SCHOLASTICOS IN REP. NIMIS essemultos iniqua est querela.
ET potuit nimios Academia fundere fructus?
Et nimiae nomen fertilitatis habet?
Et quisquam doctis, doctasque colentibus artes,
Qui, nimium multi, diceret, estis, erat?
Aspicis innumeris oppressam piscibus vndam:
Non carpit numerum, quem tulit, vnda suum.
Aspice nutantem granorum pondere spicam,
Spica tamen leuius ferre recusat onus.
Et noster coetus, quamuis numerosior esset,
Semper erat patriae sarcina laeta suae.
Bella gerant? pax est: quid flammas quaeris in vndis?
Sed, fuerint illis bella gerenda, gerent.
In studijs Pallas, Pallas praestabat in armis:
Vna potens Martis Pallas, & artis erat.
Qui quondam sitiens medijs arebat in vndis,
Ille queri nimias debuit aeger aquas.
Ferretur Midas fuluo ieiunus in auro,
Si questus nimias ille fuisset opes.
At nimium quaeruntur opes, artesque queruntur:
Hic nimios quaestus, hei mihi, questus habet.
O Foelix numero tellus: foelicior, hostes
Si nullos numeri redderet ipsa sui.
Vna solet fruges, & frugum fundere pestes
In paenam tellus luxuriosa suam.
Quin vtinam posset doctorum turba suorum,
Inuidiam turbae promeruisse suae.
Si modo syluescit, facile praeciditur arbos:
Et reprimi curua vimina falce solent.
Sed cum deficimus numero, numero
(que) premamur:
Quòd careat vero vestra querela, queror.
Obruitur morbis medicus, nec sufficit illis:
Vincitur orator litibus ipse suis.
Aspice praecones raros: vt vite falerna
Cum superest socijs vua relicta suis,
Quid numerem viduas aras, elinguia rostra.
Si numerem, numero cedet arena meo.
Deficit & templo vates, & pastor ouili
Et superat falces messis opima suas.
ERGO.
Qui nimium multos studiorum censet alumnos,
Est nimium numero multus & ipse suo.
Animae non est senectus.
Cum prope condiderat, qui condidit omnia, mundum,
Et bene mouisset, quod bene caepit opus;
Omnia, dixit, erunt; & erant, quae dixerat ille;
Mortis erunt, dixit, omnia: mortis erant.
Praeter, & adiecit longo post tempor
[...], mentes,
Sic, praeter mentes, omnia mortis erant.
Dixit: & aeterni venturis hostibus aeui
Ex animis mentes sustulit antè suis,
Ergo cum silices aetas, cum saxa vetustas,
Corpora canities, marmora tempus edat:
Sic aetas animis, animis annosa vetustas,
Vt teneris vinis longa senecta, nocet.
Et prosunt animis & prosunt tempora vinis:
Vtra que sunt annis vtiliora suis.
Florescit saeclis, longisque virescit a
[...] annis
Nec spatijs animus carpitur ipse suis.
Qui vetus innumeros Pylius vixisset in annos:
Dimidia tantùm parte senilis erat.
Dum Milo spectauit fluidos pendere lacertos,
Ferte nouum corpus, vitricus, inquit, ero.
Qui facie rugas, Cygneas crinibus alas,
Et tremulum gelido frigore corpus habet:
Parte senex meliore viget: quam nulla senectus
Frangere: quam tabes laedere nulla potest.
Obstruitur membris animus: sic splendida Phoebi
Saepe sub inducta lumina nube latent.
Saepe suo nocuit rectori Cymba: Domus que,
Saepe fuit domino perniciosa suo.
Vidisset facile, si quid vidisse volebat,
Anchises oculos nactus, (Iule) tuos.
Et miser Actaeon cursu velocius ibat,
Impositus vestem, saeua Diana, tuam.
Daedalus est alis senior, Schoeneïa talis,
Et Lyncêus, lyncei lumina nactus, erit.
Nam nouus, & semper longis florentior annis
Spiritus officium promptus in omne manet.
Qui posset plures, quò plures possidet artus,
Si Samium verum credimus esse senem:
Exutusque pigrae squalentia membra senectae
Vt sumpta serpens pelle recente, nitet.
ERGO.
Qui putat annosam senio tabescere mentens,
Pace sua, dicam consenuisse suam.