo in initio belli Peloponnesiaci Lacedaemonii, cum Pericle ejecto Athenienses facilius vinci sperarent, per legatos postulabant, ut de piaculi reis iterum Quaestio haberetur.
Ep. 47.
[...]. Lacunas sic supple,
[...], cum enim numerus restituendus debet esse unus eorum, qui inter numerum 248 & 231 intercedunt, numerum
[...] eligo, utpote qui omnium eorum, qui hic restitui possunt, Lacunae spatio maxime mihi videtur convenire. Praetera non dubium est, quin hic pro
[...], reponendum sit
[...]. Isagoras autem archon fuit, testibus
l Dionys. Hal. lib. 5. & Anonymo
[...] Olymp. Autore, Olymp. 68. an. 1. an. autem primus Olymp. 68. est an. Ep. Mar. 244.
[...]. Sublatâ è veteri Comoedia Chororum licentiâ, agi coeperunt seorsim, ut primo ferme agebantur. Nam vetus Atheniensium musa nihil aliud erat praeter
[...],
choros puerorum & virorum, quod docet Maximus Tyrius dissertatione 21. Unde etiam Tragoedia & Comoedia tandem propagatae. Trichoriam Lacedaemoniis instituerat Tyrtaeus ad tres aetates, Puerorum scilicet chorum, Virorum, & Senum. Vide Pollucem lib. 4. De chori item vetustate, vide Eusebium numero DCCXXXIV, ubi de Philammone, & Philostratum in vita Apollonii, lib. 4. cap. 6. ubi de Aeschylo. Virorum autem non solum agebatur chorus, sed demum in certamen evasit, quod vicit primus choragus hic seu chori coryphaeus (ita dictus, qui choro praeerat & eum docuit seu edidit) cujus nomen pene in Marmore obliteratum aliunde restitui, puto, nequit.
Hypodicus si legam, favent satis & elementorum quae supersunt vestigia & lacunae spatiolum. Chalcidensem fuisse palam est. Nam
[...] tantum non integrum in Marmore habetur. Quisquis demum heic fuerit, & Poetam & Musicum fuisse insignem dubitandum non est. Viderint igitur perspicaciores an
Hippicus carminum scriptor numero Eusebiano MCCCCLXXVII. (qui aeque ignotus est) aut
Hippasius, nomen apud Capellam aeque controversum lib. 9. aut
Pondos & Hyperides, in libello cum Censorino plerunque edito, aut medelam heic subministrent, aut hinc accipiant. Seld.
Ep. 48.
[...]. Quid sit, quod de Hippia in hoc mutilo Marmoris loco obliteratur, nescio, nec Seldenus, nec Palmerius, nec Lydiatus restituerunt, nec ipse possum restituere. De Hippia narratur, quod postquam Athenis pulsus fuerat,
m in Sigeum Hellesponti concessit ad Hegesistratum fratrem suum nothum,
n quem Pisistratus hujus urbis, postquam eam à Mitylenaeis eripuerat, constituit Tyrannum. Inde non diu postea Lacedaemonem accersitus fuit. Cum enim Athenienses in liberâ patria potentiâ valde creverint, ad eos reprimendos Lacedaemonii
o in animo habuerant eum Athenas iterum reducere; sed cum huic consilio omnes socii restitissent, Hippias, ubi nullam recuperandae per Graecos Tyrannidis spem viderat, Sigeum iterum redit, & cum Amyntas Macedonum Rex Anthemuntem, Thessali Iolcum urbem obtulissent, neutram recipere voluit, sed animo ulciscendi Athenienses
p primo Lampsacum ad Hippoclum Aeantidem illius urbis Tyrannum generum suum, ab eo
(que) ad Persas profectus iis bellum Atheniensibus illaturis se ducem praebuit, cum iisque contra patrem pugnans,
q tandem in praelio Marathonio jam valde senex, & secundum
r Meursii computum nonagenario major occubuit. An vero de fuga Hippiae ad Persas hic agatur, sive de aliqua alia re ab eo gestâ, quae ob defectum Historiarum ignoratur, cum tam pauca in mutilo hoc Marmoris loco earum vocum, quae obliterantur, restent vestigia, non possum conjectare.
Ep. 49.
[...]. Lacunae omnes, sic à Palmerio supplentur,
[...]. Ad quae supplementa Historia, & vocum reliquiae satis manifeste dirigunt. Sola manet difficultas, quis sit hic Arientes, qui dux Persarum in pugna Marathonia dicitur fuisse.
s De Artapherne Artaphernis Darii fratris filio, & Dati Persarum in pugna Marathonia ducibus in omni legitur historia, de Ariente vero in nulla. Ille autem Artaphernes,
t Herodoto dicitur,
[...]. Palmerius igitur, quia ei haud verisimile videtur nomen patris in filio repetitum fuisse, Herodotum ex Marmore corrigit, putatque aut ipsius Historici, aut Librariorum errore Artaphernem appellari, qui Arientes revera dicebatur. Sed hoc nimis audax inceptum est à recepta lectione ex tam levi conjecturâ decedere. Praesertim cum non tantum
v Herodotus, sed
x Pausanias,
y Cornelius Nepos, alii
(que) etiam illum qui, Persarum in pugna Marathoniâ dux fuit, Artaphernem vocant. Multo igitur mihi verisimilius videtur Seldenum in fracto, & exeso Marmore, APIENTEA, male pro
[...] reliquias vocis
[...], legisse literis fere disparentibus. Φ enim deleta priori literae parte in P, & E deletis tribus lineolis transversis in I facile mutari poterant; P impactâ in Marmore ad pedem literae transversâ fissurâ pro E poterat legi, atque ideo deletâ literâ T, quae post N superabundat, locum sic restituo,
[...]. Artaphernes enim, qui Persis in pugna Marathonia imperabat, Darii è fratre nepos fuit. De hac pugna, & victoria, quam Athenienses in ea obtinuerunt, legas Herodotum
[Page 218] lib. 6. Justinum lib. 2. Pausaniam in Atticis, Cornelium Nepotem in vita Miltiadis, Plutarchum in Themistocle & Aristide. In quarta, quinta, & sexta Lacuna, restituo
[...], Phaenippum enim eo anno, quo ab Atheniensibus contra Persas in Marathone pugnatum fuit, Archontem Athenis fuisse testatur Plutarchus in vita Aristidis.
[...]. Hic Aeschylus insignissimus Poeta Tragicus fuit, cujus septem Tragoediae adhuc supersunt. Vitam ejus habes iis à Scholiaste praemissam, in qua etiam narratur, illum in pugna Marathonia fortissimi militis officio functum fuisse, quo tantum postea gloriatus fuit praesertim in senectute, ut cum paulo ante obitum carmen aliquod de pugna Marathonia
a scripsisset, in ipso operis fronte suum, & patriae nomen inscripsit,
[...]. Multo autem major in bello gloria fuit fratrum illius Arminiae & Cynaegiri, quorum hic
b in pugna Marathonia contra Persas fortissime pugnans occubuit, ille in praelio Salaminio omnium Atheniensium
c primas fortitudinis laudes obtinuit.
Ep. 50.
[...]. Lacunas obvium est, sic supplere,
[...]. De Simonide vide quae infra annotantur ad Ep. 55. De Darii autem morte, & quomodo Xerxes regnum illius obtinuit, legas Herodotum lib. 7. Justinum lib. 2. & Plutarchum in libro
[...].
Ep. 51.
[...]. Lacunam suppleo,
[...]. Stesichorus enim Siculus fuit, vocem autem
[...] ante
[...] inserendam esse requirit verbum
[...], eam cum in fine lineae restituenda sit, ob fractum Marmoris marginem in illo desideratam fuisse bene poterat Seldenus non observare.
[...]. De hoc, & quantum Tragoediae addidit satis diximus
d in superioribus, plura de eo habes ex antiquis scriptoribus collecta apud Lilium Gyraldum. Histor. Poet. Dial. 6. & Vossium Institutionum Poeticarum lib. 2. in quibus etiam de Euripide multa habes.
[...]. Stesichorus hic ex Himera in Sicilia fuit, & inter decem insignissimos Poetas Lyricos numeratur.
e Ceteri fuerunt Bacchilides, Ilycus, Anacreon, Pindarus, Simonides, Alcman, Alcaeus, Sappho, & Corinna, & cum
f Coream Alcman Lacedaemonius, Amatoria Anacreon Teius,
[...] seu Canticum ad saltandum accommodatum Pindarus Thebanus, Stesichorus Hymnum primo invenisse perhibetur. Lyrica hic sua
g Dorice scripsit, Doricus enim ille fuit è Sicilia. Plura de eo legas apud Lilium Gyraldum Poet. Hist. Dial. 6.
Ep. 52.
[...]. In duabus primis Lacunis restituo,
[...]; cum enim nulla Graeca vox, quae hic inseri potest exeat in
[...], eas literas ex aliarum reliquiis
[Page 219] collectas fuisse manifestissimum est. In tertia Lacuna suppleo
[...], illum enim hoc anno Archontem fuisse testantur
h Herodotus,
i Laertius,
l Diodorus Siculus,
m Dionysius Halicarnasseus, & Thomas Magister in vita Euripidis.
[...]. Quomodo Xerxes junctis navibus pontem supra Hellespontum fecit, per quem exercitus in Graeciam transiret, legas Herodotum in Polyhymnia & hujus rei explicationem eruditam apud Dionysium Petavium, ad Themistii orationem decimam. Seld.
[...]· Thermopylae erant angustiae, per quas solas è Thessalia in australes Graeciae partes patebat aditus, per eas igitur Xerxi Atticam invasuro erat transeundum.
[...] dicebantur,
[...], quia, ut janua, angustae erant, &
[...], quia in illis angustiis multae Thermae, seu fontes aquae calidae fuerunt. Non erant inter montes, ut plerique in Tabulis Geographicis describunt, sed ex uno tantum latere montes, ex altero sinum Meliacum habuerunt, uti in perspicacissima tabula eas descripsit peritissimus Geographorum Philippus Brietius, in qua uno intuitu videbis omnia ea, quae
n Strabo,
o Herodotus, &
p Pausanias satis prolixe descripserunt. De pugna quae in his Angustiis inter Xerxem, & Leonidem Lacedaemoniorum regem, commissa fuerat. Legas etiam
q Herodotum,
r Pausaniam,
s Diodorum Siculum,
t Justinum, &
v Plutarchum. De pugna etiam navali prope Salaminem à Graecis contra Persas commissa, ingentique, quae ibi parta erat victoria, eosdem legas autores.
Ep. 53.
[...]. Primam Lacunam supple,
[...], secundam
[...], seu potius
[...], cum autem hoc verbum cum iis vocibus, quibuscum in hoc loco construi debet, mihi non videtur tam proprie posse convenire, multo potius vellem hic supplere
[...], si haec vox iis, quae relinquuntur, literis bene potuisset adaptari; sed sive haec, sive illa, sive aliqua alia hic inseratur, sensus debet idem esse, eo scilicet anno, quo ad Plataeas pugnatum fuit, Aetnam ignes evomuisse.
Literas numerales debere esse
[...], eae, quae sunt in praecedenti & sequenti Epochâ, satis ostendunt. De pugna ad Plataeam commissâ, & victoria ibi à Graecis contra Persas partâ legas Herodotum, lib. ult. Plutarchum in Themistocle & Aristide, Cornelium Nepotem in Pausania, Diodorum Siculum lib. 11. eodem die quo haec Plataeae parta est victoria, Persae etiam, ad Mycalen Ioniae promontorium in praelio navali ab Atheniensibus duce Xantippo Periclis patre, qui hujus anni Archon dicitur, aequali clade superati fuerunt. De ea eosdem quos supra citavi legas autores.
Ep. 54.
[...]... In prima & secunda Lacuna legas,
[...], in ultima,
[...]. Quomodo Gelo, cum prius Gelae Tyrannus esset, Syracusas etiam obtinuit, supra ex Herodoto narravi in notis ad Ep. 37. Cum de eo satis multa in Lydiati notis Chronologicis habeantur, non opus est ut plura annectam.
Ep. 55. .....
[...]. In prima Lacuna lege
[...], in secunda
[...], in tertia,
[...]·
x Adimantus enim archon erat proximo post Timosthenem anno. Si igitur Timosthenes archon fuerit, An. Ep. Mar. 215, annus, quo Adimantus hunc Magistratum gessit, erat 214. Restituendum autem hic
[...] literae
[...], quae integrae relinquuntur, satis ostendunt.
[...]. Bini Simonides clariores apud Scriptores habentur. Avus & ex filia nepos. Avus Leoprepis filius vocatur Suidae; atque ei memorandi artis inventio tribuitur, de qua item Cicero de Oratore Secundo. At ex nostro liquet Leoprepem avi generum fuisse & nepotis patrem. De avo antea dixerat. Heic de nepote. Ceius uterque fuit; uterque Poeta. Neque igitur avo sed nepoti inventio illa debetur. De Simonide hoc, vide Joannem Tzetzem Chiliade 1. cap. 24. ubi victorias reportasse ait quinquagenta sex. Consule etiam Valerium Maximum, lib. 8. cap. 7. Seld.
[...]. Statuae de quibus hic agit Chronographus noster, non primae erant, quae Harmodio & Aristogitoni ponebantur; longe enim antea, quarto scilicet postquam Hippias Athenis
y eodem, quo Tarquinius Româ pellebantur, anno aeneae illis statuae in foro erectae fuere, eaeque primae erant, quae Tyrannicidis unquam publice ponebantur.
z Sed captis à Xerxe Athenis hae Susam translatae fuerunt, novae igitur illis post finitum bellum Persicum & restauratas iterum Athenas, quas Persae destruxerunt, ponebantur, de iisque hic agere videtur Chronographus noster. Quae autem Susam à Persis avectae fuerunt,
a Alexander captâ eâ urbe iterum remisit, quae suis locis in foro iterum erectae, ibi usque ad tempora Bruti & Cassii permansere, qui cum Caesarem eodem modo, quo Harmodius & Aristogiton Hipparchum interfecissent, inter alios honores, quos sibi ob illud parricidium arrogarunt, hunc Athenis, ut maximum, quem in illa civitate consequi poterant, habuere,
b quod statuae aeneae juxta statuas Harmodii & Aristogitonis illis etiam in foro ponebantur.
Ep. 56.
[...]. In Lacuna supple
[...],
c Chares enim Athenis Archon erat proximo post Adimantum anno, si igitur Adimantus Archon esset, anno Ep. Mar. 214, an. Ep. Mar. 213 Archon erat Chares.
[...]. Mortuo Gelone ei successit frater illius
d Hiero, quem carminibus suis celebrat Pindarus Poeta, & Syracusis regnavit annos decem, ei successit
e frater Thrasybulus, qui, cum non ut fratres illius, sed crudeliter imperium exercuisset, undecimo regni mense Syracusis pulsus apud Locros exulavit, & democratia deinde restituta per 60 annos usque ad Tyrannidem Dionysiii senioris in Republica Syracusanâ fuerat stabilita. De his legas Diodorum Siculum lib. 11. De Epicharmo, qui hic dicitur Hieronis temporibus floruisse, satis diximus in notis ad Ep. 40.
Ep. 57.
[...]. Haec Periocha, cum tota integra sit, nullo egit supplemento. Sophoclis adhuc ex 130,
f quas
[Page 221] scripserat; Tragoediis septem supersunt, quibus prae
[...]xam habes viram illius, quam etiam legas apud Lilium Gyrald. Hist. Poet. Dial. 6.
[...] est nomen vici,
g seu
[...] Attici,
h è quo Sophocles fuit, cujus Tribus incertum est. Populus enim Atheniensis in Tribus, & Tribus in
[...] dividebantur. Tribus ab Heroibus,
[...] à villis, è quibus Thesei temporibus populus Athenas commigrabant, denominationes habuere. Duo
i autem erant Athenienses
[...], unus
k circa 10 stadia ab Athenis dissitus, alter intra urbem in ipso foro
l inde
[...] dictus situs fuit. In urbano
m Colono mercenarii, in Rustico Muliones dominos quaerentes conveniebant, atque ideo hic
n [...], ille
o [...] etiam dicebantur. Qui autem
[...] seu populo Atheniensi nomen dedit, erat
[...] extra urbem situs, qui celebris fuit, quod
p Oedipus à
[...]reonte regno exutus illuc fugiebat, ubi cum filia Antigona misere aliquandiu vitam pauper & coecus degebat, donec tandem Athenienses misericordiâ tacti illâ sede eximerunt, ei
(que) in ipsis Athenis hospitium & alimentum, quamdiu vixerat, praebuere, & mortuum in Areopago sepulchro & monumento donavere. De hujus post exilium miseriis Tragoediam scripsit Sophocles dicta
[...], quam inter septem illius, quae adhuc supersunt, Tragoedias habes editam.
Ep. 58.
[...]. In prima Lacuna supple,
[...] in secunda è Diodoro Siculo
[...].
[...]. De saxo illo quod è coelo in Aegos slumen cecidisse dicitur, vide Plinium lib. 2. cap. 58. Ejusdem casus & praedictionis Anaxagorae meminit Laertius in ejus vita. Et apud eundem Silenus historicus
[...] scribit
[...],
Archonte Dymilo lapidem è coelo decidisse. Sed hujus nominis archon alibi non reperitur. Unde Josephus Scaliger librarios in Laertii exemplaribus Lacunam, quae archontis nominis locus fuerat, ita praeteriisse existimat, ut ex
[...], quod lapidem instar duarum molarum ei significant & autoris verba erant archontem sequentia, archontis nomen perperam crearent. Legi igitur voluit ille
[...], &c. Vide eum ad Eusebianum numerum MDLI. Certe & ipsum Anaxagoram dixisse solem fuisse
[...], seu
molarem lapidem ignitum legimus apud Josephum contra Appionem; ubi tamen
[...], ut apud Laertium habetur, id est,
massam candentem reponi vult Isaacus Casaubonus. Sed demum si archontis nomen fuerit apud Laertium, ita ut vult Scaliger, praetermissum, nostro heic autore, intersere
[...]. Philostratus autem ait Anaxagoram praedixisse
[...]Lapides, pluraliter,
in Aegos flumen
[...] coelo casuros; De vita Apollonii lib. 1. cap. 2. Seld.
[...]. De duobus Simonidis avo & nepote Poetis Lyricis supra
q dicitur. Avus erat, qui hic post tam longaevam senectutem occubuisse fertur, idemque qui Hipparcho Pisistrati filio familiaris erat; si enim annos natus esset 90 an. Ep. Mar. 205, nascebatur an. Ep. Mar. 295. qui erat annus Tyrannidis Pisistrati tertius, quum igitur Hipparchus ad Tyrannidem accessisset, annos natus erat triginta. De eo & altero Simonide nepote illius vide quae supra annotantur ad Ep. 50. Alii etiam erant hujus nominis Poetae, quorum unum in Amorgo insula natum inter tres
[Page 222] celeberrimos Iamborum scriptores supra memoravi ad Ep. 43. De ceteris vide Vossium in libello de Poetis Graecis.
Ep. 59.
[...]. In prima Lacuna lege
[...], in secunda
[...]. Qui hic
[...] dicitur, in Diodoro
[...] vocatur, ibique traditur 79 Olymp. an. 4 Archon fuisse, atque ideo Lydiatus è numeralibus
[...], unam virgulam subducit, ut Marmor cum
r Diodoro conveniat; at secundum meum computum annus quartus Olympiadis 79 est annus Ep. Mar. 197, & non 198, atque ideo si admittenda esset in Marmore mutatio, Numerales literae debuerant scribi
[...]. Sed cum Chronographus noster in plerisque aliis Epochis uno anno, & in nonnullis etiam duobus à Diodoro differat, nullam video necessitatem, quare hic putaretur cum eo convenire.
[...]. Ne nobis in sequentibus moram faciant Macedonum Reges, notandum hic est, quod
s supra etiam diximus, Macedones ab Argivis originem habuisse, & Caranum Phidonis Argivorum Tyranni fratrem Regno Macedonico primo initium praebuisse.
t Post hunc Caenus, Thurimas, Perdiccas, Argius, Philippus, Alcetas, & Amyntas successionis ordine regnarunt. Amyntae filius erat Alexander, de quo hic agit Chronographus noster,
v qui & potentia, & virtute majoribus suis longe erat superior, primusque est è Macedoniae Regibus, de quo aliquid historiâ dignum memoratur.
x Cum enim sororem suam Bubari nobili Persae in uxorem dedisset, conciliato sibi iis nuptiis Persarum favore eorum liberalitate multum crevit, & cum Xerxes Graeciam occupasset, ab eo quicquid est inter Olympum & Haemum montes dono accepit. Animo autem multo amicior erga Graecos quam Persas fuit: atque ideo cum Mardonius statuisset cum Graecis prope Plataeas pugnare,
y proximâ ante pugnam nocte Atheniensibus indicavit; ob quod beneficium à Graecis omni benevolentiâ & honore exceptus ad ludos Olympiacos
z admittebatur, in iisque nonnullis certaminibus vicit. Huic cum regnasset annos 43
a succedit filius illius Perdiccas, cujus primum regni annum Eusebius Olympiadis octogesimae anno primo, Chronici Marmorei autor Olympiadis septuagesimae nonae anno tertio; ejusdem
(que) exitum hic Olympiadis nonagesimae anno primo, ille Olympiadis octogesimae septimae anno primo ascribunt. Sed cum apud Thucydidem gravem, & summae autoritatis historicum
b anno decimo quinto belli Peloponnesiaci, qui est annus quartus nonagesimae Olympiadis, mentio fiat Perdiccae in Macedonia regnantis, quam foedissime errant utrique. Ut ambo igitur corrigantur, ad annum decimum septimum belli Peloponnesiaci, seu Olympiad. 91. an. 2. protrahendum est Perdiccae regnum, cui defuncto successit filius
c Archelaus Euripidis Poetae Tragici fautor & patronus, qui à Cratero amasio suo per imprudentiam sauciatus occubuit, cum regnasset annos quatuordecim. Ei succedit filius illius Orestes puer adhuc, atque ideo ei datur Tutor Aëropas, qui occiso pupillo suo cum tres annos regnaverat, ipse regnum occupat, filioque suo Pausaniae post annos quatuor moriens reliquit. Pausaniam autem, cum regnasset annum unum, occidit Amyntas, regnumque, utpote sibi debitum, successionis jure
d accepit, filius enim erat Aridaei, qui erat filius Amyntae fratris Perdiccae Regis. Eo autem non diu postea ab Illyriis Macedoniâ pulso, per duos annos regnabat Argius, donec Amyntas à Thessalis reductus regnum iterum recuperavit tenuitque annos 24. Filii illius
[Page 223] ex uxore Euridice suscepti numerantur
e Alexander, Ptolomaeus Alorites, Perdiccas & Philippus, qui omnes post Amyntam successionis ordine, Alexander scilicet annum unum, Ptolomaeus annos tres, Perdiccas quinque regnarunt. Perdicca autem in bello contra Illyrios occiso, regnum accepit Philippus Alexandri magni pater, de quo satis multa in Justino, & Diodor. Sic.
Ep. 60.
[...]. In prima Lacuna supple,
[...]. In secunda & tertia,
[...].
[...]. De Aeschyli Poetae obitu haec narrantur. Cum ille jam aetate provectus Tragoedia cum
f Sophocle certaret, ab eoque tunc valde juveni superaretur (quae eadem est forsan Sophoclis victoria, cujus meminit Chronographus noster Ep. 57.) ex animi aegritudine Athenis in Siciliam secessit, ibique
g Catanae, eo tempore
h quo Hiero Syracusarum Tyrannus eam urbem de novo condens à vicino monte Aetnam appellavit, sedes fixit. Post obitum autem Hieronis & Thrasybuli Hieronis fratris exilium Gelam videtur migrasse. Ibique
i quum in aperto quodam loco sedisset, quod eo die è quodam vaticinio timuerat se tegulae casu periturum, ab Aquila, quae supervolans testudinemque in unguibus tenens eam in calvi senis caput putans album saxum fuisse demisisset, ut fractâ testâ, quod intus erat, eliceret & vesceretur, confracto elisoque cerebro interfectus fuisse perhibetur. Mortuum autem
l Geloi magnifice sepelivere, juxtaque eorum urbem illius sepulchrum diu videbatur, in quod inscriptum erat hoc Epitaphium,
Et profecto non tantum ex hoc Epitaphio, sed etiam è Plutarcho, qui in vita Cimonis dicit, Aeschylum prope Gelam sepultum fuisse, satis manifeste probatur, illum Gelae occubuisse. Fallitur igitur Lydiatus, qui in mutilo Marmoris loco supplet
[...], quasi Aeschylus Aetnae seu Catanae, quod nemo unquam dixit, & non Gelae, diem suum obiisset. Magnos hic honores post obitum suum in Sicilia, Athenis, totaque Graeciâ est consecutus. Filii illius erant Bion & Euphorion utrique Tragoedi, qui & suis & patris Tragoediis, quas iterum edidere, victorias obtinuerunt. Plura de Aeschylo legas apud Lilium Gyraldum, Hist. Poet. Dial. 6. & in notis Stanleii ad vitam Aeschyli.
[...]. Cum Marmore consentit Scholiastes Aristophanis ad Acharnenses, dicit enim,
[...].
Ep. 61.
[...]. Lacunas sic supple,
[...]. Numerales notas debere esse
[...], aetas Euripidis satis manifeste ostendit. Si enim ille natus esset an. Ep. Mar.
o 222, ille annus, qui erat aetatis illius 43, est an. Ep. Mar. 180. De Euripide Tragoedo legas vitam illius à Thoma Magistro scriptam, quaeque
[Page 224] ex eo aliisque autoribus à Lilio Gyraldo, colliguntur Hist. Poet. Dial. 7. De Socrate & Anaxagora legas Diogenem Laertium.
Ep. 62.
[...]. In Lacuna lege
[...]. Astyphilus enim archon Athenis erat,
p anno primo nonagesimae Olympiadis, qui est annus Ep. Mar. 156. De Archelao modo diximus in notis ad Ep. 59. Vide etiam, si placeat, Lydiati notas Chronologicas, pag. 6, & 7.
Ep. 63.
[...]. Quomodo Dionysius abolitâ Democratiâ, quae ab exilio Thrasybuli per annos 60 Syracusis stabilita fuit, Tyrannidem invasit, eamque per annos duodequadraginta satis feliciter gessit, nimis longa est Historia, eam legas apud Diodorum Siculum, lib. 13.
Ep. 64.
[...]. In Lacuna legas,
[...]· Euripides enim natus erat an. Ep. Mar. 222. Anno igitur Ep. Mar. 145, quo obiit, annos natus erat 77, atque ideo bene observat Palmerius Seldenum, cum in Canone Chronico dicat Euripidem septuagenarium occubuisse, turpiter errasse. P proxima ante Lacunam litera est literae B pars relicta.
[...]· De Euripidis morte narratur,
q quod cum uxor illius cum Cephisophonte proprio ejus mimo deprehensa fuisset, atque ideo à Comicis in omni fere scenâ irrideretur, illius contumeliae impatiens Athenis decessit, & in Macedoniam ad Archelaum regem proficiscebatur, à quo cum honeste reciperetur, & magnos honores, summamque dignitatem in illius aulâ consecutus fuisset, aulicorum contraxit invidiam,
q atque ideo illi, cum Euripides nocte quadam à regis coenâ rediret, ei immittunt canes rabidos, à quibus dilaceratus interiit. Sic historiam narrant Valerius Maximus, & A. Gellius. Diogenianus Paroemiographus dicit illum, qui hos canes immittebat, Promerum dictum fuisse, indeque proverbium
[...] originem habuisse. Sed Thomas Magister in Euripidis vitâ tradit eum in silvâ quâdam à Regis canibus, quibuscum venatum iverat, dilaceratum periisse. Ad nuncium illius mortis magnus Athenis per totam civitatem erat luctus, & inter alios maxime eum lugebat Sophocles aemulus illius; atque ideo in certamen tunc temporis celebratum ipse pullâ amictus tunicâ mimos suos sine Coronâ introduxisse narratur. Cetera, quae de hoc insignissimo Poeta Tragico traduntur, habes apud Lilium Gyraldum in Hist. Poet. Dial. 7.
Ep. 65.
[...]. Lacunas sic supple,
[...]. Callias enim
t secundum Diodorum Siculum, Archon erat Athenis anno tertio 93 Olympiadis, qui est an. Ep. Mar. 142. Sed cum Sophocles annos natus esset
u 28 an. Ep. Mar. 206; anno Ep. Mar. 142 annos natus esset 92; & literae relictae satis manifestae ostendunt in tertia Lacuna legendum esse
[...]; annus igitur quo Sophocles annos natus erat 21, est annus Ep. Mar. 143. Chronici igitur autor Diodorum,
rs[Page 225] uno anno antecedit, quod non tantum in hac Epocha, sed in omnibus fere aliis ab eo factum observes.
[...]. De Sophoclis morte narratur à nonnullis quod uvae grano
x strangulatus fuerat; alii autem dicunt eum, quod cum Tragoediam suam Antigonem, quae adhuc superest, in extrema senectute scriptam docuisset, praeter spem victoriam obtinuerat, prae repentino gaudio expirasse.
z Pausanias & qui Sophoclis vitam scripsit illius Tragoediis praefixam, dicunt eum eo tempore, quo Lysander Athenas obsidebat, occubuisse, atque ideo, cum ejus ossa Decelaeam in paternum tumulum deportari non poterant, Liberum patrem Lysandro apparuisse, jussisse
(que) eum, ut novam Serenem sepeliri permitteret, omnibusque, qui mortuis haberi consueverant, honoribus prosequeretur; Lysandrum igitur à transfugo edoctum Sophoclem defunctum fuisse, per praeconem veniam concessisse, ut ad sepulchrum deportaretur. Sed huic historiae contradicit tempus, ad quod Chronographus noster Sophoclis mortem refert: secundum illum enim occubuit Sophocles Olymp. 93. an. 2. qui est belli Peloponnesiaci annus 25; non autem éo anno, sed anno 27, qui illius belli ultimus erat, Lysander Athenas obsidebat.
[...]. Cyrus, de quo hic agitur, filius erat secundus Darii Nothi Persarum Regis: primogenitus fuit Artaxerxes Mnemon.
a Artaxerxi pater legavit regnum, Cyro Lydiae aliarumque omnium minoris Asiae provinciarum praefecturas, quas ille vivente adhuc patre obtinuerat. Ex his bis in Persiam regni gratiâ, cujus valde cupidus erat, primo vivente adhuc patre ad nuncium illius morbi è quo occubuerat, ut per matris favorem paterno Testamento, secundo post patris obitum ingenti exercitu, ut bello illud obtineret, dicitur ascendisse. De primo ascensu hic dicit Chronographus noster, de secundo in Ep. 67. Totam Historiam plenius narratam habes apud Plutarchum in vita Artaxerxis, Diodor. Sic. lib. 14. & Xenophon. qui de ultima illius expeditione plenam scripsit Historiam.
[...]. Calliam Archontem Athenis fuisse anno tertio Olymp. 93. testatur
b Diodorus Siculus. Sed, cum duos ejusdem nominis ante eum annum apud Diodorum Archontes fuisse invenimus, quare Callias, qui eo Archontis Magistratum gessit,
[...] vocatur, merito lectorem torqueat. Seldenus opinatur hunc Calliam eundem fuisse, qui 50 retro annis Epoch. 60. dicitur Archon fuisse, atque ideo hic iterum
[...] appellari; sed cum Callias, qui Epoch. 60 Archon dicitur, esset ille dives Atheniensis, qui
c Elpenicen Cimonis sororem circa initium secundi belli Persici, annis retro 74 duxerat, tot anni prohibent illum jam in vivis fuisse. Bene igitur Palmerius & Lydiatus pro
[...] restituendum putant; circa hoc eni
[...]empus floruit Callias iste, qui sororem suam Hipparetam Alcibiadi in uxorem dedit, eumque eundem fuisse, quem in hoc Marmoris loco Archontem dicit Chronographus noster, non omnino dubito. Hic autem Callias erat filius Hipponici, & prioris Calliae nepos, cujus respectu merito Callias
[...] dici potest, quia secundus erat ejus nominis ex eadem familia, qui & hunc Magistratum gessit, & omnium Atheniensium erat ditissimus.
Ep. 66.
[...]. Lacunas sic restituo,
[...].
[...]. Telestes
d insignis erat Dythyramborum scriptor, è Selinunte Siciliae urbe ortus, atque ideo dialecto Dorica scripsit: ejus tamen
y[Page 226] dithyrambi adeo celebres fuere, ut cum Alexander ex ulterioribus Asiae partibus ad Harpalum scripsisset, ut ei libros mitteret, Ille post Homerum, Aeschylum, Euripidem, & Sophoclem
e Telestae, & Philoxeni Dithyrambos, ut dignissimos qui à doctissimo illo rege legerentur, dicitur misisse.
f Dithyrambi autem erant Cantilenae in honorem Bacchi decantatae, atque ideo Dithyrambi dicebantur (Dithyrambus enim
g Bacchi nomen apud Graecos, quia ille erat
[...], i. e. bis natus.) Ab invocatione illius dei incipiebant, eorumque initium plerumque erat
[...], atque inde etiam
h [...] dicebantur.
i Ebriorum hoc carmen erat, & vix unquam nisi in Symposiis aut Bacchi festis à temulentis & Bacchico furore correptis canebatur, & ut his magis conveniret,
l turgidis novis & sesquipedalibus vocibus plerumque constabat, ita ut, quando à Bacchico furore correptis canebatur, illud etiam aliquid furoris visum est in se habuisse: & ut omnia haberet furori convenientia,
m cum insanis motibus, saltu, & ad tibias, & modos Phrygios canebatur, indeque, qui furebant,
[...], & qui aliquid inconsiderate aut temere agebant,
[...], proverbio apud Graecos dicebantur. De Dithyramborum origine dicit Proclus,
[...]· Eos autem primus excoluit & ex agris in urbes transtulit
n Arion è Lesbo Methymnaeus, de
o quo & Delphino fabula narratur, & in Dionysiacis Corinthi primus canebat. Philoxenus autem Cytherius, de quo infra agitur Epoch. 70. hoe carminis genus perfecit, & in iisdem etiam Dionysiacis Corinthi dicitur cecinisse, & à Diodoro Siculo eodem tempore
p quo Telestes Selinuntius, & Timotheus Milesius traditur floruisse. Tam de Philoxeno, quam Teleste plura legas apud Lilium Gyraldum, Hist. Poet. Dial. 9. De Dithyrambis legas Scaligerum patrem Poetices, lib. 1. cap. 46. & Vossium Institutionum Poeticarum, lib. 3.
Ep. 67.
[...]... Lacunas sic supple,
[...]. De iis Graecis qui cum Cyro in Persiam contra Artaxerxem ascenderunt, & reditu eorum, plenam & accuratam historiam habes à Xenophonte eorum duce scriptam. Legas etiam si placeat
p Diodorum Siculum, lib. 3. Diogenem Laertium in vita Xenophontis, & Plutarch. in vita Artaxerxis.
[...]· Narrat Plato in Apologiâ pro Socrate scriptâ, quod cum Chaerephonti datum esset Delphis Oraculū,
[...], Socrates ut intelligeret, quomodo ipse ceteris sap
[...]ntior, quid sapientiae erat in aliis hominibus diligenter inquirebat, atque ideo Poetas, opifices, oratores, ceterarumque professionum homines adiit, quos cum omnes desipere & sapientia carere deprehendisset, eos valde carpebat. Melitus igitur è Poetis, Anytus ex opificibus, & Lycon ex oratoribus se à Socrate rideri non ferentes, primo Aristophanem Comicum instigarunt eum in scena traducere, & cum hoc populo placere vidissent, audaciam inde sumentes actionem capitalem contra eum intendebant, & impietatis erga deos & corruptae juventutis accusabant. Cum igitur Socrates à judicibus de more interrogatus esset, quânam potissimum poena se dignum existimaret, ut inquit in Prytaneo alar è publico, quo responso irritati judices eum temere capitis damnantes cicutam bibere coegerunt. Cujus mortis Athenienses adeo postea poenituit, ut Palaestras & Gymnalia clauderent, & accusatoribus Socratis indictâ causâ ad
[Page 227] mortem damnatis, eum jam mortuum aeneâ statuâ publice donarent, summisque honoribus ut virum de republica optime meritum coerent. Haec legas in Apologiis pro Socrate, à Platone, & Xenophonte scriptis, Diodoro Siculo lib. 14. Diog. Laert. in vita Socratis, Aelian. Var. Hist. lib. 1. c. 16. Tusc. Quaest. lib. 5. Max. Tyr. dissert.
[...]. aliisque.
Ep. 68. ..................
[...].
Ep. 69.
[...].................... In duabus hic Epochis, cum tam pauca earum vocum, quae obliterantur, maneant vestigia, nemo credo potest aliquid restituere.
Ep. 70.
[...]. De Philoxeno Dithyramborum scriptore modo diximus. Si plura de eo velis, adeas Diodor. Sic. lib. 14. & Lilium Gyraldum Hist. Poet. Dial. 9.
Ep. 71.
[...]. In Lacuna lege,
[...]. Callias enim Archon fuit tertio post Pytheam anno. Si igitur Pytheas Archon esset, an. Ep. Mar. 116, annus debet esse 113, quo Callias hunc Magistratum gessit. Cetera ex observata in aliis Epochis Methodo restituimus.
Ep. 72.
[...]................. In Lacuna restitue,
[...]·
[...]. Secundum
q Suidam duo erant Astydamae, pater & filius, utrique Tragici Poetae, quorum pater 240 Tragoedias scripsisse, & quindecies vicisse dicitur. An vero hic aut filius sit, qui in hoc Marmoris loco è Tragoedia vicisse, & in Diodoro Siculo anno secundo nonagesimae quintae Olympiadis primo Tragoedias docuisse dicitur, non possum certo statuere.
