DOMINUS est DEUS.
IStiusmodi Vim habet Notio DEI INCARNATI ad Homines DEIFORMES Efficiendos, ut per omne aevum, ex quo Mortem in Carne Passus sit CHRISTUS, PERSONA IMMORTALIS, Tenebrarum Princeps annixus fuerit Fidem huic Fundamentali Salutiferae Veritatis Articulo detrahere. Verba haec SULPICII SEVERI non tantum Aetatis Praeteritae Historiam exhibebant, sed etiam Praesentis Prophetiam. ‘Haeresis Ariana damnatur, Imperator Decretum Episcopale complectitur. Ariani nihil contra sanam Fidem retractare ausi, se quoque tanquam acquiescentes, nec aliud sentientes, Ecclesiae miscuerunt: manebat tamen in pectoribus eorum insitum in Catholicos viros Odium.’
Ecclesia Anglicana in Rebus Liturgicis [Page 2] disponendis totis viribus incubuit in Communionem suam ab horrendis, ac probrosissimis istiusmodi Haereticorum Incursionibus Defendendam: At non obstante hac tanta Piae Matris Cura, ac Industria, jam nunc in lucem emittuntur Duo contra Doctrinam de S. TRINITATE Tentamina, quorum Authores Profitentur se esse Filios Ecclesiae Anglicanae; ita rem Disponente Providentia Divina, ut se palam MENDACES ostenderent, qui tam Execrabiles Errores venditant. Conscientiis suis Cruciandos Istos relinquo, Me sedulo accingens ad POLONOS Christomachos [...] oppugnandos.
DEUS OPTIME, MAXIME, PATER, FILI, & SPIRITUS SANCTE, Quem Diligit Anima mea, Nomen Tuum Vindica ab omnibus omnium Haereticorum Blasphemiis, ut tandem aliquando Accinant omnes Terrarum Incolae, JESUM Nostrum Adorantes, Te DEƲM Laudamus, Te DOMINƲM Agnoscimus.
Hisce verbis in Catechesi sua se Veram [Page 3] Ecclesiam, seu Vere-Catholicae Ecclesiae Partem ostendit Ecclesia Anglicana. ‘ Q. What dost thou Chiefly learn in these Articles of thy Belief. A. First I learn to Believe in GOD the Father, who hath made me, and all the World. Secondly in GOD the Son, who hath Redeemed me, and all Mankind. Thirdly in GOD the Holy Ghost, who Sanctifieth me, and all the Elect People of God.’
CHIEFLY, i. e. Praecipue, seu Principaliter [...] (hac voce utitur Clarissimus Metaphrastes J. D.) nimirum huic Principali Veritatis Coelestis Articulo, DEUM Verum, & Aeternum Esse PATREM, ET FILIUM, ET SPIRITUM SANCTUM Omnia alia CREDENDA Subjecta, seu Subordinata haberi debent. Quam Veritatem Ecclesias Polonicas non percepisse tam mirandum, quam dolendum nobis videtur. Namque iis adversa sole clarius elucescit Sententia Apostolica: 1 Cor. 3, 11. ‘Fundamentum aliud nemo potest ponere praeter id, quod positum est, quod est [Page 4] Jesus Christus.’ Hic certe Jesum Christum Ponit, seu Asserit Deum esse Verum, & Aeternum, qui Asserit Eum se habere ut Fundamentum Omnis Veritatis, atque Hominum Salutis per ipsam Veritatem Rite, seu Practice perceptam consequendae. Hoc est id ipsum, quod his verbis nos Edocuit SALVATOR "Ego Sum Via, Veritas, & Vita. Baptizare in Nomen Patris, & Filii, & Spiritus Sancti secundum Praeceptum Dominicum nihil aliud est, quam Institutus ab ipso Domino Nostro Jesu Christo, Solennis Modus, seu Ritus [...], seu Christi Discipulos faciendi, hoc est Coram Hominibus Homines Obligandi ad Colendum, seu Absolute, & Propter Se Amandum Patrem, & Filium, & Spiritum Sanctum. Nomen Idem habent P. & F. & Sp. S. id est, sub Iisdem Attributis Mundo Innotescunt. Attributa Divina sunt Sapientia, Potentia, & Quicquid jure dicitur Absolute Bonum. Sententiam Catholicam, Tot Sanctorum collatis Judiciis stabilitam, Toto Orbe Spectante, Poloni [Page 5] hunc in modum tentant evertere. ‘Etiamsi Pater Filius, & Spiritus Sanctus ita sint conjuncti ut in nomen ipsorum Baptizandi simus; effici tamen non potest eos Personas esse in una essentia divina. Nam in Scripturis minime novum est in aliis rebus, non minus quam in Baptismi initiatio [initiatio! nescio an hoc sit Sphalma Typographi] divinis Deo conjungi & personas, & res, quae ad essentiam Dei nullo modo pertinent.’
