1. Canon.

Singulis annis corpus phleboto­mia, & catharsi est vacuandum, primo vere ha­bita ratione aetatis ac virium: Nam ob hiemis ingluviem, & frigoris antiperistasin corpus Caco­chimia laborans facile in morbos incidit.

2 Canon.

Corpore rite ita purgato, ne nova mole (quod facile fit ob naturam debilitatam, quodammodo praecedentibus evacuationibus) opprimatur, languida ejus vis, omnis in quoli­bet excessus erit fugiendus..

3 Canon.

Sit somnus septem ad summum ho­rarum, nam hoc temporis spatio digestio absol­vitur: diuturnior autem, varia corpori adfert incommoda, 1. excrementorum probibet eva­cuationem: Nam sistit omnem fluxum, teste Hipp. praeter fluxum sudoris, quia omnem tollit [Page 14] motum obstructis meatibus, quibus spiritus ani­malis deferuntur ad membra movenda: hic autem per motum intelligere oportet motum animalem seu voluntarium, non vero naturalem, qualis est cordis, & arteriarum, tum ve [...]narum, ac partium om­nium naturalium, quae vi caloris attrahunt, vi hu­miditatis digerunt, siceitatis vi retinent, & frigidi­tatis expellunt; neve motum mixtū, qualis pulmo­num qui animalis est ratione organorum, musculo­rum scilicet thoracem distēdentium & contrahen­tium, naturalis vero, ratione causae finalis & neces­sitatis. Quod de noctambulonibus objectant a­liqui, intelligere oportet, vt iis respondeatur dormientis imaginationem esse validam admo­dum, quia repugnantem non habet, rationem vt videre est in ijs, qui lumbricos patiuntur, nam licet interdiu vt noctu sentiant mordicantes non tamen masticant, & in iis qui Venereae cogitatio­ni intenti semen eiaculant noctu, cum a validissima im [...]ginatione interdiu hoc non fiat. Eadem No­ctambulonum ratio, imperat enim motum fortis eorum imaginatio, ac obs [...]quuntur musculi ob portionem aliquam spiritus animalis in iis laten­tem. Observandum est haec fieri cum cerebrum profundo somno non tenetur, ac ita liberis inter­nis sensoriis, externis adhuc praepeditis, prout in secundo somno frequentissime fit, in quo praedi­cta eveniunt. 2. Longior somnus corpora in­crassat propter aff [...]xus copiam & [...]ff [...]xus inopi­am. [Page 15] 3. Corpora quodammodo enervat, ac lan­guida reddit ob desuetudinem non aliter quam tenebrae visum occaecant, prout in incarceratis diu tenebroso carcere dum ad lucem repentè du­cuntur videre est. 4. Concentratus diu calor na­turalis absumpto pabulo proprio agit in humidum naturale, ac depopulatur, inde corpora marcescunt.

4 Can.

Amoto somno aliquam moram in lecto contrahite, donec spiritibus ad oculos patuerit aditus, remota omni obstructione: non enim tu­tum est tenellos statim aeri & lumini expone­re, aversantur enim ob nervi optici impedi­tum meatum.