[...]. Quidnam id fuerit, quod hic autor interseruerat, satis perspectum non habeo, sed si bene ariolor Cometae flammis coelum micans, seu ardens notarat. Certe sub Archonte, Aristotelis exemplaribus Aristaeo dicto, ingens in Achaia v
[...]sus est cometa, in hyeme circa occasum aequinoctialem, cujus radii etiam tertiam partem coeli illuminarunt. Vide eum Meteorologicorum, lib. 1. cap. 6.
[...], &
[...] dicitur.
[...], inquit,
[...], "Lumen ejus se extendebat usque in tertiam coeli partem, id est, circa occasum,
[...], "tertiam Hemispherii partem illuminabat, quae verba sunt Olympiadori ad eundem locum. Loquitur de eo Aristoteles ac si suo aevo apparuisset. Natus est Aristoteles Olympiade 99, teste Laertio, atque ita 12 annum aetatis agebat, Olympiadis 101 quarto, seu archonte Asteio, de cujus nomine in Marmore non dubitandum. Nam et
[...] quintum elementum non satis manifestum sit, haud aliud tamen fuisse quam quod
[...] formet ex vestigiis palam est. Neque lacunae spatium quam
[...] amplius est. At vero neque dum vixit Aristoteles, Aristaeus archon reperitur, nec in perpetua illa serie archontum 150 aut circiter, quae Aristotelis excessum proxime antevertit, nec alibi occurrit aut nomen archontis ejusmodi, aut aliud quod tam Aristaeo proximat quam Asteius, uti vocatur etiam in Fastis archon hujus anni. Sub Alcisthene autem archonte qui proximum
[Page 228] occupat annum, id ipsum quod Aristaei anno apud Aristotelem tribuitur, collocare videtur Olympiadum
[...] Scaligeriana.
[...], inquit,
[...],
‘Fax coelo visa est plures noctes, cujus tantus erat luminis fulgor, vis tanta, ut etiam vix minores fecerit in terra, quam luna, umbras.’ Sed vitium solenne est, in annos proximos Epochas ex locis propriis desilire; & non semel in ea
[...] commissum. Seld.
Ep. 73. ...........
[...]. In prima Lacuna lege,
[...], in secunda,
[...]. Pugna enim, in qua Thebani hoc anno Lacedaemonios vicerunt, in Leuctris commissa fuit, in eaque occisus fuit Cleombrotus Lacedaemoniorum Rex. De hac pugna legas Cornelium Nepotem in vitis Pelopidae, & Epaminondae, & Plutarchum in vita Pelopidae, Diodor. Siculum lib. 15. & Xenophontem de Rebus Graecis lib. 6.
Ep. 74.
[...]...................... Lacunam sic supple,
[...]· Megalopolis in Arcadia paucis post pugnam Leuctricam mensibus, eodem quo pugna commissa est anno, qui erat secundus Olympiadis 102, & Epochae Marmoreae nostrae
[...], archonte Athenis Phrasiclide secundum
r Pausaniam condebatur. Sed secundum mentem Chronographi nostri hanc urbem Archonte Athenis Phrasiclide conditam fuisse prohibet methodus illius per totum Chronicon observata, in quo nunquam bis ponit ejusdem Archontis nomen, sed semper omnia, quae sub eodem Archonte evenerunt, simul enumerat; atque ideo in Lacuna potius ponimus Archontem Dyscinetum, qui proximo post Phrasiclidem anno Magistratum gessit, & annum
[...], quo Megalopolis ab Epaminonda Thebanorum Duce condi inceperat. Perfecta autem fuit duobus annis postea archonte Athenis Nausigene, quod dicit Diodor. Sic. lib. 15.
[...]. De primo Stesichoro dicitur in notis ad Ep. 51. de quo & secundo etiam Stesichoro legas in notis Chronologicis Seldeni ad eandem Epocham.
[...]·
s Megalopolim post pugnam Leuctricam condidit Epaminandas Thebanus, in eamque magnam Arcadum multitudinem congregavit, ut illi, qui prius per vicos dispersi facile Lacedaemoniorum imperio subjiciebantur, jam in unam magnam urbem collecti illius beneficio semetipsos, & libertatem suam melius possent contra eosdem tueri. Quo consilio idem Epaminondas non diu postea conditâ Messene omnes fere Messenios in eam congregavit, per easque duas civitates, ut praeviderat sapientissimus Thebanus, effectum fuit, ut Lacedamonii deinde nec Graeciae, nec Peloponnesi domini fuere.
Ep. 75.
[...]. In Lacuna lege,
[...].
t Alexander enim Pheraeus occiso patruo suo Polyphrone ejus loco Pheris hoc anno inceperat regnare.
[...], &c. De morte Dionysii senioris, & filio illius
[Page 229] etiam Dionysio dicto, qui ei in regno successit legas Diodor. Sic. lib. 15. Plutarch. in Cornel. Nepot. in vita Dionis.
[...]. Hic Alexander nepos erat Jasonis Pheraei viri eximii, & in bellicis artibus praestantissimi,
[...] qui cum Thessalos persuasisset, ut Graecorum sibi imperium vindicarent, ab iis summae rerum praefectus omnibus Thessalis imperabat. Cum autem inito cum Macedonibus foedere, multisque è finitimis in armorum societatem pertractis, paratus esset Graeciam invadere, illum Polydorus & Polyphron fratres illius, tanti imperii cupidi immissis sicariis interficiunt, & in illius imperio succedunt: sed Polyphron consortis impatiens mox Polydorum dormientem jugulat. Polydori filius erat Alexander, de quo hic agitur, qui non diu postea patrem ultus Polyphronem etiam interficit, ejusque Regnum adeptus
x undecim annos Phaeraeis aliisque Thessalis summa immanitate imperavit. Plura de eo & bellis, quae cum Thebanis gessit legas Diodorum Siculum lib. 15. & Plutarchum, & Cornelium Nepotem in vita Pelopidae.
Ep. 76.
[...]· In Lacuna lege,
[...] enim pro
[...] aut exaratum in Marmore, aut à Seldeno transcriptum fuisse, evidentissimum est; Cephisodorus enim Archon erat anno tertio Olympiadis 103; hoc autem anno nemo unquam dixit Phocenses Templum Delphicum expilasse; sed novem annis postea, Olympiadis scilicet centesimae quintae anno quarto, quo Archon fuit Agathocles, secundum
x Pausaniam & Anonymum Olympiadum
[...] autorem hoc sacrilegium commissum fuit. Proximo autem ante Agathoclem anno archon erat Cephisodotus, at
(que) ideo Phocensium sacrilegium ad illius potius, quam Cephisodori, qui novem retro annis archon erat, Magistratus annum à Chronographo nostro relatum fuisse multo melius possumus supponere, annus autem tertius centesimae quintae Olympiadis est annus Ep. Mar.
[...], hunc igitur numerum in Lacuna restituimus. De hoc Phocensium sacrilegio & bello sacro dicto, quod inde originem habuit, legas Diodor. Sic. lib. 16. & Pausan. lib. 10.
Ep. 78.
[...]... Sic locum legit Seldenus, & hunc Marmoris locum in duas Epochas distribuens, sic putat ultimam primae Lacunae partem debere suppleri,
[...]· Sed cum Agathocles proximo post Cephisodotum anno Magistratum gessit, si hunc Marmoris locum in duas Epochas distribuamus, in utrisque ejusdem Archontis nomen debet poni, quod prohibet methodus à Chronographo nostro in omnibus aliis Epochis observata. Praeterea diu ante expilatum à Phocensibus Templum Delphicum, & Artaxerxes occubit, & Philippus coepit regnare, atque ideo secundum mentem Lydiati, sic mihi potius placet locum restituere.
[...]· Anno enim Ep. Mar. 93. qui est Olymp. 105. an. 4, & Philippus Philippos urbem condidit, & Alexander Pheraeus ab uxore sua jugulatus interiit, & Dion Dionysii Tyranni Duces superavit. De his lege Diodor. Sic. lib. 16. & Plutarch. in vita Pelopidae, & Dionis.
[Page 230] Timotheus, qui in hac Epocha nonagenarius occubuisse dicitur, videtur fuisse insignis ille Lyricus Milesius, qui Lacedaemone mulctatus fuit, quod chordarum Lyrae numerum à septem us
(que) ad undecem augens antiquam Musicam mutasset. De eo lege Athenaeum lib. 14. Boetium de Musica lib. 1. Lilium Gyrald. Hist. Poet. lib. 9. & Joseph. Scaliger. in Manilianis pag. 426.
Ep. 79. .....................
[...]. Lacunas has, quas Seldenus, Lydiatus, & Palmerius, se supplere posse desperarunt, sic restituo
[...]· Secundum
a Eusebium enim, qui iisdem autoribus, quibus Chronographus noster, cum in omnibus fere cum eo consentiat, in componendo Chronico suo videtur usus fuisse, Alexander Magnus ille Macedonum Rex hoc anno, secundo scilicet Olympiadis centesimae sextae, nascebatur;
b alii autem uno anno, alii biennio prius natum volunt. De nato autem Alexandro hic agi à Chronici nostri autore suadet, quod hoc dignissimum illius observatione, nec aliquid aliud praeter Sacrilegium Phocensium, & bellum inde ortum, de quo prius dixerat, hoc anno actum, cujus hic meminisse Chronographus noster supponi potest, in ulla historia memoratur. Aristotelem eo tempore, quo Alexander natus fuit, cum illius magister esset, floruisse satis notum est.
d Natus enim fuit Aristoteles anno primo nonagesimae nonae Olympidis, & anno aetatis 17 in Platonis Scholam admittebatur, anno igitur Ep. Mar. 91, qui est Olymp. 106 annus secundus, natus erat annos triginta, & tredecem in audiendo Platone posuerat.
Ep. 80.
[...] ........ Mutilum hoc locum sic restituo,
[...]. In exeso enim Marmore literis pene evanidis Λ pro A post K facile legi poterat. Calippum autem, quem
e Cornelius Nepos vocat Callicratem, hoc anno, quo Archon Athenis erat Diotimus, Dionem occidisse & Tyrannidem Syracusis occupasse, testatur Diodor. Siculus lib. 16. Sed si literas
[...], quae in Seldeni autographo habentur, potius placet retinere, De Clearchi Heracliae Ponticae Tyranni morte, quem anno sequente, quarto scilicet centesimae sextae Olympiadis, Archonte Athenis Eudemo occisum fuisse idem narrat Diodorus, hic agi supponas, & locum sic. suppleas,
[...]. Sed magis ad propositum Chronographi nostri Res Siculae, quam Ponticae videntur pertinere, praesertim cum quo tempore omnes Syracusani Tyranni inceperint regnare diligenter adhuc observavit. Quae per 88 deinde annos us
(que) ad primum annum primi belli Punici in Chronicum suum redegit extremâ Marmoris parte distractâ amissâque omnino desiderantur.
APPARATUS CHRONOLOGICUS, ET CANON CHRONICUS AD EPOCHAS MARMOREAS; Maximam partem ad mentem JOHAN. SELDENI.
UT satis intelligantur clariora vetustissimae, quam Marmori debemus, Epocharum descriptionis vestigia, & usui facilius accommodentur, post Notas Historicas, adjecimus etiam
Apparatum Chronologicum, & Chronicum Canonem. Ad primum recte instituendum, Tria item aperienda sunt, & argumentis, pro viribus, firmanda. Annorum nempe quibus Tempora putantur, ratio; Annus in quem Termini, ad quos intervalla deducuntur, sive citeriora calculi parapegmata incidunt; & demum Astyanactis archontis Parii (ita enim mutilum illud in fronte nomen supplere liceat) & Diogneti Athenarum archontis
[...] initia; quibus porro accedat de archontum ceterorum, quorum annis singulis Epochae notantur complures, quantum sane fieri potest, initiis & finibus indicium. Horum enim quodpiam quo minus scimus, eo in Epocharum & intervallis & parapegmatis, ut magis caecutiamus necesse est. Atheniensibus, ad quorum tempora omnia plane heic exigenda sunt, quemadmodum & pleris
(que) aliis gentibus, in usu fuisse annos tum Naturales, seu hierophanticos, tum Civiles, seu populares, tam certum est ut de ea re dubitari nequeat. Naturales dico, quos Tropicos esse seu Astronomicos, id est, circulari Solis
[...] motu terminatos credebatur. Atque redeuntis aevi constans, communis, & aequabilis mensura hi erant; systemata nimirum dierum 365, & plerunque quadrantis, qualia sunt ipsi Juliani quibus hodie utimur; aut eis proximantia. Horum, ante alios, insignis est testis autor vetustissimus Geminus. Civiles anni erant Lunares, qui scilicet Festis celebrandis, Magistratibus ineundis, creditis, usuris, stipendiis, pensionibus solvendis, & id genus aliis statis temporibus, perficiendis aptati, inaequales quidem fuere, adeo ut Communes Naturalibus, diebus aliquot, essent minores; Embolimaei, pro embolismi varietate, pluribus majores. Utrique tamen ita dispositi erant, ut, per solennes integrorum, suis locis, mensium embolismos, & dierum, ad patrium ritum, prosthaphaereses, post certam annorum Naturalium absolutam periodum, ab eodem naturali initio denuo Civiles redintegrarentur, & utriusque sideris rationum ejusmodi fieret pariatio, quae in orbem deinceps similiter rediret. Lunarium horum annorum, puto, quantitas primo dierum erat 360, quot scilicet menses pleni 12 conficiunt. De hisce capio Herodotum in Clio, seu Solonis ibi de infelicitate humana ad Croesum orationem. Neque vero Lunares appello, perinde ac si veris Lunae motibus is numerus dierum respondisset. Sed, rudi hactenus Mathematices in Graecia aevo, menstrui Lunae motus quam annui Solis imperitiores non minore quam 30 dierum spatio Lunam circulum suum peragrare falso autumabant, & ad eum calculum neomenias, exactiori artificio carentes, & cetera tam sacra quam civilia celelebrabant.
[Page 232] Postea, exploratâ, quae vero proprior erat, mensis atque anni Lunaris quantitate, diebus 354, cum horis & scrupulis appendicibus Civilis annus terminabatur, post certas etiam (uti vetustior) periodos, anno Solari seu Naturali per embolismos & prosthaphaereses conciliatus. Atque, ad hujus generis formulas, annis eorum peractis, primo in Trieteridibus, postmodum Octaeteridibus Cleostrateâ & Harpaleâ, inde in Metonica Enneadecaeteride seu cyclo decemnovennali, & demum in Calippica Hebdomecontaexaeteride seu cyclo annorum 76, (neque enim infra autoris nostri Marmorei aevum descendimus) utriusque sideris circulares motus & tempora ab iis mensurata, pro vario cyclorum artificum ingenio, aequabantur. Et de hisce Censorinus satis, ad rem nostram, de Die Natali capite 18. Sed vero non solum adinvicem erant inaequales civiles anni seu Lunares, verum etiam ipsa inaequalitas per frequentem periodorum novationem & multiplices artificum errores adeo incerta erat & tumultuaria, ut, superioribus maxime seculis, Festa sua, variatim inde revertentia, ne ipsi quidem Dii (ut lepide, apud Aristophanem in Nubibus, conqueritur Luna) cogno scerent; Sed, cum sacrarum epularum lautitias, sive ad verum Lunae motum, sive ad elapsi ultimo anni rationem, expectabant,
[...], ob dierum sive anticipationem, sive comperendinationem,
[...],
tam festo die quam epulis frustrati redirent jejuni, eoque nomine Lunae ipsi graviter minarentur. Quin postea quam propius ad veras Lunae rationes accesserant novae periodi, ita ut non tam dissimiles locos neomemae, panegyres, & festa quotannis redeuntia sortirentur; ejusmodi nihilominus mansit Communium & Embolin aeorum inaequalitas, atque ea alternationis disparitas, ut ne sic quidem communis mensurae omnino praestare potuissent officium sine accuratissimâ simul embolismi cujuslibet, praeter id genus cetera quae inaequalitatem pariebant, cognitione, quâ operosius vix quidquam erat in calculo, aut in turba periodorum incertius. Quamobrem, tametsi anni vocabulo, ubi veteribus Graecis de stipendiorum, verbi gratiâ, solutionis tempore, quod ad civilis anni rationem accipiendum erat, verba fiunt, Lunaris denotatur (c
[...]jus rei expressissimum est apud Aristotelem in Oeconomicorum secundo, ubi Cleomenis fraudem memorat, exemplum) attamen, intervallis per annos generatim designandis, alium quam Naturalem seu Solarem annum, aequabilem scilicet, stabilem, communem & notissimam mensuram, Scriptorem apud eos quempiam, adeoque inter eos Autorem nostrum, adhibuisse credibile puto non est. Maxime autoris nostri seculo, quod in periodum Calippicam primam, ut mox demonstrabitur, incidit, cui, uti & proxime saltem superiori, non modo ad aequandam Lunarium anomaliam, sed etiam ad annos simpliciter designandos, Solares in usu fuisse manifestum est. Inde annus absolute Platoni in Timaeo dictus, Solaris est.
Lunae motu Mensis, inquit,
conficitur,
[...], annus vero postquam Sol suum absolverit circulum, quod nec de alio anno solari quam quo nunc utimur intelligit, ad eundem, scriptor vetustus Chalcidius, Neque de alio sane anno loqui Aristotelem, summorum aliquot virorum pace, existimo, ubi, temporum spatia explicando, dies duntaxat 360, numero rotundo, annuae tempestati tribuere videatur. Libro 6, de Historia animalium cap. 20.
[...], inquit,
[...].
‘Gestat uterum canis Laconica, sextam anni partem, quae sexagenis ex di
[...]bus constat; quanquam uno alterove, aut tertio die plures; pauciores vero uno; ut recte vertit Julius Scaliger, & Theodorum Gazam, qui aut uno vel altero die plus minusve habet, in corruptum notat incidisse exemplar.’ Et paulo post etiam Aristoteles,
[...].
‘Nonnullae canes uterum ferunt quintam anni partem, id est, dies 72.’ Annus hic Solaris intelligitur.
[Page 233] Neque enim, aut Aristotelis aevo, aut eo quod eum praecessit, Lunaris tot dierum systema esse credebatur; quod ex periodorum Cleostratae, Harpaleae, Metonicae, etiam Callipicae, (nam post ejusce etiam initia Aristoteles circa sexennium vixit) ratione satis deprehenditur. Scio locum illum; ad aequabilem Graecorum annum, uti appellatur, Minorem, trahi ab incomparabili viro Josepho Scaligero. Atqui nec de ipso anno, ita ei dicto, mihi quidem persuadet. Ingeniosissimum agnosco Inventum. Sed qua ratione veterum testimoniis ita subnitatur, ut fides ei sit habenda, nondum ex eruditissimis ejus lucubrationibus, quarum nec indiligens fui, mihi compertum est. Sed vero neque Aristotelem ex tot solum diebus annum Solarem constituisse quis, sine summa in magnum Philosophiae parentem injuria, autumet. Nam tum in Metonica enneadecaeteride tum in hebdomecontaexaeteride Calippi (quibus utrisque labentibus floruit Aristoteles) annum Solarem dierum fuisse 365, praeter horas appendices, ab eo ignorari plane nequibat. Sed rotunde ad morem loquutus est vulgi, quod, utcunque receptâ, ob aequationem & temporum per secula dinumerationem, accuratiori anni Solaris quantitate, atque ea quae à vero propius aberat; exprimendis tamen anni partibus, quibus agriculturae, uteri gestationis, & id genus aliorum tempestates mensurabat, ejusmodi dierum numerum qui maxime multiplices haberet ex diebus integris conflatas partes, unde scilicet divisioni esset commodissimus, uti fieri amat, retinebat: quinque, qui appendices erant, diebus, eo quod multiplicem divisionem impedirent, non minus quam horis & momentis, neglectis. Nam etsi quinta pars anni Solaris, sive Metonici; sive Calippici, dies habuit 73, atque ita totidem dies pro quinta anni parte vulgo usurpari potuit; attamen, si ad eum modum porro supputassent, nullam aliam ex diebus integris constantem habuissent; sed in divisione, seu partium pro vario usu, indicatione, admomenta non ad dies satis incommode necessario numerâssent. Sed notissima plerunque fuit numeri 360, ut etiamnum est in calculo Astronomico, commoditas. Alias autem integer annus, ut communis erat intervallorum mensura, solis integra revolutio Aristoteli aestimabatur. Et tralatitium satis est numeros rotundos, momentis quae calculum turbarent praetermissis, ubi pernecessaria non sunt, adhiberi. Id ipsum fere quod heic Aristotelem fecisse censemus, fecit olim Gregorius Magnus, cum dies 36 anni Juliani pars decima ei habiti sunt; uti videre est Homilia ejus 16 ad Evangelia, & Dist. 5. de Consecratione c. 16. Neque aliud Jurisconsulti Romani, qui in eodem anno, menstruum tempus simpliciter dictum nec termino diei quoti, à quo, signatum, triginta tantum diebus, atque hisce multiplicatis menses plures metiri solent, quod habetur C. de jure deliberandi l. 22. sect. 1. & 2. Idem docet Alexander Consilio 114, Alciatus ad lib. 98. Cum bissextus D. de verborum significatione, alii. Haud aliter, opinor, intelligendum est illud Cleobuli, de duodecem anni filiis, quorum singulis triginta filiae, aenigma Graecum quod in disputationibus de anno Graecorum afferri solet; nisi forsan ad superiora secula, quibus annum Lunarem revera diebus 360 confici creditum est, spectet. Nec quid aliud innuere videtur togatorum ille Doctissimus Varro, ubi, apud Nonium, tot scribit statuas aeneas Demetrio Phalereo Athenis dicatas,
‘Quot luces habet annus absolutus.’ Signanter dicit
annus absolutus. Non pro eo quod est annui Solaris motus tempus absolute finitum, sed pro absoluto illo & rotundo dierum numero, qui, diebus illis multiplicem divisionem minime ferentibus liber & absolutus, annum mensurare vulgo solebat. Inde est quod st tuarum numerus erat 360, uti à Plinio libro 34, cap. 6, docemur. Sed quod addit Plinius
nondum anno hunc numerum dierum excedente ab hoc ipso Varronis loco perperam intellecto emanâsse suspicor, & temere viro alioquin scientissimo excidisse. Neque enim
[Page 234] hujusmodi anni sive Lunaris, sive Solaris vestigium, puto, circa Demetrii Phalerei seculum in Graecorum monimentis omnino occurrit. Erat autem Demetrius autori nostro & primae periodo Calippicae labenti coaevus. Ita tandem annorum simplex dinumeratio, tum alibi apud Aristotelem, tum apud vetustiores Graecos, qui extant, de solaribus, seu Julianis, saltem qui Julianis proximant, intelligenda est. Ejusmodi habendus etiam Decennii calculus apud Homerum in Iliados secundo, quod nempe belli Trojani mensura. Inde Themistius ad Physicorum quarti extremum,
[...], inquit,
[...],
Quanto tempore Ilium captum est? Decem annis, id est, decem solis revolutionibus. Annis ejusmodi signantur apud Herodotum & Thucydidem (quorum uterque Nostro antiquior est) Induciae, Foedera, & quae sunt id genus aliae temporum durationes. Atque inde est quod Thucydides, ubi annos Peloponnesiaci belli numerat, non per archontum series aut nomina, quod idem est acsi dixisset, non per annos Lunares (quibus singulis archontes singuli imperabant) sed per aestates & hyemes, quae annos plane solares significant, se putare profitetur; & decennium ejudem belli integrum, & hujusmodi nempe annis conflatum
[...] vocabulo denotat, quod
[...] seu solidorum & Naturaliter revertentium annorum spatio recte interpretatur Scholiastes. Vide eum libro quinto. Hinc vetustissimis Graecorum, annum simpliciter dictum nomine à Sole, quem
[...] vocabant, sumto, indicari credebatur. Id
[...] est. Homero usurpatum Odyss.
[...]. Macrobius Saturnalium 1. cap. 17.
Annum vetustissimi Graecorum
[...] appellant,
[...], id est, Sole
[...] autem Solem vocari Lycopolitana Thebaidos civitas testimonio est, quae pari religione Apollinem itemque Lupum, hoc est,
[...] colit, in utroque Solem venerans. Nec quisquam alios quam solares in Eratosthenis, Nostro coaetanei, Canonibus Chronicis intellexit. Iidem usurpabantur in Chaldaeorum veterum, & Aegyptiorum temporis calculo. Et tandem universe id verum fuisse videtur etiam ab initio seculi, quod scribit Cicero in Somnio Scipionis (idque antequam in civilem usum Romanis receptus est annus Solaris, aliter quam ad Lunares aequandos)
homines populariter, seu vulgari temporum dinumeratione,
Annum tantummodo Solis reditu metiri. Quin nostrum & coaetaneos, in Graecia & ubicunque periodus Calippica civiles annos aequabat, scriptores ita reditu Solis tempora mensos esse verisimillimum est, ut etiam diem integrum ex quatuor quadrantibus confectum cuilibet quadriennio non minus nec aliter adjicerent quam Romani post Julianam anni novationem, & Christianae etiamnum Europae gentes. Sic ratio certissima temporum constare potuit, & revertentium annorum initia satis retineri, quae, quadrantibus illis neglectis, per totum annum post periodum annorum 1440, prorsum vagari necesse erat; uti in veteri Aegyptiorum rationibus. Calculus autem hujusmodi quadrantum in Calippica periodo nemini non obvius erat. Nam anni ejusdem solares, ipsissimi erant Juliani. Et de Annorum, quibus usus est Noster, ratione, hactenus. Plura de ea multa dici poterant. Sed doctioribus haec multa nimis videantur; quae tamen, ne harum rerum rudiores variis apud veteres annorum formis turbati, in limine haesitarent, praemonere duximus. Quod vero ad Terminorum ad quos, seu citeriorum parapegmatum, Annum attinet: cum intervalla omnia usque ad Astyanactem Parium & Diognetum Atheniensem Archontas (quos
[...] seu annuos fuisse dubitandum non est) deducantur, par sane est ut ante eorum initia quodlibet intervallum penitus absolutum esse existimemus, atque sic putata ab Autore tempora fuisse, ut in annum Solarem qui proxime Archontū horum initia antecedebat, universi termini citeriores incidant; habita nempe, ut necessarium est, ratione varietatis mensium, dierum, & anni tempestatum, ad quas sigillatim spectabant termini à quibus, sive ulteriores. Scio nihilominus
[...], seu
[...], uti nostro scribitur, id est,
usque, tam inclusionem, quam exclusionem saepius signare.
[Page 235] Et si inclusio heic eo intelligatur, Annus terminorum erit ipse archontum, quos diximus, annus; non autem qui praecedit, nisi exclusionem denotari sentiamus, uti & ego quidem sentio, & in hujusmodi rationibus res ipsa ferme exigit. Atque ita sane verisimillimum est Autorem nostrum ipso Archontum anno Chronologiam suam scripsisse. Quotus igitur annus ille Archontum initia praecedens, seu Annus Terminorum citeriorum fuerit in Periodo Juliana, quae tum communis, tum optima annorum mensura est, perpendamus. Ut is rite eruatur, Epochae Autoris nostri, de quibus omnino consensus est apud Scriptores alios fide dignissimos, observandae; atque ex eis per annorum adjectionem annus, quem quaerimus, prodibit. Cum autem, juxta tria illa, de quibus Varro apud Censorinum, temporum discrimina, Obscurum nempe seu, ut vocat ille
[...], Mythicum sive Fabulosum, & Historicum; in primo nullas, in secundo & tertio complures habeat noster Epochas; eae vero, quae ad secundum spectant, non minus sint plerunque incertae quam quae ad primum, adeo ut de illis etiam inter veteres passim disconveniat; è tertio duntaxat sumendae sunt quae hic usui esse possunt. Secundum autem, quod Olympiadum Iphitearum initia antevertit, apud nostrum durat usque ad Epocham de Colonia Syracusas deducta ab Archia, regnante Athenis Aeschylo. Quae hanc praecedunt, intervalli sunt Mythici. Haec autem & quae sequuntur, Historici. In Historico tamen intervallo, ad eliciendum annum Terminorum, non sine delectu adhibendae sunt Epochae. Etenim in hoc etiam sunt nonnullae huic rei nimis incertae; quippe controversae. Controversam autem Epocham heic in partes trahere, est ipsam, quam venamur, rem aeque controversam imprudentur relinquere. Superest igitur ut certissimas seligamus. Eae sunt de quibus non solum unanimis inter Scriptores editos, sed etiam inter hosce & Nostrum reperitur consensus, quales sunt anni aliquot Archontum qui proximo ante Nostrum seculo Imperia tenuêre, adeoque etiam ei ante alias notissimi. Hujus generis sunt omnium Archontum anni qui, Marmore numeris notati, Socratis mortem & Lachetem Archontem sequuntur; Aristocratis scilicet, Pytheae, Asteii, Phrasiclidis, Nausigenis, & Agathoclis, quos singulis ad hunc modum Epochis adjectos exhibet Marmor.
Anni
Archonte.
Ex quo ....................
CXXXV
Aristocrate.
Ex quo mortuus est Philoxenus
CXVI
Pytheâ
Ex quo Astydamus vicit
CIX
Asteio.
A pugna Leuctrica
CVII
Phrasiclide.
A morte Dionysii Siculi
CIV
Nausigene.
A morte Timothei
XCIII
Agathocle.
Rerum aliarum in hisce Epochis, praeter ipsos Archontas, nihil ad id quod impraesentiarum agimus, spectar. Anni autem horum Archontum in Fastis Atticis, nemine contradicente, Olympiadum & proinde periodi Julianae annis quos subjicimus, signantur.
Olympiadis
Anno;
Periodi Juliana.
Aristocratis
XCV
2
4315.
Pytheae.
C
1
4334.
Asteii.
CI
4
4341.
Phrasiclidis.
CII
2
4343.
Nausigenis.
CIII
1
4346.
Agathoclis.
CV
4
4357.
Ineundus igitur ita est calculus. Singulis Archontum annis, in Periodo Juliana, adjice singula Marmorei autoris intervalla. Conficitur annorum numerus qui Terminorum annum indicat. Aristocratis annus est in Periodo
[Page 236] 4315. Autoris intervallum 135, cui annis 4315 adjectis, fiunt 4450 in Periodo. Itaque annus 4450, cui Olympiadi 129 respondet, est annus citerioris Termini Intervalli quod Aristocrate signatur. Eadem dinumeratione in ceteris, quae sequuntur, adhibita, idem prodit annus. Sed monendum interea, anni in Periodo ejusmodi heic rationem habendam, ut non aliud initium & finem sortiatur quam initia binorum in fronte Marinoris Archontum; quae jam demum eruenda sunt, patiantur. Neque enim Periodi hujus anni minus ab alio quovis, in Chronologicis explicationibus, die exordium pro re nata sumere possunt quam à Calendis Januariis; ut nemini non liquet cui varius ejus usus incognitus non est. Cum igitur, labente Periodo Calippica prima, sub qua Noster scripsit, anni Attici civilis seu Lunaris aut Magistratuum, sive
[...], caput sub aestivum solstitium figeretur, nemo non videt finem & initia anni terminorum circa eandem cecidisse tempestatem. Unde fit, ut, sub aestivum solstitium anni 4450 Periodi Julianae à Calendis Januariis, ut vulgo, putati, initium habuerit Terminorum annus; circa idem quod secutum est, solstitium, anni nempe Periodi Julianae 4451, finitus; pridie scilicet neomeniae Hecatombaeonis mensis (in qua Magistratus iniri soliti) seu ultimo anni praecedentis. Atque ita à Solstitio aestivo ad solstitium, ad Atticorum temporum rationem, non à Calendis Januariis, ut plerique hodie ad Christianorum annos Periodi Marmori mox aptatos dinumeramus. Restat igitur ut binorum, quos diximus, Archontum initiorum diem, caput nimirum anni Lunaris seu
[...], id est, neomeniam Hecatombaeonis, anni Periodi Julianae 4451, in diebus item Julianis disquiramus. Eâ repertâ, ipsa etiam anni solaris Terminorum inde retro putandi initia aeque erunt manifesta. Periodus Calippica, seu hebdomecontaexaeteris, quae annorum 76 cyclus est, ad cujus rationes Lunares Magistratuum quotannis initia aliter at
(que) aliter se habuere, incepit sub aestivum solstitium anni Periodi Julianae 4384. quod satis ex Ptolemaeo non uno in loco liquet. Id item pluribus & expressius post virum summum Josephum Scaligerum, ostendit pridem vir sane etiam summus Dionysius Petavius in secundo de Doctrina Temporum, lib. 2. cap. 18. cujus ideo libentius hoc nomine obiter memini, ut Exemplarium Ptolemaei editorum apud eum ibi castigationem saltem unicam, quae ad periodi hujus exordium spectat, ex Manuscripto Ptolemaei Codice, firmarem. Memorat Ptolemaeus sub extremum libri 4 Almagesti, tres ab Hipparcho defectiones Lunares observatas.
[...], inquit,
[...],
primam ait commissam anno quinquagesimo secundo periodi Secundae Calippicae. Mendosum heic numerum esse quovis pignore contendere vult Petavius, &
[...] pro
[...] substituendum. Idque rectissime. Quod non modo Georgii Trapezuntii versio, ubi 54, habetur, suadet, verum etiam tum Calculus Astronomicus, quo in 26 gradu Piscium eclipsis illa anno 54 Periodi reperitur, tum Periodi ipsius alibi apud Ptolemaeum computus demonstrat. Et Codex, quem dixi, qui ante annos 200 aut circiter pulcherrime exaratus
[...] est Bibliothecae instructissimae Reverendissimi Archiepiscopi Cantuariensis, eo in loco,
[...] habet. Annum item 54 heic notari in Latino Codice Ms. ex Arabico verso, qui servatur in Bibliotheca Collegii Omnium Animarum Oxoniis, pridem monuit, idque amicissime, vir doctissimus Joan. Banbrigius, Astronomiae ibidem Professor dignissimus. Ceteros autem annorum ejusdem Ptolemaei capitis non aliter exhibet Codex Cantuariensis, ac exemplaria typis vulgata. Sed vero, primo ita primae Periodi Calippicae anno indicato, annum Julianae Periodi 4451, anno Calippicae primae 68 respondere palam est. Neomenia autem Hecatombaeonis mensis anni, Periodi Calippicae primae 68, seu initium Magistratuum in anno eo Lunari, tam ad Petavianas, quam ad Scaligerianas rationes, cadit in 8 Julii. Eo igitur die inibant Magistratus Astyanax noster Parius &
[Page 237] Diognetus Atheniensis Archontes. Itaque septimo Julii, seu, quod in hoc anno idem est, pridie neomeniae Hecatombaeonis finitus est annus noster Terminorum, qui cum Solaris, ut ante disputatum est, fuerit, ab 8 die Julii retro putatus, ab eodem die in anno praecedente, feu 4550 Julianae Periodi, & 67 Periodi ejusdem Calippicae sumsit exordium. Atque ita inter 7 Julii anni alterius & alterius 8, omnes intervallorum termini citeriores collocandi. Hisce nixi fundamentis Canonem construximus Chronicum tum Per. Jul. tum eis qui vulgarem D. N. Epocham antevertunt aliis
(que) item Epocharum annis signatum, quo, sine operiosiori aliquo calculo, Epochae cujussibet Autoris Nostri annus indicetur. Reges item Athenarum adjecimus, & Archontas annuos seu
[...] quemadmodum in Marmore habentur. Sed & horum tandem initia & fines, quantum scilicet à doctissimis temporum interpretibus edocemur, qua ratione eliciantur heic subjungimus. Ad hanc rem, Tempora quae in Canone, quem infra exhibemus, primam annorum Archontum institutionem sequuntur, trifariam dividimus; In intervallum quod ab anno Periodi 4030 usque ad 4178 inclusis Terminis protenditur; Id quod hunc annum & 4294 interjacet; & demum quod inde ad extremum succedit. Intervalli primi, fateor me nulla ratione ita Attica tempora hactenus assecutum esse, ut qualesnam Periodi annorum ad aequandos utriusque luminalis motus in usu fuerint, satis cognoverim. In obscuro sunt & incerto posita quae de ea re Scriptores reliquere. Atqui ex Tetraeteridibus hebdomecontaexaeteridem confecit Vir magnus Josephus Scaliger, quam ut vetustissimam Atticorum temporum & certissimam mensuram, Periodi Atticae vocabulo, tam in libris de Emendatione quam in Canonibus edidit. Sed ingenium scientissimi Herois & immensam eruditionem multo magis semper admiratus sum, quam doctrinae illius periodi assentiri potui. Etiam ipsa quibus nititur ipse testimonia (& res est ejusmodi quae non tam artificis ingenio quam vetustatis testimonio ponderanda est) lectoris benignioris, si bene perpendantur, etiam cohibent assensum, saltem non pariunt; quin adversariis tela fiunt, quibus sententia ejus fidenter nimis tradita, non mediocriter enervatur. Consule, si placet, quae contra disputarunt & popularis noster Thomas Lydiatus, & Dionysius Petavius. Ceterum quoniam impense autori periodus illa placuit, & aliis forsan non paucis ob incomparabilis viri autoritatem nondum displicet, tabellam adjicimus quâ laterculum neomeniarum periodi Atticae apud Scaligerum in 1. de Emendatione, pagina 42. & primo Canonum pag. 59. cuiquam ingredi liceat,
Anui Periodi Julianae.3075.4051.4127. & facillime Neomeniam seu caput anni cujusque Archontis atque finem in primo Canonis nostri Intervallo reperire. Neomenia autem ea est heic Gamelionis mensis. Nam, seculis vetustioribus, Gamelion anni civilis caput habetur cui locus est sub hibernum Solstitium. Dato nimirum, in hoc Canonis intervallo, Periodi Julianae anno, abjice numerum qui in tabella proxime minor est. Nam 3976 primus est primae Periodi Atticae seu Scaligerianae hic labentis. Qui residuus habetur, in laterculo Scaligeriano Neomeniam Gamelionis seu archontis initium indicat. Proximus demum in eodem laterculo, demto triduo, finem ostendit. Nam, etsi pridie Neomeniae Gamelionis proxime sequentis annus lunaris finiebatur, attamen, ad Scaligeri rationes, duo annum clauserunt, ad finem Posideonis ultimi mensis, adjectitii dies qui
[...] dicti, eo quod per illud biduum Athenae Magistratibus carebant. Imperiis enim, ut vult ille abibant ultimo die, seu
[...] Posideonis, adeo
(que) triduo ante Neomeniam. Biduo autem interjacente, comitia creandis Magistratibus habita. Verbi gratia Agon Pythicus, in Canone nostro, Coronarius denuo fit anno Periodi Julianae 4132, archonte Damasiâ Secundo. Numerus in tabella proxime minor est 4127; quo abjecto, residuus est 5. Huic respondet in Laterculo Scaligeriano dies 22 Januarii pro Neomenia Gamelionis, qua Magistratum iniit Damasias. Neomenia Gamelionis anni insequentis
[Page 238] est Januarii 19, unde triduo demto, dies ejusdem Januarii 16, anni Damasiae exitum indicat. Intervallo autem Canonis nostro secundo, omnia ad hanc disquisitionem adeo incerta sunt ob Octaeteridum Cleostrateae & Harpaleae usus ignorationem, ut futile nimis esset contendere in eo initia & fines archontum certis diebus signare. Sed sub hujus intervalli extremum saltem, si non antea, caput anni
[...] seu Magistratuum à Gamelione seu cardine hiberno translatum est, quod necessario monendum, ad Hecatombaeonem seu aestivum cardinem, quod non solum ex Antiphontis coaevi oratione 16 seu
[...], sed etiam, ut alia omittamus, ex Thucydide liquet. De Rege Sacrorum (qui in Magistratibus annuis) locutus Antiphon
[...], inquit,
[...],
Imperii ejus duo menses supererant, Thargelion & Scirrophorion; quibus verbis manifesto innuit insequentis mensis, qui Hecatombaeon est, Neomeniam caput anni Magistratibus creandis aptati fuisse. Thucydides autem de ipso anno, à cujus initio enneadecaeteridem suam (quae nondum in usu recepta erat) auspicabatur Meton, verba faciens libro 2.
