REVERENDO ADMODUM VIRO BENJAMINO LANY SS. Theologiae Professori,
Aulae Pembrochianae Custodi dignissimo, ex suorum minimis minimus
R. C. custodiam coelestem P.
SUus est & florū fructus; quibus fruimur, si non utiliùs, delicatiùs certé. Neque etiam rarum est quòd ad spem veris, de se per flores suos quasi pollicentis, adultioris anni, ipsiús
(que) adeò Autumni exigamus fidem. Ignoscas igitur (vir colendissime) properanti sub ora Apollinis sui, primaeue adolescentiae lasciviâ exultanti Musae. Tenerae aetatis flores adfert, non fructus serae: quos quidem exigere ad seram illam & sobriam maturitatem, quam in fructibus expectamus meritò, durum fuerit; forsan & ipsâ hac praecoci importunitate suâ placituros magís: Tibi praesertim quem paternus animus (quod fieri solet) intentum tenet omni suae-spei diluculo, quò tibi de tuorum indole promittas aliquid. Ex more etiam eorum, qui in praemium laboris sui pretiúmque
[Page] patientiae festini, ex iis quae severunt ipsi & excoluerunt, quicquid est flosculi prominulum, primâ quasi verecundiâ auras & apertum Jovem experientis arripiunt avidè, saporémque illi non tam ex ipsius indole & ingenio quàm ex animi sui affectu, foventis in eo curas suas & spes, affingunt. Patere igitur (reverende Custos) hanc tibi ex istiusmodi floribus corollam necti; convivalem veró: nec aliter passuram Sydus illud oris tui auspicatissimum nisi (quâ est etiam amoenitate) remissiore radio cùm se reclinat, & in tantum de se demit. Neque sanè hoc scriptionis genere (modò partes suas satìs praestiterit) quid esse potuit otio Theologico accommodatius, quo nimirum res ipsa Theologica Poëticâ amoenitate delinita majestatem suam venustate commendat. Hoc demum quicquid est, amare tamen poteris; & voles, scio: non ut magnum quid, non ut egregium, non ut te dignum denique, sed ut tuum: tuum summo jure; utpote quod è tua gleba, per tuum radium, in manum denique tuam evocata fuerit. Quod restat hujus libelli fatis, exorandus es igitur (vir spectatissime) ut quem sinu tam facili privatum excepisti, eum jam ore magìs publico alloquentem te non asperneris. Stes illi in limine, non auspicium modò suum, sed & argumentum. Enimvero Epigramma sacrum tuus ille vultus vel est, vel quid sit docet; ubi nimirum amabili diluitur severum, & sanctum
[Page] suavi demulcetur. Pronum me vides in negatam mihi provinciam; laudum tuarum, intelligo: quas mihi cùm modestia tua abstulerit, reliquum mihi est necessariò ut sim brevis: imò verò longus nimiúm; utpote cui argumentum istud abscissum fuerit, in quo unicè poteram, & sine taedio, prolixus esse. Vale, virorum ornatissime, neque dedigneris quòd colere audeam Genii tui serenitatem supplex tam tenuis, & (quoniam numen quo
(que) hoc de se non negat) amare etiam. Interim verò da veniam Musae in tantum sibi non temperanti, quin in hanc saltem laudis tuae partem, quae tibi ex rebus sacris apud nos ornatis meritissima est, istiusmodi carmine involare ausa sit, qualicunque,
SAlve, alme custos Pierii gregis;
Per quem erudito exhalat in otio;
Seu frigus udi captet antri,
Sive Jovem nìtidósque soles.
Non ipse custos pulchrior invias
Egit sub umbras Aemonios greges;
Non ipse Apollo notus illis
Lege suae meliore cannae.
Tu si sereno des oculo frui;
Sunt rura nobis, sunt juga, sunt aquae,
Sunt plectra dulcium sororum;
(Non alio mihi nota Phoebo)
Te dante, castos composuit sinus;
Te dante, mores sumpsit; & in suo
Videnda vultu, pulverémque
Relligio cinerémque nescit.
Stat cincta dignâ fronde decens caput:
Suósque per te fassa palàm Deos,
Comísque, Diva, vestibúsque
Ingenium dedit ordinémque.
Jámque ecce nobis amplior es modò
Majórque cerni. Quale jubar tremit
Sub os! verecundúsque quantâ
Mole sui Genius laborat!
Jam qui serenas it tibi per genas,
Majore coelo Sydus habet suum;
Majórque circum cuspidatae
Ora comit tua flos diei.
Stat causa. Nempe hanc ipse Deus, Deus,
Hanc ara, per te pulchra, diem tibi
Tuam refundit, obvióque
It radio tibi se colenti.
Ecce, ecce! sacro in limine, dum pio
Multúmque prono poplite amas humum,
Altaria annuunt ab alto;
Et refluis tibi plaudit alis
Pulchro incalescens officio, puer
Quicunque crispo sydere crinium,
Vultúque non fatente terram,
Currit ibi roseus satelles.