5 Canon.

Vbi surrexeritis corpus omnibus excrementis exonerate, caput sternutatoriis, & masticato­riis, ab omni pituita mundate, tum quos ne­cotianae desiderium tenet hoc tempore vtantur: est autem tobacco, temperie calida, sicca, pitui­tosis: itaque solum conveniens, Pirrocholis, & Melancholicis, quia exsiccat, nocens (nisi vbi caput a nimiis crapulis multa pituita repletum fuerit) Coelo humido, tum mane ante egressum & vesperi ante caenam vtendus, non autem à cibo vt plurimi. 1. quia calorem a stomacho in corporis habitum avocat, vt ex erumpente sudore apparet, ac ita digestionem impedit, tum ob eandem rationem obstructiones parit, corpo­ris enim extrema calidiora sacta, succum non­dum concoctum per exiles venarum meatus ad se [Page 16] alliciunt, vnde in ipsis tubis haeret, caloris e­nim proprium est attrahere. 2. Pituitae in sto­machum procurat discensum, ac ita illum vel crudiorem, facit ab (jusdem frigiditate, vel di­arrhaeam movet: non enim potest pituita ita accutate in os de [...]ivari, quin portio aliqua per patentes illos Aesophagi ductus in stomachum illabatur. 3. Vomitum quibnsdam frequenter ciet, dum orificium stomachi superius acutissi­mi ad modum sensus mordicat, sua acremonia, quod dicant aliqui sumptum a caena tobacco somnum procurare, vt iis respondeatur: scire o­portet quid somnus. Est itaque somnus primi sen­sorii quies, ad quem tria requiruntur, mens scilicet quieta (ita cura ob cordis solliciti mo­tum calorem excitans, quo sopris materia dis­sipatur eum impedit) cerebrum temperatum, ita vt sit naturalis) nam veternosos sopores hic non intelligo) tum dulcis anathymiasis, sen halitus cibi vaporosus, cerebrum leviter irri­gans, & meatus spirituum obstruens. Somnus naturalis ab agente natura prodit, ad cor­poris vtilitatem, cujus causa est anima, spiri­tus animales retrahens, eorum reparationem, & alimenti confectionem instituens. Praeterna­turalis vero, est qui noxam adfert, & à pati­ente natura fit, cujus causa est humor frigidus per cerebrum dissipatus, delationem inhibens. His praemissis responde [...]tur non proprie som­num, [Page 17] sed soporem, liquata vi caloris per cere­brum pituita, flatus quibusdam interdum mo­vet, sed verendum est, ne flatus movendo, ci­bi fluctuationem, & interdum eiusdem vomi­tum procuret. Haec obiter addidi ob herbae hu­ius frequentem abusum.

6. Canon.

Sacris peractis, vbi artifices & negotiantes ad sua munia se receperint, inertes & otiantes ad lu­dos, & exercitia se conferant, quae balncorum antiquorum locum suppleant, ac ita ad ludos su­dorem moventes, quibus habitus corporis sero­sis humoribus, vacuetur. In quibus exercitiis varia erunt observanda.

1. Sit animus liber ab omni cura & metu, nul­lo aut exiguo deposito praemio: secus nulla seque­tur voluptas, & ita nulla recreatio.

2. Sit lusus ad sudorem tantum, vel paulo vl­tra, longior enim spiritus resolvendo corpus fati­gat.

3. Premente siti sit potus cerevisia tenuis, ac pura, parca manu sumpta. Non aqua quia per patentes prae calore meatus, viam ad hepar affe­ctans, illud infrigidabit, cuius infrigidationem, se­quitur vt plurimum hydrops. Neque vinum, quia celeriter viarum anfractus permeans hepar iam incalescens, inflamabit.

4. Finitis exercitiis: cura fit in cubiculo calido linteolis calidis sudorem detergere. Nam reten­tus [Page 18] sudor cutis spiracula occludens, febrem fre­quenter causat: tum pruritui, scabiei, pustulis, a­liis (que) intercutaneis morbis materiam praebet.

7. Canon.

Cibum ante potum mane sumite. Vacuo enim ventriculo sumptus potus nervorum principia attingens ipsos nervos debilitat, morbis (que) frigidis (vt arthrytidi & tremori) obnoxios facit. Hinc igitur patere potest, quantum noceat potus sine pane (mane praesertim) sumptus.

8. Canon.

Sub horam vndecimam (antequam Sol in me­ridie vigorem exeruerit, corpora (que) lassa reddi­derit) postulante appetitu, mensae accumbite, vno sive altero ferculo contenti. Eduliorum varie­tatem corpori valde nocivam fugite.

1. Quia multa varietas miscet eupepta dyspeptis mollia duris. Quam varietatem sequitur putre­do. Nam multa mixtio multae putredinis cau­sa est, prout simplicitas putredini adversatur.

Hinc elementa, metallaque eo quod simpli­cia, vel eo proxime accedunt, quodammodo p [...]mortalia sunt, cum semen & lac extremam elaborationem consequuta, vcl aeris contactu vi­tientur: & quanto fuerint delicatiora, eo pejo­ra, nam optima quaeque in pessima transmutantur.

2 Varietas magna ingluviem foedam excitat. Intemperiem enim ventriculi a copia cibi cu­jusvis contractam, sequens adversa qualitas e­mendet, [Page 19] in qua emendatione suavitas omnis continetur, a suavitate fames renovatur. Ita (que) post carnium pinguium vsum, quem sequitur ventriculi laxitas nauseave, veteris casei exsicca­tio oblectat. Post piscium lentorem, incidentia mel & nuces. Post salsi exsiccationem, diluti vi­ni potus.