[...], ait,
[...].
‘Cum Pythodoro duo praeterea menses fungendi Magistratus superessent, sexto scilicet mense à pugna in Potidaea commissa, & ver jam incepisset, Thebanorum quidam paulo plures trecentis ingressi sunt Plataeam Boeotiae.’ Et versioni huic adstipulatur plane Scholiastes vetus. Mensis igitur, de quo loquitur, Munichion erat jam labens; is scilicet qui vernorum primus erat; adeoque duo illi qui Pythodoro, primi enneadecaeteridis Metonicae anni archonti
[...], supererant, ut Thargelion & Scirrophorion fuerint necesse est, & proinde ut Hecatombaeonem caput anni
[...] teneret, uti postea, perpetuo tenuit. Tertium demum Intervallum Periodus illa Metonica seu enneadecaeteris occupat, ad cujus neomenias Hecatombaeonis, quae ad nostri spectant archontas,
Anni Periodi Julianae.4281.4300.4319.4338.4357. eruendas, similem priori tabellam adjungimus, usu non omnino dissimili. Numero residuo ingredere Laterculum sive Scaligerianum sive Petavianum enneadecaeteridis Metonicae. Neomenia quam quaeris in diebus Julianis, statim occurrit; sed diversimode pro diversis, quas amplexantur illi putandi rationibus. Scaligerianum habetur in 2 de Emendatione pag. 77. & Canonum 1. p. 64. Petavianum lib. 2. de Doctrina Temporum, cap. 13. Discrepantiae autem cardo in hoc versatur, quod alter neomenias Hecatombaeonis solstitium aestivum nunquam vult antevertisse, alter tam antevertisse quam secutas esse. Nam de Periodi hoc initio & Embolismorum numero controversia non est. De horum vero locis, non exigua. Sed de ea re non est hic disputandi locus. Vide quae in Canone notamus ad annum Periodi 4305. In archontis autem cujuslibet exitu seu anni fine heic eruendo, pro triduo quod in Periodo Attica, à proximi anni neomenia, demitur, dies quinque heic subtrahere oportet. Nam
[...], sub Metonica Enneadecaeteride quatuor erant, de quibus diserte Ulpianus Rhetor ad Demosthenis orationem contra Androtionem.
Absoluto demum Apparatu nostro ad Epochas Chronologico; loco non ita importuno, obiter adjicere liceat de Mensium Atticorum ordine & textu corallarium non omnino contemnendum, quod ad calcem Ptolemaei Magnae Constructionis, quam diximus, manu exaratae reperitur. De mensibus iis atque singulis eorum locis diu est quod desudârunt viri Doctissimi, Theodorus Gaza, Gregorius Giraldus, Hadrianus Junius, Joannes Lalamantius, & alii. Sed frustra nimis plerique. Feliciori multo pridem operâ Josephus Scaliger, & nuperrime Dionysius Petavius tam ad S. Epiphanium quam in Doctrina Temporum. Sed nec in eorum contextu Scaligero adversatur Petavius, praeterquam quod Maemaecterionem Boedromioni proximâsse vult, nec Pyanepsionem
[Page 239] intervenisse, ut Scaliger, sed esse secutum. Ad calcem autem Ptolemaei, quo utimur, eâdemipsissimâ contextus formâ qua Scaliger eos disposuit, occurrunt, à vetusto aliquo, nec imperito, quod dubitari nequit, Mathematico, cum Romanorum, Macedonum, Persarum, Arabum & Aegyptiorum mensibus, in Chronologorum usum, ad hanc faciem, non alio quam scriptus est codex ipse charactere, adjecti;
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
non ut gentis alterius mensium loci, in anno naturali, mensium alterius locis ubique responderent (quid enim Septembri Romanorum cum Attico Posideone, qui primus mensis est hibernus?) sed ut tum mensium cujusque gentis textus, tum diversa veterum annorum civilium initia, mensibus primis signata, exhiberentur. Fideliter descripsi etiam ea in quibus à librario plane peccatum est. Illud enim
[...] in Persarum laterculo legi debet
[...]furtivi quinque dies, seu
[...]Musterakath, uti eodem sensu vocant Persae. Eos inde
[...] appellat Isaacus Monachus in Canone Persico, apud Christmannum. De hisce & Persicorum mensium nominibus, quae heic, uti etiam in tabulis Alfonsinis, Alfragano, & Isaaco jam dicto depravate nimis leguntur, vide Josephum Scaligerum de Emendatione lib. 3, capite de anno vago Jezdegird, pag. 200, & Canonum lib. 3. ad cap. 11, & ibi Georgium Chrysococcem. Adde Petavii de Doctrina Temporum lib. 3. cap, 9. & sequentia. Arabicos item menses, quorum aliqui in portentosa vocabula (ut fieri saepius amat cum quid ex orientalibus linguis Europaeis characteribus exprimitur) degenerarunt, habes apud Scaligerum de Emendatione libro 2. pag. 107.
[...] in Arabum laterculo &
[...], Arabice sunt
[...]Rabiu alawol, &
[...]Rabiu alacher, id est,
Rabiu prior, &
Rabiu posterior. Eadem vocabula priorem & posteriorem notant in binis sequentibus quorum uterque
[...]Gumedii, dictus. Id hic Graecis characteribus sonat
[...], aut
[...]. Consule Scaligerum in Canonibus, pag. 235. Sed de Maemacterionis loco praeter Scaligerum de Emendatione lib. 1. pag. 31. vide porro Petavii disputationes, lib. 1. cap. 10. & libro 4. cap. 8. & ad S. Epiphanii Haeresin 51. pag. 135. Adi etiam Gaurici additiones, quae ad calcem Almagesti, à Georgio Trapezuntio versi, habentur. Laterculus autem, qui prae oculis etiam est, mensium Macedonum (in quo pro
[...] legendum) non sinit ut castigationem Editorum Venerabilis Bedae nostri exemplarium de Temporum ratione praetermittamus.
[Page 240] In ejus quem diximus libelli capite 12, Graecorum menses ita recensentur.
Vocatur autem apud eos ipse December
[...], Januarius
[...], Februarius
[...], Martius
[...], Aprilis
[...], Maius
[...], Junius
[...], Julius
[...], Augustus
[...], September
[...] (pro
[...]) October
[...], November
[...]. Portentosa plane est enumeratio. Quid Elaphebolioni cum Distro, Xantico, & Macedonum ceteris? Quid Thargelioni? Hi enim Attici menses, inter illos Macedonum, locum nunquam habuere.
[...] vero omnino verbum nihili est. Forsan Munichionis reliquiae. Sed & ita hinc non minus ablegandum quam Attici menses ceteri. Et nimis oscitanter Joannes Noviomagus, qui seriem mensium Graecorum ex depravatissimo hoc loco excerptam Bedae autori tribuit. Ceterum Graecorum vocabulo, Macedonas tantum seu Syromacedonas aeternum illud Britanniae decus heic innuit, nec alios quam Macedonum menses revera nominavit. Ita scilicet scripsit ipse;
Vocatur autem apud eos ipse December
[...], Januarius
[...], Februarius
[...], Martius
[...], Aprilis
[...], &c. Id discimus ex vetustissimo Bedae exemplari Ms. in instructissima Nobilissimi viri Roberti Cottoni Bibliotheca, ubi ad hunc modum locus ille exaratur; Graecis, ut fit, nominibus aliquantulum corruptis.
Vocatur autem apud eos ipse December Apileos,
Januarius Exdynios,
Februarius Perithios,
Martius Distrios,
Aprilis Xanthicos,
Maius Artemiseos,
Junius Deseos,
Julius Panemos,
Augustus Loos,
September Gorpieos,
October Hyperberetaeos,
November Dios. Ita notissimo & perpetuo mensium Macedonum textu usus est doctissimus Beda. Elaphebolioni, Thargelioni, Nychioni seu Munichioni, nempe Atticis, nullus ibi locus erat, antequam, sive ab exscriptoribus imperitis, sive à negligentibus Editoribus, perperam, neque summa sine injuria, praeberetur. Quin satis obvium sane fuisset etiam, ex ipsius Ephemeride, sua mensibus heic tribus nomina restituisse. Nam in ea Graecorum duodecem menses vocabulis item Macedonicis adnotantur.
Canon Chronicos. Veterum Graecorum Epochas ab Anonymo in Marmore descriptas, annis tum Periodi Julianae, tum qui vulgarem D. N. Jesu Christi Epocham antevertunt singulatim indicans. Adjectae etiam sunt, ut Syncronismus melius cognoscatur, Epochae Graecae, Romanae, & Sacrae. Epochae Graecae sunt ante Trojae excidium, post Trojae excidium, & Olympiadum. Epochae Romanae sunt ante Vrbem conditam, & post Vrbem conditam. Epochae Sacrae sunt ante Exodum Israelitarum ex Aegypto, post Exodum, post conditum Templum
Solomonis, & post destructum Templum
Solomonis. Literae
I. P. in prima numerorum Columnâ denotant Julianam Periodum,
A. C. in secunda: Ante Christum natum secundum computum vulgarem,
Ep. M. in tertia: Epocham per quam in Marmore computatur: In quarta
Ant. E. T. ante excidium Trojae,
P. E. T. Post excidium Troja,
Olymp. annos Olympiadum: In quinta
Ant. V. C. ante urbem seu Romam conditam,
V. C. Post urbem conditam: In sexta
Ante Ex. ante Exodum,
P. Ex. post Exodum,
C. T. S. post conditum Templum Solomonis,
P. T. D. post Templum destructum.
I. P.
A. C.
Ep. M.
A. E. T
A. V. C
A. Ex.
3132
1582
1318
CEcrops primus Athenarum Rex regnare coepit, ab eoque Regio circumjacens prius ab Actaeo Actica dicta nominata est Cecropia, regnat an. 50.
373
830
86
3140
1574
1310
Deucalion incepit regnare Lycoriae in Parnasso, anno quo Cecrops regnabat Athenis, nono.
365
822
78
3182
1532
1268
Cranaus secundus Athenarum Rex incepit regnare, regnat
(que) annos novem, quorum primo Mars Athenis ob caedem Hallirrothii filii Neptuni à patre ejus in judicium vocatus fuit, & locus ubi causam dixit inde
[...], i. e. Martia rupes dicebatur.
323
780
36
3185
1529
1265
Diluvium tempore Deucalionis evenit, & ipse Deucalion ex eo servatus Athenas evasit, Templumque ibi condens Jovi
[...] (i. e. qui fecit evadere) ob vitam praeservatam sacrificavit, an. Cranai quarto.
320
777
33
3191
1523
1259
Amphictyon Deucalionis filius, & Cranai gener expulso socero Athenis regnum invadit, tenetque an. decem.
314
771
27
3192
1522
1258
Amphictyon defuncto patre Deucalione in Thermopylis etiam regnat, ibique è gentibus vicinis Amphictyonicum concilium primo congregat, anno quo ipse Athenis regnabat secundo.
313
770
26
3193
1521
1257
Hellen Deucalionis filius in Phthiotide regnat, & incolas illius regionis prius Graecos dictos à suo nomine Hellenas appellat. Et Athenis decretum est Agonem Panathenaicum in Minervae honorem agendum, anno regni Amphictyonis Athenis tertio.
312
769
25
3195
1519
1255
Cadmus è Phoenicia in Boeotiam veniens Cadméam condidit an. regni Amphictyonis Athenis quinto.
310
767
23
3198
1516
1252
Eurotas & Lacedaemon, qui Lacedaemonem condidit, in Laconica simul regnant anno regni Amphictyonis Athenis octavo.
307
764
20
3201
1513
1249
Erichthonius pulso Amphictyone Regnum Athenis occupat, tenetque annos quinquaginta.
304
761
17
3203
1511
1247
Navis, quae appellata est Pentecontorus, in Graeciam primo allata est à Danao, qui fratrem Aegyptum fugiens, in eâ primo ad Rhodum insulam cum quinquaginta filiabus, quae ibi prope Lindum Templum exstruentes Minervae Lindiae sacrificabant, indeque in Graeciam navigabat, anno Erichthonii Athenis tertio.
302
759
15
3208
1506
1242
Erichthonius Athenarum Rex, celebratis primis Panathenaeis, primus currum junxit. Simulacrum Matris Deorum in Cybelis montibus primoi nventum fuit; & Hyagnis Phryx Tibias primus invenit in Celaenis urbe Phrygiae, & Harmoniam Phrygiam iis primo cecinit, & aliorum nomorum Matris Deorum Bacchi, Panis autor fuit, anno quo Athenis regnabat Erichthonius octavo.
297
754
10 P. Ex.
I. P.
A. C.
Ep. M.
A. E. T
A. V. C
P. Ex.
3218
1496
1232
Exodus Israelitarum ex Aegypto, regnante Erichthonio Athenis anno decimo octavo.
287
744
1
3251
1463
1199
Pandion post Erichthonium regnat Athenis annos quadraginta.
254
611
34
3282
1432
1168
Minos ejus nominis primus in Creta regnat, & Cydoniam condit; in eâque insula ab Idaeis Dactylis Celme & Damnaneo in Ida monte ferrum primum inventum fuit, anno regni Pandionis Athenis tricesimo secundo.
223
680
65
3291
1423
1159
Erichtheus post Pandionem Athenis regnat annos quinquaginta.
214
671
74
3305
1409
1145
Ceres Athenas venit, & fruges seminavit, easque ad alias etiam urbes per Triptolemum mittit anno Regni Erichthei Athenis decimo quinto.
20
657
88
3308
1406
1142
Triptolemus hordeum primo seminavit in Campo Rhario prope Eleusinem, regnante Athenis Erichtheo an. decimo octavo.
197
654
91
3315
1399
1135
Antiqui alicujus Poetae scil. Orphei, vel Pamphi, vel Eumolpi poemata de Proserpinae raptu, Cereris investigatione, iisque, qui fruges à Cerere acceperunt, edita fuisse existimabantur, regnante Athenis Erichtheo an. 25.
190
647
98
....
.....
.....
Eumolpus Musaei poétae filius mysteria Eleusinia, quorum primus antistes fuit, primo exhibuit, & patris sui Musaei Poemata edidit, regnante Athenis Erichtheo.
....
....
....
3341
1373
1109
Cecrops illius nominis secundus post Erichtheum regnat Athenis an. 40.
164
621
124
3381
1333
1069
Pandion ejus nominis secundus post Cecropem Athenis regnat an. 25.
124
581
164
3388
1326
1062
Lustratio primo facta est Athenis, Regnante Pandione an. octavo.
117
574
171
....
....
.....
Gymnicum certamen in Eleusine primo proponebatur.
....
....
....
.....
....
.....
Lycaea, Latine Lupercalia dicta, in Arcadiâ primo instaurata fuere.
....
....
....
3406
1308
1044
Aegeus Pandionis filius Athenis regnat post Pandionem an. 48.
99
556
189
.....
....
.....
Hercules Athenis mysteriis minoribus initiatus fuit.
....
....
....
3419
1295
1031
Frugum sterilitas apud Athenienses fuit, de qua Oraculo consulto, datum est responsum debere Athenienses Minoi ob caedem Androgei filii illius, qui Athenis occisus fuit, poenas dare, quascunque ille postularet: indictum igitur à Minoe tributum adolescentum impuberum & virginum subiere, regnante Athenis Aegeo an. decimo quarto.
86
543
202
3454
1260
996
Theseus Aegei filius regnat Athenis post Aegeum an. 30.
51
508
237
3455
1259
995
Theseus sparsos Atheniensium vicos in unam civitatem collegit, statum popularem instituit, & in Isthmo Corinthiaco Isthmicorum certamen in honorem Neptuni post occisum Sinin instauravit, anno regni sui Athenis secundo.
50
507
238
3463
1251
987
Eteoclus Adrastus & Amphiaraus, qui Argis simul regnarunt, ad bellum Thebanum gratiâ Polynicis profecturi, in honorem Archemori Nemeorum certamen in Nemea primo instituerunt, regnante Athenis Theseo anno decimo.
42
499
246
3484
1230
966
Menestheus pulso Theseo Athenis regnat, an. 23.
21
478
267
3496
1218
954
Graeci ad Trojam expeditionem susceperunt regnante Athenis Menestheo anno decimo tertio.
9
466
279
I. P.
A. C.
Ep. M.
P. E. T
A. V. C
P. Ex.
3505
1209
945
Troja capta est mensis Thargelionis die vicesimo quarto, regnante Athenis Menestheo an. vicesimo secundo.
1
457
288
3507
1207
943
Demophoon Thesei filius post Menesthei obitum paternum regnum recuperat, regnat
(que) an. 33.
3
455
290
3508
1206
942
Orestes ob occisos Aegisthum & Clytemnestram in Ariopago Athenis causam dixit, &, quod judicum suffragia aequalia essent, absolutus fuit, regnante Athenis Demophoonte anno 2.
4
454
291
3512
1202
938
Teucer Telamonis Insulae Salaminis Regis filius, à patre post reditum à Troja non receptus, in Cyprum insulam solvit, ibi
(que) Salaminē insulae, è qua exulaverat, cognominem condidit, regnante Athenis Demophoonte an. 6.
8
450
295
3540
1174
910
Oxyntas Demophoontis filius Athenis regnat post patrem annos 12.
36
422
323
3552
1162
898
Aphidas Oxyntae filius regnat Athenis annum unum.
48
410
335
3553
1161
897
Thymaetes Aphidantis frater Athenis regnat post Aphidantem an. 8.
49
409
336
3561
1153
889
Melanthus Andropompi filius Messenius è Nestoris posteris, cum in bello, quod Athenienses contra Boeotos gesserant, Xanthum Boeotiae regem monomachiâ occidisset, illiusque caede finem bello feliciter imposuisset, deposito Thymaete Erichthidarum ultimo, quamvis peregrinus & exul Rex ab Atheniensibus creatur, regnatque annos 37.
57
401
344
3584
1130
866
Heraclidarum in Peloponnesum descensus, regnante Athenis Melantho an. 24.
80
378
367
3598
1116
852
Codrus Melanthi filius post patrem Athenis regnat an. 21.
94
364
381
3619
1095
831
Post Codri mortem, cum Athenienses in Codri honorem, quod se pro patria devovisset, neminem regnare permitterent, abolito regio nomine primus Archon creatur Medon Codri filius, eoque titulo reipublicae praefuit annos 20.
115
343
402
3625
1089
825
Neleus Codri filius fratrem Medontem, illius clauditatem pro injuriae praetextu habens, à principatu per violentiam detrudit, illiusque loco reipublicae praeest an. 13.
121
337
408
3637
1077
813
Neleus, cum principatum, quo fratrem Medontem exuerat, 13 annos tenuisset, ab oraculo Delphico eo iterum cedere jussus, cum Ionibus (qui è Peloponneso pulsi ab Achaeis, quos Lacedaemone & Argis prius expulerant Dores, regnante Melantho Athenas venerant) in Asiam solvit, Regionemque ibi, quae à gentis nomine, quam in Coloniam duxerat, Ionia deinde dicebatur, & duodecim illius civitates occupavit, anno à quo ipse primo, decimo tertio, à quo frater decimo nono, Athenis principatum obtinuere.
133
325
420
3639
1075
811
Acastus Medontis filius post patris obitum archon erat Athenis an. 36.
135
323
422
3675
1039
775
Archippus Acasti filius Archon post patrem reipublicae praefuit an. 19.
171
287
458
3694
1020
756
Thersippus Archipi filius Archon Athenis post patrem reipublicae praefuit an. 41.
190
268
477
I. P.
A. C.
Ep. M.
P. E. T
A. V. C
A. C. T. S.
3697
1017
753
Jactum est fundamentum Templi Solomonis an. 480 post Exodum.
193
265
1
3735
979
715
Phorbas post Thersippum est archon Athenis, an. 31.
231
227
39
3766
948
684
Megacles post Phorbam est archon Athenis, an. 30.
262
196
70
3770
944
680
Hesiodus Poeta floruit, archonte Athenis Megacle, an. 5.
266
192
74
3796
918
654
Diognetus post Megaclem est archon Athenis, an. 28.
292
166
100
3807
907
643
Homerus Poeta floruit archonte Athenis Diogneto, an. duodecimo.
303
155
111
3819
895
631
Phidon Argis Tyrannidem occupat, & mensuras, & pondera invenit, & nummum Argenteum in Aegina insulâ primo excudebat, archonte Athenis Diogneto, an. 24.
315
143
123
3824
890
626
Pherecles post Diognetum est archon Athenis, an. 19.
320
138
128
3843
871
607
Ariphon post Phereclem est archon Athenis, an. 30.
339
119
147
3873
841
577
Thespieus post Ariphontem est archon Athenis, an. 37.
369
89
177
3910
804
540
Agamestor post Thespieum est archon Athenis, an. 26.
406
52
2
[...]4
3936
778
514
Aeschylus post Agamestorem est archon Athenis, an. 22.
432
26
240
I. P.
A. C.
Ep. M.
Olymp.
A. V. C
C. T. S.
3938
776
512
Prima celebrata est Olympias, anno post Trojam captam 434 archonte Athenis Aeschylo, an. tertio.
1. an. 1.
24
242
3956
758
494
Archias Corinthius ob caedem pueri Actaeonis, quem ei vim inferendo occiderat, exulare coactus, educto secum exercitu primo Corcyram occupat, quam cum uni copiarum parti tradidisset incolendam, ipse cum alterâ in Siciliam solvit, ibique, eodem tempore quo Myscellus Achaeus Crotonem in Italia, ille Syracusas condidit, archonte Athenis Aeschylo, anno vicesimo primo.
5. an. 3.
6
260
3958
756
492
Alcmaeon perpetuorum archontum ultimus reipublicae praeest, an. 2.
6.1
4
262
3960
754
490
Alcmaeone defuncto aboletur Athenis perpetuorum Archontum imperium, eorumque loco rempublicam deinde administrant archontes Decennales, quorum primus fuit Charops.
6.3
2 V. C
264
I. P.
A. Ch.
Ep. M.
Olymp.
V. C
C. T. S.
3962
752
488
Roma Condita est secundum computum Catonis anno 1. Olymp. 7.
7.1
1.
266
3970
744
480
Asimedes secundus decennalis archon Athenis constituitur.
9.1
9
274
3980
734
470
Clidius tertius decennalis archon Athenis constituitur.
Leocrates quintus decennalis archon Athenis constituitur.
16.3
39
304
4010
704
440
Apsander sextus decennalis archon Athenis constituitur.
19.1
49
314
4020
694
430
Erixias septimus decennalis archon Athenis constituitur.
21.3
59
324
4030
684
420
Abolito decennalium archontum imperio annuus archon Athenis primo constituitur Creon.
24.1
69
334
4032
682
418
Tyrtaeus Poeta Lacedaemoniis contra Messenios ab Atheniensibus dux, datur archonte Athenis Lysia seu Tlesia.
24.3
71
336
4069
645
381
Terpander Lesbius nomos Lyricos primo invenit, & tibiis cecinit, & Lacedaemone in jus vocatus, quod antiquae tetracordi Lyrae tres nervos addidisset, populi suffragiis absolutus fuit, archonte Athenis Dropilo.
33.4
.108.
373
4109
605
341
Alyattes Croesi pater Lydis incepit regnare archonte Athenis Aristocle.
43.4
148
413
4120
594
330
Sappho Poetria Lyrica Mitylenae in Lesbo floruit, indeque in Siciliam navigat Phaontem juvenem Lesbium, quem misere deperibat, secuta, archonte Athenis Critia priori, & Syracusis rerum potientibus optimatibus Geomoris dictis.
46.3
159
424
4123
591
327
Amphictyones victis Cyrrhaeis, quibus ob sacrilegium bellum intulerant, ludos Pythicos instaurant, & captae Cyrrhae spolia victoribus praemia proponunt, unde Agon
[...] dictus, archonte Athenis Simone.
47.2
162
427
I. P.
A. Ch.
Ep. M.
Olymp.
V. C
P. T. D
4124
590
326
Templum Solomonis à Chaldaeis destruitur annos 427 postquam exstructum fuit 300 post initium Regni Rehoboami.
47.3
163
.1.
4132
582
318
Secunda Pythias celebrata fuit nono post primam anno, in qua, cum nulla è captae Cyrrhae spoliis relicta essent, Coronae laureae secundum vetus institutum, quod in certaminibus Musicis antiquitus Delphis in honorem Apollinis celebratis observatum fuit, pro praemiis victoribus dabantur, & agon inde
[...] dictus, qui ab eo tempore quinto quo
(que) anno, i. e. post exactos quatuor plenos, eodem modo, quo ludi Olympiaci, agi coeperunt, archonte Athenis Damasio secundo.
49.3
171
9
....
.....
....
Comoedia primo acta fuit Athenis à Susarione & Dolone Icariensibus.
....
....
....
4153
561
297
Pisistratus Athenis Tyrannidem occupat, archonte Athenis Comia.
54.4
192
30
4156
558
294
Simonides Poeta avus nascitur, anno enim Ep. Mar. 205. erat annos natus 90.
55.3
195
33
4158
556
292
Croesus in Asia regnat, & legatos ad Oraculum Delphicum mittit, Archonte Athenis Euthydemo.
56.1
197
35
4172
542
278
Cyrus Persarum Rex Sardes expugnat, & Croesum vivum capit, circa quod tempus floruit Hipponax, Ephesius Iamborum scriptor insignissimus.
59.3
211
49
4178
536
272
Thespis Icariensis Alcestidem, primam quae Athenis exhibita fuit, Tragoediam è plaustro docuit, & hircum pro praemio reportavit, archonte Athenis Alcaeo priore.
61.1
217
55
4186
528
264
Mortuo Pisistrato, cum regnasset annos 33, ei succedit in Tyrannide Hipparchus filius illius.
63.1
225
63
4189
525
261
Aeschylus Poeta nascitur; anno enim Ep. Mar. 227. erat annos natus 35.
63.4
228
66
4197
517
253
Darius filius Histaspis occisis Magis Rex Persarum constituitur.
65.4
236
74
4198
516
252
Hipparchus Pisistrati filius Athenarum Tyrannus ab Harmodio & Aristogitone interficitur, cum regnasset annos 13, ei succedit frater illius Hippias.
66.1
237
75
4202
512
248
Hippias cum ceteris Pisistratidis Athenis pellitur quarto post Hipparchi caedem anno, & archontis Magistratum accipit Clisthenes Alcmaeonida.
67.1
241
79
4206
508
244
Chororum virilium certamen primo agitur, quo vicit Hypodicus Chalcidensis archonte Athenis Isagorâ.
68.1
245
83
4217
497
233
Sophocles Poeta Tragicus Sophillo patre nascitur; anno enim Ep. Mar. 206 annos natus erat 28.
70.4
256
94
4219
495
231
De Hippia Pisistratida nescio quid habet hic autor.
71.2
258
96
4223
491
227
Athenienses Duce Miltiade Persas prope Marathonem magna clade superant, cui pugnae interfuit Aeschylus Poeta annos natus 35. Archonte Athenis Phaenippo.
72.2
262
100
4225
489
225
Simonides Ceius Poeta avus Simonidis, qui etiam Poeta fuit, Athenis claruit. Darius mortuus est, & Xerxes filius illius in Persia regnat, archonte Athenis Aristide.
72.4
264
102
4228
486
222
Aeschylus Poeta annos natus 40 Tragoediâ primo vicit. Euripides Poeta nascitur, & Stesichorus è Sicilia in Graeciam venit, archonte Athenis Philocrate.
73.3
267
105
4233
481
217
Xerxes facto super Hellesponto navigiorum ponte in Graeciam ad Thermopylas cum Lacedaemoniis pugnat, & praelio navali prope Salaminem insulam à Graecis superatur, archonte Athenis Calliade.
74.4
272
110
4234
480
216
Pugna ad Plataeas à Graecis contra Persas commissa est, quo Persae amisso Mardonio duce superati Graeciâ iterum excidere. Aetna ignem evomuit archonte Athenis Xantippo.
75.1
273
111
4235
479
215
Gelon Dinomenis filius Syracusis Tyrannidem occupat, archonte Athenis Timosthene.
75.2
274
112
4236
478
214
Simonides nepos, Leoprepis filius, Ceius, is, qui memorandi artem invenerat, ludis Athenis vicit; & statuae positae sunt Harmodio & Aristogitoni, qui Hipparchum interfecerunt. Archonte Athenis Adimanto.
75.3
275
113
4242
472
208
Hiero Syracusis Tyrannidem occupat Geloni fratri succedens, cujus temporibus floruit Epicharmus Poeta Comicus. Archonte Athenis Charete.
77.1
281
119
4244
470
206
Socrates Philosophus nascitur, anno enim Ep. Mar. 137. annos natus erat 70. Et Sophocles Poeta Tragoediâ primo vicit annos natus 28, archonte Athenis Apsephione.
77.3
283
121
4245
469
205
Saxum cecidit in Aegos Potamos, & Simonides Poeta moritur nonagenarius, archonte Athenis Theagenida.
77.4
284
122
4251
463
199
Alexander Macedonum Rex moritur, & ei succedit filius illius Perdiccas, archonte Athenis Euthippo.
79.2
290
128
4257
457
193
Aeschylus Poeta annum agens 69 moritur in Sicilia, archonte Athenis Callia primo.
80.4
296
134
4268
446
182
Timotheus Milesius nascitur: anno enim Ep. Mar. 93. annos natus erat 90.
83.3
307
145
4271
443
179
Euripides Poeta aetatis annorum 43 Tragoediâ primo vicit, archonte Athenis Diphilo. Euripidi coaevi erant Socrates & Anaxagoras.
84.2
310
148
4275
439
175
Philoxenus Poeta Dithyrambicus nascitur: anno enim Ep. Mar. 116 annos natus erat 60.
85.2
314
152
4294
420
156
Perdiccas Macedonum Rex moritur, eique succedit filius illius Archelaus, archonte Athenis Astyphilo, seu Aristophilo.
90.1
333
171
4303
411
147
Dionysius senior Syracusis Tyrannidem occupat, archonte, Athenis Euctemone.
92.2
342
180
4305
409
145
Euripides Poeta moritur annos natus 77, archonte Athenis Antigene.
92.4
344
182
4307
407
143
Sophocles moritur annos natus 91, & Cyrus minor in Persiam ascendit, archonte Athenis Callia secundo.
93.2
346
184
4311
403
139
Telestes Poeta Dithyrambicus Athenis vicit, archonte Athenis Micone.
94.2
350
188
4313
401
137
Qui cum Cyro in Asiam ascenderunt Duce Xenophonte in Graeciam, iterum redeunt, & Socrates Philosophus senex septuagenarius ab Atheniensibus condemnatus haustâ cicutâ moritur, archonte Athenis Lachete.
94.4
352
190
4315
399
135
.................................... .......... archonte Athenis Aristocrate.
95.2
354
192
4334
380
116
Philoxenus Poeta Dithyrambicus sexagenarius moritur, archonte Athenis Pythea.
100.1
373
211
4337
377
113
Anaxandrides Comicus Athenis vicit, archonte Athenis Callia.
100.4
376
214
4341
373
109
Astydamus Poeta Tragicus Athenis vicit, archonte Athenis Astio, & ingens in coelo arsit cometa.
101.4
380
218
4343
371
107
Pugna Leuctrica Lacedaemoniorum & Thebanorum commissa est, in qua Thebani Duce Epaminanda vicere, & in pugna occisus est Cleombrotus Lacedaemoniorum Rex, archonte Athenis Phrasiclide.
102.2
382
[...]20
4344
370
106
Stesichorus Himeraeus secundus vicit Athenis, & Megalopolis condita est in Arcadia, archonte Athenis Dyscineto.
102.3
383
221
4346
368
104
Dionysius senior Syracusarum Tyrannus moritur, & ei succedit Dionysius filius illius; & Alexander Pheraeus, Pherae in Thessalia incipit regnare, archonte Athenis Nausigene.
103.1
385
223
4356
358
94
Phocenses Templum Delphicum expilarunt, archonte Athenis Cephisodoto.
105.3
395
233
4357
357
93
Timotheus Milesius insignis Lyricus nonagenarius moritur Athenis, & Philippus Macedonum Rex urbem Philippos condidit, & Alexander Pheraeus ab uxore sua occisus fuit, & Dion Dionysii duces superavit, archonte Athenis Agathocle.
105.4
396
234
4359
355
91
Nascitur Alexander Magnus archonte Athenis Callistrato, cujus tempore floruit Aristoteles Philosophus.
106.2
398
236
4360
354
90
Calippus occiso Dione Tyrannidem Syracusis occupat archonte Athenis Diotimo.
AD an. 3132. Epocha haec recentior est Eusebio, annis 26. Nec major firme consensus est inter eum & nostrum ante annuorum archontum initia, seu Periodi Julianae, an. 4030.
Ad. an. 3185. Convenit Varro apud D. Augustinum de Civitate Dei, lib. 18. cap. 10. uti etiam Graeca Eusebii, pag. 27. Etsi in Chronico ab Hieronymo verso & in Canone pag. 74. sub Cecrope ab eodem collocetur. Adstipulatur nostro etiam Cedrenus, cujus tamen Graeca male distincta, non melius versa legimus. Diluvium contigit in Thessalia,
[...], inquit,
[...],
sub Deucalione, regnante At henis Rege secundo Cranao indigena. Sed perperam typis editur,
[...], quod à Xylandro pejus redditur,
Deucalione Athenis regnante, secundo à Cranao indigena. Quin cum nostro consentiunt Tatianus adversus gentes, & Clemens Alexandrinus Stromat.
[...]. quorum uterque sub Crotopo Argivorum Rege, Atheniensium Cranao coaevo, Diluvium hoc ponunt. Sed Orosius lib. 1. cap. 9. sub Amphictyone. Seld.
Ad an. 3463. Bellum igitur Thebanum secundum Chronographum nostrum 42 annis Trojae excidium antecessit. Vetus apud Clementem Alexandrinum Chronographus, Strom. 1. illud 5 annis serius statuit. Sed haec in re tantae & tam obscurae antiquitatis levis est disserentia. Hoc bellum ad quod profecti sunt hi Argivorum Reges post instituta Nemaea primum bellum Thebanum dicitur, in quo omnes duces excepto solo Adrasto periere. Illorum igitur filii Epigoni dicti in patrum vindictam secundum bellum Thebanum,
a decem annos post primum gesserunt, quorum Diomedes, Sthenelus, & Euryalus bello Trojano etiam interfuere.
Ad an. 3505. Is dies ad Scaligerianae Periodi Atticae rationes, est 23. Junii Juliani. De mense convenit nostro cum plerisque veterum. Nam Thargelione captum Ilium plures scripsere. Plerunque etiam
[...] seu 23; alii etiam Scirrophorionis, mensis sequentis, eodem die. Vide Clementem Stromat.
[...]. & Dionysium Halicarnassensem, lib. 1. Certe, ea anni tempestate, scilicet sub aestatis initium, captum esse etiam indicat Virgilius Aeneidos 3.
— Vix prima inceperat aestas
Et pater Anchises dare fatis vela jubebat.