Et jure. Nam cùm fana tot inviis
Moerent ruinis, ipsáque (ceu preces
Manúsque, non decora supplex,
Tendat) opem rogat, heu negatam!
Tibi ipsa voti est ara sui rea.
Et solvet. O quàm semper apud Deum
Litabis illum, cujus arae
Ipse preces priùs audiisti!
SAlve. Jám
(que) svale. Quid enim quis pergeret ultrá?
Quàjocus & lusus non vocat, ire voles?
Scilicet hîc, Lector, cur noster habebere, non est;
Delitiis folio non faciente tuis.
Nam nec Acidalios halat mihi pagina rores;
Nostra Cupidineae nec favet aura faci.
Frustra hinc ille suis quicquam promiserit alis:
Frustra hinc illa novo speret abire sinu.
Ille è materna meliùs sibi talia myrto;
Illa jugis meliùs poscat ab Idaliis.
Quaerat ibi suus in quo cespite surgat Adonis,
Quae melior teneris patria sit violis.
Illinc totius Florae, verísque, suíque
Consilio, ille alas impleat, illa sinus.
Me mea (casta tamen, si sit rudis) herba coronet:
Me mea (si rudis est, sit rudis) herba juvat.
Nulla meo Circaea tument tibi pocula versu:
Dulcia, & in furias offciosa tuas.
Nulla latet Lethe, quam fraus tibi florea libat,
Quam rosa sub falsis dat malè fida genis.
Nulla verecundum mentitur mella venenum:
Captat ab insidiis linea nulla suis.
Et spleni, & jecori foliis bene parcitur istis.
Ah malè cum rebus staret utrumque meis.
Rara est quae ridet; nulla est quae pagina prurit:
Nulla salax, si quid nôrit habere salis.
Non nudae Veneres: nec, si jocus, udus habetur:
Non nimiùm Bacchus noster Apollo fuit.
Nil cui quis putri sit detor quendus ocello;
Est nihil obliquo quod velit ore legi.
Haec coràm, atque oculis legeret Lucretia justis:
Iret & illaesis hinc pudor ipse genis.
Nam neque candidior voti venit aura pudici
De matutina virgine thura ferens:
Cùm vestis nive vincta sinus, nive tempora fulgens,
Dans nive flammeolis frigida jura comis,
Relligiosa pedum sensim vestigia librans,
Ante aras tandem constitit; & tremuit.
Nec gravis ipsa suo sub numine castior halat
Quae pia non puras summovet ara manus.
Tam Venus in nostro non est nimis aurea versis:
Tam non sunt pueri tela timenda dei.
Saepe puer dubias circum me moverat alas;
Jecit & incertas nostra sub ora faces.
Saepe vel ipse sua calamum mihi blandus ab ala,
Vel matris cygno de meliore dedit.
Saepe Dionaeae pactus mihi serta coronae;
Saepe, Meus vates tu, mihi dixit, eris.
I procul, i cum matre tua, puer improbe, dixi:
Non tibi cum numeris res erit ulla meis.
Tu Veronensi cum passere pulchrior ibis:
Bilbilicísve queas comptiùs esse modis.
Ille tuos finget quocunque sub agmine crines:
Vndique nequitiis par erit ille tuis.
Ille nimis (dixi) patet in tua praelia campus:
Heu nimis est vates & nimis ille tuus.
Gleba illa (ah tua quam tamen urit adultera messis)
Esset Idumaeo germine quanta parens!
Quantus ibi & quantae premeret Puer ubera Matris!
Nec coelos vultu dissimulante suos.
Ejus in isto oculi satìs essent sydera versu;
Sydereo matris quàm bene tuta sinu!
Matris ut hic similes in collum mitteret ulnas,
In
(que) sinus niveos pergeret, ore pari!
Vt
(que) genis pueri haec aequis daret oscula labris!
Et bene cognatis iret in ora rosis!
Quae Mariae tam larga meat, quàm disceret illîc
Vvida sub pretio gemma tumere suo!
Staret ibi ante suum lacrymatrix Diva Magistrum:
Seu levis aura volet, seu gravis unda cadat;
Luminis haec soboles, & proles pyxidis illa,
Pulchriùs unda cadat, suaviùs aura volet.
Quicquid in his sordet demum, luceret in illis.
Improbe, nec satìs est hunc tamen esse tuum?
Improbe cede puer: quid enim mea carmina mulces?
Carmina de jaculis muta futura tuis.
Cede puer, quà te petulantis fraena puellae;
Turpia quà revocant pensa procacis herae;
Quà miseri malè pulchra nitent mendacia limi;
Quà cerussatae, furta decora, genae;
Quà mirere rosas, alieni sydera veris;
Quas nivis haud propriae bruma redempta domat.
Cede puer (dixi, & dico) cede improba mater:
Altera Cypris habet nos; habet alter Amor.
Scilicet hîc Amor est. Hîc est quoque mater Amoris,
Sed mater virgo. Sed neque caecus Amor.
O puer! ô Domine! ô magnae reverentia matris!
Alme tui stupor & relligio gremii!