His adde quod excessus omnium fere saporum, pungendo stimulat ventriculum, excitatque ap­petitum: ita vno alimento assuetus ventriculus jam non irritatur, accedens autem saporis no­vitas sopitam appetentiam exsuscitat.

Distribuuntur alimenta in semina, fructus, o­lera, radices, pisces, & aves. Inter quae semi­na abundant melancholia, ob copiam terrae: & fere etiam flatu, ob paucam coctionem, quia ex elementis immediate prodierunt (debilis autem coctio flatus multiplicat vt piena dissipat) sola fere frumentacea ob multam sub terra moram vt tempore flatulentiam amittant, incolu­mia sunt. Fructus vltra coctionem paucam a­bundant aqueo humore, & magis praecoces: ob paucam sub sole moram. Incolumiores sunt au­tumnales ob moram diuturniorem, vt ficus & uvae.

Olera videntur tanto fructibus deteriora, quan­to natura minorem habet curam foliorum quam fructuum.

Radices quia non perflatae nec exsiccatae, hu­more [Page 20] multo pollent.

Quadrupedes ob exercitii paucitatem excre­mentitia humiditate circumfluunt.

Pisces & aves omnium maxime cocta sunt, eo quod per multas intermedias coctiones ex ele­mentis evaserunt optimum alimentum homini mixtorum vltimo.

Aves enim ob temperamenti siccitatem, & coctionis probitatem, etiam feminae subventa­nea ponunt ova, licet vitalia non sine mare.

Inter aves, optima est caro pullorum, perdi­cum, caponum, & gallinarum, aviumque cam­pestrium.

Aves enim pallustres, vt anseres, annates, ob impurum victum, & terrestrem, tardae sunt di­gestionis, & mali succi: tum etiam ob frequen­tem in aquis conversationem humiditate mul­ta superflua circumfluunt.

Pisces praesertim sexatiles plurium nutriunt, modo corpus non sit immundum secundum va­sa, nec misceantur alimentis tarde coctilibus.

Hinc Monachi Carthusiani perpetuo piscibus vtentes, nec carnem interponentes sanae admo­dum, & pingues sunt. Hinc igitur patet quam futilis corum opinio sit, qui pisces annumeran­dos cibariis humano generi aptis non censent: Quandoquidem ipse CHRISTUS convivium il­lud miraculosum in deserto ex piscibus confe­cerit.

[Page 21] Eadem in lactis vsu norma est servanda. Lac enim in corpore mundo, & vbi non admiscen­tur alia cibaria plurimum nutrit, prout in in­fantibus lacte solo vtentibus videre est: Cum vero tarde coctilibus alimentis permiscetur, (quia ipsum est facilis digestionis) corrumpitur.

Hinc igitur patet quantum noceat vsus lactis (vt ita dicam) aromatizati, inter epulas secun­da mensa sumpti. Nam eo putrescente com­mixta alia alimenta etiam putrescunt.

Inter quadrupedum carnes optima haedina, vi­tulina, agnina: caro vero bubula salita, & porci­na, tum etiam leporina, cervina impurum & me­lancholicum succum generat, alias carnes tan­quam minus vsitatas praetereo.

Carnes natura dur [...] per hiemem 12 horas servandae, per aestatem septem, alioque recen­tes edendae.

Inter olera vsitatiora, praestantiora sunt haec oxalis, spinatia, burrago: Brassica nimis apud nos vsitata malum succum ac nitrosum generat, stomachoque ac visui nocet.

Herbae potiores sunt lactuca, portulaca, foeniculum, salvia, mentha, pimpinella, petrose­linum quae apud nos in frequentiori sunt vsu. Por­rorum & caeparum frequentem vsum tanquam nocivnm tum capite & oculis, tum stomacho & osculis improbo.

Fructuum optimi sunt resinae, passulae dul­ces; [Page 22] & ex his damascenae, & Corintheae. Tum ficus praesertim aridi & sicci, maturique, sed nimius eorum vsus pediculos generat.

Pomorum alia aspera quae prosunt cum sto­machus debilitatur calore, aut humore. Alia a­cria, quae juvant incidendo vbi humorum cras­sorum in stomacho est collectio. Poma viridia mala, quia difficilis digestionis, ac tardae distri­butionis, malique nutrimenti sunt.