Ut autem die septimo & die octavo idem dies innui posset palam est; diversa scilicet initii ratione habita. De anno quo capta est Troja alia fuit plerunque Atticorum scriptorum sententia. Ultimo Menesthei tribuunt, qui scilicet sub Menestheo collocant; aliis sub Demophonte Rege, captam tradentibus. At noster proculdubio vigesimum secundum Menesthei, penultimum scilicet ejus annum, heic adjecerat, utcunque quadratarii incuria
[...] praetermittatur, ut supra monuimus. Et ad annum usque 23 regnasse eum plerunque volunt; etsi in Graecis Eusebii non semel
[...]. ci assignetur, & diserte legamus,
[...],
hujus anno 33
Troja capta est. Sed vide item addenda Graecis ejus, pag. 215. ubi
[...]. leguntur. Plerunque etiam 407. anni ab excidio hoc ad Olympiadem primam Iphiteam numerantur. Vide Eratosthenis Canones, Eusebium numero 835. & ibi Scaligerum, quem etiam consule in 1 de Emendatione pag. 43. & 5. pag. 355. & 3. Canonum
[Page 251] pag. 283. & Dionysium Petavium de Doctrina Temporum, lib. 9. cap. 27. & sequentibus. Constantinus autem Manasses bellum, Trojanum, annis 150. circiter recentius facit. Nam, unde edoctus nescio, Priamum à Davide Judaeorum Rege copias frustra poposcisse auxiliares scribit,
[...]
[...]
[...], &c.
Et praeter Chronologorum, qui perpetuas temporum series ducunt, turbam, videsis item Herveti Collectanea in Clementem Alexandrinum, pag. 797. Sed demonstrativam esse hanc Epocham asserit Scaliger, utpote quae suo tempestatis charactere nititur; adeoque, rationibus subductis, collocat ille in anno Periodi Julianae 301, qui, anno à nostro notato, annis etiam 26 recentior est. Uno anno vetustius numero Scaligeriano conjectat fuisse hoc excidium Petavius. Utriusque rationes perpendant & porro viderint heic doctores. Quin Novennium tantum integrum intervenit post expeditionem Graecorum ad urbem excisam. Et Tempore verno expeditiones fieri solebant, de qua re vide plura postea Notis ad Smyrnaeorum Foedus. Absoluto demum post expeditionem novennio, sub aestatis initiis, id est proximo seu decimo anno capta est urbs.
‘Et Danaum decimo vere redisse rates’ ait Propertius lib. 4. quod & Chalchantis passerum portenti interpretamento apud Homerum Iliade secunda est consonum. Seld.
Ad an. 3561. Hoc anno secundum Eusebium Melanthus Messenius 23 an. ante Heraclidarum in Peloponnesum descensum Athenis primo coepit regnare. Non igitur ab Heraclidis pulsus, ut dicunt
b Strabo,
c Pausanias, &
d Conon, sed ab aliquam aliam rationem è Patriâ commigravit, quando Athenis regnum obtinuerat. Erroris autem ansam supra citatis autoribus praebuit, quod Nestoridae omnes ab Heraclidis pulsi Athenas fugiebant, atque ideo existimarunt cum iis etiam Melanthum ad eam civitatem primo commigrasse. Sed ob eam potissimam rationem videntur Nestoridae, cum è Messenia pellerentur, Athenas potius quam ad aliquam aliam Graecam civitatem fugisse, quod in ea Melanthus eorum cognatus, à quo hospitium poterant sperare, antequam expulsi fuerant regnum obtinuisset, quod idem etiam ea, quae Pausanias in alio loco dicit, satis innuunt.
e Tradit enim Iones, qui eodem anno, quo Nestoridae Peloponneso exacti fuerunt, à Melantho tunc Athenarum rege receptos fuisse. Melanthus igitur priusquam aut Iones, aut Nestoridae Peloponneso pellebantur, atque ideo ante Heraclidarum descensum, Athenis regnabat.
Ad an. 3637. Tribuuntur haec plerunque anno octavo Acasti Regis Atheniensium, seu Periodi Julianae 3673. Vide Eusebium numero 975. Et annorum 140 intervallum plerunque habetur inter Trojanum excidium & hanc migrationem, uti diserte etiam numerat Eratosthenes in canonibus. Vide Clementem Stromat.
[...]. Scaligerum ad dictum Eusebii locum, & Petavium de Doctrina Temporum, lib. 9. cap. 30. Atqui, licet prior pars numeri apud nostrum disparuerit, tamen
[...]. seu 13 eum terminat. Sed nullus est numerus qui ternario terminatus & ex 945 (quo scilicet Epocha Trojae captae Nostro notatur) deductus relinquit 140. Si scripsit noster
[...], id est, 813 intervallum illud ei erit tantum annorum 132. Neque alius est numerus ita terminatus unde aut intervallo quod diximus numerus propior elici potest, aut quo propius ad aliorum rationes accedat noster. Ceterum & ita
[Page 252] non solum in anno regis (quocunque is fuerit nomine dictus) annis aliquot ab aliis discrepat, sed etiam prochronismo annorum 36 in Epochae constitutione. Nam si detur numerum quem diximus eum heic adnotâsse, respondet, in Periodo, annus 3637.
Ad an. 3770. Suadet Lacuna quae vestigia reliqua numeri, qui ad Hesiodi spectat, sequitur, eum integrum fuisse
[...] seu 680, unde annus, quem adjecimus, exit. Si aliter fuit terminatus, pauculorum utcunque annorum discrimen esse duntaxat palam est. Annum autem notatum fuisse puto non alium quam quo primum Hesiodus poemata publice recitavit, aut in certamen Poeticum descendit; quod ipsum sentiendum est de anno Homero proxime assignato. Seld.
Ad an. 3807. Ita 37 annis Hesiodus artis suae specimina publice edidit ante Homerum. De horum aetate, quaestio est & vetustissima & celeberrima. Et uter natu antiquior. Sed L. Accius Poeta, & Ephorus historicus, ut noster, Hesiodum priorem faciunt. Vide Agellium lib. 3. cap. 11. Varias autem de Homeri aevo sententias vide apud Clementem Stromat.
[...]. & Eusebium numero 908. & in Chronico Graeco, pag. 31, 33, 34, & 215. Adi porro si placet Scaligerum ad dictum numerum, Petavium de Doctrina Temporum, lib. 9. cap. 30. Paterculum lib. 1. &, ad eum, Lipsium, Philostrati
[...] in Euphorbo, &, praeter ea quae congessit Gregorius Gyraldus dialogo 2. Apollodorum atque alios apud Joannem Tzetzem Chiliad. 12. cap. 399. Recentiores, qui perpetuas annorum series obiter contexunt, praetermittimus. Seld.
Ad an. 3824. Hactenus in assignandis annis regnorum regum Atheniensium Eusebium secuti sumus, in sequentibus vero in quibus Marmor ab Eusebio differt usque ad Archontes decennales secundum hypothesin Lydiati (quem vide pag. 51.) annos assignamus
Ad an. 3956. Conditas Syracusas numero 1284. scribit Eusebius, id est anno Clidici Athenarum Regis primo. Epochae numerus annorum in Marmore evanuit. Sed annus regis manet, nimirum 21 Aeschyli regis, qui primum Clidici annis 24 antevertit, & anno 4. Olympiadis 5 respondet, seu Periodi 3957. Videsis Scaligerum ad Eusebianum numerum & Hubertum Goltzium in Sicilia pag. 21. qui Eusebium heic sequuntur. Sed instauranda forsan hinc est Chronologia tam de Naxo condita quam de Syracusis, si Thucydidi item fides habenda, cui, proximo post Naxum conditam anno, colonia ab Archia deducta est. Vide eum sub initio libri 6. Quinto item, inquit ille, post habitatas Syracusas anno, Chalcidenses è Naxo profecti Catanam condidere, & sub idem tempus Lamis, coloniâ Megaris deductâ, Trotilum condidit; alia item enumerat quae pariter ab hoc Archiae Epocha ita pendent, ut, eâ ignoratâ, simul etiam illa ut ignorentur necesse est. Haec omnia à Chronologicis instaurentur, nostro autore, qui 150 duntaxat annis aut circiter post Thucydidem scripsit. Seld. Sed cum Lydiati hypothesin sequamur, qui 22 annos Aeschylo assignat, à Seldeno uno anno differimus.
Ad an. 3970. Secundum
f Pausaniam Aesimedes tres annos citius principatum adeptus est, dicit enim ille annum secundum nonae Olympiadis esse quintum à quo Aesimedes Aeschyli filius decennalis archon summae reipublicae praeerat.
Ad an. 3990.
g Pausanias eodem modo quo Aesimidis sic etiam Hippomenis initium tres annos citius ponit; dicit enim Hippomenis annum quartum esse Olympiadis decimae quartae primum.
Ad an. 4030. Consentit heic noster ad amussum cum Eusebio. Et firmat id uterque quod impugnat Scaliger ad numerum Eusebianum, & 1296. & 1333. Sed & vide Eusebii Graeca, pag. 215. ubi item Olympiade 24. primus archon annuus praeficitur; qui idem est annus. Atqui ex Pausaniae loco in
[Page 253] Messenicis de Hippomenis archontis decennalis anno quarto, adstruere hic vult Scaliger metrachonismum integri quadriennii commissum esse Eusebio, quem arguit ac si in confesso esset, decennales illos archontas quatuor singulis decenniis integris praefuisse; id quod etiam admittit Eusebius. Sed discedendum à receptiori de hac Epocha sententia non fentio. Ea scilicet proculdubio notior multo erat quam singulorum archontum qui praecesserunt, anni, qui etiam pro imperiorum prorogatione, morte praeveniente, aut Decreto summovente, plures aut pauciores esse potuissent, nec satis scriptoribus cogniti; ipsa interim annuorum Epochâ, utpote Olympiadibus aut alio quovis charactere certissimo signatâ, notissimâ. Sed & vide porro Eusebii Graeca, pag. 39. lin. 42. &
[...] historicam Scaligerianam, ubi triennio recentius quam nostro collocatur Creon, primus
[...], scilicet anno Olympiadis 24, tertio, uti etiam Carolo Sigonio in Fastis Atticis. Adi insuper Meursium de Archontibus lib. 1. cap. 8. & Petavium lib. 13. pag. 548. Seld.
Ad an. 4032. Seldenus in hoc Marmoris loco archontis nomen legit Lysiam, sed pro Lysia restituendum esse Tlesiam supra indicavi in Notis Historicis, Tlesias enim secundum
h Pausaniam archon erat anno quarto 23 Olympiadis; sed eo anno secundum Chronographum nostrum nondum constituti erant annui archontes Athenis; anno enim sequenti primo scilicet Olympiadis 24 ab eo primus archon statuitur Creon, eodem igitur modo, quo supra in statuendis initiis Aesimedis & Hippomenis, sic etiam hic in statuendo Tlesiae magistratus anno Pausanias computationem Chronographi tres annos antecedit. Additis igitur tribus annis quarto anno 23 Olympiadis erit annus tertius 24 Olympiadis, & Ep. Mar. 418. quo secundum mentem Chronographi nostri Tlesias Athenis archon erat, & bellum Messenium secundum habuit initium, & Lacedaemoniis à Messeniis ad Deras superatis ex Oraculi responsu ab Atheniensibus datur Dux Tyrtaeus poeta.
Ad an. 4069. Annus est Olympiadis 33 quartus. Ejusdem secundo Terpander insignis habetur Eusebio. Huic etiam aevo eum tribuit Hellanicus de anno dissentiens, apud Athenaeum lib. 14. ubi in Carneis primum eum vicisse ait. Carneorum autem Festum institutum est 26 Olympiade, teste ibidem Sosimo. Sed Hieronymo, eodem in loco, Plutarcho etiam libro de Musica, & Nichomacho Geraseno lib. 2. cap. 1. multo vetustior est, & Olympiadibus Iphiteis prior. Unde etiam collocatur à Josepho Blancano in Mathematicorum Chronologia, an. 800, ante Christi Epocham. De Terpandro vide item Joannem Tzetzem Chil. 1. cap. 16. & Eusebium in Chronico Graeco pag. 40. Seld.
Ad an. 4109. Prochronismus est apud Chronologos aliquot, qui accuratius rem aestimant, novennii; Eusebio, septennii. Ex vestigiis quae in Marmore nondum obliterata sunt, cum systemate ejusdem aevi comparatis, alium heic praeter hunc Alyattem innui persuasum non habeo. Numeri, qui Epocham designaret, partem priorem disparuisse verum est. Sed reliquiae illae .....
[...], si conjecturae fides,
[...] indicant. Major esse annorum numerus nequit, quod tum ex instituto autoris ordine, tum ex veteri Graecorum numerandi ratione scimus. Si minor fuerit, ut decennio minor sit necesse est, adeoque ut eo longius à recepta Chronologia discrepet. Vide Eusebium num. 1405. & Canonum Scaligerianorum lib. 2. & 3. atque ejusdem fequaces. Seld.
Ad an. 4132. Sic firmat noster sententiam receptam de anno quo heic agon coronarius factus est; tertio scilicet Olympiadis 49, uti diserte Pausanias etiam in Phocicis. Sed dum hoc firmat, convellit interim, quae de Pythiade praecedente habent scriptores Vide
[...] historicam cum Eusebii Chronico editam in Olympiadis MH anno tertio. Quin vero Agonem pentaetericum ante hanc instaurationem fuisse, pro confesso habent, hoc est, post quartum
[Page 254] quemlibet annum agi, uti Olympicum, solitum, adeoque praecedentem instaurationem quâ
[...], Cyrrhaeis excisis, factus est, tertio Olympiadis 48. tribuunt, uti etiam, apud Pausaniam in Phocicis, habetur. Et videsis Scaligerum operis magni libri 1. capite de Periodo Delphorum Pythia & ad numerum Eusebianum 1435. Adde Petavium de Doctrina Temporum lib. 1. cap. 33. & Erasmum Schmidium in prolegomenis ad Pindari Pythionicas. Atqui instauratio illa, quae Cyrrhae excidium secuta est, nostro cadit in annum 2. Olympiadis 47, Julianae nempe, ut vides, Periodi 4123. Ita novennium intercessit, non tantum quadriennium. Et certe legimus agonem hunc olim fuisse novennalem. Argumenti tertii Pythiorum Pindari autor,
[...], inquit,
[...],
Celebrabatur antiquitus certamen Pythium quolibet novennio. Et Censorinus de die Natali capite 18.
Delphis quoque ludi, qui vocantur Pythia, post octavum olim conficiebantur. Ceterum
[...] quam diximus autor (qui ipse Scaliger est) ab instaurata, anno Olympiadis 48 tertio, Pythiade, ipsas dinumerari Pythiadas scribit, neque aliter dinumerat. Res non omnino levis est momenti. Et porro viderint eruditi. Quod autem ad archontas attinet, gratissima à nostro lux est. Et Simon, & Damasias secundus, in archontum Fastis, suis locis, unde apud viros doctissimos hactenus exularunt, restituendi. Vide loca superius in notis ad hunc agonem indicata. Damasias vero apud Diodorum, qui Olympiade 35 praefuit, primus erat; hic, sub quo instauratus agon, secundus; quod primo ex hoc Marmore cognitum facem praebet insignem viro doctissimo lib. 1. de Archontibus cap. 11. quem unicum Damasiae nomen fefellit. Seld.
Ad an. 4172. Si nostro heic cum Eusebio convenit, tunc scripsit noster
[...], seu 282, unde fit Periodi 4168. Nam Eusebio haec Epocha est Olympiadis 58, annus tertius. Sed neque hisce acquiescas. Consule quae adnotat Scaliger ad numeros Eusebianos 1462, & 1471, & Olympiadum
[...], in NH. Sed de Hipponacte complurium annorum heic apud Eusebium prochronismus est. Is Olympiade 23 collocat Hipponactem, seu periodi Julianae 4026. At Plinius certum esse ait Hipponactem fuisse Olympiade 93, quae seculo quod à nostro indicatur satis respondet, Vide item Scaligerianam illam
[...] historicam Olympiade
[...]. Seld. Sed rationem ob quam à Seldeno discrepamus legas in notis Historicis.
Ad an. 4178. Olympiade 61 docuisse seu Tragoediam primo edidisse Thespim, autor est Suidas. Nostri numerus in Lacunam desinit. At si Suidae fides, spatio Lacunae non refragante potius annuente, habenda sit, ita supplendus est
[...], 273. Inde prodeunt numeri quos adnotavimus. Certe minorem fuisse quam 291 liquet ex Croesi Epocha; & cum nostro exacte ita convenit
[...] Olympiadum. Sed de hirco pro praemio dato & Tragoedia inde dictâ, prochronismus est apud Eusebium annorum sane 55. Vide Numerum ejus 1426. Seld.
Ad an. 4186. Pisistratus enim occubuit 33 annis postquam Tyrannidem obtinuisset: si igitur ille an Ep. Marmor. 297. successor illius anno Ep. Marm. 264 incepit regnare.
Ad an. 4197. Quae reliqua sunt numeri, autorem scripsisse
[...], 253, satis demonstrant. Sed metachronismus est quadriennii, & manifestissimus error, nisi alia nostro fuerit annorum ejus ratio quam hactenus didicimus. Nam binas habemus apud Ptolomaeum in quarto Magnae Constructionis, Eclipses Lunares, quarum alteri annus Darii 20 & dies vigesimus octavus Epiphi, Novembris scilicet 19, alteri annus 31 & dies tertius Tybi seu Aprilis 25 tribuitur. Nec aliter ejus anni in Ms. quem diximus codice Reverendissimi Archiepiscopi Cantuariensis notantur quam in vulgatis, nisi quod numerus 31,
[...], non numeralibus literis exprimatur. Et consensus hic est tam exemplarium Graecorum quam versionum sive
[Page 255] ex Graecis, sive ex Arabicis, uti ab eximio Mathematices Oxonii professore Joanne Banbrigio, peramice monitum est. Eclipsium harum altera in annum Nabonassari 246 incidit, altera in 257, id est, in annum Periodi Julianae 4212 altera, altera in 4223. Ergo annus Darii primus congruit Periodi anno 4193 qui quadriennio solido nostri calculum antevertit. Videsis Josephum Scaligerum lib 5. de Emendatione, pag. 379. & Dionysium Petavium de Doctrina Temporum, lib. 10. cap. 18. Seld.
Ad an. 4198. Hipparchus ab Harmodio & Aristogeitone occisus fuit quatuor annis priusquā Pisistratidae Athenis exulabant. Si igitur secundum Chronographum nostrum Pisistratidae Athenis exularent, an. Ep. Mar. 248. Hipparchus interfectus fuit an. Ep. Mar. 252.
Ad an. 4202. Prope abest noster à sententia quam V. CL. Joannes Meursius de Pisistratidatum initio stabilire nititur libro de Fortuna Attica cap. 10. Sed tamen abest. Vide ejus rationes tum ibi, tum in Pisistrato ejus cap. 5. Adde Dionysii Petavii Paralipomena ad libros de Doctrina Temporum pagina 856. Seld.
Ad an. 4219. Fuga ejus in Sigeum non aliud videtur quam tyrannidis Pisistratidarum finis, quem supra indicaverat. Neque finis ille locum omnino heic obtinere potuit. De Hippiae rebus vide Herodotum in Terpsichore & Thucydidem lib. 6. Annus hic est quartus ante pugnam Marathoniam, qua Hippias sub Dario stipendia meritus est, & in patriam pugnans occubuit. Notatur eidem anno ab aliis Philippus archon. Vide Meursium de archontibus lib. 2. cap. 3. Seld.
Ad an. 4223. Discrepant de anno hujus pugnae Scriptores. Olympiadis 72 anno primo (qui ipse nostri possit esse annus; Saltem plusquam anno unico discrepare nequit) Epocham hanc collocat Olympiadum
[...] Scaligeriana. Adi Scaligerum ad numerum Eusebianum 1525, & Meursium de archontibus lib. 2. cap. 4. Sed ingeniosissimas Scaligeri rationes exacte firmat noster. Vide eum de Emendatione Temporum lib. 5. pag. 382. Sed adversatur Petavius de Doctrina Temporum lib. 10. cap. 22. & anno sequenti tribuit. Hac pugna, quod ex vestigiis orationis contextus elicitur, Aeschylus poeta annos natus 35, certamine strenue contendit, cum fratre scilicet Cynaegiro. Annus est Olympiadis 72 secundus. Suidas autem concertâsse scribit Pratinam cum Aeschylo & Chaerillo Olympiade 70, in
[...], neque aliud puto voluit in Aeschylo ubi, ut codices editi habent,
[...], inquit,
[...].
Certavit Olympiade 9.
annos natus 25. Rescribendum forsan, modo sit ipse sui medela,
[...]. Et proclivis lapsus erat, ut ex O, in numeris Θ fieret. Ita inter Suidam & nostrum de aetate consensus est. Atque ita recte, puto, Suidas emendatus. Satis item consentit Olympiadum
[...]. Videsis Isaacum Casaubonum de Satyra Poesi lib. 1. cap. 5. & 1. Meursium de Archontibus lib. 2. cap. 2. & 19. & Periodi heic annos 4228. & 4257. Seld.
Ad an. 4225. Quae restant ex notis numeralibus sunt
[...]. aut
[...]. Nam utrum ex vestigiis eliciendum sit, non satis liquet. Scripsisse puto autorem
[...]. Inde natus est in Periodio Juliana, annus 4225. In Darii excessu heic prochronismus est, ut in initiis metachronismus, si ad aliorum rationes exigas. Si alium fingamus numerum integrum ita finientem, longius à recepta Epocha vagabimur. Vide Josephum Scaligerum de Emend. Temp. lib. 5. pag. 382. Ad Simonidem hunc spectat illud apud Eusebium num. 1530. Sed & vide eum numero 1354. & Graece pag. 40. & infra, annum Periodi 4245. Seld.
Ad an. 4228. De Aeschyli victoriis, vide Scholiastem ejus in Persas, Suidam, vitam ejus, Gregorium Giraldum Dialog. 6. & quae supra citavimus anno Periodi 4223. Instauratio Olympiadum aliquot, quae ei tributae, à nostro
[Page 256] forsan accipienda. Sed trinis ferme Olympiadibus integris, ante nostri Epocham Aeschylum agnitum fuisse notat Eusebius; quod ipsum etiam notat Olympiade plusquam integrâ recentius.
Euripidis autem natales, apud nostrum, sexennio antevertunt annum à Diogene Laertio in vita Socratis assignatum, qui est Olympiadis 70 primus seu Periodi 4234, qui annus dicitur vulgo Xerxis transitus in Graeciam, ut alter regni ejus initiorum. Etiam Suidas & Thomas Magister, Olympiadum item
[...] Scaligeriana Laertii sunt sequaces. Vide porro Giraldum Dialog. 6. & 1. Meursium de Archontibus lib. 2. cap. 8. Sed Eusebio clarus habetur anno tertio Olympiadis 77. Certe ad Laertii rationes ita admodum puer clarus erat. Ad nostri vero, annum agens sextum decimum.
Stesichoros autem habet noster binos. De altero seu juniore, inferius proxime post annum Periodi 4343. Natum autem scribit Stesichorum Suidas
[...],
Olympiade 37. Et ad summam senectutem eum pervenisse, annum scilicet 85, ex Luciani Macrobiis docemur. At si natus fuerit Olympiade 37; ad nostri rationes, jam ad annum 146 pervenerat, aetatem eo aevo rarissimam. Atqui & mortem obiisse ait Suidas Olympiade 56, seu annis 70 ante annum quo noster eum collocat. Eusebio autem clarus habetur Olympiade 42, mortuus 55. Stesichorus vero, Poeta etiam insignis, de quo mortuo Phalaris tyrannus scribit tum ad filias suas, tum ad Himeraeos Epistolas 31, 54, & 103, obiit saltem ante Olympiadis 38 annum secundum, quo nempe ipsa Phalaridis tyrannis juxta Eusebium finita. Vide etiam Philaridis Epistolas alias. Anne igitur tres Stesichori? Adi etiam, si placet, Giraldum Dialog. 6. & Joannem Tzetzem Chiliad. 1. cap. 25. Sed Suidae etiam convenit cum
[...] historiarum Scaligeriana, quam videsis Olympiadibus
[...]. &
[...]. Geloni autem Siciliae tyranno coaevum fuisse Stesichorum habet Conon, nostro astipulatus, apud Photium Cod. 186. sect. 42. vide infra, annum Periodi 4235. Seld.
Ad an. 4233. Haec vulgo anno tribuuntur proximo. Alii aliter. Sed de ea re vide quae Scaliger disputat lib. 5. de Emendatione pag. 383. & in tertio Canonum pag. 231. ubi etiam de die, ingeniosissime, ut solet. Sed exacte cum nostro conveniunt Petavii rationes, quas vide de Doctrina Temporum lib. 10. cap. 24. Adde ejus caput 22. libri 1. & notas ad Themistii orationem 12. Archon heic erat Calliades uti etiam ex Marmoris vestigiis liquet. Ita etiam nominatur Laertio in vita Socratis, Dionysio Halicarnassensi lib. 9. Diodoro lib. 11. & Thomae Magistro in vita Euripidis. Sed eidem Laertio in Anaxagora Callias vocatur, uti & Eusebio, & D. Hieronymo ad Danielem cap. 11. & Olympiadum
[...]. Seld.
Ad an. 4234. Neque enim Marmore alius hic potuit esse numerus integer quam
[...] qui annum hunc indicat. Transitus Xerxis praecedente hanc pugnam anno suffragiis plerumque omnium collocatur. Itaque Pausaniae cum nostro de utroque forte convenit. Is enim in Eliacorum 2 pugnam hanc Olympiadi 75 tribuit qui hic ipse annus est; ergo, ut videtur, Xerxis transitum praecedenti. Sed apud Eusebium metachronismus est quadriennii; pugna hac Olympiade 76 positâ.
De Aetnae flammis consule Philippum Cluverium in Sicilia antiqua lib. 1. cap. 8. Sed nunc primum montem ignem evomuisse, innuit, ni fallor, noster. Seld.
Ad an. 4235. Sed mirum heic inter nostrum & Scriptores alios, quos inter neque consensus est, discrimen. Vide Eusebium numero 1530, &, ad eundem, Scaligerum. Adde Pindari Scholiasten ad Pythionicarum 1. & 3. & Scaligerum ad numerum porro Eusebianum 1542. item Olympiadis OB'. anni secundi
[...]. Seld.
Ad an. 4236. In Lacunam desinit numerus. Sed ex eo quod archontis nominis reliquum est ....
[...], manifestum est satis
[...], exaratum fuisse.
[Page 257] Is proximum post Timosthenem annum occupat in Fastis Atticis. Numerus igitur erat
[...], 214, qui nostros facit; aut proxime minor. De Simonide hoc, nihil, ni fallor, occurrit in Eusebii Chronicis. Videsis supra ad annum Periodi 4225. & inferius ad 4245. ubi de Simonide avo. Nepotem autem legimus,
[...] historica à Josepho Scaligero edita, floruisse Olympiade 56, anno scilicet 80 aut circiter ante nostri Epocham. Seld.
Ad an. 4242. Ergo annos duntaxat 7 non 17 regnavit Gelo; quod tamen in Eusebii Graecis, &, pro rationum fundamento, Scaligero habetur. Annus hic est Olympias 77. Prochronismus est, in Hieronis initiis, triennii apud Eusebium; spatii item amplioris, si perochae, quae de Hierone praecedit, fides apud eundem magis habenda. Vide eum numero 1538, & 1542. Pindari Scholiastes ad Pythiorum 3,
[...], inquit,
[...].
Regnare coepit Hiero Rex Olympiade 76,
quae Pythiadi 28
respondet. Id est anno Olympiadis 76 tertio, qui ipsa est Pythias 28, ab eo tempore quo agon Pythicus coronarius factus est dinumerata; de qua re vide ante numerum Periodi 4132. Tertii autem Olympiadum anni Pythiades sunt. Sed Pindari Scholiastis calculus, biennio tantum antevertens, Nostri rationibus proximat. Vide supra citata ad numerum 4235. praeter
[...] Olympiadum, in
[...]. Vestigia autem quae in Marmore restant, Charetem satis indicant archontem qui hunc annum in Fastis Atticis tenet. Scripsit plane noster
[...]. Seld.
Ad an. 4244. De Socrate vide infra annum Periodi 4313. At natus igitur est Sophocles Periodi anno 4217. seu Olympiadis 70. quarto, ut supra notavimus. Metachronismus, de natalibus, novennii est apud Suidam, qui natum eum esse ait,
[...], seu Olympiade 73. Quadriennil, apud vitae ejus autorem, qui 71. Olympiadis secundo & Philippo archonti tribuunt. Ita etiam Olympiadum
[...] anonymus, quem vide item anno tertio 73 Olympiadis. Vide Meursium de archontibus lib 2. cap. 3. & Gregorium Giraldum. Sed hoc ipso anno id ipsum de victoria ejus forte innuerat Eusebius. Nam sub eodem in Latinis;
Sophocles & Euripides, inquit,
clari babentur. In Graeco vero Canone, anno praecedente eum quem designat noster,
[...], ait,
[...],
Sophocles Tragicus Poeta primum ingenii sui opera publicavit, id est, in certamen Poeticum descendit, quod tamen in Latinis Eusebii ipsa Olympiade ponitur. Vide eum numero 1545, & in priore parte Chronicorum Graece pag. 44. D. Hieronymum ad Danielem cap. 11. & Scaligerum ad dictum numerum. De Archonte hujus anni, vide inferius ad Periodi 4313. Seld.
Ad an. 4245. De archontis nomine non est cur dubitemus. Plane indicat quod est nominis in Marmore reliquum. Vide autem notas historicas. De Saxi casu (de coelo nempe decidisse ferebant) quadrennii est apud Eusebium Metachronismus. Prochronismus Plinio biennii. Vide eum lib. 2. cap. 58. Sed non omnino heic doctissimo viro assentire queo, qui, ex Lysandri vita apud Plutarchum, putat eliciendum, Anaxagoram quidem casum, uti est apud Laertium, praedixisse, sed sexaginta aut circiter post annis saxum cecidisse; eo scilicet quod Lysandri in Athenienses victoriam, quae tot annis postea parta est ad Aegos flumen, casum hunc portendisse tunc conjectabant nonnulli, aut ejus
[...], quod ait Plutarchus, fuisse; ac si casus, qui tot annis anteverterat, victoriae signum fuisse minime omnino conjectassent harioli. At vero ex astrorum positu, scimus, fata, quae post multo plures annos eveniant, à futili Astrologorum gente quotidie, idque ritu veteri, praedici solere. Quod nemo nescit qui eorum
[...], Directiones, uti vocant, & Revolutiones tam in singularium hominum quam in urbium gentiumque thematis atque alias ejusdem farinae nugas exploravit. Etiam celeberrimum
[Page 258] est in historia Britannica saxum, quod, non semel translatum, certissimum futuri, post compluria secula in loco quem occupaverit, regni indicium & omen habitum est; idque divulgatissimo carmine. Nihil igitur vetat quin Saxum quod sub Anaxagora cecidit, victoriae quae tot annis postea parta est, sive signum sive portentum apud conjectores, qui tam libentissime rerum ejusmodi ansas quam vanissime arripiunt, aestimaretur. Sed porro de casu vide ibidem Plutarchum. Adi, si placet, I. Meursium de Archontibus lib. 2. cap. 14. Romae certe lapidibus pluisse saepius, & portentum sacris novendialibus ritu veteri lustrari solitum legimus apud Julium Obsequentem de Prodigiis. Et ejusmodi quid de lapidibus, aevis recentioribus non uno in loco memoratur. Seld.
De Simonide avo heic autorem locutum esse puto. Adi notas historicas, pag. 220. Simonidis nomen non semel luxatum legitur apud Eusebium. Vide supra, annum periodi 4225, Sed & vide eum numero 1457, qui Olympias est 55, id est, Periodi Julianae 4154.
Simonides, inquit,
clarus habetur; & in Graecis
[...]. Certe circa eum ipsum annum, si nunc nonagenarius erat, natales ejus collocandi. Nonne igitur pro
[...] illuc irrepsit
[...], quod tum Eusebium in annalibus quos exscripsit, tum D. Hieronymum fefellerit? Suadit sane temporis ratio. Ad eundem Simonidem etiam spectat illud, puto, quod habet Eusebius numero 1480. Sed quod occurrit de hoc nomine apud eum 1354, pertinere ad avum ibi nequit, nedum ad nepotem. Et certe submovendum. Vide Gregorium Giraldum. Adde quod habetur in
[...] Olympiadum
[...]· & apud Synesium Epistola 49, ad Theotimum. Seld.
Ad an. 4251. De Archonte quem tamen Euhippum vocant, consensus aliquis est apud alios scriptores. De anno vix ullus apud veteres. Vide Eusebium, Diodorum, Scaligeri Canonum librum 3. pag. 335. & Dionysium Petavium in Paralipomenis ad Doctrinam Temporum, pag. 849. Marmoris autem vestigia reliqua tam patris quam filii nomina satis indicant. Seld.
Ad an. 4257. De eo vide supra ad annos Periodi 4189, 4223, & 4228. Apud Suidam autem aetas ejus annis undecem minor est. In vita ejus, sexennio. Adi item, praeter Isaacum Casaubonum de Satyrica Poesi, lib. 1. cap. 5. & Gregorium Giraldum, Joannem Meursium de Archontibus, lib. 2. cap. 19. Seld.
Ad an. 4271. Vide supra ad annum Periodi 4228. Hoc ipso anno Eusebius,
[...],
Euripides tragoediarum scriptor clarus habetur, ut habet D. Hieronymus. Victoria haec innuitur. Numeri in Marmore literae posteriores evanuere. Sed par satis est, ut credamus, ex iis quae de natalibus Euripidus supra habentur, scriptum fuisse
[...], sive CLXXX. Id firmat etiam lacunae spatium. Sed & vide D. Hieronymum ad Danielem cap. 11. At Diphilus biennio post Archon est in Fastis. Seld.
Ad an. 4294. Obliterantur pleraeque numerales literae quae Archelai initium signabant. Sed ex Archontis nomine forsan deprehendendi. Is est Astyphilus, aliis item Aristophilus dictus. Sed, cum nostro, Astyphilum eum nominat Athenaeus lib. 5. Archon erat ille anno Olympiadis 90. primo, qui est Periodi Julianae 4294. Vide Diodorum, & Meursium de Archontibus lib. 3. cap. 8. Ita scripsit noster
[...], seu 156, si ad Archontum Fastos vulgatos eum exigas. Quos inter & eum interdum tamen discrimen est. Ergo regnavit Perdiccas annos 63, qui sunt 15 plures quam ei tribuit Eusebius. Sed de Perdiccae excessu & Archelai initiis immanis est apud veteres discrepantia, quorum nemini tamen adsentit noster. Certe Nicomedes Acanthius qui annos 41 Perdiccam regnasse scripsit, propius à nostro abest. Theopompus autem regnasse eum tradidit annos 35, Anaxamines 40, Hieronymus, vetus rerum
[Page 259] Graecarum Scriptor, 28, (quem secutus est Eusebius) & ut aliquis demum reperiatur consensus, Marsyas & Philochorus 23. Horum sententias exhibet Athenaeus lib. 5. Singularem item habet Diodorus sibi Perdictae excessus annum. Seld.
Ad an. 4303. Metachronismus est triennii apud Eusebium. Vide eum num. 1609, Diodorum, alios. Sed tamen ipsum annum, cui ejus initia tyrannidis plerunque tribuuntur, obtinet Euctemon (quem habet noster) Archon in Fastis vulgatis, in quibus Theopompus est nostri anno Archon, intercedentibus Glaucippo & Diocle ante Euctemonem. Vide Epocham heic proximam. Seld.
Ad an. 4305. Vide supra ad annum periodi 4228. & 4270. At Eusebio anno qui proxime insequitur, eodem scilicet quo ille Dionysii Siculi initia statuit, moritur Euripides. Videsis ad eum, Scaligerum, ad numerum 1609. Archon autem anni, quo vivere desiit Euripides, Callias est aliis; qui Antigenem scilicet excepit, & triennio tardius quam nostri rationes patiuntur Magistratum inivit, uti & Antigenes biennio; si scriptoribus vulgatis credimus. Vide Diodorum & Meursii Archontas, lib. 3. cap. 12. Et huic anno Diocles assignatur. Quin Euctemon & Antigenes archontes sunt in fastis continui, cum tamen inter Dionysii initia, archonte Euctemone, & Euripidis mortem, Antigene archonte, intercedat heic biennium integrum. Sed id recte satis fieri forsan potuit, servatâ interim exactissime successione illa continua, si annorum embolimaeorum rationem habeamus, eorumque in enneadecaeteride Metonica ad Scaligeri calculum. Etenim sub hisce archontibus agebatur ennedecaeteris secunda, cujus in annum quintum, juxta nostrum, cadit annus Antigenis, qui Scaligero atque ejus sequacibus est embolimaeus. Et rationibus ita subductis, Euctemonis initia sive Hecatombaeonis ejus neomenia incidit in 12 Julii, Antigenis in ejusdem mensis redeuntis 2, cujus tamen annus, utpote embolimaeus, Euctemonis superabat diebus saltem 15, & ad 16 diem Julii proximi anni protendebatur. Ita Euctemonis & Antigenis bini anni civiles preater duos integros annos solares communes, dies 4 occupabant. Cum quibus etiam quatuor alii dies
[...] censendi, de quibus supra. Itaque quod sub initiis evenit Euctemonis, biennio ante collocandum fuerit quam id quod sub Antigenis finem. Atque ita tempestas anni, ferme ipsi dies, in utraque Epocha hinc (si fides calculo) indicari possint. Ceterum, levi elementorum figurae mutatione vulgatis heic rationibus consentiet fere noster in utroque archonte. Scilicet si in hac Epocha legerimus, quod mihi non permittit Marmor,
[...], in illa vero
[...]. Sed ratio tunc intercalationis Scaligerianae non procedit. Nam anni quibus collocantur hi archontes in fastis sunt ei utrique communes. Sextus nempe & septimus enneadecaeteridis. Sed de Metonico hoc cyclo, vide porro Dionysium Petavium, cui calculus alius est, alia embolismorum dispositio. Et nec Euctemonis neque Antigenis (ut nostro collocantur) annus ei embolimaeus est. Discrepant enim saepius Scaliger & Petavius in primae anni Attici neomeniae loco. Hic eam perpetuo fuisse quae Solstitio proximabat asserit, ille eam quae solstitium proxime insequebatur. Atque in ea re cardo certe est controversiae quam de calculo Attico instituit in Scaligerum Petavius. Vide Petavium lib. 2. de Doctrina Temp. cap. 11, 12, & 13. Seld.