O Amor, innocuae cui sunt pia jura pharetrae;
Nec nisi de casto corde sagitta calens!
Me, puer, ô certâ, quem figis, fige sagittâ.
O tua de me sit facta pharetra levis.
Quódque illinc sitit & bibit, & bibit & sitit usqué;
Vsquè meum sitiat pectus, & usquè bibat.
Fige, puer, corda haec. Seu
spinis exiguus quis,
Seu
clavi aut
hastae cuspide magnus ades;
Seu major
cruce cum totâ; seu maximus ipso
Te corda haec figis denique. Fige puer.
O metam hanc tuus aeternum inclamaverit arcus:
Stridat in hanc teli densior aura tui.
O tibi si jaculum ferat ala ferocior ullum,
Hanc habeat triti vulneris ire viam.
Quique tuae populus cunque est, quae turba, pharetra;
Hic bene vulnificas nidus habebit aves.
O mihi sis bello semper tam saevus in isto!
Pectus in hoc nunquam mitior hostis eas.
Quippe ego quàm jaceam pugnâ bene sparsus in illâ.
Quàm bene sic lacero pectore sanus ero!
Haec mea vota Mei sunt haec quoque vota libelli.
Haec tua sint Lector; si meus esse voles.
Si meus esse voles; meus ut sis, lumina (Lector)
Casta, sed ô nimiùm non tibi sicca precor.
Nam tibi fac madidis meus ille occurrerit alis,
(Sanguine, seu lacrymâ diffluat ille suâ:)
Stipite totus hians, clavísque reclusus & hastâ:
Fons tuus in fluvios desidiosus erit?
Si tibi sanguineo meus hic tener iverit amne,
Túne tuas illi, dure, negabis aquas?
Ah durus! quicunque meos, nisi siccus, amores
Nolit; & hîc lacrymae rem neget esse suae.
Saepe hîc Magdalinas vel aquas vel amaverit undas;
Credo nec Assyrias mens tua malit opes.
Scilicet ille tuos ignis recalescet adignes;
Forsan & illa tuis unda natabit aquis.
Hîc eris ad cunas, & odoros funere manes:
Hinc ignes nasci testis, & indè meos.
Hîc mecum, & cum matre sua, mea gaudia quaeres:
Maturus Procerum seu stupor esse velit;
Sive per antra sui lateat (tunc templa) sepulchri:
Tertia lux reducem (lenta sed illa) dabit.
Sint fidae precor ah (dices) facilésque tenebrae;
Lux mea dum noctis (res nova!) poscit opem.
Denique charta meo quicquid mea dicat amori,
Illi quo metuat cunque, fleátve, modo,
Laeta parùm (dices) haec, sed neque dulcia non sunt:
Certè & amor (dices) hujus amandus erat.
SI nimium hîc promitti tibi videtur, Lector bone, pro eo cui satisfaciendo libellus iste futurus fuerit; scias me in istis
[Page] non ad haec modò spectare quae hîc habes, sed ea etiam quae olim (haec interim fovendo) habere poteris. Nolui enim (si hactenus deesse amicis meis non potui, flagitantibus à me, etiam cum dispendii sui periculo, paterer eos experiri te in tantum favorémque tuum) nolui, inquam, fastidio tuo indulgere. Satis hîc habes quod vel releges ad ferulam suam (neque enim maturiores sibi annos ex his aliqua vendicant) vel ut pignus plurium adultiorúmque in sinu tuo reponas. Elige tibi ex his utrumvis. Me interim quod attinet, finis meus non fefellit. Maximum meae ambitionis scopum jamdudum attigi: tunc nimirum cùm qualecunque hoc meum penè infantis Musae murmur ad aures istas non ingratum sonuit, quibus neque doctiores mihi de publico timere habeo, nec sperare clementiores; adeò ut de tuo jam plausu (dicam ingenuè & breviter) neque securus sim ultrà neque solicitus. Prius tui, quisquis es Lector, apud me reverentia prohibet; de cujus judicio omnia possum magna sperare: posterius illorum reverentia non sinit, de quorum perspicacitate maxima omnia non possum mihi non persuadere. Quanquam ô quàm velim tanti me esse in quo patria mea morem istum suum deponere velit, genio suo tam non dignum; istum scilicet quo, suis omnibus fastiditis, ea exosculatur unicè, quibus trajecisse Alpes & de transmarino esse, in pretium cessit! Sed relictis hisce nimis improbae spei votis, convertam me ad magistros Acygnianos; quos scio de novissimis meis verbis (quanquam neminem nominârim) iratos me reliquisse: bilem verò componant; & mihi se hoc debere (ambitioso juveni verbum tam magnum ignoscant) debere, inquam, fateantur: quòd nimirum in tam nobili argumento, in quo neque ad foetida de suis Sanctis figmenta, neque ad putidas de nostris calumnias opus habeant confugere, de tenui hoc meo dederim illorum magnitudini unde emineat. Emineat verò; (serius dico) Sciántque me semper se habituros esse sub ea, quam mihi eorum lux major affuderit, umbrâ, placidissimè acquiescentem.