Pira ob adstrictionem stomacho prosunt, de­siccant, paulumque nutriunt.

Citri cutis externa calida est, jus vero refri­gerat, & exsiccat, caro vero nec acris nec dul­cis, sed mediae qualitatis est. Granum autem est amarum, calidum, siccativum, ac ita venenis restistit. Limones ejusddem facultatis cum ci­tro sunt.

Cappares sunt subtilium partium, & pauci nu­trimenti, a sale purificati prima mensa cum o­leo & aceto sumpti opilationes aperiunt.

Olivae virides bonae, stomachum enim roborant: maturae nocent.

Nuces seu juglandes siccae, (quales ad nos deferuntur) capiti nocent, bilem generant, & mali digeruntur.

Castaneae magis nutriunt, sed difficilius di­geruntur.

Cerasa cito putrescunt, & mali succi sunt.

Fructus hic tam exoticos, quam nostrates [Page 23] vsitatiores tantum commemoravi, eorumque qualitates cognitu necessarias.

Inter semina optimum est hordeum munda­tum, nam & nutrit, & sanguinem purum gig­nit. Huic triticum bonitate succedit. Oriza mediocriter nutrit cum adstrictione quadam.

Avenae major apud nos vsus, quam ejus bo­nitas postulat. Pisa ac fabae flatulentum succum & vitiosum generat, praesertim vero ex hisviridia. Omnia pastilia quia tardae digestionis, omnia sal­sa, quia vitiosi humoris, omnia frixa quia putredi­nis (vt ex virolento ructu ab eorum nimio vsu patet) & omnia piperata (praesertim secunda men sa sumpta) causae existunt, vitanda.

Sit panis ex tritico crassae substantiae ac firmae, fla­vi coloris, ac boni odoris, in loco bene a plu­viis munito aliquamdiu servato.

Sit potus, cervifia tenuis, ac pura, parca manu sumpta, vt discendat, misceatur (que) cibus, nou vt innatet aut fluctuet. Eaedem regulae in vsu zy­thi erunt servandae.

Qui autem crudiore sunt stomacho, ac vino assve­ti, utantur vino rubro aliquantulum lymphato, quod austeritate orificium stomachi constringa [...], ac ita concoctionem juvet: eius vero frequentior sit usus hyeme quam aestate, & post piscium quam carnium esum.

Praeterea qui debi [...]ioris sunt stomachi ad flatus dissipandos & coctionem juvandam, vtantur pul­vere [Page 24] sequenti ex cochleari paulo ante cibum, & post, cum a cibo sumitur, nihil desuper bibatur. R. semin. anisi saenic, & coriand. singulorum dra. iii. pulver. margarit. praeparat. rasurae cornu cer­vi, macis cynam. pulver. plerisarcont: & pulver. elect [...]ar: aromat: rosat: singl: dra. i: cortic: citri sicci pulverizat: dra. i. sacchar. albi pulveriz: ad pondas omnium misce siat pulv. de quo capiat co­clear, vnum aut duo post singulos pastus nihil de­super edendo aut bibendo.

Hoc utantur pulvere loco aquarum fortium, ni­ [...]ium usitatarum: Aqua enim fortis, prout eti­am vinum albuma cibo sumpta nocent, nam cele­riter prae tenuitate, vi, ac calore per cibum inge­stum ac tenues mesaraicarum venarum meatus permeant, secum (que) chylum non satis mitifica­tum deducu [...], quo exiles venarum tubos in­farciunt. Praeterea liquores hi jecur calidius [...]ddunt. Q [...]ocirca perperam faciunt, qui hisce [...]ad stomachum infrigidatum utuntur, Nam nec [...] machum c [...]lesaciunt, quia cito praeterlabuntur (pr [...]e tenuitate) & tamen jecur calidius reddunt; quo incalescente stomachus infrigidatur: Ita vt [...]urimum si mutuo consequuntur stomachus fri­ [...]g dus & hepar calidum. Hepar enim calidius prae [...]iccitate & calore carnem illam adiposam, epiplo­ [...] scilicet absumit quo nudatus ventriculus (cum fundo innatet instar tegumenti) infrigidatur.