Ad an. 4307. Quam vis disparuerit Epochae numerus, & primum etiam aetatis Sophoclis elementum, tamen ex eo quod hujus reliquum est, & eis quae superius de Sophocle occurrunt, annus quem annotavimus non obscure elicitur, vide supra ad annum 4244. Epocha igitur in Marmore heic erat
[...], seu 143. At tam Euripidis quam Sophoclis mortem statuunt eodem anno, alii plerique. Vide Meursium de Archontibus, lib. 3. cap. 12. Gregorium Giraldum Dialog. 6. & Olympiadum
[...] anno tertio nonagesimae tertiae. Cyri ascensum ex vestigiis illis
[...] ........ quod
[...][Page 260] forte indicat, adjecimus. Sed
[...]. Hunc sexennio post ascendisse tam Eusebius quam Diodorus scribit, archonte Exaeneto. Vide inferius ad annum periodi 4313. Sed nec ita, biennio intercedente inter hanc & eam quae precedit Epocham, Antigeni proxime succedit Callias, quod tamen volunt fasti omnes. Neque heic ab intercalatione medicina est, juxta nostri rationes; si eas recte capimus. Atque ita hi in fastis collocantur, ut septimum alter, alter octavum enneadecaeteridis annum, id est embolimaeum, occupet. Et Antigenis sic annus à 10 Julii ad 28 Junii, Callia autem inde ad 17 Julii redeuntis anni Scaligeriani extenditur. Certe sic biennium inter eorum praeturis signatas Epochas locum habuerit. Adjectione autem
[...] innuit Calliam, ut videtur, etiam nunc archontem fuisse qui 50 antea anno, quo mortuus est Aeschylus, archon item erat etiam tunc
[...] dictus. Alius enim ejusdem nominis erat eodem aevo subinde archon annuus. Seld.
Ad an. 4311. Selinuntium poetam dithyrambicum intelligit. Athenaeo citatur hic saepius. Nec dubitari potest de nomine tametsi primum disparuerit in Marmore elementum. Quadriennio autem post, illustris habetur apud Diodorum, lib. 14. Ithycle scilicet archonte. Et cum
[...] Timotheo Milesio, Philoxeno & Polyeido connumeratur. Vide infra ad annum periodi 4334. Telestis vitam scripsit Aristoxenus Musicus, uti memorat Apollonius in
[...]. Seld.
Ad an. 4313. Hoc anno Graecos, qui cum Cyro contra Artaxerxem ascenderunt Duce Xenophonte in Graeciam iterum rediisse ex ipso Xenophonte, qui hujus expeditionis scripsit Historiam, manifestum est; dicit enim ille totum tempus expeditionis in ascensu & reditu absumtum fuisse unum annum & tres menses: Ascensus autem fuit, teste Diodoro Siculo, Archonte Athenis Exaeneto, reditus igitur fuit anno sequente quo Archon fuit Laches.
Eusebio Olympiadis 95 anno 2 moritur Socrates. Metachronismus est biennii, aut circiter. Sed & Eusebius in Graecis nonagenarium tempore mortis fuisse ait.
[...] G,
Hausta cicuta mortuus est nonagenarius. Depravata forte est illa figura numeralis ex O. quod Septuaginta notat. Quin natales Socratis Eusebio, ipso anno tertio Olympiadis 78 tribuuntur. Ita mortuus est, postquam vicerat annos 65. In utroque igitur loco erratum est. Sed ad amussim ferme consentiunt noster & Apollodorus apud Laertium, qui Olympiadis 77. anno quarto sub Aphepsione, aut Apsephione, uti nostro vocatur, archonte natum scribit. Et tam de anno natalium expresse Olympiadum
[...], quam de mortis, astipulatur. Vide supra annum periodi 4244. Neque omnino ullâ Laertii loco, in vita Socratis, de hac re medelâ opus est, quam tamen attulit vir doctissimus tam Aphepsionis & Phaedonis nominibus eundem, apud Scriptores, annum designantibus, quam iteratis forte Aphepsionis praeturis, ni fallor ipse, deceptus: nec tamen sine exemplo: videsis
[...] Olympiadum, Olympiad.
[...] anno tertio & 1. Meursium de Archontibus lib. 2. cap. 7. & 12. Nam per totum annum
[...], quo Socratem natum aiunt, aut Aphepsion magistratum gessit, Phaedon etiam, nescio quare, vocatus, aut suffectus est ei mortuo Phaedon, qui quod reliquum erat anni incepti implevit. Videsis fastos Atticos & Suidam. Etiam de morte adeoque de aetatis annis cum nostro satis convenit Laertio, quem consulas in vita Xenophontis, ubi idem dicit quod in Socratis. Laertius autem Xenophontem cum Cyro ascendisse ait proximo ante Socratis obitum anno. Certe de iis qui
[...] scripsisse etiam heic nostrum, vix est ut omniho dubitemus. Vestigia illa .......
[...] satis suadent. Etiam sub hoc ipso tempore collocatur apud optimos Scriptores ipsa Cyri
[...]. Vide Scaligerum de Emendatione lib. 5. pag. 389. & supra, annum periodi 4037. Seld.
[Page 261]Ad an. 4315. Atqui in Fastis, archontes continui sunt Laches & Aristocrates; integro nihilominus heic inter Epochas biennio putato. Neque opem fert heic Scaligeriana intercalatio, sive anni
[...] ratio. Secundae enim enneadecaeteridis Metonicae annos habent hi, uti in fastis locantur, 14 & 15, quorum uterque ad Scaligeri calculum communis est. Anne igitur inter hosce alius locum obtinuit? Atqui ad nostri rationes, Lacheti annus est embolimaeus, decimustertius nimirum enneadecaeterici Cycli secundi, unde saltem res haec salva fieri possit. Calculo autem Petaviano etiam annus Cycli hujus 14 est embolimaeus. Seld.
Ad an. 4337. Annus Epochae disparuit; sed manet archon qui Calleas est seu Callias, ut Diodoro atque aliis dicitur: quem Chabriam male nominat Sigonius. Post Aristocratem archontem, nostro cum fastis vulgatis, de annis, exacte convenit. Ita numerus heic erat
[...], seu 113, unde is quem adjecimus prodit. Optime consentit Suidas in
[...]. Et anno proximo
[...], in Olympiadum
[...], archonte Chariandro.
Ad an. 4341. Fabulae Astydamas, poeta utpote tragicus, commissione certabat annis antea 26, aut circiter, archonte Aristocrate. Ita tum Diodoro, lib. 14. tum Olympiadum
[...] legitur. De Cometa, vide Notas Historicas. Seld.
Ad an. 4343. In hanc Lacedaemoniorum cladem collocat diserte Pausanias in Arcadicis; ita alii. Anno insequenti potius tribuit magnus Scaliger. Vide eum de emendatione lib. 5. pag. 391. Saltem Phrasiclide in fine anni magistratum gerente, putat praelium commissum. Nam Plutarchus (quem de hac pugna vide in Pelopida & Epaminonda) contigisse ait Hippodromii mensis
[...]. Et Hippodromium cum Hecatombaeone confert. Sed ea res satis est, si dies spectemus, incerta; de tempestate interim anni, non item. Phrasiclidis annus, ad Scaligeri rationes Metonicas, embolimaeus, quintus nempe enneadecaeteridis quartae Metonicae, incepit 2. die Julii; finivit ejusdem mensis 15. in anno sequente. Et cum sub id tempus, aestivum scilicet Solstitium, quod Plutarchi de Hecatombaeone mentio innuit, praelium commissum fuerit, atque noster annos solares ab 8 Julii retro putarit (de qua re, in apparatu diximus) secundum hasce rationes tam in finem Phrasiclidis, quam in initium conjici posset. Sed annus hic communis est Petavio, & incipit 3 die Julii, Junii 22 (aut si
[...] ratio habeatur) 18. finitus. Vide autem proximam Epocham, qua forte ad finem ejus praeturae necessario trahendum indicatur. Seld.
Ad an 4344. De Stesichoris vide supra ad annum 4228. Epochae numerus heic cum ipsius Marmoris fragmentis aliquot amplis uti & alia pluria disparuere. At si Pausaniae fides, ipsum qui adjectus erat numerum revocare forsan non est difficile. Certe si nostro cum Pausania hic quemadmodum in priori Epocha, conveniebat, res erit manifesta. Ille in Arcadicis,
[...], inquit,
[...].
‘Condita est Megalopolis eodem anno quo & mensibus paucis postquam cladem accepere Leuctris Lacedaemonii, Phrasiclide Archonte Athenarum, secundo scilicet anno Olympiadis 102.’ Vide Epocham proxime superiorem. De initio Phrasiclidis anni loqui eum non opinor nisi à nostro plane discedat. Nam si menses illi pauxilli ab initiis ejus putandi, tunc hae duae Epochae in unam concurrere debuissent non dividi. Nec eosdem annorum numeros alibi omnino iterat noster praeterquam semel idque sub tempus mythicum: sed quae ad eundem spectant numerum, sub eodem simul collocare solet. Ceterum annum hic ad Juliani formulam intelligi opi
[...]or à Pausania quae, eo scribente, passim in usu; neque aliter quam si dixisset eodem anno Juliano, à Calendis scilicet Januariis putato, quo praelium contigit Leuctricum Archonte nempe Phrasiclide, seu Olympiadis
[Page 262] 102 secundo, & paucis, post ipsum praelium, mensibus, conditam esse Megalopolin; id est, in annis Olympiadicis, anno post Phrasiclidem, proximo, seu Olympiadis tertio. Si ita intelligatur tunc ad finem Phrasiclidis non ad initia ejus spectat ipsum praelium in nostri Epocha; si nempe recte Plutarchus sub Solstitium aestivum id collocarit. Sic numerus in Marmore erat,
[...], 106. Sed tam Megalopolis conditum quam Pugnam Leuctricam sub Phrasiclidis anno ponit Scaliger in Olympiadum
[...]. Vide Petavium de Doctrina Temporum, lib. 10. cap. 31. Seld.
Ad an. 4346. De anno hoc, cum aliis nostro convenit. Exacte ita Eusebius; qui Olympiade 103 collocat Dionysii junioris initia. Sed si recte rationes nostri tenemus, plures aliquot anni Dionysio patri, quam vulgo assignantur, tribuendi. Certissimum est male tam in Graecis quam Latinis Eusebii octodecim duntaxat notari, quod ex ipso Eusebio, cui Dionysius tyrannidem invasit sub Olympiade 93. satis arguitur. Triginta octo habet Helladius in Chrestomathia. Id rationibus, ex Dionysii initiis apud Eusebium sumtis proximat, & à Chronologis magnis recipitur. Sed nostro sunt 43. Vide supra ad annum Periodi 4303. & Scaligerum ad Eusebianum numerum 1649. Quae in lacuna hujus Epochae supersunt vestigia Alexandri Amyntae F. Macedonum Regis mors & Ptolomaei Aloritae successoris initia fuerint notata, ne ariolari possum quid sibi velint. Spatium fragmenti quod evanuit non dissentit. Sed prochronismus est apud Eusebium quinquennii; apud quem Macedonum Regum etiam satis turbata sunt tempora. Sed vide Scaligeri Canonum lib. 3. pag. 335. Seld.
Ad an. 4348. Nausigenem excepit Polyzelus Archon, quem Cephisodorus, fastorum consensu. Sed quid de Phocensibus & Delphis annotatum fuerit, ne conjectari quidem possum. Graeca habent
[...] ..... Certe octennio post, Archonte Agathocle,
[...]diripiunt Templum Delphicum quod docent & Pausanias in Phocicis, & Olympiadis 105 anni quarti
[...]. Sed Cephisodori annus in fastis ei quem adjicimus respondet. Seld.
Stephanophori magistratum gerente C. Porcio Domitio, Cleodemo Flaviano juvene Sagirita.
Curator praefecturae F. Avidius Niger, Menophantus Timaei fil. Marcus aerarii praefectus & Collegae ejus suffragiis populi electi, Cl. Ruffinus Cartorianus, Hermogenes Zosimi F. Hermogenes, Aeneas F. Mystici, Pu. Aelius Metrobius juvenis, L. Tonnius Cartorianus, M. Ra. Rufus Scriba comitiorum Populi, Bibius Miletus juvenis Dispensator, Pamphilus juvenis, in Fanum Benefici.
[Page 266] [...]. Ut Jovem Custodem, ita Herculem Custodem, ante alia numina, hoc nomine colebant veteres. Et festum celebrabant Romani pridie Idus Augusti, Herculi Magno Custodi in Circo Flaminio, quod ex antiquissimo Kalendarii fragmento in aedibus Capranicorum Romae visitur. Idem Hercules memoratur Ovidio in Fastis, & Victori in Regionibus Urbis. Vide item, si placet, Ianum Gruterum pag. 45. & 134. in Inscriptionibus. Sed
[...] seu
Armorum Custodis nomine cultum Herculem alibi legisse me non memini. Seld.
[...]. Obscurius est hoc, in Marmore, vocabulum. Qui non seusu & notis Verborum terminationibus ductus legeret,
[...] magis exscriberet. Seld.
CXXX.
Notat doctissimus Seldenus
a in ultimo suo de Synedriis Tomo nec de die
[...], nec de voce alibi, quam in hoc Marmore, unquam legi; atque ideo forsan in editione Marmorum Arundellianorum & suorum insigne hoc antiquitatis Monumentum inter alia non publicavit, quod nihil ad illud habuisset annotandum. Sed quamvis nec de die
[...], nec de voce in aliquo authore legamus, Imagines tamen, quae in figura supra excusâ videntur, satis indicant hanc
[...] in illa expressam, eam fuisse Taurorum venationem ab equitibus habitam, quae à Thessalis
b primo instituta, tandem imperante C. Julio Caesare in Circo Romano, & deinde per alias etiam civitates in spectaculum dabatur. Festa quibus hae venationes editae erant,
[...] dicebantur; venationem, quae in secunda earum habebatur, hic in figura habes expressam. In ea quinque equites vides, quorum primus & tertius Tauros in Marmore, quod fugâ longe praeverterunt, non expressos incitato cursu persequuntur; secundus & ultimus cursu lassatos & anhelantes cornibus tenent; quartus lassatum intortâ cervice prostravit, & incumbit prostrato. Hinc discas hanc Taurorum venationem apud antiquos sic institutam fuisse. Primo Tauri emissi erant, deinde equites conscensis equis
[Page 267] cursu celerrimo eos diu persequebantur, donec tandem lassatos assecuti eorum cornua apprehendebant, eaque tenentes juxta aliquandiu ulterius lassantes equitabant, donec tandem cum exhausto lassitudine spiritu viribus inferiores reddidissent, intortâ cervice ab equis defilientes humi prosternebant, & prostratis incumbentes jugulabant, illudque in hoc certandi genere victoria, summaque eorum, qui assequebantur, gloria aestimabatur. Venatio igitur haec, ut modo monui, eadem est, quam è Thessalia Caesar Dictator Romam transtulit, ibique in Circo inter alios, quos exhibuit, ludos in spectaculum dedit. De ea sic dicit
c Plinius,
Thessalorum gentis inventum equo juxta quadrupedante cornu intorta cervice Tauros necare. Primus id spectaculum dedit Romae Caesar Dictator. Illius etiam alii autores meminere.
d Suetonius in Claudio,
Praeterea Claudi us exhibuit Thessalos equites, qui feros Tauros per spatia circi agunt, insili untque defessos, & ad terram cornibus detrahunt. Et Dio in Nerone,
[...], i. e.
quodam spectaculo viri Tauros ab equis juxta cursitando assectantes sibi prosternebant. Hic igitur Tauros venandi Ludus apud Thessalos maxime in usu erat, iisque diu proprius fuit. Ab ipsis Centauris, qui inter antiquissimos gentis Thessalicae progenitores numerantur, videtur originem habuisse; cum enim illi
e in urbe
[Page 268] Pelitronio prope Peneum fluvium habitantes primi inter Thessalos equitandi studio se dedissent, eoque ceteros excellere semper gestiissent, illud ex invento cujusdam regis sui his artibus promovebant. Tauros efferatos è quodam loco in latam planitiem, quae ad fluvium Penaeum erat, emittebant, & post eos equites stimulis armatos, qui eos cursu affectantes ad locum, unde emissi erant, revocarent. Illi igitur tum in assectandis his Tauris, tum in eorum ictibus evitandis, variis artibus utentes se exercebant, donec per varias ambages agentes, lassatos tandem stimulis, quibus armati erant, pungentes, ad locum, unde emissi fuere, iterum reducebant, atque inde
[...], & quod equis insidebant dum Tauros sic stimulis agebant,
[...] dicebantur. Postea vero cum hi non tantum agere Tauros, sed etiam in cursu prosternere aggressi sint, vice stimulorum retia & vincula acceperunt, quibus eos in cursu implicantes subvertebant, uti
f magnus Salmasius observavit, ex Epigrammate Philippi prius inedito, in quo ille hanc Taurorum venationem Thessalis familiarem ita describit,
[...]
[...]
[...],
[...].
[...]
[...].
Postea vero sine omnibus armis hoc certamen iniere: & sic in Marmore, qui Tauros venantur, vides descriptos. Et sic Heliodorus in Aethiopica Historia hanc venationem describit, usque enim ad illius tempora (i. e. regnum
g Theodosiii Magni, illi enim coaevus fuit) haec venatio apud Thessalos retinebatur. Atque ideo cum vellet Thessali sui Theagenis ante destinatam mactationem virtutem & fortitudinem indicare, illum hoc patrio more Rege populoque Aethiopico spectantibus, Taurum efferatum venantem introducit, ibique hanc
[...] quam optime, utpote illi familiariter notam, cum Triccae in Thessalia Episcopus fuisset, ita in Persona Theagenis describit,
h [...][Page 269] [...]. i. e.
‘(Interprete Stanislao Warschewiczki Polono) Ibi Theagenes, seu proprio & virili spiritu incitatus, sive etiam divinitus immisso impetu usus, & custodes, qui illi adstiterant dispersos propter tumultum exorsum conspicatus, erexit se subito, cum antea ad aram genibus incumberet, & mactationem singulis momentis expectaret, lignumque fissum (quorum magnus numerus in ara jacebat) arripit, & ex equis, qui non effugerant, unius dorsum occupat, & apprehensis crinibus ad collum propendentibus, jubâque tanquam freno utens, calcaneoque quasi calcaribus equum urgens, & loco flagri ligno fisso continue concitans, Taurum, qui effugerat, agebat. Ac initio fuga esse Theagenis, ii qui aderant, suspicabantur; & clamore, ne sineret illum extra septum armatorum evehi, quilibet alterum, cui proxime astiterat, cohortabatur. Ceterum procedente conatu, quod non formido esset, neque fuga mactationis, edocebantur. Assecutus enim celerrime Taurum, aliquandiu à cauda detentum egit, lassitudine conficiens simul, & ad celeriorem cursum bovem incitans: quo se autem concitasset conversum sequebatur, gyrationes & exitus angustos caute declinans. Postquam autem illi notum & familiarem conspectum sui actionemque ipsam reddidit, jam ad latus adequitabat, cute cutem attingens, & anhelitum taurinum ac sudorem equestri miscens, & cursum ita aequali celeritate moderans, ut hi, qui longius aberant, coaluisse vertices animalium opinarentur, & Theagenem aperte divinis laudibus extollerent, qui peregrinum quoddam ex equo & tauro jugum confecisset. — Theagenes vero cum permisisset equo, quanta celeritate posset uti, & praecurrentem aliquantum, pectus capiti taurino adaequare, hunc quidem liberum ferri sivit desiliens: injicit autem se in collum tauri, & in medium spatium inter cornua facie collocata, ulnis vero tanquam corona circumpositis, ac digitis in taurina fronte in nodum complicatis, ac reliquo corpore juxta dextrum armum bovis demisso, dependens ferebatur, ita ut paululum taurinis saltibus concuteretur. Postquam autem jam fatigatum nimio pondere & languefactos esse illi musculos ex nimia intensione sensit, at
(que) id loci in quo sedebat Hydaspes, praetereuntem, obvertit eum in anteriorem partem, & illius cruribus suos pedes objicit, ungulis eos continue impingens, & gressum bovis implicans. Ille autem in impetu cursus impeditus, & robore juvenis gravatus evertitur, ac repente in caput devolutus, & erectis pedibus in scapulas ac deorsum projectus, diu resupinus porrectim jacuit, cornibus terrae infixis, & ita, ut caput movere non posset, radicatis: cruribus autem nequicquam salientibus, & opportune aerem findentibus, & victoriam languore confitentibus. Incumbebat vero Theagenes solâ sinistrâ
[Page 270] manu ad deprimendum vaca
[...]s, dextram autem in coelum continue tendens, & in Hydaspem, & reliquam multitudinem exporrecta fronte intuebatur, risu illos ob oblectationem provocans, & mugitu tauri tanquam tubâ celebritatem victoriae denuncians.’ Hoc certandi genus in Circo Romae primus, ut supra diximus, exhibuit Caesar Dictator eo tempore, quo post victos Pompeianos
i de Gallis, Alexandrinis, Ponticis, Mauritanis, ceterisque hostibus suis per multos dies triumphos egerat, & ad hoc nummum Julii Caesaris,
l qui in una parte Caesaris imaginem cum Inscriptione, C. CAESAR DICTATOR, & in reversa taurum concitatum & furentem cum Inscriptione, L. LAVINEIVS REGVLVS habet, respexisse, & L. Lavineium Regulum ei certamini praesidisse putat Jacobus
m Dalechampius. Post Julium Caesarem idem spectaculam Claudius, Nero, aliique Imperatores dabant. Et non tantum Romani, sed aliae etiam gentes à Thessalis hunc tauros venandi ludum accepere, eoque magnopere delectati fuere; dicit enim Artemidorus,
[...]. i. e.
‘Cum Tauris ex instituto Ephesiorum filii in Ionia certant, & in Attica in spectaculis Eleusiniis annis circumvolutis, & in Larissâ urbe Thessaliae incolarum nobilissimi, & in aliis orbis partibus haec ad mortem damnatis accidunt.’ In Ionia igitur apud Ephesios celebratum erat hoc
[...] certamen, ab iis ad Smyrnaeos eorum vicinos facile poterat transire, à quibus tanta delectatione videtur acceptum fuisse, ut dies quotannis ei edendo in illa urbe destinati fuere, qui
[...] dicebantur; in illa enim urbe hoc Marmor consecratum fuit, unde commercii beneficio, quod cum Smyrnaeis habemus in Angliam ad magnum Seldenum translatum fuit, à quo Academiae nostrae cum aliis antiquitatis Monumentis, ex summa illius benevolentiâ legatum, hic in Memoriam tam antiquissimi & clarissimi certaminis habemus repositum.
Athenienses & Delii qui incolunt Delum, & Mercatores & Naucleri Alexandro Polycliti filio Pluensi ob virtutem & justitiam.
. . . . . . .
[Page 271]qui curator Deli erat eo anno, quo Archon erat Zeno
Apollini.
a Delos insula est in mari Aegeo, & inter Cycladas prima,
b illae enim ideo, quod circa hanc
[...] sitae essent, Cyclades dicebantur. Primo ob fabulas de natis ibi Apolline & Diana narratas, tandem vero ob religionem, quâ in ea haec numina celebrantur, fuit celeberrima.
c Templum ibi Apollini primo conditum dicunt ab Erisichthone Cecropis filio; maximam autem loco religionem Pisistratus,
d qui tantum insulae, quantum in Templi conspectu circumcirca erat, & Athenienses, qui postea,
e tempore belli Peloponnesiaci, totam eam exportatis omnibus sepultorum cadaveribus Apollini consecrarunt; ab eo tempore Delus locus sanctissimus, & totius Graeciae post Delphos religione celeberrimus, atque ideo
f nulli in ea aut nasci, aut sepeliri fas erat, ne aut funeribus aut puerperiis religio tam sanctissimi loci violaretur; si qui igitur morituri, aut feminae pariturae essent, in vicinam insulam Rheniam dictam exportabantur. Cum religione loci crevere etiam incolarum divitiae, ita ut inter omnes insulanos primi existimarentur, praecipue
g postquam deletâ Corintho, qui prius in illa urbe mercaturam exercebant, Delum immunitate loci & commoditate portus allecti transiere; à quo tempore factum erat Emporium totius Graeciae celeberrimum. Ut Parus, ceteraeque insulae, sic etiam haec primo Phoenices, postea Cares, & tandem expulsis utrisque Cretenses dominos habuit: postea vero ut auctae fuerant Atheniensium res, eorum imperio subdita erat, atque ideo Archontes Annuos ceteramque politiam eodem modo quo Athenienses habuit: nunc jacet tota deserta & tantum ob vastas, quae ibi conspiciuntur, Templi & Urbis ruinas, & Fontem, quem dicunt Nilum inundando imitari, celebratur.
[...]. Sic in Marmore vox manifestissime legitur, miror igitur, quomodo Seldenus legere poterat
[...], notat tamen ille.
Si Marmor inspiciat quis, forsan etiam
[...] legerit: sed utrumque aeque mei fugit intelle ctum. Nescis igitur Seldene quid sit
[...]? tibi indicant
h Stephanus Byzantinus, Harpocration, Hesychius, & Suidas, qui omnes dicunt Phluam esse
[...] Atticae, cujus popularis
[...] dicebatur, inde in casu Accusativo est
[...], quâ voce denotatur, Alexandrum Polycleti filium, cui hoc Marmor inscribitur Atheniensem è populo Phluensi fuisse; semper enim, ut saepius monui, apud Athenienses in usu erat, post nomina, cujus
[...] erant, addere.
i Stephanus Byzantinus,
l Harpocration, &
m Suidas, hunc
[...] Tribus Cecropidis,
n Hesychius vero, Tribus Ptolemaidis dicunt. Sed cum Euripides Poeta Tragicus, qui priusquam tribus Ptolemais Athenis instituta fuerat, diu occubuerat,
o hujus
[...] fuisse dicatur, priorum praeferenda est autoritas. Hic
[...] etiam à
p Plutarcho ob sacrarium in eo Lycomidarum commune à Themistocle conditum, &
q à Pausania ob aras ibi multis Diis consecratas celebratur. Cum igitur Seldenus se nescire dicat, quid sit
[...], ignorantiam suam hic etiam, ut solet saepe, in re manifestissimâ confitetur.
Amilla Metrei filia, dum vixit, praeparavit sibi & contubernali suo Asclepiadae hoc Monumentum, & Alumnis, & Posteris eorum, & Alumnis; in Sepulchrum vero meum, in quo inest contubernalis meus, praeter me nemo alius injiciatur: si vero quis injiciat, solvat Smyrnaeorum Senatui mille Denarios. Tatium vero Asclepiadae filia, si velit condi in Monumento faciens Sepulchrum sibi, condetur sola, & non licebit illi, neque haeredibus illius, aliquem alium in Monumento ponere; si vero alium quis ponat in sepulchro illius, similiter dabit Senatui mille Denarios: concedo vero Alumnis meis, si velint, Sepulchra adjicere, quia contulere ad exstructionem Monumenti. habebit vero & Hymnosegeron cum gratis operatus sit medium Essorin. Haeredes vero meos hoc Monumentum non sequetur. In hoc Marmore multi sunt quadraturii errores.
Populus Deliacus Reginae Laodicae Regis Seleuci filiae, Uxori vero Regis Persei ob virtutem & pietatem erga templum, & benevolentiam erga populum Deliacum.
[...]. Seleucum heic intelligo Philopatorem Antiochi Magni filium; Perseum autem esse illum Macedonicorum Regum ultimum, quem captum in triumpho duxit splendissimo Paulus Aemilius, & finem ita adjecit
inclyto, uti ait Livius,
per Europae plerunque atque Asiam omnem regno. Ceterum Laodicen aut hujus uxorem, aut illius filiam alibi occurrere non memini. Uxorem autem, sed sine nomine, Persei meminit Plutarchus in Pauli vita. Ea haec ipsissima, puto, erat Laodice. Saxum pars est basis super quam statua Laodices, ni fallor, erigebatur à Deliis. Seld.
CXLIII.
[...]
[...].
[...].
[...].
[...].
[...].
Cum bona fortuna.
Prima Asiae pulchritudine & magnitudine, & splendidissima, & Metropolis, & ter Aeditua Augustalium
[Page 278] secundum decreta sanctissimi senatus, & ornamentum Ioniae Smyrnaeorum civitas.
[...]. Quomodo Adrianus Antinoum Catamitum suum deum fecerat, & in illius honorem ludos & festa instituit, Casaubonus, & Salmasius in notis ad Adrianum Spartiani, aliique satis dixere. In ejusdem etiam honorem urbem condidit, quam Antinoïam dixit. Sic enim Stephanus Byzantinus.
[...], inde in Accusativo casu
[...] vox, quae in Marmore habetur.
[...] qui sit docet Aristoteles Rhetor cap. 5. ubi dicit,
[...], i. e. qui potest crura projicere certo quodam modo, & movere, & velociter, & longe, cursor est; qui vero stingere & tenere, luctator; at qui pellere plaga, pugil; qui autem utrisque his, Pancratiasticus. Inde observat Falconerius Pancratium quid mixtum esse ex luctâ & pugilatu, quod Plutarchus docet lib. 2. Sympos. quaest. 4. Plura de hoc certandi genere, legas apud Mercurialem De arte Gymnasticâ, Fabrum De arte Athletica, Falconerium de Inscriptionibus Athleticis Romae inventis, pag. 72. aliosque.
CXLIV.
Marmor sequitur latum, & longâ Inscriptione plenum; sed ita vetustate erasum, ut nihil in eo legere possim, nisi in uno aut altero loco notas numerales iisdem figuris, quibus Marmore hujus partis primo, expressas; quae, cum apud solos vetustiores in usu fuerint, indicant Inscriptionem vetustam fuisse, nobisque valde venerabile antiquitatis Monumentum fore, si non antiquitate periisset.
CXLV.
Marmor, quod sequitur figurae Cylindricae est, & circumcirca habet sertum lemniscatum ex foliis & floribus contextum: Hoc quatuor capita ovilla aeque per circuitum distantia laxius pendens sustinent; Praeter capitum aures penduli sunt, juxta item aurium Africanarum Caprarum instar, lemnisci; qui nisi aures ovillae simul affabre formarentur, & penitius sertum inspiciens eos circumvolentes animadvertas, etiam pro auribus capitum sumi possent; neque enim alibi serto appenduntur, quam ubi illud sustinent haec capita. Basis statuae hoc Marmor erat; fere omnes enim Statuarum bases, quae in hortis Regiis Albae Aulae videntur, hujus formae sunt. Inscriptionem Graecam duarum linearum in superiori parte habet, sed ita vetustate deletam, ut nihil in eo, quamvis adhibitis omnibus perspicillorum auxiliis, praeter unam in fine vocem XAIPE legere potuissem.
Hic Lapis è Londini ruinis post magnum illius conflagrationem, A. D. 1666. prope Portam Luddanam erutum erat, indeque impensis Reverendissimi Domini Archiepiscopi Cantuariensis huc translatum. Monumentum Sepulchrale fuit in memoriam Vivii Marciani Legati per Britanniam Hadriani Augusti ab uxore illius Januaria Marina secundâ post Christum natum centuriâ positum. Vocis Legati multiplex est significatio; Legati enim dicebantur, vel qui Ducibus ad bella profectis dati erant conciliarii▪ de quibus lege Lipsium, lib. 2. Dial. 11. vel qui Populi aut Senatus Nuncii erant, & sic Legatus fuit Dentatus Siccius, qui Decemvirorum dolo occidebatur, aliique plures in Historia Romana; vel qui ab Imperatoribus missi Provincias eorum vice administrabant, quâ significatione tunc primo, cum Triumviri Pompeius, Caesar, & Crassus, & post eos Octavius, Antonius, & Lepidus Imperium Romanum inter se partiti sint, vox maxime nota esse inceperat; cum enim tum singuli eorum multas Provincias sortiti essent, quarum omnium regimini non poterant vacare, eas per Vicarios administrabant, quos Legatos vocabant, & sic Afranius, & Petreius Pompeii; & Q. Fabius, & Q. Pedius Caesaris in Hispania; & sic Ventidius Antonii in Syria Legati fuere. Maxime autem in hac significatione vox usurpata fuit, postquam Octavius Caesar victo Antonio totius Imperii Princeps Senatus decreto constituebatur; ab eo enim tempore quicunque ab Imperatoribus in Provincias ad eas regendas emittebantur, Legati appellati fuere; Octavius enim Principatum adeptus non omnes Imperii Provincias, sed tantum remotiores, quae bello & barbarorum incursionibus magis expositae fuere, sibi sumebat regendas; ceteras Magistratus populi Romani Consules, & Praetores Magistratu functi sortiebantur more, qui stante Republica observabatur; atque ideo hae Populi, illae Imperatoris Provinciae dicebantur; utraeque erant vel Consulares, vel Praetoriae; Consulares erant, qui jure Consulari; Praetoriae, qui jure Praetorio regebantur; qui in Praetorias provincias populi mittebantur, Praetores, qui in Consulares Proconsules; qui vero in Principis sive Praetorias, sive Consulares omnes Legati dicebantur, cum hac tamen differentiâ, quod qui Provincias Praetorias pro Imperatoribus regebant, Legati Praetorii, & Legati Caesaris seu Augusti pro Praetore; qui Consulares, Legati Consulares dicebantur. Legati Consulares frequenter simpliciter Consulares, & Legati Praetorii simpliciter Legati vocantur; cum igitur Vivius Marcianus hic simpliciter Legatus dicatur, intelligendum est illum Britanniae Legatum Praetorium fuisse, Praetorioque jure toti Insulae vice Imperatoris Adriani, cujus Legatus erat, praesidisse. Britanniam autem administratam fuisse ab Augusti Propraetore ex autoribus constat, & apud Gruterum, si indicem illius quintum Consulas, uti aliarum Provinciarum saepius, sic Britanniae Legati Praetorii bis mentionem fieri invenies. Quis autem fuerat hic Marcianus, qui Imperante Adriano hic in Britannia Imperium gesserat, cum illius nomen in nulla historia inveniam, non possum indicare. De his Legatis plura legas in notis Salmasii ad Adrianum Spartiani, p. 34. & pag. 198, 199. ad Antoninum Capitolini pag. 344. & 375. & ad Triginta Tyrannos Trebellii Pollionis, pag. 346. & ad Probum Flavii Vopisci, pag. 660. edit. Hackianae, & apud Spanhemium in egregio illius libro de Praestantia Numismatum antiquorum Dissert. 6. pag. 559, & 560. aliosque.
Hunc lapidem Inscriptio indicat esse aram votivam, quam Jovi Tanaro Titus Elupius Galerius, ex voto, quod huic Deo periculis forsan imminentibus fecerat, cum ab iis liberatus esset, consecravit; atque ideo in fine Inscriptionis ponuntur hae literae V. S. L. M. i. e. Votum solvit liberatus malo; vel votum solvit lubens merito; utraque explicatio harum literarum, cum aris votivis inscriptae inveniantur, à viris doctis traditur, sed posterior à pluribus approbatur. Si ea in hoc loco sit potius admittenda, inde intelligendum est Elupium Galerium Deo bene de se merito votum suum solvisse lubenter, i. e. sine coactione; apud Romanos enim penes Pontifices, ceterosque religionis Curatores fuit, illos qui in periculis alicui Deo vota faciebant, eademque non solvebant liberati, cogere non esse sacrilegos; illique non lubentes, sed coacti vota solvebant.
Ara formae fere Cubicae est, nisi quod paulo magis in altitudinem, quam in latitudinem laterum extendatur. In summitate habet cavamen, seu cotylam quandam concavam, quae ignem, quo Thus in sacrificando incendebatur, videtur continuisse. Posita erat in urbe Cestriâ, quae olim Romanum praesidium fuit, ibique per occasionem defodiendae Cellae Promptuariae in domo cujusdam Richardi Tyrer citra portam urbis Orientalem, A. D. 1653. effossa fuit, in hortisque istius domus diu manebat spectanda, donec tandem A. D. 1675. eam Dominus Franciscus Cholmley, Domini Thomae Cholmley de Valle Regiâ in Comitatu Cestriae, viri ob nobilitatem familiae, virtutes, omnigenaque erga Regem, Patriam, & Ecclesiam merita, in patriâ suâ, cujus est Decus, in Parlamento cujus est Senator, & ubicunque per Angliam viri optimi approbantur, notissimi Frater, vir ipse optimus, & integerrimus, fideique Orthodoxae ardentissimus cultor, Honoratissimi Comitis Marescalli, & magni Seldeni benevolentiam in Academiam nostram imitatus, huc non parvis impensis translatam inter eorum Donaria reponebat. Literae in ea exaratae jam fere evanidae sunt, Inscriptionis igitur lectionem debemus Domino Johanni Grenehalgh, Scholae Cestrensis Archididascalo, qui eam, cum lapis primo Cestriae effossus fuerit, literis tunc multo manifestius apparentibus accurate transcripsit, & notas insuper addidit non contemnendas, quae huc cum Lapide transmissae erant, ex iisque addito autores nomine pauca excerpta sunt, quae habemus in nostris.