Nos alta voce pronunciamus hoc esse falsissimum. Nulla Persona, nulla res uspiam in tota S. Scriptura inveniri poterit, quae Ita Patri Conjungitur, Ut in Baptismo Illi Conjunguntur Filius, & Spiritus Sanctus. Hunc locum indigitant Viri Eruditi, Apoc. 3. 12. ‘Scribam super ipsum Nomen Dei mei, & Nomen Civitatis Dei mei.’
Copulantur Nomen Dei, & Nomen Civitatis Dei in Una (ut ita dicam) Superscriptione, sed Deus, & Civitas Dei non, ut Pater, & Filius, [Page 6] & Spiritus Sanctus in Baptismo, Conjunguntur in Eodem Nomine. Heu! Perditum magnum Ingenium, cum Eruditione non parva conjunctum, sed Religionis vere Christianae vacuum! Miror equidem Viros tam Eruditos in re Summi apud omnes Gentes momenti Argumenta tam levia, tam futilia, tam nihili proferre. Dicunt Scripturam apertissime ostendere ‘Jesum Christum omnia verba, factaque sua divina, non sibi, nec alicui divinae suae naturae a Spiritu Sancto distinctae, sed Patri suo vendicare solitum esse.’
Respondeo. Non habuit Essentiam Divinam Distinctam ab Essentia Spiritus Sancti, sed Illum sibi non vendicare Potentiam, seu Efficaciam, qua Opera Divina peragebat falsissimum esse omnibus innotescet, qui mente pura, & simplici haec verba Ipsius revolvent. Evang. secundum Joannem Cap. 2. ‘Destruite Templum hoc, & in tribus diebus excitabo illud. Ille loquebatur, inquit Evangelista, de Templo Corporis sui.’ [Page 7] Nempe per Resurrectionem suam Christus Probavit Se esse Deum, & Consequenter omnem ab Ipso praedicatam Doctrinam esse Verissimam. Dicunt exinde ‘quod Christus Patrem non semel invocaverit, apparere eum ejusdem naturam in se non habuisse, quae eum ipsum Summum Deum faceret.’ Respondemus, Quod Patrem Invocaverit, Naturae, quam Nostri causa in Tempore Assumere dignatus est, Humanae Pietatem Maxime Exemplarem ostendit, sed nullo modo inde apparet illum non fuisse ab Aeterno Deum. ‘In loco, inquiunt Poloni, quo Verbum, vel sermo in Principio fuisse dicitur Joan. 1. 1. nil habetur de ista anteriore ac initio carente aeternitate, cum hic principii fiat mentio, quod aeternitati isti opponitur.’
Nos asserimus Principium hoc in loco significare Durationem Antecedentem omne Tempus, seu Durationem Terminabilem; quae scilicet omne Tempus Antecedens Duratio nihil aliud est quam ipsa Aeternitas. [Page 8] Manifestum est Ante Omnia Creata, seu Facta Illum Fuisse, Per Quem Omnia creata, seu Facta sunt. [...]. ‘Ait Joannes, inquiunt, esse Per eum, qui modus loquendi non eum qui Prima causa sit alicujus rei, verum causam secundam, aut mediam exprimere solet.’ Errorem istum redarguit Sanctus Apostolus, Summo Deo, Primae Causae Rerum Omnium manifeste attribuens hoc ipsum quod Evangelista, Verbo Dei, Deo Filio attribuit. [...]. Epist. ad Romanos C. 11. V. 36. [...]. ‘Cum, inquiunt, subjecta apud Joannem materia sit Evangelium, vocem omnia, sequitur de iis omnibus, quae ad novam sub Evangelio factam Creationem pertinent, accipi debere.’
Haec verba [...] De Prima Rerum omnium Creatione intelligenda esse clarissime omnibus innotescet, qui eodem Spiritu cum ipso Joanne Evangelista loquente Paulum [Page 9] Apostolum consulere animum induxerint. Epist. ad Coloss. 1. 16, 17. [...]. Verbis sequentibus loquitur de iis (ut Phrasi Istorum utamur) quae ad Novam sub Evangelio factam Creationem pertinent: [...], &c. Scilicet per Eandem Potentiam, quam Condidit, seu Creavit, & Usque adhuc Conservat Omnia in eo, quo manent, Statu, Genus Humanum per abusum Liberi Arbitrii, a Statu Creationis Dilapsum Refecit, & quasi de Novo Creavit.