Ita (que) omnibus suaderem qui intemperie frigida [Page 25] ventriculi laborant, vt loco praedictorum liquo­rum uterentur pipere crasse pulverizato cuius grana integra devorarent. Piper enim ita pul­verizatum suas vires in stomacho exerit, (nam calor eius in superficie situs est) quo incalescit stomachus hepate illaeso.

9. Canon.

Cum appetitu a mensa recedite, nusquam enim ad satietatem edere licet, sed tantum vt satisfiat appetitui naturali.

Est enim appetitus triplex, vitiosus, naturalis & voluptuosus.

Vitiosus fit a vitioso humore orificio stomachi adhaerente, illudque corrugante, vnde appetitus nimius exoritur.

Fit aliquando ab immodico & importuno me­lancholiae in stomachum è liene refluxu. Nam lien succo melancholico repletus evomit por­tionem aliquam ejusdem in stomachum: à quo succo corrugatus ventriculus excitatur fames▪

Cum autem immoderate aut inoportune flux▪ erit, vt nonnunquam statim à cibo, vel paulo post fit, renovatur fames. Hinc fit quod non­nulli itinerantes herbis innocuis (vt illi vocant fam [...]licis) vitio vertant.

Excitatur aliquando ille appetitus ab aquae v­su nimio: aqua vorax, vigiliaque, vt ait Hipp. Aliquando à longa per nives itineratione, vt ex­ercitibus quibusdam accidisse satis constat.

[Page 26] Appetitus naturalis est qui fit à lancinatione orificii superioris stomachi, aut venae coronariae in eo, à venis corporis exinanitis.

Appetitus voluptuosus fit ex recordatione an­teacti saporis palatum pungentis, ac volupta­tem moventis. Iuxta appetitum naturalem tem­perato quantum appetit offerendum, frigido mi­nus calido plus, quia calor omnis relaxat ven­triculum, ac ita appetitum tollit: hinc est quod obtusus biliosorum ac calidorum appetitus non tantum expostulet, quantum requiritur alimenti, ad caloris acrimoniam obtundendam ne humi­ [...]um radicale depopuletur: Ideo plus illis off­ [...]atur, quam appetunt.

Pituitosi au [...]em plus appetunt a pituitae fri­giditate quam prae caloris imbecillitate confi­cere valent:

10 Can.

A prandio per horas aliquot gratis collatio­ [...]us indulgete, ab omnique cu [...]a graviore sol­ [...]tis meditationibus, aut labore intentiore ab­ [...]inete, tum a studiis quae meditationem altio­ [...]em requirunt. Hisce enim omnibus avocatur [...]alor a stomacho ad cerebrum seu corporis ha­ [...]itum: vnde sequitur cruditas & cruditatem ca­ [...]exia totius corporis. Hinc etiam est quod stu­ [...]osorum capita a cruditate ventriculi, vt plu­ [...]im [...]m sunt infirma, quia vaporibus frigidis e ventric [...]o fublatis, replentur, & frigido succo [Page 27] aluntur, quo fit quod frigidis catarris obnoxia reddantur. Renovati labores artifici statim a cibo graves obstructiones pariunt, in mesente­rio ac hepate.

11 Can.

Somnum & compotationes pomeridianas fugi­te, somnum, quia caput vaporibus replet; quos ob temporis brevitatem non licet naturae disen­tere. Huic enim operi secundo somno inten­ta est, tum etiam reparationi spirituum anima­lium. Hoc in ipsis videre licet, qui antequam perfectam dormiendi metam attigerint, excitan­tur, qui tum prae capitis gravitate, tum virium imbecillitate minus agiles evadunt Post, quam ante somnum. A capitis repletione sequuntur defluxus in varias corporis partes, praesertim ferinae illae distillationes in pulmones, a quibus (vt alios praeteream morbos) tam frequenter tantus tussientium strepitus passim exauditur.