I. O. M. i. e. Jovi Optimo Maximo. Has literas in omnibus fere aris votivis Jovi consecratis, cujus generis plurimae in Britannia nostra inventae sunt, Inscriptionibus habes praefixas. Consule Gruterum circa finem, & Cambdeni nostri Britanniam.
Tanaro. Dii Gentilium praeter nomina varia etiam Epitheta habuere, & sine uno aliquo eorum vix unquam in antiquis Monumentis nominantur. Haec autem Epitheta aut à locis, quibus colebantur, aut à virtute aliqua seu potestate, quâ maxime pollere credebantur, accepta habuere. A locis Jupiter,
a Lycaeus, Larissaeus, Olympius, Capitolinus; à potestate Tonandi apud Graecos
[...], apud Latinos
Tonans, apud Gallos
Taranis, apud Saxones
[Page 283]Thor, apud Teutones
Thonder, seu
Donder, (unde Dies Jovis à nobis Anglis Thorsday seu
Thursday, à Teutonibus Dondersdach, & Thondersdach, i. e. dies Tonantis dicitur) & apud Britannos
Tanar vocabatur.
Tanar autem addita Terminatione Latinâ fit
Tanarus, inde in Dativo casu Tanaro, vox, quae in Marmore habetur,
Thor notissimus erat Germanorum Deus, de quo Adam Bremensis.
Thor, inquiunt, praesidet in aere, qui tonitrus, & fulmina, ventos, imbresque, serena, & fruges gubernat; & paulo post
Thor cum sceptro Jovem exprimere videtur. Taranis, seu ut Bocharto placet corrigere
Taramis, meminit Lucanus lib. 1. carm. 446. quo dicit,
‘Et Taranis Scythicae non mitior ara Dianae.’
De Jove vero Tanaro nullibi nisi in hoc Marmore me legisse memini: eum autem eundem fuisse cum Jove Tarane Gallorum, & Tonante Latinorum significatio vocis
Tanar in Lingua Britannicâ, quae imperantibus in hac insulâ Romanis, per totam eam partem illius, quae nunc Anglia vocatur, vernacula fuerat, satis convincit. Testatur enim Dominus Grenehalgh, se de hac voce multos Cambro-Britannos seu Wallos, qui antiquam linguam Britannicam adhuc retinent, consuluisse, à singulisque eorum responsum accepisse, quod in lingua Latina Tonitru, id in eorum
Tanara appellari; ulteriusque observat ille vocabulum
Tanaro, apud eosdem Cambro-Britannos ignem subitanium sive fulgetrum significare, & in Dictionario Cambro-Britannico vocem
Tanar, quae redditur tonitru, inveniri. Quibus similia sunt, quae de hac eadem voce Camdenus noster harum rerum peritissimus in initio Britanniae suae habet: ibi enim dicit ille, pag. 12.
‘Jovem, qui à Tonitru Graecis
[...], & Latinis Tonans, sub Taranis nomine Gallis cultum fuisse, non pauci scriptores memorarunt. Taran autem Britannis tonitru denotat, quâ etiam significatione Germani Jovem Thonder dixisse videntur: Diem enim Jovis Thondersdach, i. e.’ Tonantis Diem vocant. Et sic Bochartus. Geographiae Sac. part. 2. l. 1. cap. 42.
‘Taramis est Zeus
[...], Jupiter Tonans, cui Templum consecravit Augustus; nempe Taram vel Taran Cambricâ linguâ hodieque est Tonitru, ut Germanicâ Donner, & veteri Suecicâ Thor, unde Jovis Dies Germanica Donnersdag, & Suecica Thorsdag, Anglica
Thursday.’ Et non tantum lingua Britannicâ, sed & in Teutonica etiam Tonitru
Tonner, seu
Donner, appellari observat Skinnerus noster in Anglicano Dictionario suo in vocibus
Thunder, &
Thursday, indeque apud superiores Germanos Dies Jovis
Donnerstag seu
Tonnerstag, i. e. Dies Tonantis appellatur. Omnia haec Cluverius peritissimus rerum antiquorum investigator quam accuratissime tradit; ejus verba in Germania sua antiqua, lib. 1. cap. 26. haec sunt.
‘Taranem fuisse Jovem nemo dubitârit, cui notum hodieque Britannos, quos Wallos vulgo vocant, tonitru dici
Taran, nam Jovis Epitheton ab effectu erat apud Graecos
[...], apud Latinos Tonans. Quin Germani etiam hodie omnes eodem vocabulo quamvis Dialectis variato tonitru vocant. Superiores atque Saxones
Donner, & illi etiam apperiori ore
Tonner: circa Rhenidivortia, atque ostia colentes
Donder: Angli in Britannia
Thunder: septentrionales Germani in Dania
Torden: unde verbum tonare Germani dicunt suâ quique Dialecto, superiores, atque Saxones
Donneren, & illi saepius
Tonneren: Rheni Divortiorum Ostiorumque accolae
Donderen: Angli,
to Thunder: Dani
Tordner &
Donner; ex his iterum Diei Jovis factum est cognomentum, quod superiores dicunt Donnerstag, & Tonnerstag, contracteque saepe Dorstag, & Torstag: Saxones Donnersdach: Rheni divortiorum accolae
Dondersdach: Septentrionales
Thorsdag: & Angli in Britannia
Thursday. Antiquissimum igitur non modo apud Celtas in Europa, sed ante etiam in Asia Jovis nomen fuit
Taran, & variis dialectis
Thoran, Doran, Tordar, Dondar, Thondar, Donnar, Tonnar, Donar, Tonar.’ Hactenus Claverius. Haec igitur omnia
[Page 284] probant, qui hic in Marmore Jupiter Tanarus appellatur, eundem fuisse cum eo, qui à Latinis sub Nomine Tonantis colebatur.
PRAESENS GVNA. Has duas voces exhibet tertiae Inscriptionis linea, & satis perspicue adhuc leguntur; earum posterior non est integra vox, sed abbreviatio, ut putat Dominus Grenehalgh, vocis
Gubernator; cum enim ille apud
a Herodianum legisset Britanniam,
[...],
in duas praefecturas, [...]. e. in Britanniam superiorem, & Britanniam inferiorem distributam fuisse; Britanniae superioris, in qua sita erat Cestria, praefuisse opinatur Galerium nostrum eo tempore, quo hanc aram consecraverat, atque ideo in Marmore praesentem Gubernatorem appellari. Sed omnia haec contra fidem Historiarum, & Linguae Latinae Analogiam: contra fidem Historiarum,
b quia à Severo diu post Consulatum Commodi & Latarani, quibus Magistratum gerentibus haec ara Cestriae posita erat, primo facta erat haec divisio; prius unus tantum erat totius insulae Propraetor; sed cum Albinus, qui ultimus toti insulae praefuit, tanto imperio fretus ad principatum ausus esset aspirare, Severus eo devicto, ne tam ampla praefectura aliis animum ad talia incepta daret, eam in duas divisit. Praeterea Galerius tantum primipilus vicesimae Legionis, quae superiorem Britanniam tuebatur in Marmore dicitur; Primipilus autem
c primus inter Centuriones erat, & sic dictus, quia primum Legionis pilum seu ordinem in acie ducebat. Centurionibus vero Tribuni, Cohortium ductores, aliique in singulis Legionibus erant superiores; hunc igitur supremum in Provincia Romana Imperium gessisse, qui tam insimum in Legione habuit, quae eam tuebatur, omnino absurdum est opinari. Conrra analogiam vero Linguae Latinae Galerium Praesentem Gubernatorem appellari quis non, qui in ea modiocriter versatus est, statim confitebitur? Quid quaeso est praesens Gubernator? Quis unquam in aliquo approbato Autore aut antiquo Marmore praefectum Romanae Provinciae Gubernatorem appellari unquam inveniet? Potius igitur crederem literam N, in voce PRAESENS quadratarii errore insertam fuisse, & ut me monuit vir magnus, legi deberi Praeses Gunethae, seu Guinethae; in Provinciis enim Romanis Consularibus & Praetoriis, multae inferiores Jurisdictiones erant, seu Provinciae Praesidiales, quae à viris inferioris dignitatis sub Proconsulibus seu Praetoribus administratae erant, quae aliquando Praesides, aliquando Procuratores, aliquando utroque nomine appellabantur; Horum unum sub Propraetore Britanniae Imperante Antonino Pio, in Provincia Gunethae, seu Guinethae fuisse Elupium Galerium, cum hanc aram consecrasset, Marmor videtur indicasse. Guinetha autem ea Britanniae pars erat, quae nunc
North-Wales appellatur, cui cum Cestria, in qua Marmor hoc inventum fuerat, proxime vicina sit, firmat hoc conjecturam nostram. Hanc Provinciam
d Pausanias Genuniam vocat, eamque à Brigantibus (
e qui Lancastriae, Cumberlandiae, Westmorlandiae, Eboraci, & Episcopatus Dunelmensis incolae fuere) Imperante Antonino Pio bello vexari solitam dicit; in uno forte aliquo praelio, quod cum iis Provinciam suam propugnando habuit Elupius, hanc aram vovit, & victis hostibus in urbe Cestria, ubi Legio, cujus primipilus erat, Castra habuerat, ex voto Jovi Tanaro consecravit.
PRI. LEG. XX. V. V. i. e. Primipilus Legionis vigesimae Valerianae victricis, seu Valentis Victricis, utroque enim nomine apud Autores appellatur haec Legio, eamque in aliis etiam vetustis lapidibus iisdem notis,
f quibus in hoc; in aliis vero plenius his
g LEG. XX. VAL. VICT. &
g LEG. XX. VALEN. VICTR. invenies denotari; Victrix in
i Ptolomaei Geographia, Antonini Itinerario,
l Nummo antiquo Getae,
m Columnâ Romae, in qua omnium
[Page 285] Legionum nomina scribuntur, aliisque item Monumentis antiquis appellatur; sed hoc nomen cum aliis Legionibus habuit commune; sexta enim Legio in
o Dione, & Columnâ Romanâ, aliaeque in aliis antiquitatis Monumentis Victrices cognominantur; ut igitur ab his distingueretur, aliud etiam nomen à quodam Valerio habuit, & Valeriana Victrix, & inde facili errore à quibusdam Valens victrix vocabatur. De hac Legione legas Wolfgangum Lazium, in Commentario Reipublicae Romanae in externis Provinciis bello acquisitis constitutae lib. 5. cap. 26.
p Stativa olim in Germania habuit, inde in Britanniam Galba Imperatore iterum, & C. Vinnio Coss. translata
q superiorem Britanniam acceperat tuendam, Cestriae plerumque (quam à Romanis non multos ante annos constructam, & Ordovicum cervicibus impositam opinatur
r Camdenus) castra habens; indeque ea urbs, à Castris scilicet, tandem Cestria, &
s ab antiquis Saxonibus Legea Caester, i. e. Cestria, seu Castra Legionis, &
t à Britannis Caer Legion, i. e. Urbs Legionis; & Caer Leon Vaur, i. e. Urbs Legionis magnae; & Caer Leon ar Dufyr Dwy, i. e. Urbs Legionis ad fluvium Dwy appellabatur. Ptolomaeus fateor alibi in Britannia ponit vicesimae Legionis stationem,
u Deuvanae scilicet. Sed alia omnia antiquitatis Monumenta Cestriam fuisse sedem illius probant, non multis enim ab hinc annis aliquot pulcherrima latera in ea urbe effossa fuere, quae testatur Dominus Grenehalgh se vidisse, eaque adhuc ibi superesse videnda, in quibus plenis & planissimis literis Inscriptum erat, LEGIO VICESIMA VICTRIX.
x Nummus etiam Septimii Getae in aversa parte habet, COL. DIVANA LEG. XX. VICTRIX. Colonia autem Divana erat Cestria, eoque nomine apud
y Ptolomaeum haec urbs appellatur, Antoninus vero in Itinerario Devam vocat, ibique illius temporibus (quibus haec ara Jovi consecrata fuit) vigesimam Legionem stationem habuisse ipse testatur; post enim nomen urbis Devae scribit,
Legio vicesima victrix, quo denotat secundum methodum alibi per Itinirarium usurpatam eam urbem illius Legionis vicesimae sedem fuisse. Cum Elupius Gelerius hujus Legionis vicesimae Primipilus, & Provinciae Guinethae praeses aliquam legionis partem, quam ad tuendam forte Provinciam eduxerat, post victos hostes Cestriam in castra iterum salvam reduxisset, ibi aram ponens votum, quod in praelio cum hostibus commisso forsan fecerat, post felicem reditum solvebat: quod vero Ptolomaeus hanc Legionem Deuvanae collocat, similitudine nominum Deuvanae & Devanae videtur fuisse deceptus.
COMMODO ET LATERANO COS. i. e. Commodo & Laterano Consulibus. Lucius autem Aelius Commodus, & Sextilius Lateranus,
z uti consentiunt Chronologi, Consules simul erant anno Imperii Antonini Pii decimo septimo, urbis conditae 907, A. D. 154. Horum consulatus Cassiodorus in Chronico, Cuspinianus in Tabulis, Capitolinus in Vero, Fasta Graeca, aliique Autores meminere. Hic autem Commodus idem erat, qui
a à Capitolino L. Cejonius Aelius Commodus Verus Antoninus dictus Lucii Aelii Commodi Veri Caesaris ab Adriano adoptati filius erat, qui ipse postea, jubente Adriano, à Marco Aurelio Antonini Pii filio, Adriani nepote adoptivo adoptatus cum eodem pari autoritate Imperavit; cum hic Consulatum cum Sextilio Laterano gesserit, Haec ara ponebatur; Elapsi igitur anni sunt 1522. ab eo tempore, quo primo Cestriae fuerat consecrata.
Sequitur Marmor ejusdem Formae cum Marmore 145. nisi quod duplo majus sit, & loco capitum ovillorum habeat Taurina. In superiore parte illius est Inscriptio Latina haec,
Dionysius filius Zenonis filii Theodori Berytius Beneficus erga Deos Patrios.
II.
[...].
[...].
Sacerdos Archidamus Philaeneti filius Isidi, Osiridi, Anubidi donarium.
III. Senatus Populique Delii Psephisma, quo Clinodemo Leboti filio Siphnio, publico scilicet Deliorum hospiti, & de eorum Templo optime merenti, honores decernuntur.
Placuit Senatus & Populo. Timoclides Telesippi fil. relationem fecit. Quoniam Clinodemus Leboti fil. Siphnius perseverat virum bonum esse erga Templum & populum Deliacum, & necessaria suppedidat publicae civitati, & privatim iis è civibus, qui eum adeunt, in quantum auxilium illius implorat aliquis eorum, qui Delum incolunt. Placere Senatui & Populo honorare Clinodemum Leboti filium Siphnium ob institutum, in quo indesinenter perseverat erga templum & populum Deliacum; & agnosci illum Hospitem publicum, & benefactorem erga Templum & Delios, ipsum etiam, & posteros illius; Fore item iis in Delo & praedii & Domicilii possessionem, & ingressum in Senatum, & concilium populi primis post sacra; Fore porro eis etiam cetera omnia, quae dari solent aliis hospitibus publicis, & benefactoribus erga Templum & Delios. Perscribant hoc Psephisma, Senatus in
[Page 289] Curia, & Sacerdotes in Templo in columellâ nempe saxeâ. Apollodorus Mantithei filius suffragia collegit.
IV. Psephismatis Deliorum haud dissimile fragmentum.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Erga populum Deliorum, & fore illi Praedii & Domicilii possessionem, & ipsi & posteris. Fore vero illi & alia omnia, quae dantur etiam aliis hospitibus, & benefactoribus erga templum & Delios. Perscribant vero hoc Psephisma, Senatus in Curia, Sacerdotes in templo. Tlepolemus Amni filius suffragia collegit.
V. Deliorum Psephisma mutilum, quo ob merita, qualia in III supra habentur, Honores non dissimiles cum loci praerogativâ in certaminibus Mendicaeo Dioclis Filio Cyrenaeo & posteris ejus decernuntur.
................................
[...].
.............
[...] [...]
.............. ............. ........... .............. ............ Regem Ptolomaeum vir bonus est erga templum, & civitatem Deliorum, & necessaria perseverat suppeditare iis Deliorum, qui eum adeunt, & publice &
[Page 291] privatim. Placete populo honorare Mendicaeum Dioclis filiuni Cyrenaeum ob virtutem & pietatem erga templum, & benevolentiam erga populum Deliacum; Agnosci vero & illum Hospitem publicum, & benefactorem erga templum, & Delios; & ipsum, & posteros: concedi etiam illis immunitatem à tributis in Delo, & ...... & Praedii & domicilii possessionem, & ingressum in Senatum & concilium populi primis post sacra, & loci praerogativam in certamininibus, & illi, & posteris, & alia quaecunq, aliis hospitibus & benefactoribus conceduntur. Perscribant hoc decretum, Senatus in Curia, Sacerdotes in templo.
[...]. Haec loci in sacris certaminibus Praerogativa Psephismate Deliorum Mendicaeo Dioclis filio donatur, ut scilicet cum Hieronicis sederet. De proedria Hieronicarum consule Petrum Fabrum Agonistici lib. 2. cap. 16. & in muneribus honorariis praecipuum apud Graecos occupabat locum loci praerogativa seu
[...]. Seld.
VI.
...
[...].
Infra Figurae incisae Virilis nuda sive equum ducens sive frena tenens; & arboris è cujus ramis prodit anguis.
. . .
[...].
. . . umus Heraclidanus annorum 18 Heros haec fecit.
Cum bona fortuna Imperatori Caesari Divi Trajani Parthici filio, Divi Nervae nepoti Trajano, Adriano Augusto, Tribunitiae potestatis X. Cos. III.
[...]. Ita exemplar meum nescio à quo sed pulcherrime descriptum. Sed legendum proculdubio
[...]. adeoque Tribunitiae potestatis III. Nam tertio Imperii, quod cum Tribunitia potestate idem est, anno Adrianus erat Consul tertio. Seld.
Concedente illi Artemidoro in nomine suo, & filiorum suorum, & posterorum usum concessi Thoracei, quod sub solario est, & monumenti, & sepulchrorum, quae in eo sunt, & loculorum à nemine impediendum. Nullo potestatem habente pretio alienare aliquid eorum, quae, pertinent ad primum Thoraceum, aut ad solarium suprastructum, aut ad sepulchra, aut loculos, quae in Thoraceo sunt ullo modo. Si vero quis audeat alienare aliquid eorum quocun
(que) modo, & ipse, & quicunque operam adhibeat ad alienandum, solvet augustissimo consessui Senatorum in Smyrna Denariorum Argenti duo millia & quingentos. Hujus scripti signata Tabella reponitur in Archivis.
Hae inscriptiones omnes sunt Seldeni. Earum quatuordecim priores in libro illius de Marmoribus Arundellianis prius editae fuere; duas posteriores ex illius Musaeo desumtas mihi communicavit doctissimus amicus meus D
nuS Thomas Smithius, Sacrae Theologiae Baccalaureus, & Collegii Sanctae Mariae Magdalenae apud Oxonienses nostros Socius dignissimus.
Cum bona fortuna Senatus & Populus honoravit Ulpiam Marcellam Sacerdotem Dianae Marci Ulpii
[Page 299] Damaparadoxi & Canidiae Bassae filiam, postquam peregisset Deae mysteria & sacrificia splendide & sumptuose. Erigentibus columnam honorariam Andronico Andronici fil. & Stratonice Menogenis, qui aluerunt, ex propriis.
XX.
[...].
[...].
Praestantissima Thyatirenorum Senatus Clodio Aurelio Proclo Heroi, viro Nobili, ob sanctitatem vitae, & Magistratus, & munera publica omnia gesta & ab eo, & à familia illius.
Flavius Zeuxis Ergastes, qui navigavit per Maleum in Italiam navigationes septuaginta duas, praeparavit hoc monumentum sibi, & filiis Flavio Theodoro, & Flavio Theudae, & cuicunque illi concedent.
Charitina fil. Hermippi filii Epitynchanontis hoc monumentum fecit sibi, & illis, qui sunt in testamento.
XXV.
[...].
[...].
Hoc Monumentum est Icii filii Icii filii Euemeri Sacerdotis Smyrnaeorum, & Trophimae filiae Cyri filii Hermogenis secundum concessionem scripto factam. Scripti exemplar reponatur in Archivis.
XXVI.
[...].
[...].
Tatia Herothemidis filia Magnesiensis à monte Sypilo, dū vixit, sibi, & filio defuncto Lysaniae filio Lysaniae, & patri Lysaniae.
Decem haec Marmora in variis Asiae partibus jam extant, ibi ea transcripsit Smithius noster, qui totam antiquam Asiam in magnum reipublicae literariae commodum peragravit, eique illa debemus accepta.
Theophrasto Heracliti filio Acharnensi Curatori Deli ii ex Atheniensibus & Romanis, & aliis peregrinis, qui habitant, & peregre agunt in Delo, ob benevolentiam & probitatem & erga Deos pietatem.
Apolloni.
Hoc Marmor basis statuae est; Deli in honorem Theophrasti Atheniensis popularis
[...] Acharnensium ponebatur; jam videndum est in hortis Regiis Palatii Albae Aulae prope Westmonasterium, unde ipse transcripsi.
Herodes hoc posuit, Monumentum esse infortunii sui, & virtutis Conjugis. Non vero est Sepulchrum, Corpus enim est nunc apud Maritum in Graecia.
[Page 303] filium ex hac gentium in numerum patriciorum in Româ ascripsit Antoninus Pius Imperator à patria & omnibus invocatus, referens ad senatum Senatus decreto.
Hoc Marmor est in hortis Palatii Sancti Jacobi prope Westmonasterium.
XXIX.
[...].
[...].
Eutychides Dionisii filius, dum vixit, posuit hoc Monumentum sibi, & Tatiae filiae Apollophanis filii Menandri, suae uxori, & propriis suis posteris.
Divinissimi Imperatores Severus & Antoninus Smyrnensibus. Si Claudius Rufinus civis vester, qui ob studium, quod ei inest erga eruditionem, & vitam in dicendo assiduam, illâ, quae secundam divinas progenitorum nostrorum constitutiones Sophistis promulgata est, vacatione à publicis officiis fruitur, ob amorem egra patriam, vobismetipsis sponte ex necessitate vocantibus, praefecturam subeat, ei igitur in aliis cessationem à rebus agendis inturbatam manere justissimum est. Indignum enim est hominis erga vos studium ei fieri in damnum, praesertim cum vos pro eo petiistis hanc gratiam. Valete. Legati erant Aurelius Antoninus, & Aelius Speratus.
Tria haec Marmora Smyrnae sunt, Primum in ruinis Templi Jani, secundum in Caemeterio Armeniorum, Tertium prope Theatrum videnda; ea ibi transcripta mihi transmisit Frater meus Edmundus Prideaux, qui in ea urbe jam per multos annos degit. Secundum eorum à Smitheo nostro prius publicatum erat, cujus etiam schedis, quarum mihi ex intima amicitia copiam fecit vir dignissimus, quod tertium correctius, quam à fratre accepi, tibi exhibeam, agnosco me debere, sed illud nihilominus mancum semper & in omni linea valde imperfectum manet; cum tamen meminit secundi Consulatus Antonini Imperatoris & Brutii Praesentis, qui hunc Magistratum simul gesserunt, A. D. 139. tum ob antiquitatem, tum quod iis, qui in corrigendis fastis Consularibus operam impendunt, possit inservire, judicavi dignum non perire.
Marmor, in quo exarata erat haec Inscriptio, Figurae quadratae, & entensionis undique pedis sesquialterius, olim erat in Londini suburbiis trans Thamisin, quae
Southwork vocamus, in popinae vestibulo videndum, uti mihi narravit vir inclytus & Doctissimus D
ns Johannes Marshamus Celeberrimi Canonis Chronici Author. Ubi nunc latet nescio: quae tibi ex eo exhibemus, à nescio quo transcripta à Doctissimo Vossio accepi communicata.
XXXIII. Sequentem Inscriptionem Seldenus ex oriente sibi transmissam habuit. Christiana est. Ejus elementa (ut monuit Seldenus) perperam connexa, inversa, scandentia, nimiam vocabulorum pariunt obscuritatem, eodem modo, quo iste vir magnus in libro suo de Marmoribus Arundellianis edidit, tibi exhibemus cum versione ejusdem.
✚ Si quis erga Monasterium Sanctissimae Dei Genitricis beneficus extiterit, eum Monasterii, spiritualium scilicet ejusdem bonorum, participem illa faciat. Qui damnum intulerit, sortiatur is tum Sanctorum patrum tum mei peccatoris Joannis Monachi imprecationes; ut nempe & ipse sanctissimam Dei Genitricem adversariam habeat in die Judicii ✚
✚ Mense I..... o...die.... anno (
ni fallor) VIMDCCCCXXXIII. ✚
Nimium fallimur nisi in abbreviante illa, primae depravatissimae hujus Inscriptionis lineae, scriptura,
[...], uti in quartae,
[...], venerandum illud
[...] nomen
[...] tribuatur. Et forte in utroque loco
[...] potius scribendum. Atque ut
[...]. ita
[...]. satis exprimit. Ad hujus vero illius casus terminandus est. Ideo propria terminatione illud caruit. Qua ratione autem
[...] in Graecorum sacris primo signantius & nomine tam velut proprio quam appellativo indigetata sit Dei Genetrix, ostenditur in Graecorum Rituali libro qui Horologium dicitur lemmate
[...]. Id fusius etiam habetur apud Jacobum Gretserum lib. 3. capite 7. ad Georgium Codinum.
[...]. Pro
[...] opinor, seu 6833 anno Mundi Graecorum, id est, anno Christi 1325. Deductis enim ex anno Mundi Graecorum 5508 perpetuo remanet annus aerae Christianae.
Hactenus Graeca; sequuntur Latinae, una Arundelliana à Seldeno olim edita, quae apud nos non est, aliaeque.
I.
SILVANO HERCVLI LIBERO
TIIVLIVS ALEXANDER DO DIIS SANCTIS.
Hae duae lineae in duobus circulis prior in interiori posterior in exteriori scribuntur.
Silvano, Herculi, Libero. Ne Deorum cuiquam loci, ante alium, praerogativa daretur, ita in circulo eorum nomina, ni fallor, inscribi voluit hic Julius Alexander. Sic enim, nullus eorum erat primus, imus nullus, aut secundus. Sed par omnibus honor. Hanc rationem, ad eandem rem, nomina inscribendi memorat Ausonius in Ludo septem Sapientum, ubi Solonis verba sunt,
'Neque me esse primum vestrum aut imum existimo
'Aequalitas quod ordinem nescit pati.
'Recte olim ineptum Delphicus lusit Deus
'Quaerentem, quisnam primus sapientum foret,
'Ut in orbe tereti nomina eorum inscriberet,
'Ne primus esset, ne vel imus quisquam.
Quin Caius lib. 1. Instit. tit. 2. de numero suorum manumittendorum.
‘Si ita in testamento servorum manumissio adscripta fuerit, id est, in Circulo, ut qui prior, qui posterior nominatus sit, non possit agnosci, nulli ex hiis libertatem valere manifestum est.’ Hoc scilicet scriptum est ad Legem illam Fusiam Caniniam, quam, ut libertates impedientem & invidio sam, postmodum sustulit Justinianus, uti videre est tam in Codicis quam in Institutionum titulo de ea lege tollenda. Etiam proavorum memoria, cum sodalitio Franciscano jussisset Urbanus ....... Pontifex Romanus, ut ei nomina exhiberent ex ipsis tria, quorum unum in Cardinalitiam dignitatem eveheret, illi circulari figura exhibuere, ne à loci nominis praerogativa quis dignior eis censeri videretur. Sed ille
Ordinem, inquit,
pervertistis & ego ordinem pervertam, omissisque sodalibus ita designatis, Praefectum Ordinis, quem Generalem vocant, Cardinalem creavit. Narrant Cardinalis Alexander in C. Nicolao tit. de Appellationibus & Felinus in C. cum dilecta tit. de Rescriptis. Adde Tiraquellum de Jure Primigeniorum quaestione 19. ubi tamen perperam
Circulum in Novella 15. quae ordinationem Defensorum Civitatum praescribit, de Circulari hujusmodi designatione interpretatur, quod recte ibi notat Dionysius Gothofredus.
II.
In Brigantum Agro ante annos aliquot reperta tria Marmora, quae sequuntur; debemus V. Cl. Gulielmi Cambdeni
[...] collectaneis, quibus Britanniam suam augere destinaverat. Seld.
Deae Nymphae Brig. Montana an Fluviatilis haec Brigantum Dea non liquet. Sed cum Nympha indigetetur, veri est simillimum harum alteram fuisse. Montes enim & Fluvios inprimis divino honore colebant veteres Britanni. Eis nempe, ut scribit Gildas in Epistola de excidio Britanniae,
Divinus honor à caeco populo cumulabatur. Nec sub Anglosaxonum imperio, etiam adulto, hujusmodi cultus plane in desuetudinem abierat. Colligo ex Canuti Regis legibus, cap. 5. ubi Adoratio barbara, quam
[...] dixere, vetatur. Ejusce pars ibi est
Fluvios seu
[...] adorare. Ita veteres in Germania Saxones frondosis arboribus Fontibusque venerationem exhibebant, uti apud Adamum Bremensem ait Einhardus. Seld.
IV.
DEO. QVI. VIAS
ET SEMITAS COM
MENTVS EST T. IR
DAS. S. C. F. V. L. L. M.
Q. VARIVS VITA
LIS ETECOS ARAM
SACRAM RESTI
TVIT
APRONIANO ET BRA
DVA COS.
Repertus est hic Lapis apud Thornburgh ad Swalae fluvii ripam, 17 Julii 1620. quod Scedulâ insertâ notavit Cambdenus ad Britanniae suae, p. 595. Seld.
Deo qui Vias. Certe Mercurius erat. Deus
[...] seu viarum praeses; de quo videsis De Diis Syris Syntagma 2. cap. 14. Seld.
Aproniano & Bradua Cos. Extremo Commodi Imperatoris anno Consules erant Cassius Apronianus & Metilius Bradua. Seld.
V.
DEO
SILVANO
L. TANICVS
VERVS
PRAEF. V. S. L. L. M.
Sua manu ad jecit Camdenus in margine pag. 699. hanc Silvano Inscriptionem à Cadir in agro Sterlinensi, qui Scotiae est, cum aliis, quas inde ediderat, visendam.
VI.
ODDA DVX IVSSIT HANC REGIAM AVLAM
CONSTRVI ATQVE DEDICARI IN HONORE S.
TRINITATIS PRO ANIMA GERMANI SVI ELFRICI
QVE DE HOC LOCO ASVMPTA EALDREDVS VERO EPS.
QVI EANDEM DEDICAVIT II. IDIBVS APL. XIIII. AVTEM ANNO
S. REGNI EADWARDI REGIS ANGLORVM.
Haec Inscriptio exarata est in magno Lapide quadratae formae nuper è terra effosso in Villa vocatâ
Ueerhurst, circa milliaris spatium à Tewksburia in
[Page 310] Comitatu Glocesteriae, dissitâ, in domo Abbatis Aula vocata, quam cum adjuncto Manerio à Decano & capitulo Westmonasteriensi tenet Johannes Powel Armiger Hospitii Templi interioris Barristarius, & Jurisconsultus Doctissimus. Idem Lapis jam videndus est in Aedibus ejusdem D
ni Powel, quas Glocestriae habet, inde huc Oxoniam intra paucos dies est transferendus ab illo eximio viro ex ingenti benevolentia ejus erga locum bonis studiis consecratum Academiae dono datus.
Edwardus Rex, quo regnante hic Lapis exaratus fuit, erat Edwardus Confessor. Odda, qui Regiam Aulam construi, & in honorem Sacrosanctae Trinitatis dedicari jussit, videtur ille Odda fuisse, qui Cartae, quâ Edwardus Confessor Episcopatum Cornubiensem Episcopatui Exoniensi conjungebat, nomen suum subscripsit. Vide Monasticon Anglicanum pag. 230. In eodem Monastico Anglicano pag. 154. mentio fit cujusdam Ducis Oddonis, qui A. D. 715. Monasterium Teukesburiae in honorem Dei ac gloriosae Virginis Mariae aedificari jussit. Cum locus, in quo hic Lapis inventus fuerit, Teukesburiae tam vicinus sit, Hunc Oddonem eum fuisse crederem, de quo hic agitur, si non temporis ratio omnino prohibuisset. Annus enim à Christo nato agebatur millesimus quadragesimus quintus cum Edwardus Confessor in Anglia primo inceperit regnare. In adversariis Lelandi Vol. 5. mentio est Oddae Comitis filii Elferi, qui restituit praedia Monachis Persorensibus, quae prius Elferus abstulerat. Ealdredum in nullo Episcoporum Angliae Catalogo invenio, sed in Carta Edwardi Confessoris de restauratione Coenobii Westmonasteriensis, quae extat in Monastico Anglicano, pag. 60. Ealdredi Episcopi, qui ab eo Rege ad Papam Legatus mittebatur ad obtinendam absolutionem à voto, quod ille temere susceperat, mentionem fieri invenies, quem eum fuisse, cujus in hoc Lapide nomen est, suadet temporum convenientia. Exaratus enim erat hic Lapis anno 14 Edwardi Confessoris, cujus hic Ealdredus Legatus fuit. Annus 14 hujus Regis erat annus Christi 1058. Elapsi igitur annu sunt 618, à quo Odda dux hunc Lapidem in Monumentum pietatis suae ponebat.
Haec Hebraicarum Inscriptionum fragmenta, quae, dirutâ ante annis 47, ad refectionem, portâ Londini boreali
Alders-gate dictâ, in veteris structurae saxis singulatim reperta sunt, transcripsit Seldenus, & in libro suo de Marmoribus Arundellianis edidit cum notis, quae sequuntur.
Ebraica saxa non adjecimus perinde acsi tanti visa fuerint ea quae supersunt vocabula pretii, ut inde locum hic juste mererentur. Et breviuscula erant & concisa, etiam dum integra extabant, nec magni omnino momenti; ad hunc modum lacunosa minimi sunt. Unum & alterum vocabulum, quod
Terram Sanctam &
Abrahamum indicat, in primo legimus. Sed in singulis non tam sensum aliquem, quam vocabula duntaxat paucula, aut potius elementa, satis etiam interdum incerta, restare, inter exscribendum, comperiebamus. Veruntamen quoniam rarissima sunt ejusmodi Saxa, & inter ea non semel censita fuere, quae, utcunque levissimi forsan pretii, eorum nihilominus, qui accuratius bonis studiis incumbunt, desiderium impense irritare solent, ut qualianam ea demum fuerint sigillatim satis cognoscant, ideo visum est ea libri nostri partem facere. Ex dirutis Judaeorum Synagogis & monumentis eorum sepulchralibus ad veterem portae instaurationem proculdubio olim transferebantur. Et sive Synagogarum parietibus sive mortuorum tumulis primo conceptae sunt Inscriptiones, quae à lapicidis arctiores commissuras molientibus, ut vides, mutilatae.
‘Sub Elizabethae item gloriosissimae memoriae Regina; cum anno 1586. reficiebatur porta Londini occidentalis,
Ludgate dicta, reperta est in veteris structurae saxis inscriptio hujusmodi
[...] Hic tumulus est Rabbi Mosis filii Rabbi illustris Isaac.’ Ita enim legenda & intelligenda est Inscriptio illa depravatissime typis non semel edita in Joannis Stowaei Notitia Londini, Anglice Scripta, ubi nullo sensu exaratum habemus
[...] Et versio Latina, quae adjicitur, item reprehendenda.
‘Haec est Statio Rabbi Mosis Filii insignis Rabbi Isaac, quod de aedibus ibi intelligitur, ac si aedium Rabbi Mosis fronti, pro titulo, adscriptum fuisset.’ Dubium mihi non videtur saxum fuisse Sepulchrale. Sepulchrum aut tumulum
[...] vocabant Judaei, quod in Ebraicis Epitaphiis alibi etiam occurrit. Et frequentissimos fuisse olim Londini cippos Judaeorum sepulchrales verisimilimum est. Nam ante annum Salutis reparatae 1177. seu Henrici Regis secundi 23, Judaeum alibi sepeliri non licuit. Rogerus Hovedenius,
‘Eodem anno, inquit,
[Page 312] Dominus Rex Pater dedit licentiam Judaeis terrae suae habendi coemiterium in qualibet Civitate Angliae extra muros civitatum, ubi possent rationabiliter & in competenti loco emere ad sepeliendum mortuos suos. Prius enim omnes Judaei mortui Londonias ferebantur sepeliendi.’ De Judaeis autem qui olim in Anglia agebant, plurima occurrunt tum in vetustis Commentariis, tum in tabulis publicis. Antiquissima eorum mentio est in legibus aliquot Edwardo Confessori tributis.
‘Sciendum, ibi legimus, quod omnes Judaei ubicunque in regno sunt, sub tutela & defensione Regis ligea debent esse. Nec quilibet eorum alicui diviti se potest subdere sine Regis licentia. Judaei enim & omnia sua Regis sunt. Quod si quisquam detinuerit eos vel pecuniam eorum, perquirat Rex si vult tanquam suum proprium.’‘Ad hunc sensum in Decreto illo quod Regis Edwardi primi statutum de Judaismo vocamus, Judaei non semel dicuntur
tailliables au roy come les soens serfs & a nul autre, i.