‘ Act. Apost. 20. 28. Attendite vobis & universo gregi, inquit St. Paulus, in quo vos Spiritus Sanctus posuit Episcopos, regere Ecclesiam Dei, quam acquisivit Sanguine suo [ [...]]’ Sensum hujus Sermonis sic tentant pervertere ‘Vocat Apostolus sanguinem, quem [Page 10] Christus fudit proprium Dei Patris Sanguinem, ea ratione, qua ea, quae ab aliquo possidentur, illiusque juris sunt, etiamsi extra ipsum consistant, ipsius propria esse dicuntur. Respondeo.’ Sanguis, Vena, Arteria, vel quaecunque alia Pars Corporis, non dicitur esse ejus Personae, ad cujus Dominium, seu Possessionem Totum Compositum pertinet, sed Totius Compositi, ad quod pertinet istam habere Partem. Omnia Corpora Dei Patris sunt, ut Domini, seu Possessoris, & tamen recte dicimus Deum Patrem Corpus non habere. Dico igitur de Filio, DEO INCARNATO, haec Verba esse intelligenda —quam acquisivit Sanguine Suo, Filio, inquam Naturam Nostram Assumente, ad quam pertinet Sanguinem habere Proprium. ‘Epist. ad Rom. 9.5. Quorum (Israelitarum) Patres, & ex quibus est CHRISTƲS secundum Carnem, Qui est super omnia DEƲS Benedictus in secula.’ AMEN. Annon huic S. Pauli Testimonio Evidentissimo Assensum praebuerint [Page 11] POLONI? Quid aiunt? ‘Paulus eum, qui secundum Carnem ex Patribus erat, Deum supra omnia Benedictum vocat. Quae omnia dici de eo, qui Deus ille unus sit, nullo modo posse planum est. Etenim ex eo sequeretur duos esse Deos.’ Respondeo non sequitur Duos esse Deos, fed aliqua Ratione esse Duos Unam habentes Essentiam Divinam. Pater, Filius, & Spiritus Sanctus non eadem Ratione Tres sunt, qua aliae Tres Personae, sed Ratione UNI Essentiae absolute, & Simpliciter INFINITAE Propria, ideoque Non-enarrabili, nec ullo Intellectu Finito Comprehenfibili. Qui Novit Deum, Novit Eum Omnem Notitiam INFINITE Transcendere. Abite igitur, Poloni, & Discite Divina Mirari potius, quam Scrutari: Discite, inquam, secundum Praeceptum Apostolicum, [...].
Te oro, & obtestor, Erudite Lector, ut Scriptum hoc, quicquid id est, quod in Honorem Domini, & DEI Nostri, JESU CHRISTI, ausus sum Pusillus [Page 12] ego Publici juris facere, aequi, bonique consulas. Scias velim Me iterum, & saepius Dixisse Nostrates Schismaticos (Schismaticos voco, qui Auctoritatem Episcopalem spernunt) Arma ministrasse, atque animos addidisse DEI INCARNATI Inimicis, SOCINIANIS, atque aliis hujusmodi Haereticis. In Libello LONDINI Excuso An. Dom. 1679. (cui Titulus est Some Seasonable Words to Mr. R. BAXTER) Animi mei justissima Indignatione ferventis sententiam explicavi de Schismate, seu Separatione quorundam Anglorum ab Ecclesia Anglicana, utpote quae Separatio Mentes hominum Disponit ad ipsam Christianismi Perniciem, SOCINIANISMUM, amplectendam. Secundum hanc tristissimam Expectationem nostram, jam nunc apud Nos in lucem prodiere Monstra hominum, qui CHRISTUM, In Quem ipsi se Baptizatos Profitentur, Negant esse DEUM. [...]. Patres, & Fratres, Liturgiam Anglicanam fortissime Propugnemus contra Occultas Haereticorum [Page 13] intra ipsos Ecclesiae Parietes latentium Inimicitias, & apertas Schismaticorum Calumnias. Si Tales nos praestabimus, omnis videbit Posteritas Gloriosam hujus sententiae firmitudinem, MAGNA est Veritas, & Praevalebit.
[...].