Compotationem autem quia cibi ingesti conco [...] onem impedit, & subsequentis appetentiam t [...] lit: Hinc nusquam perfecta digestio, ira crudi tatibus totum corpus circumfluit: Nam cum coctio sit victoria naturae supra humidum quod secundum plurimum sui alit: Cruditas autem a defectu caloris in ordine ad humidum permis­cendum fiat, cum scilicet humidum debitum ter­minum non acquirit, sed flatulentum manet: dum natura, vel nova ingestione praepeditur [Page 28] vel graviore mole opprimitur, victoriam obti­nere nequit. Vitiata coctione nulla sequitur nu­tritio: nam nutritio est alimenti cocti mutatio in membrum: membra autem vitiosum suc­cum aut prolectare, aut in sui naturam vertere nequiunt. Hinc membra contabescentia videbis tumentibus sanguine venis, Hoc innuit divus senex, dum ait, qui ventres habent calidos, car­nes habent frigidas. Ventriculus enim exaestu­ans, chylum gignit nidorulentum, & semi pu­trem, ex prava chylosi non fit laudabilis hae­matosis, impurum sanguinem carnes non tra­ [...]unt, ita suo genio, & vivifico nectare defran­ [...]latae, refrigerantur; quia tantum habemus calo­ [...]is, quantum sanguinis. Vitiata prima coctio­ [...]e, sequitur & aliarum vitium: non enim corri­ [...] defectum praecedentis, subsequens coctio; i­ [...]o potius inquinatur a praecedente: hoc innuit [...]ipp. his verbis, Quo plus corpora impura a­ [...]tur, plus laeduntur.

12. Canon.

Sub horam sextam renoventur dapes urgente [...]pecitu vt prius.

Constet coena assis potius quam elixis, quia assa [...]otentius alunt elixis, propterea quod nil remi­ [...]int per concoctionem alentis succi tum levi­ [...]ra sunt quia humore excrementitio minus abun­dant. Adde quod concoctu faciliora eo quod pas­siva in illis elementa impe [...]sius mixta sint, id [...]irco [Page 29] digestioni nocturnae magis apta.

Sed quaeri potest cum calor naturalis noctu con­centretur ac uniatur, ab vnione major eius vis qui fit quod nocturna digestio non adeo dura imo difficiliora concoctu diurna, requirat. Respondetur ad concoctionem satis esse caloris vim unitam, non vero ad digestionem. Nam digestio requirit cibi discensum in sundum ventriculi aliq (que) loca cocti­oni dicata, qui discensus motu procuratur. Adde quod motus & exercitatio trium substantiarum ae­reae scilicet humidae & solidaedissipationem causar quae dissipatio requiritur ad celerem digestionem partes solidae famelicae succum e venis capillaribu [...] prolectant: venae capillares exinanitae e venis ma­joribus alliciunt, venae majores ab hepate hepa­per venam portam tanquam manum ex ventri [...]culo & intestinis. Hac serie exsuctionis vacuatu [...] ventriculus ac mole cibi gravante liberatur, tu [...] appetitus renovatur. Hoc apparet in animalculi quibusdam totam hyemem dormientibus, ideo [...] quiescentibus vt gliri bus: hoc enim animantiu [...] genus omni motu & exercitio privatum nulla [...] dissipationem trium substantiarum patitur, null egent idcirco reparatione, atque ita nullum ali mentum requirunt: exiguus autem eorum calo [...] pituita prius congesta, pro alimento utitur.

13. Canon.

Ad accelerandā ita (que) digestionem a coena levit [...] inambulate, vel domi, vel per amoena loca a tet [...] [Page 30] cloacarum eructationibus, aut saedis aquarum stag nantium exhalationibus libera. Incessum celeri­orem aut exercitia vlla fugite, turn commessatio­nes nocturnas: quae praeter morborum numerum innumerum quibus corpus afficiunt crapulae (qua les Vertigo, Apoplexia, Epilepsia, Lethargia Caros, Catalepsis, Paralysis, variique alii ab in­ [...]ordinatis potationibus oriundi) corporis tempe­riem mutando, facultatum animae vires obtun­dunt. Licet anima ex se sit immaterialis, impa­titibilis, neque ex potentia subjecti educatur, sed m [...]lud perficiat: resque incorporeas ab [...]mni ma­ [...]teria se junctas, sese super omnes formas natura­ [...]les erigens mirifica prorsusque libera & cogi ne­ [...]cia vi complectatur: & licet non sit pars cerebri, [...]quia tamen rerum idola in cerebro contemplatur, [...]o vitiato, delirat, quemadmodum oculus so­ [...] in contemplans in quiescente aqua, vel integro [...]culo non fallitur: eundem vero in mota aqua [...] fracto speculo considerans, hallucinatur.