Capitationi, quae
talliagium appellari solebat,
ad placitum Regis & non cujusquam alius, obnoxii, non aliter ac servi ejus.’ Et satis haec fusius interpretantur ea quae conditionis hi miserae homines saepius, pro principum arbitratu, tulere, idque non sine publica comminatione Exilii, quod postmodum etiam subierunt, nullo redimendum tributo. Et singularis erat in Anglia Judaeorum plerunque status & rerum earum administratio Causarum civilium ad Judaeos spectantium disceptationem coram judicibus qui
Justitiarii ad Custodiam Judaeorum assignati dicebantur, & jure singulari moribusque ad
Judaismum (ut phrasis erat) proprie spectantibus in judiciis utebantur, habemus in Archivis. Item
Starra. Hoc nomine Instrumenta, quibus & Ebraice & Latine plerunque scriptis contractus ab eis sive initi, sive dissoluti erant, ita dicebantur à
[...] quod
Schetar aut
Schtar sonat.
‘Elias in Thisbite,
[...] id est, Schetar aut Shtar dicitur ut Schetar sive Cautio seu Instrumentum debiti, Shetar sive Cautio seu Instrumentum Dotis. Similiter omne vocabulum Schetar in Rabbinorum nostrorum (quorum beata sit memoria) scriptis, Instrumentum significat quo quis potestatem aut dominium suum ad aliud transfert. Estque desumptum ab illo. Num pones potestatem ejus (seu
[...] Mischtaro) in Terris?’ Locus quem designat est in Jobi cap. 38. Commate 33. Inde habent
[...]Minyain Schetaroth aut
Schtaroth quod
Aeram contractuum sonat & pro Epocha annorum Alexandreorum iis usurpatur in tractatu
[...] Rosch Haschana, seu de Capite Anni qui octavus est Seder Moed seu Ordinis 2. in Talmude. Et in Commentario vetusto juris nostri quem Fletam dicimus;
‘Contrahentes cum Judaeis vel Judaeabus, pecorantes, & Sodomitae in terra vivi confodiantur; dum tamen manuopere capti per testimonium legale vel publice convicti.’ Ita libro 1. cap. 37. Alia quamphiria fuere de Pignoribus, Hypothecis, Actionum cessionibus, Creditorum exactionibus, Usuris & ejusmodi ceteris jura Judaeis, apud majores nostros, propria quae praetermittimus. Sed quod de summo eorum, seu ut vocabantur,
Communitatis Judaeorum Angliae, in Anglia Presbytero, Sacerdote sive Episcopo in Archivis legimus; quoniam de ea dignitate vix quidpiam omnino apud Scriptores editos occurrit, id adnotare libuit. Hunc tam creare solebant Reges suo arbitratu quam latâ sententiâ summovere, idque jure & certissimo & usitatissimo usque ad posteriora Henrici tertii Regis tempora. Id manifestum videtur ex Regiis aevi, quo apud nos floruere Judaei, diplomatis. Quod ad Creationem Regiam attinet; satis scimus ex Johannis Regis diplomate quo Jacobum Judaeum in hanc evexisse dignitatem fratrem suum Ricardum Regem primum, innuit, idemque firmat. Diploma in Tabulis publicis quae Cartas Joannis Regis exhibent, ita legitur, Parte
[Page 313] scilicet 1. membrana 28. Cart. 171. anni ejus primi.
‘Rex omnibus fidelibus suis & omnibus & Judaeis & Anglis salutem. Sciatis nos concessisse & praesenti charta nostra confirmasse
Jacobo Judaeo de London, Presbytero Judaeorum, Presbyteratum omnium Judaeorum totius Angliae, habendum & tenendum, quamdiu vixerit, libere & quiete, & honorifice, & integre, ita quod nemo ei super hoc molestiam aliquam aut gravamen inferre praesumat. Quare volumus & firmiter praecipimus, quod eidem Jacobo quoad vixerit, Presbyteratum Judaeorum per totam Angliam garantetis, manuteneatis & pacifice defendatis; & si quis ea super hoc forisfacere praesumserit, id ei sine dilatione (salva nobis emenda nostra) de forisfactura nostra emendari faciatis, tanquam dominico Judaeo nostro, quem specialiter in servitio nostro retinuimus. Prohibemus etiam ne de aliquo ad se pertinente ponatur in placitum, nisi coram nobis, aut coram capitali Justitia nostra sicut Carta Regis Ricardi fratris nostri testatur. Teste S. Bathoniensi Episcopo, &c. Dat. per manus H. Cantuariensis Archiepiscopi Cancellarii nostri apud Rothomagum 31 die Julii anno Regis nostri primo.’ Crearat scilicet Jacobum hunc Presbyterum Ricardus primus. Dignitatem ei diplomate hoc firmat Johannes. Submovisse item Presbyterum hunc Regem (interveniente scilicet Judicum, ad quorum cognitionem spectabant res Judaeorum, sententia) constat ex alio Henrici tertii diplomate, quo item Judaeorum Communitati Angliae primo conceditur, ut imposterum Presbyterum seu Sacerdotem, sive Episcopum sibi eligerent, ita tamen ut Regi electum praesentarent; atque ejusdem impetrarent, non aliter, puto, ac sodalitia Decanorum & Capitulorum Christiana in Episcopis elegendis, assensum. Haec discimus ex Tabulis publicis quas
Patentes anni 41. Henrici tertii vocamus. In eis, membrana 4. numero 6. habetur quod item interferere heic visum est.
‘Rex omnibus, &c. Cum Elyas Episcopus Judaeus noster London, pro transgressione quam fecit tam nobis quam dilecto fratri nostro Regi Alemanniae, à Sacerdotio Communitatis Judaeorum Angliae, coram dilectis & fidelibus nostris Philippo Basset, Philippo Luvel, Henrico de Bathon, Simone Passel, & ceteris Justitiaris ad Custodiam Judaeorum assignatis, quos ad transgressionem illam convincendam Justiciarios nostros assignavimus, per judicium eorundem ad saccarium nostrum fuerit abjudicatus, & de ejusdem Sacerdotii officio & de omnimodis aliis officiis, & Ballivis, quas de nobis prius obtinuit, sit depositus; Nos de consilio eorundem Justiciariorum concessimus praedictae Communitati Judaeorum nostrorum Angliae, per finem trium marcarum auri, quem Cresse & Haginus frater ejusdem Judaei nobis pro eadem Communitate fecerunt, quod praedictus Elyas Sacerdotium illud nunquam in posterum habeat & recuperet, & quod nullus de Communitate illa de cetero sit Sacerdos, nisi per communem electionem Communitatis ejusdem, & quod illa Communitas post decessum cujuslibet Sacerdotis sic electi alium eligendi quemcunque voluerint Sacerdotem, liberam habeat facultatem, ac ipsum nobis praesentandi, ut nostrum super hoc assensum obtineat & favorem. In cujus &c. T. R. apud
Modestock 20 die Julii.’ Sacerdotium ejusmodi Hagino filio Deulares Judaeo conceditur ab Edwardo I. ut videre est in ejusdem diplomate, quod habetur in
Patentibus anni ejus 9. membrana 20. Sed Judaei tandem anno ejusdem Regis 18, qui reparatae salutis est 1293. ex Anglia in exilium pulsi sunt. Et mirum est, quod, cum insignes faceret in Calendario Judaeorum Rabbi Ori Ben-Simeon Epochas eorum exilii ex Francia, Hispania, & Portugallia, id, quod in Anglia subiere, omnino omitteret. Et numerus & gentis calamitas satis etiam exilii Anglicani memoriam exegisse videatur. De eo consulas imprimis Thomam Walsinghamium in Hypodigmate Neustriae & Florilegum.
[Page 314] Adijicimus nos iis, quae scriptores illi habent, Regii ad complures Vicecomites (qui Provinciarum apud nos annui Custodes sunt) rescripti formulam, qua publica in exilium proficiscentibus fides praestabatur.
‘De Judaeis regnum Angliae exeuntibus, Rex Vicecomiti Gloucestriae, cum Judaeis regni nostri universis certum tempus praefixerimus à regno illo transfretandi. Nolentes, quod ipsi per ministros nostros, aut alios quoscunque aliter quam fieri consuevit indebite pertractentur, tibi praecipimus, quod per totam ballivam tuam publice proclamari & firmiter inhiberi facias, ne quis eis infra tempus praedictum injuriam, molestiam, damnum inferat seu gravamen. Et cum contingat ipsos cum catellis suis, quae eis concessimus, versus partes London, causa transfretationis suae, dirigere gressus suos, salvum & securum conductum eis habere facias Sumptibus eorundem. Proviso quod Judaei praedicti ante recessum suum vadia Christianarum, quae penes se habent, illis quorum fuerint, si ea acquietare voluerint, restituant ut tenentur. T. R. apud Westmonasterium 18 die Julii.’ Legitur in Tabulis publicis, quas
Clausas vocamus anni 18, qui ipse exilii est, membrana 6. Et similia rescripta ad Vicecomites Essexiae, Eboraci, Northamptoniae, Lincolniae, Herefordiae, & Southamptoniae diriguntur. Ejusmodi aliud rescriptum occurrit in Patentibus ejusdem anni membrana 14. numero 4. De Civitatis autem jure, apud Christianos, Judaeis sive permittendo, sive negando, consulendi imprimis sunt Sixtus Medices Theologus, libro de Foenore Judaeorum, & Marquardus de Susanis Jurisconsultus, De Judaeis & aliis Infidelibus.
Notae in Marmora Sepulchralia.
MArmoribus Sepulchralibus nullibi fere in hoc opere notas adjeci, de iis enim omnibus hic in fine mihi propositum erat pleno Tractatu agere, in eoque omnia, quae ad Sepulturam antiquorum pertinent, explicare; sed cum consultis modernis autoribus, tot ex iis inveniam, qui hanc provinciam optime prius excoluerunt, depono consilium, nec rem à viris longe doctioribus actam omnibusque numeris absolutam iterum agere volo. Hic igitur pauca tantum ad intelligenda ea, quae in nostris Marmoribus occurrunt, necessaria breviter explicabo: si plura de his rebus cognoscere velis, remitto te ad Alexandrum ab Alexandro, lib. 6. cap. 14. Meursium de funere, Gutherium de jure Manium, Kirchmannum Lubecentem de Funere, Gothofredi notas ad Cod. Theod. lib. 9. Tit. 17. Coelium Rhodoginum, Rosinum, Fabricii Chemnensis Romam cap. 20. Lilium Gyraldum, & Pauli Aringhi Romam subterraneam, aliosque.
Sepulchra, uti Athenienses, ceterique fere omnes Graeci, sic etiam Romani extra muros singuli in fundis suis habuere; Lex enim duodecim Tabularum fuit, & postea Duillio Consule Senatus decreto iterum sancita,
Hominem in urbe ne sepelito, neve urito. Hâc autem Imperatores, Virgines Vestales, & viri clariores, qui ob ingentia merita privilegium Sepulchra in urbe habendi consecuti fuerant, non tenebantur; ii igitur soli intra muros, ceteri omnes extra in agris sepeliebantur. Plerumque vero apud Romanos prope vias publicas sepulchra locata erant, ut humanae conditionis & fragilitatis viatores & commeantes admonerent, atque inde est, quod in titulis sepulchrorum toties legimus aspice, siste, cave Viator, &c. Locum Sepulchro designabant Pontifices, designatus sacer erat; si igitur aliquis postea eum ad alium usum converteret, aut Religionem illius quocunque modo violaret, magnum reatum
[Page 315] admisisse putabatur, ut ex legibus severissimis contra Sepulchrorum violatores apud Romanos latis satis constat. Ut igitur omnibus innotesceret, quanta agri pars ad Sepulchrum pertinebat, eique eo melius evitarent illius violandi crimen, ejus limites saepe in Marmore Sepulchrali indicabatur, & sic supra in Marmore XXIV indicatur. IN. FRONTE. P. XII. IN. AGRO. P. XII. i. e. in fronte pedes 12, à fronte ad posticam partem pedes 12. & in Marmore LXI. IN FR. P. VII. IN AG. P. V. i. e. in fronte pedes 7, à fronte ad posticam partem pedes 5; & in Marmore LXIV. IN FR. P. VI. IN AGR. P. VIIII. i. e. in fronte pedes 6, à fronte ad posticam partem pedes 9 Sepulchrum patere. Et ad hoc alludit Horatius, ubi dicit,
Mille pedes in Fronte trecentos cippus in agros
Hic dabit, haeredes monumentum ne sequeretur.
Si quis in alieno agro locum in Sepulchrum emisset, viam etiam ad Sepulchrum per illum agrum simul emebat, quod in Marmore LXXXVIII habemus indicatum, in quo legitur,
[...], i. e. habet ingressum & egressum, seu potius aggressum & regressum, i. e. viam per quam ad Sepulchrum ire indeque redire poterant illi, ad quos jus in eo sepeliendi pertinebat. Sepulchra autem erant vel uni tantum, vel pluribus condita; quae uni tantum condebantur, singularia dicta fuere, qualia erant, ad quae Marmora è nostris V. VI. XII. XIV. aliaque hujus generis pertinebant. Quae pluribus exstructa erant, aut eorum tantum, qui in Epitaphio nominabantur, aut totius familiae, aut haeredum etiam juris fuerunt. Eorum tantum, qui in Epitaphio nominabantur, illa fuerunt, quibus Marmora è nostris XIII, XL, LIII, aliaque hujus generis imposita fuere. Quae totius familiae erant, familiaria; quae Haeredum etiam, haereditaria dicebantur. In familiaribus omnes, qui è Conditoris familia erant, filii scilicet, filiaeque, alumni, liberti, libertaeque, posterique eorum sepeliebantur. Familiaria igitur Sepulchra omnia ea sunt in quorum titulis legimus.
Sibi, & suis, libertis, libertabusque, posterisque eorum. In Haereditariis conditoris etiam Haeredes, quamvis è familia non erant, condebantur, eaque in titulis habebant has literas H. M. H. S. i. e.
Hoc Monumentum haeredes sequitur; Familiaria vero, è quibus Haeredes exclusi erant, has H. M. H. N. S. i. e.
Hoc Monumentum haeredes non sequitur; ad quod alludunt illa, quae supra ex Horatio citavimus —
Haeredes Monumentum ne sequeretur. Literas H. M. H. S. è nostris Inscriptionibus nulla, literas vero H. M. H. N. S. CXV subscriptas habet. Marmor igitur illud ad Sepulchrum familiare pertinebat, quod Haeredes extraneos non sequebatur: cujus generis etiam est Marmor CXXXIII, in quo non abbreviate literis, sed his plenis vocibus,
[...], haeredes Sepulchro interdictos fuisse invenimus. Saepe autem haec Sepulchra, sive erant haereditaria, sive familiaria ab Haeredibus & familiis, quibus appropriata erant, aut venditione aut donatione alienabantur, ita ut alterius familiae, aut alterius Haeredum deinde juris essent. Sic in Marmoribus LXXIX, & XCII Sepulchra, ad quae pertinebant, emta fuisse invenimus, & jus in iis sepeliendi, sic ad alios, quam quibus condebantur, translatum fuisse. Sed cum hoc directe contra conditorum voluntatem fuerat, qui Sepulchra sua aut familiis, aut haeredibus appropriaverant, saepe in Monumentorum inscriptionibus, ne fieret, sub mulctae poena prohibetur, & sic intelligendae sunt tam nostrae, quam aliae antiquae Monumentorum inscriptiones, quibus eorum alienatio per venditionem, donationem, aut alium quemcunque modum prohibetur; & non ut multi opinantur de alienatione ad alium usum; sepulchrum enim, aut aliquam illius partem ad alium usum convertere apud antiquos laesae religionis crimen erat, contra quod cum severissimis reipublicae legibus
[Page 316] satis cantum esset, ridiculum est opinari idem Monumentorum inscriptionibus sub mulctarum poenâ etiam prohibitum fuisse; praesertim cum hujus impietatis supplicium ab ipsis legibus institutum multo gravius esset, quam quod in aliqua Monumenti inscriptione mandatur. Mulcta apud Romanos Arcae Pontificum, uti videas in Marmoribus CXIII, & CXV, apud Graecos vero, uti videas in Marmore CXXXVI, & Appendicis Marmore XVI publico aerario erat inferenda; unde indicatur Sepulchrorum & locorum sacrorum curam apud Romanos penes Pontifices, apud Graecos in iis urbibus, in quibus Senatus erat, penes Senatum fuisse. Haec Sepulchra secundum dignitatem personae vel familiae ad quam pertinebant vel majora vel minora erant: In Marmore LXIV Julii Jasonis Sepulchrum tantum in fronte pedes VI, & in agro pedes IX; in Marmore vero XLVII M. Anni Aucti Sepulchrum cum Ustrino in Fronte pedes LIV, & in agro pedes XXIV legimus patere. Ustrinum autem locus erat Sepulchro vicinus, in quo cremata erant cadavera, quorum cineres erant in Sepulchrum inferendi. Sepulchra, quorum limites latius extendebantur, septo muniebantur, quod plerumque palis terrae infixis, à ditioribus vero Marmore factum erat; Latinis Maceria, Graecis
[...] dicebatur à
[...]pectus, quia septum illud altitudinem pectoris humani aequabat, nos Anglice vocamus
a Brest-work; intus hoc septum erant
[...], aliaque item aedificia, & loca ad peragendos Sepulchrales ritus consecrata.
[...] coenaculum erat, in quo Epulum Sepulchrale (cujus mentio est Marmore XLIX) exhibebatur.
[...] domus erat concamerata sub terrâ condita, in quâ erant
[...], &
[...], in quibus ipsa cadavera vel cadaverum cineres recondebantur.
[...] enim cavamina quadrata & oblonga erant in parietibus Camarae circumcirca facta, in quibus ponebantur arcae lapideae recentioribus Latinis Sarcophagi, in nostris Marmoribus
[...] dictae, quae cadavera defunctorum, & Urnae, quae cineres eorum, si cremata essent, continebant; è Romanis enim nonnulli cremabant, nonnulli sine crematione sepeliebant mortuos suos; Macrobii autem tempore, ut ipse testatur lib. 7. cap. 7. omnino omissa fuit crematio. Sed de hac re consule autores, ad quos te supra remisi. Vox
[...] invenitur in Appendicis Marmore XXXII, in Latinis autem scriptionibus apud Gruterum saepius legitur.
[...] occurrit in Marmore LXXIX, & Appendicis Marmore XVI.
[...] in Marmoribus XVIII, LXXIV, LXXIX, & LXXXI, & Appendicis Marmore XXXII.
[...] in Marmoribus LXXIX, CXXXVI, & CXXXVIII, & Appendicis Marmoribus XVI, XXII, & XXXII.
[...] in Marmore XIX, & Appendicis Marmoribus XVI, & XXXII. In iisque ita hae voces intelligendae sunt, uti supra explicavi. In singulis igitur
[...] plures
[...], in singulis
[...] pluria
[...] erant, in singulis
[...], si singularia essent, unum tantum cadaver, si duplicia, vel triplicia essent, uti saepe, plura recondebantur. In vestibulo
[...] positum erat Marmor, quod titulum Sepulchralem inscriptum habuit, quo indicatum erat, ad quos ille Sepulturae locus pertinebat, & qui in eo Sepulti erant, atque ideo apud A. Gellium lib. 18. cap. 7. à Catone Glossarium mortuarium vocatur; & hujus generis multa è nostris Marmoribus videntur fuisse. Et sic etiam
[...] Titulos suos habuere;
[...] enim uti supra indicavi cavamen erat quadratum & oblongum in parietibus
[...] factum; foramen seu ostium illius cavaminis angustius erat, Marmor ideo habuit sibi adaptatum, quo obturabatur, in eoque inscriptum erat, ad quos illa
[...] pertinebat, & qui in ea Sepulti erant; nam ut tota Conditoris familia totam
[...], sic partes illius, seu familiae minores inde ortae
[...] in parietibus dispositas sibi appropriatas habuere. Multas harum Camararum cum Sepulchris & loculis seu sarcophagis,
[Page 317] quae in iis erant, in Pauli Arhingi Româ subterraneâ videas delineatas. Hactenus de Monumentis Sepulchralibus. Alia etiam fuere, quae Sepulchralia non erant, sed tantum honoraria, & haec
[...] dicebantur, quia vacua erant, & nulla cadavera infra Sepulta habuere, quale fuit, quod Marmor Appendicis XXVIII Herodem (Atticum scilicet insignem illum Sophistam) uxori suae (Regillae scilicet, quam ipse invitus occiderat) indicat posuisse. Haec
[...] frequentius ab antiquis in memoriam amicorum, quos maximo in pretio habuere, praesertim si illi naufragio intereuntes Sepulchris caruissent, condita fuere. De iis satis multa habes in illis autoribus, quos supra indicavi de rebus Sepulchralibus plenius egisse.
AVGGG. LIB. Augustorum Libertus,
vel, Librarius.
trium scilicet.
AVG. NN. LIB. Augustorum Nostrorum Libertus.
AVG. I. D. Augustalis Iuridicundo.
AVG. L.
AVG. LIBER.
Augusti Liberi. Augusti Libertus.
AVG. M.
Augur.
Augustalis.
Municipii.
AVG. N. Augusti Nepos. Augustus Noster.
AVG. N. D. Augusti Nostri Dispensator.
AVGG.
NN. SER. Augustorum Nostrorum Servus.
AVG. N. SER. Augusti Nostri Servus.
AVG. N. V. Augusti Nostri Verna.
AVG. P. Augusti Puer.
AVG. POL.
Augur.
Augustalis.
Polae.
AVG. RAVEN.
Augur.
Augustalis.
Ravennae.
AVG. SAC. Augusto Sacrum.
AVG. TRIB. POT. Augustus Tribunicia Potestate.
AVGVS. Augustus.
AVGVST. Augustalia. Augustus.
AVGVST. ALLIF. Augustalis Allifanorum.
AVGVST. ET. POP. Augustales Et Populus.
AVGVST. TR. POT. XIIII. COS. XI. IMP. XIII. P. P. Angustus Tribunicia Potestate Decimumquartum Consul Vndecimum Imperator Tertiodecimum Pater Patriae.
A. VIC. PVB. A Vico Publico.
A. V. L. Annos Vixit Quinquaginta. Animo Vovit Libens.
A. V. P. S. Augustae Vindelicorum Pecunia Signata.
AVR. Aurelia. Aurelius. Aurum.
AVRIG.
AVRIGIT.
Aurigitanus.
AVRL. Aurelius.
AVSP. S. Auspicante Sacrum.
AVTV. COL. VIC. SEQVAN. Auctoritate Coloniae Vici Sequanorum,
seu, Collegii.
A. V. XX. Annos Vixit Viginti.
A. X. Annis Decem.
A. XII. Annis Duodecim.
A. XLI. Annos Quadragintavnum.
A. XX. H. EST. Annorum Viginti Hic Est.
B.
B. Badio. Beatus. Beleno. Bene. Beneficiario. Berna,
pro Verna, Binus. Bixit,
pro Vivus Vixit. Brutus. Burra. Bustum.
B. Badio. Beneficiarius.
B. A. Bixit Annis.
BAL. Balbus.
BARBAT. Barbatus.
BASC. Basilica.
B. B. Bene Bene.
Idest Optime.
B. COS.
-B-. COS.
Beneficiarius Consulis.
B. D. D. Bonis Deabus.
B. DE. SE. M. Bene De Se Meritae,
vel, Merito.
BEDVA. Vidua.
BELL. ACT. Bello Actiaco.
BELL. ACT. SICIL. ET. HISP. Bello Actiaco. Siciliensi Et Hispaniensi.
H. L. ET. M. H. N. S. Hic Locus Et Monumentum Heredes Non Sequitur.
H. L. F. S. F. S. Hunc Locum Fecit Sibi Filiis Suis.
H. L. H. N. S. Hic Locus Heredes Non Sequitur.
H. L. H. N. T. Hunc Locum Heres Non Teneat.
H. L. M. Hic Locus Monumenti.
H. L. N.
H.
L. N.
Honesto Loco Natus.
H. LOC. HER. NON. SEQ. Hic Locus Heredes Non Sequitur.
H. L. R. Hac Lege Rogatum. Hanc Legem Rogavit. Hic Locavit Requietorium.
H-L-S. Sestertius.
H. L. S. H. N. S. Hunc Locum Sepulturae Heres Non Sequitur. Hunc Locum Scripti Heredes Non Sequuntur.
H. M. Hoc Mandavit. Hoc Monumentum. Honesta Mulier. Honesta Missione. Hora Mortis.
H. M.
H.
M.
Honesta Mulier.
HM. Hymnus.
H. M. AD. H. N. T.
H. M. AD. H. N. TRAN.
Hoc Monumentum Ad Heredes Non Transit.
H. M. D. A. Huic Monumento Dolus Abest,
vel, Abesto.
H. M. D. M. A.
H. M. D. M. AB.
Huic Monumento Dolus Malus Abest,
vel, Abesto.
H. M. D. M. A. E. Huic Monumento Dolus Malus Absens Esto.
H. M. D. M. H. Huic Monumento Dolus Malus Abesto,
H. pro A.
H. M. E. Hic Monumentum Elegit. Hoc Monumentum Erexit. Homini Memoriae Egregiae.
H. M. E. H. I. S. Hoc Monumentum Ejus Heres Institutus Sequitur.
H. M. E. H. N. R. Hoc Monumentum Exterum Heredem Non Recipit.
H. M. E. H. N. S. Hoc Monumentum Exterum Heredem Non Sequitur.
H. M. E. H-S.
[...]. M. N. Hoc Monumentum Erexit Sestertiorum Vigintiquinque Mille Numum..
H. M. E. N. R. Hoc Monumentum Exterum Non Recipit.
H. M. ET. LOCIS. S. S. D. M. A. Huic Monumento Et Locis Supra Scriptis Dolus Malus Abesto.
H. M. ET. L. S. H. N. S. Hoc Monumentum Et Locum Sepulturae Heredes Non Sequuntur.
H. M. ET. L. S. S. H. N. S. Hoc Monumentum Et Locum Sepulturae Sui Heredes Non Sequuntur. Hoc Monumentum Et Libertatem Sepulcri Sui Heredes Ne Sequantur,
vel, Scripti.
H. M. EX. NON. RECEP. Hoc Monumentum Exterum Non Recepit.
H. M. EXT. N. REC. Hoc Monumentum Exterum Non Recipit.
H. M. EX. T. H. N. S. Hoc Monumentum Ex Testamento Heredem Non Sequitur.
H. M. EXT. N. R.
H. M. EXT. N. REC.
Hoc Monumentum Exterum Non Recipit.
H. M. EXTR. H. N. SEQ. Hoc Monumentum Exteri Heredes Non Sequuntur.
H. M. F. Heres Monumentum Fecit. Hoc Mandavit Fieri.
H. M. G. N. S. Hoc Monumentum Gentiles Non Sequitur,
vel, Non Sequuntur.
H. M. H. Hic Monumentum Habet. Hoc Mandavit Heres.
H. M. H. E. N. S. Hoc Monumentum Exteros Heredes Non Sequitur.
H. M. HER. S. Hoc Monumentum Heres Sequitur.
H. M. H. EX. T. N. S. Hoc Monumentum Heres Ex Testamento Non Sequitur.
H. M. H. N. A. Hoc Monumentum Heredes Non Accipit.
H. M. H. N. S. Hoc Monumentum Heres Non Sequitur.
H. M. H. N. S. E. Hoc Monumentum Heredes Non Sequitur Exteros.
H. M. H. N. S. N. H. H. Hoc Monumentum Heredes Non Sequitur Nec Heredes Heredum.
H. M. H. N. S. N. EX. Hoc Monumentum Heredes Non Sequitur Nec Exteros. Hoc Monumentum Heredes Nostri Sequuntur Non Exteri.
H. M. H. S. Hoc Monumentum Heres Sequitur,
vel, Heredes.
H. M. IN. F. P. X. IN. A. P. X. Habet Monumentum In Fronte Pedes Decem In Agro Pedes Decem,
vel, Huic Monumento.
H. M. M. H. M. N. S. F. Humanitatis Mala Metuens Hoc Monumentum Nomine Suo Fecit.
H. M. P. Hic Monumentum Posuit. Hoc Monumentum Posuit.
H. M. P. CO. ET. F. Hoc Monumentum Posuit Conjugi Et Filiis.
H. M. P. P. Hoc Monumentum Propria Pecunia. Hoc Monumentum Publice Posuere.
H. M. P. P. S. Hoc Monumentum Publice Posuit Sibi.
H. M. S. M. Hoc Mandavit Sibi Monumentum.
H. M. S. S. E. H. N. S. Hoc Monumentum Sive Sepulcrum Exteros Heredes Non Sequitur.
H. M. S. S. HH. EX. N. S. Hoc Monumentum Sive Sepulcrum Heredes Exteros Non Sequitur.
H. M. T. P. Hoc Matri Titulum Posuit.
H. M. V. Hic Monumentum Voluit. Honestae Memoriae Vir.
H. M. V. S. P. Hic Monumentum Vivens Sibi Posuit,
vel, Hoc.
H. M. V V. FECIT. Hoc Monumentum Universis
[Page 26] Fecit.
H. N. D. M. A. Heredi Non Datur Monumenti Actio.
H. N. S. Heres Non Sequitur.
H. N. S. N. L. S. Heres Non Sequitur Nostrum Locum Sepulturae,
vel, Heredem.
H. O. Hostis Occisus.
HO. Homo. Honestus. Honor. Hora.
HOC. M. H. N. F. P. Hoc Monumentum Heredes Nostri Fecerunt Ponere.
HOC. M. H. IN. F. P. Hoc Monumentum Habet In Fronte Pedes.
HOC. M. H. NON. SEQ. Hoc Monumentum Heres Non Sequitur,
vel, Heredem.
HOC. SAX. SVB. ASC. DED. EST. Hoc Saxum Sub Ascia Dedicatum Est.
HO.
H. Homo Honestus.
HOM. Homo.
HOM. OPT. Homo Optimus.
HON. Honestus. Honore. Honorius.
HON. NOB. PR. Honorius Nobilissimus Princeps.
HONO Honor.
HON. VSVS. Honore Vsus.
HOR.
HORAT.
Horatia.
Tribus.
HOR. NOC. Hora Noctis.
HOR. NVL. Hora Nulla.
HOROLOGIAR. Horologiarium.
HOR. VI. Hora Sexta. Horis Sex.
HOS. Hostis.
HOSS. Hostes.
H. O. S. Hoc Ordinavit Sepulcrum. Hic Ossa Sita.
HO. V. Hora Quinta. Horis Quinque.
H. P. Hasta Pura. Hic Positus. Honesta Persona. Honestus Puer. Hora Prima.
H. P. C. Heres Ponendum Curavit. Hic Ponendum Curavit.
H. P. C. L. D. D. D. Heres Ponendum Curavit Loco Dato Decreto Decurionum.
H. R. Hic Requiescit.
HR. Heres. Hora.
H. RC. Honestae Recordationis.
H. R. E. I. Q. M. E. A. Hanc Rem E Jure Quiritum Meam Esse Ago.
H. R. I. P. Hic Requiescit In Pace. Honore Recepto Impendium Remisit.
H. S. Hic Sita. Hic Situs. Hic Sepulta,
vel, Sepultus. Huic Sepulcro.
H. S.
H. S.
Sestertium. Sestertius.
H-S. Duo Semis.
H-S. CCCC. Sestertiis Quatuorcentum.
H-S.
. Sestertiis Decem mille.
H-S.
H-S.
Sestertiis Viginti mille.
H-S.
. Sestertiis Triginta mille.
H-S.
∞ ∞. Sestertiis Triginta Septem mille.
H. S. C. P. S. Hic Sibi Curavit Poni Sepulcrum. Hoc Sepulcrum Condidit Pecunia Sua. Hoc Sibi Condidit Proprio Sumtu.
H. S. DD. Hoc Sibi Dedit,
vel, Dedicavit.
H. S. E. Hic Sepulta Est,
vel, Sepultus. Hic Sita Est,
seu, Situs.
H. S. E. C. C. H. Hic Situs Est Curantibus Heredibus. Hoc Sibi Erexit Cum Ceteris Heredibus.
H. SE
[...]EM. S. V. P. Hanc Sedem Sibi Viventes Posuere,
vel, Sibi Vivus Posuit.
H. S. E. H. T. F. C. Hic Situs Est Heres Titulum Fieri Curavit.
H. S. EI. F. L. Hoc Sepulcrum Ei Fieri Legavit.
H. S. E. S. T. T. L. Hic Situs Est Sit Tibi Terra Levis,
vel, Hic Sita.
H. S. E. T. F. I. Hic Situs Est Testamento Fieri Jussit,
vel, Hic Sita.
H. S. E. T. F. I. H. F. C. Hic Situs Est Testamento Fieri Jussit Heres Faciundum Curavit.
H. S. F. Hic Situs Fuit. Hoc Sibi Fecit. Hoc Sacellum Fecit. Hoc Solus Fecit.
H. S. F. H. T. F. Hic Situs Fuit Heres Titulum Fecit,
vel, Heredes Titulum Fecerunt.
H. S. F. L. S. P. D. D. Hunc Sibi Fecit Locum Sepulturae Permissum Decreto Decurionum.
H. S. F. S. T. T. L. Hic Situs Fuit Sit Tibi Terra Levis.
H. S. HH. N. S. Hoc Sepulcrum Heredes Non Sequitur. Hoc Sepulcrum Heres Habeat Nomine Suo.
H. S. H. N. S. Hoc Sepulcrum Heres Non Sequitur.
H. S. H. N. S. COM. Hoc Sepulcrum Heredibus Non Sit Commune.
I. L. D. Ipsius Liberta Dedit,
vel, Libertus. Ipse Libens Dedit.
I. L. F. Illius Liberta Fecit,
seu, Libertus.
I. L. H. Ius Liberorum Habens.
I. L. P. Ipse Libens Posuit. In Loco Publico. Illius Liberta Posuit,
vel, Libertus.
I. L. R. In Loco Religioso.
I. L. S. Iussit Locum Sepulturae.
IL. S.
T. Illustris Sublimitas Tua.
I. M. Iovi Magno. Isidi Magnae. Iussit Monumentum.
IM. Immago. Immortalis. Imperator. Intercisus,
hoc est dies.
IMAG. CAES. AUG. IMP. Immago Caesaris Augusti Imperatoris.
IM. CAES. Immago Caesaris.
I. M. CT.
I. M. CT
[...].
In Media Civitate
I. MD. In Medio.
IMI. Decem millia.
IMM. Immolavit. Immortalis. Immunis.
IMM. A.
IIII. Immunis Annis Quatuor.
IMM.
II. HON. IIII. Immunis Iterum Honoratus Quartum.
IM. P. In Pace.
IMP. Impensa. Imperator. Imperio.
IMP. A.Imperator Augur.
IMP. AV. Imperator Augustus.
IMP. A. X. Imperator Augur Decem Vir.
IMP. CAES. AVGV. COMM. CONS. Imperator Caesar Augustus Communi Consensu.
IMP. CAE. M. AVR. SEV. ALEX. AVG. Imperator Caesar Marcus Aurelius Severus Alexander Augustus.
IMP. CAES. AVG. LVD. SEC. XV. S. F. Imperatoris Caesaris Augusti, Ludos Seculares, Quindecim Vir Sacris Faciundis.
IMP. CAES. C. PESCEN. NICER. IVST. Imperator Caesar Caius Pescennius Niger Justus.
IMP. CAES. C. VAL. Imperator Caesar Caius Valerius.
IMP. CAES. C. VIB. TREB. Imperator Caesar Caius Vibius Trebonianus.
IMP. CAES. DIVI. F. III. VIR. R. P. C. Imperator Caesar Divi Filius Trium Vir Reipublicae Constituendae.
IMP. CAES. DIVI. VESP. F. DOMITIAN. COS. Imperator Caesar Divi Vespasiani Filius Domitianus Consul.
IMP. CAES. D. CLO▪ SEP. ALB. Imperator Caesar Decimus Clodius Septimius Albinus.
IMP. CAES. DOMITIAN. AVG. GERM. COS. XI. CENS. POT. P. Imperator Caesar Domitianus Augustus Germanicus Consul Undecimum Censoria Potestate Perpetuus.
IMP. CAES. L. AEL. AVR. Imperator Caesar Lucius Aelius Aurelius.
IMP. CAES. L. SEPT. SEV. PERT. AVG. Imperator Caesar Lucius Septimius Severus Pertinax Augustus.
IMP. CAES. M. ANT. Imperator Caesar Marcus Antoninus.
IMP. CAES. M. AVR. ANT. AVG. Imperator Caesar Marcus Aurelius Antoninus Augustus Pius.
IMP. CAES. M. AVR. ANTO. ELAGAB. Imperator Caesar Marcus Aurelius Antoninus Elagabalus.
IMP. CAES. M. AVREL. Imperator Caesar Marcus Aurelius
IMP. CAES. M. CASS. LAT. Imperator Caesar Marcus Cassius Latienus.
IMP. HAES. M. CLOD. Imperator Caesar Marcus Clodius.
IMP. CAES. M. DID. IVLIAN. AVG. Imperator Caesar Marcus Didius Julianus Augustus.
IMP. CAES. M. DID. SEVER. IVLIAN. AVG. Imperator Caesar Marcus Didius Severus Julianus Augustus.
IMP. CAES. P. LIC. Imperator Caesar Publius Licinius.
IMP. CAES. P. SEP. Imperator Caesar Publius Septimius.
IMP. CAES. T. AEL. HADR. Imperator Caesar Titus Aelius Hadrianus.
IMP. CAES. TRAIAN. AVG. GERM. Imperator Caesar Trajanus Augustus Germanicus.
IMP. CAES. TRAIAN. HADRIAN. OPT. AVG. G. D. PARTH. Imperator Caesar Trajanus Hadrianus Optimus Augustus Germanicus Dacicus Parthicus.