[...]gitur odio irreconciliabili dignum, inextin­ [...]ibile hoc potandi desiderium, quod hominem, [...]um corporis viribus, tum animae facultatibus de­nudet. Hominem inquam! cui coelestes in esse [...]igniculos, seminaque divinitatis, cum faciei im­pressa majestas, tum corporis totius figura ere­ [...]ta, & in Coelum versa testantur. Hominem animal adorandum, & admirandum, a sapientis­simis Aegyptiorum sacerdotibus vocatum. N [...] [Page 31] a Mercurio trimegisto miraculum magnum, ac animal DEO simillimum, Deorumque interpre­tem appellatum. A Pythagora [...], a Platone [...], a Synesio orizontem corporeorum & incorporeorum; & ab omnibus vno consensu [...] nuncupatum. Barbarus ille Abdolas, interrogatus aliquando, quid max­ime in rerum natura putaret admirabile: non barbare sed scienter respondisse fertur, homi [...]em vnum esse qui admirationem omnem superet.

Theologi hominem, omnem creaturam vo­cant, quod sit potestate omnia, non secundum materiam, vt volebat Empedocles, sed [...] per specierum receptionem.

Praeter praedicta incommoda prolificationi (cui tantum student homines, vt aeternitatem quo­dammodo consequantur) bibacitas nocet, cru­ditate seminis. Sequitur enim semen naturam & temperiem sanguinis: hoc clarius el [...]cescit, cognita seminis materia. Est ita (que) seminis ma­teria duplex, residuum alimenti vltimi, & spi­ritus. Residuum illud sanguis est non in solidis partibus alteratus, & dealbatus, (vt putarunt veteres) sed ruber, purus, & sincerus, a trun­co venae cavae, per sparmaticas venas, ad prae­parantia vasa, & testes delatus. Propterea iis qui supra modum rei Venereae indulgent, cru­entum prodit semen, idcirco veteres cognato appellabant consanguineos: Est altera semin [Page 32] materia, quae facit vt faecunda sint semiua, spi­ritus scilicet per vniversum corpus oberrantes, qui singularum partium ipsissimam idaeam [...] continentes, per arterias spermaticas ad vasa labyrinthea, epididymida & testes feruntur ibi, cum sanguine exquisite miscentur; Hinc colligi potest semen crudum a sanguine crudo produ­ci, quandoquidem vt ex praecedentibus patet praecedentis coctionis vitium subsequens non emendat.

14. Canon.

Sub horam decimam ubi ventriculus graviore mole levatus fuerit, cubitum ite.

In introitu lecti in dextrum latus inclinate, ne refluat cibus, sed in ventriculi fundo digestionis sede maneat: situm enim in dextero latere este­jus fundum, prout vergit versus smistrum eius o­rificium superius.

Sit caput declive, membris aliis depressis.

Sit lectus plumaceus hyeme, aestate vero stra­mineus, praesertim illis qui cruciantur dolore re­ [...]um, ad renes refrigerandos.

15. Canon.

Finito primo somno, in sinistrum latus vos ver­tite: vt fiat vaporum exhalatio per Aesophagi an­giportus. qui post primam concoctionem in sto­macho stabulabantur.

16, Canon

Sub finem hujus somni, oestro libidinis perciti, [Page 33] in amplexus Venereos ruite.

Est enim noc tempus coitui maxime idoneum, tum quia semen ex reliquiis vltimi alimenti; fi­nita tertia concoctione est elaboratum, cum quia vacuo ventriculo fit, nam pleno ventriculo cibo­rum agitatione concoctionem impedit, & mem­brorum motu, & calore, obstruit. hoc tempore se­men esse [...]laboratum docent faedae somniantium il­lusiones, quae proveniunt a calida reflexione, aut exhalatione prolifici seminis cerebrum feriente ac idola speciosa imaginationi obiectante tumen­tibus nimirum spermate parastatis: hinc est quo [...] rustici in introitu lecti fatigati somnum capescen­tes & debitam coitus horam morantes, puellos ro­bustos, & puellas viragines gignāt: cum quāpluri­mi nobiles, & cives propemodum omnes vino & aromaticis incalescentes, quamprimum erexe­rit aures Pamphilus, Priapi hastam vibrantes, vi­ctoriae spe praetumidi, certamen ineunt, tum ef­faetis viribus, aut nullum aut crudum ejaculant semen, hinc nulla procreatio, aut si fuerit vlla, debiles & languidi sunt partus.

Praedictis Canonibus quaedam observatu digt [...]na sunt annectenda.