IMP. CAES. TRAIAN. HADRIAN. OPT. P. F. AVG. GERM. DAC. Imperator Caesari Trajano Hadriano Optimo Pio Felici Augusto Germanico Dacico.
IMP. CAES. VESPAS. AVG. P. M. TR. P. P. P. Imperator Caesar Vespasianus Augustus Pontifex Maximus Tribunitia Potestate Pater Patriae.
IMP. CAES. VLP. NER. Imperator Caesar Ulpius Nerva.
IMP. CAE. TRA. DAC. AVG. Imperator Caesar Trajanus Dacicus Augustus.
IMP. C. C. IVN. Imperator Caesar Cassius Junior.
IMP. C. C. M. AVR. Imperator Caesar Caius Marcus Aureli
[...]s.
[Page 30]IMP. C. CN. SAL. Imperator Caesar Cnaeus Salvius.
IMP. C. C. VAL. Imperator Caesar Caius Valerius.
IMP. C. C. VIB. Imperator Caesar Caius Vibius.
IMP. C. C. VIB. TREB. Imperator Caesar Caius Vibius Trebonianus.
IMP. C. D. CAEL. Imperator Caesar Decimus Caelius.
IMP. C. FL. VAL. Imperator Caius Flavius Valens.
IMP. C. GAL. VAL. Imperator Caesar Galerius Valerius.
IMP. C. L. DOM. Imperator Caesar Lucius Domitius.
IMP. C. L. SEP. SEV. PERT. AVG. Imperator Caesar Lucius Septimius Severus Pertinax Augustus.
IMP. C. M. A. Imperator Caesar Marcus Aurelius.
IMP. C. M. ANN. Imperator Caesar Marcus Annius.
IMP. C. M. A. VAL. Imperator Caesar Marcus Aurelius Valerius.
IMP. C. M. AVR. Imperator Caesar Marcus Aurelius.
IMP. C. M. AVR. CL. Imperator Caesar Marcus Aurelius Claudius.
IMP. C. M. AVR. SEV. Imperator Caesar Marcus Aurelius Severus.
IMP. C. M. AVR. VAL. Imperator Caesar Marcus Aurelius Valerius.
IMP. C. M. CASS. LAT. Imperator Caesar Marcus Cassius Latienus.
IMP. C. M. CL. Imperator Caesar Marcus Claudius.
IMP. C. M. IVL. Imperator Caesar Marcus Julius.
IMP. C. M. OP. SEV. Imperator Caesar Marcus Opelius Severus.
IMP. C. M. Q. Imperator Caesar Mesius Quintus.
IMP. C. M. ACIL. Imperator Caesar Manius Acilius.
IMP. C. P. HEL. PERT. Imperator Caesar Publius Helius Pertinax.
IMP. C. P. LIC. Imperator Caesar Publius Licinius.
IMP. C. P. VALLIC. Imperator Caesar Publius Valerius Licinius.
IMP. C. Q. NON. REGILIAN. Imperator Caesar Quintus Nonius Regilianus.
IMP. CS. Imperator Caesar.
IMP. CS. A. Imperator Caesar Augustus.
IMP. C. SEX. IVL. Imperator Caesar Sextus Julius.
IMP. C. VAL. Imperator Caesar Valerius.
IMP. D. F. P. P. Imperator Divi Filius Pater Patriae.
IMP. DOM. AVG. GERM. Imperator Domitianus Augustus Germanicus.
IMP.DOM.N. Imperator Dominus Noster.
IMPER. RECEPT. Imperio Recepto.
IMP. II. VII. VIR. EPVL. Imperator Secundum Septem Vir Epulonum.
IMP. IP. Imperio Ipsarum.
IMP. ITER. Imperator Iterum.
IMP. L. AVG. VER. Imperator Lucius Aurelius Verus.
IMP. M. CLOD. Imperator Marcus Clodius.
IMP. M. IVL. Imperator Marcus Julius.
IMP. N. Imperator Noster.
IMP. P. M. Imperator Pontifex Maximus.
IMPP. Imperatores.
IMPP. CAESS. DD. INVICTISS. Imperatores Caesares Domini Invictissimi.
IMP. POS. Imperio Posuit.
IMPPP. Imperatores.
IMP. SER. SVL. Imperator Servius Sulpitius.
IMP. SEV. ALEXAND. AVG. Imperator Severus Alexander Augustus.
IMP. SEX. DICT. PERP. Imperator Sextum Dictator Perpetuus.
IMP. T. AEL. CAES. HADR. Imperator Titus Aelius Caesar Hadrianus.
IMP. T. CAES. VESP. AVG. P. M. TR. P. P. P. Imperator Titus Caesar Vespasianus Augustus Pontifex Maximus Tribunitia Potestate Pater Patriae.
IMP. TER. Imperator Tertium.
IMP. T. VESP. AVG. REST. Imperator Titus Vespasianus Augustus Restituit.
INF. AER. PP. R. H-S. M. N. Inferat Aerario Populi Romani Sestertios Mille Numum.
INF. AER. P. R. H-S. L. M. N. Inferat Aerario Populi Romani Sestertios Quinquaginta mille Numum.
IN. FA. P. VI. S. IN. AG. P. IX. S. In Faciem Pedes Sex Semis In Agro Pedes Novem Semis.
IN. F. IN. A. V. L. P. X. In Fronte In Agro Versus Longum Pedes Decem.
IN. FO. In Foro. In Fundo.
IN. FO. P. In Foro Posuit.
IN. F. P. In Fronte Pedes.
IN. F. P. LAT. In Fronte Pedes Latum.
IN. F. P. Q. XV. In Fronte Pedes Quadrati Quindecim.
IN. F. P. R. IN. A. P. VI. In Fronte Pedes Retro In Agro Pedes Sex,
seu, Recti.
IN. F. P. VII. IN. AG. P. R. S. In Fronte Pedes Septem In Agro Pedes Retro Semis,
seu, Recti.
IN. F. P. V. S. In Fronte Pedes Quinque Semis.
IN. F. P. XIII. IN. AGR. P. XX. In Fronte Pedes Tresdecim In Agro Pedes Viginti.
IN. FR. L. P. X. C.
. In Fronte Latum Pedes Decem Cum Triente.
IN. FRO. P.
IN. FR. P.
In Fronte Pedes.
IN. FR. P. IIX. In Fronte Pedes Octo.
IN. FR. P. RETR. P. In Fronte Pedes Retro Pedes.
IN. FR. P. V. In Fronte Pedes Quinque.
IN. FR. P. VI. In Fronte Pedes Sex.
IN. FR. P. VI. LAT. VII. In Fronte Pedes Sex Latum Septem.
IN. FR. P. XV. S. In Fronte Pedes Quindecim Semis.
IN. FR. P. XX. In Fronte Pedes Viginti.
IN. FR. P. XX. IN. AGR. P. XX. In Fronte Pedes Viginti In Agro Pedes Viginti.
IN. FR. P. XXXVII. S. In Fronte Pedes Trigintaseptem Semis.
IN. F. T. In Foro Trajani,
vel, Transitorio.
IN. H. In Honorem.
IN. H. D. D. In Honorem Deorum. In Honorem Domus Divinae.
IN. H. D. D. AVGG. In Honorem Dominorum Augustorum,
vel, Domus Divinae.
IN. H. D. D. I. O. M. In Honorem Deorum Dearum Jovi Optimo Maximo.
IN. HERM. TVEND. In Hermam Tuendam.
IN. H. H. In Hoc Honore.
IN. H. L. S. E. In Hac Lege Scriptum Est.
IN. HO. R. P. MART. TE. D. D. In Honorem Reipublicae Marti Templum Dedicavit.
IN. H. S. In Hoc Sepulcro.
IN. H. T. SVNT. COM. OR. H. S. In Hoc Titulo Sunt Comprehensa Ornamenta Hujus Sepulcri.
INL.
INL.
Inlustris.
INLL. PP. Inlustres Patricii.
INL. M. T. Inlustris Magnificentia Tua.
IN. LOC. In Loco.
IN. L. P. X. In Latum Pedes Decem.
IN. LVC. D. D. VIA. CAMP. In Luco Deae Diae Via Campana.
IN. MAG. M. E. In Magistratu Mortuus Est.
IN. MAG. M. E. IN. E. L. F. E. In Magistratu Mortuus Est In Ejus Locum Factus Est.
IN. MAG. OCCIS. E. In Magistratu Occisus Est.
IN. M. M. E. In Magistratu Mortuus Est.
IN. MA. M. E. IN. E. L. F. E. In Magistratu Mortuus Est In Ejus Locum Factus Est.
IN. M. O. E. In Magistratu Occisus Est.
IN. OMNIB. CASTISS. In Omnibus Castissima.
IN. P.
IN. PA.
IN. PE.
In Pace.
IN. P. D. NON. F. In Potestatem Deorum Non Fuisset.
IN. PROE.
IN. PROEL. OCCIS E.
In Proelio Occisus Est.
IN. R. P. In Re Publica.
IN. R. P. S. FVNC. In Republica Sua Functus.
IN. S. In Suis.
IN. SEQVENT. AN. DES. E. In Sequentem Annum Designatus.
IN. SING. H. In Singulos Homines.
INSPER. H. M. P. Insperato Hoc Monumentum Posuit.
IN. S. R.
IN. SN. RO.
In Senatu Romano.
INT. Initio. Intercisus dies.
INT. Intus.
INTEG. FA. L. Integrae Famae Liberta.
INTEG. FAM. Integrae Famae.
INTERAMN. Interamna. Interamnates.
INTERF. Interfuit. Interfuerunt.
INT. VRB. Introitus Urbis.
IN. TVT.
IN. TVTEL.
In Tutelam.
IN. TVT. NS. N. D. In Tutelam Nostri Nominis Dedit.
INV. AVG. Invicto Augusto.
IN. V. I. S. Inlustris Vir Infra Scriptus.
I. O. ET. D. DQ. Jovi Optimo Et Dis Deabusque.
I. O. M. C. Jovi Optimo Maximo Conservatori.
I. O. M. D. Jovi Optimo Maximo Dedicatum.
I. O. M. D. CON. Jovi Optimo Maximo Dis Consentibus.
[Page 32]I. O. M. DD. Jovi Optimo Maximo Dedicatum.
I. O. M. D. D. SAC. Jovi Optimo Maximo Dis Deabus Sacrum.
I. O. M. D. I. Jovis Optimi Maximi Divino Jussu.
I. O. M. ET. GENIO. P. R. ET. VENALIC. Jovi Optimo Maximo Et Genio Populi Romani Et Venaliciorum.
I. O. M. H. AVG. Jovi Optimo Maximo Honori Augusto.
I. O. M. H. COL. HEL. Jovi Optimo Maximo Helvio Colonia Helvia.
I. O. M. IM. Jovi Optimo Maximo Immortali.
I. O. M. I. R. Jovi Optimo Maximo Junoni Reginae.
I. O. M. S. Jovi Optimo Maximo Sacrum.
I. O. M. SACR. VOT. P. SVSC. PRO. SAL. ET. RED. Jovi Optimo Maximo Sacrum Vota Publica Suscepta Pro Salute, Et Reditu.
I. O. M. SPONS. SEC. AVG. Jovi Optimo Maximo Sponsori Securitatis Augusti.
I. O. M. S. P. Q. R. V. S. PR. IMP. CAES. QVOD. PER. EV. R. P. IN. AMP. ATQ. TRANS. E. Jovi Optimo Maximo Senatus Populus-Que Romanus Votis Susceptis Pro Salute Imperatoris Caesaris. Quod Per Eum Respublica In Ampliorem Atque Tranquilliorem Statum Est.
IO. OPT. MAX. D. D. Jovi Optimo Maximo Dedicavit.
IOV. ET. HERCV. CONSER. AVGG. Jovi Et Herculi Conservatori Augustorum.
IOVI. AVGG. Jovi Augustorum.
IOVI. FVLMIN. FVLG. Jovi Fulminatori Fulguratori.
IOVI. O. M. OB. C. S. Jovi Optimo Maximo Ob Cives Servatos.
IOV. TON. Jovi Tonanti.
IOV. T. VICT. CONSER. DD. NN. AVG. ET. CAES. Jovi Tonanti Victori Conservatori Dominorum Nostrorum Augusti Et Caesaris
I. P. Indulgentissimo Patrono. Innocentissimo Puero. In Pace. Jussit Poni.
IP. A. Imperator Augustus.
I.
PCE. In Pace.
IP. CS. Imperator Caesar.
I. P. N. M. Julia Paterna Narbonensis Martia,
hoc est, Colonia.
I. P. S. In Pace Sepultus. Jovi Paganico Sacrum.
I. Q. P. Idem Que Probavit.
I. R. Jovi Regi. Junoni Reginae. Jure Rogavit.
I. S. In Senatu. In Suis.
I. S. C. Judex Sacrarum Cognitionum.
I. S. C. D. N. M. Q. E. D. D. Judex Sacrarum Cognitionum Devotus Numini Majestati-Que Ejus Dedicavit.
I. S. D. Inferis Sacrum Diis.
ISDES. COS. Iisdem Consulibus.
I. S. F. Ipse Sibi Fecit.
I. S. L. M. Ipse Solvit Lubens Merito.
I. S. M. R. Juno Sospita Magna Regina.
I. S. S. Inferius Scripta Sunt.
ISTETIT. Stetit.
I. S. V. P. Impensa Sua Vivus Posuit,
seu, Vivi Posuere.
IT. Iterum.
IT. Item. Inter. Interdum.
ITA. Interea.
ITA. LEG. Ita Legavit.
I. T. C. Intra Tempus Constitutum.
IT. COSS. Iterum Consulibus.
ITHM. Item.
H pro E.
ITER. Iterum.
ITER. HONOR. IN. CVR. FVNCT. Iterum Honore In Curia Functus.
IT. P. Inter Pedes.
IT. P. VI. Intus Pedes Sex.
IT. P. XIII. Intus Pedes Tresdecim.
I. V. Justus Vir.
IV. Quatuor.
IVD. Judaea. Judex. Judicium.
IVD. CAP. Judaea Capta.
IVD. EX. IIII. DEC. Judex Ex Quarta Decuria.
IVD. EX. V. DEC. Judex Ex Quinta Decuria.
IVD. SACR. COGNIT. Judex Sacrarum Cognitionum.
I. V. E. E. RP. F. S. V. C. Ita Vt Eis E Republica Fide Sua Ve Censuere.
IVG. Jugali.
IVL. Julia. Julius.
IVL. ANTON. M. F. Julius Antonius Marci Filius.
IVL. AVG. MAT. CAES. Julia Augusta Mater Caesarum.
IVL. P. AREL. Julia Pia Arelate.
IVN. Junia. Junius. Juno.
IVN. D. D. OV.
N II. Junioribus Dis Deabus Oves Numero Duas,
seu, Oves Nefrendes Duas.
PATR. COL. FABR. ET. CENT. Patronus Collegii Fabrorum, Et Centonariorum.
PATR. COL. CVR. R.P. II. VIR. MVNICIP. PROC. AVG. VIAE. OST. ET. CAMP. Patronus Coloniae Curator Reipublicae Duum Vir Municipii Procurator Augustalis Viae Ostiae Et Campanae.
PATR. COL. IVL. AVG. PARM. Patronus Coloniae Juliae Augustae Parmae.
PORTIC. ET. EXEDR. ET. SIG. AEN. Porticum Et Exedram Et Signum Aeneum.
PORTIC. F. COIR. Porticum Fieri Coiravit,
hoc est, Curavit.
PORT. OST. Portus Ostiensis.
POS. Posuit. Post.
POS. MA. DVL. Posuit Marito Dulcissimo,
vel, Matri Dulcissimae.
POS.
CON. Post Consulatum.
POS. ET. D. D. Posuit Et Dedicavit,
vel, Dono Dedit.
POSQ. EOR. Posterisque Eorum.
POSS. Posuerunt.
POST. Postea. Posthumus.
POST. CONS. Post Consulatum.
POSVERVM. Posuerunt.
P. O. S. V. I. T. Posuit,
licet punctis dissitum.
POT. Potestas.
PO. V. K. AVG. Posuit Quinto Kalendas Augusti.
P. P. Pater Patriae. Pater Patratus. Pater Patrum. Patrono Posuit. Pecunia Publica. Perpetuus Populus. Posuit. Praefectus Praetorio. Praepositus. Propria Pecunia. Pro Portione. Pro Praetor. Provincia Pannoniae. Publice Posuit. Publii duo.
P. P. Papiria
Tribus. Perpetuus. Praeposita. Praepositus. Posuere. Primipilus. Proposita.
P. P. Perpetua. Proposita.
PP. A. Perpetuus Augustus.
P. PAT. Pater Patratus.
PP. AVG. Perpetuus Augustus.
P. P. B. M. Patrono Posuit Bene Merenti.
PP. C. Patres Conscripti.
P. P. C. Propria Pecunia Curavit.
P. P. DD. Propria Pecunia Dedicavit.
P. P. D. P. Patri Patriae Datum Publice. Propria Pecunia Dedit Posuit. Perfecit Donavit Posuit.
P. P. F. Pia Pollens Felix.
Legio. Propria Pecunia Fecit.
P. P. F. E. S. E. S. P. Q. E. Propria Pecunia Fecit Et Sibi Et Suis Posterisque Eorum.
P. P. F. F. Pia Parthica Felix Fidelis.
Legio nempe. Publiorum Filii.
PP. FF. Pii Felices,
de duobus.
P. P. G. Proposita Gesta.
P. P. GALL. Praeses Provinciae Galliae.
P. P. HISP. C.
P. P. HISP. CIT.
Praeses Provinciae Hispaniae Citerioris.
P. P. H. T. Praeses Provinciae Hispaniae Tarraconensis.
P. P. I. Posuit Propria Impensa.
P. P. L. Publiorum Liberta,
vel, Libertus.
P. P. LEG. Primipilus Legionis.
P. P. L. V. Pro Praede Litis Vindiciarum.
P. PL. V. Populum Plebem Ve.
P. P. M. Posuerunt Merito.
PPO. Populo.
P. POR. Publii Puer. Publipor.
P. P. P. Pro Pietate Posuit. Propria Pecunia Posuit.
PPP. Publii,
tres.
P. P. P. B. M. Propria Pecunia Posuit Bene-Merenti.
P. P. P. C. Propria Pecunia Ponendum Curavit.
P. P. P. D. Propria Pecunia Dedit. Publica Pecunia Ponendum Decrevit.
P. P. P. H. C. Praefectus Praetorio Provinciae Hispaniae Citerioris. Propria Pecunia Ponendum Hic Curavit.
P. P. P. H. T. Praefectus Praetorio Hispaniae Tarraconensis.
P. P. P. P. P. SVPER. Praefectus Praetorio Per Provinciam Pannoniam Superiorem.
PPQ. R. Populusque Romanus.
P. PR. Pro Praetor.
P. P. R. V. P. I. C. Pace Populi Romani Ubique Parta Janum Clusit.
P. PRT. Praefectus Praetorio.
P. P. S. Provincia Pannonia Superior. Posuit Pecunia Sua.
P. P. SV. Posuit Pecunia Sua.
P. P. V. C. Praeses Provinciae Vir▪ Clarissimus.
P. P. V. F. Propria Pecunia Vivens Fecit,
vel, Voluit Fieri.
P. P.
X. Per Provinciam Decimae,
hoc est Procurator.
Q. Q. P. C. Quinquennalitius Patronus Coloniae,
vel, Collegii.
Q. Q. PER.
Q. Q.
.
Quinquennalitius Perpetuus.
QQ.
[...]RAET. Quinquennalitius Praetorius.
Q. Q. Q. L. Quintorum Libertus,
trium scilicet.
Q. Q S. S. Quam Qui Scripti Sunt.
Q. Q. V. Quoquovorsum.
Q. QVINQ. Quaestor Quinquennalitius.
QQ. V. IXXX. Quoquovorsum Vigintinovem.
Q. Q. V. P. L. Quoquovorsum Pedes Quinquaginta.
QQ V. P. XV. Quoquovorsum Pedes Quindecim.
Q. R. Quaestor Reipublicae.
QR. Quare.
Q. R. C. F.
Q. REX. C. F.
Quando Rex Comitiavit Fas.
Q. RP. Quaestor Reipublicae.
Q. S. Quae Supra,
vel, Qui.
QS. Quasi.
Q. S. N. T. E. PR. TR. PL. Q. D. E. V. A. P. PL. V. F. Quod Si Non Tulerit Eos Praetores, Tribuni Plebis Qui Deinceps Erunt Quod Eis Videbitur Ad Populum Plebemve Ferant.
Q. S. P. P. S. Qui Sacris Publicis Praesto Sunt.
Q. S. S. S. Qui Supra Scripti Sunt. Quae Supra Scripta Sunt.
Q. ST. D. F. Quando Stercus Delatum Fas.
Q T. CAES. Quaestor Titi Caesaris.
Q. THERM. M. F. Quintus Thermus Marci Filius.
Q. TITI. Quintus Titius.
Q. V.
Q. V.
Quae Vixit. Qui Vixit.
Q. V. A. Quae Vixit Annis,
vel, Qui.
QVAES. Quaestor.
QVAES. DES. Quaestor Designatus.
QVAESS. Quaestores.
QVAE. S. S. S. EX. S. C. Quae Supra Scripta Sunt Ex Senatus Consulto.
QVAEST. Quaestor.
QVAEST. R. Quaestor Reipublicae.
Q. V. A. I. Qui Vixit Annum Unum,
vel, Quae.
Q. V. A. III. M. II. Qui Vixit Annos Tres Menses Duos.
Q. V. A. L. M. IIII. D. V. Qui Vixit Annos Quinquaginta Menses Quatuor Dies Quinque.
Q. V. ANN.
Q. V.
.
Qui Vixit Annos,
vel, quae.
Q. V. A. P. M. Qui Vixit Annos Plus Minus.
QVART. Quarta. Quartum.
QVARACINTA. Quadraginta.
QVATTOR. Quatuor.
QVA. VIXIT. Quae Vixit.
Q. V. A. XXI. Qui Vixit Annos Vigintiunum.
Q. VERON. ET. BRIX. Quaestor Veronae Et Brixiae.
QVESCET. Quiescet.
QVESQVI. Quiescit,
vel, Qui Quiescit.
Q. V. F. COS. D. E. R. Q. F. P. D. E. R. I. C. Quod Verba Fecit Consul De Ea Re Quid Fieri Placeret De Ea Re Ita Censuerunt.
QVH. Quae.
H. pro E.
QVI. Quirina.
Tribus.
QVI. LEGIS. T. V. Qui Legis Titulum Vale.
QVIN. Quinquatria. Quinquennalis.
QVINQ. Quinquatria. Quinquennalitas. Quinque.
QVINQ. MAG. IV. Quinquennalitius Magister Juvenum.
QVINQ. PERP. Quinquennalitius Perpetuus.
QVINQVENN. Quinquennalis.
QVINT. Quintum.
QVIR. Quirina. Quirinalia.
QVIRIN. Quirina.
Tribus.
QVIR. N. P. Quirinalia Nefastus Primo.
QVIR. R. Quirinalia Romae.
Q. S. P. P. S. Qui Sacris Publicis Praesto Sunt.
Q. VL. Quem Vult.
QVOD. V. M. S. EX. EA. P.Q. IS. AD. AE. DE. Quod Viae Munitae Sint Ex Ea Pecunia Quam Is Ad Aerarium Detulit.
QVOD. V. M. S. EX. EA. P. Q. I. S. AD. AE. D.E. Quod Viae Munita Sint Ex Ea Pecunia Quae Jussu Senatu Ad Aerarium Delata Est.
S. P. EIVS. C. C. Q Q. Solo Privato Ejus Collegium Consensu Quinquennalitiorum.
S. P. F. Sua Pecunia Fecit.
SP. F. Spurii Filius.
SP. F. A. N. Spurii Filius Auli Nepos.
SP. F. AP. N. Spurii Filius Appii Nepos.
S. P. F. C. Sua Pecunia Faciundum Curavit.
SP. F. C. N. Spurii Filius Caii Nepos.
SP. F. CN. N. Spurii Filius Cnaei Nepos.
SP. F. D. N. Spurii Filius Decimi Nepos.
SP. FIL. Spurii Filius.
SP. F. K. N. Spurii Filius Kaesonis Nepos.
SP. F. L. N. Spurii Filius Lucii Nepos.
SP. F. M. N. Spurii Filius Marci Nepos.
SP. F. M. N. Spurii Filius Manii Nepos.
SP. F. N. N. Spurii Filius Numerii Nepos.
SP. F. P. N. Spurii Filius Publii Nepos.
SP. F. Q. N. Spurii Filius Quinti Nepos.
SP. F. SER. N. Spurii Filius Servii Nepos.
SP. F. SEX. N. Spurii Filius Sexti Nepos.
SP. F. SP. N. Spurii Filius Spurii Nepos.
SP. F. TI. N. Spurii Filius Tiberii Nepos.
SP. F. T. N. Spurii Filius Titi Nepos.
SP. ID. APR. Spectatus Idus Aprilis.
SP. K. APR. Spectatus Kalendis Aprilis.
[Page 60]SP. K. OCTOB. Spectatus Kalendis Octobris.
SP. L. Spurii Libertus.
SPL.
SPLENDIDISS.
Splendidissimo. Splendidissimus.
SPL. EQ. R. Splendidissimus Eques Romanus.
S. P. L. M. Sibi Posuit Locum Monumenti. Signum Posuit Libens Merito.
S. P. M. Sibi Posuit Monumentum.
SP. N. Spurii Nepos.
SP. N. FEBR. Spectatus Nonas Februarii.
SP. N. IAN. Spectatus Nonas Januarii.
SPON. Sponsus.
SPOR. Sportula. Sportulae.
SPORT. DIVIS. *. XXVI. Sportulas Divisit Denariorum Viginti sex.
SPORT. EX. *. CCC. Sportulae Ex Denariis Tercentis.
S. P. P. Sua Pecunia Posuit.
S. P. P. C. Sua Pecunia Ponendum Curavit.
S. P. P. D. D. Sua Pecunia Positum Dedicavit. Sumtu Proprio Positum Dedicavit.
SP. POST. L. F. ALBIN. Spurius Postumius Lucii Filius Albinus.
SP. POST. SP. F. Spurius Postumius Spurii Filius.
S. P. P. P. Sua Pecunia Publice Ponendum Procuravit. Senatus Populus Plebs Praedestina.
S. P. P. P. D. D. Sua Pecunia Publice Posuit Dedicavit,
vel, Dono Dedit.
S. P. P. S. Sacris Publicis Praesto Sunt. Sua Pecunia Posuit Sibi.
S.P.P.S.F. Sua Pecunia Ponere Sibi Fecit. Sumtu Proprio Sic Procuravit Fieri.
S. P. Q. E. Sibi Posterisque Ejus.
S. P. Q. L. Senatus Populusque Lan
[...]inus.
S. P. Q. NOLAN. D. D. Senatus Populusque Nolanus Dono Dedit,
vel, Dedicavit.
S. P. Q. R. Senatus Populusque Romanus.
S. P. Q. R. CL. V. Senatus PopulusQue Romanus Clypeum Vovit.
S. P. Q. R. IMP. CAES. Senatus Populusque Romanus Imperatori Caesari.
S. P. Q. R. OB. CIV. SER.
S. P. Q. R. OB. C. S.
Senatus Populusque Romanus Ob Cives Servatos.
S. P. Q. R. OP. PRIN. Senatus Populusque Romanus Optimo Principi.
S. P. Q. R. PAREN. CONS. SVO. Senatus Populusque Romanus Parenti Conservatori Suo.
S. P. Q. R. P. P. OB. C. S. Senatus Populusque Romanus Patri Patriae Ob Cives Servatos.
S. P. Q. S. Sibi Posterisque Suis.
S. P. Q. S. C. P. S. Sibi Posterisque Suis Curavit Pecunia Sua.
S. P. Q. S. P. S. F. C. Sibi Posterisque Suis Pecunia Sua Faciundum Curavit.
S. P. Q. VLP. TRAIAN. SER. Senatus Populusque Ulpiae Traianae Sarmizgetusae.
S.
PR. Sub Praefectus.
S. P. S. C. D. S. Sibi Poni Sic Curavit De Suo.
S. P. S. D. Sua Pecunia Sacrum Dedit.
S. P. S. T. T. L. Sua Pecunia Sit Tibi Terra Levis,
vel, Suis Posuit.
SPVS. Spiritus.
S. P. V. T. S. Sua Pecunia Usus Titulo Suo.
S. Q. D. E. R. A. P. P. L. O. E. COSS. PR. TR. PL. Q. N. S. Q. E. V. A. P. P. V. F. Si Quis De Ea Re Ad Populum Plebem Ve Lati Opus Est Consules Praetores Tribuni Plebis Qui Nunc Sunt Quod Eis Videbitur Ad Populum Plebem Ve Ferant.
S. Q. S. S. E. Q. I. N. S. R. E. N. L. N. R. Si Quid Sacri Sanctique Est Quod Jus Non Sit Rogari Ejus Hac Lege Nihil Rogatur.
S. Q. S. S. E. Q. I. N. S. R. E. H. L. N. R. Si Quid Sacri Sanctique Est Quod Jus Non sit Rogatum Ejus Hac Lege Nihil Rogatur.
S. R. Sacrarum Remunerationum.
S. R. L. E. E. I. C. Q. O. R. E. Si Rem Lex Ex Ejus Jussu Causaque omnium Rerum Esto.
S. S. Sacri Scrinii. Sanctissimus Senatus. Sententia Senatus. Sibi Sepulcrum. Sibi Suis. Suprascripti. Suprascriptum.
De Seleuco Callinico; cujus Majestatis tuendae gratiâ Foedus inter Smyrnenses & Magnesios fuit initum.
SEleucus Callinicus Seleuci Nicanoris omnium Alexandri successorum felicissimi pronepos fuit, post eumque tertius Syriae, Babyloniae, omnibus (que) aliis Asiae Provinciis, a quae erant à mari Aegéo usque ad Indum fluvium imperavit. Seleuci enim Nicanoris (à quo qui ei successerunt Seleucidae dicebantur) b filius erat Antiochus Soter, qui Stratonicem, quae in Marmore [...] dicitur, c patris Seleuci uxorem ab eo in remedium morbi, quem ex illius amore contraxerat, acceptam duxit, ex eaque genuit d Antiochum, e impiâ Milesiorum adulatione [...], i. e. Deus cognominatum, qui f pater erat Seleuci Callinici, cujus gratiâ Foedus hoc in Marmore exaratum inter Magnesios & Smyrnenses initum fuit. Hujus mater erat g Laodice, & praeter Seleucum peperit etiam Antiochum h Hieracem cognominatum. Sed Antiochus i cum post grave & diuturnum bellum cum Ptolomaeo Philodelpho Aegypti Rege gestum, illius taedio defatigatus coeperit pacem optare, ut eam felicius consequeretur, demissâ Laodice Berenicen Ptolomaei filiam cum ingenti dote in uxorem accepit, de quibus nuptiis l Hieronymus interpretatur Prophetiam illam Danielis, m Post finem annorum foederabuntur, filiaque Regis Austri veniet ad Regem Aquilonis facere amicitiam. Antiochus enim Aquilonis, & Ptolomaeus Austri reges fuere. n Sed Ptolomaeo non diu post has nuptias defuncto, Antiochus Berenice iterum demissâ Laodicem priorem uxorem recipit, quae contumeliae memor, & viri inconstantiam verita, eum, quum in Regiam reducta fuerat, o veneno tollit, filiumque suum majorem Seleucum Callinicum in patris loco Regem constituit, p qui, quam subito in regno stabilitus fuerat, illius auspicia à parricidio exorsus Berenicen novercam suam cum parvulo ejus filio jubet occidendam: ea autem periculi admonita Daphnem fugâ elabitur, ibique clausis portis obsidionem patitur: quo Asiaticis civitatibus nunciato, omnes, exceptâ solâ Smyrnâ, quae in fide erga Seleucum constantissime manebat, hoc indigne ferentes ei auxilia misere. Frater etiam Ptolomaeus Evergetes, qui Philadelpho in Aegypto successerat, periculo sororis exterritus, relicto regno cum omnibus viribus advolat. Sed Berenice ante adventum auxiliorum, cum vi expugnari non posset, dolo circum venta cum infantulo filio trucidatur, ut praedictum fuit q à Daniele, Non obtinebit fortitudinem brachii, nec stabit semen ejus, & tradetur ipsa, & qui adduxerunt eam juvenes ejus. r Indigna res omnibus visa, maxime vero civitatibus quae defecerant, quae omnes, audito tam horrendo facinore, in illius vindictam se Ptolomaeo tradunt, qui cum ingenti exercitu, sororis caedem ulturus Seleuci, Provincias invadit, s Laodicen captam interficit t totamque Syriam, Ciliciam, omniaque trans Euphratem usque ad Babylonem, & Seleuciam occupat, totoque regno Seleucum exuisset, si non in Aegyptum domesticâ seditione esset revocatus. Eâ igitur redire v coactus, constitutis praefectis in iis Provinciis quas occupaverat, ingentem praedam direpto undique Seleuci regno secum abducit, Argenti scilicet 40 millia Talentorum, vasa pretiosa, & simulacra deorum ad duo millia quingenta, in quibus erant & illa, quae Cambyses captâ Aegypto in Persiam portaverat. Atque ideo de hac expeditione Hieronymus bene interpretatur illud Danielis, Et stabit de germine radicum ejus plantatio, x & veniet cum exercitu, [Page] & ingredietur provinciam Regis Aquilonis, & abutetur eis, & obtinebit insuper & Deos eorum & sculptilia, vasa quoque pretiosa auri & argenti captiva ducet in Aegyptum. y Post discessum Ptolomaei Seleucus in Seleucidem maritimam Syriae regionem profectus, ingentem ibi praeparat classem civitatibus, quae defecerant, bellum illaturus. Sed cum omnia parata essent, ortâ repente tempestate, tota classis cum eaque omnes copiae, exceptis perpaucis qui cum Seleuco evaserunt, naufragio periere. Rem miseram dicit Justinus, sed Seleuco optandam, siquidem civitates, quae odio illius ad Ptolomaeum transierant, veluti Diis arbitris sibi satisfactum esset, repentinâ animorum mutatione in naufragii misericordiam versae imperio se ejus restituunt; inter quas una erat Magnesia, quae erga Seleucum deinde facta propensior, sequente anno, cum z secundam expeditionem in Seleucidem fecisset, aliamque ibi parasset classem Ptolomaeum invasurus, cum Smyrnensibus fidelissimis illius partium fautoribus de ejus Majestate contra quoscunque hostes conservandâ hoc Foedus iniit, quod in Marmore exaratur. a Eventus autem hujus secundae expeditionis à Seleuco susceptae aeque ac prioris infelix fuit: praelio enim victus, non multo quam post naufragium comitatior trepidus Antiochiam confugit; inde per literas Antiochi fratris auxilium implorat, oblatâ ei Asiâ intra Taurum pro lata ope. Ptolomaeus igitur hoc cognito, ne cum duobus eodem tempore dimicaret, in annos decem pacem cum Seleuco facit; b sed pax ab hoste data interrumpitur à fratre, qui quamvis puer adhuc esset tantum 14 annos natus, supra modum regni avidus, ut illud sibi totum arriperet, iisdem copiis, quas frater in auxilium implorabat, ei bellum infert, insignemque obtinet victoriam Gallorum virtute, quos circa illud tempus in Asiam primo profectos mercenarios habuit. Hi autem praedae assueti, cum nunciatum esset Seleucum in praelio occubuisse, contra alterum etiam fratrem, pro quo modo vicerant, arma vertunt, ut exstinctâ omni stirpe Regiâ liberius Asiam popularentur. Antiochus igitur jam perfidiam erga fratrem luens, à militibus suis, ut à latronibus, cogitur semetipsum auro redimere; & mox ab Eumene Pergami rege, qui eum, copiis illius ex superiori praelio adhuc sauciis, invaserat, magnâ clade superatus, totoque regno exutus per multos annos apud Asiae reges profugus hospitium quaerebat, quod cum nullibi tutum invenisset, tandem ad hostem suum Ptolomaeum Aegypti regem decurrit, à quo carceri demandatus, dum inde operâ cujusdam meretricis adjutus, quam familiariter noverat, deceptis custodibus elabitur, in fuga à latronibus interficitur. c Seleucus interim tot infortuni [...]s defatigatus, Arsacis, qui Parthiam & Hyrcaniam, & Theodoti, qui Bactriam, dum fraterno bello implicitus esset, occupaverant, defectiones, postquam belli aleam d cum Arsace semel infeliciter tentasset, ignave tulit, nec aliquid aliud post haec, quae circa regni initium gesta videntur, de eo narratum invenimus, nisi e quod inter eos qui ad instaurandam Rhodum eo regnante ingenti terrae motu dirutam opes suas contribuere, numeratur. Postquam autem regnasset f annos 20, minime in fine regni quam in initio felicior, domesticâ seditione oppressus, g dum amisso regno salutem fugâ quaesiverat, equo praecipitatus, circa idem tempus quo frater Antiochus in Aegypto, occubuit. h Filii illius erant Seleucus & Antiochus, Seleucus Ceraunus dictus, utpote natu major, primus regnavit & post eum etiam Antiochus, qui Magnus cognominatus ob bella, quae cum Romanis gessit, satis celebratur: qui deinde in Syria regnarunt, apud Appianum & Justinum habes successionis ordine numeratos, quos consule. Haec autem de Seleuco Callinico ut necessaria ad melius intelligenda ea, tum quae in praecedente habentur Marmore, tum quae in notis subsequuntur, existimavimus praemittenda.